‘Die Noorse goden zijnnet grote kleuters’
1
Theater Jeugdmuziektheater -Mythologischeklassiekers voor kinderen; Simon van der Geest bewerkte de Odyssee en de Edda. ,,Oude verhalen moet je ‘nooWeeri ‘modem jasje’ geven, maar afpëllen tot je uitkomt bij de kern van ons mens-zijn.” NRCHANDELSBLAI) CULTUREEL SUPPLEMENT DONDERDAG 2 OKTOBER 2014 C9 ‘Die Noorse goden zijn net grote kleuters’ Door Brechtje Zwaneveld S imon van der Geest (1978) is een van de belangrijkste schrijvers voor jeugd van zijn generatie. In 201l werd zijn be werking van Homerus’ Odyssee, Dis sta, bekroond met de Gouden Griffel; in 2013 viel Spinder dezelfde bekro ning ten deel. Nu brengt Theater groep Kwatta Dissus uit als muziekthe atervoorstelling. In dezelfde periode speelt Theater Gnaffel zijn toneeltekst Gedonderdag, een bewerlcing van de Edda, de verzameling mythologische verhalen uit het noorden van Europa. In Dissus heeft Van der Geest de omzwervingen, heldendaden en thuiskomst van de Griekse koning Odysseus teruggebracht tot het ver haal van een doodgewoon jochie dat na een zwembadbezoekje samen met zijn vriendjes ‘zwaar verdwaalt’. Van der Geest: »Ik vind het jammer dat zo’n klassiek verhaal als de Odyssee vaak voorbehouden blijft aangymna siasten, terwijl hetvoor.iedereen her kenbaar kan zijn. Odysseus’ heidhafti ge avonturen herinneren mij aan mijn eigenjeugd in de polder. Wijdaagden elkaar uit om in de schuur van een norse boer te spelen, bouwden ons ei gen vlot. Op zulke momenten voelde ik me ook een held die iets groots had bereikt Dat hoort voor mij bij jongen- zijnen opgroeien. Daarom is de let terlijke avonturentocht in Dissus de innerlijke tocht geworden van een jongen die leert om voor zichzelf op te komen.” Dood en vernietiging Toch zijn Dissus’ avonturen uiteinde lijk allesbehalve doodgewone jon gensavonturen; net als in Homerus’ heldenepos sneuvelen velen gruwe lijk. Wreedheden zijn een terugke rend thema in het werk van Van der Geest: »Ik denk dat mythologische klassiekers de tijd mede hebben door staan omdat daarin wordt beschreven wat ons angst inboezemt: bijvoor beeld dood en vernietiging. Beide zijn verbonden met het leven. In de Edda wordt alles vernietigd voordat iets nieuws wordt opgebouwd. Dat is mis schien wreed, het is ook grappig. Slo pen kan heel leuk zijn, toch? Mijn zoonije van twee bouwt bijvoorbeeld wel eens een toren, maar vindt het omgooien ervan veel leuker dan het bouwen. De drang tot vernietigen is er wellicht eerder dan de drang tot creëren.” Gedonderdag Gedonderdagis een wedstrijd tussen de Goden die voorkomen in de Edda. Vechtend om een dag naar zich ver noemd te krijgen, vertellen ze elkaar sterke verhalen over reuzen vermor zelen en gevaarlijke monsters bestrij den. Regisseur Gienke Deuten besloot om al die kibbelende figuren te ver- beelden met behulp van poppen. Van der Geest: »Ik ontdekte dat poppen niet goed subtekst kunnen spelen. Ze komen beter uit de verf als ze gewoon rechttoe-rechtaan tekst hebben. Ge luklcig past dat goed bij de aard van die Noorse goden. Waarde Griekse mythologie vaak een tragedie is, is de Noorse mythologie eerder een komt die. Die goden zijn net grote kleuters. Ze chanteren elkaar, dringen voo!, schoppen dwergen. Als blijkt dat op pergod 0dm met zijn verhaal geen dag in de week verdient volgens deju ry, speelt hij gewoon vals en veran dert de regels. Dat kinderachtige wed ijveren is voor mij de kern van de Ed- da. Ik vind dat je bij bewerkingen nooit iets op het origineel moet plak ken, je moet eren kern uitpellen. En ik pel er intuïtief een emotionele kern uit waar je als kind druk mee bezig bent, zoals voor jezelf opkomen of wedijveren om erkenning.» Poëtische taal Deze thema’s vangt Van der Geest in ritmische en poëtische taal: »Ik pro beer de kleur te zoeken van hoe een gebeurtenis klinkt. Moet het zoemen, krassen of daaagen duuuren? Bij zo’n kleur passen bepaalde klinkers of me deklinkers en dus bepaalde woorden. Voor het bewerken van de Edda heb ik niet alleen de inhoud doorgrond maar ook de lompe vorm. Het boek staat vol onleesbare gedeelten en uit~ eenlopende literaire genres. Dat heeft ‘knoestige poëzie’ opgeleverd met ra re stiltes en korte zinnen.” Voor de bewerking van Dissus tot muziektheater heeft Van der Geest nauwelijks iets aangepast aan zijn ei gen boek. Bijna opera De grootste ‘ingreep’ is gedaan door regisseur josee Hussaarts, die de tekst niet als monoloog van Dissus’ laat spe len, maar deze heeftverdeeld over meerdere acteurs. De vrienden van Dissus hebben daardoor een eigen stem en karakter gekregen. De tekst is in zijn geheel op muziek gezet door componist Rogier Bosman. Van der Geest: ,,Het is bijna een opera geworden, maar wel een met veel grapjes. Met dissonante klanken en hier en daar een vet musicalnum mer. Wanneer hoor je in het jeugdthe ater nou een meerstenunig, zeven- koppig jongenskoor? Dlssus, door theatergroep Kwatta, tournee tlm 4januari. nl: www.kwatta.info Gedonderdag, door Theater Gnaffel tournee t/m 30 december. mi: www.gnaffeLnl t. De Odyssee is niet alleen voor gymnasiasten UJ 15 0 0 r tij bi Simon van derGeest: ,Ik ontdekte dat poppen nietzo goed subtekst kunnen spelen.’
Transcript of ‘Die Noorse goden zijnnet grote kleuters’
Theater
Jeugdmuziektheater-Mythologischeklassiekers voor kinderen; Simon vander Geest bewerkte de Odyssee en de Edda. ,,Oudeverhalen moet je ‘nooWeeri ‘modem jasje’ geven, maarafpëllen tot je uitkomt bij de kern van ons mens-zijn.”
NRCHANDELSBLAI) CULTUREEL SUPPLEMENTDONDERDAG 2 OKTOBER 2014 C9
‘Die Noorse goden zijn net grote kleuters’Door Brechtje Zwaneveld
S imon van der Geest (1978) is
een van de belangrijksteschrijvers voor jeugd van zijngeneratie. In 201l werd zijn be
werking van Homerus’ Odyssee, Dissta, bekroond met de Gouden Griffel;in 2013 viel Spinder dezelfde bekroning ten deel. Nu brengt Theatergroep Kwatta Dissus uit als muziektheatervoorstelling. In dezelfde periodespeelt Theater Gnaffel zijn toneeltekstGedonderdag, een bewerlcing van deEdda, de verzameling mythologischeverhalen uit het noorden van Europa.
In Dissus heeft Van der Geest deomzwervingen, heldendaden enthuiskomst van de Griekse koningOdysseus teruggebracht tot het verhaal van een doodgewoon jochie datna een zwembadbezoekje samen metzijn vriendjes ‘zwaar verdwaalt’. Vander Geest: »Ik vind het jammer datzo’n klassiek verhaal als de Odysseevaak voorbehouden blijft aangymnasiasten, terwijl hetvoor.iedereen herkenbaar kan zijn. Odysseus’ heidhaftige avonturen herinneren mij aan mijneigenjeugd in de polder. Wijdaagdenelkaar uit om in de schuur van eennorse boer te spelen, bouwden ons eigen vlot. Op zulke momenten voeldeik me ook een held die iets groots hadbereikt Dat hoort voor mij bij jongen-zijnen opgroeien. Daarom is de letterlijke avonturentocht in Dissus deinnerlijke tocht geworden van eenjongen die leert om voor zichzelfopte komen.”
Dood en vernietigingToch zijn Dissus’ avonturen uiteindelijk allesbehalve doodgewone jongensavonturen; net als in Homerus’heldenepos sneuvelen velen gruwelijk. Wreedheden zijn een terugkerend thema in het werk van Van derGeest: »Ik denk dat mythologischeklassiekers de tijd mede hebben doorstaan omdat daarin wordt beschrevenwat ons angst inboezemt: bijvoorbeeld dood en vernietiging. Beide zijnverbonden met het leven. In de Eddawordt alles vernietigd voordat ietsnieuws wordt opgebouwd. Dat is misschien wreed, het is ook grappig. Slopen kan heel leuk zijn, toch? Mijnzoonije van twee bouwt bijvoorbeeldwel eens een toren, maar vindt hetomgooien ervan veel leuker dan hetbouwen. De drang tot vernietigen iser wellicht eerder dan de drang totcreëren.”
GedonderdagGedonderdagis een wedstrijd tussende Goden die voorkomen in de Edda.Vechtend om een dag naar zich vernoemd te krijgen, vertellen ze elkaarsterke verhalen over reuzen vermorzelen en gevaarlijke monsters bestrijden. Regisseur Gienke Deuten beslootom al die kibbelende figuren te ver-beelden met behulp van poppen. Vander Geest: »Ik ontdekte dat poppenniet goed subtekst kunnen spelen. Ze
komen beter uit de verfals ze gewoonrechttoe-rechtaan tekst hebben. Geluklcig past dat goed bij de aard vandie Noorse goden. Waarde Grieksemythologie vaak een tragedie is, is deNoorse mythologie eerder een komtdie. Die goden zijn net grote kleuters.Ze chanteren elkaar, dringen voo!,schoppen dwergen. Als blijkt dat oppergod 0dm met zijn verhaal geendag in de week verdient volgens dejury, speelt hij gewoon vals en verandert de regels. Dat kinderachtige wedijveren is voor mij de kern van de Ed-da. Ik vind dat je bij bewerkingennooit iets op het origineel moet plakken, je moet eren kern uitpellen. Enik pel er intuïtief een emotionele kernuit waar je als kind druk mee bezigbent, zoals voor jezelfopkomen ofwedijveren om erkenning.»
Poëtische taalDeze thema’s vangt Van der Geest inritmische en poëtische taal: »Ik probeer de kleur te zoeken van hoe eengebeurtenis klinkt. Moet het zoemen,krassen ofdaaagen duuuren? Bij zo’nkleur passen bepaalde klinkers ofmedeklinkers en dus bepaalde woorden.Voor het bewerken van de Edda heb
ik niet alleen de inhoud doorgrondmaar ook de lompe vorm. Het boekstaat vol onleesbare gedeelten en uit~eenlopende literaire genres. Dat heeft‘knoestige poëzie’ opgeleverd met rare stiltes en korte zinnen.”
Voor de bewerking van Dissus totmuziektheater heeft Van der Geestnauwelijks iets aangepast aan zijn eigen boek.
Bijna operaDe grootste ‘ingreep’ is gedaan doorregisseur josee Hussaarts, die de tekstniet als monoloog van Dissus’ laat spelen, maar deze heeftverdeeld overmeerdere acteurs. De vrienden vanDissus hebben daardoor een eigenstem en karakter gekregen. De tekst isin zijn geheel op muziek gezet doorcomponist Rogier Bosman.
Van der Geest: ,,Het is bijna eenopera geworden, maar wel een metveel grapjes. Met dissonante klankenen hier en daar een vet musicalnummer. Wanneer hoor je in het jeugdtheater nou een meerstenunig, zeven-koppigjongenskoor?
Dlssus, door theatergroep Kwatta,tournee tlm 4januari.nl: www.kwatta.info
Gedonderdag, door Theater Gnaffeltournee t/m 30 december.mi: www.gnaffeLnl
t.De Odyssee is niet alleenvoor gymnasiasten
UJ
1500rtijbi
Simon van derGeest: ,Ik ontdekte dat poppen nietzo goed subtekst kunnen spelen.’
![Griekse Goden - Chiro Winnik [Leeuwerik|Windekind] · Griekse goden. Het is jullie geloof en hulp, dat de goden de kracht kan geven om Hades en de Titanen te verslaan. Aan alle meisjes](https://static.fdocuments.nl/doc/165x107/5add6a0f7f8b9a213e8ccb41/griekse-goden-chiro-winnik-leeuwerikwindekind-goden-het-is-jullie-geloof-en.jpg)
