DIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EIGEN...

AARDRIJKSKUNDE

2014-2015

DIDACTISCHE

DOCUMENTEN VAN DE

EIGEN LEEFOMGEVING

Wevelgem

Hermien Kerkhof

U C L E U V E N

1

INHOUDSOPGAVE

HOOFDSTUK 1 DEEL 1 1

1 BESCHRIJVING VAN HET STUDIEGEBIED 2

1.1 KAARTUITSNEDE 2

1.1.1 Figuur 1: Topografische kaart leefomgeving – 1: 10 000 2

1.1.2 Figuur 2: Topografische kaart leefomgeving – 1:25 000 3




1.2 STUDIEGEBIED 7

1.2.1 Eigen leefomgeving: 15 km x 15 km 8

1.3 A4-UITSNEDE 8

1.4 VERSCHILLENDE KAARTOMTREKKEN OP KAART VAN 1:100 000 (FIGUUR 8) 10

HOOFDSTUK 1 DEEL 2 11

2 RUIME LEEFOMGEVING 12

2.1 MINDMAP 12

2.2 KENMERKEN VAN DE LEEFOMGEVING OP KAART 13

2.2.1 Geografische streken en substreken van België 13

2.2.2 Verkeer 14

2.2.3 Fietsroute 15

2.2.4 Industrie 16

2.3 FERRARISKAART 17

2.4 TEKST 19

HOOFDSTUK 2 21

3 ANALYSE VAN DE BELANGRIJKSTE ELEMENTEN OP EEN TOPOGRAFISCHE KAART 22

3.1 COÖRDINATEN 22

3.1.1 Geografische coördinaten 22

3.1.2 UTM-coördinaten 22

3.1.3 Lambertcoördinaten 22

3.2 DECLINATIE T.O.V. HET MAGNETISCHE NOORDEN 22

3.2.1 UTM 22

3.2.2 Lambert 22

3.3 AFSTAND EN OPPERVLAKTE 26

3.3.1 Afstand woonplaats – bibliotheek (vogelvlucht) 26

3.3.2 Afstand woonplaats – station (vogelvlucht) 26

3.3.3 Afstand woonplaats – turnhal (vogelvlucht) 26

3.3.4 Oppervlakte zwembad 26

3.4 LEGENDE 28

2

3.5 FICHE 29

3.5.1 Altimetrische fiche 29

3.5.2 Planmetrische fiche 30

HOOFDSTUK 3 31

4 ANALYSE VAN EEN LANDSCHAP EN RELIËF M.B.V. DE TOPOGRAFISCHE KAART 32

4.1 A4-UITSNEDE 32

4.2 RELIËFKAART 34

4.3 RELIËFMODEL 34

4.4 LENTE- EN DWARSPROFIEL 36

4.4.1 Dwarsprofiel 36

4.4.2 Hoogteoverdrijving dwarsprofiel 36

4.4.3 Lengteprofiel 37

4.4.4 Hoogteoverdrijving lengteprofiel 37

4.5 GOOGLE EARTH: RELIËFDOORSNEDEN 38

4.5.1 Dwarsprofiel 38

4.5.2 Lengteprofiel 38

4.6 VERVAL EN VERHANG 38

4.6.1 Verval Knokkebeek 38

4.6.2 Verhang Knokkebeek 38

4.7 HELLINGSGRAAD 39

4.8 WATERSCHEIDINGSLIJN EN DROOG DAL 39

HOOFDSTUK 4 41

5 GESTEENTEN IN DE EIGEN LEEFOMGEVING 42

5.1 NATUURSTEEN ALS BOUWMATERIAAL 42

5.1.1 Antraciet 42

5.1.2 Kalksteen 42

5.2 KUNSTSTEEN ALS BOUWMATERIAAL 43

5.2.1 Vloertegel 43

5.2.2 Baksteen 43

5.2.3 Ontginning in België: klei 44

5.3 BOUWMATERIALEN IN EIGEN WONING 45

5.3.1 Binnenshuis 45

5.3.2 Buitenshuis 47

5.4 HISTORISCHE GEBOUWEN 48

5.4.1 Sint-Hilariuskerk 48

5.4.2 Gemeentehuis 49

HOOFDSTUK 5 50

6 GEOLOGIE EN GEOMORFOLOGIE VAN DE EIGEN LEEFOMGEVING 51

6.1 ANALYSE EN VERKLARING VAN RELIËF IN DE EIGEN LEEFOMGEVING 51

6.1.1 Landschapsfoto’s 51

3

6.1.2 Bodemprofiel (met analyse) 59

6.1.3 Tertiaire lagen 61

6.1.4 Synthese 64

HOOFDSTUK 6 66

7 BEBOUWING EN BEVOLKING 67

7.1 SPREIDING VAN DE BEBOUWING 67

7.1.1 Verspreide bebouwing 67

7.1.2 Geconcentreerde bebouwing 69

7.1.3 Lintbebouwing 71

7.1.4 Geïsoleerde wijk 73

7.2 BEBOUWDE KERN 75

7.2.1 Bebouwde kern Wevelgem 75

7.2.2 Transect 76

7.3 STEDELIJKE KERN, VERSTEDELIJKTE KERN EN PLATTELANDSKERN 78

7.4 BEVOLKING 89

7.4.1 Bevolkingsevolutie Wevelgem (2014) 89

7.4.2 Bevolkingsevolutie Wevelgem (1997 – 2014) 90

7.4.3 Bevolkingskenmerken 91

7.4.4 Synthese 94

8 BIBLIOGRAFIE 95

8.1 KAARTEN 95

8.2 FOTO’S 95

8.3 DOCUMENTEN 96

LIJST MET FIGUREN

Figuur 1: Topografische kaart leefomgeving – 1: 10 000

Figuur 2: Topografische kaart leefomgeving – 1:25 000




Figuur 6: Eigen leefomgeving 15 x 15 km

Figuur 7: Eigen leefomgeving op A4

Figuur8: Verschillende kaartomtrekken op kaart van 1:100 000

Figuur 9: Mindmap

Figuur 10: Geografische streken en substreken van België

Figuur 11: Wegverkeer

Figuur 12: Fietsnetwerk Leiestreek West

Figuur 13: Industrie in België

Figuur 14: Ferrariskaart


Figuur 16: Eigen leefomgeving op A4

Figuur 17: Eigen leefomgeving op A4 met plaatsen

Figuur 18: Altimetrische fiche

Figuur 19: Planmetrische fiche

Figuur 20: Eigen leefomgeving

Figuur 21: Reliëfkaart

Figuur 22: Dwarsprofiel

Figuur 23: Lengteprofiel

Figuur 24: Dwarsprofiel in Google Earth

Figuur 25: Lengteprofiel in Google Earth

Figuur 26: Eigen leefomgeving op A4 met waterscheidingslijn en droog dal

Figuur 27: Bouwmateriaal in reclamefolder




Figuur 31: Kaart ontginning van klei: gele markeringen

Figuur 32: Foto woning


Figuur 34: Sint-Hilariuskerk

Figuur 35: Gemeentehuis

1

Figuur 36: Landschapsfoto 1




Figuur 40: Reliëfkaart met situering van landschapsfoto’s

Figuur 41: Analyse van het reliëf

Figuur 42: Bodemprofiel

Figuur 43: Vereenvoudigde kaart van de tertiaire lagen

Figuur 44: Verspreide bebouwing

Figuur 45: Geconcentreerde bebouwing

Figuur 46: Lintbebouwing

Figuur 47: Geïsoleerde wijk

Figuur 48: Bebouwde kern Wevelgem

Figuur 49: Transect doorheen bebouwde kern

Figuur 50: bespreking stedelijke kern, verstedelijkte kern en plattelandskern

Figuur 51: Rollegem-Kapelle

Figuur 52: Foto’s plattelandskern Rollegem-Kapelle

Figuur 53: Wevelgem

Figuur 54: Foto’s verstedelijkte kern Wevelgem

Figuur 55: Kortrijk

Figuur 56: Foto’s stedelijke kern Kortrijk

Figuur 57: Bevolkingsevolutie Wevelgem – 2014

Figuur 58: Bevolkingsevolutie Wevelgem – 1997 - 2014

Figuur 59: Evolutie van aantal huishoudens in Wevelgem (2000 – 2014)

Figuur 60: Leeftijdsgroepen in Wevelgem (2004 – 2014)

Figuur 61: Afhankelijkheidsratio in Wevelgem

Figuur 62: Aantal alleenwonende vrouwen in Wevelgem (2004 – 2014)

BIJLAGEN

Bijlage 1: Topografische kaart – 1:10 000





Bijlage 6: Topografische kaart: A4-uitsnede – 1:20 000

Bijlage 7: Bodemprofiel

Bijlage 8: Tertiaire lagen – 1:20 000

1

HOOFDSTUK 1

Deel 1

2

1 Beschrijving van het studiegebied

1.1 Kaartuitsnede

1.1.1 Figuur 1: Topografische kaart leefomgeving – 1: 10 000

Bron: Nationaal Geografisch Instituut, Topomapviewer, www.ngi.be (bijlage 1)

http://www.ngi.be/

3

1.1.2 Figuur 2: Topografische kaart leefomgeving – 1:25 000


http://www.ngi.be/

4



http://www.ngi.be/

5



http://www.ngi.be/

6



http://www.ngi.be/

7

1.2 Studiegebied

Figuur 6: Eigen leefomgeving 15 x 15 km (zie volgende pagina)

Bron: Nationaal Geografisch Instituut, Eigen leefomgeving – 1:100 000, Topomapviewer,

www.ngi.be

8

1.2.1 Eigen leefomgeving: 15 km x 15 km

1.3 A4-uitsnede

Figuur 7: Eigen leefomgeving op A4 (Zie volgende pagina) (bijlage 6)

Bron: Nationaal Geografisch instituut, Topografische kaart van België 1:20 000 –

Mouscron-Zwevegem 29 (5-6), Brussel, 1999

5000 m 1000 0

N

1:100 000

9

1000 m 200 0

N

1:20 000

10

1.4 Verschillende kaartomtrekken op kaart van 1:100 000 (figuur 8)

Bron: Nationaal Geografisch Instituut, Eigen leefomgeving -1:100 000, Topomapviewer, www.ngi.be

11

HOOFDSTUK 1

Deel 2

12

2 Ruime leefomgeving

2.1 Mindmap

Figuur 9: Mindmap

13

2.2 Kenmerken van de leefomgeving op kaart

2.2.1 Geografische streken en substreken van België

Figuur 10: Geografische streken en substreken van België

Bron: Van Hecke, E., Vanderhallen, D., Callemeyn, J., Plantyn algemene wereldatlas, Uitg. Plantyn, Mechelen, 2012. (p. 14)

75 km 15 0 30 45 60

N

14

2.2.2 Verkeer

Figuur 11: Wegverkeer

Bron: Michelin, Wegenkaart, 2012, nl.viamichelin.be

15

2.2.3 Fietsroute

Figuur 12: Fietsnetwerk Leiestreek West (geen 15 x15 km)

Bron: Provoost, J., e.a., Fietsnetwerk Leistreek West, Westtoer, Brugge, 2006

2500 m 500 0 1000 1500 2000

N

16

2.2.4 Industrie

Figuur 13: Industrie in België

Bron: Uytterhoeven, A. en N., Mijn en jouw wereld in kaart, Die Keure, Brugge, p.13

0 15 30 45 60 75 km

N

17

2.3 Ferrariskaart

Figuur 14: Ferrariskaart

Bron: De Ferraris, J., Kabinetskaart, KBR Brussel, 1771-1778, www.ngi.be

http://www.ngi.be/

18


Bron: Nationaal Geografisch Instituut, Topomapviewer, www.ngi.be

19

2.4 Tekst

Ik woon al mijn hele leven in het behoorlijk verstedelijkte Wevelgem, een gemeente met

ongeveer 31 000 inwoners. Wevelgem bestaat uit drie deelgemeenten, namelijk

Wevelgem, Moorsele en Gullegem. Ik woon in de hoofdgemeente Wevelgem die ongeveer

16 000 inwoners telt. Wanneer je met een luchtfoto Wevelgem bekijkt, valt vooral de

woonkern rond de kerktoren op. Daarnaast is er heel wat lintbebouwing langs de grote

straten van de gemeente (N8, Lauwestraat, Roeselarestraat…). Rondom het vliegveld en

aan de in- en uitritten van de autosnelwegen bevinden zich de industriegebieden. Aan de

rand van de gemeente Wevelgem stroomt de Leie. De Leie vormt de zuidelijke grens van

de gemeente. Als de bebouwing minder wordt, worden vooral de agrarische gebieden

zichtbaar. Deze gebieden bevinden zich ook aan de randen van de gemeente. Het

landschap duidt aan dat Wevelgem vooral een woongemeente is en economisch actief is

door de industrie die aanwezig is in de gemeente.

De deelgemeente Wevelgem grenst aan Menen, Lauwe en Bissegem. Voor mij speelt

Menen een grote rol, aangezien ik daar mijn secundair onderwijs afgewerkt heb. Naast

Bissegem ligt de grootstad Kortrijk, waar ik vooral naartoe ga om te shoppen.

De gemeente Wevelgem bevindt zich op de as Kortrijk-Menen-Frankrijk. Twee grote

steden die een vijf- tot tiental kilometer van mijn huis gelegen zijn. Deze steden, samen

met Wervik en Waregem (en deelgemeenten), vormen Zuid-West-Vlaanderen. Zuid-

West-Vlaanderen behoort tot zandlemig Vlaanderen en wanneer men de streek groter

bekijkt, behoort de provincie tot Binnen-Vlaanderen. Waar zandlemig Vlaanderen zich

bevindt, kan je bekijken op de kaart van de geografische streken.

Zuid-West-Vlaanderen kan men beschouwen als erosief landschap door de onmiddellijke

nabijheid van de Noordzee en de Leie. Dit is duidelijk in het interfluvium tussen de Leie

en de Schelde. De Leie heeft zuidwest-noordoost stroomrichting en breekt schuin

doorheen de Diestiaanheuvelkam, die zichtbaar is in het West-Vlaams Heuvelland en de

Vlaamse Ardennen en deze plaatsen hun reliëf aanbiedt. Deze structuurbepalende,

positieve reliëfs laten geen sporen na in het reliëf van het Leie-doorbraakdal. Dit vormt

een bewijs voor de grote erosiecapaciteit van de rivier. De Leie is een grotendeels

rechtgetrokken rivier. In de 19de eeuw groeide de leiestreek uit tot het centrum van de

vlasteelt, maar in de loop van de 20ste eeuw werden alle landschappelijke kenmerken van

deze agrarisch-economische bedrijvigheid overschreven met industriële vestigingen en

verstedelijking.1

De Leievallei ten zuidwesten van Kortrijk (Wervik, Menen, Lauwe en Wevelgem) groeien

door lintbebouwing aan elkaar vast tot één urbanistisch geheel.

Zuid-West-Vlaanderen wordt dus vooral gekenmerkt door het industriële en

verstedelijkte landschap. Er zijn vooral bebouwing en industriegebieden aanwezig. De

belangrijke stad Kortrijk wordt gezien als het historisch centrum van de streek.

Wanneer men de natuur in de regio bekijkt, moet vooral gekeken worden naar de

natuurgebieden (Gavers, Bergelen…) en de Leiestreek. In de natuurgebieden kan

gefietst, gewandeld, gesport (watersport)… worden. De Leieruimte en omstreken biedt

een mooi fietsnetwerk aan. Er zijn reeds kaarten uitgebracht door de provincie West-

1 Vlaamse Regering, De landschapskenmerkenkaart West-Vlaanderen, Brussel, 2000-12-31, file:///C:/Users/Hermien/Downloads/Rapport_LKK_WVL.pdf

20

Vlaanderen, namelijk de knooppuntenroutes. Deze knooppunten verbinden de mooiste

delen en plaatsen in West-Vlaanderen. Naast knooppuntenroutes zijn er nog andere

wandel- en fietsroutes beschikbaar. Een voorbeeld van de knooppuntenroute kan je

terugvinden in de fietskaart.

Ik heb al aangegeven dat Wevelgem en omstreken een goede plaats is om aan industrie

te doen. Niet alleen de industriegebieden zijn belangrijk voor de bedrijven, maar ook de

wegverbindingen. Doorheen Wevelgem loopt de staatsbaan N8, die Kortrijk met Menen

verbindt. Wevelgem ligt ook langs de E403, de A14 die overgaat in de E17 en de A19.

Naast autosnelwegen is er ook het vliegveld en de scheepvaart (vooral vroeger had de

Leie een economische functie). Voor pendelaars is nog de spoorlijn Kortrijk-Poperinge

een belangrijk gegeven.

De provincie West-Vlaanderen is goed voor 1/3de van de Vlaamse landbouw. Ook Zuid-

West-Vlaanderen draagt hier hun steentje bij. De bodem is deze streek bestaat

voornamelijk uit leem. De vrij zware grondstructuur is uitermate geschikt voor

akkerbouw, zoals graan, aardappelen en suikerbieten. Sommige van deze gronden zijn te

moeilijk bewerkbaar, waardoor de boeren deze gronden gebruiken als weilanden. Zo

combineren akkerbouwbedrijven vaak akkers en vleesvee.2

2 Provincie West-Vlaanderen, Land- en tuinbouw in West-Vlaanderen, 2010-02, http://www.west-vlaanderen.be/ondernemen/eco_landbouw_visserij/landbouw/documents/brochure%20landbouw.pdf

21

HOOFDSTUK 2

22

3 Analyse van de belangrijkste elementen op een

topografische kaart

Figuur 16: Eigen leefomgeving op A4 (Zie volgende pagina)



3.1 Coördinaten

3.1.1 Geografische coördinaten

NB: 50°48’18”

OL: 3°10’46”

3.1.2 UTM-coördinaten

31U F(5) S(56)

x = 12,70 km

y = 28,10 km

3.1.3 Lambertcoördinaten

x = 66,10 km

y = 166,50 km

3.2 Declinatie t.o.v. het magnetische noorden

3.2.1 UTM

b = 2°09’

7’ x 15 = 105’ = 1°45’

2°09’ – 1°45’ = 0°24’ (W)

3.2.2 Lambert

b = 1°05’

7’ x 15 = 105’ = 1°45’

1°45’ – 1°05’ = 0°30’ (O)

(Berekeningen: zie volgende pagina’s)

23

1000 m 200 0

1:20 000

N

26

3.3 Afstand en oppervlakte

Figuur 17: Eigen leefomgeving op A4 met plaatsen (Zie volgende pagina)



3.3.1 Afstand woonplaats – bibliotheek (vogelvlucht)

Afstand op kaart: 2,5 cm

1 cm = 20 000 cm = 200 m

2,5 cm = 500 m

3.3.2 Afstand woonplaats – station (vogelvlucht)

Afstand op kaart = 4,3 cm

1 cm = 200 m

4,3 cm = 860 m

3.3.3 Afstand woonplaats – turnhal (vogelvlucht)

Afstand op kaart = 2,3 cm

1 cm = 200 m

2,3 cm = 460 m

3.3.4 Oppervlakte zwembad

Lengte op kaart = 0,6 cm

Breedte op kaart = 0,4 cm

1 cm = 200 m

Lengte: 0,6 cm = 120 m

Breedte: 0,4 cm = 80 m

Oppervlakte = 120 m x 80 m = 9600 m²

27

1000 m 200 0

1:20 000

N

28

3.4 Legende

Afbeelding Plaats

Woonplaats

Bibliotheek

Station

Turnhal

Zwembad

Plaats van altimetrische en planmetrische fiche:

Sint-Hilariuskerk

29

3.5 Fiche

3.5.1 Altimetrische fiche

Figuur 18: Altimetrische fiche

Bron: Nationaal Geografisch Instituut, Altimetrische fiche, Brussel, www.ngi.be

30

3.5.2 Planmetrische fiche

Figuur 19: Planmetrische fiche

Bron: Nationaal Geografisch Instituut, Planmetrische fiche, Brussel, www.ngi.be

31

HOOFDSTUK 3

32

4 Analyse van een landschap en reliëf m.b.v. de

topografische kaart

4.1 A4-uitsnede

Figuur 20: Eigen leefomgeving



33

1000 m 200 0

N

1:20 000

34

4.2 Reliëfkaart

Figuur 21: Reliëfkaart



(De kaart is ingekleurd met potlood, maar door het scannen zijn de kleuren niet meer

goed zichtbaar. Ik heb een gekleurde omlijning aangebracht om de kaart te

verduidelijken.)

4.3 Reliëfmodel

36

4.4 Lente- en dwarsprofiel

4.4.1 Dwarsprofiel

Figuur 22: Dwarsprofiel

4.4.2 Hoogteoverdrijving dwarsprofiel

Hoogteoverdrijving = (1/20 000)/(1/1 000) = 20x

37

4.4.3 Lengteprofiel

Figuur 23: Lengteprofiel

4.4.4 Hoogteoverdrijving lengteprofiel

Hoogteoverdrijving = (1/20 000)/(1/500) = 40x

38

4.5 Google Earth: Reliëfdoorsneden

4.5.1 Dwarsprofiel

Figuur 24: Dwarsprofiel in Google Earth

Bron: Google Earth

4.5.2 Lengteprofiel

Figuur 25: Lengteprofiel in Google Earth

Bron: Google Earth

4.6 Verval en verhang

4.6.1 Verval Knokkebeek

A ligt op 10 m, B ligt op 25 m. Het verval bedraagt 15 m.

4.6.2 Verhang Knokkebeek

15,00 m/1,84 km = 8,15 m/km

Want 9,2 cm is in werkelijkheid 1,84 km.

39

4.7 Hellingsgraad

Hellingsgraad Lauweberg:

Kaartafstand tussen de voet en de top = 2,7 cm

2,7 cm op de kaart komt overeen met 540 m in werkelijkheid.

1 cm = 200 m

2,7cm = 540 m

Het hoogteverschil bedraagt 10 m (van 32,5 m naar 42,5 m).

Hellingsgraad = hoogteverschil x 100/horizontale afstand

= (10 m x 100)/540 m = 1,85%

4.8 Waterscheidingslijn en droog dal

Figuur 26: Eigen leefomgeving op A4 met waterscheidingslijn en droog dal



40

1000 m 200 0

N

1:20 000

41

HOOFDSTUK 4

42

5 Gesteenten in de eigen leefomgeving

5.1 Natuursteen als bouwmateriaal

5.1.1 Antraciet


Bron: Folder Hubo

Antraciet:

Biogeen gesteente

Ontginning in

Amerika

5.1.2 Kalksteen


Bron: Brochure Beltrami

Antalya cream:

Kalksteen

Afzetting van kalk

Ontginning in Frankrijk (Bourgondische

dallen) en rest van de wereld

43

5.2 Kunststeen als bouwmateriaal

5.2.1 Vloertegel


Bron: Folder Zelfbouwmarkt

Keramische tegel:

Gebakken aarde/klei

en mineralen

Gefabriceerd in heel

België

5.2.2 Baksteen


Bron: Folder Brico

Baksteen:

Gebakken klei

Klei: los sediment

België: Boom, Lier,

Turnhout, Roeselare,

Kortrijk

44

5.2.3 Ontginning in België: klei

Figuur 31: Kaart ontginning van klei: gele markeringen

Bron: Google Earth

N

45

5.3 Bouwmaterialen in eigen woning

5.3.1 Binnenshuis


Bron: Hermien Kerkhof, Wevelgem

Graniet:

Gepolijst

Plutoniet

Ontginning in Finland

Keramische tegels:

Gebakken aarde/klei en

mineralen

Gefabriceerd in heel België

46

Marmer:

Metamorf gesteente van kalksteen

Ontginning in de kalksteenzoom en

Condroz

47

5.3.2 Buitenshuis



Blauwe hardsteen:

Afzettingsgesteente van kalksteen en

grinoïdenstengels

Ontginning in kalksteenzoom en Condroz

Baksteen:

Gebakken klei

Klei: los sediment

België: Boom, Lier, Turnhout, Roeselare,

Kortrijk

48

5.4 Historische gebouwen

5.4.1 Sint-Hilariuskerk

Figuur 34: Sint-Hilariuskerk

Bron: Wikipedia, Sint-Hilariuskerk, http://pt.wikipedia.org/wiki/Wevelgem

Arduin:

Gepolierde blauwe hardsteen


grinoïdenstengels


Baksteen:

Gebakken klei

Klei: los sediment


Kortrijk

Daklei:

Leisteen

Metamorf gesteente van kleisteen

Ontginning in Ardennen

49

5.4.2 Gemeentehuis

Figuur 35: Gemeentehuis

Bron: Wikipedia, Gemeentehuis Wevelgem, http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wevelgem_gemeentehuis_-1.JPG

Daklei:

Leisteen

Metamorf gesteente van kleisteen

Ontginning in Ardennen

Baksteen:

Gebakken klei

Klei: los sediment


Kortrijk

Arduin:

Gepolierde blauwe hardsteen


grinoïdenstengels


http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5c/Wevelgem_gemeentehuis_-1.JPG

50

HOOFDSTUK 5

51

6 Geologie en geomorfologie van de eigen leefomgeving

6.1 Analyse en verklaring van reliëf in de eigen leefomgeving

6.1.1 Landschapsfoto’s

52



EFFEN HORIZONLIJN

KLEIN HOOGTEVERSCHIL: 0 – 1 meter

GEEN HELLING: 0%

53



EFFEN HORIZONLIJN

KLEIN HOOGTEVERSCHIL: 0 – 2,6 meter

GEEN HELLING: 0% - 2,5%

54



EFFEN HORIZONLIJN



55



EFFEN HORIZONLIJN



56

Figuur 40: Reliëfkaart met situering van landschapsfoto’s



57

2

3 4

1

58

Figuur 41: Analyse van het reliëf

Bron: Hermien Kerkhof

BESCHRIJVING BESLUIT

HORIZON Vrij recht Effen horizonlijn

HELLINGSGRAAD Schommelt tussen 0% en

5% Geen tot heel zachte helling

HOOGTEVERSCHIL Kleiner dan huizen Enkele meters hoogteverschil

HOOGTE 5m – 30m Tussen 0m en 200m

RELIËFVORM Valleidiepte van een paar

meters Laagvlakte: vlaktelandschap

59

6.1.2 Bodemprofiel (met analyse)

Figuur 42: Bodemprofiel


Document in Word (duidelijker beeld): zie bijlage 7.

61

6.1.3 Tertiaire lagen

Figuur 43: Vereenvoudigde kaart van de tertiaire lagen



Bron: Agentschap voor geografische informatie Vlaanderen, Kaart geologie – tertiair,

Gent, 2015, www.geopunt.be


Document in Word (scherpere resolutie): zie bijlage 8.

http://www.geopunt.be/

62

1000 m 200 0

N

63

Legende tertiaire lagen

Lid van Moen = grijze klei tot silt, kleihoudend, kleilagen

Lid van Aalbeke = donkergrijze tot blauwe klei, glimmers

Formatie van Tielt = grijsgroen zeer fijn zand tot silt, kleihoudend

Samenstelling van tertiaire lagen

De Formatie van Kortrijk3 is omschreven als een doorgaans kleiig facies met weinig

macrofossielen. De formatie bestaat uit door de zee afgezette kleilagen uit het Ypresiaan.

De Formatie van Kortrijk bestaat voornamelijk uit klei, soms zandig of soms siltig. In het

karteringsgebied wordt de Kortrijk opgesplitst in het Lid van Mont-Héribu, het Lid van

Saint-Maur, het Lid van Moen en het Lid van Aalbeke. De Kortrijk Formatie neemt de

grootste delen van de het karteringsgebied in met uitzondering van de strook in de

omgeving van Lendelede, de hoger gelegen gebieden in de omgeving van Bellegem, het

gebied van Otegem tot Kruishoutem en in grote delen van de Vlaamse Ardennen. In het

uiterste westen van België vormt de formatie een 125 meter dik pakket in de

ondergrond.4

De Formatie van Tielt komt voor als bovenste tertiaire afzetting in die gebieden waar de

Formatie van Kortrijk in het karteringsgebied ontbreekt. De Formatie bestaat uit marien

zeer fijn zand en silt, afgezet in de zee die België bedekte tijdens het Midden- tot Laat-

Ypresiaan. De Tielt Formatie vormt maximaal een pakket van 50 meter.5

3 https://dov.vlaanderen.be/dovweb/html/pdf/kortrijk29Qweb.pdf 4 http://nl.wikipedia.org/wiki/Formatie_van_Kortrijk 5 http://nl.wikipedia.org/wiki/Formatie_van_Tielt

64

6.1.4 Synthese

Wevelgem bevindt zich in de Vlaamse Laagvlakte en vertoont een effen of licht golvende

horizonlijn. Daarnaast bevindt de gemeente zich in het bekken van de Leie.

Opvallend is de brede vlakte langsheen de Leie en haar beken. De vlakte van de Leie

wordt van haar huidige alluviale vlakte gescheiden door een rand die duidelijk zichtbaar

is in het landschap. Zowel de vlakte van de Leie als de vlakte van de Schelde maken deel

uit van de Vlaamse Vallei die morfologisch gekenmerkt wordt door een relatief vlak reliëf.

Naast beide vlaktes wordt het karteringsgebied gekenmerkt door een sterk gevarieerd

landschap. Het meest in het oog springend is het sterk golvend gedeelte van het Vlaamse

Ardennen, gesitueerd in het zuidoosten, waar verschillende toppen boven de 100 m

genoteerd worden. Het gebied in het noordwesten heeft een licht golvend reliëf.6

Wevelgem behoort op de bodemkaart tot de Vlaamse Zandleemstreek dat zicht uitstrekt

ten noorden van de Leemstreek als een zeer onregelmatig, maar toch continue strook.

Deze strook loopt vanaf de Franse grens in West-Vlaanderen tot aan de Nederlandse

grens in Limburg. De Zandleemstreek kan gesitueerd worden tussen de noordelijke

Zandstreek en de zuidelijke Leemstreek.7

In de Zandleemstreek komen plaatselijk Tertiaire8 formaties aan of nabij de oppervlakte

en vormen geheel of gedeeltelijk het moedermateriaal waarop de bodems zijn

ontwikkeld. Doorgaans is het Tertiair bedekt door een dunne Quartaire9 laag. Het

Quartaire dek is zelden meer dan 120 cm dik. Het Tertiair substraat is bijna over de

volledige provincie West-Vlaanderen afzet tussen 55 en 34 miljoen jaar geleden in

marien milieu10. In diep water werd klei afgezet en in ondiep water nabij de stranden

werd zand afgezet. Het zuiden van West-Vlaanderen, waar Wevelgem zich ook bevindt,

bestaat dus voornamelijk uit klei, terwijl het noorden wordt gekenmerkt door een

afwisseling van zand- en kleilagen. De vijfde oudste laag van het Tertiair is de Formatie

van Kortrijk dat voornamelijk bestaat uit klei (en zand- en siltlagen). Vanaf 2 miljoen jaar

terug begonnen de laatste 4 ijstijden met uitschuring van het landschap tot zijn huidige

niveau.11

Op het einde van de voorlaatste ijstijd (tijdens het Quartair) bereikten de riviervalleien

(Vlaamse Vallei ten noorden van Brugge, Leie en Schelde) hun diepste insnijding met

afzetting van een keienvloer. Deze valleien werden gedeeltelijk opgevuld tijdens de

laatste tussenijstijd, voornamelijk met zand in een verwilderde rivierbedding. Tijdens de

laatste ijstijd werd het landschap, inclusief valleien, voornamelijk bedekt en vereffend

met een zand- en zandleemdek dat opgewaaid werd uit het droog liggende zuidelijke

Noordzeebekken. Naar het einde van de ijstijden werd het klimaat warmer, de winden

draaiden naar het zuidwesten en de valleien werden gedeeltelijk uitgewaaid met afzetting

van tardiglaciale zand- en zandleemruggen op de rechteroevers van de riviervalleien. De

rivieren sneden zich opnieuw in het pleistoceen12 leemdek met vorming van een

6 BOGEMANS, F., Toelichting bij de Quartairgeologische kaart Kortrijk, VUB, Brussel, 2007 7 BAERT, G., Hogeschool Gent, http://www.bodemacademie.nl/documenten/24.pdf 8 Tertiair is een geologisch tijdperk dat duurde van 66 miljoen tot 2,58 miljoen jaar geleden. 9 Quartair is in de geologische tijdschaal de jongste periode. Het beslaat een tijdspanne van 2,58 miljoen jaar geleden tot het heden. 10 Omgeving die in open verbinding staat met de zee. 11 LIBBRECHT, D., Geologie en geomorfologie van West-Vlaanderen – een notendopje, Gent, https://www.kuleuven-kulak.be/natuurbeheerdag/syllabus2006.pdf 12 Pleistoceen is in de geologische tijdschaal een tijdvak van 2,58 miljoen jaar tot 11,7 duizend jaar geleden. Het is een tijdvak in de periode van het Quartair.

65

alluviale13 vallei. Door het warmer wordende klimaat gedurende de laatste 10 000 jaar

veranderde het stromingsregime in de riviervalleien van verwilderd naar meanderend. De

rivieren meanderden vrij over de volledige alluviale valleigedeelten. Tijdens de

overstromingen werd fijner materiaal afgezet, zoals fijn zand, leem en klei in hoger

gelegen oeverwallen en lager gelegen komgronden.

Zandleemgronden zijn meestal minder dan 120 cm dik. Omwille van het hoger

zandgehalte zijn deze bodems beter doorlaatbaar dan de echte leemgronden en is de

bodemontwikkeling verder gevorderd. De bodems zijn meer uitgeloogd.

13 Los materiaal dat als sediment is afgezet door een rivier.

66

HOOFDSTUK 6

67

7 Bebouwing en bevolking

7.1 Spreiding van de bebouwing

7.1.1 Verspreide bebouwing

Figuur 44: Verspreide bebouwing



Bron: Google Earth


68

N

N

69

7.1.2 Geconcentreerde bebouwing

Figuur 45: Geconcentreerde bebouwing



Bron: Google Earth


71

7.1.3 Lintbebouwing

Figuur 46: Lintbebouwing



Bron: Google Earth


73

7.1.4 Geïsoleerde wijk

Figuur 47: Geïsoleerde wijk



Bron: Google Earth


74

N

N

75

7.2 Bebouwde kern

7.2.1 Bebouwde kern Wevelgem

Figuur 48: Bebouwde kern Wevelgem

Bron: Google Earth

Bron: Google Maps

76

7.2.2 Transect

Figuur 49: Transect doorheen bebouwde kern

Bron: Google Earth


78

7.3 Stedelijke kern, verstedelijkte kern en plattelandskern

Figuur 50: Bespreking stedelijke kern, verstedelijkte kern en plattelandskern


UITZICHT FUNCTIES

PLATTELANDSKERN:

ROLLEGEM-KAPELLE

oppervlakte dorp: 4;83 km²

geconcentreerde bebouwing is beperkt

paar straten met woningen

lintbebouwing aan invalswegen

open bebouwing met ruime tuin rondom

het huis

hoeve aanwezig in het centrum

boerderijen aan de rand van het dorp

weinig tot geen appartementen

centrum: dorpsplein met weinig handel of

diensten

veel parkeerplaats

voornamelijk woonfunctie

minimumaanbod aan handel en diensten:

1 bakker

1 slager

fietsenwinkel

bloemenwinkel

2 banken

kleine sporthal

vergaderzaal

openbare bibliotheek met beperkte

openingsuren

kleuter- en lagere school

2 cafés

1 restaurantje

religie: kerk

VERSTEDELIJKTE KERN:

WEVELGEM

oppervlakte gemeente: 14,18 km²

vrij uitgestrekte geconcentreerde

bebouwing

centrum: gesloten bebouwing

wegen richting centrum: lintbebouwing

rand van de kern: woonwijken met

lintbebouwing, halfopen bebouwing en

open bebouwing

huizen verdwijnen langs hoofdstraten en

nieuwe appartementsblokken worden

gebouwd (veel nieuwe appartementen

sinds 5 jaar)

woon-, winkel- en dienstenfunctie

handel: groot aanbod aan supermarkten

(Delhaize, Carrefour, Aldi, Lidl), aanbod aan

slagers en bakkers, 1 viswinkel,

broodjeszaak, Blokker, Kruidvat, JBC, Lola en

Liza …

openbare dienst: gemeentehuis, school

(kleuter, lager en secundair), postkantoor,

bibliotheek, station, bus …

vrij groot aanbod aan kapperszaken, banken,

dokters, apothekers, tandartsen,

begrafenisondernemers, bloemenwinkels,

79

klein centrum met handel en diensten

ruim aanbod aan parkeerplaatsen

rand van de kern: winkels en

bedrijventerrein

speciaalzaken …

industrie: bedrijventerrein

ontspanning: jeugdhuis, 3 sporthallen, 1

topturnhal, zwembad, looppiste,

voetbalvelden, fitness, dansstudio’s, Chiro,

KSA …

meerdere cafés, pannenkoekenhuis,

restaurant

voorkomen van groen, grote verkeersdrukte

in hoofdstraten

religie: 3 kerken

STEDELIJKE KERN:

KORTRIJK

oppervlakte: 22,38 km²

uitgestrekte geconcentreerde bebouwing

centrum: gesloten bebouwing en

appartementsgebouwen

oude rijwoningen

lintbebouwing aan invalswegen

wijken met open en halfopen bebouwing

(meestal met tuin)

betalende parkeerplaatsen

groot stadscentrum met grote

verscheidenheid aan handel en diensten

handel: grootwarenhuis, heel groot aanbod

aan winkels (winkelcentrum + winkelstraten),

bakkers, slagers …

horeca: café, restaurant, hotel …

ketens en speciaalzaken

openbare dienst: stadhuis, school (kleuter,

lager, secundair, hogeschool en universiteit),

postkantoor, bibliotheek …

groot aanbod aan kapperszaken, banken,

tandartsen, dokters, artsen, reisbureaus,

apothekers, ziekenhuis (AZ) …

kantoren van bedrijven

ontspanning: meerdere zwembaden,

sporthallen, voetbalstadion, stadschouwburg,

verschillende jeugdbewegingen, cinema,

festivals …

toeristische bezienswaardigheden

religie: verschillende kerken, moskee,

hindoetempel

80

Rollegem-Kapelle

Figuur 51: Rollegem-Kapelle

Bron: Google Earth

81

Figuur 52: Foto’s plattelandskern Rollegem-Kapelle

Bron: Hermien Kerkhof, Rollegem-Kapelle

Bebouwing

82

Handel – diensten – ontspanning

83

Wevelgem

Figuur 53: Wevelgem

Bron: Google Earth

84

Figuur 54: Foto’s verstedelijkte kern Wevelgem

Bron: www.wevelgem.be

Bron: Hermien Kerkhof

Bebouwing

85


86

Kortrijk

Figuur 55: Kortrijk

Bron: Google Earth

87

Figuur 56: Foto’s stedelijke kern Kortrijk

Bron: Google afbeeldingen

Bebouwing

88


89

7.4 Bevolking

7.4.1 Bevolkingsevolutie Wevelgem (2014)

Figuur 57: Bevolkingsevolutie Wevelgem – 2014

Bron: Gemeenteloket Wevelgem

GEBOORTEN STERFGEVALLEN INWIJKELINGEN UITWIJKELINGEN

369 242 1522 1409

Bevolkingsevolutie:

- Aantal geboorten - aantal sterfgevallen = natuurlijke aangroei

369 – 242 = 127

- Aantal inwijkelingen – aantal uitwijkelingen = migratiesaldo

1522 – 1409 = 113

- Bevolkingsevolutie:

127 + 113 = 240

90

7.4.2 Bevolkingsevolutie Wevelgem (1997 – 2014)

Figuur 58: Bevolkingsevolutie Wevelgem – 1997 - 2014

Bron: Gemeenteloket Wevelgem

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Reeks1 31191 31270 31374 31358 31282 31167 31084 31058 31019 30922 30942 30985 30972 31070 31083 31089 31046 31280

30600

30700

30800

30900

31000

31100

31200

31300

31400

31500

Aan

tal

inw

on

ers

Jaartal

Bevolkingsevolutie Wevelgem

91

7.4.3 Bevolkingskenmerken

Figuur 59: Evolutie van aantal huishoudens in Wevelgem (2000 – 2014)

Bron: Agentschap voor binnenlands bestuur, Profielschets gemeente Wevelgem, 2014

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Reeks1 12110 12180 12250 12300 12380 12500 12600 12670 12760 12800 12850

12000

12100

12200

12300

12400

12500

12600

12700

12800

12900

Aan

tal

hu

ish

ou

den

s

Jaartal

Aantal huishoudens

92

Figuur 60: Leeftijdsgroepen in Wevelgem (2004 – 2014)


Figuur 61: Afhankelijkheidsratio in Wevelgem


2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

0-19 jaar 7549 7460 7358 7271 7200 7139 7044 7001 6891 6872 6826

65+ 5028 5160 5274 5333 5364 5454 5531 5676 5789 5896 5971

20-64 jaar 18507 18439 18388 18322 18366 18397 18400 18389 18396 18332 18266

5000

7000

9000

11000

13000

15000

17000

19000

Aan

tal

inw

on

ers

Jaartal

Leeftijdsgroepen

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Reeks1 68 68,4 68,7 68,8 68,4 68,5 68,3 68,9 68,9 69,6 70,1

66,5

67

67,5

68

68,5

69

69,5

70

70,5

Pro

cen

t

Jaartal

Afhankelijkheidsratio

93

Figuur 62: Aantal alleenwonende vrouwen in Wevelgem (2004 – 2014)


2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Reeks1 1550 1570 1590 1630 1675 1735 1745 1755 1770 1820 1830

1520

1560

1600

1640

1680

1720

1760

1800

1840

Aan

tal

alleen

wo

nen

de v

ro

uw

en

Jaartal

Alleenwonende vrouwen

94

7.4.4 Synthese

De bevolkingsdichtheid van Wevelgem schommelt al jaren rond 800 inwoners per

vierkante kilometer. Wanneer dit getal vergeleken wordt met de bevolkingsdichtheid in

West-Vlaanderen, 374 inwoners/km², kan men stellen dat Wevelgem een heel hoge

bevolkingsdichtheid heeft. De laatste jaren zijn heel wat appartementen bijgebouwd

waardoor in deze gebouwen veel bewoners kunnen leven. Het grootste deel van de

bevolking woont echter in laagbouw. Dit is ook te merken aan de open en gesloten

ruimte in de gemeente. Het overgrote deel bestaat uit gesloten ruimte, gevuld met

woningen.

Aan de bevolkingsdichtheid kan eveneens het vrij hoge bevolkingsaantal gelinkt worden.

De laatste twintig jaar vertoont het bevolkingsaantal een vrij stabiel cijfer. Het aantal

inwoners schommelt tussen 30 000 en 32 000. De levenskwaliteit in de gemeente is goed

zodat mensen blijven. Wanneer mensen aankomen of verhuizen is dat omwille van

werkverandering, zoektocht naar een groter huis …

Tijdens het voorbije jaar groeide de bevolking met 240 inwoners. Dit gebeurde dankzij de

geboortes, maar ook dankzij inwijkelingen. Deze inwijkelingen zijn vooral allochtone

personen die komen wonen in Wevelgem, een grensgemeente van Frankrijk.

Het voorbije jaar werd afgesloten met 31 280 inwoners. Deze personen zijn verdeeld

over 12 850 gezinnen. Dit wil zeggen dat veel inwoners behoren tot een gezin dat leeft in

Wevelgem. Daarnaast zijn er toch nog een kleine 2000 alleenwonende vrouwen en 1500

alleenwonende mannen. Deze mannen en vrouwen zijn zowel alleenstaanden als

weduwen.

Het afhankelijkheidsratio in de gemeente Wevelgem bedraagt 70,1%. Dit cijfer geeft de

verhouding weer tussen het aantal 0-19 jarigen plus het aantal 65-plussers en de actieve

bevolking (20- tot 64-jarigen). De gemeente is aangepast aan dit hoge cijfer uit de jonge

en oudere leeftijdsgroepen. Het verenigingsleven is dan ook erg uitgebreid. Jongeren

hebben keuze tussen verschillende sportverenigingen, muziekscholen, jeugdverenigingen

… Ook de ouderen kunnen allerlei activiteiten uitvoeren in heel gevarieerde bewegingen.

95

8 Bibliografie

8.1 Kaarten

Agentschap voor geografische informatie Vlaanderen, Kaart geologie – tertiair, Gent,

2015, www.geopunt.be

De Ferraris, J., Kabinetskaart, KBR Brussel, 1771-1778, www.ngi.be

Google Earth, Kaart gesteenten, Wevelgem, 2014-12-13

Michelin, Wegenkaart, 2012, nl.viamichelin.be

Van Hecke, E., Vanderhallen, D., Callemeyn, J., Plantyn algemene wereldatlas, Uitg.

Plantyn, Mechelen, 2012. (p. 14)

Internet, Nationaal Geografisch Instituut, Eigen leefomgeving – 1:100 000,

Topomapviewer, www.ngi.be

Nationaal Geografisch instituut, Topografische kaart van België 1:20 000 –


Internet, Nationaal Geografisch Instituut, Topomapviewer: kaart 1:10 000,

www.ngi.be


www.ngi.be


www.ngi.be


www.ngi.be


www.ngi.be

Provoost, J., e.a., Fietsnetwerk Leistreek West, Westtoer, Brugge, 2006

Uytterhoeven, A. en N., Mijn en jouw wereld in kaart, Die Keure, Brugge, p.13

8.2 Foto’s

Beltrami, Antalya Cream, Brochure Beltrami, België

Brico, Baksteen Boeren steen, Folder Brico, België, 2011

Google Earth, Reliëfdoorsnede, Wevelgem, 2014-11-11

Hermien Kerkhof, Soorten bebouwing, Wevelgem, 2015-03-20

Hermien Kerkhof, Landschapsfoto’s, Wevelgem, 2015-03-15

http://www.geopunt.be/

http://www.ngi.be/

http://www.ngi.be/

http://www.ngi.be/

http://www.ngi.be/

http://www.ngi.be/

http://www.ngi.be/

http://www.ngi.be/

96

Hermien Kerkhof, Woning – altimetrische fiche – planimetrische fiche, Wevelgem,

2014-12-14

Internet, Hubo, Vloertegel Tornado, Folder Hubo, België, 2014-12-03,

http://www.promobutler.be/nl/folders/Hubo?fid=59149

Internet, Nationaal Geografisch Instituut, Altimetrische fiche, Brussel, www.ngi.be

Internet, Nationaal Geografisch Instituut, Planmetrische fiche, Brussel, www.ngi.be

Internet, Wikipedia, Gemeentehuis Wevelgem, Wevelgem, 2009-10-29,

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wevelgem_gemeentehuis_-1.JPG

Internet, Wikipedia, Sint-Hilariuskerk, Wevelgem, 2014-03-28,

http://pt.wikipedia.org/wiki/Wevelgem

Internet, Zelfbouwmarkt, Vloertegel Pierre du Nord, Folder Zelfbouwmarkt, België,

2014, http://www.zelfbouwmarkt.be/assortiment/tegels/vloeren/vloertegel-pierre-

du-nord-bleu-450x450mm

8.3 Documenten

Agentschap voor binnenlands bestuur, Profielschets gemeente Wevelgem, Brussel,

2014, http://aps.vlaanderen.be/lokaal/pdf/gemeente-2014/Wevelgem.pdf

BAERT, G., Hogeschool Gent, http://www.bodemacademie.nl/documenten/24.pdf

BOGEMANS, F., Toelichting bij de Quartairgeologische kaart Kortrijk, VUB, Brussel,

2007

LIBBRECHT, D., Geologie en geomorfologie van West-Vlaanderen – een notendopje,

Gent, https://www.kuleuven-kulak.be/natuurbeheerdag/syllabus2006.pdf

Provincie West-Vlaanderen, Land- en tuinbouw in West-Vlaanderen, 2010-02,

http://www.west-

vlaanderen.be/ondernemen/eco_landbouw_visserij/landbouw/documents/brochure%

20landbouw.pdf

Vlaamse Regering, De landschapskenmerkenkaart West-Vlaanderen, Brussel, 2000-

12-31, file:///C:/Users/Hermien/Downloads/Rapport_LKK_WVL.pdf

N

http://www.promobutler.be/nl/folders/Hubo?fid=59149

http://www.ngi.be/

http://www.ngi.be/

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wevelgem_gemeentehuis_-1.JPG

http://www.zelfbouwmarkt.be/assortiment/tegels/vloeren/vloertegel-pierre-du-nord-bleu-450x450mm

http://www.zelfbouwmarkt.be/assortiment/tegels/vloeren/vloertegel-pierre-du-nord-bleu-450x450mm

http://aps.vlaanderen.be/lokaal/pdf/gemeente-2014/Wevelgem.pdf

http://www.bodemacademie.nl/documenten/24.pdf

https://www.kuleuven-kulak.be/natuurbeheerdag/syllabus2006.pdf

DIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EIGEN...

Documents

Transcript of DIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EIGEN...