Diagnostiek en behandeling van carcinomen van de oesofagus en de gastro-

oesofagale overgang

Bijeenkomst concentratie en spreiding oncologische zorg

Regardz Event Center, Zwolle

13 november 2008

Michael Schaapveld, IKNO

Overzicht

•Voorkomen

•Diagnostiek

•Behandeling

Voorkomen•Epidemiologie IKNO-regio 2006

Aantal patienten 451 (voormalige IKN 284) &

stijgend

Mannen 327 (voormalige IKN 202)

Vrouwen 124 (voormalige IKN 82)

5-jaars overleving ≈ 10%

Zelden voor het 45ste levensjaar.

Voorkomen Toename incidentie carcinomen van de

oesofagus en de gastro-oesofagale overgang voormalige IKN-regio tot 2020

♀& ♂ ≈ 500 in 2020

0.0

5.0

10.

01

5.0

20.

02

5.0

30.

0in

cide

ntie

(E

SR

)/1

00.0

00

1990 2000 2010 2020incidentiejaar

mannen vrouwen totaal

Bron: IKNO

Voorkomen Toename aantal carcinomen van de oesofagus

en de gastro-oesofagale overgang voormalige IKN-regio tot 2020

01

002

003

004

005

00a

anta

l nie

uw

e p

atie

nten

1990 2000 2010 2020incidentiejaar

mannen vrouwen totaal

Bron: IKNO

♀& ♂ ≈ 500 in 2020

Diagnostiek•CIMPLE studie: Centralized Implementation of accurate and

efficient preoperative staging in Esophageal cancer patients ZONMW doelmatigheidstudie 2005-2007

•Interventie Beroep op algemene ziekenhuizen patienten met oesofagus of gastro-oesofagale

overgangs tumoren te verwijzen naar aangewezen centrum ziekenhuizen (UMCG –

Martini – MCL – Isala) gedurende mei 2005 – juli 2006

•Rationale –EUS + PET-scan: gespecialiseerde diagnostiek

–leercurve voor EUS / PET-scan

–Betere kwaliteit EUS in high-volume centra (>50 procedures)

Diagnostiek•Doel

– nagaan of centralisatie van de stadiering mogelijk is

• Ondersteund door algemene ziekenhuizen?

• Kosteneffectief?

– nagaan of centralisatie van stadiering leidt tot

• Verkorting van de duur van het diagnostisch proces?

• Accuratere stadiering (afname van aantal onnodige operaties)

Diagnostiek

Patiënten in regio

CIMPLE

N (%) N (%)

Totaal366 (100) 216 (100)

Groep

Primair in centrum161 (44) 124 (57)

Verwezen naar centrum92 (25) 92 (43)

Diagnostiek in periferie113 (31) 0 (0)

Patienten inclusie in de Cimple studie mei 2005 – juli 2006

Diagnostiek

Vergelijking patienten participerend en niet participerend in de CIMPLE studie

Verwezen Niet verwezen

Totaal 92 (100) 113 (100)

Leeftijd 62 73

Stadium IV 34 (37) 48 (42)

Inadequaat/ onbekend 4 (4) 27 (24)

Behandeling chirurgie 48 (52)   21 (19)

alleen CT/RT of CT&RT 32 (33)   30 (27)

overig 5 (5) 18 (16)

geen primaire therapie 7 (8) 44 (39)

Diagnostiek

Proportie patienten verwezen voor diagnostiek naar centrum per “niet-centrum kliniek”

33

72

19 17

75 7578

18

8

59

33

60

01

02

03

04

05

06

07

08

09

01

00

%re

ferr

ed

for

CIM

PL

E

A B C D E F G H I J K L

Diagnostiek

Proportie patienten verwezen voor diagnostiek naar Centrum per periode van 3 maanden na start CIMPLE

30

40

50

43

59

01

02

03

04

05

06

07

08

09

01

00

%re

ferr

ed

for

CIM

PL

E

5/6/7 '05 8/9/10 '0511/12/01 '05/'06 2/3/4 '065/6/7 '06

Diagnostiek: effectiviteit

Proportie van verwezen patienten met een herhaalde CT-scan in het referentiecentrum in de CIMPLE-studie

CT-scan in ziekenhuis voorgeschiedenis

CT-scan in referentiecentrum

Ja (N=67)%

Nee (N=25)%

Totaal%

ja 37 17 54

nee 8 1 9

onbekend 28 9 37

Totaal 73 27 100

Behandeling oesofagus/ gastro-oesofagale overgangs tumoren •Met curatieve intentie (~25-35% van alle patienten)

Lokaal: endoscopische mucosale resectie (T1m N0 M0)

Complete resectie (T1-3 N0-1 M0-1A)

•Palliatief Irresectabel: T4 / M1B

Inoperabel: co-morbiditeit

palliatieve behandeling: complicatie gedreven

−Slikklachten: stent / radiotherapie

maag

oesofagus

maag

oesofagus

Behandeling Percentage oesophagus/cardia tumoren

geopereerd naar ziekenhuis van diagnose (2003-2006)

01

02

03

04

05

0%

geo

pere

erd

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

tota

al

Bron: IKNO, 2008

IKNO

Behandeling

Reden voor afzien van chirurgie in CIMPLE studie (N=216)

Hoofdreden N (%)

Geen operatie 119 (100)

Primair tumorproces 81 (68)

Comorbiditeit 20 (17)

Leeftijd 7 (6)

Weigering patiënt 4 (3)

Anders, niet gespecificeerd 7 (6)

Aantal resectiesAantal oesophagus/cardia resecties naar

ziekenhuis en jaar

01

02

03

04

05

0 g

eop

ere

erd

in k

linie

k...

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

200

32

004

200

52

006

Bron: IKNO, 2008

Aantal resecties Toename aantal resecties voor oesofagus en de

gastro-oesofagale overgang tumoren in de voormalige IKN-regio

02

55

07

51

001

251

501

752

00a

anta

l ge

oper

eer

d/ja

ar

1990 2000 2010 2020incidentiejaar

Bron: IKN

♀ & ♂ ≈ 150 in 2020

Complicaties behandeling (IKN)

Percentage complicaties na chirurgie voor carcinoom van de distale oesofagus of gastro-oesofagale overgang 1993-2004

1

1

9

3

5

7

15

14

32

41

0 10 20 30 40 50

%with complications

Herniatie

Fasciedehiscentie

Sepsis

Mediastinitis

Thorac bleeding

Abces/infection

Leakage

Cardiac complications

Pulmonary

No complications

472 resecties

Complicaties behandeling (IKN)

Risico factoren voor ernstige complicaties na chirurgie voor carcinoom van de distale oesofagus of gastro-oesofagale overgang 1993-2004 (abces/ sepsis/ bleeding/ mediastinitis/ leakage)

25

33

36

24

0 10 20 30 40 50

%with severe complications

>= 3/year

< 3/year

major

none/minor

comorbidity surgeon_volume

472 resecties

Complicaties behandeling (IKN)

Postoperatieve sterfte na chirurgie voor carcinoom van de distale oesofagus of gastro-oesofagale overgang 1993-2004 (abces/ sepsis/

bleeding/ mediastinitis/ leakage)

7

17

18

8

0 10 20 30 40 50

%with severe complications

>= 3/year

< 3/year

major

none/minor

comorbidity surgeon_volume

overleden ≤30 dagen

OF overleden in

ziekenhuis zonder

voorafgaand ontslag

Conclusies•(Voldoende) redenen voor nadere afspraken?