DesignThinkers Services Ports of Amsterdam

BEREIKBAARWERK.Fase 1: Discovering

3

BEREIKBAARWERK.

4 BEREIKBAARWERK. 5

Inhoudsopgave

De vraag 7

Het antwoord 13

Denkrichtingen 15

Opzet onderzoek 25

Discovering 31

Arbeidsmarkt 37

Mobiliteit 41

Vraag naar werk 43

Schoolverlaters 45

Nuggers 51

Achtergrondinformatie 57

Colofon 61

6 BEREIKBAARWERK. 7

De vraag

Veel (productie/logistieke) bedrijven op bedrijventerreinen aan de Westkant van Amsterdam hebben een grote behoefte aan nieuwe werknemers. Deze behoefte gaat de komende jaren flink groeien door de komst van nieuwe bedrijven en het uittreden van oudere werknemers.

Volgens Haven Amsterdam worden tot 2020 zeker 15.000 werknemers gezocht voor de haven (de scope van dit onderzoek). Vooral logistieke dienstverleners zoeken nieuwe mensen. De bedrijven zijn volgens Haven Amsterdam op zoek naar gemotiveerde (laagopgeleide) mensen die ‘willen’ werken. Opleiding is hierbij niet het eerste selectiecriterium. Het gaat vooral om functies die geschikt zijn voor Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL) en/of ‘learning on the job’.

Niet meegenomen in dit onderzoek, maar wel interessant zijn de andere terreinen aan de West-as (als tegenhanger van de kantorenlocatie Zuidas). Het gaat om bedrijven op de bedrijventerreinen Hoogtij (Zaandam), Zwanenburg, Lijnden (Badhoevedorp), Hoofddorp Noord en Schiphol (Centrum, Oost en Rijk). Deze gebieden kennen vergelijkbare uitdagingen als de haven van Amsterdam.

De bedrijven zijn volgens Haven Amsterdam op zoek naar gemotiveerde (laagopgeleide) mensen die ‘willen’ werken.

8 BEREIKBAARWERK. 9

Haven Amsterdam wil samen met Amsterdam Nieuw West (= stadsdelen Osdorp, Geuzenveld/Slotermeer en Slotervaart) ervoor zorgen dat juist mensen uit deze buurten aan de slag kunnen bij bedrijven in de haven en aan de West-As. Nieuw West heeft namelijk heeft een forse ambitie om verschillende categorieën buurtbewoners aan het werk te helpen c.q. te zetten. Deze ambitie is vertaald in het programma Koers Nieuw West.

De buurtbewoners die aan het werk moeten, zijn:

1) De Nuggers. 2) De vroegtijdige schoolverlaters. Met al dan niet afgeronde VMBO en MBO-2.3) De andere werkzoekenden.

Het aanbod van werk is vooral buiten de eigen buurt: op de bedrijventerreinen van de West-as. In de praktijk en uit onderzoek (Nicis, februari 2008) blijkt dat de beperkte mobiliteit van laagopgeleiden één van de belangrijkste factoren die het vinden van een baan moeilijk maakt. Werkgevers en gemeenten moeten volgens het Nicis daarom actiever worden met het scheppen van vervoersmogelijkheden.

Haven Amsterdam en Amsterdam Nieuw West hebben deze handschoen opgepakt. Bureau H2O en Designthinkers zijn gevraagd hierbij te ondersteunen. Dit heeft zich vertaald in een concreet project/onderzoek waarbij werk zoeken, werk aanbieden en vervoer van en naar het werk aan elkaar gekoppeld moet worden. Deze drie-eenheid moet als een samenhangende service/dienst worden uitgewerkt en neergezet. Dit alles onder de titel Bereikbaar Werk.

Het aanbod van werk is vooral

buiten de eigen buurt: op

de bedrijven-terreinen van de

West-as

10 BEREIKBAARWERK. 11

De bovenstaande gedachte is vertaald in de volgende centrale vraag voor dit onderzoek:

Welke mobiliteitsdienst moet ontwikkeld worden om de vraag naar werk in Nieuw West en het aanbod van werk in de haven van Amsterdam beter op elkaar af te stemmen?

In dit rapport wordt verslag gedaan van de resultaten van het onderzoek. De formulering van het project en het daadwerkelijk onderzoek (interviews en workshops) hebben voor de kredietcrisis plaatsgevonden.

Welke mobiliteitsdienst moet ontwikkeld worden

om de vraag naar werk in Nieuw West en het

aanbod van werk in de haven van Amsterdam

beter op elkaar af te stemmen?


Het antwoord

Het is op dit moment niet nodig om een nieuwe mobiliteitsdienst te ontwikkelen om vraag naar werk uit Nieuw West en aanbod van werk in de haven van Amsterdam aan elkaar te koppelen.

De slechte bereikbaarheid van het gebied is niet het enige probleem van de huidige mismatch tussen vraag naar en aanbod van werk. Gebrek aan opleiding, onbekendheid gebied, concurrentie van de Zuidas, taalachterstand, gebrek aan netwerk zijn factoren die de mismatch eveneens voeden. Hiernaast is het de vraag of de twee groepen waarmee gesproken is ‘schoolverlaters’ en ‘Nuggers ‘ heel interessant zijn voor de bedrijven in de haven. Waarschijnlijk niet, maar op basis van twee workshops kan en mag dit niet gesteld worden.

Het is op dit moment niet nodig om een nieuwe mobiliteitsdienst te ontwikkelen om vraag naar werk uit Nieuw West en aanbod van werk in de haven van Amsterdam aan elkaar te koppelen.


Denkrichtingen

Op basis van de vertrekpunten van het onderzoek, de centrale vraag en alle informatie die is verzameld, zijn een vijftal concepten benoemd die interessant zijn om nader uit te werken. Hierbij is het belangrijk dat de concepten ontworpen en ontwikkeld worden vanuit het standpunt van de eindgebruikers. Hiernaast is het slim te werken vanuit een holistische benadering zodat alles wat er wordt bedacht en gemaakt naadloos op elkaar aansluit en elkaar versterkt. Ofwel: de uitgangspunten van service design.

BereikbaarheidsmakelaarMobiliteit gaat in de komende jaren een heel belangrijke rol spelen in het bij elkaar brengen van de vraag naar werk (Nieuw West) en het aanbod van werk (bij de bedrijven in de haven van Amsterdam en lang de West-As). Het heeft nu echter geen zin om een specifieke mobiliteitsdienst te ontwikkelen. Daarvoor is het te vroeg. De vraag naar (nieuwe) werknemers wordt pas over een paar jaar echt urgent. Hiernaast is in de haven van Amsterdam al een basis gelegd voor het oplossen van mobiliteitsvraagstukken. Om de bereikbaarheid te verbeteren is vijf jaar geleden de Stichting Westpoort Bereikbaar opgericht met de Westpoort Bus als belangrijkste dienst en een makelaar die vraag naar vervoer en aanbod van vervoer verbindt.

De Westpoort Bus is een effectief en efficiënt functionerend systeem van besloten vervoer waar nu al ruim 20 bedrijven aan meedoen. Denk hierbij aan DSV, TNT, Starbucks, PPG, Voorbij Beton, Roll Roy en Nissan.

Wanneer er tussen de haven of Nieuw West concrete projecten worden opgezet dan is het m.b.t. de vervoerproblematiek aan te bevelen gebruik te maken van de kennis, expertise en mankracht van de Stichting Westpoort

Het is slim om te werken vanuit een holistische benadering zodat alles wat er wordt bedacht en gemaakt naad-loos op elkaar aansluit en elkaar versterkt.

communicatie

communicatie

communicatie

design

design

banenmakelaar

banenmakelaar

banenmakelaar

design

mobiliteitsmakelaar

mobiliteitsmakelaar

mobiliteitsmakelaar

havencollege

havencollege

havencollege

hub

hub

landscaping

landscaping

bereikbaarheids-makelaar

centrale hubaanpassenlandscape communicatiedesign

positionering Haven vsWestpoort

banenmakelaarNieuw Westen Westpoort

service organisatie

havencollege

bereikbaarheids-makelaar

centrale hub

aanpassenlandscape

communicatie

design

positionering Haven vsWestpoort

GOWEST!banenmakelaarNieuw Westen Westpoort

havencollege


Bereikbaar. Samen met de bereikbaarheidsmakelaar kan naar oplossingen worden gezocht voor de specifieke vervoervraagstukken. Gezien het bereikbaarheidsprofiel van de haven, wordt verwacht dat de Westpoort Bus een belangrijke rol gaat vervullen.

GoWest!Het zou goed zijn als Nieuw West een proactieve service-organisatie (GoWest!) opzet die zich richt op het opbouwen van netwerken en een structurele relatie met bedrijven in de haven van Amsterdam. Vanzelfsprekend met het doel om uiteindelijk mensen uit de wijken van Nieuw West aan het werk te krijgen in de haven. GoWest! moet als spil functioneren en contact onderhouden met alle partijen die zich bezighouden met werkzoekenden, de ROC’s, het Haven College en de bedrijven in de haven, et cetera.

Het zou goed zijn als ook de haven een banenmakelaar krijgt om juist vanuit het perspectief van de bedrijven en Haven Amsterdam relaties op te bouwen en te bestendigen, het Haven College zal hierin een grote rol spelen. Niet alleen voor het lager, maar misschien juist voor hoger gekwalificeerd personeel. Zij kunnen de haven van Amsterdam voor andere groepen in Nieuw West op de kaart zetten/ onder de aandacht brengen. Bij het beïnvloeden van houding en gedrag is mond-tot-mond reclame de meest effectieve vorm van reclame. Als er iemand uit je eigen kring in de haven werkt en een baan met met status heeft zal dit je beeld van de haven beïnvloeden. Daarnaast kan dit ‘charme-offensief’ van Nieuw West de weg naar de haven voor alle soorten werknemers makkelijker maken.

Het zou goed zijn als Nieuw West een proactieve service- organisatie opzet die zich richt op het opbouwen van structurele relatie met bedrijven in de haven van Amsterdam.


PositioneringOp het gebied van arbeidsmarktcommunicatie is de positionering van het bedrijvengebied soms onduidelijk. Waar ligt het? Welke bedrijven zitten hier? Wat voor type werk? Welke mogelijkheden zijn er voor mij (werken/leren/parttime/zonder opleiding) et cetera? Hoe kom ik er? Hoewel www.werkenindehaven.nl al veel informatie geeft, kan het absoluut geen kwaad om naast een aanscherping van de positionering een communicatieplan op te zetten voor alle verschillende doelgroepen en stakeholders in Nieuw West, uitgevoerd door Nieuw West.

Hieraan gekoppeld moet Haven Amsterdam kiezen voor juiste benaming van het gebied en dit ook eenduidig neerzetten. Hierbij moet kritisch gekeken worden naar de benaming Haven Amsterdam omdat de haven nog maar voor een heel klein deel de bedrijven en de arbeidsmarkt vertegenwoordigt.

Op dit moment vormt de onduidelijkheid rond de naam van het gebied een ernstige drempel om een imago op te bouwen.

Daarnaast vormen de assosiaties die mensen met het woord ‘haven’ hebben een probleem bij het breder positioneren van het gebied.

Er is besloten om het gebied aan te blijven duiden als haven. Wij denken dat het daarom goed is de Amsterdamse haven een nieuwe lading te geven. Positioneer het gebied bijvoorbeeld als de ‘nieuwe’ haven. De haven van de 21ste eeuw, een innovatief, multifunctioneel en kleurrijk gebied.Breng de haven meer naar de stad. Of liever: breng wat meer Amsterdam in de haven. Zorg ervoor dat de haven van Amsterdam een onmiskenbaar eigen en onderscheidend Amsterdams karakter krijgt ten opzichte van andere havens en industriegebieden.

Hiernaast kan met zo’n dynamische hub het

gebied gevoelsmatig worden

verkleind en het gevoel van veiligheid worden

vergroot.


Centrale hubZoals zoveel bedrijventerreinen mist de haven van Amsterdam een kern c.q. ziel. Het is de moeite waard om te kijken of er op een centrale plaats in het gebied een vervoershub kan komen met extra functies (een AH to go, leenauto’s en -fietsen, restaurant, uitzicht op de haven, fotopunt, etc.).Het doel van deze hub is primair het verkorten van de reistijd uit Nieuw West maar ook vanuit Haarlem.

Hiernaast kan met zo’n dynamische hub het gebied gevoelsmatig worden verkleind en het gevoel van veiligheid worden vergroot. De hub geeft menselijke maat aan het gebied. Je moet er naartoe kunnen lopen en het kan functioneren als ontmoetingsplaats. Het kan eventueel zelfs het gezicht, symbool, van de haven worden.

Aanpassen landscapeDe haven van Amsterdam moet een aantrekkelijk en menselijk gebied worden om te werken en te reizen. Mensen vinden de omgeving waar ze werken vaak van groot belang. Als de keuze zich voordoet tussen twee ongeveer dezelfde functies waarvan er één in haven en één meer in de stad zullen veel mensen niet voor de haven kiezen puur vanwege de uitstraling en het missen van menselijke maat.

Voor een deel kan dit worden opgelost door meer voet- en fietspaden en verlichting aan te brengen. Hiernaast moet meer gedaan worden aan het gevoel dat er altijd activiteit is in de haven. Als je nu door het gebied rijdt, zie je niet wat de bedrijven doen en of er überhaupt mensen werken. Nieuwe bedrijven zouden met het kantoor aan de wegkant moeten staan en een meer open karakter moeten krijgen.

Via informatiepanelen of videoschermen kan bijvoorbeeld worden uitgelegd

Het doel van deze hub is primair het verkorten van de reistijd uit Nieuw West, maar ook vanuit Haarlem


wat er binnen de verschillende bedrijven gebeurt. Of een continue attractie bedenken waardoor het gebied een enorme bekendheid krijgt in en om Amsterdam. Denk hierbij aan de London eye. Een ander idee is om op de daken van de bedrijven een (licht)kunstwerk aan te brengen om zo het gebied vanuit de lucht onder de aandacht te brengen.


Opzet onderzoek

In het traject om te komen tot een onderzoeksvoorstel heeft Haven Amsterdam ingestemd met de Service Design-methodiek.

Service designService design of service inovatie is het ontwerpen van het geheel aan interactiemomenten/ raakpunten tussen dienstenleverancier en de eindgebruiker door gebruik te maken van creatieve processen en methodes (design thinking).

De service design methodiek die Designthinkers en Bureau H2O hanteert, is een inovatiemodel van 5 stappen.

1) DiscoveringEen onderzoek naar de context waarbinnen het project plaatvindt (stakeholders, bestaande diensten, cultuur, visies, etc) en benchmarking.

Een onderzoek naar de beleving van de eindgebruiker (customer jour-ney), front office medewerkers en de sociale ruimte (ethnographisch veldwerk).

2) ConceptingHet ontwikkelen van ideën samen met de eindgebruikers en opdracht-gever.Het uitwerken en testen van een prototype en het ontwerpen van een storyboard en/of visieel concept.

3) DesigningHet ontwerpen van een service blauwdruk en alle raakpunten van de


dienst (website, aankleding, locaties, etc).

4) BuildingHet bouwen van alle raakpunten (interactief platform, fysieke locatie, trainen van personeel, etc). De processen en organisatie van de dienst uitwerken en het ontwikkelen van een marketing- communicatie strategie.

5) ImplementingOpenen van ‘winkel’ en in werking stellen van de strategie.

De scope van dit onderzoek is voorlopig de eerste twee stappen. Te weten Discovering en Concepting (een deel).

Voor de stap Discovering zijn vijf workshops georganiseerd met de onderstaande partijen:

1. Potentiële werknemers: De nuggers.2. Potentiële werknemers: De vroegtijdige schoolverlaters.3. Potentiële werknemers: Andere werkzoekenden.4. Huidige werknemers.5. Werkgevers.

De afspraak hierbij was dat Haven Amsterdam en het stadsdeel Osdorp voor de selectie en het uitnodigen van de deelnemers zouden zorgen. Dit bleek minder eenvoudig dan gedacht, waardoor de geplande data eind mei en juni 2008 niet haalbaar bleken te zijn. In overleg is besloten om de groep andere werkzoekenden (klanten DWI) te laten vervallen. Er was namelijk nauwelijks bereidheid bij DWI om aan dit traject mee te werken. Bureau H2O is vervolgens zelf aan de slag gegaan met alle andere groepen. Dit heeft geleid tot twee workshops in september 2008 met schoolverlaters en

Nuggers (gecombineerd met inburgeraars). Hiernaast zijn in oktober 2008 zes werkgevers uitgebreid geïnterviewd. Met de groep werknemers die in de haven van Amsterdam werken en in Nieuw West wonen is niet gesproken. Het is helaas niet gelukt om deze groep via de werkgevers aan tafel te krijgen.

Aanvullend op de interviews en de workshop heeft een Schotse collega (Lauren Currie) twee weken lang etnografisch veldwerk gedaan in het gebied (o.a. rondgereisd door Nieuw West en de haven, vervoermiddelen uitgeprobeerd, bedrijven bezocht).

Op basis van alles wat we gehoord en gezien hebben (fase Discovering) en de kennis en ervaring met mobiliteit en de bedrijven in de haven hebben we een aantal concepten bedacht. Deze concepten moeten in een volgende fase (Concepting) worden uitgewerkt, gevisualiseerd en getest met direct betrokkenen. De resultaten van het onderzoek zijn in november 2008 in twee bijeenkomsten gepresenteerd en besproken met Haven Amsterdam, Koers Nieuw West en het stadsdeel Osdorp.

Voor de stap Discovering zijn vijf workshops georganiseerd


Als Haven Amsterdam het gehele gebied meer onder de aandacht wil brengen, dan zal de naam en het imago van het gebied volgens de bedrijven wel aangepast c.q. aangescherpt moeten worden.

Discovering

In een serie van interviews zijn bedrijven gevraagd naar bereikbaarheid, mobiliteit, imago, veiligheid, soorten arbeid, openstaande vacatures, relatie met de lokale arbeidsmarkt, relatie met Amsterdam Nieuw-West en de visie op de toekomst.

Er is gesproken met:

- OBA- Eurotank- Starbucks- DSV Solutions- Nissan- Continental Chocolate

Imago Amsterdamse HavenHet imago is in kaart gebracht door de werkgevers op te laten schrijven welke woorden men associeert met de haven van Amsterdam. Zie pagina 32 en 33 voor het resultaat.

De havenbedrijven (OBA en Eurotank) hebben geen probleem met het bestaande imago. Dit klopt namelijk met de werkelijkheid. De haven van Amsterdam kennen echter nog maar ca. 17 echte havengebonden bedrijven naast de ca. 1900 andere bedrijven. Aardig om te melden is dat OBA dit beschouwt als havenvervaging.

De niet-havenbedrijven voelen niet dat ze in de haven zitten. Ze zeggen ook nooit dat ze gevestigd zijn in het Amsterdamse havengebied. Ze praten eerder over Amsterdam, tussen Amsterdam en Haarlem, bedrijfsterrein


Amsterdam West of Westpoort. Alle werkgevers noemen het gebied anders.

De bedrijven stellen vast dat de naam en het imago van het gebied niet aansluiten bij de werkelijkheid. Als Haven Amsterdam het gehele gebied in het kader van de werkgelegenheid meer onder de aandacht wil brengen, dan zal de naam en het imago van het gebied volgens de bedrijven wel aangepast c.q. aangescherpt moeten worden.

De bedrijven stellen vast dat de naam en het imago van het gebied niet aansluiten bij de werkelijkheid.

BEREIKBAARWERK.34 35

Het imago van de Amsterdamse Haven volgens de werkgevers


Arbeidsmarkt

De bedrijven hadden op het moment van de interviews (oktober 2008) weinig vacatures voor mensen met weinig opleiding. De bedrijven hebben niet echt moeite met het vinden van nieuwe werknemers. In de toekomst (over 5 – 10 jaar) verwachten de niet havengebonden bedrijven vanwege de vergrijzing een lichte stijging van de vacatures. Dit wordt door de bedrijven niet als een onoverkomelijk groot probleem ervaren. De bedrijven willen zich hier natuurlijk wel goed op voorbereiden. Een aantal bedrijven heeft hoge verwachtingen van het Haven College. Het zou voor deze bedrijven mooi zijn als het Haven College een deel van de werving van nieuwe werknemers gaat invullen. Andere concrete plannen zijn nog niet aanwezig.

Hoger opgeleid personeel en mensen met een technische achtergrond zijn overigens wel moeilijk te vinden. De bedrijven hebben hier met veel meer concurrentie op de arbeidsmarkt te maken. Deze potentiële werknemers hebben veel meer keuze en kunnen dus ook op een leukere en meer aansprekende locatie werken (bijvoorbeeld op de Zuidas).

De bedrijven zijn in eerste instantie niet geïnteresseerd waar de werknemers vandaan komen. Hierdoor komen de medewerkers overal vandaan. Al snel werd duidelijk dat er maar weinig mensen uit Amsterdam Nieuw-West bij de bedrijven werken en er dus niet of nauwelijks een relatie is met de aangrenzende stadsdelen/ wijken. Bij alle bedrijven werken mensen uit heel Nederland (zelfs Friesland).

Bij de bedrijven zijn overigens wel banden met bepaalde wijken, maar die zijn vaak gebaseerd op het verleden van organisaties. Zo heeft Continental Chocolate nog veel mensen uit Haarlem Noord (Droste-fabriek

Hoger opgeleid personeel en mensen met een technische achtergrond zijn overigens wel moeilijk te vinden. De bedrijven hebben hier met veel meer concurentie op de arbeidsmarkt te maken.


aan het Spaarne). OBA heeft bijvoorbeeld mensen uit de ‘havenbuurt’ Spaarndammerbuurt. Hier werken ook nog veel mensen uit dezelfde familie. Starbucks heeft weer veel personeel uit de Zaanstreek. Dit zijn weer mensen die overgekomen zijn van de koffiebranderij van Ahold. Deze verbanden tussen werk en wijk verdwijnen overigens wel langzaam.

Haven Amsterdam heeft geen beleid om banden met de aangrenzende wijk aan te halen. De bedrijven staan hier wel open voor omdat dit voordelen kan hebben. Het is bijvoorbeeld gemakkelijker om personeel dat dichtbij woont te behouden (i.v.m. reistijd). De bedrijven zien het echter niet als hun verantwoordelijkheid om meer mensen uit Nieuw West te halen. Het is vooral aan de stadsdelen, Haven Amsterdam en de mensen zelf om hier actie op te ondernemen.

Het werven van nieuwe (laagopgeleide) werknemers, gebeurt vooral via de uitzendbureaus. Een ander beproefde wervingsmethode is het netwerk van de eigen werknemers (oud-collega’s, vrienden, familie). Bij de havenbedrijven wordt ook veel gewerkt met inhuur. Hier speelt de werving van familieleden (vader – zoon) ook het sterkste.


Mobiliteit

Mobiliteit is voor alle bedrijven een belangrijk kwestie. De meeste vinden de bereikbaarheid van de vestiging voor het personeel slecht. Zeker als het gaat om openbaar vervoer en fiets/brommer. Bedrijven vinden het gebied ook sociaal- en verkeersonveilig. Zeker voor medewerkers die op de fiets of met de brommer komen. Toch speelt mobiliteit nog nauwelijks een rol bij het aantrekken (en behouden) van medewerkers. Het maakt de bedrijven eigenlijk niet uit hoe en waar men vandaan komt, als men maar komt.

De bedrijven die gebruik maken van de Westpoort Bus (bedrijfsvervoer) zijn hier tevreden over. Bij Starbucks en DSV is de inzet van de Westpoort Bus ook echt van strategisch belang. Starbucks heeft bijvoorbeeld veel buitenlands personeel in het centrum van Amsterdam Centrum woont dat geen eigen vervoer heeft. De Westpoort Bus is noodzakelijk om op de locatie te komen. Hiernaast heeft Starbucks twee vestigingen in het gebied waartussen frequent wordt gependeld. Bij DSV komt 80 % met de Westpoort Bus omdat de lonen laag zijn en veel medewerkers (mede hierdoor) geen auto hebben. De andere bedrijven waarmee gesproken is, zien de Westpoort Bus meer als een aanvulling om een deel van de medewerkers op het werk te krijgen. Bij de meeste bedrijven is de auto het belangrijkste vervoermiddel. Voor een deel veroorzaakt door het gegeven dat medewerkers overal vandaan komen. Bovendien zijn er in het voortraject niet altijd goede OV- verbindingen voorhanden waardoor reistijd zwaar gaat tellen. Bijvoorbeeld voor mensen die in Haarlem wonen is het net te ver fietsen en met het OV of de Westpoort Bus moet men via Sloterdijk reizen. Al met al kost dit circa 30 minuten extra (t.o.v. de auto). Hetzelfde geldt voor een groot deel van de mensen die in Nieuw West woont. Al het OV loopt via Sloterdijk waardoor men zeker 20 minuten extra reistijd kwijt is.

Toch speelt mobiliteit nog nauwelijks een rol bij het aantrekken van medewerkers. Het maakt de bedrijven eigenlijk niet uit hoe en waar men vandaan komt.


Vraag naar werk

Er zijn in Amsterdam Nieuw West veel organisaties die zich bezighouden met werklozen en werkzoekenden vanuit diverse invalshoeken. Denk hierbij aan integratie, re-integratie, leerwerk trajecten, maatschappelijke participatie, vrijwilligerswerk et cetera.

Voor dit onderzoek zijn twee workshops met potentiële werknemers gehouden: schoolverlaters in een leerwerktraject (WW&W) en allochtone vrouwen (mappers en nuggers) die bij Vrouw & Vaart cursussen volgen of vrijwilligerswerk doen.

Zonder dit te kunnen staven, bestaat de indruk dat al deze instanties niet of nauwelijks met elkaar samenwerken. Hiernaast is het de vraag of deze partijen de kennis, de expertise en het netwerk hebben om de weg te vinden in de haven. Een effectieve en gecoördineerde aanpak van werk zoeken en vinden in de haven van Amsterdam wordt hierdoor moeilijk.

Zonder dit te kunnen staven, bestaat de indruk dat al deze instanties niet of nauwelijks met elkaar samenwerken.


Schoolverlaters

MobiliteitDe auto en de motor zijn veruit het populairste vervoermiddel van de jongeren. Geen van de ondervraagden heeft een eigen auto. En de helft heeft nog geen rijbewijs. Bijna iedereen gaat nu met het OV naar het werk. Twee jongens rijden met een bestelbusje voor het werk. Dit geeft binnen de groep de nodige status.

De fiets is zeker niet de eerste keuze van jongeren. Uit praktische overwegingen wordt hier wel vaak gebruik van gemaakt. Het OV (bus en tram) is voor de meeste wel een noodzakelijk kwaad. Toch geven de meeste jongens aan dat het geen probleem is de bus te nemen als men zo eenvoudig op het werk kan komen. Voor het werk in de haven verwacht men dat dit qua busvervoer goed geregeld is.

Locatie havenDe meeste jongeren weten waar de haven is. Een paar jongens is nog nooit in het gebied geweest. Ze weten wel precies aan te geven waar Station Sloterdijk is. De reistijd van het Osdorpplein naar Sloterdijk schat men redelijk goed in. De reistijd per fiets schat men alleen veel te hoog in.

Imago havengebiedBij de Amsterdamse haven denken de jongeren aan woorden als boten, kranen, vrachtwagens, containers, laden en lossen. Van een goed of slecht imago is eigenlijk geen sprake. Wat opvalt, is vooral het gebrek aan kennis over de haven. Ofwel: de onbekendheid van een groot werkgelegenheids-gebied naast de eigen wijk. (zie pagina 46 en 47)

De jongeren weten niet wat voor werk er in de haven is en welke bedrijven

De fiets is zeker niet de eerste keuze van jongeren. Uit praktische overwegingen wordt hier wel vaak gebruik van gemaakt.


er zitten. De jongeren geven aan graag aan het werk te willen en dat ze best in de haven willen werken. Ze weten alleen niet hoe ze dit moeten aanpakken. Het is de vraag of de begeleiders van deze jongens voldoende contacten hebben in de haven om de jongeren goed te begeleiden in hun zoektocht.

Wat opvalt, is dat de jongens opgeleid zijn voor één specialistisch beroep zoals timmerman, stukadoor en glaszetter. Uit de gesprekken met de jongens wordt duidelijk dat ze niet zo flexibel zijn. Ze zullen niet zo eenvoudig een overstap kunnen en willen maken naar een ander beroep. Qua werk gaat de voorkeur dus vooral uit naar deze beroepen. De jongeren vinden eenvoudig fysiek werk geen probleem zolang er maar een stoer imago omheen hangt.

Het is echt de vraag of deze groep werkzoekenden echt geschikt is voor een functie in de haven (bij een logistieke dienstverlener).De jongeren

weten niet wat voor werk er in de haven is en welke bedrijven er zitten.


Nuggers

MobiliteitDe meeste (allochtone) vrouwen uit de onderzoeksgroep zouden het liefst met de auto naar het werk in de haven gaan. In de praktijk zal dit anders uitpakken omdat de meeste vrouwen geen rijbewijs of geen auto hebben.

Een deel van de vrouwen geeft aan dat de fiets een goede optie is voor het woon-werkverkeer. De haven van Amsterdam is echter te ver weg (en te onveilig).

Het OV wordt nu veel gebruikt. Over de tram is men een stuk positiever dan over de bus. Het OV is voor de vrouwen een goede optie voor het woon-werkverkeer. Zeker om in de haven te komen. De vrouwen waren over het OV en de fiets veel positiever dan jongeren. Vanzelfsprekend zijn er voldoende punten waarop het OV nog kan verbeteren.

Locatie havenDe meeste vrouwen weten niet waar de Amsterdamse haven is. De vrouwen konden wel redelijk goed inschatten hoe lang het duurt om op station Sloterdijk te komen.

Imago havengebiedDe meeste vrouwen denken bij de haven aan boten, vis, zee, hijskranen, containers, vrachtwagens. (zie pagina 50 en 51)

Ook hier geld dat onbekendheid zo groot is dat er eigenlijk geen sprake is van een imago probleem.

De meeste (allochtone) vrouwen uit de onderzoeksgroep zouden het liefst met de auto naar het werk in de haven gaan.


Het imago van de Amsterdamse Haven volgens de nuggers

BEREIKBAARWERK.54 55


Achtergrondinformatie

Bureau H2O

Bureau H2O (www.bureauh2o.nl) concentreert zich op een tweetal gebieden:

ConsultingHet begeleiden en oplossen van marketing-, communicatie-, organisatie- en beleidsvraagstukken. Bureau H2O verzorgt zowel het proces- als projectmanagement. En ondersteunt opdrachtgevers of projectteams bij de concrete uitvoering van deelprojecten. Focus op de mobiliteitsmarkt. Zowel denken als doen (o.a. dagelijks managen Westpoort Bus in Amsterdam).

ConceptingHet verzinnen tot en met het daadwerkelijk in- of uitvoeren van een idee of concept o.a. neerzetten bereikbaarheidsmakelaar Westpoort, opzetten Westpoort Bus, ontwikkelen Multitours Taal op Weg (nieuwe methode van inburgeren), ontwikkelen plan voor Zuid-Willemsvaart in ’s-Hertogenbosch (parkeeraccommodatie onder Zuid Willemsvaart en aanleg wandelboulevard), opzetten Now!Move (initiatief met partners om het aandeel fietsen in Nederland substantieel te verhogen) en ontwikkelen van een Narrowcasting-project voor ProRail op 20 stations. De opdrachten waarvoor Bureau H2O wordt gevraagd, hebben veelal het thema verkeer en vervoer als insteek, maar kunnen nooit losgezien worden van de thema´s milieu, ruimte en economie.


De vraagstukken waarvoor Bureau H2O wordt ingeschakeld, zijn o.a.: • (aanbesteding)openbaarenbeslotenvervoer• mobiliteitsmanagement• parkeren• multimodalereisinformatie• marketingencommunicatie• stimulerenfietsgebruik Bureau H2O voert opdrachten uit (of heeft opdrachten uitgevoerd) voor o.a. ProRail, Haven Amsterdam, Stichting Westpoort Bereikbaar, Brabant Water, Verkeer.advies, ministerie van Verkeer en Waterstaat, KNV, Connexxion, Nederlandse Spoorwegen, Projectbureau Leidsche Rijn, Connekt, CliniClowns, F. Van Lanschot Bankiers en WNF.

DesignThinkers

DesignThinkers is een strategisch design bureau. Wij werken in een groot internationaal netwerk van bureaus, universiteiten en professionals. Ons doel is om met de meest talentvolle creatieve geesten te werken.

Ons klantenpakket bestaat uit een breed scala aan bedrijven en organisaties, locale en nationale overheden. Bijvoorbeeld: Shell Internationaal, Ministerie van Economische Zaken, Greenpeace, TNO, EVD, NFIA, SenterNovem, Waterschap, M&S Mode, Apeldoorn, Den Helder, Ontwikkelingbedrijf Noord Holland Noord, Ronde om Texel, Haven Amsterdam etc

DesignThinkers is pionier op het gebied van service design en social design.

Wij zijn mede-oprichter van het Service Design Netwerk Nederland en een internationale Social Design Taskforce met vertakkingen in Engeland, Finland, Frankrijk, Schotland, Oostenrijk en Nederland. Daarnaast werkt DesignThinkers binnen het International Service Design Network samen aan het verder ontwikkelen van service design tools en methodes.

60

Colofon

Tekst: Harm Geels en Arne van Oosterom

Design: FINE. Josefine van den Eerenbeemt

Fotografie: Lauren Currie en Arne van Oosterom

BEREIKBAARWERK. 61

64

Maart 2009

DesignThinkers Services Ports of Amsterdam

Travel

Transcript of DesignThinkers Services Ports of Amsterdam