December 2015

Het dappere dorpjeNeem over!Als door een mug gestoken

Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers

Amsterdamseweg 490, Amstelveen 020 645 05 52 amstelveen@vlieg.nlMakelaardij Hypotheken Verzekeringen

HYPOTHEKENwww.vlieg.nl

Een goede voorbereiding is het halve werk. Als u voornemens bent een woning te kopen, is het van belang eerst op een deskundige wijze uw hypothecaire speelruimte te laten berekenen volgens de nieuwe regelgeving. Daarmee voorkomt u verrassingen achteraf. VLIEG Hypotheken is er in gespecialiseerd om uw hypotheek-aanvraag volledig te begeleiden. Wij zijn onafhankelijk en daardoor krijgt u een hypotheek tegen de beste (rente) voorwaarden. Wij richten ons namelijk niet alleen op banken, maar ook op verzekeraars en andere hypotheekverstrekkers. VLIEG Hypotheken is sinds jaar en dag een begrip in de luchtvaartwereld. Wilt u een persoonlijk en deskundig advies, neem dan contact op met ons kantoor. Ons team staat voor u klaar!

VLIEG Hypotheken = o.a. ABN-AMRO / Nationale Nederlanden / ASR / Direktbank / ING / Obvion / Aegon / Florius / Delta Lloyd / Rabobank.

Woning kopen?Laat uw bod goed landen.

ww

w.d

epat

er.n

l

www.depater.nl

Kerkweg Oost 2242741 HA WaddinxveenTel. 0182-613822Fax. 0182-611118waddinxveen@depater.nl

“Perfect onderhouden en afgewerkt, een fraai vrijstaand object dat werkelijk zo te betrekken is!”

“De Westeinder-plassen, Braasse-

mermeer en Schipholop steenworp afstand.”

Vuurbaak 10 te Weteringbrug Nabij de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder ligt deze fraaie vrijstaande semi-bungalow met woonkamer, werkkamer, afzonderlijke royale woonkeuken, inpandige garage, kelder, 4 slaapkamers en zeer brede en diepe tuin. Wonen in Weteringbrug heeft zo z’n charme en voordelen: een vrij uitzicht, rust, landelijkheid, de Wes-teinderplassen, Braassemermeer en Schiphol op steen-worp afstand. De aanwezigheid van deze plassen maakt de omgeving tot een ideaal watersportgebied waar u kunt zeilen, zwemmen, roeien, surfen, kanoën etc. Daar-naast biedt de omgeving ook schitterende fiets- en wan-delroutes langs vele plekjes met fraai natuurschoon. De woning is zeer centraal in de Randstad gelegen. Via de rijkswegen A4 en A44 zijn Amsterdam en Den Haag bin-nen 20/25 autominuten bereikbaar. Schiphol is zelfs binnen 10 minuten te bereiken. Bijz.: bouwjaar 2004, opbouw 2011, volledig geïsoleerd, verwarming middels Daalderop cv-combiketel (2004) met boiler, radiatoren en deels vloerverwar-

ming op de begane grond, inhoud 775 m3 inclusief garage, perfect onderhouden en afgewerkt, een fraai vrijstaand object dat werkelijk zo te betrekken is.

Vraagprijs e 565.000,-- k.k.

de focus niet op de individuele zaken leggen. Het collectieve gedachte-goed, mede met oog voor de proble-men van de bedrijven, heeft ons ge-bracht waar we nu staan met onze positie en arbeidsvoorwaarden.

Geen enkele andere beroepsgroep is wereldwijd zo goed georganiseerd als de vliegers, met invloed op tal van aspecten zoals vliegveiligheid, professionaliteit en arbeidsvoor-waarden. Maar dit is helaas aan ero-sie onderhevig en pilotengroeperin-gen worden langzaam uit elkaar gespeeld door tal van omstandig-heden. Om nog maar te zwijgen over het gebrek aan een dergelijke orga-nisatie van vliegers in het Midden-Oosten, omdat het gewoonweg ver-boden is. Zelfs dichter bij huis, bij Ryanair, zijn vliegers bang om zich te organiseren, ondanks zeer duidelijke Europese regelgeving. Een schande dat men dit in Europa door de vin-gers ziet en dat dit bedrijf zijn gang maar kan gaan.

De verantwoordelijkheid ons niet uit elkaar te laten spelen ligt bij ons al-lemaal. Acceptatie van gezamenlijke besluitvorming bij (gekwalificeerde) meerderheid hoort bij de kracht van een collectief. Ik roep u daar dan ook graag met klem toe op.

De Europese aandacht voor lucht-vaart, geuit in de onlangs gepresen-teerde EU Aviation Strategy, is be-langrijk. Maar er zitten wel haken en

Op de bok December 2015 1

De collectieve aanval

steevast

Steven Verhagen @VNVPresident

ogen aan een Europees mandaat voor het sluiten van luchtvaartver-dragen, waaronder Open Skies, voor de Europese luchtvaart, die ernstig onder vuur ligt van het staatsgesub-sidieerde geweld uit het Midden-Oosten. Want dit is alleen zinvol on-der zeer stringente voorwaarden van een eerlijk speelveld met gelijke mo-gelijkheden, dus met uitsluiting van staatssteun, en handhaving daarvan. Ook de aanpak van social dumping op Europees niveau is cruciaal.

De VNV kijkt met argusogen naar za-ken als verruiming van regels om-trent Ownership & Control. We mo-gen ons niet de kaas van het luchtvaartbrood laten eten. Uitgelezen gelegenheid voor Nederland om zich als EU-voorzitter (mede via de Aviation Summit op 20 en 21 januari) op dit vlak te laten gel-den.

Wat dat betreft is het kiezen van de aanval door KLM met het openen van veel nieuwe bestemmingen na alle negatieve berichtgeving hoop-gevend. Ook Transavia kiest voor de aanval met zijn basis in München. Een ongewis avontuur, maar onder-nemen is risico aanvaarden. Of het klein bier is in vergelijking met wat er om ons heen gebeurt valt te bezien. Voorlopig zou ik dit als lichtpunt wil-len opvatten in de donkere dagen op weg naar een nieuw jaar met nieuwe kansen. Ik wens u allen fijne feestda-gen en een veilig en gezond 2016.

Ook 2015 was weer een jaar vol aan-dacht voor de luchtvaart. Of het nu ging om de tragische ramp met Germanwings, het ‘gevallen’ vlieg-tuig in de Sinaï, het OVV-rapport over MH17, mainport Schiphol of Air France-KLM; het hield de gemoede-ren bezig. De VNV is bij veel dossiers betrokken. Veelvuldig zijn we een van de weinige partijen die hierover iets publiekelijk kan of wil zeggen. Aan media-aandacht dan ook geen gebrek.

Is media-aandacht een doel op zich? Nee, nadrukkelijk niet. Maar de naamsbekendheid van de VNV via de landelijke media zorgt er wel voor dat steeds meer deuren opengaan bij bedrijven, overheid en politiek en we als pilotenbond ons standpunt gevraagd en ongevraagd kunnen ge-ven. Dat is van belang, omdat we ons nu eenmaal in een enorm moei-lijk en vaak oneerlijk speelveld bege-ven. De VNV kiest de vlucht naar vo-ren, ingrijpen of daartoe oproepen nu het nog kan.

Waar het ook over gaat binnen en buiten onze vereniging, kritische vra-gen of opmerkingen zullen er altijd zijn. Er zal altijd discussie bestaan over bijvoorbeeld een afgesproken cao en de voors en tegens daarvan. Daar is op zichzelf niks mis mee. Het houdt iedereen scherp. Maar wat absoluut cruciaal zal blijken de ko-mende jaren, is dat we vanuit het collectief moeten blijven denken en

Onbaatzuchtig, zegt de Dikke Van Dale. Met als verduidelijking tussen haakjes (tegenstelling: egoïsme). Dat is de betekenis van altruïsme.

Zoals met bijna alles is hier ook we-tenschappelijk onderzoek naar ge-daan. Altruïsme is namelijk een vreemde eigenschap in de natuur. Hoewel het bij veel diersoorten voor-komt, had Darwin moeite het te ver-klaren. Waarom zijn sommige dieren onbaatzuchtig naar andere toe? Wat is het biologische voordeel?

Stel je hebt twee steden. In de ene zijn de inwoners volledig altruïstisch en in de andere volledig egoïstisch. Iets wat in werkelijkheid natuurlijk niet kan. Niemand is natuurlijk hon-derd procent het één of het ander, maar ga even mee in dit gedachte-experiment.

Een altruïstische inwoner overleeft alleen in zijn eigen stad. In de egoïs-tische stad maakt hij geen kans. Maar de egoïstische inwoner over-leeft zowel in zijn eigen stad als in de altruïstische stad. Een grotere kans om te overleven dus. En zo zijn ge-nen te verspreiden. Egoïsme lijkt de manier om vooruit te komen.

Toch vindt men overal in de natuur bewijzen van altruïsme. Denk aan mierenkolonies en bijenkorven. Maar ook olifanten vertonen onbaatzuch-tig gedrag. Wat het nut hiervan is, houdt biologen al jarenlang bezig.

Op de bok December 2015 3

Altruïsme

voorwoord

Nick Vording - n.vording@vnv.nlwaarnemend hoofdredacteur

Niet het feit dat samenwerking nuttig is. Daar is men het wel over eens. De altruïstische stad is vele malen mooi-er en sterker dan de egoïstische stad. Maar hoe ontwikkelt dat besef zich in de natuur? Waarom werkt een mier voor het grote goed, ook al gaat dat ten koste van hemzelf? Het defi-nitieve antwoord heeft men nog steeds niet gevonden.

Hetzelfde geldt voor de mensendie-ren. Daar is onderzoek naar gedaan door de Amerikaanse wetenschap-per George Price. De uitkomst was dat we altijd aardig zijn om er zelf be-ter van te worden. Al is het maar een geluksgevoel. We doen niets voor niets. Na die conclusie wilde hij be-wijzen dat zijn eigen onderzoek fout was. Hij werd onbaatzuchtig tot in het extreme. Gaf alles weg wat hij had. Het werd zijn ondergang.

Ik moest aan het verhaal van de twee steden denken toen ik de nieuwsflits las over de rechtszaak van een niet VNV-lid over de pensioenleeftijd. Met zinnen als “het individuele na-streven van eigenbelang” en “aanval op het collectieve belang” voelde het alsof een buitenstaander onze stad is binnengedrongen. Iemand die ja-renlang heeft kunnen profiteren van die stad, maar hem nu toch probeert af te breken.

01. steevast

03. voorwoord

04. woord en wederwoord

05. portret

06. als door een mug gestoken

11. harry bouwmeester

12. uit de post geplukt

14. neem over!

16. aviation summit

18. brief uit buenos aires

19. luchtkastelen

20. het dappere dorpje

22. van het bestuur

41. hamerslag

42. van de ledenraad

44. publicaties

inhoud december 2015

als door een mug gestoken

harry bouwmeester

het dappere dorpje (slot)

aviation summit

2 Op de bok December 2015

colofonMaandblad van de Vereniging Nederlandse VerkeersvliegersOpgericht 1929Medegrondlegger van IFALPA

AdresDellaertlaan 61Postbus 1921170 AD Badhoevedorptelefoon +31(0)20 449 8585frontoffice@vnv.nlwww.vnv.nl

Redactieodb@vnv.nlNick Vording (KLM) - wnd. hoofdredacteurHerma Flipsen - eindredacteur en opmaakJochem Baas ((KLM)Wouter Brandt (KLM)Pim Lamers (KLM)Gert-Jan Vegter (KLM)

OmslagDennis Hoeke

Aan dit nummer werkten meeFrank Blok, Imro Doelwijt en Lionel Wille

Dagelijks bestuurSteven Verhagen (KLM) - presidentArthur van den Hudding (KLM) - vice presidentFrank Nauta (KLM) - secretarisRuud Stegers (KLM) - penningmeesterHille Went (Transavia) - algemene zaken

Overige bestuursledenWillem Schmid (KLM) - KLMBart Benard (Martinair) - TUIflyAxel Boland (Transavia) - TransaviaMartijn Loef (KLM) - CHC HN/easyJet/KLM FARené Joziasse (KLM) - Internationale zakenOtjan de Bruijn (KLM) - Professionele zakenPiet-Hein Eldering (KLM) - Vlieg technische zaken

De inhoud van het blad, met uitzondering van ‘Van het

bestuur’, weerspiegelt niet noodzakelijkerwijs de visie

van het verenigingsbestuur of van de ledenraad. ‘Van het

bestuur’ bevat officiële mede delingen van de president. De

VNV kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor de in-

houd van de geplaatste advertenties.

Op de Bok verschijnt maximaal 12 keer per jaar. Oplage: 5.100.Nadruk zonder toestemming is niet toegestaan.

ISSN: 1383-1178

U kunt uw VNV-lidmaatschap beëindigen (met reden van opzegging, gericht aan het bestuur) via: ledenadmin@vnv.nl

De volgende kopijsluiting is 4 januari 2016

20

04

16

Foto: Tim Stet

11

inhoud

4 Op de bok December 2015

In uw stuk ‘Nivelleren is een feest’ (Op de Bok oktober, red.) vraagt u de lezers te stemmen over de ‘compen-satieregeling’. Hoewel u een slag om de arm lijkt te houden als u hierover schrijft “het lijkt het meest con-troversiële deel van de cao”, schuift u iets verderop alle schroom opzij: “of ben je een coco en heb je de Porsche al besteld?”, en eerder in uw voorwoord “want een coco hoeft toch niet de dupe te zijn van andermans dure alimentatie?”

Na twee zorgvuldig geformuleerde argumenten deze als vragen vermomde stellingen deponeren is stigmatisering en demagogie waar zelfs de meest gladde politicus nog wat van kan leren. Dientengevolge valt er bij voorbaat aan de objectiviteit van het vervolgartikel te twijfelen. Dergelijke opinies dienen het informatieve doel en karak-ter van Op de Bok niet. Bovendien heeft dit in een tijd waarin de collectiviteit van de VNV al onder druk staat louter verdere ongewenste polarisering ten gevolg.

Uw persoonlijke opinies kunnen de lezers maandelijks le-zen in de columns van de heer Verhagen, de heer Van Haaff en van de voorzitter van de ledenraad. Hoewel ik niet van mening ben dat buiten deze columns geen ruim-te is voor opinies, is het mijn overtuiging dat in dit soort gevallen een zekere mate van zorgvuldigheid en terug-houdendheid gepast is. Beide zijn hier mijns inziens ruim overschreden.

U wijst tot slot op een poll op de VNV-website waarover op dit onderwerp gestemd kan worden. Graag wijs ik u er ten overvloede op dat er reeds definitief over dit onder-werp gestemd is, en wel op de enige plek waarover er over dit soort zaken gestemd mag worden: de ledenraad.

Ik hoop dat u in de toekomst uw lezers vóórdat dit soort controversiële beslissingen wordt genomen adequaat en objectief informeert. Dit komt de transparantie van de VNV ten goede, verhoogt de nieuwswaarde van Op de Bok en voorkomt eventuele nare verrassingen voor de leden achteraf.

B.M.J. Witzel

Compensatieregeling

Woord en wederwoord is een vrijplaats voor meningen van de leden en geassocieerden van de VNV. Bijdragen geven uitsluitend de opvattingen van de auteur weer. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten tot maximaal 400 woorden en/of te redigeren op stijl, grammatica en structuur. Stukken die zich ken-merken door onbetamelijk of onnodig kwetsend taalgebruik, of waarvan de inhoud in de ogen van de redactie schadelijk is voor de Vereniging, worden geweigerd. Hiertegen is beroep mogelijk bij de president van de Vereniging (artikel 73 Huishoudelijk Reglement).

Rick Hirs (1951)De Koningin Máximakazerne vlakbij Schiphol had hij nog niet gezien. Bij de ope-ning was hij net met pensioen. Een goede reden om hem daar te portretteren.

Duizenden collega’s heeft hij getraind. Van 1983-2002 gaf Rick de cursus ‘Avi-ation and Airport Security Training’. Bij alle Nederlandse luchtvaartmaatschap-pijen kwam hij langs. Ook op de NLS en RLS was hij een graag geziene gast.

Onderdeel van de cursus was altijd een tafel vol met wapens, maar dat was enkel om te verleiden. Om de aandacht te pakken. De cursus was meer dan dat. Hoe om te gaan met een kaping bijvoorbeeld. Toen ze in ’83 begonnen, waren ze een van de eersten in de wereld. Als adjudant bij de Rijkspolitie kreeg Rick die taak. Als luitenant-kolonel bij de Koninklijke Marechaussee stopte hij er twintig jaar later mee. Op de vraag wat hem het meest opgevallen is tijdens al die cursussen antwoordt hij: “Jullie zijn altijd zo leergierig.”

portret

Reactie Dank je wel voor je e-mail. Graag zou ik er op willen rea-geren.

Je hebt gelijk dat er over het onderwerp al gestemd is en we dat niet nog een keer hoeven te doen. Het is ook niet mijn bedoeling om het bestuur, de ledenraad of het cao-akkoord in de weg te zitten. De inkt was tenslotte al droog toen het blad gemaakt werd. Over het democratisch pro-ces geen onvertogen woord.

Maar nadat het cao-akkoord was goedgekeurd merkten we op de redactie dat de discussie nog niet was geslo-ten. Een duidelijke beslissing van de ledenraad zorgt er niet voor dat de discussie zelf afgelopen is. Meer nog dan in andere jaren blijft men over dit cao-akkoord praten. Zowel in de cockpit als op de route wordt er in alle hevig-heid over dit onderdeel gesproken.

Het is mijn bedoeling geweest om die discussie een plek te geven in Op de Bok. Een blad voor en door alle leden. Waar alle onderwerpen die er spelen een plek mogen krij-gen. Dat is de reden dat ik heb gevraagd om reacties. Om de discussie te kunnen snappen van alle kanten.

Tot slot nog iets over het taalgebruik. Met de oproep wil-de ik ook graag inhoudelijke argumenten horen. Een sim-pel voor of tegen zegt tenslotte niet zo veel. Door een paar extreem simpele voorbeelden van alle kanten van het spectrum te noemen hoopte ik de lezers ertoe te kun-nen bewegen met betere argumenten te komen.

Ik heb ook gemerkt dat niet iedereen een scherpe be-woording kan waarderen. Een niet serieuze opmerking wordt soms anders gelezen dan bedoeld. Daar zal ik in de toekomst rekening mee houden.

Samengevat is het dus niet mijn bedoeling een discussie te beginnen, maar een bestaande discussie te begrijpen. Ik hoop dat ik je heb kunnen overtuigen van mijn goede intenties.

Nick Vording, waarnemend hoofdredacteur

woord&wederwoord

Als door een mug gestokenwaar of niet waar over malaria

De crewbus stuitert door de kuilen in de Afrikaanse weg. Ondanks de lange vlucht is de sfeer opperbest. De bemanningsleden in de bus maken afspraken voor een borrel buiten bij het zwembad van het crewhotel. Iemand herinnert de rest er nog even aan zich bij het zwembad goed in te smeren met DEET tegen malaria. Een ander zegt dat hij dat niet hoeft te doen, want hij gebruikt Malarone waar-door hij de ziekte niet zou kunnen krijgen. De rest van de bemanning kijkt vreemd op van deze uitspraak. Al snel volgen er vragen over de verschrikkelijke bijwerkingen van Malarone en wordt de effectiviteit van het middel in het voorkomen van malaria in twijfel getrokken.

Tekst: Pim Lamers Als verkeersvlieger verblijven velen van ons regelmatig in landen waar het oplopen van tropische ziekten een reëel risico is. Vaccinaties bie-den tegen een aantal ziekten af-doende bescherming. Veel ziekten die door muggen verspreid worden zijn helaas niet te voorkomen door vaccins. Dengue, chikunguya en zika bijvoor-beeld worden veroorzaakt door een virus dat via muggen wordt overge-dragen (arbovirus). Deze ziekten zijn zeer vervelend voor wie geïnfecteerd

raakt, maar in principe niet dodelijk. Alleen het voorkomen van muggen-beten beschermt tegen deze ziek-ten.

De ziekte malariaOok de beruchte ziekte malaria wordt verspreid door muggen. Malaria wordt echter niet door een virus veroorzaakt maar door een pa-rasiet. Deze parasiet leeft en plant zich ongeslachtelijk voort in de lever van zijn gastheer, maar tijdens uit-barstingen van de ziekte verspreiden

parasieten zich in de rode bloed- lichaampjes met het bloed mee door het hele lichaam heen. Ook in de rode bloedcellen vermeerderen de parasieten zich, waarna nog meer rode bloedcellen geïnfecteerd wor-den. Stekende vrouwelijke malaria-muggen kunnen de parasieten met het bloed mee opzuigen. De parasie-ten overleven in de maag van de mug en planten zich hier geslachte-lijk voort. Hierdoor ontstaan nieuwe parasieten die via het speeksel van de mug bij een muggenbeet nieuwe gastheren kunnen besmetten. Waarna de cyclus van voren af aan begint. Er zijn vijf soorten malaria die men-sen kunnen krijgen, waarvan malaria tropica de ernstigste en ook de eni-ge dodelijke variant is.

Bij malaria tropica kunnen de geïn-fecteerde rode bloedcellen, doordat ze van vorm veranderd zijn door de parasiet, kleine bloedvaten gaan ver-stoppen. Door deze verstoppingen verslechtert de doorbloeding van weefsels in het lichaam. Uiteindelijk

leidt dit tot het falen van allerlei vitale organen. Bij cerebrale malaria raken ook de bloedvaten in de hersenen verstopt. Cerebrale malaria is zeer dodelijk, zonder behandeling zal 95 procent van de patiënten overlijden. Zelfs na opname in een ziekenhuis overlijdt nog zeker vijftien procent van de patiënten. Sommige patiën-ten krijgen al cerebrale malaria bij een relatief laag aantal parasieten in het lichaam, waarom is niet duidelijk.

Dr. Michèle van Vugt is tropenarts bij het AMC-tropencentrum. Zij legt uit dat malaria tropica een potentieel dodelijke ziekte is die zeer goed te voorkomen en te genezen is. Maar hiervoor moeten wel de juiste maat-regelen genomen worden. In princi-pe is elk sterfgeval aan malaria on-nodig. Helaas zijn in veel armere tropische landen de middelen niet (voor iedereen) beschikbaar om on-nodige sterfte te voorkomen.

Preventieve middelenDe westerse reiziger naar tropische gebieden kan het risico op een on-nodige dood door malaria tot zo goed als nul reduceren. Dit geldt uiteraard ook voor vliegend perso-neel dat korte tijd een malariagebied bezoekt. Een combinatie van maat-regelen is nodig.Allereerst kan men simpelweg mug-genbeten voorkomen. Muggen hou-den niet van airconditioning, dus binnen in een crewhotel zal men over het algemeen geen maatregelen hoeven nemen. Zodra de buitenlucht opgezocht wordt is er risico op be-ten van de malariamuggen.In de schemering en in de regentijd is het risico om gestoken te worden aanzienlijk groter, maar het risico verdwijnt niet buiten deze tijden.Het dragen van lange kleding en het gebruik van DEET zijn belangrijk. Het beste is om een parfum van DEET om je heen te hebben, zo zegt Van Vugt. De geur van DEET verjaagt de

muggen, dus niet elk stukje huid hoeft minutieus ingesmeerd te zijn.

Het ideale medicijn zou een dage-lijkse pil zijn die men op de dag van vertrek in kan nemen en waarvan het gebruik kan stoppen op de dag van terugkomst. Helaas bestaat zo’n medicijn nog niet. Wel kan men profylactisch (preven-tief) een medicijn tegen malaria ge-bruiken. Voor vliegend personeel is het middel Malarone of een generiek medicijn als Mylan met dezelfde sa-menstelling momenteel de beste op-tie. Malarone is een medicijn dat de parasiet die malaria tropica veroor-zaakt bestrijdt. Bij een patiënt met malaria kan het middel ter genezing voorgeschreven worden. Door profy-lactisch gebruik met een lage dosis is dit medicijn continu in het bloed aanwezig. Als na een beet door een malariamug de parasieten in de bloedbaan komen, dan zullen deze parasieten onmiddellijk onschadelijk gemaakt worden. Door het profylac-tisch gebruik van Malarone voor-komt men dus malaria tropica. Er be-staat een zeer kleine kans dat Malarone niet honderd procent ef-fectief is tegen de parasiet en men dus toch ziek wordt. Maar in dat ge-val beschermt het gebruik ervan nog steeds tegen een dodelijke afloop van de ziekte, doordat de parasiet van begin af aan verzwakt is.

Een belangrijk nadeel van Malarone voor vliegend personeel is dat het middel nog zeven dagen na thuis-komst gebruikt moet worden. Er wordt momenteel onderzocht of deze periode ingekort kan worden, wetenschappelijk onderzoek hier-naar loopt nog, maar de ontwikkelin-gen lijken gunstig.

Malarone beschermt dus tegen ma-laria tropica, maar helaas niet tegen de andere vier soorten malaria. Deze vier zijn echter niet dodelijk en zeer

Adequate diagnose en behandeling zijn essentieel.

Het ideale medicijn zou een dagelijkse pil zijn.

6 Op de bok December 2015 Op de bok December 2015 7

8 Op de bok December 2015

ook op een be-stemming kan een lokale arts in principe een adequate diag-nose stellen. Dan is het vast bij je hebben van Malarone mis-schien handig. Hoe sneller de diagnose ge-steld wordt, hoe beter. Malaria kan zich zeer snel ontwikkelen en de behande-ling van de ziek-te wordt snel zwaarder naar-mate de ziekte vordert. In de beginfase van malaria kan een lichte behande-ling met pillen voldoende zijn voor volledige gene-zing, in latere fasen zijn ziekenhuis-opname en zware medicatie nood-zakelijk. En het risico op complicaties en zelfs een dodelijke afloop neemt snel toe.

Door het gebruik van Malarone ver-andert de pH-waarde van het bloed en wordt men vatbaarder voor ande-re infecties.Dit is totale onzin.

Malarone heeft zeer vervelende bij-werkingen zoals hallucinaties.Malarone heeft zeer weinig bijwer-kingen in vergelijking met andere medicijnen tegen malaria. De mees-te gebruikers van Malarone hebben helemaal geen last van bijwerkingen. Als er wel bijwerkingen opgemerkt worden door gebruikers dan zijn deze over het algemeen licht. Andere (oudere) middelen tegen ma-laria leidden tot hallucinaties, bij Malarone is dit zeer zeldzaam.

Door veelvuldig gebruik van Malarone wordt de veroorzakende parasiet re-sistent voor het middel.Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat profylactisch gebruik van Malarone de parasiet resistent zou maken.

Op de bok December 2015 9

goed behandelbaar. Adequate diag-nose en behandeling zijn echter essentieel.In principe kan elke vorm van malaria volledig genezen worden, waarna de parasiet volledig uit het lichaam is verdwenen.

Mythen over malaria en MalaroneEr wordt veel beweerd door vliegend personeel over malaria en het voor-komen ervan. We leggen een aantal veelgehoorde mythen voor aan tro-penarts dr. Michèle van Vugt om deze op waarheid te beoordelen.

Malarone bestrijdt alleen de sympto-men van malaria, maar voorkomt en bestrijdt de ziekte zelf niet.Dit is onzin, Malarone bestrijdt actief de parasiet die malaria veroorzaakt en voorkomt de ziekte bij profylac-tisch gebruik.

Langdurig gebruik van Malarone is slecht voor het lichaam, en tast bij-voorbeeld de lever aan.Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs voor negatieve bijwerkingen van langdurig profylactisch gebruik van Malarone. De profylactische do-sis is veel lager dan de normale do-sis waarin Malarone als geneesmid-del tegen malaria wordt gebruikt.

Ik gebruik Malarone niet profylac-tisch, maar heb wel altijd een doosje bij me. Want als ik dan denk dat ik misschien malaria heb, dan kan ik een kuur volgen en dan later kijken of ik nog naar de dokter kan.Zelfmedicatie is uitermate onver-standig. In principe geneest Malarone malaria, maar de juiste ex-pertise is bij de behandeling van ma-laria essentieel. Als men malaria ver-moedt, dan moet men zo snel mogelijk onderzocht worden door een deskundige arts. Bijvoorbeeld bij het AMC-tropencentrum of het Havenziekenhuis in Rotterdam. Maar

Zelfmedicatie is uitermate onver-standig.

Geveld door malaria

Door het gebruik van profylaxe is de ziekte moeilijker op te sporen in het bloed, waardoor de diagnose van malaria lastiger wordt en de ziekte pas in een erger stadium wordt ont-dekt.Dit is niet waar, ten eerste is de kans op het oplopen van malaria zeer klein als men Malarone gebruikt, daarnaast zijn opsporingsmethoden tegenwoordig zo goed dat men de veroorzakende parasiet al in zeer lage concentraties opmerkt in het bloed.

Muggen steken mensen alleen als ze net gedoucht hebben. Malariamug-gen zijn alleen in de schemering ac-tief of alleen in de regentijd. Als het waait zijn er geen muggen.Malariamuggen zijn altijd een gevaar. Wel of niet gedoucht maakt niet uit voor de muggen. In de regentijd en tijdens de schemering zijn er inder-daad meer muggen, maar dit bete-kent niet dat ze er buiten die perio-

Hoe sneller de diagnose gesteld wordt, hoe beter.

den niet zijn. Andere soorten muggen die arbovirusziekten overbrengen zijn ook altijd een risico. De wind maakt voor de muggen weinig uit.

Adviezen van de tropenartsDr. Michèle van Vugt wil graag mee-geven aan vliegend personeel dat vertraging in het stellen van de diag-nose van malaria het gevaarlijkste probleem is.

De eerste ziekteverschijnselen van malaria zijn gelijk aan die van een griepje; koorts en spierpijn zijn symptomen. Vaak zal men bij deze symptomen niet aan malaria denken. De incubatietijd van malaria ligt tus-sen de twee weken en twee maan-den. Van Vugt raadt vliegend perso-neel dringend aan al bij de eerste mogelijke symptomen van malaria deskundig advies in te winnen. Al lij-ken de symptomen op die van een griepje, men moet ervan uitgaan dat men malaria heeft tot het tegendeel is bewezen!

Het is belangrijk om de huisarts dui-delijk te maken dat men kans op ma-laria heeft, en men moet zich niet naar huis laten sturen zonder naar een tropenarts doorgestuurd te zijn.In het uiterste geval kan vliegend personeel zich altijd rechtstreeks bij de balie van het AMC-tropencentrum melden. Daar worden alle mogelijke gevallen serieus onderzocht. Beter tien keer voor niets dan eenmaal te weinig.

De ziekte kan zich zeer snel ontwik-kelen, de situatie ‘een dagje aankij-ken’ kan grote gevolgen hebben. Binnen 24 uur kan de ziekte zich ont-wikkelen tot een dodelijke aandoe-ning.

Het profylactisch gebruik van Malarone of Mylan zorgt voor een enorme vermindering van het risico van het oplopen van malaria tropica. Daarnaast biedt Malarone honderd procent bescherming tegen een do-delijke afloop van malaria tropica.Het gebruik van Malarone of Mylan is volgens Van Vugt te vergelijken met het dragen van veiligheidsgordels in een auto. Er is niemand die twijfels heeft over de effectiviteit daarvan.

Op het gebied van andere tropische ziekten wil Van Vugt ook graag mee-

geven dat rabiës naar haar mening als ziekte te weinig aandacht krijgt. Rabiës (hondsdolheid) loopt men op door beten van zoogdieren. Het op-lopen van rabiës door mensen is re-latief zeldzaam maar zonder ade-quate behandeling kan het binnen 24 uur tot een zeer nare dood leiden.Er zijn vaccinaties beschikbaar die de gevolgen en dodelijke afloop van rabiës fors beperken.

Van Vugt raadt vliegend personeel aan ook op vakantie waakzaam te zijn voor tropische ziekten. Ze be-grijpt heel goed dat vliegend perso-neel juist door hun reiservaring ook in de vrije tijd graag op reis gaat. De wereld lijkt voor deze groep nog klei-ner, en daar is niks mis mee natuur-lijk. Toch even uitzoeken wat voor adviezen er voor een bepaalde regio gegeven worden, is altijd verstandig. Vaak kan men met kleine voorzorgs-maatregelen de kans op een ernstige of zelfs dodelijke ziekte enorm ver-kleinen.

Een dagje aan-kijken kan grote gevolgen hebben.

Rabiës krijgt als ziekte te weinig aandacht.

De eerste dag dat ik merkte dat er iets ‘anders’ was had ik lichte hoofd-pijn, die niet wegging met een para-cetamolletje.

De dag erna voelde ik mij ’s och-tends prima en ben op de motor naar kantoor gegaan. Echter, het laatste kwartier begon ik te rillen en kreeg het koud. Om aan te geven hoe erg ik rilde: ik was na de rit niet in staat om een sms’je te versturen. Dit zakte vrij snel grotendeels weg. Gedurende de ochtend kreeg ik weer hoofdpijn en ook last van diarree. Collega’s vertelden mij dat ik er be-roerd uitzag en vroegen of het wel goed met mij ging. Ik begon mij in-derdaad steeds minder goed te voe-len, misselijk en ik kreeg het weer

Tekst: Marc van der Weert

koud. Rond het middaguur voelde ik mij dermate beroerd, dat ik met de trein naar huis ben gegaan en in bed ben gedoken.

De derde dag voelde ik mij niet veel beter en ben ik thuisgebleven met hoofdpijn. Tegen de avond kwam ik pas op het idee om mijn temperatuur te meten; ik bleek 39,5° koorts te hebben. Raar, want op een enkele hoofdpijn na ben ik nooit ziek. Toen de koorts na een uur en twee para-cetamols niet gezakt was, begon ik richting malaria te denken en heb di-rect contact opgenomen met het Havenziekenhuis in Rotterdam. (Ik weet niet meer precies wanneer, maar toen ik net in dienst was bij KLM is mij verschillende keren op

het hart gedrukt om er bij koorts van-uit te gaan malaria te hebben tot het tegendeel bewezen is en daarom di-rect naar het AMC of het Havenziekenhuis te gaan, vanwege hun expertise op het gebied van tro-pische ziekten.)

Na licht aandringen kon ik zonder tussenkomst van een huisarts te-recht. Een uur later was ik daar en na ongeveer een half uur wachten (een verstuikte enkel kreeg voorrang) is er flink wat bloed afgenomen om aller-lei testen te kunnen doen. Weer een uur later (T inmiddels 40°) deelde de dienstdoende arts mij mede dat ik, “tegen haar verwachting in”, inder-daad malaria tropica had. Ik had toen geen zin haar te vragen waarom

10 Op de bok December 2015 Op de bok December 2015 11

Klassiek piano recital in Amsterdam door Walter Kuitert:

Crew borrel na afloop

Walter Kuitert bespeelt op donderdag 4 februari 2016 de concertvleugel in de Zuiderkerk te Amsterdam. Hij zal o.a. stukken spelen van Bach, Beethoven, Chopin, Rachmaninoff en Scriabin.Het concert begint om 20.15 en duurt ongeveer 1 uur. Na afloop crewborrel.Tickets kunt u bemachtigen via www.Zuiderkerkamsterdam.nl en kosten 12.50 p.p. inclusief welkomstdrankje, kinderen tot 12 jaar gratis. De auto kunt u bij de Stopera parkeren en de metro stopt voor de deur van de kerk.

Organisatie: Janke KeusFoto: Nathalie PruijsCommunicatie-advies: Theo van Dijk

Harry Bouwmeester: de vliegende schilder

zij een andere verwachting had, maar was opgelucht dat mijn ver-moeden juist bleek. Ik ben vervol-gens meteen opgenomen en is gelijk ook met de behandeling begonnen. Deze bestond uit een infuus met fy-siologisch zout en gedurende drie dagen vier pillen (in één keer) Malarone. Zoals ik eerder schreef ben ik nooit echt ziek, maar toen wel. Ik kreeg geen eten naar binnen, was letterlijk te beroerd om te douchen, laat staan mijn tanden te poetsen, had een hartslag van continu 180 en een temperatuur van 40°C. Gelukkig kon ik op dag vier, toen temperatuur en hartslag gedaald waren, twee kilo lichter en in totaal met slechts tien uur slaap (probeer dat maar eens met zo’n hartslag), weer naar huis. De eerste controle na wederom vier dagen gaf nog geen volledig nega-tieve test, maar de tweede na nog eens drie dagen gaf gelukkig wel aan dat de Malarone zijn werk had ge-daan.

Waar ik de malaria heb opgelopen weet ik niet met zekerheid; de incu-batietijd ligt tussen een week en een half jaar (volgens de internist die mij heeft behandeld), maar waarschijn-lijk in Dar es Salaam. Ik heb toen na schemering een lange broek gedra-gen en mij met ‘DEET’ ingesmeerd, maar geen Malarone geslikt. Normaal gesproken doe ik dat wel. Ik was in de veronderstelling dat als je in DAR in het hotel blijft je geen Malarone hoeft te slikken. Na mijn verblijf in het ziekenhuis ben ik het gaan opzoe-ken. Dit blijkt niet waar; in de CIS staat duidelijk: Malaria-risk: serious (!) You are strongly advised to use the anti-malaria prophylaxis (Malarone) and to apply with the anti-mosquito measures.Ook krijg je bij aanmelden een mel-ding over het gebruik van profylaxe. Gewoon weggeklikt.

Opmerkelijk was dat de SP waarmee ik op de bewuste DAR zat mij een e-mail stuurde. Hieronder een frag-ment, uiteraard met haar toestem-ming:“Nou wil het toeval dat jouw verhaal over het oplopen van malaria tropica

mij bereikt. Wij zijn samen op 8 juni naar Dar es Salaam geweest (ik was de SP). Daar heb ik ma-laria tropica op-g e l o p e n . Volgens het AMC is de incu-batietijd tussen de tien dagen en vier weken en op basis daar-van kan ik vast-stellen dat ik het in Dar opgelo-pen heb. Wat een toeval, hè?Helaas heb ik iets minder snel gehandeld dan jij. Mijn klachten begonnen op maandag, een dag na die van jou. Ik zat toen in Xiamen. Op ka-rakter terug naar huis gevlogen, de volgende dag langs de huisarts die het scenario van malaria wat bagatelliseerde. En ook ik twijfelde of het nou griep was, want dat heb ik nog nooit gehad.Uiteindelijk vrijdagavond naar het AMC gegaan waar na eindeloze tes-ten malaria tropica is vastgesteld. De parasitis in mijn bloed was 47 pro-cent, hetgeen de artsen volledig op hun kop zette want dat had nog nooit iemand meegemaakt. Ik mag echt blij zijn dat ik er nog ben.Gelijk een behandeling gestart met Artezunate gevolgd door Riamet en een bloedtransfusie. Drie nachten op de intensive care doorgebracht, ge-volgd door drie nachten op de afde-ling en afgelopen donderdag thuis-gekomen. Pas sinds vandaag voel ik me weer enigszins mens.”

Bovenstaand verhaal is schokkend; de hoeveelheid parasieten was bij haar twee keer zo hoog als bij mij; zij heeft echt heel kritiek gelegen!

Op Afrika-reizen komt het onder-werp malaria altijd wel ter sprake.

Het blijkt iedere keer weer dat veel collega’s bewust geen Malarone slik-ken (cockpitcollega’s slikken vaker dan cabinecollega’s). Je kunt met onderzoeken en statistieken aanto-nen dat Malarone niet schadelijk is en de kans op het oplopen van mala-ria tot vrijwel nul terugbrengt, maar toch bestaat er grote weerstand te-gen het slikken ervan.

Ik heb mijn twijfels over de vele daadwerkelijk ervaren bijwerkingen die doorgaans genoemd worden; ik heb ze nooit, behalve wanneer ik de pil niet combineer met een maaltijd. Dan krijg ik soms lichte hoofdpijn. Maar er staat niet voor niets in de bij-sluiter dat deze maaltijd (of zui-veldrank) de opname en effectiviteit van het medicijn bevordert.

Zoals een collega recentelijk tegen mij zei: “De grootste bijwerking van Malarone is dat je geen malaria krijgt!”

Op de redactie kwam afgelopen maand een bondige e-mail binnen uit Zeeland. Of er interesse is voor de schilderijen van een collega. De vervolg-vraag leverde vele foto’s op van het levenswerk van deze vliegende schilder.

De heer Bouwmeester is in 2010 overleden, maar in 2001 is er nog een leuk interview met hem verschenen in Op de Bok. Daar vertelde hij over zijn twee passies.

Begin jaren 60 vroeg de hoofdredacteur van Op de Bok hem een kerstillustra-tie te maken. Dat sloeg aan en daarna mocht hij de kerstkaarten namens de VNV maken. In 2001 was dat voor de 40e keer. Op dat moment was hij al bijna 25 jaar met pensioen.

Het vliegen miste hij niet, want de kunst hield hem bezig. De leukste tijd was toch al geweest. “Ik vind dat wij een leukere tijd hebben meegemaakt dan de vliegers van nu.”

De combinatie luchtvaart en kerstkaart vond hij lastig. “Ik zorg ervoor dat er iets met vliegen in voorkomt en een kerststerretje. Zonder religieuze bijbe-doelingen.”

Via een antiekhandelaar zijn de werken (olieverf op canvas, 25 x 17 cm)in handen gekomen van de heer Meijer. Bij interesse kan er contact opgeno-men worden met Rob Meijer: rgmeijer2010@hotmail.com

(advertentie)

Naar aanleiding van de ramp met het Germanwings-vliegtuig gaat de Zuid-Koreaanse regering vlie-gers strenger controleren.

In een persbericht meldt het minis-terie van Transport dat het speciale ziekenhuizen en klinieken wil in-schakelen om de mentale gezond-heid van vliegers te controleren.Luchtvaartmaatschappijen worden verplicht hieraan mee te werken. Ook worden de maatschappijen ver-plicht psychologische hulp te bieden wanneer dat nodig mocht zijn. Vertegenwoordigers van de vliegers stonden volgens het ministerie kri-tisch tegenover het plan. Maar door een open dialoog hebben de partijen overeenstemming kunnen bereiken. Bron: Yonhap persbureau

Op de bok December 2015 1312 Op de bok December 2015

Bron: OnzeTaal, november 2015

Crowdfunding voor overname KLM Met de actie ‘Wij kopen KLM’ roept registeraccoun-tant Ronald Bobbe particulieren en bedrijven op om geld in te leggen om KLM uit te kopen van Air France.

Aanleiding voor zijn initiatief is het grote belang van KLM voor de Nederlandse economie en de naar zijn idee hachelijke positie binnen Air France-KLM. Hij vreest dat KLM ontmanteld zal worden om de Franse tak overeind te houden.

Bobbe ziet vooral pensioenfondsen en ABN Amro als lo-gische partijen om mee te doen en zegt dat zich ook al een groot investeringsfonds heeft gemeld. Hij denkt een kleine miljard euro nodig te hebben voor de uitkoop en nog eens 2,3 miljard voor herfinanciering van de schuld. Na de koop wordt KLM ondergebracht in een stichting die optreedt als aandeelhouder. Emeritus hoogleraar luchtvaarteconomie Hugo Roos staat sympathiek tegenover het plan maar denkt dat de over-name niet haalbaar is vanwege een bestaande bescher-mingsconstructie, waarbij de rechten van KLM in een stichting zitten en niet zomaar kunnen worden losge-weekt.

Bron: www.accountant.nl

uit de post geplukt

Opleiding drone bestuurderHet Nederlands Lucht- en Ruimte-vaartcentrum (NLR) is als eerste organisatie in Nederland erkend als vliegopleiding voor RPAS-vlie-gers. Eerder erkende de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILenT) het NLR al als keuringsinstantie voor drones.

De opleiding voor het beroepsmatig vliegen met op afstand bestuurde luchtvaartuigen, ofwel drones, be-staat uit een theorietraining van drie dagen. Na een examen volgt het praktijkdeel bij het Nederlands RPAS Test Centrum van het NLR in Flevo-land. Cursisten worden getraind om de drone in lastige situaties, met oog voor de omgeving, goed en gecon-troleerd te kunnen besturen.

Bron: Luchtvaartnieuws.nl

Fijnstof Schiphol

Nieuw volgsysteemTijdens een conferentie van de Verenigde Naties is overeengekomen dat er een nieuw systeem komt om commerciële vliegtuigen over de hele wereld te volgen. Dit systeem moet ervoor zorgen dat een toestel niet meer kan verdwijnen, zoals gebeurde met vlucht MH370 van Malaysia Airlines.

Vlucht MH370 van Malaysia Airlines verdween spoorloos in maart 2014. Hoe-wel er afgelopen zomer een vleugeldeel van de verdwenen Boeing 777 aan-spoelde op het eiland Réunion in de Indische Oceaan, is het toestel nog steeds niet teruggevonden.

Voortaan worden de zogeheten ADS-B-signalen die toestellen uitzenden naar andere vliegtui-gen of grondstations, ook naar satellieten gestuurd. Hiermee kunnen toestellen waar ook ter wereld worden gevolgd, zegt de Internationale Telecommunica-tie Unie (ITU) van de Verenigde Naties.

Bron: Luchtvaartnieuws.nl

uit de post geplukt

Zuid-Korea gaat piloten screenen

Fikse boete voor sneeuw en ijsDe Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA legt Detroits Wayne County Airport (WCAA) een boete op van 200.000 dollar. Volgens de FAA bleef de luchthaven in gebreke bij het sneeuw- en ijsvrij houden van het vliegveld tijdens een storm in november 2014.

De beschuldiging van de FAA behelst onder meer het niet opvolgen van het Snow and Ice Control Plan (SICP). Door het niet de-icen en sneeuwvrij houden gleed een Boeing 737-800 van Delta Air Lines in het gras tijdens het taxiën en een vrachttoestel strandde door gladheid bij het verlaten van de landingsbaan. Nog eens drie andere toestellen kwamen vanwege de gladheid gedurende zo’n drie uur vast te staan.

Al in januari 2014 is de FAA in gesprek gegaan met WCAA over de winter- operatie op het vliegveld. In mei dat jaar kwam daarop nog een waarschuwing omdat men zich tijdens een storm in februari 2014 ook al niet had gehouden aan het SICP.

Bron: news.aviation-safety.net

Een jaar geleden verongelukte een Airbus A320 van de luchtvaartmaat-schappij AirAsia, waarbij alle 162 inzittenden om het leven kwamen. Het toestel was op weg van Surabaya naar Singapore en stortte in de Java Zee.

De Indone-sische onder-zoekers van het ongeluk conclu-deren dat tech-nisch en menselijk falen tot het neer-storten leidde. Volgens de onderzoekers reageerden de piloten verkeerd op een tech-nisch mankement in de boordcomputer. Een storing in die computer was al vaker voorgevallen, en leidde tot het uitvallen van de automatische piloot. Toen de piloten dat probleem wilden verhelpen, maakten ze fouten waarmee ze de controle over het vliegtuig verloren.

Bron: Luchtvaartnieuws.nl

Oorzaak crash toestel AirAsia

Glossy magazine De gedrukte versie van Luchtvaart-nieuws magazine verschijnt vanaf volgend jaar als glossy. Het krant-formaat maakt plaats voor een handzamer A4-formaat. De ver-nieuwde uitgave brengt nóg meer diepte-interviews met kopstukken uit de luchtvaart- en (zaken)reis-sector en achtergrondartikelen.

De nieuwe ‘livery’ is aanleiding voor een speciale (verlengings)aanbie-ding. Bent u nog geen member? Ook dan kunt u gebruik maken van deze speciale aanbieding. Het VNV Pre-mium membership behelst een jaarabonnement à € 37,95 in plaats van € 64,95, twaalf maal Luchtvaart-nieuws magazine op uw deurmat eneen jaar lang onbeperkt toegang tot Luchtvaartnieuws.nl en Zakenreis-nieuws.nl

Verleng uw membership of word nieuw Luchtvaartnieuws-member via www.luchtvaartnieuws.nl/vnv-abonnee Nog vragen? Mail naar members@reismedia.nl

De redactie wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2016

14 Op de bok December 2015 Op de bok December 2015 15

probleemloos. Een ambulance staat te wachten. Een arts komt aan boord, maar er kan niet anders geconsta-teerd worden dan dat de gezagvoer-der is overleden.

De passagiers stappen via de achterste deur uit. Een meerderheid van de passagiers zal nauwelijks iets van het incident hebben meegekre-gen. Na een tijdje komen ook de Japanse luchtvaartautoriteiten aan boord. Ze willen weten wat er ge-

De DC-8 zit op honderdvijftig voet niet helemaal meer recht voor de baan van Tokio Haneda. De bwk slaat de co op zijn schouder en roept: “Cees! Neem over!” Cees de Jager maakt een go-around en klimt naar driedui-zend voet. De tweede bwk en de coco trekken met hulp van de purser gezagvoerder Thijs de Groot uit zijn stoel. Dit is de eerst bekende ‘pilot incapacitation’ bij KLM.

Tekst: Francis van Haaff

Neem over!

beurd is. Cees de Jager gaat mee naar een kantoortje en wordt daar nadrukkelijk ondervraagd.

Een bijzonderheid hierbij is dat Cees in de oorlog met zijn moeder in een Jappenkamp zat. Toen hij hier veertien jaar werd, is hij zelfs nog voor aanzienlijke tijd overgeplaatst naar het mannenkamp. Cees onder-ging de ondervraging in Tokio waar-schijnlijk beheerst, maar zal er veel moeite mee hebben gehad.In het hotel wordt de bemanning al snel door de Nederlandse pers ge-beld. Hoe dat kon, is nog steeds niet opgehelderd. Er was in die tijd geen IFR en zeker geen ASR. Cees maakt in het hotel meteen een eigen verslag van de vlucht met al zijn bevindingen.

Nazorg was er niet. Het originele schema van meer dan een week werd gewoon afgemaakt zoals gepland. Daar werden ook helemaal geen vragen over gesteld. De bemanning werd aangevuld met een gezagvoer-der die van een poolvlucht afgehaald werd. Het was een man met weinig begrip voor wat er gebeurd was. Dat wreekte zich met name in Karachi waar het tot een uitbarsting kwam bij de tweede bwk, die de nieuwe captain voor zijn meer dan gebrekki-ge empathie iets wilde aandoen.

Terug op Schiphol wordt de bemanning opgevangen, mede omdat er veel fotografen staan te wachten. De dag na aankomst staat dan ook al een persconferentie op het hoofdkantoor gepland. Ook volgt een indringend gesprek met alle afdelingshoofden over het incident. Die had een wat moeizame toon, omdat de nadruk vooral lag op of de bemanning wel voldoende had geslapen en of er teveel was gedronken.

Voor de bemanning voelde dat niet als erkenning. Zo werd copiloot Cees de Jager verteld dat hij dit weliswaar goed had gedaan, maar dat hij er niet op hoefde te rekenen dat hij nu versneld gezagvoerder zou worden.De vergelijkingen met de huidige tijd zullen zich opdringen. Nazorg en bijstand zijn tegenwoordig profes-sioneel geregeld. In contacten met de pers wordt bijstand door het bedrijf geleverd. Verslag doen van incidenten is van prominent belang geworden met iSMS. Crew incapaci-tation wordt met zorg behandeld in Type Recurrents. Vorige maand overleed een gezagvoerder van American Airlines op een binnen-landse vlucht. Voor enkele vliegers zal het lijken alsof dit nooit bij KLM is gebeurd. Vandaar dit artikel.

Rob de Jager, de oudste zoon van Cees de Jager, vertelde het verhaal van zijn vader. Rob werkt bij KLM, als arbeidsdeskundige bij Health Services. Zijn vader is intussen 87 jaar. Zijn gezondheid is broos. Herinneringen van langer geleden blijven hem toch goed bij. Rob was 12 toen zijn vader van de bewuste vlucht terugkwam.

Met de hofmeester op die KL863, Gerard Knoop (1934), volgde een gesprek dat alles vanuit een ander perspectief belichtte maar het ver-

haal als geheel bevestigde. Gerard kreeg in 1966 als dank voor zijn in-spanningen een zilveren sigaretten-koker van de Amsterdamse juwelier Bonebakker. Hij vertelde dat een ste-ward van die bewuste vlucht wel last kreeg van het incident en eigenlijk daarna nooit meer gevlogen heeft.

Cees de Jager maakte de school-achterstand die hij opliep in de oorlog erna een beetje goed met een versnelde HBS. Daarna kon hij naar de Rijksluchtvaartschool in 1948. Een fraaie carrière volgde op de DC-3, Convair, DC-6, DC-8, en als captain op DC-3 in de West, DC-9 en Boeing 747. Hij ging met pensioen in 1984. Cees werd voor het incident in Tokio geridderd in de Orde van Oranje-Nassau.

Gezagvoerder De Groot zakt in elkaar.

Nazorg was er niet.

Even vliegt de PH-DCD zonder vliegers in de stoel.

Het is 6 augustus 1966. Vlucht KL863 gaat van Manilla naar Tokio. De registratie van de DC-8 is PH-DCD, een helaas ironisch, profetische re-gistratie door het Franse woord décédé (overleden).

Gezagvoerder De Groot zakt een mijl voor de baan zonder vooraankondi-ging plotseling in elkaar. Het is een heisa om de gezagvoerder uit de kleine cockpit van de DC-8 te halen. Bwk Sterke, coco Van Luyn en purser Immikhuizen krijgen hem met moeite uit zijn stoel.

Ze kunnen hem in het voorste ge-deelte van het vliegtuig neerleggen, die toen ‘de lounge’ heette. Een paar banken tegenover elkaar en een tafel in het midden. De assistent-purser of hofmeester, zoals deze toen soms werd genoemd, Gerard Knoop weet van aanpakken en begint meteen met reanimeren. Na een minuut of tien hoort hij ‘een reutel’ in de adem-haling van de captain. Het lijkt mis-schien nog een teken van leven.

Het weer van Haneda is rustig, een wolkenbasis van 700 voet maar met een matig zicht van 1.300 meter. Omdat op de DC-8 de neuswieltiller links zit moet Cees nog van stoel wisselen. Even vliegt de PH-DCD zonder vliegers in de stoel. Als Cees zit, gaat coco/navigator Flip van Luijn in de rechterstoel zitten. Ze maken een rondje van een kwartier, mis-schien twintig minuten. De landing is

De heer De Jager verwelkomd door vrouw en kinderen bij zijn terugkomst in Nederland.

Aviation SummitTop of Climb or Top of Descent?

samenwerking met KLM en Schiphol, die dan zijn honderdjarig bestaan viert. Onder de aanwezigen zijn de Eurocommissaris van Transport, Europese ministers van Transport, Europarlementariërs en CEO’s van Europese luchtvaartmaatschappijen. Een gastenlijst vol met mensen die de komende jaren het speelveld be-palen.

Een topconferentie is altijd een com-binatie van officiële en officieuze on-derdelen. Nederland moet zich voor-al profileren als nieuwe voorzitter. Wanneer hoogwaardigheidsbekle-ders genieten van een hapje en een drankje rondom een KLM-vliegtuig op Schiphol maak je wel een be-paald statement. Een optreden van het Concertgebouw Orkest en een voorstelling van het Nationaal Ballet sluiten de avond af. Ook dit vindt plaats in een hangar op Schiphol.

Drie onderwerpenToch valt het programma in zijn ge-heel wat tegen. De tweede dag be-staat voor een groot gedeelte uit dis-cussies over drie onderwerpen. De European Cockpit Association (ECA) heeft voorafgaand aan de conferen-

Op de bok December 2015 17

Tekst: Nick Vording

tie al laten weten wat volgens haar de belangrijkste drie onderwerpen zijn. Aviation Safety, Social Responsibility en Fair Competition. Deze komen ook voor in de strategie van de EU, maar geen van drieën zien we terug in het officiële pro-gramma.

Tijdens de conferentie gaat men pra-ten over “Connectivity, Innovation en smart regulation”. Drie onderwerpen waar men zeer veel aan heeft binnen de luchtvaart. Maar niet waar op dit moment de pijnpunten lijken te zit-ten. Met een beetje goede wil zijn er zeker raakvlakken te vinden met de ECA-speerpunten. Maar daar moet je dan wel moeite voor doen.

Dat de Nederlandse overheid haar ogen niet sluit, blijkt uit de vele de-batten en Kamervragen over deze onderwerpen. In Den Haag is men zeker niet onwetend over deze pro-blemen. De directeur Luchtvaart op het ministerie van I&M, Rob Huyser, vraagt via Twitter wat belangrijker is: Open Skies of Fair Competition? Maar het onderwerp officieel op het programma zetten, is blijkbaar nog een stap te ver.

“The margins of the event”Politiek wordt natuurlijk niet alleen in openheid bedreven. Op een topcon-ferentie is er ook altijd nog het offici-euze gedeelte. Wanneer er zo veel hoogwaardigheidsbekleders op één plek zijn, kan een gesprek best wel gaan over veiligheid, verantwoorde-

De eerste helft van 2016 is Nederland voorzitter van de Raad van de Europese Unie. Een rol waarin de politiek lijnen kan uitzetten en richting geven. Wat een mooi teken is het dan te starten met de luchtvaart als onderwerp. Op 20 en 21 januari vindt een topconferentie over luchtvaart plaats op Schiphol. Maar wat wordt er dan besproken?

lijkheid en eerlijke concurrentie. In de uitnodiging staat er ook een verwij-zing naar: “Dedicated meeting rooms will be at your disposal for or-ganising bilateral or multilateral mee-tings in the margins of the event.”

Maar wat daar besproken gaat wor-den is en blijft waarschijnlijk bin-nenskamers. Het officiële program-ma is leidend. Bijkomend voordeel is dat de bijeenkomst altijd een succes zal zijn. Nederland maakt op deze manier een vliegende start in haar rol als voorzitter. Alles wat in de wandel-gangen besproken wordt is extra. Het is niet van invloed op de zekere uitkomst.

Nederland wil een Europese Unie die zich met hoofdlijnen bezighoudt en banen schept. Een sterke gezamen-lijke vuist tegen luchtvaartmaat-schappijen met illegale staatssteun past zeker binnen die definitie. Wanneer dat in januari tijdens de conferentie besproken wordt kan er misschien een verdere klim voor de Europese luchtvaart worden ingezet. Wanneer men deze onderwerpen angstvallig negeert moeten we noodgedwongen aan de daling be-ginnen.

Op een topconfe-rentie is er ook altijd nog het offi-cieuze gedeelte.

16 Op de bok December 2015

In een brief aan de Tweede Kamer deelt minister Koenders van Buitenlandse Zaken de algemene doelstellingen van het Nederlandse voorzitterschap mee. “Een Unie die zich richt op hoofdzaken, die door innovatie groei en banen schept en die verbinding aangaat met maat-schappelijke actoren.”In andere woorden: De EU moet zich niet teveel met details bemoeien, maar zorgen voor werk en contact zoeken met de burgers.

EU Aviation StrategyIn Brussel is op 7 december de ‘Aviation Strategy’ gepresenteerd. Daarin verwoordt de Europese Unie hoe zij de komende jaren de Europese luchtvaart tot bloei wil la-ten komen. Het is een veelzijdig en ambitieus plan met suggesties op het gebied van veiligheid, passa-giersrechten, economische groei en

milieu. Maar ‘fair competition’ heeft ook een prominente rol in het plan.

Als een van de eerste te behandelen onderwerpen staat in het rapport: “the Commission is considering pro-posing new EU measures to address unfair practices as soon as possible in 2016.”

Dat klinkt nog steeds als een grote slag om de arm. Iets overwegen sug-gereert dat er nog geen echte actie wordt ondernomen. Maar misschien dat een grote bijeenkomst daar ver-andering in kan brengen. Bijvoorbeeld een luchtvaarttop op Schiphol.

LuchtvaarttopDe luchtvaarttop in januari is de eer-ste conferentie waarbij Nederland zich met haar doelstellingen kan pro-fileren. Hij wordt georganiseerd in

Het officiële programma is leidend.

Wat doet de VNV hiermee?De president van de VNV, Steven Verhagen, is samen met ECA uitgenodigd om de topconferentie bij te wo-nen. Zij zullen daar de vliegers vertegenwoordigen en pleiten voor de drie standpunten van de ECA: aviation safety, social responsibility en fair competition.

18 Op de bok December 2015

Deze briefwisseling tussen de redactie van Op de Bok en Julio Poch is in Nederlands-Engels. Julio Poch spreekt dagelijks alleen nog Spaans. Hij leest en spreekt nog steeds goed Neder-lands maar drukt zich inmiddels beter uit in het Engels.

brief u it buenos aires

Badhoevedorp, december 2015

Beste Julio,

Terwijl ik dit schrijf is net duidelijk geworden dat Mauricio

Macri gekozen is als de nieuwe president van Argentinië.

Hij heeft de tweede verkiezingsronde gewonnen, zoals je in

je vorige brief al voorspelde. Tegen de tijd dat onze brieven

gepubliceerd worden zal hij ook beëdigd zijn.

Het verbaast me nog steeds hoe verweven je rechtszaak

is met de politiek. Ik kan me in Nederland niet voorstellen

dat er ook maar één rechtszaak is die zo afhankelijk is van

verkiezingen. Maar misschien zie ik dat verkeerd.

In een van je vorige brieven schreef je dat het eten in de

gevangenis “quite appalling” is. Daar moet ik met de feest-

dagen voor de deur toch wel even aan denken. Maken jullie

zelf iets te eten met kerst of wordt daarvoor gezorgd? Eten

jullie gezamenlijk? Is er een mis? Zou je ons willen vertellen

hoe dat daar gaat?

Tot slot wil ik je een fijne kerst wensen. Hoewel de omstan-

digheden natuurlijk niet zijn zoals je zou willen, wens ik je

fijne feestdagen en een gelukkig nieuw jaar.

Hasta pronto,

Francis

Buenos Aires, Argentina, December 2015Dear Francis,

With Mauricio Macri as the new president we initiate a period of

optimism and hope for our country. Many realize only now how

oppressive and toxic the ego-centered authoritative ‘regime’ of

Cristina Kirchner really was.During his inauguration speech in Congress, Macri stated clearly

that the country will have an INDEPENDENT justice system. The

historian and university professor Luis Alberto Romero wrote in

the Argentinean magazine ‘Criterio’ an article called: The trials of

‘crimes against humanity’: a challenge for the Justice system’. The

author demands impartiality in the trials and to abandon the logic

of vengeance over the law. He writes: “Among the many problems

facing the new government there’s one that’s urgent and deep: the

trials of crimes against humanity that are taking place since 2005.

Ten years later, of the 2200 indicted, only 700 have received a sen-

tence, 90% of them convictions. More than 300 have died in prison.

A global balance indicates that we’re facing a flagrant violation of

human rights and the exercise of punishment by State power, very

far from a state of Justice.” Francis, in most of these trials, the judges were not impartial and

the principle of ‘innocent until proven guilty’ was reversed. The

sentences were decided beforehand between prosecutors, plaintiffs

and judges. Just now in our ESMA mega-trial the prosecution has

requested 52 ‘life in prison’ sentences for the 56 defendants (myself

included). I’m being framed by the State prosecution! All this terrible

injustice MUST stop…Regarding the festivities, this will be my SEVENTH Christmas in

captivity. We usually arrange the tables in a row for the 46 occu-

pants of pavilion 6. From the Union of Officers of the Army, Navy

and Air Force we receive special dinner supplies with cooked

chicken, meat cuts and salads. It’s summer here so the Penitentiary

Service chips in with large bottles of soft drinks and even ice cream

for dessert. As a curiosity we also receive a couple of free phone

cards from the prison so that every inmate can call home.

My best wishes for a Happy (and free) Holiday to Op de Bok and all

its readers. A toast to a better 2016, prost!Julio

Op de bok December 2015 19

Tekst: Nick Vording

Aart van Wijk is een geleerd man. Naast vlieger is hij ook jurist en voor de lol heeft hij

een opleiding klassieke talen ge-volgd. Na zijn pensionering is hij boeken gaan schrijven. Gewoon om-dat het kan. Zo’n man dus.

Zijn nieuwste boek begint hij met ex-cuses aan de lezer. Van veel teksten en afbeeldingen is de herkomst niet duidelijk. Het is geen wetenschap-pelijk verantwoorde publicatie. Misschien een crime voor hem, maar een zegen voor de lezer.

120 mythen, sagen, sprookjes, his-torische- en volksverhalen heeft hij verzameld. De verhalen zijn niet te lang en rijk geïllustreerd. Maar hoe presenteer je zo’n verscheidenheid aan verhalen? Van Wijk heeft geko-zen voor de alfabetische volgorde. Wat mij betreft een uitstekende keu-ze. Op die manier ontstaat er een mooie afwisseling tussen de oude en nieuwe verhalen.

Met zevenmijlslaarzen springen we heen en weer door de tijd, maar op geen enkel moment stoort dat. De rode draad is vliegen, of ten minste de poging daartoe. En of dat plaats-vindt in 1.000 voor of 1.000 na Christus is niet belangrijk.

Het verhaal van de Griekse dichter Aristophanes over mensen die in vo-gels veranderen (414 v.C.) wordt ge-volgd door het verhaal over Adriaen Baartjens. Deze jongen sprong in de 17e eeuw met zelfgemaakte vleugels van een kerktoren in Den Haag.

Verderop lezen we over de Rus Kibalchich. Hij probeerde een raket te maken waarmee hij gecontroleerd zou kunnen vliegen. Door de stuw-kracht te variëren dacht hij zich zo-wel verticaal als horizontaal te kun-nen voortbewegen. Zijn grote kennis van explosieven was erg nuttig voor deze ontwikkeling. Maar ook bij de moord op tsaar Alexander II kwam die kennis goed van pas. De dood-

straf die hij kreeg voor die daad zorgde ervoor dat hij zijn raket niet verder kon ontwikkelen.

Maar het zijn niet alleen mythen en volksverhalen. Sommige pogingen om te vliegen waren niet succesvol in de uitvoering, maar wel voor de ontwikkeling. Beetje bij beetje wor-den de geheimen van het vliegen ontrafeld. De een ontdekt het nut van een verplaatsbaar zwaartepunt. De ander bedenkt dat een verande-rend vleugeloppervlak ook handig is. Beetje bij beetje zie je hoe de lucht-vaart zich ontwikkelt. En als lezer weten we dat ze soms zo dichtbij zijn. Je wil het naar ze schreeuwen. Bijna! Je bent er bijna!

Uiteindelijk komt het allemaal samen bij de gebroeders Wright. Het meest recente verhaal in dit boek. Alles wat er daarna is gebeurd staat al in ge-noeg andere boeken. Dit mooie na-slagwerk gaat over de dromers. Zij die wilden vliegen maar het nog niet konden.

ISBN: 9789089548214Uitgeverij Elikser te LeeuwardenPrijs € 45,-Full colour, 352 blz. Zachte omslag

LuchtkastelenVroege luchtvaartlegenden en luchtvaartverhalen

W W W . E L I K S E R . N LAart van Wijk

Luchtkastelen

Elikser

9 789089 548214

ISBN 9789089548214

Vroege luchtvaartlegenden en luchtvaartverhalen

Aart van W

ijk

Aart van Wijk beschrijft in dit rijk geïllustreerde en uitermate informa-tieve boek zo’n 120 al dan niet werkelijke luchtvaartpioniers sedert ± 2500 v.C. met als natuurlijk sluitstuk de datum van de eerste vlucht met een echt luchtvaartuig, op 17 december 1903 uitgevoerd door Orville Wright. Hij bestudeerde daarvoor een groot aantal luchtvaarthistorische boeken met titels als: Vom Zaubervogel zum Zeppelin, The Dream of Flight, La Navigation Aerienne - Histoire documentaire et anecdotique, Das Buch der deutschen Fluggeschichte, Eroberer des Himmels, The Prehistory of Flight, Histoire des Idées Aéronautiques avant Montgolfier en wat dies meer zij. Ook vond hij veel gegevens op internet, maar de his-torische waarheid van dit medium kon niet altijd worden gecontroleerd.Daarmee is ‘Luchtkastelen’ niet een wetenschappelijk verantwoorde pu-blicatie, maar wel een boeiende en kleurrijke verzameling verhalen van mensen met dezelfde passie: vliegen.De verhalen zijn niet chronologisch gerangschikt, maar alfabetisch. Wel is bij ieder personage een tijdsindicatie opgenomen. Zo mogelijk de ja-ren van geboorte en overlijden en bij afwezigheid daarvan een benade-ring van deze gegevens.Hoewel dit boek in beginsel in het Nederlands is geschreven, werden Engelse verhalen, al dan niet enigszins bewerkt, ook in die taal overge-nomen. Duitse en Franse verhalen werden vertaald maar vaak zo, dat de onderliggende structuur herkenbaar bleef. Ook werden enkele verhalen uitgebreid met niet-luchtvaart versieringen. Bij Dr. Faustus werd veel aandacht besteed aan de desbetreffende film uit 1926 en zijn verhou-ding met Gretchen; van Leonardo da Vinci kwamen zijn vliegtekeningen slechts als terloops ter sprake met daar tegenover een uitgebreide be-schrijving over de plaatsen waar al zijn aantekeningen zijn beland; de Russisch-Duitse vliegenier tegen wil en dank Martin Karlowitsch wordt (eveneens in een film, uit 1927) geplaatst temidden van allerlei intriges aan het hof van Iwan de Verschrikkelijke (1547 - 1584).

Luchtkastelen

Het Dorpsfeest

het dappere dorpje

STRACK_06786_ONVZ_DE BOK_200x280.indd 1 04-11-15 12:53