De zorg voor kwetsbare ouderen: perspectieven en uitdagingen Prof. Dr. Chantal Van Audenhove

De zorg voor kwetsbare ouderen:perspectieven en uitdagingen

Prof. Dr. Chantal Van Audenhove

Naar een dynamische ouderenzorg in 2020Congres 20 jaar FOS – 23 november 2012

Perspectieven

1. Persoonlijke benadering2. Krachtige omgeving3. Humane en integrale zorg4. Waardig levenseinde 5. Sterke werkomgeving6. Positieve beeldvorming van WZC

2Naar een dynamische ouderenzorg in 2020Congres 20 jaar FOS – 23 november 2012

Persoonlijke benadering• Zolang mogelijk thuis, minder woonzorgcentra• Thuis is voor iedereen verschillend• Weg van standaardpaketten• Geen routines • Geïndividualiseerd• Eigen keuze zolang als mogelijk• Als dat niet meer kan: zoveel mogelijk zoals

thuis, zo huiselijk mogelijk


Uitgangspunt = NORMALISATIE

Kleinschaligheid= noodz. maar geen voldoende voorwaarde

Werkingsprincipes = bijkomende voorwaarden1. Integratie en participatie2. Zorg op maat3. Kwaliteit van leven4. Kwaliteit van de relaties5. Tussen autonomie en geborgenheid

Normalisatie als leidraad in woonzorg


Krachtige omgevingstimulerend voor een gewoon leven• Wonen in een gewoon huis in de rij met een voor- en

een achterdeur en een brievenbus• Beschikken over een ruimte die de persoon zelf naar

eigen smaak kan inrichten• Het eigen dagritme bepalen• Een eigen menu samenstellen• Ingebed zijn in een wijk of dorp en gebruik maken van

de diensten die men er heeft zoals de kapper, de buurtwinkel, de kerk

• Deelnemen aan de activiteiten uit de wijk of de straat• Samen eten bereiden


Kleinschaligheid• Weg van de grote instellingen met reusachtige zalen • Naar huiselijke omgevingen en zorg in de eigen

woning of service flats• Nog geen voldoende vereiste om van een goede

kwaliteit te spreken • Soms is deze krachtige omgeving van een

woonzorgcentrum beter dan in de eigen woning blijven: rust, struktuur, activiteiten die uitdagen om actief te blijven...

• Tussenvormen ontwikkelen !


Midden tussen• Autonomie – vrijheid - zelfbeschikking• Geborgenheid – veiligheid – verantwoord

• Herkenbare omgeving, inrichting van eigen smaak• Eigen meubels• Toegankelijk voor rolstoel• Tuin – natuur – seizoenen• Aandacht voor geuren, kleuren, vormen, akoestiek• Licht ! • Mogelijkheid eigen maaltijd te maken


Integratie en participatie in het maatschappelijke leven

• Gedragen zijn door de omgeving• Deelnemen aan het maatschappelijk leven buiten de

eigen woning: multigenerationeel• Bezoek van schoolkinderen, eigen zomerfeest,

kunstnamiddagen...• En de woning staat altijd open voor bezoekers• Aantrekkelijk voor bezoekers ! • Geen bezoekuur: altijd welkom• Deelnemen aan activiteiten in de leefruimte• Samen leven met bewoners: nieuwe familie


Humane en integrale zorg

• Zorg is ondergeschikt aan kwaliteit van leven• Eigen gewoontes van de bewoner flexibiliteit• Persoon = centrale vertrekpunt van alles• Integrale – holistische benadering• Volwaardig burger ook in kwetsbare fasen• Strijd tegen verkleutering van ouderen


Waardig levenseinde• Leven geven aan de dagen ipv dagen toevoegen

aan het leven• Advanced care planning• Goede patiëntgerichte informatie• Familieleden betrekken als partners• Zorgzaam afscheid nemen• Overgangsfase in het leven van velen respecteren • Rouw en verdriet respecteren en accepteren


Sterke werkomgeving • Meer tijd voor persoonlijke aandacht• Minder tijd voor registratie, routine zorgen• Transdisciplinariteit - teamspelers• Management by walking around• Personeel met sterke competenties:

• Interpersoonlijke sensitiviteit• Respectvolle omgang• Creativiteit• Ontmoeting met de ander • Positieve ingesteldheid


Positieve beeldvorming

• Is niet “ontkenning” van ouder worden• Wel erkenning van ouder worden met keuzes

die daarbij horen• Woonzorgcentrum als positieve optie in die

situaties waarin het wenselijk is• Eigen professionaliteit en ambitie van

verzorgers op de voorgrond plaatsen• Bewoners zo mooi mogelijk aankleden en

verzorgen


Uitdagingen voor de toekomst

• Betaalbaarheid• Competent personeel• Stop de betutteling• Pas de regelgeving aan !

Uitdaging 1betaalbaarheid

• Met meer diversiteit, individuele aanpak, maken we het ons niet gemakkelijker

• Hoe vinden we dan nog het juiste midden tussen betaalbaarheid en kwaliteit?

• En vooral kwaliteit van leven?


Uitdaging 2 competent personeel

Voldoende personeel vinden, met de goede attitude en de juiste competenties om idealen van zorg op maat te realiseren

Zorgberoepen niet bepaald in de lift en men neigt naar toegenomen specialisatie

Bewonersgerichtheid, vraaggerichtheid is nog te weinig een aandachtspunt

We moeten nog de omslag maken in onze hoofden en mentaliteit. Dit zal de grote uitdaging zijn

Onderwijs en opleiding spelen hierin een belangrijke rol: vaak achter op de ontwikkelingen op het terrein. Bijbenen !

En ook levenslang leren op de werkvloer : teamcompetenties ontwikkelt men ter plekke !


Interpersoonlijke sensitiviteit

De vaardigheid om signalen op te vangen en ze accuraat te interpreteren Vooral signalen die uitdrukking zijn van iemands emotionele, cognitieve en fysieke toestand. “U ziet er toch zo verdrietig/vrolijk uit vandaag…”

Luisteren met de ogen, opmerkzaam zijn, empathie “Listen with your eyes !”

Persoonlijke aandacht geven, praten met iemand die het niet begrijpt, een stemming creëren waarin de persoon zich positief aangesproken voelt

“Hable con ella”

Focus op herstelLeven met de nadelige gevolgen van de ziekte, maar laat de ziekte niet domineren.“Focus on capacity not on disability”

De persoon in zijn waardigheid latenVooral bij manifest falen en beschamende situaties: altijd zelf de fout op zich nemen of doen alsof het

allemaal niet zo erg is.. Humor hanteren…


Uitdaging 3Stop de betutteling !

“Haar levenslange afkeer van ziekenhuizen en bejaarden (‘al die oude mensen’) is merkwaardig getemperd – of afgestompt? Misschien is ze vooral opgelucht dat ze niet meer vastgebonden wordt.”Tom Lanoye, Sprakeloos, 2010 p.190

“Ze laat zich zonder respons de betutteling welgevallen van sommige verpleegsters. (Hoe voelen we ons vandaagskes? Gaan we ons soepke opeten of hebben we alleen goesting in ons speculaaske?)” Tom Lanoye, Sprakeloos, 2010 p.191


Naar empowerende voorzieningen !

• Luisterende en betrokken stafleden die vertrekken van hun eigen levenservaring

• Een waaier aan ondersteuningsmogelijkheden: keuze mogelijkheid !

• Goede informatie die zelfmanagement ondersteunt en herstel bevordert

• Optimistische attitude van hulpverleners, mogelijkheid om positieve risico’s te nemen

• Gebruikers worden betrokken bij de hulpverlening en bij de planning: een model van coproductie

• Mensen worden niet klein en hulpbehoevend gehouden, maar wel uitgerust om wat ze nog kunnen zelf te doen

• De voorziening sluit aan bij lokale dienstverlening – maakt sociale inclusie mogelijk.


Waardigheid in zorgDignity in care network UK

http://www.scie.org.uk/publications/guides/guide15/index.asp

• Hanteer een nultolerantie tov alle vormen van misbruik. • Ondersteun de mensen met hetzelfde respect dat je zou wensen voor jezelf of

voor een familielid. • Behandel iedere persoon als een individu door gepersonaliseerde hulp aan te

reiken. • Bevorder dat mensen een maximum aan onafhankelijkheid, eigen keuze en

controle kunnen bewaren. • Luister en help de mensen om hun noden en voorkeuren uit te drukken. • Respecteer het recht op privacy.• Verzeker dat mensen een klacht kunnen formuleren zonder vrees voor

vergelding• Omgaan met familie en informele zorgverstrekkers als zorgpartners• Bevorder het zelfvertrouwen en het positieve zelfwaardegevoel. • Help vereenzaming en isolatie tegen te gaan.


http://www.scie.org.uk/publications/guides/guide15/index.asp

Uitdaging 4:pas de regelgeving aan!

• Flexibele en multidisciplinaire inzet van personeel in zorg:• Multidisciplinair (ook ergotherapeuten, kinesisten, ..) • Competentiemanagement !• Zorgcontinuïteit !

• Goede praktijken• Zichtbaar maken• Ondersteunen in hun werking• Multipliceren

• Regelgeving aanpassen aan basisprincipes van zorg die kwaliteit van leven ondersteunt


De zorg voor kwetsbare ouderen: perspectieven en uitdagingen Prof. Dr. Chantal Van Audenhove

Documents

Transcript of De zorg voor kwetsbare ouderen: perspectieven en uitdagingen Prof. Dr. Chantal Van Audenhove