1

De zestien persoonstypen waarbij het gebied van de betreffende beroepen beschreven wordt.

het gebied van de:

1 CREATIEF artistieke beroepen2 COMMUNICATIEF UITVOEREND talenuitvoerende beroepen3 SOCIAAL MENSGERICHT sociaal-begeleidende beroepen4 SOCIAAL DIENSTVERLENEND sociaal-adviserende beroepen

5 COMMUNICATIEF ONDERZOEKEND talenonderzoekende beroepen6 THEORETISCH ONDERZOEKEND sociaal-wetenschappelijke beroepen7 ZAKELIJK DIENSTVERLENEND sociaal-economische beroepen8 ZAKELIJK ONDERZOEKEND bedrijfseconomische beroepen

9 SOCIAAL PRAKTISCH medisch-verzorgende beroepen10 SOCIAAL ONDERZOEKEND medisch-specialistische beroepen11 PRAKTISCH SPORTIEF agrarische- / milieu- / sport- en spelberoepen12 TECHNISCH FIJNZINNIG procestechnische beroepen

13 COMMERCIEEL commerciële beroepen14 LEIDINGGEVEND bestuurlijke - / managementberoepen15 TECHNISCH UITVOEREND technisch-uitvoerende beroepen16 TECHNISCH ONDERZOEKEND technisch-specialistische beroepen

2

1CREATIEF het gebied van de artistieke beroepen

In dit gebied is het in de eerste plaats van belang dat je een creatief talent hebt en een groot esthetisch vermogen. Veelkunstenaars werken vanuit hun inspiratie. Wat ze willen overbrengen naar het publiek is hun visie op de dingen. In feitewordt er door middel van kunst gecommuniceerd met de beschouwer over het gevoel, de ideeën en de visie van dekunstenaar. Om zo te kunnen communiceren met anderen moet je in staat zijn naar je gevoelens te luisteren en deze uitte beelden. Daarnaast moet je je fantasie de vrije loop kunnen laten en overstijgend kunnen denken, een duidelijke visiehebben en voortdurend naar nieuwe mogelijkheden willen zoeken. Beroepen in deze sector vereisen een grote mate vanfantasie, creativiteit en ruimdenkendheid.

voorbeelden van beroepen: danser, kunstschilder, musicus, multimediavormgever

2COMMUNICATIEF UITVOEREND het gebied van de talenuitvoerende beroepen

In dit gebied vallen, breed gezien, de beroepen die te maken hebben met het mondeling en schriftelijk communiceren metanderen. Het betreft het meer of minder directe contact tussen mensen, zowel mondeling als via papier en internet. Als jemet taal bezig bent, communiceer je tegelijk met een ander. Hierbij geef je, gewild of ongewild, een stukje mening vanjezelf weer. Communicatie kun je ook expres ‘inkleuren’ met een bepaalde mening of visie. Elke cultuur heeft een eigenmanier van communicatie ontwikkeld. Mensen die ruimdenkend en onderzoekend zijn ingesteld vinden het interessant omdie culturen op te zoeken en contact te leggen. Ook in het onderwijs leg je contact, met als doel een bepaalde visie tegeven, namelijk het bijbrengen van bepaalde capaciteiten en normen en waarden.

voorbeelden van beroepen: journalistiek, tolk-vertaler, docent talen, schrijver, taalkundige

3SOCIAAL MENSGERICHT het gebied van de sociaal-begeleidende beroepen

In dit gebied vallen de beroepen waarbij je heel direct met mensen bezig bent. Bijvoorbeeld mensen helpen metproblemen, mensen ondersteunen bij hun leerproces of kinderen en jongeren begeleiden. Je bent vooral bezig metpsychisch hulpverlenen. Hierbij is het van groot belang dat je je kunt inleven in de gevoelswereld van anderen. Hetmeevoelen, het aanvoelen en het invoelen moet je eigenlijk automatisch kunnen. Je hebt interesse in hoe je daadwerkelijkiemand kunt helpen. Niet teveel denken maar doen. Het helpen van visueel of auditief gehandicapten vereist bijvoorbeeldeen heel andere en eigen manier van communiceren. Je moet je eigen gevoelens en interpretaties kunnen raadplegen endurven aanpassen om de ander te kunnen helpen.

voorbeelden van beroepen: activiteitenbegeleider, jongerenwerker, psycholoog, pedagogisch medewerker

4SOCIAAL DIENSTVERLENEND het gebied van de sociaal-adviserende beroepen

In dit gebied zijn de beroepsbeoefenaars meer dan in gebied 3 bezig met het denken vanuit een kader, een specialisme.Een onderwijsbegeleider bekijkt hoe een school leerlingen met leerproblemen het beste kan ondersteunen. Eenmaatschappelijk werker onderzoekt op wat voor manier de leefomgeving van een cliënt negatieve effecten heeft op hetgedrag van die persoon. Zo heeft ieder beroep zijn eigen insteek, zijn eigen afgebakende vakgebied. Binnen datvakgebied moet je natuurlijk goed je gevoel raadplegen maar ook moet je kunnen denken vanuit een systematiek die inhet vakgebied gehanteerd wordt.

voorbeelden van beroepen: loopbaanadviseur, personeelsfunctionaris, psychiater

3

5COMMUNICATIEF ONDERZOEKEND het gebied van de talenonderzoekende beroepen

In het gebied van de communicatie kun je praktisch uitvoerend bezig zijn, zoals een schrijver dat doet. Maar je kunt je ookbezighouden met de theorie achter het communiceren. Waarom communiceren mensen zoals ze communiceren?Waarom geeft een islamiet een vrouw geen hand, terwijl een Nederlandse vrouw dit wel verwacht? Waarom ontstaat erirritatie als mensen niet op dezelfde wijze met elkaar communiceren? Als je je hiermee wilt bezighouden komt naast deintuïtie dus ook enig denkwerk kijken. Je gaat culturen met elkaar vergelijken en onderzoek doen naar het ontstaan vanculturen en hun talen. Kortom, je wilt uitpluizen waarom de dingen werken zoals ze werken. Je praat dan al gauw overwetenschappelijke studies die talen en culturen met elkaar vergelijken. Als je zoveel kennis hebt over culturen en landenis het natuurlijk een goed idee om anderen te helpen met het kiezen van een reisbestemming.

voorbeelden van beroepen: taalwetenschapper, cultuuronderzoeker, communicatie-specialist, medewerker reisbureau

6THEORETISCH ONDERZOEKEND het gebied van de sociaal-wetenschappelijke beroepen

In dit gebied, dat nog meer naar de kant van het denken ligt, krijg je te maken met zuiver wetenschappelijk onderzoek.Onderzoek waarbij ruimdenkendheid en een grote mate van nieuwsgierigheid een belangrijke rol spelen. Voor dezepersoonstypen is het uitermate interessant om theorieën te bedenken, dingen in schema’s om te zetten en visieswetenschappelijk te staven. Systematisch denken is natuurlijk van groot belang, want hoe meet je bijvoorbeeld hoegelovig iemand is? Waar houdt je dan rekening mee, waarom wil je dat weten, welke criteria houd je aan?Levensbeschouwing en religie, maar ook cultuurwetenschap en sociologie houden zich bezig met onderzoek naar devragen van het leven. Overal vragen bij stellen en vervolgens het antwoord willen ontdekken, daar gaat het hier om.Daarin moet je natuurlijk ook geïnteresseerd in zijn. Interesse hebben in de mens en in het leven.

voorbeelden van beroepen: socioloog, geschiedkundige, filosoof, cultuurwetenschapper

7ZAKELIJK DIENSTVERLENEND het gebied van de sociaal-economische beroepen

In dit gebied vind je mensen die logisch en zakelijk kunnen denken. Mensen die het leuk vinden om zakelijk advies tegeven, een tikkeltje commercieel bezig willen zijn en ook niet schrikken van wat cijfermatig werk. Geen zware kost, maargewoon ter ondersteuning van je werk. Het zijn beroepen waarbij enerzijds met mensen wordt gewerkt en anderzijdsvolgens strikte afspraken. Geld speelt indirect een rol bij het werk. Een personeelsadviseur moet bijvoorbeeld ervoorzorgen dat een personeelslid zich voldoende kan ontwikkelen in een bedrijf, de juiste scholing volgt en met vragen bij hemterecht kan. Anderzijds moet hij ook in het oog houden dat het bedrijf wel rendabel moet blijven en dat het gedwongenontslaan van een personeelslid tot de mogelijkheden behoort. Er moet dus vaak een afweging gemaakt worden tussen hetbelang van het bedrijf of organisatie en het belang van het personeelslid. Die afwegingen worden gemaakt met behulpvan zowel het gevoel als door logisch denken.

voorbeelden van beroepen: personeelsfunctionaris, arbeidsbemiddelaar, bedrijfskundige, hypotheekadviseur

8ZAKELIJK ONDERZOEKEND het gebied van de bedrijfseconomische beroepen

In dit gebied vind je mensen die graag diepgaand met cijfers en digitale programmatuur bezig zijn. Dezeberoepsbeoefenaren zijn bezig met dingen die logisch in elkaar zitten en rationeel verklaarbaar zijn.Elk bedrijf en elke organisatie is afhankelijk van computersystemen die moeten functioneren op de meest efficiëntemanier. Dit betekent dat specifieke wensen één voor één vertaald moeten worden in de te ontwikkelen software. Zeersystematisch en ordelijk werken zijn van groot belang. Daarom past statistisch onderzoek als beroepsrichting in ditgebied. Ook het controleren van de boekhoudkundige balansen in het bedrijf is iets wat je deze mensen prima kunt latendoen. Ze zijn kritisch en nauwkeurig en zijn binnen hun vakgebied veel bezig met organiseren en ordenen.

voorbeelden van beroepen: rechter, statisticus, informaticaspecialist, systeembeheerder, administratief medewerker

4

9SOCIAAL PRAKTISCH het gebied van de medisch-verzorgende beroepen

In dit gebied vind je beroepsbeoefenaren die anderen graag helpen met lichamelijke problemen. Deze mensen zijndoorgaans ook meer nuchter ingesteld dan die uit gebied 3 (sociaal mensgericht). Het zijn vooral doe-types die ook graagmet hun gevoel willen werken. Ze steken graag de handen uit de mouwen om anderen te helpen. Geduld is niet altijd hunsterkste kant. Ook willen deze mensen graag uitvoerend en praktisch bezig zijn. Geen lange vergaderingen, niet langstilzitten maar doen. Lichamelijk actief zijn vinden ze prettig. Ze moeten zich echter wel goed kunnen aanpassen aan deverschillende doelgroepen waarmee ze werken en moeten breed inzetbaar zijn. In deze groep vind je vooral de medisch-verzorgende beroepen, waarbij je mensen lichamelijk kunt helpen op een praktische manier. Je moet doelgericht kunnenhandelen in stressvolle situaties en in situaties waarin het leven van een ander aan een zijden draadje hangt.

voorbeelden van beroepen: verpleegkundige, fysiotherapeut, dokterassistent

10SOCIAAL ONDERZOEKEND het gebied van de medisch-specialistische beroepen

Zoals in gebied 9 vind je hier mensen die graag op een praktische manier anderen willen helpen, maar die ook vanuit eendenkkader willen werken. Het is een vakgebied waarin je naast het praktisch uitvoerend werk ook een stuk onderzoekkunt doen en kunt nadenken over het waarom van bepaalde handelingen. Naast hulpverlenend en belevingsgerichtwerken moet je ook ordelijk en systematisch kunnen werken. Behalve dat je jezelf kunt inleven in de ander, is het gebruikvan methodes om mensen objectief te observeren volgens strikte richtlijnen van groot belang. Gezien de aard van dezeberoepseigenschappen worden voornamelijk opleidingen aangeboden vanaf hbo-niveau, omdat het uitvoerende (mbo)ondergeschikt is aan het onderzoekende (hbo en wo). Het spreekt voor zich, dat je goed tegen bloed moet kunnen. Ookmoet je durven vertrouwen op de handelingen van jezelf en van je team, ook al heeft een patiënt veel pijn of frustratie.

voorbeelden van beroepen: psychiater, logopedist, ergotherapeut, huisarts, gezondheidswetenschapper

11PRAKTISCH SPORTIEF het gebied van de agrarische- / milieu- / sport- en spelberoepen

In dit gebied is het devies: de handen uit de mouwen! De beroepsbeoefenaren zijn hier fysiek bezig met praktische zaken.Het betreft taken waar je praktisch hulpverlenend bezig bent en moet inschatten waar mens of dier behoefte aan heeft. Jemoet gedeeltelijk vanuit je gevoel kunnen werken, maar ook goed gebruik kunnen maken van je zintuigen. Je moetbijvoorbeeld voelen, ruiken of proeven om een oordeel te kunnen vellen. Daarom vallen ambachtelijke beroepen als kok,bakker en slager binnen dit gebied en functies die te maken hebben met voedselbereiding. [Fer, de zin die hier stond zouik weglaten, het wordt hierboven al genoemd]. Avontuurlijk en sportief ingestelde personen zul je hier ook aantreffen.Bijvoorbeeld een docent lichamelijke opvoeding die enerzijds de kinderen van zijn klas begeleidt (voelen) en anderzijdsmoet inschatten (waarnemen) wanneer een inspanning van een leerling teveel gevraagd is. Je bent dus constant aan hetzoeken naar de grens van je lichamelijke kunnen, waarbij vieze handen krijgen geen probleem is.

voorbeelden van beroepen: veehouder, bioloog, banketbakker, sportleraar, trainer actieve sporten

12TECHNISCH FIJNZINNIG het gebied van de procestechnische beroepen

In dit gebied komen de beroepen voor waarbij het onderzoek naar de inhoud en de gezondheid van het voedsel centraalstaat. Welke ingrediënten maken voedsel gezond, welke werken cholesterolverhogend, wat bepaalt de smaak? In eenlaboratorium worden proeven gedaan om voedsel te optimaliseren. Maar er worden bijvoorbeeld ook aardemonstersgeanalyseerd of ingrediënten ontwikkeld voor stevig maar afbreekbaar plastic. Chemie is een belangrijke factor binnen ditgebied. Er wordt vaak gewerkt met meer of minder gevaarlijke stoffen. Daarom moet je gebruik kunnen maken van regelsen richtlijnen in verband met veilig werken. Ook vind je in dit gebied technisch-ambachtelijke beroepen zoalsmeubelmaker, kledinghersteller of schoenmaker. Allemaal beroepen waarbij je in eerste instantie werkt met ruw materiaal,maar waarbij je door middel van je gevoel en je fantasie toch een creatieve draai geeft aan het product.

voorbeelden van beroepen: scheikundige, laboratoriummedewerker, diëtist, onderzoeker Keuringsdienst van Waren,textielbereider, meubelmaker, biotechnoloog

5

14COMMERCIEEL het gebied van de commerciële beroepen

In dit gebied hebben de beroepen en functies een bepaalde mate van belevingsgerichtheid. Maar niet alleen het belangvan de ander staat centraal, eerder het belang van het bedrijf. In commerciële functies moet financiële winst gemaaktworden. Er moet worden ingeschat wat mensen beweegt tot het kopen van een bepaald product. Mensenkennis is handigmaar niet noodzakelijk. Echter, je moet wel kunnen aanvoelen of een ander jouw product of dienst overweegt te kopen endaar slim op kunnen inspelen. Je moet vooral overtuigend kunnen praten en de ander het gevoel geven dat je tevertrouwen bent en een eerlijke dienst verleent of een eerlijk product verkoopt. Je denkt in termen van kansen enbedreigingen en durft risico te nemen. Alle verkopers in de detailhandel vallen hier bijvoorbeeld onder, maar ook mensendie graag nadenken over het koopgedrag van consumenten (marketingdeskundigen). Geld speelt weliswaar eenbelangrijke rol maar je bent wel met mensen bezig.

voorbeelden van beroepen: marketingdeskundige, verkoopmanager, accountmanager, makelaar, horecaondernemer

15LEIDINGGEVEND het gebied van de bestuurlijke - / managementberoepen

In dit gebied werken de beroepsbeoefenaren misschien in dezelfde sectoren als in het commerciële gebied (13), maar detaken zijn meer gericht op het besturen en managen van teams. Ook vind je hier het economisch en statistisch onderzoek.Je moet rationeel kunnen omgaan met het uiten van je gevoelens. Dat wil zeggen dat je bepaalde gevoelens zodanig kuntbeheersen dat je effectief je doel weet te bereiken. Logisch en vooral strategisch kunnen denken is van belang, zowel opde korte als de lange termijn. Je hebt kennis van zaken en bent ondernemend ingesteld. Economie en wiskunde zijnbelangrijke vakken in opleidingen die voor beroepen in dit gebied opleiden.

voorbeelden van beroepen: filiaalbeheerder, econoom, statisticus, rechter, organisatiekundige, hotelmanager

16TECHNISCH UITVOEREND het gebied van de technisch-uitvoerende beroepen

In dit gebied valt een groot spectrum van beroepen die uitsluitend te maken hebben met het bewerken en verwerken van‘dood’ materiaal. Er wordt veel met de handen gewerkt. Je moet het leuk vinden om grove materialen tot mooie enpraktische producten te maken. Je vindt het leuk om met machines te werken of uit te zoeken hoe je machines effectieveren sneller kunt maken. Vaak maak je gebruik van specifieke software. Aangezien de taken vaak uitvoerend zijn, issystematisch werken en het hanteren van strikte richtlijnen van groot belang. Daarnaast vereist het werk een zeer goedobservatievermogen, bijvoorbeeld bij de politie of de brandweer. Ook in de logistieke sector vind je beroepsbeoefenarendie technisch uitvoerend werk doen, denk aan chauffeurs, havenarbeiders, weg- en waterbouwmedewerkers, enzovoort. .Iedereen die technisch inzicht heeft en niet terugschrikt van vuile handen kan hier zijn plek vinden.

voorbeelden van beroepen: weg en waterbouwkundige, werktuigbouwkundige, autotechnicus, elektrotechnicus,bouwberoepen, logistiek medewerker, politiepersoneel, brandweerman

16TECHNISCH ONDERZOEKEND het gebied van de technisch-specialistische beroepen

In dit gebied van technici wordt doorgaans minder puur uitvoerend werk gedaan. Eerder is er sprake van onderzoek doen,specialistische taken uitvoeren of productieprocessen analyseren en ontwikkelen. Denk aan bouwkundigen,stedenbouwkundigen, natuurkundigen, veelal beroepen op wetenschappelijk niveau. Logistieke planningen maken,coördineren, leidinggeven, controleren en onderzoeken zijn allemaal termen die in dit gebied thuishoren. Veel denkwerkdus. Bijvoorbeeld bouwconstructies ontwerpen die voldoen aan de strengste eisen en waarvan de plannen zodaniggestructureerd en overzichtelijk moeten worden uitgewerkt dat ook lager opgeleiden het kunnen uitvoeren.

voorbeelden van beroepen: natuurkundige, (steden)bouwkundige, logistiek manager, elektrotechnisch ontwikkelaar