De Vrijwilliger, editie 3

De Vrijwilligeri n O v e r i j s s e l

D e V r i j w i l l i g e r | w i n t e r 2 0 1 1 / 1 2

Borne is een beetje vreemduiteindelijk gaat het om de uitvoering

Elke dag zonder etende Voedselbank Zwolle helpt

Walhalla blijft aan je klevenjongerencentrum binnenstad Deventer

De sterren van Natuur & Milieuinterview met groene vrijwilligers

Steunpunt Oldenzaal de vrijwilligerscentrale

De Vrijwilliger | winter 2011/122

Alweer het derde nummer van ‘De Vrijwilliger’. In het afge-lopen jaar heeft Arcon – in samenspraak met de provincie Overijssel en de VOSVI – drie keer moeiteloos ‘De Vrijwil-liger’ volgeschreven. Het maken van blad ging natuurlijk niet zonder moeite. Maar het vinden van onderwerpen of mensen was nooit een probleem want, in onze provincie zijn enorme aantallen vrijwilligers actief. In steden, dorpen en buurtschappen kwamen wij vrijwilligers tegen die ge-inspireerd bezig zijn. Actief in welzijn, zorg, cultuur, natuur en sport of in... wat u nog meer kunt verzinnen. Inspiratie is één ding, maar plezier is waarschijnlijk nog belangrijker. Van alle mensen die we zijn tegengekomen voor ‘De Vrij-williger’ was er niet één op wie het woord ´plezier´ (in het vrijwilligerswerk) níet van toepassing was. Je kan spreken over nuttig en over zinvol, maar plezier staat altijd voorop. Eind december, begin januari is de tijd van goede voor-nemens. Mijn wens is: ik gun alle mensen die nu nog geen vrijwilligerswerk doen het plezier dat alle vrijwilligers nu al wel hebben. Plezier waar levensgeluk uit voortkomt. Ik wens u daarom een plezierig en vooral een gelukkig 2012. En als u zich in wilt zetten, voor iets of iemand, denk dan eens over een extra carrière. Als vrijwilliger! Hans van Overbeeke, voorzitter Raad van Toezicht Arcon.

De Vrijwilliger | winter 2011/12 3

De MaS-marktTieners leren een klein beetje verder te kijken dan hun neus kang is

10Beleidsinformatie nov.2010 nr.10299364

overzichtskaart Overijssel

kop van OverijsselSallandTwenteVechtdal

Deventer

Raalte

Hardenberg

Steenwijk

Zwolle

Enschede

Almelo

Hengelo

8

inhoudFestival Alles Begint Vrijwillig24 september bezochten duizenden bezoekers het festival Alles Begint Vrijwil-lig. Een reportage

20Van Consumeren naar meedoencultuurmakelaar Eléon de Haas over de stijlbreuk van de gemeente Olst-Wijhe in het beleid voor de ‘kleine’

cultuur

4 12

Redactie: Alie Zandstra, Rob de Jong, Marten Schulp en Anne ten VergertEindredactie: Frans van GinkelFoto’s: Cees Elzenga

Idee en samenstelling:Arcon | Azelosestraat 25 | 7622 NC [email protected]

Borne is een beetje vreemdFrank Pierik en Henriëtte van den Kiekenboom over het vrijwilligerswerk in de ge-meente Borne

24

Walhalla blijft aan je kleven...de winnaars van de Overijsselse Vrijwilligersrpijs over hun jongerenclub

26Natuur & Milieu 14Interview Johan Lensink 15Interview Henk Ruiter 16Interview Mirja Meijer 17Interview Corine Dornan 18Cees Zoon en Theo Douma 19Steunpunt Oldenzaal 30Brengt de crisis ons dichterbij elkaar 32

en verder:

De Vrijwilliger

Leger des Heilsluitenant Jeanette Remmers en nieuwkomer Gaya ter Heegde over de activiteiten van het Leger des Heils in Deventer

Voedselbank ZwolleDuizenden mensen in Ne-derland zitten zonder eten. De Voedselbanken zetten zich voor hen in

colofon


nu – tijdelijk – wel. Ik ondersteun, geef advies, zorg dat er nieuwe verbindingen ontstaan en streef naar meer professionaliteit. De amateurkunst kon rekenen op vaste subsidies maar dat verschuift . Het wordt projectmatiger en daar hoort een hele andere houding bij. Diverse besturen van muziek-verenigingen waren in het verleden soms vooral bezig met het klaar zetten van de stoelen voor de repetities. Ik leer ze nu dat ze een stip op de horizon moeten zetten en daarnaartoe moeten werken. Om in deze tijd te kunnen besturen is visie en kennis nodig, cultureel ondernemerschap. In overleg met Kunst & Cultuur Overijssel is daarvoor een cursus voor ontwikkeld en er is ook een cursus fondsenwerving in samenwerking met het ROC van Twente. Besturen is een ander kunstje gewor-den en ik zorg ervoor dat besturen dat kunstje leren.”“Verenigingen, laten we maar bij de muziek blij-ven, moeten ook afleren om kinderen direct in te lijven. Geef een kind de kans om kennis te ma-ken, om enthousiast te worden, te laten wennen. Als ze het leuk vinden, blijven ze . Het gaat om een andere houding.”Eléon de Haas zet ook in op het keren van de vergrijzing. Wil de sector overleven, dan moeten er nieuwe doelgroepen worden aangesproken. “Jongeren zijn behoorlijk actief in de cultuursec-tor, ze zetten zich bijvoorbeeld in voor popmuziek maar met een oudheidkundige vereniging heb-ben ze niet veel. Terwijl als je meer inspeelt op hóe jongeren zaken beleven, de interesse er wel is. Ian Vriezenveen leidt het Historisch Museum jongeren uit het middelbaar onderwijs op tot gids en die gaan dan als gids op pad met kinderen uit het basisonderwijs. Jongeren vinden dat leuk en dus is het een succes.”“Ik leer verenigingen ook waar ze geld kunnen vin-den. Bij fondsen bijvoorbeeld. Dat is nou niet het leukste werk maar fondsen zijn ervoor dus daar moet je in deze tijd gebruik van maken. En je kan ook niet blijven aankloppen bij de lokale gemeen-te en de ondernemers in je dorp. Je kan ook een beroep doen op particulieren. Er zijn genoeg mensen die de lokale cultuur zo belangrijk vinden dat ze bereid zijn om daar geld in te steken.”

Cultuur ligt onder vuur. Het kabinet heeft ingaan-Cultuur ligt onder vuur. Het kabinet heeft ingaan-de 2012 forse bezuinigingen aangekondigd. De de 2012 forse bezuinigingen aangekondigd. De sector bood stevig verzet, vooralsnog zonder veel sector bood stevig verzet, vooralsnog zonder veel succes. ‘Grote cultuur’ heeft het moeilijk en gaat succes. ‘Grote cultuur’ heeft het moeilijk en gaat in ieder geval hele andere tijden tegemoet. in ieder geval hele andere tijden tegemoet.

Overijssel pleegt stijlbreuk als het over ‘kleine cultuur’ gaat want daar is juist meer aandacht voor en ook meer geld. Onder de werktitel ‘Overal!Overijssel’ wordt er in de periode 2009-2012 geïnvesteerd in amateurkunst, volkscultuur en cultuureducatie. Met Overal!Overijssel wil de provincie bereiken dat meer mensen actief aan de slag gaan met kunst en cultuur. Letterlijk staat in de nota het project dat ‘kunst en cultuur zo-wel in peuterspeelzalen als in verzorgingstehuizen aanwezig is. Wij stimuleren Overijsselaars van twee tot tachtig jaar om mee te doen aan cultuur!’ “Precies waar het om gaat”, zegt Eléon de Haas, cultuurmakelaar in de gemeenten Borne, Los-ser, Olst-Wijhe, Raalte, Rijssen-Holten en Twen-terand. “Mensen consumeren cultuur, denk maar aan theaterbezoek. De bedoeling van Overal!Overijssel is dat mensen ook meedoen, dat ze participeren. Een mooi voorbeeld vind ik de voostelling ‘Hertha Aussen: Omdat ze een Joods meisje was’ in Wijhe. In 2012 is er daar op initiatief van het Verenigd Comité Wijhe een voor-stelling over een meisje dat in de Tweede Wereld-oorlog met haar vader en moeder en zus in Wijhe woonde. Ze werd gedeporteerd naar Westerbork en is later omgekomen in Ausschwitz. Op basis van een briefwisseling met haar vriendin Netty en het boekje over Hertha van Jan Veerman is er nu een voorstelling gemaakt. Dat is enorm gaan le-ven. Mensen in Wijhe lopen er echt warm voor en staan bijna in de rij om mee te doen, op wat voor manier dan ook. Het gaat van meespelen in het stuk zelf, tot aan de plaatselijke smid die enthousiast meebouwt aan de decors. ‘Hertha’ is echt een pareltje aan het worden, levende cul-tuurhistorie.”De Haas geeft handen en voeten aan het provin-ciale en gemeentelijke beleid. “Het is een extra impuls,’ zegt hij, ‘er is nu voldoende geld om écht iets van de grond te krijgen. Wat eerst niet kon, kan

Cultuurmakelaar Eléon de Haastekst Frans van Ginkel | foto’s Cees Elzenga

Van consumeren naar meedoen


Leger des Heils | DeventerInterview met luitenant Jeanette Rem-

mers en student Gaya ter Heegde, vrij-

willigers van het Leger des Heils over de

activiteiten van het Leger in Deventer.

> pagina 8

Ze zijn er nog, mensen die ontbaat-

zuchtig helpen. Uit roeping of gewoon,

omdat ze vinden dat ze moeten hel-

pen. Een tweeluik over de maaltijd-

club van het Leger des Heils in De-

venter en de Voedselbank in Zwolle.

Ontbaatzuchtige helpers


Mensen zonder eten in Nederland.

Het is bijna niet meer voor te stellen.

Toch moeten duizenden mensen

het zonder een dagelijkse maaltijd

doen. De Voedselbank helpt.

> pagina 10

Voedselbank | Zwolle


Huis en haard liet ze achter. Na twee studiejaren in Engeland werd ze korpsofficier van het Leger des Heils in Deventer. “Ik heb die keuze gemaakt en als je je daaraan overgeeft, voelt dat goed. Het is een roeping.”

Inmiddels woont en werkt Jeannette anderhalf jaar in Deventer. Ze preekt elke zondagochtend tijdens de kerkdienst. Daarnaast houdt ze zich bezig met alle activiteiten die het Leger des Heils organiseert. Kindermiddagen, de Creaclub, Se-niorenontmoetingen, Zingen met je Kind en van-daag: de Maaltijdclub. “Het geloof is de basis. Vanuit die overtuiging is iedereen welkom. Ook zij die niet geloven. Wij willen er zijn voor elkaar. Mensen helpen.”

Leger des HeilsDe gasten druppelen binnen. Terwijl de aroma’s uit de keuken veel goeds beloven, schuiven zij - zonder uitzondering - aan bij luitenant Jeannette Remmers. De korpsofficier vertelt over het Leger des Heils, de keuze die haar leven veranderde en het doel van avonden als deze. Ook stelt ze de jongste vrijwilliger van het korps voor. Gaya ter Heegde, een meisje van zeventien. “Het gaat mij om het helpen van mensen.”

Ze wist dat alles zou veranderen. Dat haar thuis Leeuwarden zou kunnen worden, maar net zo goed Maastricht. “Het Leger bepaalt waar je te-recht komt. Dat betekent: alles opgeven wat je hebt opgebouwd in je leven.” En dat is wat kin-derverpleegkundige Jeannette Remmers deed.

“ik zie ze weggaan met een glimlach, daar doe ik het voor”

tekst Martijn Reinink | foto’s Cees Elzenga


Dat is het ook het doel van de Maaltijdclub. Jean-nette: “Mensen die normaal alleen zijn, komen hier gezellig samen te eten. Het sociale aspect is het belangrijkst.” Gemiddeld bezoeken zo’n 25 mensen de Maaltijdclub, die eens in de maand wordt gehouden. De kosten voor het driegan-genmenu bedragen vijf euro.

Dan stelt Jeannette de jongste vrijwilliger van het korps voor: Gaya ter Heegde (17). Ze zit op de Havo en is een buitenbeetje. Anders dan haar klasgenoten. Politiekbewust. Lid van de jongeren-partij van GroenLinks. “Maar eigenlijk ben ik radi-caler”, zegt ze. “Mijn vader was een provo, een hippie. Hij gaf me altijd de ruimte en leerde me op te komen voor de zwakkeren in de samen-leving. Vroeger werd ik gepest, daar trok ik me weinig van aan. Maar als ik nu iemand zie die gepest wordt, spring ik voor diegene in de bres.”

Op school wordt Gaya hippie genoemd vanwe-ge haar denkbeelden en kleding. Hier, vanavond kleedt ze zich naar eigen zeggen ‘normaler’. Gaya hekelt onze welvaartsmaatschappij, de overconsumptie. “Mijn klasgenoten hebben het over hun privéalcoholconsumptie in het week-end. Volgens mij zijn er wel belangrijkere dingen.”

Dansen is haar passie. Dansleraar, dat wil ze wor-den. Uiteindelijk. Al heeft ze ook nagedacht over een opleiding journalistiek. “Ik wil wat veranderen in de wereld. Iets goeds doen.” Dat is ook de re-den dat ze nu een jaar actief is bij het Leger des Heils. Terwijl ze niet christelijk is. “Het gaat mij om het helpen van mensen. Ik kan er niet bij dat er net zo veel mensen met obesitas zijn als mensen in hongersnood.”

Voordat luitenant Jeannette Remmers voorgaat in gebed, zingen de gasten voor Ellen, één van de vijf vrijwilligers die zich uitslooft in de keuken. Ze is jarig vandaag. Na ‘Lang zal ze leven’ en drie keer hoera, neemt een collega-kok het woord. “Ik heb thuis paprikasoep gemaakt, maar die is een beetje pittig uitgevallen. Dus daarom heb-ben we ook tomatensoep.” Van beide soepen eten de gasten smakelijk. Ze praten, lachen, genieten. Gaya: “Ik pik mensen eruit die verlegen zitten om een praatje. Vergis je niet: een sociaal isolement is net zo erg als iemand die in de bijstand zit. Als ik die mensen een beetje kan helpen en ze weg zie gaan met een glimlach; daar doe ik het voor.”


Niemand is ergens te beroerd voorEen dag zonder eten. De meesten kunnen zich het niet eens voorstellen. Toch weten duizen-den mensen in Nederland veel te goed hoe dat voelt. Hoe dat is: geen brood op de plank. De vrijwilligers van Voedselbank Zwolle zetten zich in voor hen. Eens in de twee weken delen zij voed-selpakketten uit. “We zijn op de wereld om elkaar te helpen. Toch?”

Laaddeur open. Heftruck naar binnen. De eerste voedselpakketten staan klaar. Vanaf negen uur vanochtend zijn zo’n vijftien van de in totaal der-tig tot veertig vrijwilligers van Voedselbank Zwolle bezig het voedsel te verdelen over de kratten. Straks rijdt een busje met alle pakketten naar de

Voedselbank-locatie in het centrum. Daar wor-den ze - eens in de twee weken - om 14.30 uur uitgereikt. Nu is het nog even knallen. Flink door-werken. Maar dat hoef je de mensen hier niet te vertellen.“We doen het met elkaar. Samen. Niemand is ergens te beroerd voor”, zegt Ad Marijs, secreta-ris van Voedselbank Zwolle. “De meesten werken hier al jaren.” Het is een hechte club vrijwilligers, een bont gezelschap ook. “Sommigen zijn ge-pensioneerd, anderen hebben het zelf niet zo breed, maar we hebben ook vrijwilligers die ge-woon een volledige baan hebben.” Wat deze groep mensen bindt, is het gevoel iets te willen betekenen voor een ander. “Voor mij is het een

de Voedselbank Zwolle helpt waar nodig

tekst Martijn Reinink | foto’s Cees Elzenga


vorm van spiritualiteit: hoe vul je je leven in?”Marijs heeft daarin voor zichzelf de juiste balans weten te vinden. Hij werkt als docent Economie op Hogeschool Windesheim en zit nu vijf jaar in het bestuur van de Voedselbank. “Ik trek daar in principe één dag in de week voor uit. Soms is het iets minder, vaak wat meer. Zeker nu we op zoek zijn naar een ander onderkomen.”Dan trekt hij een plastic zakje open en ruikt of de rode kool nog goed is. “Wij krijgen voedsel van bedrijven dat anders weggegooid zou worden. Dertig pro-cent van het gepro-duceerde voedsel in Nederland wordt vernietigd. Dat is van de gekke als je ziet hoeveel armoede er is. Ook hier. Tien pro-cent van de Zwolse bevolking leeft onder de ar-moedegrens. Dat zijn 4.500 gezinnen.”Volgens Marijs kunnen veel van die gezinnen daar weinig aan doen. Hij hekelt de rol van ban-ken die veel te gemakkelijk leningen verstrekken en noemt ook hoopoplopende ziektekosten en problemen op de arbeidsmarkt als oorzaken voor geldproblemen. “Stel, je hebt nog honderd euro

en je moet kiezen: gas, water en licht betalen of je kinderen te eten geven?”Een vraag waarop elke vader of moeder het-zelfde antwoord zal geven. Marijs: “Natuurlijk kies je voor je kinderen. Waardoor je nog verder in de schulden komt. En uiteindelijk een beroep op de Voedselbank moet doen.” Via hulpverleningsinstanties kunnen mensen zich aanmelden voor voedselpakketten. Een zestal vrijwilligers bepaalt vervolgens of je aan de cri-

teria voldoet. “Daarnaast hebben we te maken met noodgevallen. Regelmatig krijg ik een telefoontje van de politie: ‘We zijn hier bij een moeder met twee kinderen, die al drie dagen geen eten hebben gehad’. Dan komen wij direct in actie.” Een tijdje geleden kwam er zelfs een moeder bij Marijs aan de

deur. “Mijn huisadres staat op de website van de Voedselbank, vandaar. Die vrouw had de uitgifte van het voedsel gemist en voor het weekend geen eten meer in huis. Toen heb ik wat broden geregeld. Er stond ook nog wat jam en boter in de koelkast. Dat heb ik ook meegegeven. We zijn immers op de wereld om elkaar te helpen. Toch?”

“we doen het

met elkaar,

samen”

De Vrijwilliger | winter 2011/1212 D D DDDDDD e ee VrVVrVrVrrrrrijiijijijiiijjwiwiwiwiwiwww lllllllligigigererer || ||| ww w wiininiinntettetteteeerrrr 20202220001111111111/1/1/1/1// 222222 11111111

In Zwolle organiseert de Vrijwilligerscentrale ieder In Zwolle organiseert de Vrijwilligerscentrale ieder jaar een MaS-markt. Ieder jaar is de markt in een jaar een MaS-markt. Ieder jaar is de markt in een andere school. Partijen komen op de markt met andere school. Partijen komen op de markt met elkaar in contact en kunnen meteen ook zaken elkaar in contact en kunnen meteen ook zaken doen. Organisaties die op de markt naar jonge doen. Organisaties die op de markt naar jonge vrijwilligers zoeken zijn onder andere: COS Overijs-vrijwilligers zoeken zijn onder andere: COS Overijs-sel, Landschap Overijssel, Bevrijdingsfestival Over-sel, Landschap Overijssel, Bevrijdingsfestival Over-ijssel, Vrouwenplatform Carree, Kunst & Zo, Zwolse ijssel, Vrouwenplatform Carree, Kunst & Zo, Zwolse Atletische Club, Verrijzeniskerk en Philadelphia Atletische Club, Verrijzeniskerk en Philadelphia Zorg.Zorg.

De instellingDe instellingHermien Mulder werkt bij IJsselheem, een woon- en zorginstelling voor ouderen met als werkge-bied Zwolle en omgeving. IJsselheem biedt ou-deren ondersteuning bij wonen, zorg en welzijn in en vanuit dertien verschillende locaties. Hermien vindt de MaS-markt een goede manier om met jongeren in contact te komen. “Ik sta hier omdat ik hoop dat jongeren in de toekomst kiezen voor een loopbaan in de verzorging. De MaS is een leuke manier om zelf te ervaren dat onze sector een leuke sector is. Er moet eigenlijk een beetje een vlammetje gaan branden voor onze bran-che. Concreet zoek ik nu jongeren die ouderen van ons gebouw Nieuwe Haven naar een 150 meter verderop gelegen kapel kunnen brengen en ook weer ophalen. We hebben nu al scholieren

die dat doen en onze bewoners vinden het erg leuk om contact met jongeren te hebben. Vooral met jongens, want onze sector is toch een beetje een vrouwenbolwerk. Jongeren die zich nu aan-melden, gaan zelfstandig aan het werk. Ze halen de ouderen op in hun appartement, brengen ze naar de kapel en halen ze later weer op. Ze leren eerst hoe je met een rolstoel werkt en de eerste twee keer zorgen wij voor begeleiding. Als ze zelf-standig aan de slag zijn, zorgen wij er natuurlijk wel voor dat er in het geval van calamiteiten direct ondersteuning beschikbaar is.

De scholierenDe scholierenShira van der Wouden (15) en Annelies van de Hout(15) zien in ieder geval de voordelen van de MaS-markt. “Je kunt hier kiezen,” zegt Shira “want veel instellingen zijn hier aanwezig dan hoef je niet overal te gaan kijken.” Over de MaS zelf zijn ze wat minder enthousiast. “We zijn hier”, zegt An-nelies een beetje geërgerd “omdat het moet van school. Die stage kost heel veel tijd. Het is verplicht en dat is toch een drempel. Volgens mij moet ik 72 uur aan de slag.” “Ik 56 uur” zegt Shira. De da-mes zijn lang niet overal vooral voor te porren. “Ik ga echt niet alles doen, in sommige dingen heb ik gewoon geen trek” zegt Shira. Ze hebben wel al twee dingen op hun lijstje staan die ze wel leuk vin-

De MaS-marktTieners leren om wat verder te kijken dan hun neus lang is

tekst Frans van Ginkel | foto’s Cees Elzenga

De Vrijwilliger | winter 2011/12 13 De VVririjwj illigeg r r | | wiwwiwiwiww ntnntntnntererererer 2201011/1//1/1/1///1212121212122 13313

laten ontstaan van contact tussen vraag en aan-bod. Marlies: “De grote aanbieders staan op de markt, het zijn allemaal organisaties die behoor-lijke aantallen kunnen plaatsen. Leerlingen leggen hier vaak de eerste contacten, zeg maar dat de kennismaking op de markt plaatsvindt. Meestal wordt er meteen een vervolgafspraak gemaakt en alvast gekeken op welke momenten de leer-ling beschikbaar is voor de MaS. Of ik de MaS nut-tig vind? Tieners leren om wat verder te kijken dan hun neus lang is. Het is ook een manier om kennis te maken met een vak wat je wel wat lijkt. Het is ook een goede kennismaking met het vrijwilligers-werk. Je ziet ook dat jongeren betrokken blijven bij hun stageadres. Organisaties moeten nog wel leren om jongeren voor een vervolg te vragen, los van de MaS. Sommige instellingen doen dat wel maar het gebeurt nog veel te weinig. Daar is nog een hoop winst te behalen.”

den. “Iets met kunst,” zegt Annelies, “wij zijn geïnte-resseerd in creatieve dingen.” Ze denken wel dat de MaS later kan helpen bij het vinden van een baan. “Het staat goed op je cv”, denken ze. Op de markt is het ondertussen druk. Erg druk. Scholie-ren trekken er als een soort wolk overheen. Een uur lang is het onrustig en dan is het plotseling klaar.

De SchoolDe SchoolLiesbeth Rischen werkt op ‘het Thorbecke’ in Zwolle (Thorbecke Scholengemeenschap). Ze geeft er les en ze is MaS-coördinator. “Met de MaS zijn we in 2004/2005 begonnen. Nu is het verplicht, maar wij zijn er vanuit een soort idealisme mee begonnen, samen met de Vrijwilligerscentrale hier in Zwolle. We wilden leerlingen laten zien dat een groot deel van de maatschappij op vrijwilligers draait, laten ervaren hoe het voelt om belangeloos aan de slag te zijn en te laten voelen hoe het is om daar waardering voor te krijgen. Ook belangrijk is dat ze uit hun vertrouwde wereldje komen, dat ze gren-zen verleggen. De meeste leerlingen zijn enthou-siast, de verhalen die ik hoor – maar die ze ook aan elkaar vertellen – zijn positief. Jongeren van nu denken ook aan hun cv, in mijn tijd wist je niet eens wat een cv was maar jongeren van nu den-ken daar nu over na. Ze vinden dat een goede MaS goed op hun cv staat. Ik probeer hen mee te geven dat ze een stage kiezen die zij leuk vinden, het moet bij je passen. Misschien is dat ook wel de belangrijkste boodschap: maak er iets leuks van!”

De VrijwilligerscentraleDe VrijwilligerscentraleDe Vrijwilligerscentrale Zwolle (VCZ) is de organisa-tor van de MaS-markt. Marlies van Beek van de VCZ zegt dat de markt jaarlijks wordt georgani-seerd. “Dat doen we niet automatisch, we kijken ieder jaar of de markt nog relevant is, of de scho-len er behoefte aan hebben. De vraag van de scholen is voor ons leidend.” Het doel van de Zwol-se MaS-markt is even simpel als doeltreffend: het

Wat is een Maatschappelijke Stage?Wat is een Maatschappelijke Stage?Een maatschappelijke stage (MaS) is een stage voor scholieren uit het voortgezet onderwijs. Door het doen van onbetaald vrijwilligerswerk maken zij kennis met het dragen van verantwoordelijk-heid voor wat er in de maatschappij vrijwillig moet gebeuren. De gewone stages vanuit het onderwijs zijn er voor beroepsmatige vorming, de maatschappelijke stages richt zich op de vor-ming van het karakter van de leerling. Zo kunnen tieners zien dat het heel normaal en ook leuk is om als vrijwilliger actief te zijn. De maatschap-pelijke stage is sinds dit jaar verplicht. Zonder stageaantekening geen diploma! Dat staat wel een beetje op gespannen voet met het woord ‘vrijwilligerswerk’. Er zijn meestal vier partijen be-trokken bij de uitvoering van de MaS: scholieren, scholen, instellingen en organisaties en in veel plaatsen het vrijwilligerssteunpunt of de vrijwilli-gerscentrale.

De Vrijwilliger | winter 2011/1214 DD DDDe e e e VrVrVrVrVrVrVrVrrrrrVrVrVrVrVrVVrrVVrVrVrVVrrVVrrrVrVrVrVVVVrVrVrijijijjijjjijijjjjijijijijijjjijijjijijjjijjijijijijijijijijiiijwiwiwiiiiwiiwiiiwilllllllllliigigigeererrerrrrerrrerre | | ||||||||| w www wwininininii teteteteer rrrrrrrrrr rr 202202020111111111 /1/1/1/1/1/1/1/1/11/1/1/1/1/1/1/1/ 222222222222222222222 111

In heel Overijssel zetten groene vrijwilligers zich in voor de natuur, het milieu en het landschap. Natuurbeschermers, jeugdbegeleiders, excur-sieleiders, onderzoekers, natuurbeheerders, be-stuurdersleden, maar ook een natuurfotograaf en tekstschrijvers. Zelfs, volgens de laatste trend, freelance vrijwilligers. Bij Natuur en Milieu Overijs-sel kijken wij met veel trots terug op 2011, een jaar waarin we met hulp van onze vrijwilligers veel voor het groen konden betekenen. Lees er meer over op onze website: www.natuurenmilieuove-rijssel.nl.Wij bedanken alle groene vrijwilligers voor hun fantastische inzet. Want hoewel veel vrijwilligers hun werk heel gewoon vinden is hun enthousi-asme van wezenlijk belang voor onze groene leefomgeving.Natuur en Milieu Overijssel wenst iedereen een groen, duurzaam en gezond 2012. Het aanslui-ten bij een groene vrijwilligersgroep is een prach-tig voornemen voor het nieuwe jaar. Samen steken we de handen uit de mouwen voor een mooi en duurzaam Overijssel.

Godelieve Wijffels directeur Natuur en Milieu Overijssel

Natuur en Milieu Overijssel

Heeft u ze al gezien, de honderden gouden ster-ren in de kerstboom van Zwolle? Ze staan sym-bool voor duizenden groene vrijwilligers in Overijs-sel die voor hun inzet een sterrenstatus verdienen. Op maandagmiddag 12 december waagde Commissaris van de Koningin, mevrouw A.th.B. Bijleveld- Schouten, zich in een hoogwerker om de eerste ster in de kerstboom te hangen. Drie vrijwilligers kregen daarna de kans tijdens een borrel uitleg te geven over hun passie voor natuur en milieu.Natuur en Milieu Overijssel geeft u een kijkje ach-ter de schermen van groen vrijwilligerswerk. Be-scheidenheid alom, toen wij vijf van onze groene vrijwilligers vroegen mee te doen aan een repor-tage over hun groene vrijwilligerswerk. ‘Mijn vrij-willigerswerk in een tijdschrift? Maar waarom dan, ik hoef geen pluim voor wat ik al jaren gewoon doe’. ‘Maar als ik daarmee de natuur help en an-deren aanspoor mee te doen, dan is het goed’. Samen met de fotograaf legde Natuur en Milieu Overijssel de groene vrijwilligers in woord en beeld vast. Op deze ‘groene bladzijden’ leest u hun per-soonlijke verhalen. Interessant om te zien hoe di-vers groen vrijwilligerswerk is.


Vrijlligers die veel voor het groen betekenen

De Vrijwilliger | winter 2011/12 15 DeDeDeDe V V V VVriririririiijwjwjwwjwjwjwjwjjjjjjjj iiiliilli liligegeg rr | | | | wiwiwiwiwintntntntnttntntntntntttttttttttttttnteeeeererer 2 22222222220101010100000 1/1/1///1/1/1/1//1/1/1////12121221222221212121212222211 1151515

Wat is voor jou een hoogtepunt uit je vrijwilligers-Wat is voor jou een hoogtepunt uit je vrijwilligers-carrière?carrière?Het grootste succes van de Natuur en Milieuraad is zonder meer het stoppen van de chloortrans-porten door Hengelo. In een hoorzitting in de Tweede Kamer hebben wij uiteengezet welke onverantwoorde gevaren de chloortransporten opleveren. Onze argumenten hebben er uitein-delijk toe geleid dat productie en verwerking zijn verplaatst naar Delfzijl.

Wat is jouw groene wens voor 2012?Wat is jouw groene wens voor 2012?Ik maak me wel zorgen over de toekomst. De leeftijd bij de Natuur- & Milieuraad Hengelo ligt behoorlijk hoog. We hebben nieuwe actieve mensen nodig die het stokje langzaam maar ze-ker van de oudere garde gaat overnemen. Om onze club aantrekkelijker te maken gaan we vol-gend jaar themamiddagen organiseren die een jonger publiek aanspreken.

Waarom ben jij groen vrijwilliger?Waarom ben jij groen vrijwilliger?Ik was eerst van plan om de politiek in te gaan, maar ik merkte al snel dat het niet bij mij paste. Verder zoekend kwam ik drie jaar geleden bij de Natuur- & Milieuraad Hengelo terecht. Zij hadden een vacature voor voorzitter en omdat ik van na-ture graag de leiding neem was dat een kolfje naar mijn hand. In deze organisatie kan ik bo-vendien mijn kennis en ervaring op een zinvolle manier inzetten.

Wat doe je precies als groen vrijwilliger?Wat doe je precies als groen vrijwilliger?Ik ben voorzitter van de Natuur- & Milieuraad Hengelo. Samen met de andere bestuursleden probeer ik een veranderingsproces te bewerk-stellingen van bezwaar maken naar pro-actieve advisering en meedenken. De gemeente kan namelijk geweldig profiteren van de kennis en kunde van onze vrijwilligers. Juist ook van onze oudere vrijwilligers, die vaak een dijk aan kennis en ervaring hebben.

Johan Lensink

HHHeHHeHeHeHeHHHHeHeHeHeeeeHenpprprpprprprprprppppprpprpppprprpprrprpppprppprprprprprrrrp ooooooooooooooooooooooooooooosssssssstststtstssstsssssssssssssss eeeeeaaadadaaadaaaaaaaaaaa vvvnanananananaaaaaaaananananaanananaaanaananannnaammmmmmmmmmmkukukukuukuukkuukkukukukukuuuuuuuukuuuuunnnnnnnnnnnnnnnnnnouououououououououououououoououuouoouuouuuuuddddddddddddddddddddeneeenenenenenenenenenenenenenenneneneneeeneneeeneneneneneneeneenee

Een dijk aan kennis en ervaring


Wat is voor jou een hoogtepunt uit je vrijwilligers-Wat is voor jou een hoogtepunt uit je vrijwilligers-carrière?carrière?Dat was voor mij de volslagen onverwachte ont-dekking van de welriekende nachtorchis, een prachtige orchidee in het Varsenerveld. Een heel bijzondere terugkeer. Ook een hoogtepunt is dat wij hebben meegedaan aan een televisieverkie-zing van de NCRV voor de mooiste plek in Neder-land. Daarbij zijn we tweede geworden.

Wat is jouw groene wens voor 2012?Wat is jouw groene wens voor 2012?Als je om je heen ziet dat de natuur minder wordt probeer dan een positieve bijdrage te leveren door ergens een stukje natuur te adopteren en er goed voor te zorgen. Mijn wens is dat in 2012 meer mensen dat zullen gaan doen.

Waarom ben jij groen vrijwilliger?Waarom ben jij groen vrijwilliger?Als kind was ik al lid van de jeugdbond voor na-tuurstudie en mijn vader was biolologieleraar. Het begon te kriebelen toen ik zag dat het Varsener-veld, het gebied dat ik als kind zo goed kende, enorm verruigd was. Dat vond ik jammer en be-sloot daar samen met een groep van ruim dertig vrijwilligers wat aan te doen.

Wat doe je precies als groen vrijwilliger?Wat doe je precies als groen vrijwilliger?In het Varsenerveld zijn wij druk bezig het gebied meer te verschralen. Het belangrijkste hiervoor is maaien en het maaisel afvoeren. Zodat (bijna) verdwenen plantensoorten weer terug kunnen keren. Een mooi voorbeeld is dat het knalroze heidekartelblad nu weer welig bloeit. Dat was vijf-tien jaar geleden wel anders, toen was het echt een speurtocht naar dat plantje tussen het hoge gras.

Henk RuiterNatuurbeheerder Varsenerveld/Ommen, bestuurslid Natuur en Milieu de Vechtstreek, de tweede mooiste plek van Nederland


Waarom ben jij groen vrijwilliger?Waarom ben jij groen vrijwilliger?Ik ben al vanaf mijn zesde bij het IVN betrokken en zolang ik mij herinner gek van de natuur. Toen ik wat ouder werd, wilde ik graag wat voor de jeugd terug doen. Zo is het na mijn afstuderen eigenlijk begonnen. Ik ben een absolute natuurfanaat.

Wat doe je precies als groen vrijwilliger?Wat doe je precies als groen vrijwilliger?Momenteel houd ik mij bezig met het begeleiden van jeugd. We hebben het programma voor 2012 net geschreven en ook doe ik samen met ‘De Koppel’ activiteiten. Dat zijn met name binnen-activiteiten met de natuur als thema. Voor 2012 wil ik weer meer activiteiten buiten gaan doen. Samen met de jeugd de natuur onderzoeken en spelenderwijs kinderen enthousiast maken voor de natuur. Voor IVN Hardenberg wil ik mij ook meer bezig gaan houden met sociale media om jeugd bij natuur te betrekken.

Wat is voor jou een hoogtepunt uit je vrijwilligers-carrière?carrière?Nou, we waren een keer met de jeugd aan het knutselen. Het was een prachtige dag dus zijn we met z’n allen naar buiten gegaan om vlinders te kijken. Dat was heel bijzonder, de kinderen waren

dolenthousiast en deden zelf ook heel actief mee.

Wat is jouw groene wens Wat is jouw groene wens voor 2012?voor 2012?Mijn wens is eigenlijk dat ik nog meer buitenactivitei-

ten voor kinderen kan gaan organiseren en ook anderen enthousiast kan maken om mij daar-bij te helpen. Om een actieve jeugdvereniging voor buiten op te zetten met veel avontuurlijke plannen en activiteiten.

Mirja MeijerJeugdbegeleider IVN Hardenberg

‘kennis moet je doorgeven’

ntntntntnttttntntntttnttnntntnt uuuu uuitittitittit j jjjjjjjje e eee e vrvvrvrvvvrvvvvv ijwiwilllllliggigigigiggiiggggggererererererereee s-s-s-s-s-s-s-s-s-s-s-s-s-s-s-s-sssntntntnttttnttttntnnnntnnn uuuuuuitittitiii jjjjjjeeeee vrvvrvrvrvvrvvvvv ijwiwillllllliggigigigiggiggggggererererereeee ss-sss-s-ss-s-s-sssssss

dddddddddddddeeeeeee eeeeee eeeeee jejejeejejejejeeeeeeuguguguguuggguguuuuuu dddddddddddddddd


Wat is voor jou een hoogtepunt uit je vrijwilligers-Wat is voor jou een hoogtepunt uit je vrijwilligers-carrière?carrière?Voor mij was het Vrijwilligersfestival een bijzondere dag waar ik veel mensen heb kunnen ontmoe-ten en spreken. Bij het project van de ecotuinen dat in 2012 van start gaat ligt echt mijn hart, dus als je het mij volgend jaar nogmaals zou vragen zou dat mijn hoogtepunt zijn.

Wat is jouw groene wens voor 2012?Wat is jouw groene wens voor 2012?Ik wens dat mensen zich meer bewust zijn van het gebruik van gas en olie. Dat raakt op en er zijn hele goede alternatieven mogelijk. We kun-nen daar zelf initiatief in nemen en ik wens dat mensen dat zullen gaan doen.

Waarom ben jij groen vrijwilliger?Waarom ben jij groen vrijwilliger?Als kind al ging ik altijd graag met mijn vader naar het bos, waardoor de natuur altijd dichtbij mij stond. En nog steeds staat, want ik voel mij enorm verbonden met de natuur. We zijn nu ook bezig met de bouw van een volledig duurzaam huis, waar we volgende maand in zullen trekken.

Wat doe je precies als groen vrijwilliger?Wat doe je precies als groen vrijwilliger?Bij Natuur en Milieu Overijssel laat ik mijn liefde voor de natuur zien door op actiebasis mee te doen. Dat vind ik hartstikke leuk, want je kunt aan verschillende activiteiten een steentje bijdragen. Ook zit ik in het bestuur van Stichting Duurzaam Heino, waar we in 2012 bezig gaan met een in-novatief project over ecotuinen. Daarnaast ben ik bezig voor ‘Energiesprong’, om de overheid en burgers te begeleiden bij duurzaam bouwen. Bij al mijn activiteiten maak ik actief gebruik van so-ciale media om mensen met elkaar te verbinden en te blijven betrekken.

Corine DornanFreelance vrijwilliger Natuur en Milieu Overijssel


Cees Cees Dat zijn toch de periodes geweest waarin we muizen gingen vangen. Sloot in, sloot uit en dag en nacht keihard werken. Dat was altijd super. TheoTheoDat is het unieke moment geweest dat ik voor het eerst Franjestaarten ontdekte in Ommen. Na-tuurlijk ook het altijd weer speciale gevoel dat je in een doodstil gebied aankomt en dan je de-tector aanzet… en het zoemt en knettert van de geluiden.

Wat is jouw groene wens voor 2012?Wat is jouw groene wens voor 2012?Theo Theo Ik wens dat mensen wat meer gaan genieten. Dat vind ik verschrikkelijk belangrijk. Dat kan in een prachtig natuurreservaat in de buurt zijn, maar ook van het egeltje dat bij jou door de tuin loopt. Dat mensen meer de lol inzien van natuur dicht bij hen in de buurt.Cees Cees Ik wens dat mensen zelf initiatief blijven nemen zich actief in te zetten voor de natuur. Er niet van-uit gaan dat anderen het oppakken, maar zelf de handen uit de mouwen steken.

Waarom ben jij groen vrijwilliger?Waarom ben jij groen vrijwilliger?Cees Cees Twintig jaar geleden ben ik aangestoken met het virus van muizen vangen. Ik kan mij goed ver-plaatsen in zoogdieren en dat is volgens mij toch wel een gave. Theo Theo Als jongetje vroeger was ik altijd buiten. Ik was aan het vissen of eieren zoeken. En dat is eigenlijk altijd zo gebleven. Ik hou net als Cees van nacht-werk, ik ben echt een nachtmens en vleermuizen boeien mij enorm.

Wat doe je precies als groen vrijwilliger?Wat doe je precies als groen vrijwilliger?In de afgelopen jaren hebben Cees en Theo zich met name in het veld ingezet. Maar het laatste jaar zijn zij druk bezig geweest met de Zoogdie-ratlas waarin een mooi overzicht van ruim tien jaar zoogdierinventarisatie in boek is samenge-vat. Theo: ‘Wij vonden het een enorme uitdaging en echt leuk om te doen. We zijn trots op het eindresultaat’. Wat is voor jou een hoogtepunt uit je vrijwilligers-Wat is voor jou een hoogtepunt uit je vrijwilligers-carrière?carrière?

Cees Zoon en Theo DoumaHoofdauteurs van de Zoogdierenatlas, actief bij de zoogdierenvereniging


De zomer van 2011 was niet best. Van stabiel zomerweer is nauwelijks sprake geweest. Lage temperaturen en vooral veel regen, heel veel re-gen. Hopelijk wordt 2012 beter. Ik hoop op een hittegolfje van een week of drie, vier. De nazomer was wel goed: rustig en zonnig. Dat maakte het nog een beetje goed. Zaterdag 24 september was echt een prachtige dag. Zonnig en warm. Vier- tot vijfduizend mensen hebben op die dag genoten van het Festival Alles Begint Vrijwillig in park de Weezenlanden in Zwolle. Vrijwilligersorga-nisaties lieten vanuit themapaviljoens zien hoe leuk vrijwilligerswerk is. De boodschap was ‘vrijwil-ligerswerk is niet alleen leuk voor jezelf maar ook voor de samenleving’. Het Festival wilde werven en waarderen combineren. Er wordt immers altijd gezocht naar nieuwe vrijwilligers en de mensen die al actief zijn, moeten zich gewaardeerd voe-len, want dan blijven ze actief. Het festival was een initiatief van de provincie Overijssel. Het was eigenlijk een cadeautje aan alle vrijwilligers in Overijssel.Verspreid over de paviljoens gaven de deelne-mende organisaties een beeld van wat vrijwil-ligers doen en op welke plekken ze actief zijn. Elk paviljoen had een eigen thema. De thema’s waren: Jeugd, Sport, Natuur en Milieu, Zorg en Welzijn, Kunst en Cultuur, Media en Alles Begint Vrijwillig.Doorlopend waren er optredens van artiesten, workshops en sport- en spelactiviteiten. Op het Festival werden ook Overijsselse Vrijwilligersprijzen uitgereikt.Fotograaf Cees Elzenga – die ook bijna alle foto’s voor De Vrijwilliger maakt – was de hele dag in Zwolle aanwezig. Uit zijn foto’s blijkt hoe gezellig het daar was!

FESTIVALALLESBEGINTVRIJWILLIG 24 september 2011



Mooi podium!Mooi podium!En als er dan toch een festival is – en er staat een mooi podium – is dat na-tuurlijk de plek om de Overijsselse Vrijwilligersprijs (OVP) uit te reiken. Een prijs die eigenlijk prijzen zijn. Meervoud. Het was dit keer de twaalfde OVP. Voor de edi-tie 2011 zijn meer dan 150 individuele vrijwilligers en organisaties voorgedra-gen. De winnaars Mariet Engbers uit Almelo en Jongerencentrum Walhalla uit Deventer kregen de prijs uit handen van Gedeputeerde Bert Boerman. Naast de officiële juryprijs kent de OVP ook publieksprijzen. Twintigduizend mensen in Overijssel hebben de moeite genomen om daar hun stem voor uit te brengen. De winnaars van de publieksprijs zijn Stichting 3 Kearls uit Borne en Aart Vis-scher uit Genemuiden. Silke van der Worp is de winnaar van de Stimuleringsprijs Jonge Vrijwilligers.


Henriëtte van den Kieboom van het Bureau Vrij-willigerswerk: “Wat ik mooi vind, is dat we door het Europees Jaar 35 organisaties hebben leren kennen waar nog helemaal geen contact mee was. De inwoners van Borne zijn actief en je ziet dat het aantal initiatieven van burgers groeit. Mis-schien is dat wel tegen de trend in. Borne is wat dat betreft een beetje vreemd. Het Bureau wil mensen ondersteunen waar dat kan, maar dan moet je elkaar wel kennen. Die 35 organisaties

vind ik een mooi resultaat. We hebben ook een beter beeld van welke cursussen voor vrijwilligers voor vrijwilligers belangrijk zijn. De gemeente heeft minder geld en dus moeten vrijwilligersorganisa-ties kijken waar ze geld vandaan kunnen halen. Wij hebben daar een cursus fondsenwerving voor ontwikkeld. Er zijn ook meer cur-sussen geweest. In een normaal jaar zijn er een stuk of drie, dit jaar waren er negen cursussen.”

Frank en Henriëtte hebben het Europees Jaar ook gebruikt om te laten zien dat vrijwilligerswerk be-langrijk is en op prijs gesteld wordt. Frank: “Men-sen willen gewoon gewaardeerd worden. Om te laten zien hoe belangrijk de gemeente Borne en de gemeenschap Borne vrijwilligerswerk vinden, hebben we dit jaar zes evenementen georgani-seerd. Dat liep van de carnavalsoptocht via een brunch naar een verkiezing. We hebben er echt veel werk van gemaakt, Henriëtte en ik hebben gezorgd voor een goed programma. Ons motto is ‘wat je geeft, krijg je terug’. Werven van nieuwe vrijwilligers was geen doel in ons Europees Jaar, maar we hebben laten zien dat vrijwilligerswerk leuk en nuttig is en dat is gevoeld en dat heeft een boel nieuwe vrijwilligers opgeleverd.” Henrië-tte: “De gemeente en het Bureau Vrijwilligerswerk hebben prima samengewerkt. We zijn een beet-je een tandem; je moet elkaar versterken, dan komt het goed.”

In ‘De Vrijwilliger’ tot nu toe veel aandacht voor de praktijk van het vrijwilligerswerk. Het uitgangs-punt van het blad is te laten zien dat heel veel mensen in Overijssel actief zijn in het vrijwilligers-werk en vooral dat ze daar plezier aan beleven. Het is misschien niet voor iedereen duidelijk dat er nog een hele wereld achter het feitelijke vrijwil-ligerswerk zit. Gemeentes, vrijwilligerscentrales en -steunpunten, vrijwilligerscoördinatoren, welzijns-stichtingen, provinciale en landelijke organisaties – en daar is vast nog veel meer aan toe te voegen – zorgen er sa-men voor dat de vrijwil-liger zonder al te veel zorg over bijzaken aan de slag kan. In de ge-meente Borne zorgen de gemeente en het Bureau Vrijwilligerswerk er voor dat het in het vrij-willigerswerk gaat zoals het moet gaan. Frank Pierik, ambtenaar in Borne, is tevreden over de vrijwilligerssector in z’n gemeente. “We maak-ten ons niet echt zorgen. Eigenlijk hadden wij de indruk dat het allemaal wel goed ging maar we wilden zeker weten dat de vrijwilligers zelf er niet anders over dachten. In het kader van het Eu-ropees jaar van het vrijwilligerswerk hebben we vooral geïnvesteerd in meer contact. Wij kunnen wel allerlei leuke ideeën hebben, maar uiteinde-lijk gaat het om de uitvoering. In panels hebben we met vrijwilligers gesproken en die gesprekken leveren bouwstenen voor beleid op. Wat we voor-al geleerd hebben is dat het doelmatiger kan. Meerdere organisaties richten zich bijvoorbeeld op eenzaamheid bij mensen. Denk aan de Zon-nebloem of het Rode Kruis, maar ook de wijkco-mités. Die doen in de praktijk ongeveer hetzelfde. Onderling contact is dan een voorwaarde. Dat zorgt ervoor dat ze niet allemaal hetzelfde doen, ook nog een keer voor dezelfde mensen.”

Borne is een beetje vreemdWij kunnen wel allerlei leuke ideeën hebben, maar uiteindelijk gaat het om de uitvoering

“Ons motto is

wat je geeft,

krijg je terug”



zich te ontplooien. Dat kan beginnen als barvrij-williger maar jongeren krijgen ook de gelegen-heid om een hele avond neer te zetten. Iets be-denken, dat aankleden en vervolgens uitvoeren. We willen jongeren een ervaring meegeven, iets wat bij ze blijft. Ik denkt dat dat onze kracht is; ook al ben je hier al weg, Walhalla blijft altijd een beetje aan je kleven.”

Toine Fiselier (18) is hoofd pr en secretaris. “Men-sen komen meestal hier in een vriendengroep voor het eerst binnen en als ze een paar keer geweest zijn, zijn er altijd een of twee bij die zich aanmelden als vrijwilliger. Het is vooral de sfeer die aantrekkelijk is. Ik geef een voorbeeldje: we sluiten om één uur ’s nachts en dan ruimen we op, we maken schoon en tellen de voorraad. Dat is vaak zo gezellig, daar wil je gewoon bij horen.”

Walhalla organiseert cursussen, houdt trainingen en er zijn zelfs functioneringsgesprekken voor vrijwilligers. Jasper: “We zijn een platte organisa-tie, de lijnen zijn altijd kort en als mensen ergens mee zitten moet dat niet gaan zeuren, want dan ben je ze kwijt. We zorgen er ook voor dat vrijwil-ligers weten wat ze moeten doen. De instructie ‘Verantwoord Alcoholgebruik’ is bijvoorbeeld ver-plicht en we leren onze vrijwilligers ook hoe ze om

In een klein straatje in de binnenstad van Deven-ter zijn de huizen tegen de voormalige stadsmuur gebouwd. Een groot pand dat ook tegen de stadsmuur ‘hangt’ en waarschijnlijk ooit een pak-huis was, is het onderkomen van jongerencen-trum Walhalla. Een smalle deur met daarachter een portaaltje geven toegang tot een grote donkere ruimte met daarin een bar, een podium en een verzameling overjarige bankstellen. Ge-kleurde theaterverlichting en de onvermijdelijke spiegelbol zorgen voor sfeer. Er verandert kenne-lijk niet veel aan wat jongeren een prettige ruimte vinden .

Walhalla onderscheidt zich op het eerste ge-zicht niet van andere jongerencentra in Neder-land. Toch wonnen ze met hun aanpak dit jaar de Overijsselse Vrijwilligersprijs. Jasper Ligthart (24) is bestuurlid van Jongerenstichting Walhalla. Hij vindt het de grote kracht van Walhalla “dat het en voor en door jongeren is. En dat is geen hol-le kreet.” zegt hij met een grote grijns die direct wordt omgezet in een uiterst serieus gezicht, “Er is hier geen jongerenwerker, geen begeleider. We hebben een bestuur en daar zitten vooral de mensen in die hier al wat langer rondlopen, meestal oudere-jongeren. Maar iedereen die binnenkomt, krijgt de kans om wat te doen, om

zich te ontplooien Dat kan beginnenn een klein straatje in de binnenstad van Deven

Walhalla blijft aan je kleven


Winnaar Overijsselse Vrijwilligersprijs 2011

kunnen gaan met agressie, dat is een training de-escalerend optreden. Niet dat er vaak iets aan de hand is, dat niet, maar we willen wel, dat vrijwilligers weten wat ze moeten doen.”

Toine zegt dat de bezoekers en de vrijwilligers een beetje uit de alternatieve hoek komen. Wat dat is? “Mensen die van een tolerante sfeer hou-den en een positieve houding hebben. We heb-ben ook oog voor mensen die misschien wat minder makkelijk mee kunnen komen, die krijgen hier de kans om zich te ontwikkelen. We zijn echt een centrum voor alle jongeren.’

Jasper gaat binnenkort stoppen. “Ja, ik wil me iets meer op m’n studie concentreren. Ik stop als be-stuurslid maar ik blijf natuurlijk wel gewoon bezoe-ker”, zegt hij. Z’n gezicht lijkt uit te drukken dat hij zich geen leven kan voorstellen zonder Walhalla. “De bindende kracht is muziek, de meeste be-zoekers houden van metal.” Hij specificeert: “Van hardcore-metal.” Voor wie zich daar niks bij kan voorstellen: gewoon even ‘hardcore metal’ intik-ken op YouTube. “Maar,” zegt Jasper “als een be-zoeker iets anders wil, kan dat ook. Er was iemand die heeft iets met hardcore house gedaan en dat was veel leuker dan ik had gedacht.” Jasper trekt nu een gezicht dat uitdrukt dat hij nog ver-baasd is dat een avond met house leuk kan zijn.

Toine en Jasper zijn optimistisch over de toe-komst van Walhalla. “We hebben een kleine sub-sidie van gemeente Deventer”, zegt Toine, “en we doen alles zelf. Daardoor zij de kosten laag. Als je een jongerenwerker hebt rondlopen, ben je daar al twintig- of dertigduizend aan kwijt. Jasper: “Als we open zijn, zijn er altijd dertig of veertig mensen en bij activiteiten zitten we vaak boven de honderd. Bij bijzondere activiteiten zijn dat er maximaal honderdvijftig, meer mogen er ook niet naar binnen.”

De foto’s zijn gemaakt tijdens een Sanitarium, een feestje met een beetje een duistere sfeer. “Een beetje Gothic” zegt Jasper “Electro Gothic”. “Het is een beetje in de sfeer van ouderwets gek-kenhuis” zegt Toine met een glimlach. Ook even intikken op YouTube. Jongeren houden nog wel van donker en van oude bankstellen. Alleen de muziek is anders.

De Vrijwilliger | winter 2011/1230 D DDe e e VrVrVVrrV ijwwiwiwwiw lllllligigigererer | | w wwiinininteteteter r 220200111111/1/1/1222 33

“Internet heeft er voor gezorgd dat de contacten recht-streekser zijn. In het begin zaten we overal tussen. Dan zagen mensen een vacature en dan kwamen ze bij ons uit. We zorgden voor het contact tussen de nieuwe vrijwil-liger en een organisatie.”

Paul heeft de wereld zien veranderen. “Met de komst van internet is er veel minder aanloop. We hebben nog wel vacatures ‘hangen’ en daar wordt ook nog wel naar ge-keken, maar het is wel veel minder geworden.

STEUNPUNT

Paul Wermers is al jaren actief betrokken bij het vrijwil-ligerswerk in Oldenzaal. Sinds 1996 coördineert hij de gang van zaken bij de Vrijwilligerscentrale in die plaats. De centrale is onderdeel van de Oldenzaalse welzijns-instelling Impuls en is te vinden aan De Grevinckhof 50.

Paul heeffftftftf ddee wwwwewew rereldld zzieienn veveraandddddn eeerrrre enenenen “M“Metet de kok mssst vavavannnnnnPaPaP ulull WWWerermemersrsrs iiisss alallal jjjarararenenen aaaaactctctctctieieieieiefffff bbbbebeeb trtrrokken bij hhheeh tt vvvrijwil

“Eigenlijk zien we nu hier vooral de mensen die nog niet precies weten wat ze willen. Die helpen we persoonlijk bij hun zoektocht. Op onze nieuwe site (www.vcoldenzaal.nl) zitten wij er helemaal niet meer tussen. De contacten tussen vrijwilligers en aanbieders van vrijwilligerswerk zijn rechtstreeks. Wat we wel in de gaten houden is, of er contact ontstaat en dat het tot resultaat leidt. Mensen die zich aanmelden, moeten er op kunnen rekenen dat ze benaderd worden.”


De Vrijwilliger | winter 2011/12 31 DeDeDe V VVrirrijwwjwj illilllililil gegegeg r r r | | wiwiiwintntnterererr 22 20011011/1/1/11 12121 3131313 OLDENZAAL

“Je moet ook niet overal tussen willen zitten. 95% van de mensen vindt zelf vrijwilligerswerk. Dat gaat behoorlijk au-tomatisch. Als je kind gaat voetballen, ben je daar zo bij betrokken, dat je al gauw ‘iets’ voor de club gaat doen. Voor mensen met een beperking of mensen die al een tijdje niet meer werken, kan dat heel anders zijn, die heb-ben vaak een steuntje in de rug nodig. Vooral voor die groep is het belangrijk vrijwilligerswerk te vinden dat hele-maal bij ze past. Dat ze op hun plaats komen.”

“Wat je ook ziet, is dat mensen vrijwilligerswerk moeten doen. Mensen van zestig jaar of ouder die niet meer werken, hebben soms geen sollicitatieplicht maar de uitkeringsinstantie eist wel dat ze vrijwilligerswerk doen. Bij de Wmo, de Wet maatschappelijke ondersteuning, zie je hetzelfde effect. Die wet eist, als het ware, dat mensen meer verantwoordelijk gaan dragen voor elkaar. Als je zorg nodig hebt, is het niet meer vanzelfsprekend dat er een professionele zorgverlener komt opdraven. Mensen moeten zelf zaken regelen in de buurt of in hun vrienden-kring. Dat is heel ander vrijwilligerswerk dan bij de voetbal-club. Onze begeleiding is daar veel meer noodzakelijk.”

De Vrijwilligerscentrale Oldenzaal zorgt ook voor meer deskundigheid bij vrijwilligers en bij organisaties. Paul: “We hebben cursussen en workshops. Een workshop is één avond, een cursus is vier of vijf avonden. We leveren maatwerk. De scheidsrechterscursus zit niet in ons pak-ket. Dat soort zaken doen verenigingen zelf. Wij investe-ren vooral in communicatie: vergadertechniek, hoe ga je om met de pers, teksten maken voor de website, hoe ga je om met storend gedrag in groepen, kinder-EHBO. De belangstelling groeit. We hebben dit jaar zes cursus-sen en tien workshops.”

“Wat ik het leukste vind? Vrijwilligerswerk laat mensen groeien en dat is mooi om te zien. Als jij je aanmeldt om koffie te schenken in een verzorgingshuis, gaat het niet alleen om de koffie. Je bent uit huis, je komt in een nieuwe omgeving, je doet misschien zelfs wel vrienden op. Daar groei je van, maakt je rijker. De juiste persoon op de juiste plek, daar draait het om. Prachtig!”


...ons dichterbij elkaar? Dat het niet goed met Europa gaat, is iedereen nu wel duidelijk. Hier in het noorden – ver weg van de landen waar ze het voedsel op smaak brengen met een extra teentje knoflook – hebben wij lang het idee kun-nen koesteren dat de BV Nederland gevrijwaard zouden blijven van al te veel ellende. Inmiddels is ook dat een achterhaalde gedachte. Neder-land gaat moeilijke en misschien wel barre tijden tegemoet. De overheid bezuinigt en de consu-ment houdt de hand op de knip en daardoor gaat het nog slechter omdat er steeds minder geld wordt rondgepompt.

Er is al gebleken dat welzijn en zorg in de huidige crisis in de vuurlinie liggen. Veel vrijwilligerswerk is gelieerd aan die sectoren. Minder geld, min-der beroepskrachten, minder ondersteuning en daardoor meer initiatief bij de vrijwilliger? Of juist het omgekeerde… het zelfde rijtje maar als con-clusie ‘en de vrijwilliger haakt ook af’. Vanuit deze laatste gedachte waarschuwde Eveline Tonkens, hoogleraar Actief Burgerschap aan de Universiteit van Amsterdam, een tijdje geleden tegen over-vraging en uitputting van de vrijwilliger. Door min-der beroepskrachten en meer zaken die bij vrijwil-ligers geparkeerd worden, schieten vrijwilligers op termijn in de stress en haken af. Het laat zich moeilijk voorspellen hoe het uitein-delijk zal gaan. De grote vraag is misschien wel

‘brengt een crisis mensen dichter bij elkaar (we hebben het allemaal moeilijk) of kiezen we hele-maal voor ons zelf (als ik het maar red). Weten-schappers en beleidsmakers denken dat burgers zelf steeds meer initiatieven zullen ontplooien, ze noemen dat de Civil Society. Het lijkt immers steeds minder logisch en vooral ook onbetaal-baar dat de overheid, voor wat dan ook, altijd de initiatiefnemer is. Ik ben nog al een lezer en verzamelaar van toevallige internetmeningen. En dan lees je mooie dingen. Tijdens een confe-rentie over zelfredzame buurten (lees vrijwilligers-werk) zegt ene Frequin (Willibrord?) “bewoners werken efficiënter en voordeliger dan de over-heid en maatschappelijke instellingen”. Frequin zegt ook: “Ik hoop dat de professional niet bang is om de burger los te laten en de ruimte te ge-ven”. Vrijwilligerswerk is dus goed en goedkoop en ambtenaren en beroepskrachten moeten ophouden met hen voor de voeten te lopen. Al-thans, dat vindt Frequin.

Ik denk dat vrijwilligers en beroepskrachten elkaar aanvullen en dat de kracht van de vrijwilligers-sector versterkt wordt door professionals die iets extra’s kunnen brengen. Minder geld voor de vrijwillige inzet kan een in jaren zorgvuldig opge-bouwd evenwicht ernstig verstoren. En dan maar hopen dat de crisis ons dichterbij elkaar brengt want dan blijven we denken in oplossingen.

Frans van Ginkel

Brengt de crisis...

De Vrijwilliger, editie 3

Documents

Transcript of De Vrijwilliger, editie 3