De technische Evolutie van een sport De ontwikkeling van materiaal in de onderwatersport in de...
-
Upload
melanie-christiaens -
Category
Documents
-
view
216 -
download
3
Transcript of De technische Evolutie van een sport De ontwikkeling van materiaal in de onderwatersport in de...
De technische EvolutieDe technische Evolutievan een sportvan een sport
De ontwikkeling van materiaalin de onderwatersportin de laatste decennia
Van primitiefnaar
“State of the Art”
Samenstelling:Tino de Rijk, Jan Willem Bech en Rob Postma
Al duizenden jaren bestaat de wens om de wereld onderwater te observeren.
Pas de laatste honderd jaar is dit echt gelukt.
De De RodeRode draad draad
• Niet iedere verandering is een verbetering!• Is er ECHT iets essentieels veranderd of
verbeterd?• Is de verandering of verbetering ook een
verhoging van de veiligheid?– Verhoging van de “workload”?– Verlaging van overzichtelijkheid of
bereikbaarheid?– Extra mechanische kwetsbaarheid?– “need to have” of “nice to have”?
Link naar middagprogrammaLink naar middagprogramma
• De nieuwe ‘Richtlijnen voor veilig duiken’ geven de duiker meer vrijheid, o.a. op het gebied van materiaalkeuze
• Dat KAN het moeilijker maken voor buddy en duikleider. Je zou je dus als duiker of duikleider moeten afvragen:– “wil ik duiken met deze buddy en zijn
materiaal?”– “wil ik als duikleider deze duiker met deze
apparatuur laten duiken?”
Waar gaan we naar kijken?Waar gaan we naar kijken?• Basisuitrusting• Pakken• Trimjacks en wings• Cylinders• Automaten• Kompassen• Computers• Analysers• SMB’s en hefballonnen• Lampen• Rebreathers• Vulsystemen• Scooters• Plaatsbepaling in noodsituaties
Basis uitrusting: Basis uitrusting: historiehistorie• Masker:
– Rubber– Groot volume– Vol gelaat uitvoering
• Snorkel:– Rechte rubber pijp
• Vinnen:– Rubber– Zwaar
Basis uitrusting: Basis uitrusting: hedenheden• Masker:
– Siliconen– Klein volume– Grote zichthoek– Geslepen glazen
• Snorkel:– Flexibel– Automatisch
ontwaterend
• Vinnen:– Meerdere materialen– Split vinnen
Basis uitrusting: Basis uitrusting: toekomsttoekomst
• Masker met:– Ingebouwde verlichting– Communicatie– HUD (Head Up Display)– Onderdeel van helm
• Snorkel:– Opvouwbaar– ingebouwdeRadio
en MP3 speler (!)
• Vinnen:– ‘Force’ vinnen
Pakken: Pakken: historiehistorie• Nat:
– Rubber en neopreen– Stug– Slechte pasvorm
• Droog:– Rubber– Zwaar– Pasvorm– Seals
Pakken: Pakken: hedenheden• Nat:
– Soepel neopreen– Meerdere diktes
• Semi-droog:– Nat + seals– Soms ook inflator
• Droog:– Neopreen of
trilaminaat– Handschoenen– Pasvorm
Pakken: Pakken: toekomsttoekomst• Verwarming:
– Elektrisch– Accu of
chemische cel
• Droog:– Argon als
isolerend gas (aparte fles)
• 1-atmosfeerpak..?
Trimjacks: Trimjacks: historiehistorie• Reddingsvest:
– ‘WC bril’ of slabbetje– Alleen aan de
oppervlakte
– CO2 patroon
• Trimjack:– Trimmen +
reddingsvest– Middendruk inflator– Persluchtflesje– Integratie met backpack
Trimjacks / wings: Trimjacks / wings: hedenheden• Reddingsvest:
– Alleen nog bij droogpak
• Trimjack:– Pneumatische bediening– Zonder vouwslang en
mondstuk (.....)
– CO2 patroonis ‘uit’
– Geïntegreerd lood
• Wing:– Beter trimmen– Meer ruimte aan voorkant– Keer eigenschappen...?
Trimjacks / wings: Trimjacks / wings: toekomsttoekomst• Automatisch elektronisch
trimmen
• Dubbele wing (redundantie)
• Ingebouwd in pak
CilindersCilinders
VerledenHeden & Toekomst
MateriaalStaal,
(Aluminium)
Staal,Aluminium,Composiet
KraandraadKonisch,¾ “ BSP
Metrisch,M25 x 2
Werkdruk 150 - 200 bar 232 – 300 bar
Automaten: Automaten: historiehistorie
• Een- en tweeslangs
• Enkeltraps en tweetraps
• Niet gebalanceerd
• Hoge ademweerstand
Automaten: Automaten: hedenheden
• Instelbaar onder water
• Gebalanceerd(zowel 1e als 2e trap)
• Koudwater bestendig
Automaten: Automaten: toekomsttoekomst• Nog lagere ademweerstand
• EN250 gecertificeerd:– Op 0 en 50 meter– AMV = 62,5 L/min
(50 m: 2,5 x 25 L/min)– Test bij +2°C tot +4°C
gedurende 5 minuten
– Weerstand: < 2,5 kPa– WOB ≤ 3,0 J/L
• Betekent niet altijd‘vriesbestendig’!
Kompassen: Kompassen: historie en historie en toekomsttoekomst
• Elektronische kompassen in opkomst• Soms gecombineerd met andere instrumenten
(b.v. horloge)
Duik computers: Duik computers: historie (1)historie (1)• Decometers:
– Eind jaren ’60– mechanisch– 1 weefsel– Zeer onbetrouwbaar
Foxboro decomputer Mark 1 SOS bendy meter 1975
Scubapro S.O.S
Duik computers: Duik computers: historie (2)historie (2)
• Hans Hass Decobrain:– 1983: eerste echte
multiweefsel computer
• Orca “Edge”was de tweede
Duik computers: Duik computers: hedenheden
• Multi-gas:– Nitrox (1 of 2 gassen)– ‘on-the-fly’
schakelbaar– Verlichting
• Lucht geïntegreerd:– gasdruk/verbruik
• Rebreathers:– SCR: %O2 instelling– CCR: pO2 instelling
Duik computers: Duik computers: toekomsttoekomst• Multi-gas:
– Trimix– 2 tot 10 gassen– ‘on the fly’ schakelen
• Multi-mode:– Open Circuit– SCR rebreather– CCR rebreather
• In-line real-time gasmeting:– % O2– pO2
• User interface:– Spraak– Head-up Display
Ademgas analysers: Ademgas analysers: historie (1)historie (1)• Paramagnetische analyse
– De eerste zuurstof meetcellen o.b.v. magnetische velden en stikstof-gevulde bollen
Ademgas analysers: Ademgas analysers: historie (2)historie (2)
• Enige oudere modellen voor laboratorium-gebruik
Ademgas analysers: Ademgas analysers: hedenheden
• Kompact, draagbaar en ‘betaalbaar’vanwege de toepassing van kleinegalvanische elektro-chemische sensoren
Ademgas analysers: Ademgas analysers: toekomsttoekomst• Nog compacter• Langer leven van de meetcel• Analyseren van meerdere gassen(helium en zuurstof)
Hefballonnen en SMB’s: Hefballonnen en SMB’s: historiehistorie• In eerste instantie werden gewone scheepsboeien
gebruikt• De eerste boeien in gebruik bij duikers waren de
volgboeien
Hefballonnen en SMB’s: Hefballonnen en SMB’s: heden (1)heden (1)
• De toepassing van de hefballon is doorandere duiktechnieken toegenomen
• Bij het technisch duiken wordt de duikermeer afhankelijk van ballon
• De decoboei wordt steeds vaker voorzienvan een ‘eendenbek’ waardoor de lucht niet gemakkelijk meer kan ontsnappen
• Kleurcodes zijn steeds belangrijker:– ROOD = decompressie in uitvoering– GEEL = noodgeval: stuur een duiker en extra
ademgas
• We onderscheiden nu meerdere soorten
Hefballonnen en SMB’s: Hefballonnen en SMB’s: heden (2)heden (2)
De ‘twijfelaar’
De hefballon in ontwikkelingDe hefballon in ontwikkeling
• Groot, groter, grootst.....
Hefballonnen en SMB’s: Hefballonnen en SMB’s: gebruikgebruik
• Decompressie • Meer dan alleen markeren!
Hefballonnen en SMB’s: Hefballonnen en SMB’s: toekomsttoekomst• Elke duiker heeft
eigen reddingsvlot ?
• Elke duiker heeft eigen SMB ?
• Gecombineerde systemen ?
HaspelsHaspels
• Voor het lanceren van de DSMBgebruiken we de reel of haspel
• Een breed spectrum van soorten
• Zoek naar een efficiënt model
HaspelsHaspels
• Oefen altijd eerstmet een haspel...
Duiklampen: Duiklampen: historiehistorie
• Batterij
• Later:Lood en Ni-Cad accu
• Typische brandduur: rond een uur
• Typisch vermogen: 5-10 watt
Duiklampen: Duiklampen: hedenheden• Ni-MH en Ni-Cad• HID (gas ontlading)
– 10 watt HID ≈ 30 watt halogeen (high intensity discharge)
• Autolader• Neutraal gewicht• Corrosievast• Onderhoudsvrij• Informatie display• Sensorswitch
Duiklampen: Duiklampen: toekomsttoekomst• LED lampen
• Zeer compact
• Modulair
• Nieuwe accu technieken
RebreathersRebreathers
• We onderscheiden:
– Zuurstof rebreathers
– Half-gesloten rebreathers
– Gesloten rebreathers
Zuurstof rebreathers: Zuurstof rebreathers: historiehistorie
• Het gebruik van Zuurstofrebreathers begon al in 1870
• Hans Hass introduceerde het gebruik voor sportduiken al in 1941
Zuurstof rebreathers: Zuurstof rebreathers: hedenheden
• Voornamelijk gebruiktdoor militairen
• Steeds vaker gecombineerd met nitrox
• Dual range systemen:zuurstof tot 7 meter en daarna nitrox tot 40 meter
Zuurstof rebreathers: Zuurstof rebreathers: toekomsttoekomst
• Voor sportduiken tot 7 meter
• Voor EOD toepassingen (mijnen ruimen)
• Voor taktische toepassingen
• Gecombineerd met nitrox en trimix tot 300 meter
Half-gesloten rebreathers: Half-gesloten rebreathers:
historiehistorie
• In 1905 door Siebe Gorman &Co. Ltd. Ontwikkeld
• Pas in 1985 beschikbaar voor sportduiken (Atlantis)
Half-gesloten rebreathers: Half-gesloten rebreathers: hedenheden
• De Dolphin en de Rayvan Dräger veroverende sportduikmarkt
• SCR duiken wordt voor steeds meer duikers betaalbaar
• Voor 1800 Euro te koopin 2001
Half-gesloten rebreathers: Half-gesloten rebreathers:
toekomsttoekomst• Half-gesloten systemen
worden toegankelijkervoor een groter publiek
• Verdere ontwikkelingvan passieve systemenin een betaalbare uitvoering
• Opleidingen worden toegankelijker
Gesloten rebreathers: Gesloten rebreathers: historiehistorie• Ontwikkeld in de jaren ’60
• Het eerste elektronische systeem was de Electrolung
• Veel aandacht door Wakulla II projekt met Cis Lunarin 1998
• Voornameljjk gebruikt door wetenschappers en militairen
Gesloten rebreathers: Gesloten rebreathers: hedenheden• Door de ‘Buddy Inspiration’ van
A.P. Valves werd in 1997 hetCC rebreatherduiken bereikbaar en “betaalbaar” voor sportduikers
• De CC rebreather wordt toegankelijker voor een groter publiek door opleidingen vano.a. IANTD en TDI (straks NOB)
• In Nederland zijn enkele tientallen units in gebruik in 2003
• Door langere duiktijden wordt de CC rebreather aantrekkelijk voor gevorderde sportduikers
Gesloten rebreathers: Gesloten rebreathers: toekomsttoekomst• Goedkopere systemen
• Decompressie berekening‘on the fly’
• Verbetering van veiligheidssystemen
• CO2 detectie
• Betere backup (Bailout) systemen
• Units worden lichter
Vulsystemen: Vulsystemen: historiehistorie
• Partial Pressure
• Eenvoudig en goedkoop
• Vereist ZEER zorgvuldig handelen vanwege 100% zuurstof onderhoge druk
Vulsystemen: Vulsystemen: heden (1)heden (1)
• Computer-gestuurd Partial Pressuresysteem
• Draagbare systemen
Vulsystemen: Vulsystemen: heden (2)heden (2)• Membraan
(moleculair zeef)– Tot ongeveer 36%
zuurstof– Laag rendement– Temperatuur
regeling is kritisch
Ademlucht Stikstof
Nitrox
Vulsystemen: Vulsystemen: heden (3)heden (3)
• ‘Personal Filters’:– Koop alleen
systemen waarvan de filter-kwaliteit zwart op wit vast ligt!
– Het zijn NA-filters;een goed VOOR-filter blijft altijd noodzakelijk!
Vulsystemen: Vulsystemen: toekomst (1)toekomst (1)• Naast PPB en Membraan: Continuous Flow Blending• Traditioneel een effectieve Nitrox blending methode waarvoor
een olie vrije/arme compressor en een oxygen-serviced systeem vereist zijn
• Meerdere continuous blender systemen zoals de Quick Gas® zijn momenteel beschikbaar
• Voordelen:– In korte tijd wordt een accuraat homogeen mengsel
samengesteld– In-line analyse levert accurate mengsels op door middel van de
Ideale gas methode– Is geschikt voor Technical Nitrox Mengsels en maakt Trimix
blending eenvoudiger
Vulsystemen: Vulsystemen: toekomst (2)toekomst (2)
Lucht InlaatLucht Inlaat
Zuurstof Zuurstof bufferbuffer
AnalyserAnalyserAnalyserAnalyser
RegelRegelPaneelPaneel
Quick GasQuick Gas®®
NitroxNitroxBufferBuffer
Compressor met Zuurstof Compatibele
smering
Zuur
stof
Nitrox Nitrox
Nitrox
CAUTION! BREATHING MEDIA OTHER THAN AIR
Maximum M
Operating I
Depth X _________________
Date____/____/____ IANTD, Inc. Initials _______
DuikDuikflesflesvul-vul-
aansluitingaansluitingNitroxNitroxFilterFilter
Zuur
stof
Continous Flow Blending systeem
Scooters: Scooters: historiehistorie• Electrisch:
– al sinds de tweede wereldoorlog
– Accu-techniek was beperking
Scooters: Scooters: hedenheden
• Electrisch:– Zuinig en sterk– Grote dieptes
Scooters: Scooters: toekomsttoekomst• Er op of er in i.p.v. er achter• “personal submarine”
Plaatsbepaling in nood: Plaatsbepaling in nood: historiehistorie
• Sextant, kompas en zeekaart
• Later DECCA systeem (o.b.v. radio-bakens)
Plaatsbepaling in nood: Plaatsbepaling in nood: hedenheden• EPIRB staat voor
Emergency Position Indicating Radio Beacon
• 3 systemen, alle gebaseerd op satelliet-ontvangst:– ELT:(emergency locator transmittor)
werkt op 121,5 MHz of 243 MHz– COSPAS/SARSAT: 406 MHz + 121,5 MHz– INMARSAT: 1,6 GHZ
• ELT en COSPAS/SARSAT kennen heel veel“vals alarm” (> 90%)
• ELT en COSPAS/SARSAT zijn langzaamen vrij onnauwkeurig (1-50 NM)
• ELT goedkoop en compact: bruikbaar voor duiker
• INMARSAT is snel en nauwkeurig, maar groot (ingebouwde GPS; 2 minuten responsetijd)
Plaatsbepaling in nood: Plaatsbepaling in nood: toekomsttoekomst• INMARSAT systemen wellicht zo
compact, dat ze ook voor duikers bruikbaar zijn
• Integratie met GPS• compactere apparatuur (horloge)
... En in de verdere ... En in de verdere toekomst?toekomst?
• Kieuwen..?
• Wandelpak..?
• Vloeistof ademen..?
SamenvattingSamenvatting
• Niet veel Revolutie, wel veel Evolutie
• Niet iedere verandering of vernieuwing is een verbetering
• Grenzen worden verlegd: dieper, langer, andere ademgassen..
• Zien we tussen de bomen het bos nog....?
• Instructeur wordt steeds vaker ook materiaal adviseur...
Dank voor uw aandachtDank voor uw aandacht
Gemaakt door het illustere trio
Rob Postma,
Jan Willem Bech
&
Tino de Rijk