De

De Schakels

Nieuwsbrief no. 118

Voor de gepensioneerden van Thomassen - Rheden

Uit

gave:

Sti

ch

tin

g “

De S

ch

akels

” 29

e ja

arg

an

g, d

ecem

ber

20

19

De Pinksterbloemstraat in Rheden, waar veel Thomassenaren

gewoond hebben. Zie de herinneringen van enkele bewoners in het artikel in dit nummer.

Boven: De Pinksterbloemstraat, gezien vanaf de Massenweg.

Onder: Idem, gezien vanaf de Klaproosstraat. (Foto’s Jan Huisman)

HET BESTUUR EN DE REDACTIE WENSEN ALLE LEZERS VAN

DE NIEUWSBRIEF EN ALLE RELATIES VAN STICHTING

“DE SCHAKELS” EEN HEEL GOED KERSTFEEST EN EEN

VOORSPOEDIG EN GELUKKIG NIEUWJAAR.

Informatiepagina Stichting “De Schakels”

Secretariaat: Smitsweide 19, 6983 EH Doesburg

telefoon: 0313 – 47 45 13, e-mail: stichtingdeschakels@gmail.com

Bankrekening: NL19 ABNA 0566971232 t.n.v. Stichting “De Schakels”, Zelhem

Bestuur: Voorzitter: Henk J. Stoelwinder Parkrand 59 6714 GN Ede 0318 - 65 13 55

Vice-voorzitter en penningmeester:

Henk W. Jansen Vinc.v.Goghstraat 55 7021 EC Zelhem 0314 - 78 95 84

Secretaris: Marion Jansen-Neervoort Smitsweide 19 6983 EH Doesburg 0313 - 47 45 13

2e Secretaris: Jan Saalmink Korte Wal 193 6882 GR Velp 026 - 785 84 92

Notuliste en 2e penningmeester:

Jenny Surenbroek-Rueck Weth.Winterinkstr. 52 6991 BL Rheden 026 - 495 32 21

Bestuurslid: Cor D. van Geest Meidoornlaan 113 6951 LS Dieren 0313 - 42 71 40

Hans van Erdelen De Vlashegge 50 6951 NN Dieren 0313 - 42 25 18 Redactie Nieuwsbrief: Jan Huisman Waardweg 5 6991 VA Rheden 026 - 495 27 68

E-mailadres: janhuisman42@gmail.com

Jan Weeda Potsmaat 6 6983 AV Doesburg 0313 - 47 45 19

E-mailadres: j.weeda6@upcmail.nl

Edu Wilten Croydonplein 112 6831 LD Arnhem 06 - 51 01 68 32

E-mailadres: edu102@msn.com

Ab Boersma Taxuslaan 45 6951 NW Dieren 0313 - 43 84 85

E-mailadres: boersmaan@hetnet.nl

Beheer Website: www.deschakelsthomassen.nl

Sjoerd Cats deschakelswebsite@gmail.com

Jenny Surenbroek-Rueck

De Nieuwsbrief verschijnt eind maart, juni, september en december. Kopij kan worden aangeleverd bij de leden van de redactie tot uiterlijk de 10

e

van deze maanden. Teksten zo mogelijk aanleveren in Word en beeldmateriaal in JPG (bestandsgrootte minstens 500 kB). Origineel beeldmateriaal

kan desgewenst door de opmaakredactie worden gedigitaliseerd. De redactie heeft het recht redactionele wijzigingen of bekortingen aan te brengen

in de aangeleverde kopij. Bijdragen moeten voorzien zijn van de naam van de auteur of de commissie, die de bijdrage aanlevert. Het accepteren

van een bijdrage is geen garantie voor plaatsing in een bepaald nummer. Van geweigerde bijdragen zal de inzender op de hoogte worden gebracht.

De schrijver is verantwoordelijk voor de mening die in de bijdrage wordt weergegeven. Deze mening is niet noodzakelijkerwijs de mening van de

redactie of het bestuur van Stichting De Schakels, of daarmee in overeenstemming. Mochten personen, instanties of bedrijven van mening zijn

schade te hebben geleden ten gevolgen van een publicatie, dan zal Stichting De Schakels geen vergoedingen verstrekken. Aangeboden bijdragen

en beeldmateriaal moeten vrij zijn van auteursrecht. Stichting De Schakels zal geen auteursrecht vergoeden.

pagina 2

Inhoudsopgave: Pagina

Foto voorpagina: de Pinksterbloemstraat in Rheden 1

Informatiepagina 2

Inhoudsopgave, overledenen en nieuwe donateurs 3

Kroonjarigen in het volgende kwartaal 4

Van de voorzitter 5

Mijn eerste dag bij Thomassen 6

Uit het leven van een Thomassen service engineer (deel 1) 9

Uit de Oude Doos: de mechanische afdeling 11

De bedrijven op Bedrijventerrein Haveland 12

Bezoek Fort Pannerden 14

Drie voormalige Pinksterbloemstraatbewoners vertellen 16

De appelcake van Lien Neger, gebakken door Lien Nakken 20

De bedrijfsschool van Thomassen (deel 3) 21

Nieuws van en over de bedrijven: Ansaldo Thomassen 24

Nieuws van en over de bedrijven: Howden Thomassen Compressors 26

Schakelwoord 118 en oplossing 117 27

Foto achterpagina: bedrijven op het Industriepark Haveland 28

De Schakels

Nieuwsbrief no. 118

Schakelleden, overleden in het afgelopen kwartaal Helaas is ons wederom een tweetal Schakelleden ontvallen. Hun naam vermelden wij met eerbied in onze nieuwsbrief. Dat zij rusten in vrede. Geboren Overleden Mevrouw S. van Boven-Slijper 30-09-1934 april 2019

Mevrouw W.E. Bolte-Mast 22-12-1923 02-10-2019

Mevrouw F.J. Heinst-Verhagen 06-07-1923 25-10-2019

Onze oprechte deelneming gaat uit naar de nabestaanden. Wij wensen hun sterkte en berusting bij het verwerken van dit voor hen zo zware verlies.

Nieuwe donateur: De heer D. Combee (Dick) Rheden

Redactioneel

Dit keer een uitge-breid verhaal over de Pinksterbloemstraat in Rheden, waar vele Thomassenaren hun jonge gezin begonnen. Voor degenen die het overzicht op de bedrijven op het Bedrijventerrein Haveland een beetje kwijt zijn heeft Ab Boersma een en ander op een rijtje gezet. Dit, en nog veel meer, in dit nummer. Wij wensen u veel leesplezier en prettige feestdagen. JanH. JanW, Ab, Edu.

pagina 3

Naam Adres Geboren Leeftijd De heer J. Grob Panheelstraat 16 6845MA Arnhem 3 1 1950 70

De heer E. Wilten Croydonplein 112 6831LD Arnhem 4 1 1941 79

Mevrouw C.J. van den Eijnden-Messelink Klapstraat 78 6931CK Westervoort 6 1 1944 76

Mevrouw A. Krol-Truin Lijsterbeslaan 16 6982CM Doesburg 7 1 1944 76

De heer M.H. Hirth Speenkruidstraat 35 6991VM Rheden 7 1 1943 77

De heer J.A. Radder Domeinlaan 216 6952HJ Dieren 9 1 1945 75

De heer R.W.F. Jansen Smitsweide 19 6983EH Doesburg 10 1 1950 70

Mevrouw J. Hagenbeek-Wentink Korte Wal 15 6882GL Velp 17 1 1935 85

Mevrouw E Radder Domeinlaan 216 6952HJ Dieren 19 1 1945 75

De heer R.Th. Troost Kraakselaan 12A 6981HG Doesburg 20 1 1942 78

De heer W.Th Willems Pinksterbloemstraat 21 6991VH Rheden 21 1 1950 70

Mevrouw M. Corts-van Gessel De Maccabae 11 7021ZB Zelhem 22 1 1940 80

De heer P Ririmasse Zonegge 03-25 6903EG Zevenaar 22 1 1945 75

De heer A. Thiel Aalscholversingel 456 6883BT Velp 24 1 1938 82

Mevrouw G.H. Jonkers-Jansen Groenestraat 27 6991GB Rheden 25 1 1942 78

Mevrouw W.J. van Rumpt-Thijssen Mr. Troelstrastraat 7 6951GJ Dieren 26 1 1935 85

Mevrouw S.M. Visscher-Baardman Vogelplantsoen 238 6951JG Dieren 29 1 1937 83

De heer H. IJspeert W. Bontekoestraat 19 6991BM Rheden 30 1 1930 90

De heer H. Worm Oversteeg 33 6994AS De Steeg 1 2 1945 75

De heer H.E.G.W. Krabbenbos Veerpoortdijk 77 6981BX Doesburg 4 2 1928 92

De heer A.J.H. Hendriks J. van Goyenstraat 45 6921LH Duiven 5 2 1931 89

Mevrouw G.J.O. Papenborg-ter Huurne Lange Maat 25 6932AB Westervoort 5 2 1943 77

De heer G.E. van der Kort Huzarenpad 15 3902TJ Veenendaal 8 2 1938 82

Mevrouw J.E. Mekking-Weidema Dr. W. Dreessingel 197 6836CS Arnhem 9 2 1935 85

De heer D. van Boven Worth Rhedenseweg 25 6991DV Rheden 11 2 1928 92

De heer L.T. Coene Biesdelselaan 7-C 6881CA Velp 14 2 1933 87

De heer E. Huisman De Hamerslag 50 7391GN Twello 16 2 1930 90

De heer T. de Graaff Cornelis Houtmanstraat 5 6991BD Rheden 18 2 1941 79

Mevrouw K.M.G. Uijen-Schraven Koppelenburgerweg 24 6971AM Brummen 19 2 1940 80

Mevrouw H. Nijhuis-de Wit Arnhemseweg 126 6991DT Rheden 20 2 1935 85

Mevrouw J.A. Hermsen-Hilverdink Admiraal Helfrichlaan 16 6952GH Dieren 23 2 1938 82

Mevrouw G. Fokkenrood-Verkerk Lassuslaan 27 6952EV Dieren 26 2 1928 92

Mevrouw M.W.A. Spronk-Palm Populierenhoek 1 6903AW Zevenaar 27 2 1940 80

De heer H.L.J. Rikken Pr. Beatrixlaan 14 6571AS Berg en Dal 1 3 1943 77

De heer W.C. de Bruin J.P. Coenstraat 13 6991BX Rheden 3 3 1931 89

De heer C. de Gans Binnenweg 36 6955AX Ellecom 5 3 1937 83

Mevrouw C. Heijink-Hueting Korte Wal 321 6882GT Velp 5 3 1944 76

Mevrouw A.C. Kaaken-d'Hulst Willem de Zwijgerlaan 201 6904CJ Zevenaar 12 3 1945 75

De heer G.J. Luimes Frankenstraat 91-4 7122ZS Aalten 15 3 1937 83

De heer M.E.A. de Hart Julianalaan 7 6998AP Laag Keppel 15 3 1940 80

Mevrouw J.J. Daams-Hammink Massenweg 21 6991CL Rheden 16 3 1937 83

De heer D.J.W. Smeitink Arnhemseweg 107 6991DM Rheden 23 3 1935 85

De heer H.G.C. van Hof Keppelseweg 17 6999AM Hummelo 24 3 1931 89

Mevrouw J.C. Smeitink-Sangers Arnhemseweg 107 6991DM Rheden 26 3 1936 84

De heer W.K. Boersma Molenlaan 26 6931BP Westervoort 29 3 1943 77

Mevrouw H. van der Moolen-Neervoort Willem Landrélaan 55 6952DD Dieren 31 3 1941 79

Onze jarigen, die in het volgende kwartaal 70, 75 of ouder worden.

pagina 4

Van de voorzitter

Beste Schakeldonateurs, Het jaar 2019 is bijna ten einde en we kunnen terugkijken op een bijzonder jaar. Een jaar dat ons heel veel zonneschijn en warme dagen heeft gebracht. Een record aantal dagen met een temperatuur boven de 20 °C en de langst durende hittegolf sinds de metingen. Het begon allemaal in januari en februari met een zachte winter met zelfs enkele warme zomerse dagen in februari. Nadat maart en april ons getrakteerd hadden op wisselende omstandigheden brachten de maanden mei, juni, juli en augustus ons overwegend zonnig en warm zomerweer, met niet eerder gemeten temperaturen en de genoemde records. Onze contactmiddag op 17 april jl., was wederom zeer geslaagd. Er waren circa 135 personen aanwezig. In het bijzijn van de directie van onze sponsoren Ansaldo Thomassen en van VBR Turbine Partners hebben we weer mogen en kunnen genieten van een bijzondere bijeenkomst. Tevens hebben we enkele nieuwe leden welkom mogen heten. In 2018 kond het geplande uitje naar de Biesbosch helaas niet doorgaan i.v.m. te weinig deelname. Op basis van de uitslag van de tijdens de contactmiddag gehouden enquête heeft het bestuur in oktober een uitstapje georganiseerd naar “Fort Pannerden” bij Doornenburg. “Fort Pannerden” is gelegen op het punt waar de Rijn zich splitst in Waal en het gegraven Pannerdensch kanaal. Voor een kort verslag en enkele foto’s van deze dag verwijs ik u naar elders in deze Nieuwsbrief en naar onze website. We hopen dat wij, als bestuur, in 2020 weer een uitstapje/excursie naar een bezienswaardigheid voor u kunnen organiseren. We hebben in begin 2019 helaas het faillissement van Thomassen Machining, één van onze jarenlange en vertrouwde sponsoren, moeten meemaken, met alle gevolgen van dien. Het is helaas niet gelukt om de doorstart tot een succes te maken. De productiehallen 1 t/m 5 van Thomassen Machining zijn geheel

ontmanteld en gereed gemaakt om te worden ingericht door Howden Thomassen. In onze vorige Nieuwsbrief heeft u enkele foto's kunnen zien van deze ontmanteling. Ons bestuurs- en redactielid Willem Boersma heeft dit jaar afscheid genomen. Het bestuur van de Schakels heeft hem tijdens zijn afscheid hartelijk bedankt voor zijn inzet van meer dan 10 jaar voor bestuur en redactie. Zijn administratieve taken zijn overgenomen door Ton Surenbroek. Deze zijn dus gewaarborgd. Ton is echter geen lid van het bestuur. Ook deze keer wil ik nogmaals een dringende oproep doen aan al onze lezers van de Nieuwsbrief. Overweeg of u zich wilt aanmelden voor de redactie, zodat de werkzaamheden voor de Nieuwsbrief door kunnen blijven gaan. U kunt hiervoor contact opnemen met Jan Huisman, (tel. 026-4952768 of e-mail janhuisman42@gmail.com). Hij kan u hierover meer informatie geven. Afsluitend wil ik nog een woord van dank uitspreken naar u allen, donateurs van De Schakels. Door uw steun aan de stichting De Schakels maakt u de verschillende activiteiten mede mogelijk. Een bijzonder woord van dank is hier zeker op zijn plaats aan onze sponsorbedrijven die ons werk ruimhartig faciliteren te weten: Howden Thomassen Compression, Facility Services Haveland, VBR Turbine Partners en Ansaldo Thomassen. Wij zijn hun zeer dankbaar voor de financiële ondersteuning en betrokkenheid bij onze stichting. Ik mag u dan allen alvast fijne feestdagen wensen, een rustige jaarwisseling en een goed en gezond 2020. En voor onze sponsor-bedrijven, directie en medewerkers, tevens een buitengewoon goed zakelijk jaar. Namens het bestuur van de stichting De Schakels: Henk J. Stoelwinder, Voorzitter N.B.! Noteert u vast de datum 22 april 2020 in uw agenda voor onze contactmiddag. In de Nieuwsbrief van maart 2020 ontvangt u hier nadere informatie over.

pagina 5

Mijn eerste dag bij Thomassen

door Eddy Krabbenbos In dit stuk: Hoe zag mijn eerste dag bij Thomassen eruit? Volgende keer: Enkele beslommeringen uit de vijftiger jaren op kantoor. Mijn eerste dag In 1949 kwam ik – 21 jaar jong – in Doesburg te wonen. Met Ulo en enige jaren kweekschool zocht ik werk. Solliciteerde naar verschillende bedrijven waaronder Thomassen Motoren. Ik was al blij met een kantoorbaan. Thomassen reageerde nogal vlot. Ik mocht kennis komen maken. Het was half februari. Ik werd ontvangen door de toenmalige personeelschef, de heer Simon Botter en de heer Cees de Vaal, afdelingschef nacalculatie. Ik moest natuurlijk vertellen wie ik was, wat mijn opleiding was en wat ik wilde. Daar ik nogal transparant ben heb ik de heren vrij veel verteld. Ik had nog nooit gesolliciteerd. Mij zelf verkopen lukte me toen nog niet zo goed. Ik zou binnenkort vernemen of ik geplaatst kon worden. Op 1 maart kwam de uitnodiging dat ik op maandagmorgen 7 maart 1949 kon beginnen en ik was dus aangenomen. Mijn eerste dag: Mijn chef was dus de heer C. de Vaal, al een wat oudere man; hij stelde mij voor aan onder meer Evert Palm, Eddy Gerritsen, Gerrit Christiaens, Geert Oosterwegel, Arend Rijnten, de heer Jalink en Tonny Markestein, het enige meisje. Misschien heb ik iemand vergeten. Tonny van Leeuwen, Jenny Rueck en Jan Tjalkens waren er mijns inziens toen nog niet. Rondgang door de fabriek. De heer de Vaal stelde mij voor om eerst een kijkje te nemen in de fabriek, opdat ik enigszins wist waar mijn eerste werk mee te maken zou hebben. Wij de fabriek in. En de Vaal, die volgens mij ook al vóór 1920 bij Thomassen in de Weerdjesstraat moet hebben gewerkt, begon zijn toelichting met welke onderdelen voor de diverse gas-, olie- diesel- en zuigermotoren en ook jaknikkers (gas- en oliepompen), tankveiligheden en andere motoren men bezig was. Hij liet mij krukassen, zuigers, frames, leibanen, kleppen, aandrijfassen, tankveiligheden zien, ja wat niet al, het begon mij al gauw te duizelen.

Ook de bewerkingsbanken en bijna alle werkplaatsafdelingen kwamen aan de orde, want later bleek dat ik beginnen moest met ‘werkkaarten’ te registreren om een goed beeld te krijgen van waar Thomassen voor stond. Draaibanken, boor-, hoon-, slijp-, carrousel- en revolverbanken kwamen aan de orde. Overal bleven we even stilstaan om te kijken waar de medewerkers mee bezig waren. Heer de Vaal probeerde mij uit te leggen waarvoor het te bewerken onderdeel diende en dat de machinebankwerker een voorberekende tijd kreeg om zijn werk klaar te krijgen. Werkplaatsafdelingen. Onder andere de modelmakerij, het hoofdmagazijn, de draaierij, de revolver-draaierij, de bankwerkerij, de eindcontrole, de inpakafdeling, de verzending, de gereedschaps-makerij, de harderij en de meetafdeling. Ja zelfs de spinpompenafdeling met producten voor de AKU/AKZO in Arnhem werd niet overgeslagen. De hele dag heeft mijn nieuwe chef De heer Cees de Vaal – de vader van onder meer de enige tijd reeds overleden Cas de Vaal, die in het Thomassen Mannenkoor zong – mij honderduit verteld, want hij was als reeds oudgediende bij Thomassen ook heel trots over hetgeen Thomassen presteerde in die tijd. De tweede dag begon het echte werk en Arend Rijnten werd mij toegewezen om me in te werken.

Eddy Krabbenbos op kantoor, omstreeks

1966

pagina 6

Mijn eerste indrukken. Alle werkplaatsafdelingen waren op de begane grond; toen nog onderverdeeld in hal 1 en hal 2. Het kantoor en de tekenkamer waren boven gesitueerd in een voorgebouw. Wat mij opviel op kantoor: er heerste een serene rust, eenieder zat voorovergebogen over zijn of haar werk. Je hoefde nog net niet je vinger op te steken om naar het toilet te moeten, zo stil was het op deze toch grote zaal. Zo hoorde het ook. Afdelingschefs hadden een bureau en als statussymbool ook nog een eenvoudig matje onder hun bureau. Wij medewerkers zaten aan een eikenhouten tafel met een opstandje en een latje waarachter je een paar (werk)kaarten of een brief kon plaatsen. Ook een kleine opberg-la had iedere schrijftafel. Men noemde het wel “keukentafels”.

Afdelingschefs. Ook diverse afdelingschefs zaten achter een bureau, zoals: De heer Peper, chef boekhouding, De heer Botter, chef personeelszaken en loonadministratie, De heer van Dam, chef inkoop, De heer Joukes, chef verzending van motoren etc., De heer Hendriks, assistent van de heer Rieksen, De heer Vijge, chef bedrijfsoverzichten

De heer C.de Vaal, chef nacalculatie en magazijnbeheer, De heer Vijge, chef bedrijfsoverzichten voor de directie.

Op de niet meer zo scherpe foto van de grote administratiezaal zie je die opstandjes. We zaten allemaal achter elkaar en naast elkaar, dat wil zeggen met z’n tweeën naast elkaar aan het raam, dan ‘t gangpad en dan weer twee rijen werktafels naast elkaar en dan weer een gangpad en daarnaast nog achter elkaar een rij werktafels. Ik schat dat de zaal ca. 40 m lang was en 30 m breed. Rond tien uur kwam de kantinebaas Hillebrink langs. Je kocht koffiebonnen voor 3 cent per kop koffie en theebonnen voor 1 cent per kop thee, voor een maand, dus twee boekjes van 25 bonnen steeds, samen 1 gulden per maand. Of de afdelingschefs de koffie of thee gratis kregen weet ik niet meer. In de herfst en winter kon je voor 25 cent een kop heerlijke erwtensoep gebracht krijgen door het kantinepersoneel. Archiefadministratie. Aan de binnenmuur van de administratiezaal was een uitbouw waar het administratie-archief was gevestigd. Daar zat na de oorlog in mijn eerste tijd de oude heer van Driel Sr. Daarna enkele jaren de heer Heshusius, vroeger notarisklerk in Doesburg en na hem de heer Toorenburg, een interessante man, die mooi kon vertellen over zijn oorspronkelijke werk bij de Nederlandse Suiker Unie in Nederlands Oost-Indië en na de overdracht in 1949 gevlucht naar Abessinië, nu Ethiopië en wel in Addis Abeba. Hij was zelfs bij Keizer Haili Selassie in het paleis op bezoek geweest waar leeuwen of

Gerry Dobbenburg en Toos v.d. Broek van de loonadministratie

Boekhoudafdeling met procuratiehouders

H.W. Rieksen en W. Peper

pagina 7

tijgers los rondliepen. Of was het een sprookje? We konden het helaas niet checken. (De familie Toorenburg heeft jarenlang heel wat Thomassenaren als tijdelijke kostgangers in huis gehad. red.) Chefs en collega’s. Wie waren toen de chefs en collega’s? Chef du bureau was de heer W. H. Rieksen, al in 1908 als loopjongen bij Thomassen in de Weerdjesstraat begonnen en aardig opgeklommen. In zijn laatste jaren werd hij ook nog procuratiehouder en mocht financiële stukken met een waarde van bijvoorbeeld 25 of 50 of 100 duizend gulden tekenen; ik weet niet echt voor welk bedrag. Voor hem aan het raam zat de hoofd--boekhouder de heer W. Peper. Die had zelfs

een cilinderbureau voor zijn vele financiële stukken.

In de volgende bijdrage van Eddy gaat het over: Beslommeringen/interne gebeurtenissen.

Hierin beschrijft Eddy enkele opmerkelijke gebeurtenissen (beslommeringen) in de vijftiger jaren op de administratie. Dit stuk zal verschijnen in het volgende nummer van de Nieuwsbrief.

Wie zat waar? Overgenomen van de foto. Loonadministratie & P.Z.//verzending. Chef de heer S. Botter, de heer Joekes, de heer Hendriks, de heer Rieksen, Wim Willemsen, de heer Oost, de heer Beeftink, de heer Peper, Ab van Weij, Jo Jansen, de heer Mahieu, Toos v/d Broek, Hein Kerseboom, Chris Pol + Gerry Dobbenberg, Thom Egbers, Jan van Merrebach, Greet Veldhuis, Tinus Gerritsen. (Niet op de grote foto onderstaande personen) C. de Vaal, Eddy Gerritsen, Arend Rijnten, Henk Jalink, Tonny Markesteijn, Evert Palm,

Geert Oosterwegel, Gerrit Christiaens.

pagina 8

Uit het leven van een Thomassen Service Engineer, deel 1 door Jan Vedelaar

Red. Wij hebben meerdere verhalen van Jan Vedelaar gepubliceerd in de rubriek “In gesprek met …” Vanaf nu neemt Jan het over en vertelt verder over zijn werk als Thomassen Service Engineer. Australië, 1990. Op zoek naar opalen. In een vorige editie heb ik verteld dat ik naar de opaalmijnen was geweest. De reis ernaartoe was een avontuur op zich. Het begon met verhalen en gesprekken op de raffinaderij over hoe de vrije dagen door te brengen van het Hemelvaartsweekend. Ik had geen idee van wat je zou kunnen doen. Je kunt een beetje doelloos door de buurt zwerven en een cafeetje opzoeken voor een bakje koffie, maar er zijn ook andere dingen te bekijken. De mannen die met mij samenwerkten maakten mij attent op de opaalmijnen in Lightning Ridge. Ik moet zeggen, ze hebben zich goed van hun taak gekweten en keurig de route uitgezocht waarlangs gereden moest worden. Er was gelijk al een waarschuwing van denk er om, het is bijna een dag reizen vanaf Brisbane. Als eerder gezegd, de afstanden in dat land zijn zeer groot. Na er over nagedacht te hebben, heb ik besloten om er heen te gaan. Ook was er een tip, tevens een waarschuwing, dat als ik in het laatste plaatsje was gearriveerd, voordat Lightning Ridge werd bereikt, ik naar de lokale politie moest gaan om te vragen of de kortste route naar het eindpunt goed te berijden was. Ook moest ik dan naar het politiebureau in Lightning Ridge gaan en om me daar af te melden. Hiermee heeft men een controle op de reizigers op dat stuk weg. Er werd ook bij gezegd dat het een landweg was die niet geasfalteerd was. Dus een karrenspoor om zo maar te zeggen. De reis begon in Wynnum waar het hotel is en ik mijn onderkomen had. De reis liep voorspoedig en laat in de middag ben ik

aangekomen in het plaatsje vlak voor Lightning Ridge en toen begon het pas. Helaas heb ik niet opgelet en ben rustig rechtdoor getuft inplaats van linksaf te slaan. Dan had ik een geasfalteerde weg gehad. Op een bepaald moment realiseerde ik me dat, maar het was al te laat om terug te gaan om me te melden op het politiebureau. Niet erg slim, maar ik besloot om het er maar op te wagen. De weg werd inderdaad een karrenspoor en grote kangoeroes huppelden door de omgeving, dus dat was wel mooi om te zien. Ondertussen was er een traject gekomen met grote plassen water en daar kwam ik nog redelijk doorheen. Toen kwam er een erg modderig spoor en besloot ik om één spoor midden onder de auto te houden en voorzichtig verder te gaan. Het spreekwoord zegt: “je zult het geluk niet tarten”. Nou dat kwam even later uit. De auto gleed weg en daar zat ik vast in het modderige karrenspoor. Wat nu. Eerst nog bedacht gewoon te blijven zitten tot de volgende morgen en dan proberen los te komen. Na een tien minuten heb ik mezelf bij de oren gepakt en ben ik aan de slag gegaan. Het was volle maan en er was genoeg licht om iets te zien en te doen. Naast het karrenspoor stonden struiken en lagen er veel losse takken. Met behulp van de krik van de auto heb ik de wagen omhoog gebracht en takken onder de wielen gelegd om de banden een beetje grip te geven.

Het winnen van opaal

pagina 9

Tijdens deze activiteiten greep ik ook nog in een mierennest en die krengen die beten nog gemeen ook. In elk geval moest ik deze werkzaamheden een paar maal herhalen voordat de ellende van het vastzitten voorbij was. Verder naar mijn eindbestemming en op het laatste stuk nog meermalen een grote waterplas moeten doorkruisen. En telkens maar denken van waar is de rand van de plas, want daar is het ondiep en dan gas geven en er doorheen. Onder de auto hoorde je dan de kleiklonten tegen de bodem van de auto knallen. Pas laat in de avond heb ik de plaats van bestemming bereikt en het hotel opgezocht waar, tot mijn grote ontsteltenis, geen plaats was. Wat was er nu weer aan de hand. Er was een schietwedstrijd en de mijnconcessies moesten opnieuw vastgelegd worden. Dus wat nu. Een café opgezocht om wat te drinken en daar in gesprek gekomen met enkele lokale mensen. Gezien het feit dat de avond al ver heen was, waren deze gasten ook ver heen in het nuttigen van hun bedwelmende drankjes. Eentje was nog een beetje bij de mensen en na het aanhoren van mijn relaas hoe of ik daar was gekomen en met wat voor transport me dat gelukt was, kon er ineens heel veel. De vriendelijke man bood mij een slaapplaats aan in een caravan op zijn erf. Meegereden naar de man zijn huis, daar toonde hij mij de betreffende caravan. Naar binnen gekeken en het was een grote smeerbende, dus dat zag er niet erg aanlokkelijk uit. Met de meest vriendelijke smoel die ik kon trekken heb ik de man bedankt en rechtsom-keert gemaakt naar het dorp. Het eind van het liedje was dat ik die nacht in de auto door heb moeten brengen en dat was geen pretje. Omdat het plaatsje ver van de kust ligt heb je een soort van landklimaat dus hete dagen en vorst in de nachten. De volgende morgen weer naar het hotel gegaan en er een ontbijt genomen en gevraagd of er in de loop van de morgen een kamer vrij zou komen. Nou dat was wel het geval en zo rond tien uur kreeg ik een kamer, maar die was eigenlijk voor invalide mensen. Zo groot was alles.

In het toilet kom je bijna met paard en wagen rondrijden zonder iets te raken. Het water rook zwavelig, wat erop duidt dat er vulkanische werking plaatsvindt in de ondergrond of dat vulkanisme er lang geleden heeft plaatsgevonden. In elk geval: een douche was snel genomen en ik was opgefrist. Het bezoek aan de opaalmijnen kon beginnen. Maar eerst moest de auto gereinigd worden van alle klei. In de wielkasten en aan de onderkant van het vehikel was zeer veel klei aangekoekt en kostte het de nodige moeite om het er af te krijgen. Het mijnen van opaal is geen sinecure. Er wordt eerst een verticale proefschacht geboord op de plaats waar men denkt de meeste kans te hebben op succes. Als blijkt dat er opaal van goede kwaliteit is te vinden, dan worden horizontale gangen uitgehouwen waarbij dan ook de opalen vrij-komen. In een vorig bericht heb ik al eens gemeld dat opaal anders is dan diamant. Diamanten ontstaan diep in de aarde onder zeer hoge drukken en temperaturen. Een diamant bestaat volledig uit koolstof, opaal daarentegen niet. Opaal is een amorfe (geen kristal) variëteit van kwarts. Het komt voor in diverse kleuren, wit, melkachtig blauw, grijs, rood, geel, groen, bruin en zwart.

De prachtige Australische natuur Het vervolg van dit artikel over de opaalmijnen in Australië leest u In de volgende aflevering van de Nieuwsbrief.

pagina 10

Uit de Oude Doos

door Jan Weeda

Deze keer een paar foto’s uit de mechanische afdeling.

Piet Koens achter de Schiess carrouselbank.

Arie Kruijswijk achter de kotterbank Anton Martherus achter de freesbank

pagina 11

De bedrijven op Haveland door Ab Boersma Bij de ingang aan de Havelandseweg staat een bord waarop de verschillende bedrijven die op het “Bedrijventerrein Haveland” zijn gevestigd staan vermeld. Wellicht wilt u weten wat er zich zoal afspeelt op het eens zo vertrouwde terrein.

Het bord bij de ingang

Van boven naar beneden. Ubbink Dit bedrijf houdt zich o.a. bezig met het binnenklimaat. Dus met aangename en gezonde lucht. Hier moet u denken aan ventilatie, warme lucht voor in de winter en frisse lucht voor in de zomer. De machinerieën die je hiervoor nodig hebt zijn talrijk en om ze te maken heb je ruimte nodig. Welnu, deze ruimte komt de firma Ubbink in Doesburg tekort en ze hebben op Haveland hun heil gevonden. Hier worden de panden 40 en 41 gehuurd. Waar het de firma Ubbink ook aan ontbreekt in Doesburg is een bovenkoopkraan van voldoende hijsvermogen.

Zie de plattegrond op de achterpagina voor de locatie van Ubbink op Haveland. De gebouwen zijn met een oranje kleur aangegeven. Dit is een gedeelte van de voormalige GE-vestiging. Howden Thomassen Compressors Hier kan ik kort over zijn, omdat u wel weet wat er in dit bedrijf gemaakt en verkocht wordt. Nieuw is dat HTC het halgedeelte van Thomassen Machining heeft overgenomen. De afscheiding is weg en nu heeft HTC een grote hal tot zijn beschikking voor montage en testen van zuiger- en diafragmacompressoren. Waar het centrif-gedeelte komt, leest u waarschijnlijk in Nieuwsbrief 119. Facility Services Haveland. Deze firma beheert alle gebouwen op het terrein. Het is een B.V. en het aantal personeelsleden bedraagt ongeveer 5. Onder hen bekende namen zoals Ans (receptie) en Anno Verhey, die de manager is. Facility Services Haveland is onderdeel van Citadel Enterprises B.V. Ansaldo Thomassen Deze firma is, zoals u allen weet, een overblijfsel van de gasturbinetak van ons oude Thomassen. Ansaldo is een groot Italiaans bedrijf en is actief op vele takken van de zware industrie. De tak in Rheden specialiseert zich in het onderhouden, repareren en moderniseren van zware industriële gasturbines van, met name, General Electric machines. Rheden is ook actief in het aanpassen van gasturbines op het gebied van de uitstoot van schadelijke gassen. Ook is men druk in de weer met onderzoek omtrent het stoken van waterstof. Dit kan dan zijn 100% waterstof of waterstof in combinatie met een andere brandstof. Op de plattegrond op de achterpagina is de locatie van Ansaldo Thomassen in het blauw weergegeven en staat vermeld onder de afkorting ATH. Cato In het geel zijn het de gebouwen 17, 18, en 19. De volledige naam is Cato Composites BV en het bedrijf is mede opgericht in 2008 door Joost van Lindert. De producten die gemaakt worden zijn thermoplastische composieten.

pagina 12

Van Wikipedia weet ik dat een thermoplast een kunststof is dat bij verhitting zacht wordt. Het bekendste product is wel het plastic flesje. Door in het proces toevoegingen te gebruiken (glas, koolstofvezel, ed.) ontstaan er composieten die een brede toepassing kennen. De universiteit van Twente zegt hierover het volgende: Thermoplastische composieten staan voor een brede doorbraak in de automobielindustrie. Dit “materiaal van de toekomst” is superlicht en daarbij sterk en stijf, maar ook duurzaam en recyclebaar. Cato maakt, onder andere, helmen, batterijbehuizingen, kniebeschermers, koffers en nog veel meer. Een bekend product van hen is de Zwitserse legerhelm. Zie ook: www.cato-composites.com

Zwitserse legerhelm

Heitink

Het embleem op het bord bij de ingang doet vermoeden dat deze firma zich bezighoudt met grondwerk. En inderdaad; de volledige naam is Heitink-AGWT. (Aannemersbedrijf, Grondverzet, Waterbouw, Tuinaanleg). Zelf zeggen ze over hun bedrijf op hun website het volgende: Wij zijn een kleinschalige onderneming die de verantwoording(!) op zich neemt en alles binnen de afgesproken prijsklassen en termijnen probeert te realiseren. Wij nemen kleine en grotere projecten aan en zorgen dat alles van top tot teen geregeld wordt. Wij zijn voornamelijk aan het werk met eigen bemanning en materialen en dus zo min mogelijk afhankelijk van anderen. Op het terrein nemen ze een bescheiden plaats in. Zie nummer 12; dit is het rood gearceerde gedeelte, getekend boven de kantine.

Voor een beschrijving van al hun werkzaamheden, verwijs ik u naar hun website: www.heitink-agwt.nl

Grondverzet

CMS

Wat niet op het bord bij de ingang is vermeld, is de firma CMS. Deze firma is gezeteld in de oude bedrijfsschool bij de ingang. De volledige naam is CMS Componenten Matrijzen Stempels BV en men is specialist in de productie van fijnmechanische onderdelen voor de machine-, matrijzen-, en stempelbouw. Zij produceren uitsluitend op klantspecificatie enkelstuks en kleine tot middelgrote series en daar waar gewenst assembleren zij deze tot montagegerede modules. CMS is aangesloten bij de metaalunie en is een SOM erkend opleider.

Voorbeeld van stempels

Een matrijs of gietvorm is een negatief model van het gewenste product. Een stempel is een gereedschap waarmee men figuren in een materiaal slaat.

pagina 13

Bezoek Fort Pannerden door Henk J. Stoelwinder Vandaag, 2 oktober 2019, was het dan zover. N.a.v. de gehouden enquête onder de donateurs was Fort Pannerden gekozen als favoriet om een bezoekje te brengen. Op 2 oktober jl. stonden rond 13.30 uur een 40-tal gepensioneerden te wachten op de tuk tuk om vanaf de parkeerplaats te worden vervoerd naar de ingang. Voor sommigen was de afstand vanaf de parkeerplaats beloopbaar en deze kwieke “oudjes” gingen dan ook te voet. Nadat ieder elkaar de hand had geschud en elkaar had begroet met kreten als “Hé, dat is een tijd geleden” en “Jij er ook bij, leuk” werd onder het genot van een bakkie koffie en wat lekkers even bijgekletst. Rond 14.30 werd men uitgenodigd om een filmpje te bekijken over het ontstaan van het Fort. Dit was een interessant stukje geschiedenis. Na afloop werden er drie groepen gevormd voor een rondleiding door het Fort, dat bestaat uit vijf verdiepingen en 124 lokalen. Vanaf het hoogste uitzichtpunt heeft men een prachtig uitzicht over de Waal, Rijn en Pannerdensch Kanaal. In het Fort kom je alles te weten over de rol die het heeft gespeeld in de tijd van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, WO 1, en WO 2. Maar ook over de krakers die er waren gehuisvest om het Fort te bewaken en zo trachtten het verval

te voorkomen. De overheid toonde toen eigenlijk geen interesse meer om dit stuk erfgoed te bewaren. Dankzij deze krakers is het Fort behouden en in ere hersteld. Tijdens de rondleiding door het Fort was het kanonschieten wel een hoogtepunt. Hierbij mocht door de bezoekers worden aangegeven wat er beschoten zou worden. Jammer dat er volgens sommige aanwezigen te weinig kruit in de loop werd gedaan. De anderhalf uur durende rondleiding heeft vele indrukken achtergelaten bij de deelnemers en een goede indruk gegeven hoe de militairen daar waren gelegerd en hebben geleefd in de periodes dat men daar zat. Het was een zeer leerzaam stukje geschiedenis van het Fort zelf, maar ook van de omgeving en van wat zich daar allemaal heeft afgespeeld in de periode van het ontstaan (gebouwd tussen 1869 en 1872) tot aan heden. Na een afsluitend drankje en een klein hapje is men rond 16.30 uur weer met de tuk tuk naar de parkeerplek gebracht. Alom was er waardering voor diegenen die deze bijzondere middag hadden georganiseerd, en werd de hoop uitgesproken dat er in de toekomst meer van dit soort uitstapjes georganiseerd zullen worden. Ter illustratie vind u enkele overzichtsfoto’s van deze middag, beschikbaar gesteld door Jan Saalmink en Hans van Erdelen.

Welkom door

de voorzitter

pagina 14

Aan de

welkomst-

koffie

Het Pannerdensch Kanaal

Rechts de Waal

Mozaïek door krakers

gemaakt.

Wind, vuur, lucht en

aarde.

Beschilderingen, gemaakt door militairen in de oorlog

Links: Eenpersoons

onderzeeër,

opgevangen in netten

voor de brug van

Nijmegen.

Rechts: Geschut.

pagina 15

Drie voormalige

Pinksterbloemstraatbewoners

vertellen.

Inleiding.

Toen ik nog actief was in de redactie van de Nieuwsbrief – vóór 2013 had ik al het plan om enige eerste bewoners van deze straat te laten vertellen hoe zij daar gekomen zijn en geleefd hebben. Thomassen bood in de vijftiger jaren zelfs een huis aan als men werd aangenomen.

Het was in mijn ogen toch een bijzondere straat voor vele Thomassenaren, die ik goed kende. Net op tijd zijn we er toch nog in geslaagd om van twee eerste bewoners en één bewoner van de tweede generatie hun verhaal op papier te krijgen. Zeker lezenswaardig !

Ook vanuit dit perspectief kunnen we De Nieuwsbrief voor de vele lezers levendig houden, vind ik.

Eddy Krabbenbos Doesburg 26 september 2019

Netty van der Wolf: Herinneringen

In 1957 een jaar na ons trouwen heeft Peter bij Thomassen gesolliciteerd en is hij door de heer

Botter aangenomen. Peter had in het laatste jaar van de oorlog zijn HTS- elektrotechniek gehaald en in 1950 na zijn diensttijd ook HTS-werktuigbouwkunde gedaan. Dat trok hem meer. We kregen toen een huis in de Pinksterbloemstraat aangeboden. Dat was in die tijd van de woningnood bijzonder. Gelijk met ons kwamen nog veel meer mensen uit het westen naar Rheden in de Pinksterbloemstraat wonen. Het was een straat met iets oudere en veel jonge gezinnen. Ik zal de huizen die Thomassen aan zijn mensen kon bieden, benoemen. En ook de tweede ronde bewoners, voor zover ik dat weet.

Op nummer 2 woonden Gerritje en Gerrit van Putten. Zij kwamen allebei uit Rheden Ze hadden geen kinderen en wie er na hen woonden, weet ik niet.

Op nummer 4 woonde de familie Daams en hun dochter. Ze zijn later naar de Massenweg verhuisd, ook in Rheden. Ik weet niet wie er zijn gaan wonen nadat ze verhuisd waren.

Op nummer 6 woonde de familie Koolmees met, ik dacht, twee zonen.

Op nummer 8 of 10, ik weet het niet zeker, woonde de familie Konings. Met dochter Haukje, die bij Thomassen ging werken op kantoor en daar haar man dhr. Van der Kieft, de financiële man van Thomassen, ontmoette en later met hem trouwde. En naar Italië verhuisde. En een dochter kreeg. En altijd als ze in Nederland was, ging ze de oude buren, de familie Combee bezoeken.

Op nummer 12 woonde de familie Bongers, met dochter Sylvia. Wie daar later is komen wonen, weet ik niet.

Op nummer 14 woonde de familie Combee, Pie en Bart. Daar kwam Peter altijd. Want Bart was een groot vakman en Peter bouwde graag hobby-machines met hulp van Bart. Later vooral, toen Peter als hobby klokken ging repareren, heeft Bart een houtdraaibank voor Peter gemaakt.

Op nummer 16 woonde de familie Den Adel. Hij werkte ook in de fabriek. Ze hadden een zoon en twee dochters. Ik weet niet wie er daarna woonden.

Op nummer 18 woonde mevrouw Beijer. Vriendin van mevrouw Elhorst, die de sociale

Netty van der Wolf

pagina 16

werkster bij Thomassen was. Of mevrouw Beijer nog leeft en of ze er nog woont weet ik niet.

Op nummer 20 woonde de familie Van Leeuwen. Hij was baas in de fabriek. Ze hadden één dochter en woonden later in Dieren.

Op nummer 22 woonde Arie Kruiswijk met twee zonen, Arie en Seeger. Ik weet niet wie er daarna is gekomen.

24 Op nummer woonde de familie Sietsma. Wie daar nu woont weet ik niet. Ik was zelf al verhuisd toen zij weggingen.

Op nummer 26 woonden Eef en Piet Boersma. Piet was de zoon van een leraar van de technische school in Doesburg. En Eef kwam uit Drenthe, waar ze later naar toe zijn verhuisd met twee dochters, Marion en Evelien.

Op nummer 28 woonden Piet en Dinie Swanink, hele goede vrienden. Ze hadden geen kinderen maar pasten altijd op onze zoon Kees. Als Piet en Dinie voor Sint en Piet speelden, dan herkende Kees de stem van Piet. Want Sint zei net als oom Piet: “Dag Kees”.

We waren zo goed met alle buren, ook die tegenover ons in dezelfde huizen woonden. Allemaal jonge gezinnen die elkaar hielpen. Ik had bijvoorbeeld een centrifuge en regende het, dan kwamen ze bij mij de luierwas door de centrifuge doen.

Op nummer 30 woonden wij. Kees is daar geboren. En twee maanden later zijn grote vriend Erik Schurink, die woonde op nummer 27.

Op nummer 19 woonden An en Jan de Geus. Met vier kinderen. Ze hebben ongeveer drie jaar daar gewoond en zijn daarna vertrokken. Daarna zijn Atie en Henk IJspeert er komen wonen. Die woonden een paar maanden in de Speenkruidstraat en zijn toen in de Pinksterbloemstraat komen wonen. Zoon Peter hadden ze al en Maarten en Ellen zijn daar geboren. Ellen is geboren toen Henk met geelzucht in het ziekenhuis lag. Ik heb Atie met baby Ellen naar het ziekenhuis gebracht om haar aan Henk voor te stellen.

Op nummer 21 woonden An en Tom Verberg, met Inge en later ook Marjolein. Ook hebben Juul en Gerard Romein er nog gewoond. Met drie dochters. Die zijn naar Eindhoven gegaan.

Waren ook prettige buren. Later zijn Kees en Ellie Westhoven met Paula en Hans daar komen wonen.

Op nummer 23 woonden Wil en Piet Eland met Jeanette en Karin. Wil is nog steeds een dierbare vriendin van me die ik regelmatig zie. Ze woont nu Zutphen en heet Van Raay. We zijn even oud. Toen Wil 85 werd vierde ze dat met de kinderen en goede kennissen en kwamen de oude verhalen van alle logeerpartijen en zo weer boven.

Op nummer 25 woonden Tine en Hans Thierry, met Peter en Annet. Ze zijn naar Zeeland vertrokken. Ze leven nu niet meer. Later woonden Jan en Stannie Visser daar. Met drie kinderen.

Op nummer 27 woonden Riet en Herman Schurink, de ouders van Kees zijn eerste vriend Erik. Die hebben toen Erik ruim een jaar was in Canada, in Calcary, gewoond. Herman was voor Thomassen daar. In Canada is Frank geboren, hij heeft een dubbel paspoort gekregen. Toen de oma’s het huis van Riet aan het schoonmaken waren, wist de hele buurt dat ze weer terugkwamen. Riet en Herman zijn goede vrienden gebleven. Met de Schurinks heb ik nog steeds contact, niet zo veel meer als vroeger, maar af en toe.

Op nummer 27 hebben later Joan en Wim de Bruin gewoond, met Irene en Hugo. Joan herinner ik me als een lieve, onzekere vrouw.

Op nummer 29 woonden Wil en Jan Lammers, met Henk-Wim , Jacqueline en Monique. Die zijn naar Veenendaal verhuisd en leven niet meer.

Later woonden Bram en Alie Vermeulen daar met vier kinderen. Zij zijn na ons naar Dieren verhuisd. Ron was met Kees bevriend en ging toen zijn moeder ziek was met ons mee naar Frankrijk.

In Frankrijk kwamen ook andere buren op visite. Atie en Henk kwamen daar ook. En Wil en Piet en de kinderen ook. Piet en Dinie logeerden altijd bij ons in Andlau.

De sfeer in de Pinksterbloemstraat was in die tijd bijzonder.

Peter heeft niet vanwege een huis gesolliciteerd, want wij hadden een koopflat in

pagina 17

Schiedam. Maar de anderen veel wel, vooral de jongeren.

Dat de Pinksterbloemstraat voor hoger-opgeleiden was, vind ik een fabeltje.

Er woonden ook mensen van Thomassen in de gemeentehuizen. Zoals Arend Reinten, die woonde als eerste in een gemeentewoning. En Van Olden, als tweede, woonden in het huis naast Atie en Henk, met hun zoon.

De Van Swietens woonden later naast ons, op nummer 28. En toen wij weggingen zijn ze in ons huis op 30 gaan wonen, dat was een hoekhuis. Ze waren de tweede bewoners van ons huis, tot Belia niet meer alleen kon zijn.

Geudeke woonde niet in de Pinksterbloemstraat, maar in de Scheuterstraat.

De kinderen van dezelfde leeftijd speelden met elkaar. Kees was één van de oudsten, met Jeanette en Karin Eland en met Erik en Frank Schurink. Peter IJspeert was jonger.

De dames Meijerink en later juffrouw Elhorst waren de contactpersonen.

Als je nog meer zou willen weten, moet je dat maar zeggen. Dan vertel ik het je wel, Ik weet nog veel over de bewoners. We gingen vaak vertrouwelijk met elkaar om.

Ik hoop dat ik zo voldoende heb uitgezocht en anders hoor ik wel. Met vriendelijke groeten, Netty van der Wolf.

Cees Westhoven:

Ons leven aan de

Pinksterbloemstraat in Rheden

In de maand augustus van het jaar 1967 hoor ik op kantoor van een mij bevriende collega dat de toenmalige chef van de Mechanische afdeling ir. Gerard Romein Thomassen zou gaan verlaten voor een andere betrekking. Ik weet dat hij woonachtig is aan de Pinksterbloemstraat en hij zal dat huis dus moeten verlaten. Ik maak meteen een afspraak bij mevrouw Elhorst, toentertijd onze Bedrijfsmaatschappelijk Werkster, die ook belast is met de verdeling van de woonruimte waar Thomassen de zeggenschap over heeft. Ik wilde er namelijk zeker van zijn dat ik de eerste zou zijn met belangstelling voor deze woning. We woonden sinds december 1966 aan de Havelandseweg in Rheden, in een duplexwoning en deze was niet geschikt voor een huishouding van meer dan twee personen. En aangezien wij in september van dat jaar onze eerste kind verwachtten, wilden we dan ook graag naar een ruimer huis.

Het duurde toch nog geruime tijd voor de beslissing over de toekenning werd genomen, maar begin oktober kreeg ik te horen dat ik de woning aan de Pinksterbloemstraat nr. 21 kon gaan huren. We gingen daarmee van een tweekamer- naar een vierkamerwoning.

Het lukte ons uiteindelijk om er in december van dat jaar in te gaan wonen. Ik denk dat we daarmee vermoedelijk wel de derde of vierde bewoner zijn geworden van dit pand.

Welke Thomassenaren woonden er destijds ook in onze directe omgeving en dan met name de twee laatste woonblokken van de Pinksterbloemstraat gezien vanaf de Massenweg? Dat waren direct naast ons de families IJspeert (Henk) in het laatste pand van het woonblok en aan de andere kant de familie van Loon (Martin). Weer daarnaast achtereenvolgens de families Visscher (Jan), de Bruin Wim) en Vermeulen Bram). Aan de overzijde recht tegenover ons woonden de familie van Leeuwen (baas), daarnaast Kruiswijk, Sietsma, Swaning (Piet) en van der Wolf (Peter), aan de andere kant van de van Leeuwens de familie Schuurman en Beijer (baas). Allemaal Thomassenaren maar uit verschillende afdelingen van het bedrijf, alleen Peter van der Wolf en ik werkten in dezelfde afdeling.

Van de overige woonblokken van de straat weet ik niet meer de namen van alle bewoners maar

Elly en Cees Westhoven

pagina 18

voor zover mij is bijgebleven waren dat in ieder geval de families Daams, Combee, Pleister en van Olden.

Al vrij snel hadden we heel prettige contacten met onze buurtgenoten en dan vooral met de families IJspeert, Visscher, Vermeulen en van der Wolf terwijl we de overige buurtjes vanzelfsprekend vriendelijk groetten en/of er een praatje mee maakten.

Voor elkaar op de kinderen passen wanneer je eens een avond weg wilde was in het algemeen geen probleem. Daarbij maakten we dan ook gebruik van een babyfoon, aanvankelijk nog niet draadloos want die bestonden toen nog niet of waren heel duur. Maar met behulp van de nodige kabel ging het ook. Wat later kwam Jan Visscher voor de dag met een radio bestuurd exemplaar met twee antennes er bovenop, daardoor waren lange draden van het ene huis naar het andere niet meer nodig.

In onze onderlinge contacten kwam op enig moment ter sprake dat ik een liefhebber was van ballroom dansen. Toen ik nog vrijgezel was had ik daarin zelfs de graad “goud met ster” behaald. Verschillende medebewoners waren tot dan toe niet in de gelegenheid geweest om dansles te nemen of waren er nog niet toe gekomen. Wil jij ons dat niet leren, was de vraag. Dat leek mij wel wat en dus werd gedurende een aantal vrijdagavonden bij ons thuis geoefend. Tafel en stoelen aan de kant en zo werden met muziek van grammofoonplaatjes onder meer de Quickstep, de Engelse wals en de tango ingestudeerd. We waren dan met vier en soms met vijf echtparen uit de buurt, ook nog bijzonder gezellig.

Voor de verwarming van ons huis maakten we gebruik van gaskachels, aanvankelijk alleen in de woonkamer maar wat later ook met een bijzetkachel in de keuken. Centrale verwarming was destijds nog duidelijk in opkomst. Samen met Henk Aalders, die toen op de Worth-Rhedenseweg woonde, hebben we het initiatief genomen om in onze woningen ook centrale verwarming te krijgen. De beheermaatschappij van onze woningen Kok Beheer had na een aanvankelijke afwijzing maar door onze aanhoudende vraag en druk geen bezwaren meer en waren bereid met een huuraanpassing centrale verwarming te installeren, mits er tenminste vijf deelnemers zouden zijn. Dat lukte

en zo kon het gebeuren dat in een tijdsbestek van twee dagen bij ons centrale verwarming werd geïnstalleerd. We vonden dat uiteraard heel comfortabel. Ik heb zo het idee dat in latere jaren alle huizen in de Pinksterbloemstraat wel met centrale verwarming zijn uitgerust.

We stelden in de navolgende jaren met enige regelmaat bij de woningbeheerder de mogelijke koop van onze woning aan de orde. Het was inmiddels niet ongebruikelijk dat huurwoningen aan de bewoners werden verkocht. We zouden dan bijvoorbeeld een nieuwe keuken kunnen aanschaffen en desgewenst de kamer kunnen uitbouwen. De eigenaar van de woningen, het Pensioenfonds voor de Metaalindustrie wilde daar evenwel toen nog niets van weten.

Mijn vrouw en ik wilden toch wel graag in de gelegenheid zijn om ons huis naar eigen idee en smaak in te richten. Dat was voor ons dan ook de belangrijkste overweging om toch maar naar een koopwoning uit te zien. In de gemeente Rheden lukte ons dat niet en uiteindelijk kwamen we in 1977 in mijn geboortestad Doesburg terecht. Daar wonen we inmiddels alweer tien jaar in ons derde huis, een appartement aan de IJssel, met heel veel plezier. Het moet echter vermeld worden dat we in de Pinksterbloemstraat ook bijzonder prettige jaren hebben doorgebracht.

Riet Schurink-Soetekouw: Huisfeestje

Het was in 1957 dat we het huis, nummer 27, in de Pinkster-bloemstraat in Rheden kregen aangeboden. Herman had gesolliciteerd op een baan met huis. Heel belangrijk want de tijd van de naoorlogse inwoning was nog niet helemaal

Riet en Herman Schurink

pagina 19

voorbij. Hoe mooi zou het zijn voor een jong stel om een eigen huisje te hebben.

In Thomassen's nieuwgebouwde doorzonhuizen aan de Pinksterbloemstraat vonden meerdere nieuwe jonge werknemers, van buiten Rheden komend, hun woonplek.

In deze importbuurt, ook wel luierbuurt genoemd, hebben we zeven jaar met veel plezier gewoond. Daarbij kwam wel een tussentijdse onderbreking van 10 maanden voor een zakelijke uitzending naar Canada, in Calgary. Met één kind heengegaan, met twee teruggekeerd! Het buurtje miste ons zeer en bij thuiskomst werden we vreugdevol weer in de armen genomen. Met een huisfeestje vierden we later de terugkeer in ons huis dat zo lang onbewoond was geweest.

Het was nog de tijd van koffie, gebak en limonade maar door onze buitenlandse ervaring hoorde op zo'n avond iets extra's om de lusten te vieren vonden wij.

Dus zorgden we voor een paar flessen wijn, genoeg voor enige liefhebbers. Die bleken echter talrijker te zijn dan wij hadden gedacht, dus ging halverwege de avond een delegatie van twee naar de plaatselijke slijterij annex café in de Groenestraat voor een aanvulling. De eigenaar toonde zich zeer vereerd voor de klandizie en bood beide jonge mannen elk een dikke sigaar aan met de mededeling altijd nog later terug te kunnen komen.

Nou, dat was niet nodig, maar zeker is zeker, het werd een jolig feestje.

De appelcake van Lien Neger, gebakken door Lien Nakken

De kwaliteit van de ingescande foto van de appelcake van Lien Neger, die wij in het

vorige nummer plaatsten, was niet best. Gelukkig ontving de redactie van Lien Nakken,

een bijna-naamgenoot van Lien Neger, een foto van de cake die zij volgens het recept

gebakken heeft. Daar lusten we wel een plakje van!

pagina 20

De bedrijfsschool van Thomassen, deel 3 door Jan Weeda

In dit deel gaat het over de periode vanaf 1970 tot 1980. De nieuwe aanpak van de Bemetel In januari 1970 schreef leermeester Kamp een stukje over de nieuwe aanpak van de Bemetel. Het kwam er in het kort op neer, dat de LTS-en vanaf die tijd leerlingen afleverden, die niet meer de handvaardigheden bezaten als voorheen. Dat kwam omdat de scholen zich meer gingen instellen op de geschiktheid van een leerling voor een bepaalde richting. Dat betekende dat de handvaardigheden meer en meer doorgeschoven werden naar de vakopleiding. In artikel 1 van de wet op het leerlingwezen was namelijk het woordje vakonderwijs vervangen door beroepsonderwijs. In het kort kwam het hierop neer dat het aantal uren praktijk op de scholen ingeperkt werd en dat er meer aandacht werd besteed aan theoretische vakken en vorming van de leerlingen. Dat legde wel weer een extra druk op de opleiding. Dat betekende ook een nieuwe aanpak. De eisen die gesteld werden waren:

Technische vaardigheden voor handelingen die bij het beroep horen.

De kennis nodig om deze vaardigheden op een juiste wijze toe te passen.

De vakken, nodig om deze kennis op te doen.

De sociale aspecten zoals het samenwerken met elkaar.

De organisatorische kennis over de werkplaats en het bedrijf.

Daarbij was het belangrijk dat er een goede samenwerking moest komen tussen de opleidingen op het bedrijf, de LTS en de landelijke en regionale bedrijfsorganen. Wat betekende dat voor de leerling: In het 1e leerjaar moesten de leerlingen al examenrijp gemaakt worden, d.w.z. dat dit jaar een vormend jaar werd, waarvan het programma volledig vastlag.

In het 2e leerjaar werd de opleiding meer en meer afgestemd op de persoon zelf. De leerling liep stage op verschillende afdelingen van het bedrijf. Verder werd de handvaardigheid uitgebreid door eens in de zes weken een examenwerkstuk te maken. Wisseling van de wacht: Op 22 april 1972 neemt de heer de Lijser officieel afscheid als hoofd van de Bemetel opleiding. De heer Schimmelpenninck, hoofd van afdeling personeelszaken, prees de kwaliteiten van de heer De Lijser. Hij kreeg het in de afgelopen periode voor mekaar, dat meerdere leerlingen de Maas-Geesteranus-prijs kregen uitgereikt voor de beste prestatie in hun leerjaar. Er was bij hem geen generatieverschil, want hij ging ook nog als 60-plusser mee naar vormingskampen, uitstapjes, e.d.

Namens de collega’s kreeg hij een boormachine. De leerlingen boden de heer en mevrouw De Lijser een schommelbank aan. Tenslotte dankte hij allen voor de prettige samenwerking en het mooie afscheid. De heer Kamp werd zijn opvolger. Meetcursus en een ludieke diploma-uitreiking

Het echtpaar De Lijser op de schommel-bank

Leerlingen actief tijdens de meetcursus

pagina 21

Naast de opleidingen tot leerling, gezel en meester was er ook de mogelijkheid om via Stichting Bemetel andere cursussen te volgen teneinde je kennis en vaardigheden te vergroten. Na een voorbereiding van 40 lesuren slaagden in 1972 maar liefst 20 (oudere) leerlingen voor een proeve van bekwaamheid. Ook werd in 1972 nu eens afgeweken van de gewone diploma-uitreiking in de kantine van Thomassen. Deze keer vond dit plaats op de boerderij van de familie Jansen in Baak. De stal was mooi versierd met guirlandes, gekleurde verlichting en ballonnen. Op de hooizolder speelde de boerenkapel “De Heuibloazers”. Er waren ongeveer 200 personen aanwezig. De avond werd geopend door het hoofd van P.Z. de heer Schimmelpenninck. Ook directeur Beentjes was aanwezig. Daarna werden de diploma’s uitgereikt door de heer Kamp. In de pauze, omlijst door Wim Magendans op zijn orgel, werd de jaarlijkse verloting gehouden. Daarna werd door 3 leerlingen een lied uitgevoerd op de melodie van “Farce Majeure”. Het klapstuk van de avond was wel de melkwedstrijd tussen de heren Schimmelpenninck en Beentjes. Deze werd gewonnen door eerstgenoemde. Daarna volgde nog een spel met sla-om met biggen. Tenslotte volgde er nog een spel en werd de avond afgesloten met een vrolijke dans en een polonaise. Nieuwe opzet praktijkexamen voor gezel in augustus 1976: In het cursusjaar 1975-1976 is er overleg geweest tussen de opleiding en een aantal bazen uit de fabriek om te komen tot een aanvaardbaar praktijkexamen voor gezel. In een reeks vergaderingen na werktijd in de streekscholen van Arnhem en Doetinchem werden ook de scholen, de Bemetel en de V.V.A. hierbij betrokken. Er kwamen drie praktijkexamens. Kort samengevat komt het hierop neer:

Examen bankwerken, bestaande uit een gecompliceerd werkstuk, waarbij precisie en montage belangrijk is en een laswerkstuk op peil van het beginnersdiploma.

Examen pijpbewerken, bestaande uit het maken van een apparaat waarin zowel het pijpbewerken, constructie en lassen/solderen is vertegenwoordigd.

Examen draaien, bestaande uit het maken van een werkstuk, waarbij diverse bewerkingen zoals draaien, kotteren, boren en frezen tepaskomen

De werkstukken worden door bazen uit de fabriek beoordeeld en de eindcontrole zal door de stichting Bemetel worden uitgevoerd. Oudste leerling Op 22 oktober 1976 kreeg Theo Evers (44 jaar) het diploma meester bankwerken uitgereikt. Dat gebeurde in die tijd niet vaak, zowaar een goede prestatie op die leeftijd. De nieuwe bedrijfsschool Op zaterdag19 februari 1977 zat de ontvangstzaal vol genodigden, waaronder de burgemeester, leden van het managementteam, directie en leerkrachten van verschillende technische scholen, leraren en oud-leraren van de bedrijfsschool, ouders en leerlingen. Ze

waren aanwezig voor de opening van de nieuwe bedrijfsschool. Directeur Alblas zei o.a. in zijn toespraak: “De nieuwe school is een mijlpaal in de ruim 70-jarige geschiedenis van het bedrijf. Wij als Thomassen hebben een gerichte opleiding altijd als zeer belangrijk gezien. Zo begon de opleiding in 1948 met 20 leerlingen. Tien van deze leerlingen vervullen momenteel een leidinggevende functie in onze productie-afdelingen. Een ander deel van deze leerlingen is nu werkzaam in onze bedrijfsbureaus of als groepsleider op de tekenkamers.

Diploma-uitreiking aan Theo Evers

pagina 22

In de periode 1965-1975 heeft de bedrijfsschool 271 leerlingen opgeleid, waarvan er nu 209, dat is 78%, nog steeds werkzaam zijn in ons bedrijf”.

Na de verschillende toespraken werd de nieuwe bedrijfsschool officieel geopend door burgemeester Borrie van de gemeente Rheden.

Binnen gaven de leerlingen een demonstratie van de mogelijkheden die de school hun biedt, in bankwerken, pijpbewerken, lassen en draaien. Leslokalen, was- en kleedkamers en spreekkamers werden aan de genodigden en de ouders getoond. Tegen een vroegere leermeester werd de volgende opmerking geplaatst: “Hierover hebben jullie vroeger veel gedroomd”. Prompt kwam het antwoord: “Vroeger droomden we niet, we werkten”.

Officiële opening van de nieuwe school

(Merkw)aardige borden door Ab Boersma

Aan verkeersborden geen gebrek in Nederland, maar in het buitenland kunnen ze er ook wat van. Het onderstaande bord kwam ik tegen in Castelldefels, Spanje. Deze plaats ligt iets onder Barcelona. Op de drukke boulevard lopen een hoop mensen met een hondje. Echter, wanneer je de uitwerpselen van de hond niet opruimt, is het kassa geblazen. Het is dan ook geen wonder dat er nergens een drol te bekennen was.

Het tweede bord is te vinden in Sydney, Australië. Ik was daar om een cursus compressoren te geven namens TSFE (Thomassen Service Far East), afdeling Down Under. Dit is de grens tussen een glas in je hand en een bekeuring.

De nieuwe bedrijfsschool

pagina 23

Nieuws van en over de bedrijven Ansaldo Thomassen

Jacques Jansen met pensioen

Gebaseerd op een interview door Michèle Jonkhout Vertaling uit het Engels: Jan Huisman

Jacques, een eerste vraag: hoeveel banen heb je in de laatste 40 jaar gehad?

Ik had zes verschillende banen, maar ook mijn taken en verantwoordelijkheden veranderden een aantal keren binnen een baan.

Jacques heeft een stapel versleten papieren onder handbereik en ik wil graag weten waar die over gaan. We maken een sprong terug in de tijd, naar een brief van 10 september 1973 waarin Jacques een baan bij Thomassen Holland wordt aangeboden. Met het beleefde verzoek of Jacques in drievoud wil reageren (ik doe het, ik doe het, ik doe het). Twee maanden later krijgt Jacques de brief, weer handgetypt. De proeftijd is voorbij, alle medische controles zijn ok en hij begint aan een werkperiode van 3,5 jaar. Dan doet zich een mogelijkheid voor, ook op het gebied van salarisadministratie, bij Etsco, een joint venture van de licentiegever Elliott en Thomassen. De sollicitatiebrief moet handgeschreven in het Engels ingediend worden. In de advertentie staat: “leeftijd tussen 25 en 35”, dat zou nu ondenkbaar zijn. In deze baan krijgt Jacques ervaring in een internatio-nale omgeving. Helaas houdt Etsco na 5 jaar op te bestaan en Jacques kon teruggaan naar Thomassen, in de contractserviceafdeling. Dit vormde de volgende geweldige tijd in zijn carrière. Hij kreeg te maken met export-financiering en het verkrijgen van bankgaran-ties. Hij begon ook te reizen. Later, na een reorganisatie van de afdeling, werd hij ook verantwoordelijk voor valutaposities. Voor deze baan volgde Jacques aanvullende cursussen op financieel gebied, opdat zijn kennis gelijke tred hield met de groeiende geldtrein. In die tijd groeide Thomassen snel en Jacques kreeg nu een baan in de Holding aangeboden (RSV, red.). Erg leuk, maar specialisatie was nodig in die banen, waardoor zijn takenpakket kleiner werd. Hij was nog steeds verantwoordelijk voor de geldstroom in de onderneming, de valuta-posities en de geldvoorraad. Meer cursussen volgden, zwetend op de zolderkamer terwijl het gezin zich vermaakte in de zonnige tuin.

In dit stadium van het gesprek komt er een mysterieuze glimlach op Jacques’ gezicht. Hij schuift een voorwerp over de tafel en gaat verder: “Met alle kennis en ervaring zou de dollar gewoon nog steeds op en neer gaan. We kregen dus een dingetje om ons te helpen als we vast zaten”. Dat dingetje blijkt een ‘spin ball’ te zijn. Ik zie er antwoor-den op zoals “bid” of “vraag het mama”.

De bal kon niet voorspellen dat Jacques in 1999 een ontslagbrief van Thomassen International zou krijgen, met de mededeling dat er voor hem een andere functie gevonden was bij de Thomassen serviceafdeling. In het begin was hij niet enthousiast over die baan, maar nadat er een nieuwe manager kwam werd hij gelukkiger in zijn rol. Jacques’ carrière zette zich voort en hij heeft in zijn laatste functie meer dan tien jaar gewerkt.

Jacques, waar ben je werkelijk trots op? Wel, op een aantal dingen. In 1984 werd ik gealarmeerd door een rare transactie en ik was er bijna zeker van dat het fraude was. De politie kwam eraan te pas en inderdaad kon ik de onderneming een half miljoen gulden besparen. Vorig jaar deden we ons uiterste best om een transactie rond te maken waarin Ansaldo CH en Engie betrokken waren, met een bedrag van zes cijfers op onze bank als resultaat. Ook positief is als alle processen in de pas lopen en het geld van onze klanten staat in zes dagen op onze bankrekening. Zulke dingen maken mijn dagen goed.

Als je in (CEO) Peters stoel zat, zou je dan iets willen veranderen? Er is wel iets, maar ik ben er zeker van dat Peter dat al op zijn radar heeft. Ik zie te veel eilandjes en ik zou de afdelingen meer willen verbinden. Ik zou ook mogelijkheden willen onderzoeken voor automatisering, zodat we meer kunnen doen met minder. Alles om dubbel werk te vermijden.

pagina 24

Jacques praat maar door; over het voorbereiden van de exportfinanciering voor een Argentijns project, dat op de plank ligt vanwege de risico’s. Over hoe hij begon met een mechanische rekenmachine, en hoe iedereen zich verzamel-de rond de eerste elektronische calculator. Over het plagen van onze bankiers tijdens onderhan-delingen door een stropdas van de concurrent te dragen. En hoe, voordat Ansaldo ons over-nam, onze bank de stekker eruit trok en ons bijna bankroet liet gaan. Maar beter dan wie ook weet hij dat tijd geld is. Ik moet naar de volgen-de vergadering en Jacques is gelukkig met het begin van deze nieuwe fase in zijn leven.

Wij zeggen “vaarwel” en danken hem voor al het werk dat hij gedaan heeft.

BYE BYE Jacques.

Het gebeurde in de kerstweek…. Kerstmis 1995,

Oscar Ceulemans, Algiers Begin der tachtiger jaren, ergens in het diepe Zuiden, kerstweek. Wij komen uit het Noorden, richting woestijnstad Ghardaia, het is nacht, wij hebben haast en willen de weg verkorten. Daarom rijden wij over een parallelweg, voorheen speciaal aangelegd voor het Vreemdelingenlegioen. Alhoewel in slechte staat, wordt deze weg toch nog door aardig wat Arabieren gebruikt. Hier en daar treft men op vier palen gestutte, uit stro en riet gevlochten soort afdaken, oorspronkelijk bedoeld om de daaronder hokkende kooplui te beschutten tegen de zon en schaduw te bieden voor hun koopwaar, hoofdzakelijk fruit, meloenen, tomaten etc. Na een paar kilometer bemerken wij rechts van de weg een dergelijk strodak, waar een paar mensen onder hokken. Een beetje verder een Brake-Peugeot-405, schijnbaar met pech. In de woestijn heeft men de heilige plicht steeds hulp te bieden en alhoewel wij gehaast zijn besluit ik halt te houden en te kijken wat er scheelt. In het licht van mijn zaklamp zie ik een oude Arabier in boernoes, op de grond een jonge vrouw met kindje. Zij is zwaar gesluierd en in gesprek met een jongere man, eveneens op de grond hokkend. De oude Arabier vertelt ons wat er gebeurd is. De jonge vrouw met kindje is zijn dochter, de jongere man haar echtgenoot.

Zij is een paar dagen geleden bevallen in een noordelijk afgelegen kliniek en samen waren zij op weg naar huis toen, op een twintigtal kilometers van Ghardaia, zij te kampen hadden met motorpech. Het was al donker en niemand wilde hen meenemen. Dus zochten zij beschutting onder het bouwvallige afdakje. Stro op de bodem, samen met een toegelopen ezeltje, zoals er veel in het wild ronddwalen. Ik was zoals ieder jaar in Kerststemming en het gehele toneel deed mij sterk denken aan het stalleke in Bethlehem met Maria en haar kindje, maar dan niet met sneeuw en kitsch, neen, echt zoals het toen geweest moet zijn. Het geheel bood een aanblik zoals het in dezelfde omgeving, met dezelfde kledij onder een fonkelende sterrenhemel zich moet afgespeeld hebben. Mensen, mensen wat een ontroerend beeld, pikdonkere woestijn, daarboven een fluweelblauwe lucht, bezaaid met miljoenen sterren…onvergetelijk. Wij hebben de patriarch, moederke en kind, meegenomen en thuis bezorgd. De jonge man bleef bij de wagen en alles kwam terecht. Hier in Algerije in het diepe Zuiden hoeft men geen bijbelse figuren te tekenen of te schilderen, zij lopen er bij duizenden rond en wat er die nacht gebeurd is en wat ik toen beleefd en gezien heb staat voor eeuwig in mijn geheugen gegrift. Ik zou het voor geen gebraden gans, champagne, kaviaar en feestroes willen missen, God, hoe heerlijk en wisselvallig is toch het leven!

pagina 25

Nieuws van en over de bedrijven

Howden Thomassen Compressors (Opgetekend door Ab Boersma) Van mijn contact bij HTC, Thom Hahné, kreeg ik de volgende informatie over de verkoop-resultaten sinds augustus. Zuigercompressoren voor Novatek Ust-Luga Novatek exploiteert een complex voor de fractionering en overslag van gascondensaat (red. bij de winning van aardgas condenseren er componenten in het aardgasmengsel door de verandering van druk en temperatuur) in Ust-Luga, Rusland. Het complex werd in 2013 in gebruik genomen. Hiermee kan gascondensaat worden verwerkt tot lichte en zware nafta, kerosine, dieselfractie en scheepsbrandstof-componenten. Ze hebben in een project geïnvesteerd voor de bouw van een hydro- kraakinstallatie in hun complex in Ust-Luga, waarmee ze de verwerkingsdiepte van stabiel gascondensaat en de productie van lichte petroleumproducten kunnen vergroten. Voor de hydrokraker zijn meerdere compressoren nodig. Ofwel voor het toevoeren van waterstof aan de reactor, ofwel voor het comprimeren van het resterende gas. Het binnenhalen van dit project is een mooi voorbeeld waarin we ‘samen winnen’, omdat we nauw hebben samengewerkt met het lokale Howdenkantoor in Rusland. Verder voegen we zes units toe aan deze nieuwe klant, wat bijdraagt aan onze aftermarket strategie. De totale order heeft een waarde van USD 20,6 miljoen. De order bestaat uit 4 x C-7.2 en 2 x C-35.2.

Ust-Luga bevindt zich ten noordoosten van Estland aan de Golf van Finland. Sint-Petersburg bevindt zich op en 110 km afstand. Diafragmacompressoren voor Air Products in Templemars, Frankrijk In september ontvingen wij een order voor het maken van één 3-traps D123 diafragma-compressor package voor Air Products in Templemars in Noord-Frankrijk.

Type D123 Met deze order verkrijgen wij een marktaandeel buiten de traditionele olie- en gasmarkt. De fabriek van onze klant is een luchtseparatie- plant waar omgevingslucht wordt ontbonden in de hoofdcomponenten stikstof (78%), zuurstof (21%) en argon (1%). Deze componenten worden vloeibaar gemaakt om ze gemakkelijk te kunnen opslaan en te vervoeren. Wij hebben deze order verkregen om drie redenen. 1) Technisch kwam de offerte precies overeen

met wat de klant voor ogen had. 2) Goede technische ondersteuning in het

aanbodtraject. 3) Er is Franse technische ondersteuning in de

buurt (HBC) voor directe steun wanneer dat nodig is.

HBC is Howden Burton Corblin en is de Franse tak van Howden.

pagina 26

I B A L O N G K B K B A L I

E U R O G R A C H T I E G N

M A K E L S A A R E I U N M

M I J D R E C H T K L S I O A

W F F I E P E N M D T N H R

O E E M D I J K A S R R E O N

N A E N E A S D W O E E E U E

O O O N O N P E C E K T L

G D I O G E N E S S H F U M L

I D E T L A U R T T K S A O

R I B A T J A N N D E E T N Y

I R T S G R I A A I C R H G D

T S J U N O M T J K N R U

M M E R T 3 A K 7 C A M

T E K O U D E K E R K L C A

A O N D I N A U I H R

M S H T E R D A M M O T S

SCHAKELWOORD 118 door Ab Boersma In welk land kunt u de volgende bergen, vulkanen en bergketens vinden? In het grijze vlak vindt u een woord. Veel plezier.

1 Jungfrau 2 Fuji Jama 3 Zugspitze 4 Mount Everest 5 Ayers Rock 6 Karpaten 7 Kilimanjaro 8 Ural 9 Tafelberg 10 Preikestolen 11 Vesuvius 12 Julianatop 13 Mount Rushmore 14 Krakatau 15 Etna

BALONG (SMN) STREEFKERK (VNS) KOUDEKERK (VNS) MARNELLOYD (R’dam Lloyd) EEMDIJK (HAL) SOESTDIJK (HAL) SEPIA (Shell Tankers) DIOGENES (KNSM) KIELDRECHT (Van Ommeren) STATENDAM (HAL) EUROGRACHT (Spliethoff) AENEAS (KNSM) TJITARUM (KJCPL) GUINEEKUST (SMN) WONOGIRI (KJCPL) BATJAN (SMN) MIJDRECHT (Van Ommeren) HOUTMANGRACHT (Spliethoff) HOUTMAN (KPM) JUNO (KNSM) ONDINA (Shell Tankers) CLIO (KNSM) MARS (KNSM) BALI (SMN)

OPLOSSING NUMMER 117

De overgebleven letters (zie de grijze vakjes) vormen de zin: Ik ben makelaar in koffie en woon op de Lauriersgracht nummer 37 te Amsterdam Dit is de eerste zin van het boek Max Havelaar.

pagina 27

Indien onbestelbaar retour: Smitsweide 19, 6983 EH Doesburg

1,2,3,13 kantoren HTC 27 opslagloods FSH & ATH 4 kantoor ATH 30 magazijn/ kantoor HTC 5,6,7,8,9 fabriekshallen HTC 1 t/m 5 31 t/m 36 fietsenstalling, watervoorziening e.d. 10 bedrijfsrestaurant 38 huis, hier woonde vroeger Joop van Driel 11 magazijn HTC 39 leegstaand (was GE) 12 Heitink (rood gearceerd) 40 grijs, leegstaand (was GE) 12 geel fabriekshallen HTC (ex Machining) 40,41 geel, werkplaatsen Ubbink 14 werkplaats HTC 42 opslag olievaten HTC 15 loods A FSH 43 buitenopslag oost, leegstaand 16 loods B (leegstaand) 45 werkplaats/kantoor ATH, hal 6 27,18,19 CATO (loods C, D en E) 46 werkplaats ATH, hal 6 20 loods F HTC 47 lasserij ATH, hal 7 21 ontvangstzaal FSH 49 werkplaats/kantoor ATH, hal 6A 22 magazijn/kantoor CMS (vroegere 51 werkplaats/kantoor HTC, hal 8 bedrijfsschool) 53 ruïne, was testcel aero’s GE 25 ketelhuis 57 buitenopslag west FSH