De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010...

35
De prioriteiten van de Nederlandse burger Het waargenomen belang van maatschappelijke vraagstukken in 2010 en 2007

Transcript of De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010...

Page 1: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

De prioriteiten van de Nederlandse burger

Het waargenomen belang van maatschappelijke vraagstukken in 2010 en 2007

Page 2: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

2

Inhoudsopgave

1. Inleiding2. De belangrijkste vraagstukken3. Nederland en de wereld4. Links en rechts5. Tot slot6. Onderzoeksverantwoording

Prioriteiten van de Nederlandse burgerHet waargenomen belang van maatschappelijke vraagstukken in 2007 en 2010

Veldkamp

Dieter Verhue en Bart Koenen

29 november 2010

Page 3: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

3

Inleiding

Het waargenomen belang van maatschappelijke vraagstukken in 2010 en 2007

Page 4: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

4

Inleiding

� In onze samenleving spelen veel maatschappelijke vraagstukken die om een oplossing vragen. Voor de oplossing van deze vraagstukken isvoldoende draagvlak onder de bevolking een belangrijke voorwaarde. Bij vraagstukken die hoog op de agenda staan, zal er ‘vanzelf’ vanuit de samenleving een roep ontstaan om oplossing. Bij vraagstukken die laag op de agenda staan, zullen pogingen tot oplossing op weerstand stuiten. In zo’n geval past eerder een beleid dat is gericht op agendasetting.

� Hoe ziet de prioriteitenlijst van Nederlandse burgers er uit? Veldkampheeft samen met het Planbureau voor de Leefomgeving een methode ontwikkeld waarmee van een groot aantal vraagstukken de prioriteit in kaart kan worden gebracht. We hebben al diverse metingen met deze methode uitgevoerd. In dit document presenteren wij de uitkomsten van de meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de vorige meting, die vlak voor de start van de economische crisis plaatsvond, in mei 2007. Deze metingen zijn in samenwerking tussen het PBL en Veldkamp uitgevoerd.

Page 5: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

5

De belangrijkste vraagstukken

Het waargenomen belang van maatschappelijke vraagstukken in 2010 en 2007

Page 6: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

6

De belangrijkste vraagstukken in 2010

(27)

(8)

(32)

(3)

(31)

(1)

(9)

(2)

(7)

(4)

Dat de werkloosheid in Nederland vermindert

Dat de vervuiling van zeeën, rivieren en meren op de wereld in de toekomst afneemt

Dat de overheidsfinanciën in Nederland in de toekomst beter op orde zullen zijn

Dat er in de toekomst minder honger op de wereld is

Dat de economie in Nederland groeit

Dat er minder oorlog en terrorisme in de wereld is

Dat er meer wordt gedaan aan de bestrijding van criminaliteit in Nederland

Dat de mensen in Nederland verdraagzamer zijn en zich socialer gedragen

Dat de gezondheidszorg in Nederland verbetert

Dat de oudedagsvoorzieningen van mensen in Nederland in de toekomst goedgeregeld blijven

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

Positie 2010 Positie 2007

De uitkomsten zijn gebaseerd op N=1.551 respondenten: ieder vraagstuk is door gemiddeld N=240 respondenten beoordeeld. De vraagstukken zijn gesorteerd op de hoogste gemiddelde rangordepositie. Bij vraagstukken die significant veranderden is dit aangegeven met een pijl (alles is dus significant veranderd). De significantietoets is uitgevoerd op de gemiddelde rangordepositie van de vraagstukken.

Page 7: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

7

Oudedagsvoorzieningen, gezondheidszorg en omgangsvormen belangrijkst

� Eind augustus 2010 wordt de toekomstbestendigheid van de oudedagsvoorzieningen in Nederland het belangrijkste maatschappelijke vraagstuk gevonden. Dit vraagstuk steeg van de vierde plek in 2007 tot de eerste plaats in 2010. Op nummer twee en drie vinden we respectievelijk de gezondheidszorg in Nederland en de achteruitgang van omgangsvormen in de Nederlandse samenleving.

� Opvallende dalers in de top-10 worden gevormd door oorlog en terrorisme, honger in de wereld en wereldwijde vervuiling van zeeën, rivieren en meren. De prioriteit van deze vraagstukken is ten opzichte van 2007 afgenomen.

Page 8: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

8

De tien sterkste stijgers ten opzichte van 2007

+10

+11

+12

+13

+17

+17

+17

+22

+24

+25

Dat vrouwen en mannen in Nederland gelijke kansen hebben werk te vinden en promotiete maken

Dat de belastingen in Nederland worden verlaagd

Dat er in de toekomst voldoende, betaalbare en passende woningen in Nederland zijn

Dat de arbeidsparticipatie in Nederland wordt bevorderd

Dat de Nederlandse overheid kleiner en slagvaardiger wordt

Dat de werkloosheid in Nederland vermindert

Dat de betrouwbaarheid van de Nederlandse overheid toeneemt

Dat we in de toekomst in Nederland meer inkomenszekerheid hebben

Dat de overheidsfinanciën in Nederland in de toekomst beter op orde zullen zijn

Dat de economie in Nederland groeit

3410

399

278

337

256

105

114

123

82

61

Positie 2010

Aantal plaatsen gestegen

De uitkomsten zijn gebaseerd op N=1.551 respondenten (N=872 in 2007). Ieder vraagstuk is door gemiddeld N=240 respondenten beoordeeld (N=286 in 2007). De vraagstukken zijn gesorteerd op de grootste verschuiving sinds 2007. Bij alle weergegeven vraagstukken is de verandering significant. De significantietoets is uitgevoerd op de gemiddelde rangordepositie van de vraagstukken.

Sterkste stijgers

Page 9: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

9

Vooral economische vraagstukken stegen sterk in belang

� Vlak na de meting in 2007 begon de wereldwijde economische crisis. Het ligt daarom voor de hand dat burgers een grotere prioriteit geven aan economische vraagstukken. Dit is precies wat we zien: economische groei, overheidsfinanciën en inkomenszekerheid stegen alle drie meer dan twintig plaatsen in de lijst, wat een enorme verschuiving betekent.

� Andere vraagstukken die in waargenomen belang toenamen, hebben te maken met de overheid: vergeleken met 2007 vindt men in sterkere mate dat die betrouwbaarder, kleiner en slagvaardiger moet worden.

� Tot slot zien we dat het belang van voldoende, passende en betaalbare woningen tussen nu en drie jaar geleden toenam. Dit kan te makenhebben met de dalende woningmarkt en de problemen van veel mensen met het verkopen van hun woning.

Page 10: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

10

De tien sterkste dalers ten opzichte van 2007

-10

-10

-10

-10

-11

-12

-15

-16

-22

-22

Dat de integratie van minderheden in Nederland verbetert

Dat er in de toekomst meer schoon drinkwater in ontwikkelingslanden zal zijn

Dat vervuilde bodems in Nederland worden schoongemaakt

Dat door minder ontbossing (zeldzame) planten en dieren op de wereld in de toekomstblijven voortbestaan

Dat er in de toekomst minder kinderarbeid op de wereld is

Dat er in de toekomst op de wereld minder spanningen tussen religies zullen zijn

Dat in de toekomst de mensenrechten wereldwijd minder worden geschonden

Dat de welvaart in ontwikkelingslanden toeneemt

Dat het gat in de ozonlaag in de toekomst kleiner wordt

Dat de luchtvervuiling in Nederland vermindert

4610

289

478

367

236

175

214

403

382

371

De uitkomsten zijn gebaseerd op N=1.551 respondenten (N=872 in 2007). Ieder vraagstuk is door gemiddeld N=240 respondenten beoordeeld (N=286 in 2007). De vraagstukken zijn gesorteerd op de grootste verschuiving sinds 2007. Bij alle weergegeven vraagstukken is de verandering significant. De significantietoets is uitgevoerd op de gemiddelde rangordepositie van de vraagstukken.

Positie 2010

Aantal plaatsen gedaaldSterkste dalers

Page 11: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

11

Stijging van economische onderwerpen ging ten koste van milieu en ontwikkelingssamenwerking

� De stijging van het waargenomen belang van economische vraagstukken is enerzijds ten koste gegaan milieuvraagstukken. Vooral het belang van luchtvervuiling en het gat in de ozonlaag daalde daarbij sterk. Anderzijds verdwenen de onderwerpen welvaart in ontwikkelingslanden, mensenrechten en spanningen tussen religies uit de top 10.

Page 12: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

12

Nederland en de wereld

Het waargenomen belang van maatschappelijke vraagstukken in 2010 en 2007

Page 13: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

13

Stijgers en dalers bij Nederlandse en wereldwijde vraagstukken

gedaald t.o.v. 2007gestegen t.o.v. 2007

aantal voorgelegd: 47

vraagstukken die in Nederland spelen

18

9

gedaald t.o.v. 2007gestegen t.o.v. 2007

aantal voorgelegd: 17

vraagstukken die wereldwijd spelen

0

11

De uitkomsten zijn gebaseerd op N=1.551 respondenten (N=872 in 2007). Ieder vraagstuk is door gemiddeld N=240 respondenten beoordeeld (N=286 in 2007). Deze analyse is gebaseerd op alle vraagstukken die ten opzichte van 2007 significant in belang zijn toe- of afgenomen.

Page 14: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

14

Vraagstukken ‘dichtbij’ werden belangrijker dan vraagstukken ‘ver weg’

� Van de voorgelegde vraagstukken spelen er 47 in Nederland. Hiervan stegen er 18 significant, terwijl 9 ‘Nederlandse’ vraagstukken daalden. Van de 17 voorgelegde vraagstukken die wereldwijd spelen, steeg er geen enkele significant, terwijl van 11 vraagstukken het waargenomen belang afnam.

� We kunnen concluderen dat burgers op dit moment vooral prioriteit geven aan vraagstukken die in eigen land spelen en dat dit ten koste gaat van het waargenomen belang van vraagstukken die wereldwijd spelen.

Page 15: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

15

Stijgers en dalers in Nederland

gedaald t.o.v. 2007gestegen t.o.v. 2007

aantal voorgelegd: 47

vraagstukken die in Nederland spelen

18

9

Sterkste stijgers in Nederland:� Dat de economie in Nederland groeit� Dat de overheidsfinanciën in Nederland in de toekomst

beter op orde zullen zijn� Dat we in de toekomst in Nederland meer

inkomenszekerheid hebben� Dat de betrouwbaarheid van de Nederlandse overheid

toeneemt� Dat de werkloosheid in Nederland vermindert

Sterkste dalers in Nederland� Dat de luchtvervuiling in Nederland vermindert� Dat vervuilde bodems in Nederland worden

schoongemaakt� Dat de integratie van minderheden in Nederland

verbetert� Dat er in de toekomst meer natuur in Nederland zal zijn� Dat er in Nederland minder discriminatie naar ras,

sekse, religie en geaardheid is

De uitkomsten zijn gebaseerd op N=1.551 respondenten (N=872 in 2007). Ieder vraagstuk is door gemiddeld N=240 respondenten beoordeeld (N=286 in 2007). Deze analyse is gebaseerd op de vraagstukken die in Nederland spelen en ten opzichte van 2007 significant in belang zijn toe- of afgenomen.

Page 16: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

16

In Nederland namen ook integratie en discriminatie in belang af

� Ook als we inzoomen op de vraagstukken die in Nederland spelen, zien we dat men vooral meer prioriteit geeft aan economische vraagstukken. Veel vraagstukken die minder prioriteit krijgen, hebben te maken met natuur en milieu.

� Opvallend is dat ook de onderwerpen integratie van minderheden en discriminatie aan belang hebben ingeboet. Hoewel er in de afgelopen jaren veel media-aandacht voor deze onderwerpen was, nam het waargenomen belang van deze onderwerpen onder de Nederlandse bevolking af.

Page 17: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

17

Stijgers en dalers wereldwijd

gedaald t.o.v. 2007gestegen t.o.v. 2007

aantal voorgelegd: 17

vraagstukken die wereldwijd spelen

0

11

Sterkste dalers wereldwijd:� Dat het gat in de ozonlaag in de toekomst kleiner wordt� Dat de welvaart in ontwikkelingslanden toeneemt� Dat in de toekomst de mensenrechten wereldwijd

minder worden geschonden� Dat er in de toekomst op de wereld minder spanningen

tussen religies zullen zijn� Dat er in de toekomst minder kinderarbeid op de wereld

is� Dat door minder ontbossing (zeldzame) planten en

dieren op de wereld in de toekomst blijven voortbestaan

� Dat er in de toekomst meer schoon drinkwater in ontwikkelingslanden zal zijn

� Dat de wereld in de toekomst geen last zal hebben van het broeikaseffect

� Dat olie en gas worden vervangen door andere energiebronnen

� Dat er in de toekomst minder honger op de wereld is

De uitkomsten zijn gebaseerd op N=1.551 respondenten (N=872 in 2007). Ieder vraagstuk is door gemiddeld N=240 respondenten beoordeeld (N=286 in 2007). Deze analyse is gebaseerd op de vraagstukken die wereldwijd spelen en ten opzichte van 2007 significant in belang zijn toe- of afgenomen.

Page 18: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

18

Wereldwijde vraagstukken daalden, ongeacht het thema

� Van de vraagstukken die wereldwijd spelen, lijkt het erop dat deze vooral in waargenomen belang zijn gedaald omdat ze op deze schaal spelen: er zijn geen verschillen naar thema, onder de dalers vinden we zowel milieuvraagstukken, mensenrechten, armoede, als spanningen tussen religies.

Page 19: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

19

Links en rechtsHet waargenomen belang van maatschappelijke vraagstukken in 2010 en 2007

Page 20: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

20

De prioriteiten per politieke kleur

� Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen mensen met een verschillende politieke voorkeur? Om deze vraag te beantwoorden,vergelijken we in de volgende slides de prioriteiten van twee groepen:

� Kiezers van CDA, VVD en PVV (‘rechts’)� Kiezers van PvdA, SP en Groenlinks (‘links’)

� Hierbij is uitgegaan van het stemgedrag in 2006 (voor de meting 2007) en het stemgedrag in 2010 (voor de meting 2010)

Page 21: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

21

De belangrijkste vraagstukken in 2010 voor linkse en rechtse kiezers

PvdA, SP en GroenLinks stemmersCDA, VVD en PVV stemmers

Dat er in de toekomst op de wereld minder spanningen tussen religies zullen zijn

Dat de vervuiling van zeeën, rivieren en meren op de wereld in de toekomst afneemt

Dat olie en gas worden vervangen door andereenergiebronnen

Dat in de toekomst de kwaliteit van het onderwijsin Nederland hoger zal zijn

Dat er in de toekomst minder kinderarbeid op de wereld is

Dat er minder oorlog en terrorisme in de wereld is

Dat de gezondheidszorg in Nederland verbetert

Dat er in de toekomst minder honger op de wereldis

Dat de mensen in Nederland verdraagzamer zijn en zich socialer gedragen

Dat de oudedagsvoorzieningen van mensen in Nederland in de toekomst goed geregeld blijven

Dat we in de toekomst in Nederland meerinkomenszekerheid hebben

Dat de betrouwbaarheid van de Nederlandseoverheid toeneemt

Dat wetten en regels beter worden nageleefd in Nederland

Dat er minder oorlog en terrorisme in de wereldis

Dat de overheidsfinanciën in Nederland in de toekomst beter op orde zullen zijn

Dat de gezondheidszorg in Nederland verbetert

Dat er meer wordt gedaan aan de bestrijding van criminaliteit in Nederland

Dat de mensen in Nederland verdraagzamer zijnen zich socialer gedragen

Dat de economie in Nederland groeit

Dat de oudedagsvoorzieningen van mensen in Nederland in de toekomst goed geregeld blijven

1010

99

88

77

66

55

44

33

22

11

De uitkomsten zijn gebaseerd op N=606 rechtse kiezers en N=534 linkse kiezers. Ieder vraagstuk is door gemiddeld 95 rechtse kiezers en N=83 linkse kiezers beoordeeld. Bij vraagstukken die significant veranderden is dit aangegeven met een pijl. De significantietoets is uitgevoerd op de gemiddelde rangordepositie van de vraagstukken.

Page 22: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

22

Links en rechts verschillen op de geijkte onderwerpen, maar er zijn ook overeenkomsten

� Vraagstukken die rechtse kiezers relatief belangrijk vinden zijn economie, criminaliteit, naleving van wetten en regels, betrouwbaarheid van de overheid en inkomenszekerheid. Deze vraagstukken komen bij linkse kiezers niet in de top 10 voor.

� Vraagstukken die linkse kiezers relatief belangrijk vinden zijn honger en de bestrijding van kinderarbeid, de kwaliteit van het onderwijs, het vervangen van olie en gas door andere energiebronnen en vervuiling van zeeën, meren en rivieren.

� Bij een aantal vraagstukken zitten ‘linkse’ en ‘rechtse’ kiezers in Nederland op één lijn: beide groepen vinden de oudedagsvoorzieningen, omgangsvormen, gezondheidszorg en oorlog en terrorisme het belangrijkst.

Page 23: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

23

De sterkste stijgers bij rechts en links

CDA, VVD en PVV stemmers

Dat Nederland in de toekomst blijft meetellen in de wetenschap en techniek

Dat de werkloosheid in Nederland vermindert

Dat de betrouwbaarheid van de Nederlandse overheidtoeneemt

Dat Nederlandse bedrijven in de toekomst beter kunnenconcurreren met bedrijven uit het buitenland

Dat olie en gas worden vervangen door andereenergiebronnen

Dat in de toekomst de kwaliteit van het onderwijs in Nederland hoger zal zijn

Dat de Nederlandse overheid kleiner en slagvaardigerwordt

Dat de economie in Nederland groeit

Dat we in de toekomst in Nederland meerinkomenszekerheid hebben

Dat de overheidsfinanciën in Nederland in de toekomst beter op orde zullen zijn

PvdA, SP en GroenLinks stemmers

10

10

10

11

13

15

18

18

18

19

Dat de werkloosheid in Nederland vermindert

Dat de betrouwbaarheid van de Nederlandseoverheid toeneemt

Dat de belastingen in Nederland wordenverlaagd

Dat de koopkracht in Nederland verbetert

Dat er in de toekomst voldoende, betaalbare en passende woningen in Nederland zijn

Dat de arbeidsparticipatie in Nederland wordtbevorderd

Dat de Nederlandse overheid kleiner en slagvaardiger wordt

Dat de economie in Nederland groeit

Dat de overheidsfinanciën in Nederland in de toekomst beter op orde zullen zijn

Dat we in de toekomst in Nederland meerinkomenszekerheid hebben

1610

169

178

177

186

195

204

203

212

301

De uitkomsten zijn gebaseerd op N=606 rechtse kiezers (in 2007 N=340) en N=534 linkse kiezers (in 2007 N=326). Ieder vraagstuk is door gemiddeld 95 rechtse kiezers (2007: 112) en 83 linkse kiezers beoordeeld (2007: 107). De vraagstukken zijn gesorteerd op de grootste verschuiving sinds 2007. Bij alle weergegeven vraagstukken is de verandering significant. De significantietoets is uitgevoerd op de gemiddelde rangordepositie van de vraagstukken.

plaatsen gestegen

plaatsen gestegen

Page 24: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

24

Rechtse kiezers leggen de focus op economische vraagstukken, links verdeelt de prioriteiten

� Vergelijken we tussen rechtse en linkse kiezers die vraagstukken die het meeste in belang gestegen zijn, dan zien we dat de top vier tussen links en rechts gelijk is: inkomenszekerheid, overheidsfinanciën, economische groei en een kleinere en slagvaardiger overheid zijn voor linkse én rechtse kiezers het meest in belang toegenomen.

� Vanaf de vijfde plek zien we verschillen: waar aan de rechterkant van het spectrum ook hier de financieel-economische vraagstukken terugkomen, zien we bij linkse kiezers een stijging van het belang van onderwijs, duurzame energie en van de Nederlandse wetenschappelijke concurrentiepositie.

Page 25: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

25

De sterkste dalers bij rechts en links

CDA, VVD en PVV stemmers

Dat sport in Nederland meer wordt gestimuleerd

Dat er in Nederland minder files komen en de bereikbaarheid verbetert

Dat het openbaar vervoer in Nederland verbetert

Dat vervuilde bodems in Nederland wordenschoongemaakt

Dat er in de toekomst meer natuur in Nederland zalzijn

Dat de verkeersveiligheid in Nederland toeneemt

Dat er in de toekomst zuiniger wordt omgaan met de olie- en gasvoorraden op de wereld

Dat de luchtvervuiling in Nederland vermindert

Dat er in de toekomst meer democratieen op de wereld zullen zijn en minder dictaturen

Dat het gat in de ozonlaag in de toekomst kleinerwordt

PvdA, SP en GroenLinks stemmers

-4

-7

-8

-9

-9

-9

-10

-12

-13

-19

Dat olie en gas worden vervangen door andereenergiebronnen

Dat er in de toekomst minder kinderarbeid op de wereld is

Dat de integratie van minderheden in Nederland verbetert

Dat de wereld in de toekomst geen last zalhebben van het broeikaseffect

Dat er in de toekomst op de wereld minder spanningen tussen religies zullen zijn

Dat er in de toekomst meer schoon drinkwater in ontwikkelingslanden zal zijn

Dat de welvaart in ontwikkelingslanden toeneemt

Dat in de toekomst de mensenrechtenwereldwijd minder worden geschonden

Dat de luchtvervuiling in Nederland vermindert

Dat het gat in de ozonlaag in de toekomst kleinerwordt

-1010

-129

-138

-157

-196

-215

-244

-243

-262

-351

De uitkomsten zijn gebaseerd op N=606 rechtse kiezers (in 2007 N=340) en N=534 linkse kiezers (in 2007 N=326). Ieder vraagstuk is door gemiddeld 95 rechtse kiezers (2007: 112) en 83 linkse kiezers beoordeeld (2007: 107). De vraagstukken zijn gesorteerd op de grootste verschuiving sinds 2007. Bij alle weergegeven vraagstukken is de verandering significant. De significantietoets is uitgevoerd op de gemiddelde rangordepositie van de vraagstukken.

plaatsen gedaald

plaatsen gedaald

Page 26: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

26

Bij het ‘opofferen’ van vraagstukken maken rechtse en linkse kiezers duidelijk andere afwegingen

� Voor wat betreft de vraagstukken die in belang zijn gedaald, zien we dat bij zowel linkse als rechtse kiezers het gat in de ozonlaag de lijst aanvoert. Daarnaast is de luchtvervuiling in Nederland bij beide groepen sterk in belang gedaald.

� Bij de andere vraagstukken zien we dat rechtse en linkse kiezers andere afwegingen maken. Rechtse kiezers zijn vooral minder belang gaanhechten aan vraagstukken die in ontwikkelingslanden spelen, zoals armoede, schoon drinkwater en kinderarbeid.

� Bij linkse kiezers is vooral het belang gedaald van mobiliteitsvraagstukken (filebestrijding, verkeersveiligheid, openbaar vervoer) en van natuur- en milieuvraagstukken in Nederland.

Page 27: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

27

Stijgers en dalers links en rechts, bij Nederlandse en wereldwijde vraagstukken

Links

Rechts

gedaaldgestegen

aantal voorgelegd: 47

vraagstukken die in Nederland spelen

gedaaldgestegen

aantal voorgelegd: 17

vraagstukken die wereldwijd spelen

18

5

-

1111

8

1

3

De uitkomsten zijn gebaseerd op N=606 rechtse kiezers (in 2007 N=340) en N=534 linkse kiezers (in 2007 N=326). Ieder vraagstuk is door gemiddeld 95 rechtse kiezers (2007: 112) en 83 linkse kiezers beoordeeld (2007: 107). Deze analyse is gebaseerd op alle vraagstukken die ten opzichte van 2007 significant in belang zijn toe- of afgenomen.

Page 28: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

28

Rechtse kiezers stelden hun prioriteiten veel sterker bij dan linkse kiezers� Kiezers van rechtse partijen stelden hun prioriteitenlijst meer bij dan linkse

kiezers: bij hen verschoven 34 van de 64 vraagstukken significant van plaats. Bij linkse kiezers is dit bij 23 vraagstukken het geval.

� We zien daarbij dat rechtse kiezers vooral meer belang zijn gaan hechten aan vraagstukken die in eigen land spelen, en minder belang aan wereldwijde vraagstukken.

� Linkse kiezers bleven daarentegen even veel waarde hechten aan wereldwijde vraagstukken, en ruilden vooral vraagstukken die binnen Nederland spelen tegen elkaar uit.

Page 29: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

29

Tot slotHet waargenomen belang van maatschappelijke vraagstukken in 2010 en 2007

Page 30: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

30

Tot slot

� De prioriteiten van Nederlandse burgers veranderden tussen 2007 en 2010 dramatisch. Sommige verschuivingen kunnen worden teruggevoerd op veranderingen in de wereld om ons heen. In 2007 was er nog geen economische crisis, nu wel. Het is niet verwonderlijk dat burgers dientengevolge meer prioriteit zijn gaan geven aan economische vraagstukken. Minder vanzelfsprekend is dat dit vooral ten koste is gegaan van de prioriteit die men geeft aan vraagstukken op het terrein van milieu en ontwikkelingssamenwerking. Hiermee ruilden burgers belangen in Nederland uit tegen belangen die op wereldwijde schaal spelen.

� Opvallend is dat deze uitruil vooral is gemaakt door kiezers van CDA, VVD en PVV. Kiezers van PvdA, SP en Groenlinks zijn ook meer belang aan economische vraagstukken gaan hechten, maar laten dit ten koste gaan van andere vraagstukken op Nederlandse schaal.

Page 31: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

31

Tot slot

� Door de veranderde prioriteiten ligt het voor de hand dat er in de samenleving meer bereidheid is om beleid te ondersteunen dat gericht is op de oplossing van economische vraagstukken. Het doorvoeren van maatregelen op dit terrein zal op dit moment op relatief weinig weerstand stuiten. Het is te verwachten dat dezeweerstand snel toe zal nemen als de economie herstelt.

� Organisaties die zich richten op milieu en ontwikkelings-samenwerking zullen op dit moment weinig steun vinden voor intensivering van hun beleid. Een mogelijkheid is dat deze organisaties zich in de komende tijd zullen richten op agendasetting. Een andere mogelijkheid is dat zij zich richten op de continuering van bestaand beleid, zodat het mogelijk blijft de doelstellingen, die vaak pas op langer termijn spelen, te behalen.

Page 32: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

32

OnderzoeksverantwoordingHet waargenomen belang van maatschappelijke vraagstukken in 2010 en 2007

Page 33: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

33

Onderzoeksverantwoording (1)

� Het onderzoek is online uitgevoerd, waarbij gebruik is gemaakt van de steekproefbron TNS NIPObase.

� Het veldwerk liep van 27 augustus tot en met 1 september 2010. In 2007 is het veldwerk uitgevoerd van 24 t/m 30 april 2007.

� Er zijn voor het onderzoek 2.145 Nederlanders van 18 jaar of ouder benaderd. Van hen hebben 1.551 respondenten aan het onderzoek meegedaan; een respons van 72%. In het 2007-onderzoek zijn 872 personen ondervraagd.

� De steekproef is representatief getrokken naar de kenmerken sekse, leeftijd, opleidingsniveau, grootte huishouden, regio en politieke voorkeur.

� Na afronding van de gegevensverzameling heeft een herweging op deze kenmerken plaatsgevonden om te corrigeren voor afwijkingen van normgegevens. Na weging kan de steekproef als representatief op deze kenmerken worden beschouwd.

Page 34: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

34

Onderzoeksverantwoording (2)� In het onderzoek zijn 64 maatschappelijke vraagstukken voorgelegd. De lijst is het

resultaat van een uitgebreid selectieproces, waarbij zowel gebruik is gemaakt van deskresearch en experts als antwoorden van respondenten op open vragen (“Wat is volgens u het belangrijkste probleem dat moet worden opgelost?”). Daarnaast is veel aandacht besteed aan de mate van concreetheid van de vraagstukken en de formulering. Aan ieder vraagstuk is een perspectief in termen van tijd en ruimte gekoppeld.

� Voor iedere respondent zijn random 10 vraagstukken geselecteerd uit de totale set*. Ieder voorgelegd vraagstuk is eerst toegelicht. Vervolgens is gevraagd: “Welke van de volgende maatschappelijke vraagstukken is volgens u het belangrijkste probleem dat moet worden opgelost?” Deze vraag is herhaald totdat alle vraagstukken waren gerangordend.

� Uit de rangordening van alle respondenten tezamen is vervolgens de totale prioriteitenlijst samengesteld.

� Het voordeel van deze aanpak is dat een groot aantal specifieke maatregelen in het onderzoek kan worden opgenomen, terwijl de belasting voor een individuele respondent beperkt is. Dit biedt meerwaarde boven de gebruikelijke korte lijstjes, waarin veelal met containerbegrippen wordt gewerkt. Deze methode is gevalideerd in wetenschappelijk onderzoek, uitgevoerd door het Planbureau voor de Leefomgeving.

*in 2007 zijn per respondent 21 vraagstukken random geselecteerd

Page 35: De prioriteiten van de Nederlandse burger - veldkamp.net prioriteiten... · meting in augustus 2010 en zetten dit af tegen de ... en terrorisme in de wereld is Dat er meer wordt gedaan

35

Veldkamp is een onderzoeksbureau gespecialiseerd in onderzoek voor overheid en non-profitsector, allochtonenonderzoek en communicatieonderzoek. Veldkamp is onderdeel van Taylor Nelson Sofres.

www.veldkamp.net020 522 5999

Neem voor meer informatie over dit onderzoek contact op metDieter Verhue: [email protected]