Jeries Alghawaly deed mee aan deopleiding ‘Leading with impact’: ‘Als je een week op dezetraining bent, heb je geenidee meer van de tijd’Pagina 12

De overstromingen in Thailand

SAP in Nigeria

Het regent prijzen bij Cheese,Butter & Milkpowder

Maart 2012Spark is het personeelsblad van FrieslandCampina Spark nr.1

Onlangs kwam er een vraag van eenmedewerker naar mij toe: ‘Is Friesland-Campina een gezond bedrijf, financieelgezond?’ Een goede vraag in deze eco-nomisch onzekere tijden. Het is ookeen aspect waar de meeste medewer-kers niet direct zicht op hebben.

Ik wil graag antwoord geven op dievraag. De afgelopen weken hebben inhet teken gestaan van de presentatievan onze jaarcijfers. We hebbenbekend gemaakt dat we een behoor-lijke winst hebben gemaakt van 216miljoen euro; dat we méér van de winsthebben uitgekeerd aan de leden-melk-veehouders en dat we de leden dehoogste melkprijs ooit hebben uitbe-taald. Dat betekent dat we de hogerekosten voor de melk in het algemeengoed hebben weten door te berekenenin de markt. Dat is een knappe presta-tie. Dat we winst maken en veel aan deboeren betalen is dus een goed teken.Maar zijn we financieel gezond? Bankenkijken ook naar andere criteria. Dathebben we eind 2011 gemerkt toen weerin geslaagd zijn onze financiering teverbeteren.

Als onderneming trekt FrieslandCam-pina geld van externe investeerdersaan om te kunnen investeren. Dat geldkrijg je niet zomaar. Banken gaan nietover één nacht ijs. Zij willen hunrisico’s inschatten, dus zij toetsen ofFrieslandCampina een veilige bestem-ming is voor hun geld. Zij hebben daar-voor een aantal belangrijke criteria.

• Ze kijken of wij als onderneming eenstrategie hebben en of die strategieook werkelijk in alle geledingen vanhet bedrijf wordt uitgevoerd. Is er eenduidelijk plan voor de toekomst?

• Ze onderzoeken of wij er financieelgezien goed voor staan. Hebben wijeen goede balans, hoe staat het metons eigen vermogen? Ook zijn er nogandere zogenoemde ratio’s – kenge-tallen waarmee ze onze prestatiesbeoordelen.

• We zijn een voedingsmiddelenbedrijf

dat nauw verbonden is met de ledenvan de coöperatie en dat beoordelende banken als zeer vertrouwenwek-kend. Met een groeiende wereld-bevolking neemt de behoefte aanvoedsel toe en coöperaties hebbenmeer een langetermijnvisie. Ze heb-ben niet te maken met de waan vande dag van beleggers op de beurs.

• Verder kijken ze of ze vertrouwenhebben in de mensen die in eenonderneming werken. Is het manage-ment bekwaam en integer?

In een tijd waarin geld lenen lastig isdoor de financiële crisis, lukt het onszonder meer om geld aan te trekkenvan de banken en dat onder concurre-rende voorwaarden. De financiers heb-ben dus duidelijk vertrouwen in onsbedrijf. We hebben een goede sprei-ding in onze markten: zowel in consu-mentenmarkten als in business tobusiness. We zetten onze producten afover de hele wereld en onze product-groepen zijn zozeer gespreid dat hetnooit overal tegelijk slecht gaat. Datmaakt dat we een weerbaar bedrijfzijn: we kunnen tegen een stootje.

De gunstige beoordeling door bankenvan onze onderneming, bespaart onsveel geld. Dat zit zo: hoe meer risicoeen bank denkt te lopen met eenonderneming, hoe hoger de rente dieer betaald moet worden. Uit de jaarcij-fers 2011 kunt u concluderen dat we ergezond voorstaan en de financiëlearmslag hebben om verder te groeien,onder meer door overnames. Daarovereen volgende keer.

Cees ’t HartCEO Royal FrieslandCampina

2 Spark Maart 2012Spark Column

Gezond bedrijf

3SparkMaart 2012

Bij de voorpagina:Jeries Alghawaly deed mee aan de opleiding‘Leading with impact’: ‘Als je een week op deze training bent, heb jegeen idee meer van de tijd’Pagina 12

Colofon:Spark is het internationale personeelsblad vanRoyal FrieslandCampina en verschijnt vierkeer per jaar in een oplage van 20.000 exem-plaren in het Nederlands, Engels en Duits. Redactie: Helma de WaardtRedactionele bijdragen: Roy Ramaker, EstherKrijgsman, Ronella Bleijenburg, Theone Joos-tensz. Vertalingen: Bosch&Bosch, Amsterdam(Nederland), Norbert Zänker & Kollegen, Ber-lijn (Duitsland), Lisé Nijman, Arnhem (Neder-land) en HSM Vertaalbureau, Berkel-Enschot(Nederland)Ontwerp: WAT ontwerpers, Utrecht (Neder-land)Druk: Albe de Coker, Hoboken (België)Overname van artikelen is toegestaan onderbronvermelding.

Managers op cursus

Cheese on the menu!

Wie is Piet Boer?

Continu verbeteren in Vietnam

It is up to you, R&D’ers overhun nieuwe missie

Nieuwe SAP templates getest

Steeds duurzamerondernemen

12

22

26

28

34

36

Veilig werken: lees hoe het gaat in debedrijven inEindhoven,Rotterdam, Born enLeerdam (NL)

16 20

39

32

Eén sales organisatievoor alle Nederlandsemerken

Cees ’t Hart over dejaarresultaten

10

4

39

8

16 32

11 20 21

Tijd en geld besparenmet Smart Buy

5SparkMaart 2012

CEO Cees ’t Hart:

‘We versterken deonderneming op veelfronten’

De boeken over het jaar 2011 zijn afgesloten. De balans is opgemaakt, de resultaten zijnbekendgemaakt. Cees ’t Hart is tevreden. Deleden-melkveehouders hebben een primamelkprijs ontvangen over 2011. ‘We zijn in staatgeweest om de stijgende prijzen voor boerderij-melk en andere grondstoffen goed door teberekenen in de markt. Daar mogen we met eengoed gevoel op terugkijken. De uitvoering vanroute2020 is voortvarend ter hand genomenoveral in de onderneming. Ik merk heel duidelijkdat er hard aan het FrieslandCampina van detoekomst wordt gewerkt. De onderneming bruistvan de energie.’

Die mooie melkprijs voor de leden, is dit jaarzelfs een record-prijs. Maar Cees ’t Hart wil dateen beetje nuanceren. De garantieprijs vooronze leden was dit jaar hoog. (zie kader, red) ‘Erkunnen ook jaren zijn dat die prijs lager is alsgevolg van marktontwikkelingen wereldwijd endaar hebben wij geen invloed op. De garantie-prijs bepaalt het grootste deel van de melkprijsdie wij aan de leden-melkveehouders kunnenuitkeren. De prestatietoeslag is het stuk dat wijals onderneming extra verdienen voor deleden. En die was dit jaar iets lager. De econo-mische crisis in veel Europese landen speeltdaarbij een rol. Vooral Consumer ProductsEurope heeft daar last van: mensen kopen watminder of kopen minder A-merken. Dat wordtgecompenseerd door een goed resultaat inAzië en Afrika en een uitstekend resultaat voorde business group Ingredients. Onze businessgroup Cheese, Butter & Milkpowder heeft denetto-omzet zien groei door hogere verkoop-prijzen. Ze zijn erin geslaagd de kosten te verla-gen. We hebben veel profijt van onze gespreideproductportfolio. Daarnaast moeten we eenhogere grondstofprijs (voor melk) doorbereke-nen aan onze afnemers. Op het moment dat deprijzen hard oplopen, passen we de contractaf-spraken met afnemers aan. We proberen goedin te spelen op prijsschommelingen. Gestegenprijzen sneller doorberekenen lukt vaak wel,maar niet altijd en niet overal.’

In alle business groups zie je hoe hard er wordtgewerkt aan de uitvoering van de strategie.Kunnen we dat terugzien in de resultaten?‘Het is nog een beetje vroeg om dat in euro’s tezien. Route2020 brengt helderheid in onze prio-riteiten. We investeren in onze drie speerpunten:baby- en kindervoeding, zuiveldranken en merk-kaas. Daardoor kunnen wij verder groeien. Nietalleen in de consumentenmarkten maar ook in‘business to business.’ We investeren ook in onze‘capabilities’: de vaardigheden die we nodig heb-ben om te groeien. In research & development, inde professionalisering van onze marktkennis, inde ontwikkeling van onze leidinggevenden(talent management). We investeren in de voor-genomen overname van twee zuivelbedrijven inde Balkan om onze positie in Zuid-oost Europa teversterken. De kosten gaan voor de baten uit: wemoeten investeren om te kunnen blijven groeien.Na 2015 verdwijnt de melkquotering. Weverwachten dat we meer melk gaan ontvangenen verwerken. Daar moet de onderneming opingericht zijn en daar hebben we de strategievoor nodig. We versterken de onderneming opveel fronten en daar zullen we zeker resultaatvan gaan zien.’

Zijn er punten die extra aandacht verdienen?‘Naar onze medewerkers kan ik het belang van‘veiligheid’ niet genoeg benadrukken. We heb-ben in 2011 twee dodelijke ongevallen in onze

• De melkprijs voor leden van decoöperatie stijgt over het jaar2011 met 13 procent naar38,77 euro per 100 kilogram(excl. btw, bij 4,41% vet en3,47% eiwit

• Garantieprijs stijgt met 14 procentnaar 36,94 euro per 100 kilogrammelk (excl. btw, bij 4,41% vet en3,47% eiwit)

• Prestatietoeslag en reserveringledenobligaties daalt met 7 procent naar 1,83 euro per100 kilogram

njimretegnaL investeringsplan voorziet in forse investeringen in groei melkverwerkingscapaciteit in verband met einde melkquotering in 2015

Investeringen van 130 miljoen euro in capaciteitsuitbreiding baby- & kindervoeding in 2010-2012

Groei in baby- & kindervoeding in zowel business to business als in business to consumerRealisatie

strategie route2020 op schema

‘Global category teams’ zuiveldranken, baby- & kindervoeding en merkkazen richten zich op versnelling van groei en innovatie

Intentie-overeenkomst acquisitie twee zuivelbedrijven versterkt FrieslandCampina’s positie in Zuidoost-Europa

‘One face to the customer’ ingevoerd voor business to business key accounts

Vernieuwd duurzaamheidsprogramma vastgesteld voor onderneming en coöperatie als belangrijke hoeksteen in route2020

FrieslandCampina stimuleert weidegang van koeien met een financiële impuls voor melkveehouders tot een bedrag van 45 miljoen euro per jaar

4 Spark Maart 2012

‘We zijn onsonvoldoende bewustvan de risico’s die we tijdens het werklopen’

1 teH reserveringsbeleid en de berekeningswijze van de garantieprijs zijn in 2011 aangepast ten opzichte van de berekeningswijze in eerdere jaren. De cijfers over het jaar 2010 zijn niet aangepast.

2 rooV 2011 betreft dit het saldo van de garantieprijs van 36,88 euro en een verrekening van 0,06 euro.

10,1 miljard kilo

38,77 euromelkprijs stijgt met 13%

2011 2010

Werknemers gemiddeld aantal fte’s 19.036 19.484

Aantal leden-melkveebedrijven einde jaar 14.391 14.829

Aantal leden einde jaar 19.848 20.375

Totaal verwerkte melk in miljoenen kg 10.140 10.266

Melkaanvoer van leden in miljoenen kg 8.838 8.821

2011 2010

Garantieprijs 1 ,2 36,94 32,39

Prestatietoeslag 1 1,10 1,23

Reservering ledenobligaties 1 0,73 0,73

Melkprijs 1 38,77 34,35

a

Overige gegevens

Waardecreatie voor leden-melkveehouders in euro’s per 100 kilo (excl. btw, bij 4,41% vet en 3,47% eiwit)

melk verwerkt

7Spark

Maart 2

012

Consumer Products Europe

6 Spark Maart 2012

‘Team van 6 naar 12’: een nogalcryptische naam. ‘De verklaringligt voor de hand’, vertelt MathieuGoverde. ‘In dit bedrijf maken wevooral specialiteiten: Optimel yoghurt, Campina-producten,Mona-specialiteiten, producten diein kleinere charges worden afge-vuld. Onze producten worden ver-pakt in dozen van 6 of 12 stuks,afhankelijk van de wens van deklant. Dat betekent dat we de ver-pakkingsmachine iedere keer moe-ten omstellen: van 12 naar 6 of van6 naar 12. De omsteltijden van demachine zorgen ervoor dat hetrendement van de verpakkingsma-chine niet hoog is. Wij kregen deopdracht om te kijken of we deomsteltijd konden verlagen.’

FilmOperators Cor Barendregt, RoelLanting en Leen Drinkwaard gin-gen samen met Mathieu Goverdeaan de slag. ‘We hebben eerst eenfilmopname gemaakt van het om-stelproces. Dat proces hebben wehelemaal geanalyseerd. We zijnstap voor stap gaan kijken hoe wehet proces eenvoudiger kondenmaken’, vertelt Leen Drinkwaard.In een periode van drie maandenverlaagden ze de omsteltijd vanruim 18 minuten naar 5 minutendoor allerlei kleine veranderingenaan de machine aan te brengen.Het omstellen van de machine

kostte daardoor veel minder tijd.‘En toen we het vanmorgen op deklok deden, ging het in bijna 3minuten!’Production Manager Peter Huis-man is blij met het resultaat. ‘Wehebben de capaciteit van de ver-pakkingslijn echt kunnen verho-gen. Samen met een aantal anderemaatregelen die we hebben geno-men, is het rendement van demachine met 20 procentverbeterd. We gaan van 700.000verpakkingen naar 800.000 ver-pakkingen per week op deze lijn.’

CultuurHet productiebedrijf in Maasdamis nu drie jaar bezig met ‘ContinuVerbeteren’. ‘Wij volgen demethode van TPM’, vertelt TPM-facilitator Taco Tromp. ‘De animoom met TPM-projecten bezig tezijn is intussen groot. We zijnbezig met ‘safety’, ‘autonoomonderhoud’, ‘training enopleiding’, ‘5S’ (voor een schoneen gestructureerde werkplek),‘gericht verbeteren’ en we gaanverder met ‘gepland onderhoud’.We hebben de organisatie aange-past om medewerkers de gelegen-heid te geven goed mee te draaienin de verbeterprojecten. ContinuVerbeteren vraagt om een anderecultuur, maar het is een cultuurwaarin veel medewerkers zichgoed thuisvoelen.’

VerbeterteamMaasdam levertprima prestatie

Production Manager Peter Huisman vanFrieslandCampina in Maasdam(Nederland) zet een doos met lekkers optafel. Samen met de medewerkers van‘Team 6 naar 12’ is er tijd voor koffie ennapraten. Drie operators en een collegavan de technische dienst hebben in deafgelopen maanden een verbeterprojectuitgevoerd aan de Racupackverpakkingsmachine in het kader van‘Continu Verbeteren’. Monteur MathieuGoverde: ‘We hebben de omsteltijdenvan deze machine enorm teruggebracht.En dat is goed nieuws voor hetrendement van deze lijn.’

Vlnr. Mathieu Goverde, Cor Barendregt, Roel Lanting en Leen

Drinkwaard bij de Racupack machine. Foto: Marcel Bekken

re

20

Kerncijfers

2011 2010

Netto-omzet 9.626 8.972

Bedrijfsresultaat 403 434

Winst 216 285

a

omzet stijgt met 7%9.626 miljoen euro

B

Resultaten in miljoenen euro’s

O

(

bedrijven gehad en enkele zwaar gewonden.Dat is treurig. Kennelijk zijn we onsonvoldoende bewust van de risico’s die welopen. In alle business groups worden plannenuitgerold en maatregelen genomen om men-sen bewuster te maken van het belang van vei-ligheid. De afgelopen maanden heb ik zesbedrijven bezocht en naar de veiligheid in debedrijven gekeken. Ik hoop dat collega’s onderelkaar het ook gaan zien als een ‘omzien naarelkaar’, ook al lijkt dat misschien niet stoer. Alsje ziet dat je collega onveilig werkt, spreek hemof haar erop aan en help elkaar daarmee. Het is

de bedoeling dat werknemers hier met plezieraan de slag zijn, maar vooral dat ze veilig weernaar huis toe gaan. We merken dat Friesland-Campina in de wereld om ons heen als eensteeds aantrekkelijker werkgever wordt gezien.Het komt uit onderzoeken naar boven, wehoren het van mensen die bij ons solliciteren.Een aantrekkelijke onderneming met duidelijkeuitdagingen. Daar hoort een veilige werkomge-ving bij voor iedereen die bij FrieslandCampinawerkt.’

‘route2020 brengthelderheid in onze prioriteiten’

‘We zijn stap voor stap gaan kijken hoe we het proces eenvoudiger konden maken'

samen verder

groei en op waardecreatie. Die groei vergt eendiepgaande samenwerking met onze klanten,maar zo waren wij nog niet georganiseerd. ‘OneFace to the Customer’ zorgt ervoor dat we onzeorganisatie spiegelen aan de supermarkt-organisaties. We bundelen al onze ervaring metconsumentenmerken; van dagverse zuivel totkoffiemelk en slagroomspuitbussen. En we wil-len uitblinken in Shopper Marketing.’

TeamworkWat dat concreet betekent? ‘Dat we op de win-kelvloer nog nadrukkelijker inspelen op de

behoefte van shoppers, de consumen-ten die hun inkopen komen

doen. Niet elke super-markt heeft precies

dezelfde klan-ten. De één

wil eenbreed

en

diep assorti-ment, de ander

houdt het liever bijde basis. Supermarkten

kunnen zich zo ookonderscheiden’, verduidelijkt Jacco. ‘Je

zou zelfs specifieke producten of verpakkingenper supermarkt kunnen lanceren. Over hetuiterlijk van verpakkingen hebben we ook veel

kennis in huis, die we nog breder kunnen delen.Verder geven we extra aandacht aan ‘secondplacement’: plaatsing van producten buiten hetwinkelschap, net als versterking van de mer-kentrouw en de emotie die erbij hoort. Wij mer-ken aan alle betrokken collega’s dat zij ergpositief aankijken tegen deze verandering endat dit leidt tot veel inspiratie. Juist deze inspi-ratie willen wij doorvertalen naar onze klanten.’Voor elke supermarktketen is er straks een toe-gewijd accountteam, specifiek gefocust op dieklant. Nieuwe functies in dat team zijn ondermeer een Customer Development Director enShopper Marketing Director. ‘Zij zijn, in nauwesamenwerking met de klant, bezig met groei’,

geeft Patrick aan. ‘Zuivel en sappen hebbenveel potentie, zowel qua verwaarding als het

uitbreiden van eet- of drinkmomenten. Datsluit ook weer aan op de ‘goodness ofdairy’ die in onze strategie is verwoord.Wij begrijpen wat onze klanten drijft.’

FoundationDe fusie van de Branded Sales-organi-saties leidt tot toegewijde teams perklant en professionaliseert de samen-werking met de Nederlandse super-markten. In navolging van sales gaande betrokken werkmaatschappijeneveneens samen. ‘One Face was eenhefboom wat betreft de vraag hoe wijons moeten organiseren. Straks heb-ben we één werkmaatschappij met ook

één Sales-organisatie voor alle Neder-landse merken’, geeft Patrick aan. ‘Het

wordt een enorme werkmaatschappij,maar die moet wendbaar blijven. Daarom

komen er naast Dairy Retail Nederland drie‘fighting units’: Juice, Out Of Home en –

gezien ons werkgebied een logische afgeleide –België. Die drie units krijgen een autonome rolbinnen het geheel.’Het project Foundation richt zich op de inte-gratie en reorganisatie van dewerkmaatschappijen. Daartoe behoren uiter-aard ook alle andere afdelingen, zoals HR,Finance, Plan & Deliver. Binnen de nieuweSales-organisatie zijn inmiddels bijna allefuncties vervuld. ‘Voor Foundation moet hetechte werk nog beginnen, wat betreft debenoemingen’, aldus Patrick. ‘Medewerkerskrijgen in elk geval veel nieuwe collega’s, meerinteractie tussen productgroepen en bredebetrokkenheid bij promotionele acties binnende retail.’

De producten en merken van FrieslandCampinazijn belangrijk voor Nederlandse supermarkten.FrieslandCampina is de grootste leveranciervan voedingsmiddelen aan supermarkten inNederland. Omgekeerd is een goedesamenwerking met supermarkten voorFrieslandCampina essentieel om groei tebevorderen. Daarom toont deNederlandse branded sales-organisatievoortaan één gezicht aan de ‘retail’, desupermarktketens. De betrokkenwerkmaatschappijen worden eveneenssamengevoegd.

9SparkMaart 2012Consumer Products Europe8 Spark Maart 2012

Consumer Products Europe

Van het één komt het ander. In de loopvan 2012 gaan de Nederlandse salesorganisaties voor alle merken van zeswerkmaatschappijen samen (zie kader).‘Na dat besluit ontstond vanzelf de vraaghoe de werkmaatschappijen verder moeten.Is één organisatie dan niet beter?’, stelt Patrick Reekmans, managing director vanFrieslandCampina Benelux als vraag. Het ant-woord: de betrokken werkmaatschappijen wor-den samengevoegd, eveneens, per 1 januari2013; Dagvers en Benelux gaan zelfs al per 27april 2012 samen.

OnzichtbaarUitvoerige gesprekken met grote supermarkt-ketens staan aan de basis van alle veranderin-gen. ‘We hebben in Nederland te maken meteen paar grote ketens. Deze klanten kregen zessales directors op bezoek: voor merkkaas, voordagverse zuivel, voor vruchtensappen, enzo-voort. Hoewel we complimenten kregen voor

hetfusietra-ject vanFriesland–Campina, vondende klanten ons als geheelte onzichtbaar’, zegt JaccoPotkamp, Sales Director Branded RetailNederland.‘We hebben goed geluisterd’, vervolgt hij. ‘Onzestrategie, route2020, zet uitdrukkelijk in op

Stapsgewijs samenDe Nederlandse RetailBranded Sales-organisaties wordenstapsgewijssamengevoegd. De sales-organisaties van CheeseSpecialties en Butter zijnper 1 maart samengegaan,net als hun collega’s vanBenelux Dairy en BeneluxJuices. Dagvers en deverkoop van Campinaspuitbussen room voegenzich op 1 mei bij Beneluxen eind 2012 fuseren allesales-organisaties tot ééngeheel: One Face to theCustomer.Bijna synchroon worden debetrokkenwerkmaatschappijensamengevoegd. Op 27april gaan Dagvers enBenelux samen in éénwerkmaatschappij. Dewerkmaatschappij Dagversverhuist uiterlijk per 27april van Rotterdam naarAmersfoort. De integratiemet de overige brandedorganisaties in Nederlandzal op 1 januari 2013 eenfeit zijn. Dan ontstaat dewerkmaatschappijFrieslandCampina BrandedNederland.

Samen sterker,

10 Spark Maart 2012Consumer Products Europe

Alle pakken met eenFSC keurmerk!

‘De verpakkingen voor onze producten zijnonder andere gemaakt van karton. Dat is eenredelijk goede verpakking als het om milieube-lasting gaat. Als het karton dan ook nog FSC-gecertificeerd is, zet je goede stappen. Nietalleen de drankenverpakkingen zelf zijngemaakt van FSC-gecertificeerd karton, maarook de omverpakkingen: de dozen en trays’,legt Idwin Bouman uit. Als Director Safety,Health & Environment/Quality Assurance bijConsumer Products Europe is milieu onderdeelvan zijn werk. ‘Appelsientje was de eerste bin-nen FrieslandCampina die met FSC-gecertifi-ceerd karton is gaan werken. Ze hebben eenonderscheiding ontvangen omdat zij als eerstegebruik maakten van dit karton en veel energiehebben gestoken in de voorlichting aan consu-menten. Alle verpakkingen kregen een stickermet tekst en uitleg over de FSC-certificering enzij hebben een website geopend waar alle voor-delen van het gebruik van dit karton wordenuitgelegd. Een jaar later waren we zover dat wevoor alle merken over konden schakelen opFSC-gecertificeerd karton.’ Zowel Tetrapak(voor verpakkingen voor lang houdbare zuivelen vruchtensappen) als leveranciers Combibloc(voor sap-verpakkingen) als Elopak (voor kar-tons voor dagverse zuivel) werken met FSC-gecertificeerd karton.

KeurmerkFSC-geproduceerd karton staat voor ForestStewardship Council: een organisatie die zichbezighoudt met verantwoord bosbeheer. Deorganisatie bestaat vanaf 1993 en is opgerichtom een antwoord te geven op de groeiendezorgen over ontbossing wereldwijd. Papier dateen FSC keurmerk draagt voldoet aan belang-

rijke voorwaarden. Vanuit milieu-oogpunt: dehoutkap mag geen schade aanbrengen aanplanten en dieren. Vanuit sociaal oogpunt: desamenleving moet maximaal profiteren vanduurzaam bosbeheer en uit economisch oog-punt: het bos moet zo beheerd worden dat dewinstgevendheid niet ten koste gaat van toe-komstige grondstoffen.

Schroefdop‘We willen als bedrijf steeds duurzamer gaanproduceren. Dat is soms een kwestie van wik-ken en wegen’, aldus Idwin Bouman. ‘Wij kopenwereldwijd producten en grondstoffen in, nietalleen voor het produceren van zuivel maar ookvoor fruitsappen. We voeren audits uit in debedrijven waarbij we niet alleen kijken naarkwaliteit van de producten, maar bijvoorbeeldook naar milieubelasting en veiligheid voorwerknemers. Aan de andere kant hebben weook te maken met wensen van consumenten,bijvoorbeeld op het gebied van gebruiksgemak.Zo hebben de literverpakkingen van Tetra (deproducent van het pak) een plastic schroefdop.Daardoor kunnen consumenten het pak goedafsluiten en liggend in de koelkast bewaren.Tegenover de nadelen van de plastic dop staanvoordelen voor de consument. Belangen tegenelkaar afwegen dus. Ik denk wel dat we dekomende jaren op het gebied van verpakkingennog relevante stappen kunnen gaan zetten alshet gaat om de duurzaamheid van verpakkin-gen.’

11SparkMaart 2012Consumer Products Europe

‘Tegenwoordig staat veiligheid als eerste puntop de agenda van het werkoverleg,’ verteltSHEQA-manager * Sjef van den Hoven. ‘Veilig-heid is voor ons een extra pilaar binnen TPM.Met het OHSAS-certificaat bewijzen we dat onssysteem op papier zo is ingericht dat het aanalle eisen op het gebied van arbeidsveiligheidvoldoet. Dat er goede procedures en afsprakenzijn, dat arbeidsveiligheid een doelstelling isbinnen het bedrijfsjaarplan en er een goedeborging is. Je moet echter niet alleen over destructúur beschikken om veilig te werken, maarook over de cúltuur. Safety awareness is cruciaal:het besef dat het belangrijk is om veilig te wer-ken. Voor jezelf, voor je collega’s en voor hetbedrijf.’

Training en sanctiesVanaf het begin van het certificeringstraject,dat zowel in Rotterdam als in Eindhoven werddoorlopen, werd dan ook sterk ingezet op trai-ning van de werknemers. Een halve dag langrollenspellen, theorie en praktijkvoorbeeldenvan onveilig werken en de consequenties daar-van. Beveiligingen overbruggen? Ingrijpen indraaiende apparatuur? Voor je het weet mis jeeen ledemaat – of erger. Je beschermingsmid-delen achterwege laten? Daar komen sanctiesop te staan. Er wordt veilig gewerkt, of niet.Dan zet je die machine maar stil. ‘Waar we naartoe willen,’ zegt Sjef van den Hoven, ‘is datmensen elkaar aanspreken op onveilig gedrag,en onveilige situaties meteen registreren enproberen structureel op te lossen in plaats vanachteraf te reageren. Tijdens de training moestiedereen één onveilige situatie inbrengen. Zozagen we ook wat we als management kondenverbeteren.’

Bordes‘Een grote bottleneck deed zich voor op deomverpakkingsafdeling. Storingen werdendaar vaak ad hoc opgelost. Er werd een trap

ergens tegenaan gezet, op banen geklommen.Dat leverde gevaarlijke situaties op. Dus is ereen bordes gebouwd - compleet met looppaden vaste trap met valbescherming – waarmeestoringen op de hoge band eenvoudig zijn op telossen.’ Machinebediende Jos Kouwenberg iser blij mee. ‘ Ik wil wel heel thuiskomen. ’De vei-

ligheidstraining vond hij zinvol. ‘Je weet hetallemaal wel, maar werkt soms te veel op rou-tine. Het is goed weer eens wakker te wordengeschud over risico’s. En ik spreek mijncollega’s zeker aan op onveilig gedrag. Zelfsmijn chef.’ Sjef van den Hoven benadrukt nogeens het belang om alle medewerkers mee tekrijgen. ‘Zij moeten het veilig werken toepas-sen, en we hebben hun input nodig. Hun orenen ogen. We blijven mensen stimuleren onvei-lige situaties te melden, en gaan er vervolgensmee aan de slag.’ *Safety, Health, Environment, Quality, Assurance

Je moet niet alleen over destructúur beschikken om veilig te werken, maar ook over de cúltuur.

Er wordt veilig gewerkt,of niet

Met het OHSAS 18001-certificaat kreeg hetgezamenlijke arbozorgsysteem van deproductielocaties in Rotterdam en Eindhoveneen ‘brevet voor arbeidsveiligheid’. Het voldoetaan de strengste eisen en vormt zo een stevigfundament voor continue investeringen inveiligheid. Input en medewerking van ‘dewerkvloer’ is daarbij onmisbaar, dus werd altijdens het certificeringstraject sterk ingezetop safety awareness.

Appelsientje, CoolBest, Campina, Fristi, Optimel, Chocomel,Goedemorgen, ZuiverZuivel, allemaal producten van ConsumerProducts Europe die in een FSC-gecertificeerd pak bij de consument op tafel komen. Appelsientje beet destijds de spits af en werd daarvooronderscheiden met de FSC Retail Award (Forest Steward Council).

Machinebediende

Jos Kouwenberg op

het nieuwe bordes,

dat ervoor zorgt dat

storingen veilig kun-

nen worden opgelost.

Foto: Van Assendelft

13SparkMaart 201212 Spark Maart 2012

MAA

NDAG

23 JANUAR

IDONDER

DAG

26 JANUAR

I

Een groep van 200 senior managers uit de hele ondernemingdoet mee aan de opleiding ‘Leading with Impact’ bij deinternational business school IMD in Lausanne (Zwitserland).Jacqueline Niessen, director Talent Management: ‘Voor hetwelslagen van route2020 is goed leiderschap van het grootstebelang. Daarbij leggen we de nadruk op onze kernwaarden:‘Grow together’, ‘Embrace challenge’, en ‘Feel accountable’. Inde huidige organisatie, waarbij we bijvoorbeeld werken metcategory teams (matrix organisatie) is het aansturen vanprocessen en het motiveren van mensen - zonder dat je hundirect leidinggevende bent - steeds belangrijker. Met alledeelnemers wordt er gewerkt aan een analyse van de manierwaarop zij leidinggeven, hun sterke en zwakke punten. Datgeeft goede aanknopingspunten voor het maken van eenactieplan, samen met een coach. Met collega’s wordt eenbuddy-systeem gevormd, zodat het leren ook na de week opde business school, door kan gaan. Wat me opvalt is dat dedeelnemers – ook al kennen ze elkaar niet – snel een groepvormen. Je merkt dat collega’s in deze onderneming vrij directverbinding hebben met elkaar. Dat heeft vast te maken met desoort producten die wij maken en de passie voor ons vak. Datis mooi om te zien.’

SIMON MOLENAAR,FINANCE COOPERATIVEAFFAIRS, AMERSFOORT,NEDERLAND

“Wat me opvalt is dat de deelnemers snel een groep vormen.

Je merkt dat collega’s in deze onderneming

vrij direct verbinding hebben met elkaar.”

Een prachtige wandeling om hetmeer van Genève was voor mij destart van een week waar ik ergnaar heb uitgekeken.

De werkweek begon met de kennis-making met andere collega’s uit deVerenigde Staten, Europa en Azië.Het programma startte met eenpuzzel, vol uitdagingen en team-work, gevolgd door een sessie metMichael Watkins, de schrijver vanhet bestseller boek ‘The first 90days’. Als je bij IMD bent, heb je geen ideemeer van de tijd. De week gingvoorbij zonder dat je op de kloklette en elke dag had zijn eigen ver-rassingen en uitdagingen die onsbij de les hielden.

Op donderdag werden de verschil-lende teams enthousiast over deChangePro Simulation tool. Elkteam wilde winnen en in sommigeteams vonden pittige discussiesplaats over wat de volgende stapzou moeten zijn. Het laat zich ver-gelijken met ‘Chess Challenge’ (eenschaak game) en elke zet heeft

‘Leadingwith impact’

JERIES ALGHAWALY, FINANCE FRIESLANDCAMPINA MIDDLE EAST,DUBAI, VERENIGDE ARABISCHE EMIRATEN (CONSUMER PRODUCTSINTERNATIONAL)

gevolgen voor de uitkomst van hetspel. Ik kom terug van IMD met een dui-delijker zelfbewustzijn, kennis, eennetwerk en de uitdaging blijft hoeik deze kennis ga toepassen in mijndagelijkse praktijk om Friesland-Campina te helpen veranderen ensturen.

Maandag 23 januariVerzamelen om 8.00 uur voor hethotel en met 29 collega’s naar deIMD-locatie. De groep leert elkaarkennen. De aandacht op jezelf isnog groter dan ik had gedacht. Deeerste inzichten komen al naarboven. Frank van Ooijen (corporatedirector Sustainability & Communi-cation) vertelt hoe het corporatesustainability program eruit ziet.Erg verhelderend.

Woensdag 25 januari’s Middags een erg interessantecase rondom Nestlé en de intro-ductie van hun worldwide ICT-pro-gramma GLOBE, erg vergelijkbaarmet Summit bij FrieslandCampina.De verschillende vraagstukkenworden eerst met elkaar bespro-ken en vervolgens wordt met eenvideo getoond wat de projectleiderzelf had gedaan. Hij nam een aan-tal risicovolle besluiten. Goede pre-sentaties gezien van collega’s overhoe je iets overtuigend over moetbrengen. Na een lange vermoei-ende dag en voorbereiding voor dedag erna, pas laat slapen.

Donderdag 26 januariDe simulatiedag. Start al vroeg om8.00 uur. We zijn allemaal scherp.Eerste uren verlopen niet gemak-kelijk. Uiteindelijk maken we dejuiste keuzes en na een eindspurthalen we op een haar na de eind-sprint. We zijn verbaasd over hetresultaat. ’s Middag, gedegen aan-

pak, beter teamwork maar deresultaten blijven achter. Goed tezien hoe zo’n teamproces op eendag zich voltrekt.

Vrijdag 27 januariDe laatste dag alweer, het is snelgegaan. Eerst een gezamenlijkesessie en daarna nog 45 minutenmet de coach. Mijn actieplan stondal redelijk in de steigers dus daarhoeft niet zoveel meer aan tegebeuren. Vervolgens in ons eigenteam de aanpak voor de komendetijd besproken. Het is de bedoelingdat we elkaar gaan coachen. Wemaken hiervoor afspraken en despirit zit er goed in. Het was ergleuk om verschillende nieuwe col-lega’s te leren kennen uit verschil-lende landen en disciplines. In zo’nweek bouw je toch snel een bandop die we de komende tijd nodighebben om elkaar te helpen degeleerde dingen toe te passen.

Foto’s: Yves Ryncki

MAA

NDAG

23 JANUAR

IWOEN

SDAG

25 JANUAR

IDONDER

DAG

26 JANUAR

I

VRIJDAG

27 JANUAR

I

JURGEN SANDMANN, FINANCE & ADMINISTRATION,ATHENE, GRIEKENLAND(CONSUMER PRODUCTSEUROPE)

Maandag, 23 januariWakker worden met eenfantastisch uitzicht over het meervan Genève. De sessie begon met‘high performance leadership’ ende meest onderscheidende facto-ren: houding en gedrag. Leidershebben vaak de neiging om punt-jes te snel aan elkaar te knopen ensnel conclusies te trekken als hetom mensen en situaties gaat.

Dinsdag, 24 januariEen mistige ochtend in Lausannebegon met een zeer heldere pre-sentatie over ‘talent management’als fundament van onze strategie.In de middag dachten we na overhet beïnvloeden van mensen zon-der dat je autoriteit over ze hebt.We brachten informele netwerkenin kaart en werkten met een seriepraktische technieken om mensente beïnvloeden.

Vrijdag, 27 januariDe laatste deel van het programmahebben we besteed aan verschil-lende mogelijkheden voor leiding-geven. Welke mogelijkheden wendje aan in verschillende processenen welke invloed heeft dat op debesluitvorming? Wat ons resttewas een welgemeend dankjewelaan de medewerkers van IMD enFrieslandCampina voor dezegeweldige organisatie.

15Spark

Maart 2

012

Ingredients

14 Spark Maart 2012

DMV: stages incontinu verbeterenOnder de vlag van hetverbeterprogramma Solid DMV isbij DMV in Veghel vorig jaarbegonnen met stages. DMV’ersworden tien weken vrijgemaakt omalle ins en outs van Solid DMV teleren kennen en bij te dragen aan‘Continu Verbeteren.’ Vijf wekenlopen ze mee op het TPM (TotalProductive Management) office,daarna werken ze aan een eigenproject voor een van de pilaren.Piet Steegs heeft zijn stage er al opzitten, Twan van Creij zit er nogmiddenin.

Stage lopen bij Solid betekent vooral:overal met je neus bovenop zitten.Alle verbeterteams bezoeken, aan-schuiven bij vergaderingen, zien watde TPM-manager doet en wat de faci-litator’s taak is. Het grote geheel zienen daardoor merken hoe al die rela-tief kleine verbeteringen waar je in jeeigen werk mee bezig bent, waar col-lega’s op andere plekken mee bezigzijn, in elkaar grijpen en samen eenwezenlijk verschil maken. PietSteegs, groepsleider verpakking bijfood systems, beet de spits af als sta-giair. ‘In mijn werk kwam ik het pro-

gramma Solid DMV tegen bij auto-noom onderhoud, bij gericht verbe-teren en een beetje bij geplandonderhoud. De rest van hetprogramma bleef abstract. Toen megevraagd werd stage te lopen, leekme dat interessant.’ In zijn eerste vijfweken bezocht hij onder meer alleverbeterteams, en zag hij wat destuurgroep zoal doet. Bovendienstelde hij een stageboek samen voorvolgende stagiaires, want het is debedoeling dat er nog velen volgen.Hij raadt het iedereen aan. ‘De stageheeft me veel opgeleverd – meer nogdan ik had verwacht. Ik weet nu nietalleen meer van TPM, ik heb hetbedrijf ook veel beter leren kennen.’

BeslisboomDe tweede periode van vijf stagewe-ken besteedde de groepsleider aaneen ‘promotieproject’ voor de geletag. ‘Als er ergens een gele tag(kaartje of etiket) wordt gehangen,betekent het dat daar iets verbeterdmoet worden. Kost een dergelijkeverbetering minder dan 1000 euro,dan mag een afdeling hem zelf aan-brengen. Ik ontwikkelde een beslis-boom om snel te toetsen of een

verbetering daarvoor in aanmerkingkomt. Dat versnelt de procedure, enomdat mensen snel effect zien vaneen voorgestelde verbetering, werkthet motiverend.’ Ook Twan van Creij,groepsleider van het productiedeelvan de weiketen, houdt zich bezigmet het enthousiast maken vanmedewerkers voor TPM. Op hetmoment – hij zit in zijn eerste stage-weken - buigt hij zich over het inbed-den van de Small Group Activities(SGA’s) in de reguliereprojectmethode Stage Gate Track.‘Er worden heel veel SGA’s opgestartop de werkvloer. Hoeveel? En watbrengen ze op? Dat is nu nergensterug te zien, maar misschien berei-ken we juist met die SGA’s wel degrootste kostenbesparing.’ Hettweede deel van zijn stage gaat hijeen systeem opzetten om de dage-lijkse controle te verbeteren. Er moeteen uniform en minder complex sys-teem komen voor de drie fabriekenop het DMV-terrein. ‘Op je eigenwerkplek ben je wel actief met TPM,maar dat is maar een stukje van hetgeheel. Tijdens de stage maak je ookkennis met het inrichten van en rich-ting geven aan het proces.’

Dinsdag 24 januari – 22.00 uur Wat een cadeautje om hier te zijn!Een week op de international busi-ness school IMD betekent tijd voorreflectie en inzicht. En wat geefthet een energie om met je collega’svan overal ter wereld van gedach-ten te wisselen en na te denkenover leiderschap en FrieslandCam-pina. Vandaag hebben we samengesproken over FrieslandCampinaals Company Leadership Brand.Waar staan we voor, wat is onshoger doel? Ik wil dit nog sterkervoelen, omdat ik in de kracht ervangeloof: een hoger, inspirerend doelverbindt alle medewerkers, creëertbetrokkenheid (met ‘hoofd enhart’), geeft sturing en energie. Endaardoor betere resultaten. Ikneem me voor me hier voor in tegaan zetten.

Donderdag 26 januari 23.00 uurWe zijn een paar dagen verder. .Steeds weer doe ik nieuwe inzich-ten op en veel kwartjes beginnen tevallen… Door de feedback van mijndirecte collega’s en de IMD coachbegrijp ik mijn eigen leiderschaps-stijl en ontwikkelingspunten beter.Ik ben zeer gemotiveerd om hetgeleerde toe te passen in mijn rol.Belangrijkste voornemen is ‘ meertijd voor reflectie’: waarom en hoedoe ik dit, wat is ons hoger doel,hoe zit iedereen erin, en hoe krijgen houd ik iedereen aan boord?Het is mensenwerk en mensen wil-len serieus genomen worden.Wees, voel en gedraag je daaromals mens.

Stagiaires Twan van der Creij (links) en Piet Steegs in het kader

van een verbeterprogramma bij DMV International te Veghel.

Foto: Van Assendelft

ANEMARIE VAN DEN BREKEL,MARKETING DAIRY BASED BEVERAGES, AMERSFOORT,NEDERLAND (CONSUMERPRODUCTS EUROPE)

Foto’s: Yves Ryncki

MAA

NDAG

23 JANUAR

IDIN

SDAG

, 24 JANUAR

IVR

IJDAG

, 27 JANUAR

I

DIN

SDAG

24 JANUAR

IDONDER

DAG

26 JANUAR

I

17SparkMaart 2012Ingredients16 Spark Maart 2012

Ingredients

Een duurzame productieketen is niet alleenvan belang voor FrieslandCampina. De groeivan de onderneming moet de komende jarenklimaatneutraal plaatsvinden, zo staat het inroute2020. Afnemers van FrieslandCampinaverlangen dat wij als leveranciers vanproducten duurzaam ondernemen. Dat leverteen bijdrage aan hun eigenduurzaamheidsdoelen.

Een van die afnemers is Danone. ‘Het is deambitie van Danone om duurzaamheid in deproductieketen te stimuleren. Wij maken ingre-diënten voor Danone. En dus vraagt Danonevan ons om een steentje bij te dragen’, verteltcorporate accountmanager Peter van der Heij-den bij FrieslandCampina Domo. Danone, dat is toch de zuivelproducent uitFrankrijk, bekend van yoghurt en desserts in desupermarkt? ‘Jazeker, maar een belangrijk deelvan hun omzet komt uit de productie van baby-voeding en klinische voeding. Domo levertDanone ingrediënten voor deze productgroe-pen. Danone is een belangrijke klant van ons.Twee jaar geleden hebben wij een ‘carbon pact’gesloten met Danone om de uitstoot van CO2 teverlagen. We kijken samen met Danone hoe wede uitstoot van broeikasgas kunnen terugbren-gen. FrieslandCampina heeft al belangrijkestappen gezet op dat gebied. Met deledenmelkveehouders is een programma opge-steld waarin een verlaging van de CO2 uitstootmet 30 procent in 2020 is vastgesteld. In onzeproductiebedrijven en in de logistieke ketenwerken we aan een reductie van CO2. We heb-ben onlangs workshops georganiseerd waarbijwe de technologen van Danone en van Domomet elkaar aan tafel hebben gebracht om tekijken hoe we in de samenwerking nog meerkunnen bereiken als het om duurzamer produ-ceren gaat. Het is bijvoorbeeld belangrijk om

het eens te zijn over de methodes die wegebruiken om vast te stellen of we inderdaadduurzamer werken.’Het verbeteren van de energie-efficiency, over-gang naar zonne- en windenenergie, efficiëntwatergebruik, het reduceren van afval, deinkoop van duurzame grondstoffen, hetgebruik van FSC-gecertificeerde kartonnenverpakkingen en een reductie van CO2 zijn alle-maal onderdelen van het MVO-beleid in de pro-ductieketen. Maatregelen die stuk voor stukbijdragen aan een duurzamere productieketenen dus aan het duurzame profiel van onze afne-mers.

Waterbesparing in BorculoIn de afgelopen jaren is er flink geïnvesteerd ineen slim gebruik van water bij FrieslandCampinaDomo in Borculo (Nederland), onderdeel van debusiness group Ingredients. Het resultaat? Erwordt beduidend minder bronwater gebruikt. InBorculo, waar onder meer ingrediënten voorbaby- en kindervoeding worden gemaakt, gaatduurzamer ondernemen gepaard met serieuzepogingen om energie en water te besparen. Jos Heutinck, milieu- en energiecoördinator inBorculo, vertelt dat FrieslandCampina Domotwee jaar geleden flink geïnvesteerd heeft in delocatie Borculo om een waterbesparing te reali-seren; 10 procent van de totale hoeveelheidgrondwater die op jaarbasis wordt opgepompt. Een van de processen binnen Borculo is hetindikken van wei. Dat indikken gebeurt dooreen indampproces. Door onder verlaagde druken lage temperatuur water te verdampen blij-ven de functionele eigenschappen van hetingedikte product behouden. De lage druk in deindampers wordt mede bereikt door middel vanvloeistofring vacuümpompen die gevoed wor-den met koud sperwater (hergebruikt water).Tot voor kort werd elke indamper zelf voorzien

Bijdragen aan deduurzame doelenvan klanten

Jos Heutinck buigt

zich over de centrale

sperwater buffer-

tank. Foto: Ewout

Staartjes

van sperwater. Door te investeren in een cen-trale sperwater buffertank en een warmtewis-selaar zijn de bestaande voorzieningenvervangen. Het sperwater wordt nu gekoeldmet een warmtewisselaar. Alles bij elkaarlevert dat een enorme besparing op aan bron-water. Vooralsnog werd deze techniek alleengebruikt bij de voor-indampers, maar zal aanhet eind van het jaar ook gereed zijn voor dena-indampers. Dat levert opnieuw een gewel-dige besparing op van bronwater. ‘Bijkomendvoordeel van het niet langer hoeven toevoegenvan bronwater is dat er ook geen kalkafzettingplaatsvindt waardoor er minder schade aan devacuümpompen ontstaat.’

CondensaatDaarnaast zoekt Jos Heutinck mogelijkhedenom nog meer water te besparen door allewater dat uit de wei onttrokken wordt (conden-saat) tot één gewenste kwaliteit op te werken.Jos onderzoekt nu wat er nodig is om al hetcondensaat op die gewenste kwaliteitsnorm tekrijgen. ‘De verwachting is dat er ongeveer 50duizend kubieke meter water bespaard kangaan worden door het verhogen van de kwali-teit van het condensaat. Halverwege dit jaarzijn de eerste onderzoeksresultaten bekend’.

Danone, Olivier Rabartin, SSD Global Manager – Dairy Ingredients.‘Danone heeft de focus op de uitstoot van schadelijkestoffen sinds een paar jaar ook uitgebreid naar haarleveranciers. Als een van de belangrijkste klanten vanzuivelproducten draagt FrieslandCampina inbelangrijke mate bij aan de uitvoering van ditambitieuze plan en we gaan deze uitdaging dan ookzeker aan. Openheid, deskundigheid en focus zullennieuwe impulsen geven aan de gemeenschappelijkeinitiatieven op weg naar een groener milieu.’

19SparkMaart 2012Ingredients

‘FrieslandCampina wil mensen ver-der helpen in het leven door goedevoeding aan te bieden. Als je dat serieus neemt, moet je ook wetenwaar kinderen behoefte aan hebben.Welke voeding moeten wij ontwikke-len om ze datgene te geven wat zenodig hebben?’ Platform leader Mar-grethe Jonkman neemt de voedingvan kinderen zeer serieus.’ Eentekort aan ijzer, aan vitamine? ’ Dekennis die nu verzameld wordt insamenwerking met onafhankelijke,gerenommeerde instituten terplaatse, zal later in het jaar uitmon-den in een uitgebreide rapportagevoor FrieslandCampina en voor delandelijke overheden. ‘Het mes snijdtaan twee kanten’, meent MargretheJonkman. ‘Wij kunnen de overhedenin Indonesië, Maleisië, Thailand enVietnam waardevolle informatiegeven over de voedingsgewoontenen groei van jonge kinderen. En wekunnen als onderneming beter inspe-len op de voedingsbehoeften vandeze jonge kinderen.’

Eiwitten blijven intact‘Op het gebied van kindervoedinglevert FrieslandCampina een goedeprestatie’, aldus Margrethe. ‘Artsen,verpleegkundigen en voedingsdes-kundigen in Azië vertellen ons vaakdat onze kindervoeding heel goedwordt verdragen door kleine kinde-ren. We hebben dat onderzocht ennu blijkt dat dat heel veel te makenheeft met de manier waarop wij inonze onderneming melk verwerken.Omdat wij de gehele keten kunnencontroleren, kunnen wij er vanaf deboerderij tot in de fabriek voor zorgendat de melk voor kindervoeding opde meest zorgvuldige en optimalemanier behandeld wordt. Dat zorgt

ervoor dat de eiwitten in de melkheel mooi intact blijven. Hierdoor zijnonze producten gemakkelijk te verte-ren waardoor er minder problemenzijn zoals krampjes en waardoor dezevoedingsstoffen goed opgenomenkunnen worden. En dat helpt baby’swereldwijd.’

Goede suikersEen goed ontbijt helpt een kind omop school goed te kunnen presteren.Voedingsstoffen (koolhydraten) uiteen ontbijt leveren de brandstof voorde hersenen van een kind. Maar nietelk type koolhydraat is hier eveneffectief in. Daarom wordt melk vooropgroeiende kinderen (Growing UpMilk) van Frisian Flag in Indonesiëvoortaan verrijkt met isomaltulose:een natuurlijke suiker zoals die voor-komt in honing en rietsuiker. Dezevoedingsstof wordt langzaam ver-teerd en heel geleidelijk in het bloedopgenomen. Hierdoor krijgen de her-senen over een langere periodebrandstof. Margrethe Jonkman: ‘Wehebben studies uitgevoerd waaruitblijkt dat bij kinderen de variaties inkoolhydraatsamenstelling in melkinderdaad effect hebben op aspec-ten op het gebied van aandacht, con-centratie en geheugen. Deze kennishebben we toegepast in onze Gro-wing Up Milk producten. Op dezemanier kunnen wij bijdragen aan deontwikkeling van kinderen.’

Onderzoek onder 16.000 kinderen levert

belangrijke informatie op. Zonodig vinden de

bezoeken aan huis plaats.

Foto: FrieslandCampina

18 Spark Maart 2012Ingredients

Toen het verbeterprogramma KievitWorks! vorig jaar van start ging,bombardeerden Rik Loode en zijncollega-operators de mailbox metverbetervoorstellen. Inmiddels zijner al veel ideeën uitgevoerd. 'KievitWorks! gaat niet alleen om grote pro-jecten, maar ook om relatief kleineverbeteringen waardoor wij ons werkbeter en veiliger kunnen doen', legtRik Loode uit. 'Onze processen wor-den daardoor stabieler en eenvoudi-ger. Dat is goed voor de mensen dieermee moeten werken en uiteindelijkook voor het concern', vult teamlei-der Sietze de Vries aan. Een voorbeeld is het plaatsen vaneen extra poederafblaassysteem. RikLoode: 'Dat is een slang met pers-lucht die je naar je toe trekt en waar-mee je poeder van big bags blaast.Voorheen hing het systeem een eindbij de big bags vandaan. Daardoorliep je het risico over de uitgetrokkenslang te struikelen. Dat is verholpennu er een extra systeem dichtbij debig bags hangt.'

Geplande stilstandVerbeteringen in of aan een van devier poedertorens kosten vaak tijd envoorbereiding. De productie moetdan namelijk worden gestaakt.Daarom wordt in die gevallen gebruikgemaakt van geplande stilstand.Toen toren 3 werd stilgelegdvanwege een natte reiniging, namhet verbeterteam zijn kans waar omde reiniging van de warmtewisselaaraan te pakken. Deze moeilijk bereik-bare plek moest namelijk altijd hand-matig worden schoongesproeid.Geen prettig werk, en ook niet zon-der risico. De Technische Dienst ver-laagde de positie van een sproeier inde warmtewisselaar en plaatste een

extra sproeier bovenin de warmte-wisselaar. Daarmee was hetprobleem opgelost.

TrotsSietze de Vries: 'Bij het oplossen vande problemen zijn alle disciplinesbetrokken. Van de productie tot Qua-lity Assurance en van de TechnischeDienst tot Quality Control. De meesteideeën komen van de werkvloer. Deoperators werken immers dagelijksmet de machines. Een verbeteringwaar ik bijzonder trots op ben, is hetbordes bij matam 2, een big bag-installatie. Voorheen moesten opera-tors klimmen en klauteren omonderdelen te reinigen en sproeibol-len te plaatsen. Nu we een bordeshebben gebouwd, kunnen ze overalbeter bij en is de veiligheid enormtoegenomen.' 'Ik ben voornamelijk trots op een ver-betering bij toren 3, de sidewall', ver-telt Rik Loode. 'Uit de oude sidewallstaken schroefjes waar je je aanbezeerde tijdens het schoonmaken.Ook konden we de sproeiers niet ver-vangen omdat ze onbereikbaarwaren voor ons. Er is nu een heelnieuw reinigingssysteem gekomenen de sidewall is vervangen. Allesziet er strak en glad uit, en we halenonze handen niet meer open.'

Sietze de Vries

(links) en Rik Loode

op het nieuwe bor-

des bij de big bags-

installatie. Foto:

Ewout Staartjes

Kleine verbeteringenmaken het verschil

‘Growth & Development’

‘We nemen voeding vankinderen heel serieus’

Goede voeding is van groot belang voor de groei en ontwikkeling vankinderen. Hoe geef je kinderen zo goed mogelijk te eten, hoe weet jewaar ze behoefte aan hebben? De collega’s van het Benefit platformGrowth & Development onderzoeken het op grote schaal. InIndonesië, Vietnam, Thailand en Maleisië worden ruim 16.000kinderen in de leeftijd van een half jaar tot twaalf jaar onderzocht.Wat ze eten, hoeveel ze bewegen, hun gewicht en hun botdichtheid,hun ontwikkeling, alles wat kan helpen om een goed beeld te krijgenvan de voedingsbehoeften van opgroeiende kinderen.

Een extra poederafblaassysteem. Het bordes bij matam 2. Een extrasproeikop voor een betere reiniging van de warmtewisselaar. Zo op hetoog kleine verbeteringen. Maar voor de operators van FrieslandCampinaKievit in Meppel maken ze het verschil.

20 Spark Maart 2012Cheese, Butter & Milkpowder 21SparkMaart 2012

Cheese, Butter & Milkpowder

Allround operator Michèl Coenen in het kaasproductiebedrijf in Born bij

de volgeroplegger. Open je het hek, dan valt de machine automatisch

stop. Foto’s: Van Assendelft

Het komende jaar werkt ‘Cheese, Butter & Milkpowder’ aan vierveiligheidsthema’s. Om van veilig werken een vanzelfsprekendheid temaken wordt alles uit de kast getrokken. Van investeringen inbordessen en hekwerken tot het terugbrengen van de snelheid vanheftrucks, van observatierondes lopen tot het organiseren vandiverse awarenesstrainingen.

Bij de verpakkingslocatie in Leerdam rijden heftrucksaf en aan. Bovendien is er veel voetverkeer. Uit de RI&E(risico-inventarisatie en -evaluatie) bleken mogelijkeaanrijdingen het grootste veiligheidsrisico. Dat risicowerd dan ook als eerste aangepakt. Operator MarjaOskam, lid van de WCOM Safety pilaar en het verbeter-team heftruckverkeer: ‘We hebben onder meer looppa-den aangelegd, spiegels opgehangen en de heftruckszijn met een snelheidsbegrenzer afgesteld. Daarnaastmoet iedere nieuwe heftruckchauffeur een heftruck-certificaat hebben én een theoretische en praktischesafety toets afleggen.’ ‘2011 was vooral een jaar vantechnische aanpassingen, dit jaar zetten we sterk in opsafety awareness,’ vult SHE officer Nicole Janssen aan.In november 2011 stelden het locatieteam en het mid-denkader daarvoor tien gouden veiligheidsregels op.Via trainingen gaan die steeds lager de organisatie in.De dialoog aangaan is daarbij belangrijk. Want, zegtNicole Janssen: ‘Veiligheid is niet zwart/wit, maar vaakeen combinatie van techniek, gedrag en/of organisa-tie.’ Marja Oskam beaamt dat: ‘Tijdens de training dis-cussieerden we over stellingen. Daardoor kom jeuiteindelijk op één lijn, en wordt je blik op veiligheidbreder.’ Ook het aanpassen van het meldingsformuliervoor gevaarlijke situaties is een succes. Tegenwoordigworden niet alleen de ongevallen gemeld, maar ook debijna-ongevallen en gevaarlijke situaties – mét eenanalyse van de oorzaak. Gaat het om techniek, gedragof iets organisatorisch? En welke maatregelen zijn ergenomen of te nemen? Nicole Janssen: ‘In 2010 kreegik 20 meldingen. Nu heb ik er al 123 binnen.’

Observatierondes en LOTOTOIn de kaasfabriek in Born zitten de risico’s hem vooralin de machines. Michèl Coenen, allround operator envoorzitter van de werkgroep machineveiligheid kaas-

De kaasverpakkingslocatie in Leerdam; SHE-officer Nicole

Janssen en operator Marja Oskam steken veilig over

makerij, laat een aantal oplossingen zien. De nieuwebordessen tussen de wrongelbereiders bijvoorbeeld,waardoor storingen aan de machines veilig verholpenkunnen worden, en de hekken die zijn aangebrachtrond alle machines met beknellingsgevaar. Hij wijst opde volgeroplegger: ‘Zodra je dat hek opent, schakelt demachine automatisch uit.’ Onlangs is in Born ookgestart met observatierondes. Veertien medewerkerskregen een speciale training. Michèl Coenen: 'Elkeweek nemen twee van hen vijf situaties onder de loep,waarbij nadrukkelijk wordt gekeken naar het gedrágvan medewerkers. De resultaten worden besproken inhet managementteam en de OC.' Daarnaast werkt inde kaasfabriek een WCOM-verbeterteam aan LOTOTO:Lock Out, Tag Out, Try Out. Bij machineonderhoud ofschoonmaak moet elk systeem met een schakelaar eneen hangslot veilig kunnen worden gesteld. Wim Pust-jens, hoofd Technische Dienst: ‘We zijn nu druk bezigmet de inventarisatie, daarna volgen de noodzakelijketechnische aanpassingen. Ook kijken we naar de aan-sluiting van bestaande procedures op de nieuweafspraken. Daarna volgen LOTOTO-trainingen, en ookde safety awareness training wordt herhaald. We heb-ben heel veel goed geregeld, maar nog niet alles wat eris wordt ook altijd goed gebruikt. Daar werken we elkedag aan.’

Op weg naar nulongevallen

‘Veiligheid is vaak een combinatie vantechniek, gedrag

en/of organisatie.’

‘Het moeilijkste van veilig werken?Ervoor zorgen dat we het in onshoofd krijgen, dat hetvanzelfsprekend wordt om je werkveilig te doen. En om er op teletten dat je collega’s hetzelfdedoen. Elkaar aanspreken op veiliggedrag, dat is nog lang geengewoonte.’ Geke Naaktgeboren,verantwoordelijk voor QualityAssurance bij de business groupCheese, Butter en Milk Powder,heeft ook ‘Safety’ in haarportefeuille. Een onderwerp dathaar na aan het hart ligt. ‘Onsveiligheidsprogramma bestaat uitvier thema’s: organisatie, safetyawareness, managementsysteemen risicoreductie. Binnen deze vierthema’s hebben we voor 2012prioriteiten vastgesteld waarmeewe in onze productiebedrijven aande slag gaan. Het gaat ommachineveiligheid, vooral om deimplementatie van de nieuwe LockOut, Tag Out, Try Out standaard,en om registratie en opvolging van

onveilige situaties. Het lopen vanobservatierondes en het opvolgenvan het actieplan uit de risico-inventarisatie en -evaluatie staaneveneens hoog op de agenda.Daarnaast gaan we door met desafety awareness trainingen. Iederongeval met verzuim wordt directgemeld aan de directeuren vanSupply Chain, Toon Verhoeven enProduction, Frank Termote, enwordt besproken in hunmanagementteam. Veiligheid heeftecht de aandacht. Ik streef naarnul ongevallen met verzuim.Voordat we dat bereikt hebben,hebben we nog een lange weg tegaan met elkaar.’

Vier thema’s

23SparkMaart 2012Cheese, Butter & Milkpowder22 Spark Maart 2012

Cheese, Butter & Milkpowder

Managing director Peter Weltevreden: 'We moeten

meer gefocust zijn op foutloos, betrouwbaar en

efficiënt werken.' Foto: Marcel Bekken

FrieslandCampina Cheeseverwerkt jaarlijks ruim 4,5miljard kilo ledenmelk tot'Dutch-type cheese'. Dat zijnhalfharde Goudse, Edammeren Maasdammer kazen. Dewerkmaatschappij zorgtvoor de productie, rijping,het verpakken envermarkten van zowelfoliekaas als natuurkaas. Dekaasproductie vindt plaatsin zeventien fabrieken inNederland. Cheese telt zo'n1.800 medewerkers.

23Spark22 Spark

De boodschap van Peter Weltevreden is duide-lijk: als we nu niks doen, worden we straks doorde feiten ingehaald. De managing directordoelt onder meer op de afschaffing van deEuropese melkquota in 2015 waardoor de melk-toevoer naar FrieslandCampina Cheese zalgroeien. 'We nemen bijna vijftig procent van deledenmelkvalorisatie voor onze rekening. Dat isnu ruim 4,5 miljard kilo per jaar, en straks aan-zienlijk meer. Daarom is het noodzakelijk datwe nu maatregelen nemen om ook straks maxi-male waarde aan ledenmelk te kunnen toevoe-gen. Dat is onze primaire doelstelling vanuitroute2020.' Ook het toenemend aantal samenwerkingsver-banden tussen zuivelproducenten, retailers enhandelaren dwingt de werkmaatschappij ertoeactie te ondernemen. 'Onder invloed van deeconomische crisis telt iedereen zijn knopen.Producenten en retailers fuseren, handelarensluiten zich bij elkaar aan. Op deze versneldeconsolidatie kunnen we alleen reageren doorvoor kostleiderschap te gaan. Hierbij kijken weook naar voorwaartse integratie in de kaaske-ten.'

Niet eenzijdigHet uitgangspunt van kostleiderschap is tevre-den klanten in combinatie met betrouwbarekwaliteit en tegen een zó laag kostenniveau datgeen van onze concurrenten kan benaderen.'Cheese on the Menu moet zo’n 100 miljoeneuro opleveren aan opbrengstverbeteringen enkostenreducties', vertelt Peter Weltevreden.'Dat doen we niet door eenzijdig in de kosten te

snijden, maar door onze manier van werken teveranderen. Door zowel productie- als bedrijfs-processen zoveel mogelijk te standaardiserenen te uniformeren. 'First time right' en 'ContinuVerbeteren' moet bij medewerkers op het net-vlies staan. We zijn zo gewend om in volume enkilo's te denken. Dat moeten we blijven doen,maar we moeten ook meer gefocust zijn opfoutloos, betrouwbaar en efficiënt werken. Omin teams fouten te constateren en aan de brondirect op te lossen. Hierdoor worden we alswerkmaatschappij beter, sterker en slagvaardi-ger richting onze klanten. En worden we uitein-delijk winnaar in de markt.'

StappenCheese on the Menu staat niet op zichzelf. Hetprogramma haakt zoveel mogelijk aan bijbestaande businessactiviteiten, zoals The waywe work en WCOM. Dat is ook de kracht, aldusPeter Weltevreden: 'Dit veranderprogrammawerkt diep in de organisatie door. Het gaat omhet fundamenteel veranderen van gedrag, omeen nieuw bewustwordingsproces te creëren.We meten elk jaar of we de gewenste stappenvooruit hebben gemaakt. Successen gaan wedelen en vieren. Ik word persoonlijk echtenthousiast van onze strategie en dit verander-programma, en zie een nieuw elan bij onzemedewerkers. Het is een uitdagend en mooionderwerp.'

Kostleiderschapmet Cheese onthe Menu

Cheese on the Menu is hetverlengstuk van het Long RangePlan, het langetermijnplan voorFrieslandCampina Cheese. Het LongRange Plan is de doorvertaling naarFrieslandCampina Cheese vanuitroute2020, de concernstrategie vanFrieslandCampina. Het verander-programma Cheese on the Menu isgericht op kostleiderschap.

Die ambitie moet met grofweg vieractieplannen wordenverwezenlijkt:

Het volledig uitnutten van deschaalvoordelen. Het aantalfabrieken wordt teruggebracht,werkprocessen wordengestandaardiseerd engespecialiseerd. Standaardiseren van hetproductportfolio om complexiteitte verminderen, de zogenaamdemenukaart. Continu verbeteren van deefficiency door implementatievan best practices en nieuwetechnologieën. Het professionaliseren van onzeklantenaanpak, om te winnen inde markt.

Vier belangrijke uitdagingen staandaarbij centraal. Dat zijn dethema's de klant, veiligheid,kwaliteit en kosten. Alle projecten(momenteel worden er zo’n 81uitgevoerd door verschillendemedewerkerteams) raken een ofmeerdere thema's.

FrieslandCampina Cheese wil in 2015 kostleider zijn. Het veranderprogramma ‘Cheese onthe Menu’ vormt de leidraad voor het behalen van deze ambitie. De werkmaatschappijfocust de komende jaren nog veel meer op de klant, veiligheid, kwaliteit en kosten.Managing director Peter Weltevreden: 'Kostleiderschap is geen doel op zich. Het is eenbusinessmodel waarvoor we hebben gekozen om te winnen in de markt.'

Maart 2012Cheese, Butter & Milkpowder

Met maar liefst acht Awards heeft debusiness group Cheese, Butter &Milkpowder medewerkers onderscheidenvoor hun prestaties. Tijdens deLeadershipdays van de business groupwerden de onderscheidingen uitgereikt,als stimulans en waardering voor hetdelen van kennis en samenwerking. Voorverschillende disciplines waren erAwards, zoals veiligheid, kostleiderschap,voor ‘The way we work’, maar ook eenonverwachte als de ‘bikkel Award’ latenzien dat de medewerkers bij Cheese,Butter en Milkpowder zich van hunsterkste kant laten zien.Leidinggevenden hebben dit jaar dewinnende teams, collega’s of locatiesgekozen. Opvallend detail: de dresscodewas ‘wit’.

Het regent prijzen bij Cheese,Butter & Milkpowder

Overall winnaar de teams van ‘Footprint’

Cheese & Butter (The way we work award):

Vlnr. Frank Termote, John Habets, Toon Verho-

even, Jaap van de Werfhorst, Gea Vogels en

Herman Toenhake.

De WCOM Progress Award. De winnaars van

Milkpowder Lochem kregen de prijs voor het

verminderen van poederverliezen bij het

opstarten en stoppen van de productie. De

prijs werd overhandigd aan Cleem Köllmann

en Johan van Hout.

De ‘Innovation Award’ ging naar het Cheese

Specialties Benelux team voor de ‘integrale

winkel-aanpak’. Filip VanThienen en Wilco van

Dijken namen de prijs in ontvangst.

De medewerkers van het productiebedrijf in

Balkbrug kregen de ‘breaking dominant logic

Award’ voor de introductie en productie van

de MANGO kazen. Sybram van Beem en Harry

de Wit (niet op de foto) namen de prijs voor de

hele locatie in ontvangst. Naast hem (l) Mar-

tien van den Hoven.

Jorg van Tongeren mag zich de winnaar van

de’ bikkel Award’ noemen. Geke Naaktgeboren

reikte de prijs uit voor zijn inzet en enthousi-

asme aan de dag gelegd bij de implementatie

van het Internal Control Framework.

De ‘Safety Award’ ging naar de locatie Lut-

jewinkel: geen ongevallen met verzuim, het

laagste ziektepercentage en 150 verbeter-

voorstellen voor veiligheid ingebracht door

medewerkers! Plant manager Fred Raaijmak-

ers ( r) kreeg de prijs in handen.

De ‘Cost leadership Award’ was voor de col-

lega’s van Research & Development Basic

Products Cheese & Milkpowder Hette Bouma,

Cleem Köllmann en Jo Penders.

De Quality Award werd gewonnen door de

afdeling customer service van Cheese, Cheese

Specialties en Butter en de afdelingen debi-

teuren Cheese, Cheese Specialties en Butter.

Bé Kats reikte de onderscheiding uit aan

Jeroen van Esseveld, Yves van Coillie en Rut-

ger in ’t Hof die de prijs namens hun mede-

werkers in ontvangst namen.

24 Spark

The way wework Award

WCOM ProgressAward

Safety Award

Quality Award

Bikkel Award

Cost leadershipAward

Innovation Award

Breaking dominantlogic Award

25SparkMaart 2012

Foto: Niels Helmink

Vijf vragen aan...

Marieke de Boer, assistent manager bij Warehouse, Packaging & WCOM (trainee)bij debusiness group Cheese, Butter & Milkpowder

Battle of Concepts daagt studentenen young professionals uit ominnovatieve ideeën en creatieveoplossingen te bedenken voorvraagstukken vanuit hetbedrijfsleven en de overheid. Driejaar geleden ging Marieke deuitdaging voor het eerst aan.Sindsdien heeft ze een passie voor'battelen'. En met succes: haarconcepten vallen regelmatig in deprijzen. Onlangs won ze eensummer course bij NyenrodeBusiness Universiteit (Nederland).

Hoe kreeg je dat voor elkaar? ‘Op battleofconcepts.nl zijn bedrijvenen overheidsinstanties in Nederlandop zoek naar innovatieve ideeën encreatieve oplossingen voor allerleisoorten vraagstukken. Bijvoorbeeldideeën voor een nieuw productont-werp, een maatschappelijk vraagstukof een marketingcampagne. VoorStichting Techniek Bedrijvenbedacht ik een concept om de aan-sluiting te verbeteren tussen hettechnisch universitair onderwijs enhet bedrijfsleven. Ik ontwikkelde eengame waarmee studenten spelen-derwijs leren hoe je een bedrijf runt.Op die manier is de overgang vanstudie naar bedrijfsleven mindergroot. Mijn concept belandde in detop 10, en ik werd uitgenodigd om hette verdedigen tijdens een pitch.Daarmee won ik de summer course.'

Waarom ben je mee gaan doen metBattle of Concepts?'Eigenlijk uit verveling. Ik zat op eenvrije dag wat op internet te zoekentoen ik bij toeval stuitte op Battle ofConcepts, een online platform waar

bedrijven en overheidsinstanties hunvraagstukken kunnen neerzetten.Het leek me leuk om een keer mee tedoen, maar ik had totaal geen ver-wachtingen. Tot mijn verbazing deedmijn concept het helemaal nietslecht. Inmiddels heb ik aan zo'n 48battles meegedaan waarvan onge-veer 65 procent in de prijzen isgevallen.'

Wat levert het je op, naast prijzen-geld? 'Een groot netwerk en persoonlijkegroei. Ik heb ontdekt waar mijnkracht ligt: ik vind het leuk om inkorte tijd een creatief idee uit te wer-ken en daar voor te stáán. Ik leer ookveel van de feedback die ik op mijnconcepten krijg. Als je mijn eersteconcept vergelijkt met wat ik nu afle-ver: een wereld van verschil!'

Wat ambieer je met je battles? 'In het begin dacht ik: het zou leukzijn als ik een prijs won. Inmiddels staik op nummer 6 van de ranglijst van10.000 deelnemers. Mijn doel is omin de top 5 te komen. Ik weet dat hethaalbaar is.'

En bij FrieslandCampina?'Het zou natuurlijk erg leuk zijn als ikde energie en creativiteit die ik nustop in Battle of Concepts kan inzet-ten voor uitdagingen bij Friesland-Campina. We kijken momenteel of ditmogelijk is. Mijn management trai-neeship loopt in mei 2012 af, en danzien we wel.'

Volg Marieke via:

http://www.battleofconcepts.nl

26 Spark Maart 2012

Kees Wantenaar (l) en Piet Boer, Kees draagt de voorzittershamer over.

In december 2011 nam Kees Wantenaarafscheid als voorzitter van de raad vancommissarissen. Kees Wantenaarheeft die functie tien jaar vervuld, delaatste drie jaren als voorzitter vanFrieslandCampina. Daarover schrijft hijzelf: ‘Na een enerverende fusieperiodegingen twee ondernemingen verderals een onderneming met eeninternational leadershipteam van 70managers dat de taak heeft om datene FrieslandCampina werkelijkheid telaten worden.route2020 zorgt ervoordat FrieslandCampina continuïteit vanafzet biedt en een goede melkprijsvoor onze leden-melkveehouders.’

Piet Boer, nieuwe voorzitterFrieslandCampina

‘De werkomgeving isheel dynamisch’

‘Vroeger was mijn vader ’s avondsvaak weg: naar bijeenkomsten envergaderingen. Als jonge boer vondik dat best vreemd. Zou ik nooitdoen, was mijn stellige overtuiging.Inmiddels weet ik beter.’ Piet Boer(51), melkveehouder in Biddinghui-zen (Flevoland), moet er zelf eenbeetje om lachen. ‘Nee, dat had ik alstwintigjarige niet gedacht.’ Piet Boer bekleedde tweemaal depost van vice-voorzitter, de tweedeman in de raad van commissarissen.Bij Friesland Foods onder voorzitter-schap van Sybren Attema, bij FrieslandCampina onder Kees Wan-tenaar. Piet Boer omschrijft zijnwerkomgeving als ‘zeer dynamisch’.‘Er gebeurt van alles. Zo was eronlangs grote onrust onder de bevol-king van Nigeria, vanwege de verho-ging van de brandstofprijzen. Dathad ook gevolgen voor onze produc-tie ter plaatse. Dat zijn hectische,maar ook hele interessante proces-sen om mee te maken’.

Hechte relatieBij veel grote beursgenoteerdeondernemingen staat de raad vancommissarissen op behoorlijkeafstand van het bedrijf. Hoe is dat bijFrieslandCampina? ‘Deze raad vancommissarissen staat dicht bij deonderneming. Maar wij gaan natuur-lijk niet op de stoel van het manage-ment zitten.’ Boer overlegt wekelijksmet ceo Cees ’t Hart. Boer roemt dehechte relatie tussen coöperatie enonderneming. ‘In het verleden ope-

reerde de onderneming op enigeafstand van de leden. Die afstand istegenwoordig een stuk kleiner: eenbelangrijke verdienste van Cees ’t Hart. En het maakt ook mijn werkeen stuk gemakkelijker.’ Piet Boer isook verantwoordelijk voor de coöpe-ratie FrieslandCampina. Wat zijn zijnambities, de komende jaren? ‘Datmelkveehouders trots zijn op deonderneming FrieslandCampina ende resultaten die de ondernemingboekt. En dat ze zich gewaardeerdvoelen als lid van de coöperatie.’Over de toekomst van Friesland–Campina is Piet Boer optimistisch.‘Op het gebied van duurzaamheidzetten we nu grote stappen. Span-nend wordt 2015: dan verdwijnt deEuropese melkquotering en zal deaanvoer van melk stijgen. Zeker inNederland. FrieslandCampina heeftroute2020: er is een doordachtestrategie neergezet om die melk totwaarde te brengen, wereldwijd.’

Sinds 14 december hanteert hij de voorzittershamer van FrieslandCampina:Piet Boer, melkveehouder in Biddinghuizen (NL). Als voorzitter van deraad van commissarissen staat hij dicht bij alles wat er in de onderneminggebeurt. ‘Maar niet te dicht. Wij gaan niet op de stoel van hetmanagement zitten.’

27SparkMaart 2012

Managing director Chooi Lee Saw vertelt over

de kansen in China.

Professor Louise Fresco is optimistisch over deFood Challenge. Zij is hoogleraar aan de Uni-versiteit van Amsterdam en een autoriteit opgebied van voedselzekerheid. ‘Mijn boodschapis positief. We kunnen wel degelijk negen mil-jard mensen voeden.’ Daarvoor is wel intensi-vering van de productie en innovatie nodig,stelt ze. ‘Als je niet innoveert, komen we nietverder. We moeten meer produceren. Efficiën-ter, maar ook duurzaam.’

NederlandIn Nederland gaat het om onderscheid op hetvolle schap in de supermarkt en toegevoegdewaarde voor de consument, betoogde mana-ging director FrieslandCampina Benelux,Patrick Reekmans. Hij noemde voorbeelden alsCampina met ‘Nederlandse weidemelk’, hetmerk Optimel en de Friesche Vlag koffiemelkvoor latte macchiato.

RuslandIn Rusland is veel vraag naar zuivel, terwijl deproductie zich maar moeizaam ontwikkelt, ver-telde Jeroen van Douveren, managing directorvan FrieslandCampina Russia. Friesland–Campina verkoopt hier Nederlandse Frico kaas,Friso kindervoeding en yoghurttoetjes van hetmerk Campina Fruttis. De yoghurtjes produ-ceert FrieslandCampina zelf in Rusland. Ookwordt geïnvesteerd in de ontwikkeling van delokale melkveehouderij. ‘Aan kennis is heel veelbehoefte. Als we willen exporteren, moeten weook de lokale economie ondersteunen.’

ChinaIn China is voedselveiligheid een groot thema.Het land werd in 2008 opgeschrikt door eenvoedselschandaal met babyvoeding. Friesland-Campina is sinds 2009 aanwezig op de Chinesemarkt met Friso baby- en peutervoeding. Dekwaliteit, betrouwbaarheid en veiligheid vanhet Nederlandse merk slaan aan. De

boodschap is: Friso is betrouwbaar, dankzij debeste veehouders en een gecontroleerde ketenvan gras tot glas, licht general manager ChooiLee Saw van FrieslandCampina China toe.

NigeriaIn Nigeria en de omliggende landen in West-Afrika is de markt nog volop in ontwikkeling. Dezuivelconsumptie betreft voor 75 procentmelkpoeder en gecondenseerde melk. Dezeworden in Nigeria gemaakt, ofwel gerecombi-neerd uit Nederlands melkpoeder en anderegrondstoffen. De verkoop aan consumenten vindtgrotendeels plaats via straatventers en markt-handelaren, die door FrieslandCampina wordenbeleverd via een netwerk van distributeurs,vertelde Bob Steetskamp, managingdirectorvan FrieslandCampina WAMCO. Friesland-Campina is ook actief in de samenleving metontwikkelingsprojecten en de ontwikkeling vande lokale landbouw.

De internationale voorbeelden tonen dat FrieslandCampina de Food Challenge aangaaten dat er wereldwijd kansen liggen, aldus Cees’t Hart, CEO van FrieslandCampina, tegen dejonge melkveehouders. ‘Via FrieslandCampinakunnen jullie de hele wereld bereiken met demelk die jullie produceren.’ Ook voor melkvee-houder en voorzitter van coöperatie Friesland-Campina Piet Boer is dat iets om trots op tezijn. ‘Dat maakt ons vak extra mooi: we kunneniets betekenen voor de wereld en daar ook nogons geld mee verdienen. ‘

Dag voor jonge boerenDe FrieslandCampinaJongerendag is eentweejaarlijks evenementvoor jonge melkveehoudersen aspirant-boeren. De dagwerd georganiseerd door deafdeling CoöperatieveZaken, in samenwerkingmet de Jongerenraad vanFrieslandCampina, waarinjonge boeren zittinghebben. Het thema was ditjaar, 'The food challenge; dekansen voor jouw melk in dewereld'.

Jongerendag Food Challenge, de kansen voorjouw melk in de wereld

‘Via FrieslandCampinakunnen jullie de wereldbereiken’

De wereldbevolking groeit in eenspectaculair tempo naar 9 miljard mensen in2050. Kunnen we tegen die tijd voldoendevoedsel produceren voor al dieaardbewoners? Dat is de Food Challenge.Deze uitdaging was het thema van deFrieslandCampina Jongerendag.

28Sp

ark

Maart 2012

Consum

er Produ

cts Internationa

l

‘Het is allemaal te danken aan de mensen in onze bedrij-ven. Zij hebben zich geweldig ingezet om van ‘ContinuVerbeteren’ een succes te maken’, stelt Nhan Phong,plant manager in de fabriek in Binh Duong vast. In hetafgelopen jaar bereikten ze met elkaar een besparing vanruim 1 miljoen euro. FrieslandCampina in Vietnam heeft twee productiebedrij-ven. Een in Hanam, in het noorden van dit uitgestrekteland en een in het zuiden in Binh Duong. In beide bedrij-ven werken in totaal een kleine 1.500 medewerkers in deproductie. Het belangrijkste merk is ongetwijfeld DutchLady, dat met basiszuivelproducten overal in het land tevinden is. Daarnaast brengen de Vietnamese collega’sFristi drinkyoghurt op de markt, Yomost zuivelproducten,gecondenseerde melk en Friso melkpoeder.

Hoofdrol‘Alle verbetersystemen, hoe je ze ook noemt, werken naarhetzelfde doel: operational excellence: je bedrijf zo goedmogelijk laten draaien. Een veilige omgeving, excellentekwaliteit met zo min mogelijk verliezen op elk gebied. Endaar spelen medewerkers de hoofdrol in’, vertelt Jacque-line Kerstma, consultant Corporate Supply Chain die alsWCOM manager a.i. een poos in Vietnam heeft meege-werkt aan ‘Continu Verbeteren’ in de beide fabrieken. ‘Demedewerkers zijn enorm geïnteresseerd in de manier vanwerken van WCOM. Dit zorgt er voor dat ze inderdaadcontinu kunnen verbeteren.’

Rendement‘In Vietnam zijn in totaal 130 verbeterteams aan de slaggegaan’ vertelt Vo Anh Huy, WCOM facilitator in Hanam.’We hebben in die tijd enorme veranderingen gezien. Wehebben de verschillende pilaren van ‘Continu verbeteren’stap voor stap geïntroduceerd. Je kunt niet alles tegelijkdoen. Autonoom management is een belangrijke pilaarvoor ons. Onze operators zijn getraind in autonoomonderhoud en dragen nu allemaal bij het rendement vanonze verpakkingslijnen. De OEE (overall equipment effec-tiveness) is met procenten omhoog gegaan. Operatorszijn in staat gebleken om met elkaar verliezen op te spo-ren, rendementen te verbeteren door kleine storingen

zelf op te lossen en als ‘eigenaar’ van hun productielijnvolle verantwoordelijkheid te nemen.’

BetrokkenheidMet de intussen veel gebruikte pilaren van de verbetersys-temen zijn medewerkers opgeleid, verbeterteams ingericht,verliezen teruggebracht op het gebied van omsteltijden,storingen, mankementen, grondstof en verpakkingsmate-riaal verbruik, en energieverbruik. WCOM facilitator DoThanh Viet in Bin Duong: ‘Dat is gelukt omdat ‘ContinuVerbeteren’ om een andere manier van werken vraagt.Om overleg, om vaak en gericht afstemmen met elkaarwelke doelen je wilt bereiken, om communicatie: steedslaten zien welke resultaten je boekt. Heel simpel: op over-zichten aan de muur. Het vraagt betrokkenheid van allemedewerkers en dat ging heel goed.’

TeamworkDe plant manager van Hanam, Nguyen Huu Tri, kan datbeamen. ‘Je hebt betrokkenheid van de top van hetbedrijf nodig. Maar ook teamwork van alle mensen om jeheen. Elke stap die we gezet hebben bij een machine bij-voorbeeld is geëvalueerd en vervolgens toegepast op eenandere productielijn. Dat moet je goed gestructureerddoen. Dus veel informatie bijhouden en zorgen dat je degoede gegevens hebt om nieuwe stappen te maken. Ver-beterprojecten leveren in het begin meer werk op, laterheb je er plezier van, maar je moet de werkbelasting welin de gaten houden. Ik kan alleen maar complimenten uit-delen aan onze medewerkers voor hun doorzettingsver-mogen en hun discipline om de goede resultaten tebereiken die wij hebben gehaald. Ik zou zeggen: Ga voorgoud!’

29SparkMaart 2012Consumer Products International

Foto’s: FrieslandCampina en Jacqueline Kerstma

FrieslandCampinaVietnam is op wegnaar World Class!

Nog maar twee jaar geleden zijn de productie–bedrijven in Vietnam gestart met‘Continu Verbeteren’. Nu, na die twee jaar mogen de resultaten er zijn. Bij de auditdie eind 2011 werd gehouden, haalden de bedrijven een superhoge score.

31SparkMaart 2012Consumer Products International30 Spark Maart 2012

Consumer Products International

Overstromingen inThailand

‘Medewerkershielden de bedrijvengaande’

Oktober 2011.Aanhoudende regen inThailand, zeker 30procent meer regen danandere jaren. Het waterkwam langzaam maarzeker vanaf de bergen inhet noorden van het landnaar het lager gelegenzuiden, waar ook dehoofdstad Bangkok ligt.Het water komt, zoveelwisten de inwoners vanThailand, maar wanneeren hoeveel, dat wisten zeniet. Ook de collega’s vanFrieslandCampina inBangkok, bij de fabriekenvan Foremost (hetbelangrijkste merk voorverse en langhoudbarezuivel) en bij Betagen(producent vanprobiotische yoghurtdrinks) moesten zichvoorbereiden op ernstigewateroverlast.Tegelijkertijd wilden ze deThaise bevolking zoveelmogelijk van voedselvoorzien. Voedsel endrinkwater was niet meerte krijgen. In paniek werder gehamsterd en debelevering van winkelsstokte.

Wat doen we in Thailand?FrieslandCampina in Thailand heefttwee productiebedrijven in de regioBangkok. Een is bestemd voor deproductie van langhoudbarezuivelproducten, de andere voorverse zuivelproducten. Ongeveer1.600 medewerkers werken voorFrieslandCampina Thailand. Hetbelangrijkste merk is Foremost.Betagen is een joint venture vanFrieslandCampina met ‘Thai FamilyAttskulchai’. Betagen is ook demerknaam van de zuivelproducten(probiotische drinks) en yoghurts.Een productiebedrijf en hetkantoor zijn gevestigd in de regioBangkok.

‘We zagen het water aankomen.Het grootste deel van onzeprovincie is overstroomd,’ verteltChanin Archjananun, managingdirector van FrieslandCampina inThailand. ‘Miljoenen mensenhebben hun huis verloren ofschade opgelopen. Er zijn ookenkele honderden mensenoverleden. Het was een vreselijkeervaring. We hebben ons eerst omde veiligheid van onzemedewerkers bekommerd, daarnazijn we in onze fabriekenmaatregelen gaan nemen.’

‘Zandzakken, duizenden zandzakken,hebben we gebruikt om een dam tevormen om de fabriek voor langhoudbare zuivel heen. Verder zijn wede muren gaan stutten met beton enijzers’, vertelt operations directorSardar Ahmed van FrieslandCampinaThailand. ‘Met acht grote pompenhebben we al het water rondom defabriek weggepompt, naar een van detwee kanalen die rond ons terreinlopen. Met grote generatoren hebbenwe de verpakkingslijnen van stroomkunnen voorzien.’

De veiligheid van medewerkers stond voorop. Alleen ineen veilige omgeving kon er gewerkt worden. ‘We hebbenelke dag eerst naar de omstandigheden van onze mensengekeken. Zowel thuis als op het werk. Maar we voeldenook een verantwoordelijkheid naar de Thaise bevolking.De winkels waren leeg, voor zover mogelijk wilden we deconsumenten van zuivelproducten voorzien.’

Chanin Archjananun: ‘Onze mensen zijn zo dappergeweest. We kunnen nu rustig terugkijken maar het waseen hectische tijd. Dit sterke bedrijf wordt gemaakt dooronze mensen. Wij hebben onze mensen zo goed mogelijkgeholpen, zij hebben alles gedaan voor ons bedrijf wat zemaar hadden kunnen doen.’

‘Ons hoofdkantoor was omringddoor water maar we hebben hetdroog kunnen houden’, aldusAndré van Es. ‘De distributievan onze producten gaatnormaal voor 30% viadistributiecentra naar de super–markten, wat door het watererg moeilijk was. 70% vanonze afzet verloopt via salesrepresentatives. Zij gaan meteen brommer of scooterproducten huis aan huisverkopen. Ook dat was door hethoge water vreselijk tijdrovend.Toch is het ze voor een grootdeel gelukt om hun productente verkopen. De leveringen aansupermarkten hebben werechtstreeks gedaan. Zelfs onzeagenten hebben geholpen omde zuivelproducten weg tebrengen.’

André van Es, chief financialofficer Betagen in Thailand: 'Onzemedewerkers konden niet naar onskantoor en onze fabriek toekomen.We hebben ze elke ochtend meteen vrachtwagen bij het stationopgehaald'. Voeding was schaars inde winkel, de supermarkteigenaarswaren erg blij dat onze productennog leverbaar waren. We hebbenwel bewezen dat we eenbetrouwbare producent zijn. Dat isvoor 100% te danken aan onzemensen die in een moeilijke tijdeen geweldige prestatie hebbengeleverd.’

Water, water en nog eens water. Het transport werdernstig bemoeilijkt. ‘We leverden niet meer aan dedistributiecentra, maar reden rechtstreeks naar de winkelstoe. We hebben al die weken winkels kunnen voorzienvan producten. 24 uur per dag, 7 dagen per week hebbenonze mensen hier gewerkt.’

32 Spark Maart 2012Consumer Products International

Milieubeleid in Indonesië onderscheidenFrieslandCampina Indonesia is door de Indonesischeoverheid onderscheiden voor haar inspanningen op hetgebied van milieu. Twee productiebedrijven in de regioJakarta zijn getoetst op hun prestaties als het gaat omafvalbeheer, het terugdringen en beheren van deuitstoot van gevaarlijke stoffen, de waterzuivering,vermindering van energieverbruik, de opslag vangevaarlijke stoffen en een niet-roken beleid. De plant managers van de bedrijven in Ciracas en PasarRebo (in de hoofdstedelijke regio Jakarta) streven methun medewerkers voortdurend naar verlaging van demilieubelasting. ‘Milieubehoud is een integraalonderdeel van onze bedrijfsprocessen. Dat doen weomdat we geloven dat we een verantwoordelijkheiddragen voor onze toekomst’, aldus de plant managers.De overheid in Indonesië heeft strenge wetgeving op hetgebied van milieu en stimuleert bedrijven om dewetgeving te volgen en waar mogelijk de lat hoger teleggen. Bedrijven die aan alle normen voldoen komen inaanmerking voor onderscheidingen.

Als het aan Bas van den Berg,managing director vanFrieslandCampina Malaysia ligt,wordt de hoeveelheid toegevoegdesuikers aan zuivelproducten dekomende jaren forsteruggedrongen. ‘Eind 2013 willenwe 2.700 ton minder suikerhebben gebruikt in onzeproducten’, zo verklaarde hij bij destart van een campagne voor deverlaging van suiker doorFrieslandCampina Malaysia.

De Maleisische consumenten houdenbest van zoet. Gemiddeld worden er26 theelepels suiker per dag per per-soon genuttigd. Wereldwijd staatMaleisië op de achtste plaats van‘suikerverbruikers’. Deze hoge sui-kerconsumptie is volgens onderzoekook de voornaamste oorzaak vandiabetes en obesitas. ‘Een campagneom het suikerverbruik te verlagenpast bij ons duurzaamheidsbeleid enbij onze pogingen om consumentengezonder te laten eten. We willen hetbewustzijn onder consumenten ver-hogen en de inspanningen van deoverheid ondersteunen om de sui-kerconsumptie te verminderen.’De start van de campagne werd danook bijgewoond door Puan MahaniTan Abdullah, secretaris-generaalvan het ministerie van Binnenlandsehandel en consumentenaangelegen-heden. ’Deze campagne speelt op deoproep van de Maleisische regeringom het suikergehalte in voedings-middelen te verminderen en debevolking te wijzen op de nadelenvan een te hoge suikerconsumptie.’Intussen zijn de eerste drie produc-ten geïntroduceerd met een lagersuikergehalte: Dutch Lady Kid, DutchLady School en Dutch Lady DrinkingYoghurt, alle met 25 procent mindersuiker. Onderscheiding voor FrieslandCampina

Indonesië

Vlnr. Bas van den Berg (Managing Director),

Y.Brs. Puan Mahani Tan Abdullah (Deputy

Director General Management &

Consumerism), Dato’ Mohamed Elias Abu

Bakar (Director of Standards Policy and Con-

sumer Affairs), Mr. Rahul John Colaco (direc-

tor marketing bij Dutch Lady).

33SparkMaart 2012Consumer Products International

Training van de medewerkers die met SAP

werken (boven).

Kees Gielen (l) en Kapil Garg op bezoek bij de

teamleden van project Blue (onder).

Foto’s: FrieslandCampina WAMCO Nigeria

FrieslandCampina WAMCO inNigeria heeft SAP ingevoerd inde hele organisatie. In achtmaanden tijd is het oudeinformatiesysteem Exactvervangen door SAP. ProjectBlue, zoals de implementatie vanSAP is genoemd, vroeg een flinkeinspanning van alle medewerkersdie ermee te maken hadden.Maar nu het project afloopt, ishet een indrukwekkende ensuccesvolle reis gebleken.

De SAP ERP (Enterprise Resource Planning)applicatie is tijdens het implementatieproceshelemaal toegesneden op de specifiekebehoeften bij FrieslandCampina WAMCO. Opdie manier zal SAP de bedrijfsprocessen danook optimaal ondersteunen. Het projectteamwerd samengesteld uit vijf functionele discipli-nes: supply chain management, inkoop, finance& controlling, productie, een technisch team eneen project management team. Consultantswerkten samen met key users in de teams. Hetproject ging van start met een twee wekendurende training over projectmethodieken,communicatie en change management. Inzich-ten, vooruitzichten en gebruikstaal van deteamleden werden op het project afgestemd.Zo kwamen alle leden van het project snel metelkaar op één lijn. Het tijdpad werd uitgezet,mijlpalen vastgesteld, documentatie klaarge-maakt en de reis kon beginnen.

BezoekOp vier verschillende niveaus werdenhoogwaardige blueprints van bedrijfsproces-sen geanaliseerd en gedefinieerd. Stap voorstap werd in volgorde van belangrijkheid elkebedrijfsactiviteit uitgewerkt. De consultantsverzorgden een training voor de leden van deprojectteams die vervolgens een SAP testaflegden, waar zij een certificaat voor kregen.

Werkinstructies en systeemtaken werden opge-steld door het team dat de training voor eind-gebruikers maakte. Die werd afgesloten inoktober, waarna er in december nog een ver-volgcursus was. Na een paar maanden zakt dekennis misschien toch weer weg. In decemberwas er een kritieke fase: het besluit ‘go or nogo’ moest worden genomen, na een externe eninterne audit die werd uitgevoerd door hetNederlandse KPMG en de afdeling corporateInternal Audit. Net voor het besluit werd geno-men, kwamen CFO Kees Gielen en businessgroup director Kapil Garg op bezoek om hetteam aan te moedigen en goede raad te geven.De stuurgroep van het project kon het ‘go gogo’ geven: per 1 januari 2012 zou men ‘live’ gaanmet SAP.

SoepelIn de weken voor de live gang was er volopspanning over de vraag of de maanden vanhard werken zich zouden vertalen in een vlotteovergang van het oude Exact systeem naarSAP. Het ICT-team had de handen vol omervoor te zorgen dat alle apparatuur goedwerkte en dat alle zestien vestigingen vanFrieslandCampina WAMCO in Nigeria die overhet hele land verspreid zijn, een goede aanslui-ting hadden met het bedrijf in Lagos. Het hoog-tepunt van het project kwam op de derdejanuari toen het project team Blue luidkeelskon zeggen: “We zijn ‘live’!” Een simpeleuitroep die maanden van teamwork, inspanningen opoffering van alle medewerkers van FrieslandCampina WAMCO Nigeria in zichdroeg om het SAP systeem draaiende te heb-ben op de datum van 1 januari. De eerste finan-ciële transacties werden gedaan op SAP, enWAMCO haalde bijna 600 miljoen naira aanrekeningen voor verkopen binnen (2.8 miljoeneuro). De overgang ging zo soepel dat het plandat achter de hand werd gehouden voor nood-gevallen, niet in werking hoefde te treden.Exact is niet meer nodig. Meer dan ooit hebbende Nigeriaanse collega’s laten zien dat zeweten hoe ze een uitdaging aan moeten gaan.

Het succes vanproject ‘Blue’

Campagne voorminder suiker inMaleisië

‘Wij werken als een team samen: de development

collega’s uit de locaties in Heilbronn, Keulen en

Gütersloh. Daarnaast maak ik deel uit van het ont-

wikkelteam Dairy Based Beverages Yoghurt &

Desserts en dus kom ik vaak bij FrieslandCampina

Innovation in Wageningen. Het werken in category

teams, zoals wij nu doen, vraagt om een andere

aanpak dan vroeger. Dat is niet meer toereikend.

De boodschap van Emmo Meijer (corporate direc-

tor R&D) over de koers die wij als R&D discipline

kiezen, is heel belangrijk. Wij werken samen, wij

creëren samen. Met de collega’s van marketing,

maar ook met collega’s van supply chain en met

procurement. Kom dichter bij elkaar, deel je ken-

nis. Dat idee is niet nieuw, maar we moeten er wel

bewust aan werken om het samen in praktijk te

brengen. Op die manier veranderen wij van dienst-

verlener in ‘co-creator’. Dat levert toegevoegde

waarde in een organisatie. Zo kunnen wij de pijp-

lijn met nieuwe ideeën voor innovaties gevuld

houden, in een goede balans tussen ‘Refresh’,

‘Compete’ en ‘Breakthrough’. Dat lukt niet zonder

co-creation.’

35SparkMaart 201234 Spark Maart 2012

De koers van research & development: van dienstverlener naar co-creator

It is up to you

De innovatiekracht vanFrieslandCampina versterken. Datis een opdracht die de Reseach &Development medewerkerszichzelf stellen. ‘FrieslandCampinastaat te boek als een innovatiefbedrijf. Maar we willen onzeinnovatiekracht verbeteren ombaanbrekende innovaties te doenen daarmee onze doelstellingenvoor route2020 te kunnenrealiseren. Daar hebben we deideeën, de energie, hetenthousiasme en de kennis enkunde van onze medewerkers bijnodig’, vertelt Martijn Stork, R&Ddirector binnen de business groupCheese, Butter & Milkpowder(Amersfoort – NL). Reden om eengrote groep R&D’ers te mobiliserentijdens een bijeenkomst eind vorigjaar, die overigens ieder jaargehouden zal gaan worden. ‘Hetdoel van onze bijeenkomst was omte laten zien waar wij staan inroute2020 en te bespreken wat weals R&D gemeenschap kunnendoen om de doelen voor innovatieste realiseren. We gaan de ideeën enervaringen van die dag verderverspreiden in de R&D organisatie.Ons motto: if it is to be, it is up tome.’

‘Wij als ontwikkelaars moeten onderdeel zijn van

een team dat over innovatie nadenkt. Vroeger

werkten wij vooral als service providers, datwordt en is nu anders. In het proces van co-crea-

tion leren we van elkaar. In een project stel ik

altijd veel vragen. Soms denken mensenmisschien: houd je mond. Maar de boodschap van

Emmo Meijer is dat we dat juist wel moeten doen.

We hebben een open atmosfeer nodig waarin

mensen vragen durven stellen, fouten durven

maken. We werken met project- en portfolioma-

nagement om onze projecten goed te managen.

En daarbij moet je je steeds afvragen: is dit pro-

ject belangrijk voor ons bedrijf of niet? Als je

samen aan co-creation werkt moet je ook als

R&D’er vraagtekens bij een project kunnen plaat-

sen. Als co-creators houd je samen - in dat crea-

tieve proces van het werken aan innovaties- de

einddoelen in de gaten. Ik ben enthousiast over

de hele aanpak. De boodschap is helder.’

Dirk Schulte, developmentmanager yoghurts & desserts inHeilbronn. Hij werkt inHeilbronn bij FrieslandCampinaGermany.

‘Samenwerken. Dat is zeker het beste wat er nu aan het

ontstaan is. We werken nu heel sterk met de collega’s van

marketing samen om onze consumenten, de kansen in de

markt en de mogelijkheden voor innovatie samen te onder-

zoeken. Op die manier kunnen we technologie ontwikkelen,

waarmee we de producten kunnen maken waar de consu-

ment behoefte aan heeft. Het gevoel van ‘eigenaarschap’ is

duidelijk aanwezig in ons ‘Optimel’ team. De ontwikkelin-

gen zijn in eerste instantie bedoeld voor Optimel, maar we

kijken heel goed of en hoe we de uitkomsten ook voor

andere merken in andere regio’s kunnen gebruiken.

Verder is het belangrijk dat we onze vaardigheden zoveel

mogelijk verbeteren. Als productontwikkelaars weten we

dat project management ons een kans biedt om andere

aspecten van ons werk te ontwikkelen; je werkt dan samen

met andere disciplines: marketing, finance, supply chain en

inkoop. Dat maakt dat je leert om elkaar feed back te

geven. Zeg het als iets goed gaat, zeg het ook als iets niet

goed gaat, als het beter moet en beter kan. Dat is niet altijd

gemakkelijk, maar we leren er allemaal van. Over het

geheel gezien is er winst op alle fronten.’Jimmy Seah, developer bij ConsumerProducts International in Leeuwarden(NL).

Foto’s: William Hoogteyling

Fanny Weinbreck,werkt in WageningenNL, is platformleaderweight consciousnutrition (dairy basedbeverages), ‘haar’merk is Optimel.

37SparkMaart 201236 Spark Maart 2012

Summit: volop toewijdingop locaties

Eenheid en standaardisatie vanbedrijfsprocessen en –systemen is waar hetmeerjarenprogramma Summit om draait.Verschillende onderdelen lopen nu volop,zoals de implementatie van de nieuwe SAP-template. ‘De toewijding en professionaliteitvan de lokale implementatieteams valt op’,zegt programmadirecteur Joost vanSchijndel.

Het Summit-project One Backbone beoogt een-heid aan te brengen in ERP-systemen binnenFrieslandCampina en de bijbehorende proces-sen. Dat vergt de implementatie van één toe-komstbestendige SAP-template voorprocessen en systemen. FrieslandCampina But-ter & Milkpowder en de afdeling Financial Ser-vices Corporate & Support bijten de spits af.‘Lokale implementatieteams begeleiden deoverstap. Hun professionaliteit en toewijdingvalt op. De gebruikers kennen de processenheel goed’, signaleert Joost.

Go-live‘De lokale teams hebben het tempo goed tepakken’, zegt ook implementatiemanager Jel-mer de Jong. ‘Ze werken hard aan de uitvoe-ring van lokale actieplannen en het opschonenvan de masterdata.’ Het vertalen van de hui-dige werkwijze van de fabrieken naar denieuwe werkwijze van de SAP-template bleeklastiger dan ingeschat. ‘We hebben workshopsgeorganiseerd waarin de stappen in de proces-sen zijn uitgeschreven via heldere stroomsche-ma’s. Zo is het gelukt om de fabrieken goed afte beelden in de template.’Stapsgewijs worden de teams opgeschaald. Viazogeheten user acceptance tests gaan meer-dere eindgebruikers testen of ze goed met denieuwe template overweg kunnen. ‘Daarbijkomen er ongetwijfeld wat onvolkomenhedenbovendrijven. De vraag is of deze acceptabelzijn en of we tijd hebben om ze op te lossen, ofdat de continuïteit erdoor in gevaar komt. Opbasis daarvan bepalen we begin april of we eenkleine maand later werkelijk ‘live’ gaan’, legtJoost uit. ‘Belangrijk is dat gebruikers dat uit-eindelijk beslissen. Zij moeten met de templatekunnen werken.’

HypercareNa de go-live - de omschakeling van een tes-tomgeving naar een daadwerkelijke productie-omgeving - volgt ruim een maand hypercare.‘Zo’n periode werkt rustgevend. Mensen uit hetSummit- en implementatieteam volgen de pro-cessen nauwgezet. Het is belangrijk dat proces-

sen in het ERP-systeem goed verlopen en dat er geen opho-ping van elektronische documenten ontstaat,waardoor een proces stagneert’, zegt Joost.De implementatie bij Butter & Milkpowder en bijFinancial Services dient ook als leermoment.‘We ontwikkelen en testen een implementatie-kit. De leerpunten die we opdoen, verwerkenwe in de aanpak voor de komende implementa-ties’, zegt Jelmer. ‘Na de go-live van degenoemde bedrijfsonderdelen hebben we duseen gestandaardiseerde aanpak, die dient alsbasis voor alle volgende, op zichzelf weerunieke, implementaties.’

Verder wordt elke go-live in de toekomst aan-gegrepen om de wereldwijde template teupdaten, waar nodig. ‘De Business ProcesOwners Organisatie bepaalt aan welke functio-naliteiten behoefte is. Die functionaliteitnemen we op in nieuwe releases van de tem-plate. Die vallen steeds samen met toekomstigego-live-data; drie keer per jaar’, aldus Joost.

Raymond Blom (l) medewerker van de locatie

Den Bosch en Jan de Groot, werkzaam in de

locatie Lochem (beide Nederland). Ze zijn lid

van het Butter & Milkpowder Implementation

team. Foto: Marcel Bekken

PlanningDe voorbereidingen op devolgende ‘go-lives’ zijn albegonnen. Bij Ingredientsgaan FrieslandCampinaKievit en Friesland-Campina USA op 1 oktoberover, net als Friesland-Campina China. ‘Dielaatste hebben we naarvoren gehaald. Voor dieimplementatie werken wesamen met ICT-collega’suit Kuala Lumpur. Wevinden het belangrijk omde Aziatische organisatieer bij te betrekken, wantzij hebben dit soortprojecten vaker gedaan’,verklaart Jelmer de Jong,implementatiemanager.De locatie Leeuwardenstaat voor 1 januari 2013op de rol, gekoppeld aande nieuwe vestiging inSingapore.FrieslandCampina Domo(minus het deel in de VS)volgt in maart 2013.

Andere deelprojectenSummit kent naast de SAP-template (One Backbone) ook anderedeelprojecten, zoals Sales & Operations Planning (S&OP), met alsdoel om op werkmaatschappij en centraal niveau te kunnenplannen en dezelfde ‘taal’ te spreken. Het professionaliseren vanBusiness Intelligence is een derde project. Dit gaat omprocessen en technologieën, die gericht zijn op het verzamelenen analyseren van informatie, op basis waarvan je beslissingenneemt. ‘We brengen nu alle wensen en initiatieven van debusiness in kaart. Daaruit volgt een investeringsplan dat tergoedkeuring naar de executive board gaat’, zegt Joost.’Voor Summit zijn ook Manufacturing Operations ManagementSystems (MOMS) van groot belang. Dit is automatisering dievoor de aansturing van fabrieken belangrijk is en die ERP-pakketten met de werkvloer verbindt. Joost: ‘Ook hier speeltstandaardisatie, al gaat het minder ver dan One Backbone. VoorMOMS wordt nu een strategie uitgewerkt en de gekozenoplossingen worden binnen het Summit-team verdervormgegeven.’

39SparkMaart 2012

SmartBuy richt zich op alle indirecteproducten en diensten die onder faci-litair management, marketing, ICT,professional services of het onder-houd van de productiebedrijven val-len. Van uitzendwerk tot machines,van nietjes tot ICT-applicaties. Hetbijbehorende portal is een speciaalvoor FrieslandCampina ingerichte onestop shop, waarvan het assortiment innauwe samenspraak met de eigena-ren van de business groups, key usersen Procurement is samengesteld.Compleet, met de beste prijs/kwali-teitverhouding en zeer gebruikers-vriendelijk. Via het zoekvenster kom jeautomatisch in de catalogus van dejuiste leverancier terecht, vanaf daardoorloop je alle stappen in het bestel-proces. Projectleider Robert Brinkhof:‘In deze nieuwe manier van werkenspecificeer je al van tevoren, door hetsysteem begeleid, heel precies wat jenodig hebt. Ook de goedkeuringenvinden vooraf plaats, zodat de elek-tronische facturen - als deze met deinkooporders en ontvangsten over-eenkomen - automatisch betaald kun-nen worden. Dat bespaart enorm veeltijd.’

Scherp onderhandelen Het ‘ vullen van de winkel’ is eenmega-operatie. FrieslandCampinaneemt jaarlijks duizenden en duizen-den producten en diensten af, diemoeten worden geïnventariseerd,gekoppeld aan bijbehorende (prijs)-afspraken en in het systeem wordenopgenomen. Dat geeft overigens eenmooie kans om het leveranciersbe-stand op te schonen. Omdat voor-heen niet altijd duidelijk was welkproduct waar besteld moest worden,werd er vaak ad hoc een leverancierbenaderd. Met SmartBuy behoortdat tot het verleden; staat een pro-duct of dienst nog niet in de catalo-gus, dan kan namelijk contactworden opgenomen met de door IBM

38 Spark Maart 2012

Social media@FrieslandCampinaSocial media; een begrip waar wetegenwoordig niet meer omheenkunnen. Sociale netwerken spelen een belangrijke rol in de dagelijksecommunicatie tussen mensen enorganisaties. Ook voorFrieslandCampina is het belangrijk ommet consumenten en stakeholders viasocial media te communiceren.

Foto: Niels Helmink

In april start bij FrieslandCampina Germany (CPE) SmartBuy – eennieuwe werkwijze die het inkoopproces professionaliseert enuniformeert. Het hart ervan wordt gevormd door een portal dat lijktop amazon.com, en dat iedereen die een product bestelt automatischnaar de catalogus van een voorkeursleverancier leidt. Vervolgensworden alle stappen van het bestelproces automatisch doorlopen. Datscheelt veel tijd én zorgt ervoor dat er scherp wordt ingekocht.

Alle voorkeursleveranciersonder de muisknop

Na FrieslandCampinaGermany gaat SmartBuydit jaar van start bij hetCorporate Centre inAmersfoort (Nederland)en bij FrieslandCampinaCheese in Gerkensklooster(Nederland). Vanaf 2013loopt de invoering ervanparallel aan Summit. Meerinformatie over SmartBuyis te vinden op Intranet,onder het kopjeProcurement.

Social media is een nieuwe manier vancommuniceren waarbij we veel van elkaarkunnen leren over wat er wel en niet goedgaat, en welke uitdagingen en kansen erzijn. Immers, waarom zelf het wielopnieuw uitvinden als je collega’s om jeheen hebt die dit al voor je hebben gedaanof er een team is om het te vragen? Hetsocial media team helpt je met hetopzetten van social media kanalen,campagnes en communicatiewijzes.Daarnaast kunnen we trainingenverzorgen.

Om je te helpen FrieslandCampina goed uitte dragen, zijn er social media guidelines inontwikkeling. Zodra ze er zijn, komen zeop intranet te staan. Een aantal andere projecten waar hetSocial Media team mee bezig is: • social media monitoring merken,

melkmythes en alles overFrieslandCampina;

• ontwikkelen van een centrale digitalestrategie;

• opzetten online platform voor CSR;• opzetten Corporate Twitter en Facebook;• ondersteuning social media voor

Melkweb 2.0;• interactief ontbijt Cees ’t Hart;• opzet Social media Club.

Een goede manier van kennis maken: een#SocialMediaBreakfast. Een kans ombijvoorbeeld kennis te maken met deSocial Enterprise. Het social media teamkan je helpen met instrumenten om eenSocial Media breakfast bij jou in de regio teorganiseren.

Deze club dient als een podium voor jou enje collega’s om onderwerpen rondom socialmedia te delen. Iedereen die social mediainteressant vindt en graag meer wil weten,kan zich voor deze club aanmelden. Op deagenda staan onder meer campagnes,communicatie-uitingen en trainingen. Enje kunt natuurlijk zelf ook onderwerpenaandragen.

Disciplines > Corporate communications > Social Media Team Het team bestaat uit Frank van den Berk,Elmar Duiveman en Sylvia Kiewiet.email naar:socialmedia@frieslandcampina.com

bemande support organisatie. Deprofessionele inkopers daarvanondersteunen bij het opvragen vanoffertes en maken afspraken meteen leverancier. Zo nodig wordt hetsysteem uitgebreid met nieuwe leve-ranciers of worden leveranciers ofcontracten vervangen door andere.Robert Brinkhof: ‘We gaan nu metminder leveranciers werken, waar-mee vaker zaken wordt gedaan. Eengroot voordeel van SmartBuy is datde inkoop er volledig transparantdoor wordt. Daardoor kan veel scher-per worden onderhandeld met leve-ranciers.’

Voor SmartBuy werd nauw samengewerkt met verschillende betrokken

partijen. Op de foto: projectleider Robert Brinkhof (in de boodschappen-

wagen), facility management en professional services buyer Nastasja

Gollas uit Heilbronn, Duitsland en category buyer ICT Frank Dekker.

Foto: William Hoogteyling

Connect, learn,share, inspire,grow & engage

Waar zijn we almee gestart?

#Social mediabreakfast

Schrijf je in viaIntranet:

Ook meedoen?Join the Social

Media Club

40 Spark Maart 2012 Merken in Maleisië

Foto: Joss de Groot

Voor alle leeftijden heeft Friesland-Campina Malaysia een breed assorti-ment zuivelproducten. Drinkyoghurtin flessen bijvoorbeeld is er in negenverschillende smaken (met een ver-laagd vetgehalte of met 0%vet).’Maleisische consumenten hou-den van variatie’, lacht Jad Mahidin,hoofd communicatie. ‘Er is langhoud-bare melk, verse melk, melk voor kin-deren in verschillende leeftijden,yoghurt en drinkyoghurt. Het merkDutch Lady is promiment aanwezigin Maleisië voor consumentenpro-ducten. Friso is het grote merk voorkindervoeding dat FrieslandCampinain Maleisië voert.‘ De 600 medewer-kers zijn trots op hun bedrijf en erggemotiveerd’, zegt Jad Mahidin diehaar werkplek heeft in het kantoor inPetaling Jaya, waar ook het produc-tiebedrijf staat. ‘Wij hebben de zoge-naamde Blue Brigade dievoorlichting geeft onder het publiekover al het goede van zuivel. Die BlueBrigade bestaat uit onze eigenmedewerkers die vrijwillig op padgaan. In 2011 hebben ze 2800 uurvan hun eigen tijd besteed aan hetvoorlichten van consumenten. En jezou eens moeten zien met hoeveelenthousiasme ze dat doen!’Ook FrieslandCampina Malaysianeemt deel aan het Dairy Develop-ment Programme. 700 lokale boerenworden begeleid en getraind om dekwaliteit van hun boerderijmelk teverbeteren. ‘Een groot deel van onzemelk wordt geimporteerd, maar demelk die wij wel hier in Maleisië vande boeren krijgen, moet van goedekwaliteit zijn. Wij zien het opleidenvan de melkveehouders als een kansom de zuivelsector verder te ontwik-kelen. Dat vinden onze overhedenook van groot belang. Melk is eengeweldig voedingsmiddel, en dat dra-gen wij op allerlei manieren uit. Wijhebben nu vijf jaar Wereld Melk Daggevierd: voor onze eigen medewer-kers en voor consumenten. Ook daardoen onze eigen medewerkers aanmee. We menen het: melk is gewooneen geweldig product.’