De Opening van de Vrijwilligersacademie

De Openingvan de

Vrijwilligersacademie

De Opening van de Vrijwilligersacademie

6 februari 2013, Open Universiteit in Den Haag

Organisatie: PEP & Gemeente Den Haag

Presentatie: Eelco Koolhaas (Ministerie van Verhalen)

Fotografie en opmaak: Machiel Pleysier en Marcello’s Art Factory


1 (Academische) Wijsheden

Vrijwilligers! Gebruik uw talenten en kwaliteiten. Maak door vrijwillige inzet goed gesmeerde

organisaties. Blijf lekker bezig! De maatschappij ben jij; kom erbij. Heb hart voor een ander.

Bij de vrijwilligersacademie kun je fijn verder studeren.

2 Wethouder Karsten Klein spreekt

Vrienden. Het is echt nodig. Meer vrijwilligers in de zorg. Het idee voor deze academie komt van jullie

zelf, van De Tafel van Kwaliteit. Daar kwamen meerdere initiatieven samen. Zoals het versterken van

het vrijwilligersbeleid en het stimuleren van de samenwerking tussen de informele en formele zorg.

Het is belangrijk, vind ik, om nieuwe groepen vrijwilligers te verleiden tot vrijwilligerswerk in de zorg.

Denk bijvoorbeeld aan hoog opgeleide Polen. Zij werken in Nederland vaak beneden hun niveau. Het

werken en zorgen voor mensen is universeel. Ook als je vakdiploma in Nederland niet erkend is!

In de academie kunnen al deze aspecten naar voren komen. Mijn droom is om meer samenwerking

tussen alle partijen te krijgen. En daarnaast ook: om partners en kinderen van cliënten enthousiast te

krijgen voor vrijwilligerswerk!

We weten: het Imago van de zorg kan beter. Zorg is leuk, het is een vak om trots op te zijn. Maak

jonge mensen hier voor enthousiast en betrek migranten bij de zorg!


3 Zes geleerden over de inhoudelijke uitgangspunten

Ria Hofstede (directeur WZH): Verbindt maatschappij en instellingen!

“Zet geen muren op tussen instellingen. Verbindt mensen met elkaar. Ook medewerkers zijn mantelzorgers en/of zorg vrijwilligers en/of een ander type vrijwilliger. Rollen van mensen lopen vaak door elkaar.

Cecil Scholten (VILANS): Denk aan de toekomst en wees ontwikkelingsgericht

“De huidige groep vrijwilligers vergrijst. We moeten nadenken over nieuwe groepen vrijwilligers uit scholen, bedrijven of gemeenten. De ontwikkeling rond betaalde functies heeft ook gevolgen voor de vrijwillige inzet. Probeer speciaal te zijn in je werving, dat geeft een extra dynamiek.”

Eugenie Bühlmann (PEP): Geef de vrijwilligerscoördinator een speciale rol

“Een vrijwilligerscoördinator is op veel niveaus bezig: visieontwikkeling is belangrijk maar ook de samenwerking tussen vrijwilligers en beroepskrachten. Hoe borgt een instelling het vrijwilligerswerk? Korte lijnen zijn nodig tussen de manager en de vrijwilligerscoördinator. Wordt het management als onderdrukkend ervaren? Veel vrijwilligerscoördinatoren hebben te weinig tijd. Er zijn nergens fulltime vrijwilligerscoördinatoren, het moet naast een of meerdere andere deelfuncties verricht worden. Verklein de verschillen tussen vrijwilligers en beroepskrachten. Vrijwilligers zijn kosteloos kostbaar!!!!”

Marijke van Weelden (PEP) Nieuwe tijden voor nieuwe vrijwilligers

“Nieuwe vrijwilligers zijn onder andere Polen of Oost Europeanen, young professionals, expats, studenten en veel meer. Knip vacatures op in stukjes en kijk naar de talenten en wensen van mensen en zet hen daar op in. Probeer ook mensen die zich aan de rand van de samenleving bevinden in te zetten (denk aan Compaan) of nog niet-geïntegreerde mensen. Natuurlijk moeten mensen wel het Nederlands beheersen”.

Judith Alkeman (PEP): Leer van elkaar.

“Gebruik ook de talenten en kwaliteiten van de vrijwilligerscoördinatoren. Deel de reeds ontwikkelde expertise naast dat je ook externe experts uit nodigt. Veel mensen ervaren hun functie als eenzaam. Zoek de samenwerking en de uitwisseling. Werken met vrijwilligers leeft niet zo onder de collega –professionals”.

Jeanette Moerings (Mezzo) Kies voor inhoudelijke inzet van experts

“Er zijn zoveel schotten tussen de verschillende huizen. Er is expertise van buitenaf in het land, ook in het buitenland, vindt niet het wiel opnieuw uit. Maar maak ook gebruik van de expertise van binnenuit. JOS en het Timpaaninstituut hebben al veel methodieken verzameld. Kijk met een open blik naar al die reeds ontwikkelde deskundigheid en kennis. Misschien is de naam vrijwilligersacademie niet zo’n goede naam, misschien moet de nadruk meer liggen op bijvoorbeeld professionals die leren van de coördinatoren. Een coördinator is ene belangrijke schakel naar de instelling toe”.


4 Andere geleerden, nu over organisatiekwesties

Hoe de organisatie van de academie er uit zou moet zien? Nou ..

1 x per 2 maanden is nodig.

1 keer per maand is nodig

Zet alle kennis en kunde in de Cloud en daarmee toegankelijk voor iedereen (digitale toegankelijkheid)Vraag zorgteamleiders erbij en andere professionals, bijvoorbeeld hoofd voeding (die werken ook met vrijwilligers)

Vraag vrijwilligers erbij

Wissel van locatie

Kies verschillende werkvormen zoals speeddaten, lezingen, workshops enz.

Er is borging door bestuurders nodig; de vrijwilligerscoördinatoren moeten meer structurele ruimte krijgen

Zes x 2,5 uur in 18 maanden

Tijden op maat

Verzelfstandiging op termijn. Het gaat om zowel het brengen als het halen. Zorg er zelf voor dat er een academie staat

Inhoudelijke voorbereidingsgroep. Nu wordt dit nog door de gemeente Den Haag en PEP begeleid maar straks komt het uit de groep zelf. Thema’s kunnen worden uitgediept]

Roulerende inzet

Inspirerende bijeenkomsten


5 Cecil Scholten (VILANS) geeft college

ProgrammaBinnen VILANS werkt Cecil in het programma ‘zorg beter met vrijwilligers’. De laatste anderhalf jaar is er veel veranderd in de zorg. Het management moet gaan beseffen dat het niet gaat zonder vrijwillige inzet . Centraal thema is: Grenzen verleggen”. Zowel door de organisatie, de vrijwilligers, de cliënten.

Definities Vrijwilligerswerk is het verrichten van werkzaamheden vanuit een organisatie (verantwoordelijkheid. valt bij de organisatie). Geleid vrijwilligerswerk is het verrichten van werk vanuit een opdracht (verplichtend karakter door bijvoorbeeld uitkeringsinstantie). Dit vereist een andere werkwijze.Vrijwillige inzet vanuit een persoonlijke is bijvoorbeeld mantelzorg, burenhulp, collega’s die zich inzetten voor elkaar of familienetwerken. Belangrijk voor de toekomst is het samenspel tussen vrijwilligers, mantelzorgers (persoonlijke netwerken) en professionals.

Centrale vraagCentrale vraag is wat mogen vrijwilligers wel/niet doen? Er zijn drie type grenzen: de persoonlijke grens (van de vrijwilligers), de institutionele grens ( van de organisatie) en de juridische grens (in de wetgeving).

Elke organisatie bepaalt voor zichzelf wat een vrijwilliger wel/niet doet. Vrijwilligers zijn aanvullend op het welzijn en het welbevinden. Dus kunnen zorghandelingen daar ook onder vallen. Het is belangrijk dat organisaties daar afspraken over maken. De kwaliteitswet zegt dat mensen bekwaam moeten zijn. Als organisatie kan je vrijwilligers inzetten zonder jezelf te verliezen in protocollen door in een 1 op 1 relatie vrijwillig inzet op te nemen in het zorgleefplan. Hiermee maak je vrijwilligerswerk op maat.

Welzijn en zorgWelzijn kan ook zorg betekenen. De wet zegt niet dat het niet mag, maar ook niet dat het moet!Vrijwilligers die een goede persoonlijke relatie hebben met hun cliënt kunnen best zorgtaken doen. Het gaat erom wil de vrijwilliger dit en wil de cliënt dit?

UitdagingDe uitdaging is: Werken aan een duurzaam samenspel met ruimte om welzijn omhoog te halen.Vraagstukken die hierbij komen kijken zijn: netwerken tussen vele partijen met welzijn voorop. Vrijwilligers coördinatoren kunnen geen garantie geven dat ze meer vrijwilligers leveren, ze kunnen wel de inspanning verrichten. Het management moet geprikkeld worden om de zorg losser te laten worden, meer ruimte voor ondersteunde werkzaamheden en meer faciliteren. Bij alles wat je met en voor vrijwilligers doet is het goed na te gaan hoe jij zelf als eventuele vrijwilliger behandeld wil worden.


6 Tentamenvraag1 : Wat is de toegevoegde waarde is van de vrijwilliger ?

Ze hebben individuele aandacht voor de cliënt

Talenten van bewoners en vrijwilligers worden gebruikt (ook door teamleiders zorg)

7 Tentamenvraag 2: wat moeten de professionals niet vergeten?

Heb respect voor vrijwilligers. Zie ze als aanvullend op jouw werk als vrijwilligers coördinator. Vrees

niet voor TE GOEDE vrijwilligers! Bindt vrijwilligers aan jezelf, betrek hen bij werkzaamheden die jou

ook ontlasten

Vrijwilligers kunnen doorschieten en hun eigen plan trekken.

Inzet van vrijwilligers op administratief werk. Hoe vervang je zo’n iemand bij vertrek?

Denk na over het inzetten van spontane vrijwilligers (familie die op bezoek komen en even iets voor

een ander doen)

Zet vrijwilligers niet alleen in de zorg in, maar ook in de bedrijfsvoering.


8 Thema’s voor de toekomst

Wildgroei‘Wildgroei’ in het aanbod van vrijwilligers bv geleide vrijwilligers of mensen die moeten re-integreren. Het kost de coördinatoren veel tijd maar het levert niets of weinig op. We verwijzen mensen wel door naar andere plekken. Selectie van vrijwilligers is belangrijk. Probeer tegelijk ook ruimte te creëren voor nieuwe groepen vrijwilligers waaronder mensen die zich aan de rand van de samenleving bevinden.

Aanbod Er is aanbod vanuit vacatures maar ook aanbod en inzet vanuit talenten, kwaliteiten en wensen. Als je iemand met haar of zijn talent niet kunt plaatsen, lobby dan bij anderen om iemand te kunnen plaatsen. Het kost tijd maar het is wel een talent.

VerschuivingEr vind een verschuiving plaats in behoeften van cliënten, mede door een zwaardere indicatiestelling en daardoor zwaardere zorgvragen. Laat de regels iets meer los. Laat zorg en liefde centraal staan. Tegelijk: stel meer kwaliteitseisen aan vrijwilligers

BureaucratieHoe voorkom je bureaucratie? Er zijn kaders nodig maar daarbinnen moeten we ruimte krijgen. Neem de inzet van vrijwilligers op in een zorgleefplan. Laat de beroepskracht aan de vrijwilligers praktische zaken leren.

Gebruik of misbruikGebruik je als instelling niet vrijwilligers als je hen zorgtaken laat uitvoeren? Dit heeft met de visie van de instelling op vrijwillige inzet te maken.

Jong en oudJongeren in contact brengen met ouderen is een leuke insteek. Voorbeelden die genoemd worden zijn:- Speeddaten tussen ouderen en jongeren- Samenwerking tussen zorginstellingen en scholen, MAS 30 uur biedt een enorme potentie bv Wii spelen biedt mogelijkheden voor sport en spel, computerles enz.- Hoeveel ruimte geeft de organisatie, wat is er nu, wat is nodig en wat levert deze ruimte op?

De wijkAls door de toepassing van de nieuwe Zzp richtlijnen (Zorgzwaartepakketten) meer mensen langer thuis moeten blijven wonen gaan de zorginstellingen dan achter deze bewoners aan, gaan jullie ook de wijk in met het vrijwilligerswerk? Ligt er een duidelijke scheiding tussen intramuraal en extramuraal of is er een vloeiende beweging?

WederkerigheidDe wederkerigheid in het werken met vrijwilligers is nog weinig aan bod gekomen. Wat hebben vrijwilligers eraan? Daar kunnen we ook meer bij stil staan.

VeeIzijdig aanbodIs het aanbod aan vrijwilligerswerk wel veelzijdig genoeg? Organiseer je alleen activiteiten die de bewoners vragen of laat je bewoners ook kennis maken met nieuwe activiteiten. Blijf je bij de bingo (groepsactiviteit) of durf je ook van de gebaande paden af te stappen en je te richten op de nieuwe ouderen, met andere meer individuele wensen?


9 SWEET MEMORY: Welke zoete herinneringen hebben de aanwezigen?

Deur

Een bewoonster kon de deur niet open krijgen van het zorgcentrum. Een dame die haar zag

ploeteren hielp haar en bracht haar naar haar kamer. Twee maanden later komt deze dame binnen

en biedt zich aan als vrijwilliger. Ze wordt op de afdeling van de bewoonster die de deur niet open

kon krijgen. Het klikt tussen hen en hebben nu een prima contact.

Muziek

Zet mensen in op hun passie, denk aan voorbeeld van een muziekwetenschapper die nu klassieke

muziekmiddagen begeleidt voor bewoners. Vraag door als je in gesprek bent met vrijwilligers over

hun talenten, wensen en passies.

Geheugen

Een vrijwilliger traint vrijwilligers in hoe om te gaan met medevrijwilligers maar traint ook bewoners in

bijvoorbeeld het naar boven halen van het verleden (schatgraven in ons geheugen).


10 Nieuwe leerstof

Hoe kan ik…..???’

- …mijn vrijwilligers kennen?

- …de match op een afdeling voor elkaar krijgen zonder dat een vrijwilliger na enkele weken

gefrustreerd wegloopt

- … er voor zorgen dat het zorgpersoneel open staat voor vrijwillige inzet

- Hoe zeg ik op een prettige manier tegen iemand die solliciteert en niet functioneert dat hij of zij

niet past in de functie?

- …in de weinige tijd die ik heb zo goed mogelijk aandacht schenken, zowel persoonlijk als

functioneel aan vrijwilligers, ook die met persoonlijke problemen enz.)

- .. afkomen van mijn schuldgevoel dat ik te weinig aandacht schenk aan de vrijwilligers.

11 Reminder

Let op het verschil tussen een coördinator vrijwilligers en een vrijwilligerscoördinator.

Een coördinator vrijwilligers werft vrijwilligers en plaatst ze binnen afdelingen. De uitvoering valt

onder de verantwoordelijkheid van andere medewerkers. De vrijwilligers coördinator heeft binnen

haar of zijn takenpakket vrijwilligers onder zich in de uitvoering werken.


12 Slotspeech Ria Hofstede, directeur WZH

Vanuit de tafel van kwaliteit (een strategisch overleg met bestuurders) is de vraag gesteld besteden we niet te weinig tijd aan vrijwilligerswerk? Van belang is dit op de agenda te zetten om dit vraagstuk te erkennen en daarmee ook het vrijwilligerswerk.

Vrijwilligerswerk kan je benaderen vanuit de visie van Calvijn (de negatieve insteek: moet dit nu? Moet je vrijwilligerswerk doen, misbruik je geen vrijwilligers, er zijn te weinig vrijwilligers ) of vanuit de filosofie van Spinoza (de positieve variant) nl de kracht van de vrijwilliger, leuk om bij te dragen, vrijwilligers produceren energie die dit kunnen omzetten in vrijwilligerswerk. Dit KAN je als vrijwilliger doen, je voegt waarde toe, wat er is, is goed en dus voldoende..

Lucas Meijs heeft op de nieuwjaarsreceptie van PEP het volgende gezegd:Bina 40% van de 18 plussers doet vrijwilligerswerkGemiddeld doen ze dit 4 a 5 uur per weekEvenveel mannen als vrouwenGemiddeld ouder, hoger opgeleid, blanker, drukker, rijker en meer in de dorpen.De inzet vertegenwoordigt 500.000 fteDus is er een probleem?

We zien dat er verschuivingen plaats vinden in het vrijwilligerswerk. Veel sportclubs vallen weg. Aan het allochtone kader wordt gevraagd te participeren. Wij kunnen van voorbeelden leren, het stelt ons voor creatievere uitdagingen. Hoe bind je jongeren mensen en hoe daag je hen uit. Wat zijn de succesfactoren daarin? Dit vereist een andere dynamiek. Hoe zetten we sociale media in?We kunnen leren van ondersteuningsstructuren uit kleine steden of dorpen. Haal de carnavalsvereniging naar binnen.

Wat weten we van allochtone vrijwilligers? Hoe verbinden we de verschillende leefwerelden met elkaar? Een voorbeeld is voetbalvereniging BMT de ouders zijn gevraagd mee te doen en ze kwamen.Van belang is om vrijwilligers in te zetten op welzijn. Hoe meer welzijn des te minder zorg. Zet vrijwilligers in waar ze goed in zijn en …wat ze willen leren.Schuif grenzen op, wees niet te bang daarvoor.

Vrijwilligerswerk kunnen we restylen. Organisaties kunnen flexibeler werken met minder protocollen.Wordt de rol van de coördinator vrijwilligers een instrumentele (werven en inzetten van vrijwilligers in andere afdelingen) of een leider van een team naast een team?

Er is een woud van instroom mogelijke (aan vrijwilligers):- MAS-ers- Werklozen (misschien als opstap naar betaald werk)- Betaalde vrijwilligers- Meer faciliteiten door de gemeente om processen te faciliteren- Intern en extern veel meer etaleren wat vrijwilligerswerk betekent voor de cliënt en de instelling- Beleidsmatig moeten we begrippen verhelderen zoals:Mantelzorg, vrijwilliger, geleid vrijwilliger enz.

Laten we SPINOZA citeren: “De waardigheid van de mens en het streven naar geluk vormen het uitgangspunt.”


13 Voorbereidingsgroep

Deze deelnemers hebben zich aangemeld oor de voorbereidingsgroep van de volgende bijeenkomst.Florence (Marja van Leeuwen en Sandra Schouten) meldt zich aan als ook:Corine Looij van het Coornhertcentrum en Manna Kloostermann van HWW zorg.

Tekst: Eelco Koolhaas (Ministerie van Verhalen) en Joke Veldkamp, PEP

De Opening van de Vrijwilligersacademie

Documents

Transcript of De Opening van de Vrijwilligersacademie