Maandblad van de Doopsgezinde en Remonstrantse gemeenten in Dordrechten omstreken.

Schakel jaargang 44. nr. 2

Adressen Remonstrantse gemeente

Kerk Cornelis de Wittstraat 28, 3311 GD Dordrechtkoster: fam. Van Bennekom-Kloktel: 078-6138835e-mail: koster@remonstrant.nle-mail: remonstranten.dordt@gmail.com (algemeen)

Predikant Ds. J.F. Klijnsmatel: 015-2855307, e-mail: predikant@remonstrant.nl

Voorzitter mw. D.J. van de Lagemaate-mail: voorzitter@remonstrant.nl

Secretaris mw. H. Louman-Verhoeven e-mail: secretaris@remonstrant.nl

Penning-meester

W.J. Louwaarse-mail: penningmeester@remonstrant.nl

Leden mw. G.G.H. van Eck-Smidmw. Y.W.H.E Peters (tevens cantrix)

Organist mw. G.M. den Hartog Bank Remonstrantse gemeente Dordrecht, IBAN

NL50RABO0115369791Website www.remonstranten.org/dordrecht

2

Kun je vrede leren?Op veel plaatsen doen mensen hun best om niet-gewild geweld onder de aandacht te brengen. Opverschillende manieren worden mensengeconfronteerd met gewelddadigheden in ieder hetbestaan. Soms omdat zij daar uit eigen ervaringmee te maken hebben gekregen, soms omdat hetvan horen zeggen een plek in hun leven heeft.Tijdens de bijeenkomsten in en vanuit degemeenten zoeken we naar woorden waaruit onzebetrokkenheid bij dit onderwerp blijkt. Met tekstenuit allerlei soorten van literatuur worden oudeleefregels bevestigd waarin staat beschreven hoe geweld kan en moetworden voorkomen. Opmerkelijk in deze teksten vind ik dat bepaaldewoorden telkens weer terug komen, zoals, vrijheid, gelijkwaardigheid,respect, vertrouwen, luisteren en de ander. Vanuit mijn geloof ben ik ervanovertuigd dat het belangrijk is hierover te blijven nadenken, spreken en vormte geven aan een geweldloos samenleven in onze tijd en maatschappij,waarin steeds harder geroepen wordt dat niemand geweld wil, al was hetalleen maar voor onze toekomst, onze kinderen.

Maar dat praten over geweldloosheid niet genoeg is, blijkt als ik een gesprekopvang van drie 10-jarige kinderen. Ze vertellen elkaar hoe zij worden gepestop school en in de buurt waar zij wonen. Het lijkt wel een wedstrijd wie hetmeest te lijden heeft aan het agressieve gedrag van hun leeftijdgenoten. Ookde adviezen die zij van hun ouders ontvangen om hiermee om te gaan is vanuiteenlopende aard. Zo moedigt de ene ouder zijn zoon aan om vooral hardterug te slaan en zo nodig goed geplaatst te schoppen, terwijl de tweede hetadvies krijgt om zijn leeftijdgenoten zoveel mogelijk uit de weg te gaan. Dederde mag überhaupt niet meer naar buiten om met andere kinderen tespelen.

Aan alle kanten dringt de machteloosheid bij mij binnen. Wellicht goedbedoelde huisregels en adviezen laten volgens mij geen enkele ruimte om teleren omgaan met het geweld in de samenleving. Toch verbaast het mij nietdat ouders dergelijke maatregelen nemen. Het zal je maar gebeuren als jehoort dat je zoon achterna wordt gezeten en wordt bedreigd met een knuppelwaarin tientallen spijkers zijn geslagen. En wat te doen als je zoon je verteltdat zijn vriendje is vermoord door zijn vader. Na een ruzie met zijn moederover de vakantie had de vader eerst zijn moeder doodgestoken en daarnazijn zoon toen hij hulp wilde halen.

Met groeiende verbijstering hoorde ik het gesprek aan. Zowel vanwege deinhoud van de gebeurtenissen, als ook om de openheid waarmee de kinderendit aan elkaar vertellen, alsof het de meest vanzelfsprekende zaak is.

Ik word er alleen maar stil van. Zoveel geweld, in een straal van 5 kilometer.

3

Zo dicht bij ons eigen thuis. Ik besef dat wij niet in staat zijn onze kinderentegen geweld te beschermen.

Wat ouders en ouderen aan kinderen kunnen bieden is de ruimte, diekinderen onderling elkaar allang gegeven hebben, om wederzijdse ervaringente vertellen. Samenkomen om van elkaar de verhalen te horen op welkemanier gewelddadigheden een plek kunnen krijgen in het bestaan. Je hoeftniet hard terug te slaan, weg te lopen of jezelf op te sluiten. Er zijn ookandere manier om met geweld om te gaan. Gelukkig maar, denk ik dan bijmij zelf, en verheug me over de aangeboden mogelijkheden dit te leren.Want het gaat niet vanzelf en het is nog minder vanzelfsprekend dat gewelduit zichzelf ophoudt te bestaan. Met belangstelling volg ik de aankondigingenvan literatuur, trainingen en workshops waarin een manier wordt aangebodenhoe je weerstand kunt bieden tegen de geweldspiraal. En laat ik me in mijnkeuze welke ik wil volgen inspireren door onder andere oude rabbijnsevertellingen. Zoals het verhaal dat ik vond in het boekje Wat weegt eensneeuwvlok 49 verhalen over verdraagzaamheid en vrede, dat is uitgegevendoor de stichting vrienden van Givat Haviva:

Een rabbijn kreeg in een tijd van bittere droogte de vraag of hij wilde biddenom regen. Hij antwoordde dat zijn gebed niet nodig was. Als de mensen zichin liefde tot elkaar zouden wenden, zou het allemaal goed komen. Handelenin navolging van de woorden uit de psalm 133: Hine ma tov uma na'imshevet achim gam yachad (Hoe goed is het dat broeders en zusters werkelijksamen zijn).

Verbaasd vroegen de omstanders: Maar dat kan er toch niet voor zorgen dathet grote wonder van de regen werkelijkheid wordt?

De rabbijn antwoordde: Ach, regen is wel het meest eenvoudige. Wanneerjullie je naar elkaar toe keren en Gods aanwezigheid in de pupillen van deander herkennen, dan is zelfs de wereldvrede binnen handbereik.

Han Cuperus

Inleveren kopij voor het Paas-nummer van de SchakelDe sluitingsdatum voor het inleveren van kopij voor het april-nummer van deSchakel (Pasen) is 13 maart 2017. Stuur de Doopsgezinde kopij naarschakel@dgdordrecht.doopsgezind.nl en de Remonstrantse kopij naarpamhuizinga@gmail.com

Graag de kopij aanleveren als platte tekst en bij het sturen van een fotovermelden wie de maker is. Het is belangrijk dat de afbeeldingen rechtenvrijzijn.

4

Diaconale maaltijd op 23 maart 2017Het goede doel voor deze maaltijd is het project Pamoja van Vreni, een vanonze zusters van de Doopsgezinden.

Zij meldt het volgende: 15 jaar geleden zij wij begonnen met een project inKenia. Hoofdzaak was onderwijs omdat , wil je verder komen in deontwikkeling in een land, er kennis bij de jeugd moet zijn.

Mijn man zat in het onderwijs en de jeugd ging hem aan zijn hart. Ik zat in degezondheidszorg en ook daar viel veel te organiseren in Kenia.

Als eerste hebben we een kleuterschool gebouwd. Een kleuterschool kost gelden zonder deze start kunnen ze niet naar het basisonderwijs. Al gauw haddenwe in de gaten dat zonder eten de kinderen de weg naar school niet kunnenmaken. Er kwamen dus 2 maaltijden op school.

Verder stuurden we kinderen naar de middelbare school omdat dit voor armeouders niet is te betalen.

Voor de kinderen die niet konden studeren hebben we een school voortimmeren, naaien en een computeropleiding opgericht. Dit werkt goed en wezullen ons blijven inzetten voor de jeugd aldaar.

Tot zover het verhaal van Vreni.

Vanaf 17.15 is er inloop. Tegen zessen zal Vreni iets meer vertellen over ditproject.

Rond 18.30 uur gaan we aan tafel en om 20.00 uur, of iets later, gaan weweer naar huis.

De kosten voor deze maaltijd bedragen 10 Euro.

Doopsgezinde broeders en zusters, jullie zijn van harte welkom.

Voor de Remonstranten ligt er een intekenlijst vanaf 26 februari in de kerk.

Voor de Doopsgezinden bel mij even. 078-6176895. Dit kan tot 20 maart.

Truus van Eck.

5

Ook dit voorjaar cursussen Geweldloos communiceren

Een nieuw jaar, dus een nieuwe kans om een cursus Geweldlooscommuniceren te volgen. Of misschien ken je wel mensen die graag zo'ncursus willen volgen.

Dit voorjaar staan er twee cursussen gepland.

De cursus bestaat uit 3 bijeenkomsten van één dagdeel.

Je kunt je opgeven voor de cursus die op donderdagmiddagen in maart wordtgegeven:

Data: 9, 16 en 23 maart 2017Tijden: in loop 13.15 uur start 13.30 uur tot 16.00 uurPlaats: Crabbehoeve, Van Karnebeekstraat 2, DordrechtTrainers: Annemarie van Veen en Thea Wolfert

Ben je vrijwilliger binnen Dordrecht dan kun je je kosteloos via deVrijwilligersacademie aanmelden.

of voor de cursus die op maandagavonden in mei 2017 wordt gegeven:

Data: 1, 8 en 15 mei 2017Tijden: in loop 18.45 uur start 19.00 uur tot 21.30 uurPlaats: Doopsgezinde kerk, S.M. Hugo van Gijnweg 12, DordrechtTrainers: Tamara Bonnema en Hermine Dekkers

Ben je vrijwilliger binnen Dordrecht dan kun je je kosteloos viade Vrijwilligersacademie aanmelden.

Ben je geen vrijwilliger binnen Drechtsteden? Ook dan kan je aan de cursusdeelnemen. De kosten van deelname zijn dan 25,00. Voor meer informatieen aanmelden kun je een bericht sturenaan geweldlooscommuniceren@dgdordrecht.doopsgezind.nl

6

Algemene jaarvergaderingDe Algemene Ledenvergadering van de Remonstrantse Gemeente Dordrechtvindt plaats op zondag 19 maart 2017 na de kerkdienst en het koffiedrinken.

De agenda voor deze vergadering zal via de nieuwsbrief bekend gemaaktworden.

Indien u een onderwerp ter sprake wilt brengen kunt u dit laten weten aanondergetekende.

Namens de kerkenraad, Henzeline Louman.

Contactmiddag 'Ontmoeting en iconen'Op donderdagmiddag 16 maart vindt er in de Remonstrantse kerk een doorde contactpersonen georganiseerde contactmiddag plaats, waar we elkaarkunnen ontmoeten en weer eens kunnen bijpraten. Op deze middag ook zalRina Homan aanwezig zijn. Zij zal ons bekend maken met een van haarhobby's: icoon schilderen.

Rina heeft al meer dan tien jaar les van de Bulgaarse icoon schilder en icoonrestaurateur Martin Mandaliev en zij heeft inmiddels een aantal iconengeschilderd.

Rina zal vertellen over de betekenis van een icoon en hoe een icoon tot standkomt. Aan de hand van afbeeldingen van door haar geschilderde iconen zalzij een uitleg geven over de voorstelling. Ook brengt zij een aantal van haariconen mee.

De middag zal ongeveer als volgt verlopen:

Vanaf 14.00 uur wordt u ontvangen met koffie/thee en lekkers.Om 14.30 uur neemt Rina ons mee in haar verhaal over iconen, waarbij ervoldoende gelegenheid is om vragen te stellen.Na 15.30 uur praten we verder onder het genot van een hapje en eendrankje.

De contactpersonen nodigen u van harte uit voor deze middag.

Henzeline Louman.

7

In gesprek met .... Pam HuizingaPam werd in 1947 geboren in Kommerzijl, eendorp met destijds nog geen 700 inwoners. Gelegenin het noordwesten van Groningen, op minder daneen kilometer van de grens met Friesland. Eengebied met overwegend landbouw, dat vooral rustuitstraalt. Via de nodige omzwervingen kwam zij in2014 terecht in Dordrecht, een stad van bijna120.000 inwoners in de hectische zuidelijke flankvan de Randstad. Een compleet andereleefomgeving. Pam vertelt hoe dat zo gekomen is.

Levensloop

Toen ik een half jaar oud was, vertrokken we uitKommerzijl: vader, moeder en vier oudere zussen. Na 7 jaar Stadskanaalverhuisden we naar Bergum, iets ten oosten van Leeuwarden. Daar groeideik op. Met 21 jaar verliet ik het ouderlijk huis omdat ik een baan kreeg alsonderwijzeres in Hardenberg in Overijssel. In 1971 trouwde ik met Piet vanBelle, die ik op de kweekschool in Drachten had leren kennen. Omdat mijnmoeder dat erg graag wilde, trouwden we in Bergum. We kregen een zoontje, Henk-Jan, dat helaas na 5 weken overleed. Gelukkig volgden er nog tweezoons: Gurbe en Gerke.

De volgende verhuizing bracht ons naar Etten-Leur, bij Breda. Piet en ikwaren beiden actief in de kinderkring van de Samen-op-Weg-kerk. Piet leiddede groep van 12-13 jaar en ik die van 5-11 jaar.

Op een basisschool in Raamsdonksveer kreeg ik een baan als juf. Alswoonplaats trok Raamsdonksveer mij niet aan; in plaats daarvan vonden weeen huis in Made. Na de scheiding van Piet bleef ik daar nog een jaar inwonen. Toen verhuisde ik naar Geertruidenberg, maar bleef werken inRaamsdonksveer. Samen met een collega verzorgde ik een aantal jaren deschool- en gezinsdienst en de kerstmusical. Dat vond ik heel leuk om tedoen.

Na 25 jaar bij het onderwijs te hebben gewerkt, ging ik in 2011 metpensioen. Vanuit Geertruidenberg kon ik Dordrecht zien liggen, aan deandere kant van het Hollands Diep. Mijn zoon Gurbe woonde daar. Dat wasvoor mij reden om nog één keer te verhuizen. Ik kon een flat huren aan deHaringvlietstraat, op de 5e verdieping. Met een prachtig uitzicht op hetWantij. Daar geniet ik elke dag van.

Betrokken bij de kerk

Ik ben streng gereformeerd opgevoed. Het geloof draaide om angst. Vannature zijn we allemaal zondaars. God lette op je. Zelfs als je maar iets

8

slechts dàcht, werd je dat aangerekend. Dat vond ik moeilijk te begrijpen. Enik vond het vreemd dat ik met mijn vader en moeder naar onze kerk moest(iedere zondag twee keer), gescheiden van mijn vriendinnetjes. Die gingennamelijk naar een 'lichtere' kerk en daar mocht ik niet mee naar toe.

Jaren later, toen ik onderwijzeres was in Raamsdonksveer, kreeg ik opnieuwte maken met een dominee die recht in de leer was. Ik gebruikte in mijnlessen de Groot Nieuws Bijbel. De dominee liet mij weten dat hij dat nietwaardeerde. Hij drong er sterk op aan de Statenvertaling te gebruiken. Mijnreactie was even kort als duidelijk: Dat begrijpen mijn leerlingen niet.

Nadat ik met pensioen was gegaan, hoorde ik dat mijn zwager, overtuigdatheïst, al enige tijd regelmatig naar de remonstrantse kerk ging. Datmaakte mij nieuwsgierig en ik zocht hem op. Hij vertelde dat hij na zijnpensionering een studie voor humanistisch raadsman had gevolgd en daarbijcontact had gekregen met remonstranten. Dat had hem er toe gebracht eenaantal kerkdiensten van de remonstranten te bezoeken in Leeuwarden. Hijvoelde zich er op zijn gemak doordat hij de ruimte kreeg om zelf door tedenken over wat er in een dienst aan de orde was geweest.

Dat sprak mij erg aan en ik wilde daar meteen meer van weten. Dat ikintussen in Dordrecht woonde, kwam nu goed uit. In Dordrecht bleeknamelijk een remonstrantse gemeente te zijn. Vanaf het eerste moment datik de kerk binnen kwam, voelde ik me welkom. De begroeting in de hal, hetorgelspel van Margriet, de liturgie, na afloop van de dienst napraten onderhet genot van een kopje koffie, het waren allemaal dingen waar ik gevoeligvoor was. Het duurde niet lang of ik voelde me zo thuis dat ik meer en meerbetrokken raakte bij de gemeente. Eerst werd ik een vaste bezoeker van heteetcafé. Dat bleek, elke maand weer, reuze gezellig. Sinds kort sta ik ook opde roosters van lectoren en van collectanten. Nogmaals: ik voel me helemaalthuis in deze gemeente, in mijn gemeente.

Frits van Eck

9

In memoriam Mieke van der SchaafOp 1 september 2000 werd Mieke welkom geheten als vriend in onzegemeente. Het gedachtengoed van de Remonstranten sprak haar erg aan.Ze voelde zich al snel thuis bij ons. Vaak zagen we haar op zondag in dekerk zitten. Ze genoot van de dienst en de koffie na afloop. En natuurlijk vande gezellige praatjes tijdens het koffiedrinken.

Toen Mieke niet meer zo vaak in de zondagsdienst kon komen werd ik haarcontactpersoon.

De laatste jaren was het voor haar helemaal uitgesloten dat ze nog naar dekerk kon gaan en toen werden de bezoekjes ook wat frequenter.

Ze had er moeite mee dat ze op een leeftijd kwam dat haar lichaam nietmeer deed wat zij wou. Maar ze bleef helder van geest en verbaasde zich erover dat ze maar ouder en ouder werd.

Mieke was altijd opgewekt en blij als je kwam. Terwijl we samen aan dekoffie zaten, spraken we over de kerk en over de Unie Van Vrijwilligers, waarwij beiden jaren in hebben gezeten. Maar steevast kwam het gesprek op detijd dat ze in het Jappenkamp zat. Daar kon ze vaak anekdotes oververtellen, maar daarna kwamen ook veelal de nare herinneringen naarboven. Het waren zware jaren voor haar en haar familie.

Het laatste jaar begon ze steeds meer te kwakkelen met haar gezondheid.Een koffie-afspraak werd daardoor moeilijker. Vaak moest ze afbellen omdatze zich niet zo goed voelde.

Op 14 januari is zij in alle rust en vredig overleden.

Truus van Eck.

10

Zo Mooi Samenwerken

ZMS wordt kleinschalig opgezet in de panden aan de Selma Lagerlof-erf43/44/45 te Dordrecht.

Bij de werkplekken van ZMS werken deelnemers met een ernstige, matigeof lichte verstandelijke beperking.

Sommigen hebben daarnaast een lichamelijke beperking of een stoornis inhet autistisch spectrum.

Mensen met een beperking hebben recht op een zinvol bestaan waarin zij deeigen regie kunnen voeren op alle levensgebieden: wonen, zelfzorg, werk envrije tijd.

De kleinschalige werkplek van ZMS richt zich op het levensgebied werken.

ZMS gaat uit van de hulpvraag van de deelnemer. Hierbij wordt gekekennaar de mogelijkheden die een deelnemer heeft. Hij/ zij heeft invloed op deinvulling van zijn/ haar daginvulling, kan zelf initiatieven ontplooien.

Wat voor werk kunnen we nu al bieden: (alle leeftijden zijn welkom)

Houtbewerking( denk aan bijv.: vogelnestjes maken, figuurzagen of eenandere opdracht)Inpakwerk:, folders, cadeautjes inpakken etc. Papier versnipperen voor een bedrijf.Sorteerwerk, dingen uit elkaar halen en schroeven, moeren etc. sorteren.Licht administratief werk, denk aan brieven in envelop doen, telefoonaannemen, met de computer werken.Horeca: leren om de koffie en thee voor de deelnemers te verzorgen,delunch verzorgen en als er deelnemers zijn die het aankunnen de lunchuitbreiden voor buurtbewoners, scholen (bezorgdienst).Appeltaart en koekjes bakken voor familie of de verkoop.Bloemschikken / planten verzorgen en potten.

Aanmelding/informatie: Wil de Vos: 06 46 29 29 27

De diaconie hoopt natuurlijk weer op een mooie collecteopbrengst,

Yvonne Peters

11

Rectificatie.In de vorige Schakel is er iets misgegaan bij het verwerken van het artikel'In gesprek met Ankie Petersen'. Hieronder nogmaals het laatste gedeeltevan genoemd artikel. In een kerkdienst die werd verzorgd door de groepcontactpersonen, sprak Ankie de zegenbede uit. Zij koos voor een bede vanSaint Patrick, de beroemde missionaris in Ierland; een keuze die werdingegeven door haar blijvende liefde voor dat land. Hieronder vier regels uitdie bede.

De Heer zij voor u, om u de juiste weg te wijzen.De Heer zij achter u, om u in de armen te sluiten en u te beschermen tegengevaar.De Heer zij onder u. om u op te vangen als u dreigt te vallen.De Heer zij boven u, om u te zegenen.

Lieve Ankie, we hopen dat je deze steun van de Heer in de komende tijdmag ervaren.

Frits van Eck

Vorige diensten

29 januari, 10:00 uurVoorganger: Dr. EH CosseeThema van de dienst: De brede en de smalle wegSchriftlezing: Psalm 1: 1-3, Gal. 5: 13, 14 en 16-23, Matth.7: 7-14Gezongen liederen: 280, 283, 119: 1, 2, 3 en 723

5 februari, 10:00 uurVoorganger: Mw. I. VerberkWerelddiaconaatThema: Aangeraakt worden Schriftlezing: 2 Kon. 5: 1-14 en Marc. 1: 40-45Gezongen liederen: 276, 321, 323, F1-a uit losbladigetussentijds,791, 387 en 418.

12 februari, 10:00 uurVoorganger: Ds. J.F. KlijnsmaThema van de dienst: Vernieuwen van de wereldSchriftlezing: Matth. 20: 1-15 Gezongen liederen: 221, 220: 1, 2, 4, 701, 991, 362: 2, 422en 425

12

Van de kerkenraad 20 februari 2017Inmiddels hebben de leden de meeste stukken voor de jaarvergaderingbinnen. Voor de jaarvergadering komen nog de voorstellen voor de vloer inde kerkzaal. Vorig jaar hebben we op de jaarvergadering besloten eenintelligente thermostaat aan te schaffen. Dat is inmiddels gebeurd en TheoVis heeft de verwarming opnieuw ingeregeld. Het is zo'n intelligentethermostaat dat hij zelfs bij kan leren. Het vertrouwde kastje in de hal isleeg, dus zelf de verwarming wat hoger zetten gaat niet meer. Maar geenzorg! Als er behoefte is aan een wat hogere temperatuur of er moetvergaderd worden op momenten dat er normaal geen mensen in de kerkzijn, bel dan naar Jan Dekkers of Theo Vis. Wel bijtijds graag want hetsysteem warmt ongeveer 1 graad per uur op.

Ook het voorstel voor het beleidsplan 2017-2022 komt nog voor dejaarvergadering. Een van de punten daaruit is dat we ons diaconale projectin ieder geval een keer per twee jaar in Dordrecht of omgeving willenzoeken. Marius van Boven heeft samen met Jan en Hermine Dekkers op 13februari een bezoek gebracht aan zorgboerderij De Veldlinden. We warenenthousiast en zullen op 9 maart verslag uitbrengen. Om alvast een idee tekrijgen een impressie van ons bezoek op de volgende pagina.

We zijn natuurlijk ook met ons huidige jaarproject bezig zijn. De workshopvan Christien Duhoux was geslaagd. Zie verder in de Schakel voor een kleinverslagje en een foto-impressie. De zaterdag is kennelijk voor veel mensenlastig, want er zijn nog niet zoveel aanmeldingen voor het bezoek aan hetTrismuseum. We hopen dat we deze activiteit niet hoeven af te blazen. Inde volgende Schakel meer over de laatste activiteit voor ons jaarproject:Surinaamse verhalen voorgelezen door de dochter van Wim Westerhof.Noteer de datum vast in de agenda:

Met al die activiteiten moeten we niet vergeten dat 1 maart deveertigdagentijd begint. Het Nederlands Bijbelgenootschap heeft een mooiaanbod. Je kunt het Bijbelboek(je) Marcus in Gewone Taal bestellen voor(bijna) niets. Er zit een leesrooster in, zodat je elke dag in deveertigdagentijd een stukje kunt lezen en achterin staat een aantal tips omdat dagelijkse lezen vol te houden. Ik heb mijn boekje al binnen!

Een goede tijd naar Pasen toegewenst!

Hermine Dekkers

13

14

Wereldbroederschapsdag 2017Het thema voor deze dag was "Doopsgezinde identiteit", gebracht doorziekenhuis predikant Dick Stap uit Terneuzen. Hij bereidt zich voor op hetproponentschap aan het Doopsgezind Seminarium. Dat onderwerp leek mijeen goed idee, de Doopsgezinden bekeken door iemand met een lateroeping voor het doopsgezind eigene. Hoe zou hij tegen ons aankijken?Zelfhad hij zijn inleiding de titel "Gelassenheit en geweldloosheid" gegeven.

Nu is Gelassenheit een oud dopers en Anabaptistisch begrip. Moeilijk tevertalen en in de huidige tijd te gebruiken. Je moet daarvoor eigenlijk eensituatie hebben waarmee je dat begrip kunt verduidelijken.

In de lunchpauze werd mij gevraagd of ik in "de Schakel" overGelassenheit wilde schrijven. Ik heb de boot afgehouden. Ik had er vorigjaar na mijn langdurig verblijf in het ziekenhuis over geschreven in "deSchakel" van mei 2016. Ik wist ook dat ik er niets nieuws over kon melden.Maar in de middagbijeenkomst met Dick Stap hoorde ik een nieuw elementvoor die term. In mei 2016 schreef ik het volgende over mijn verblijf in hetziekenhuis "ik neem het met Gelassenheit dat Mennonieten zich in stilleovergave onvoorwaardelijk en aan God geven". Als je nu tussen het woord"onvoorwaardelijk " en het zinsdeel "aan God" het woord "actief" plaatst,dan heb je de juiste betekenis. Gelassenheit wil niet zeggen dat je hetmaar over je heen laat komen, je blijft actief in het proces betrokken, jeaccepteert het met je hele wezen. Later, thuis, schoot mij hetschietincident op een Amish school in de VS te binnen. De oudsten kwamenbij de gezinnen om vergiffenis, ook bij de ouders van de dader. Ze zoudenvoor hem en de slachtoffers bidden. Hier zie je Gelassenheit, geen woordenalleen, maar in het hele proces betrokken blijven.

Dat lijkt op een saaie en taaie lezing ´s morgens, maar dat was het echtniet. Dick Stap ging in op de personen die invloed op Menno hebben gehad.Menno stond ten slotte midden in zijn tijd, de roerige tijd van Reformatieen maatschappelijke veranderingen.

Aan Luther en Erasmus ga ik even voorbij. Die hebben overduidelijk hunstempel op het hervormingsproces gedrukt en zijn genoegzaam bekend.Hij noemde verder Ulrich Zwingli een pastoor uit de omgeving van Zürich.Professor Bakhuizen van den Brink zegt over hemː "met eenonbedwingbare neiging tot de bron te gaan. Alles moet voor hem bijbelsgefundeerd zijn." Voor Zwingli waren sacramenten een symbool, dekerkstond niet ten dienste van de overheid en Zwitserse mannen moestenniet in Europese legers dienst nemen, geweldloosheid in praktijk brengen.Dat alles ze vanaf 1516 tot 1530. Thomas Münzen, 1490-1525 speelde eenkleinere rol. In Lutherse kringen is hij beter bekend. Hij wees dekinderdoop af.

Meester Eckhard, een Duits mysticus, was in de periode 1290-1327 actief,

15

dus ver voor de Reformatie, voor de tijd van Menno. In de mystiek wordenmens en Godheid een eenheid. Dat bereik je door meditatie ofcontemplatie, je stilzwijgend concentreren op een bepaald religieusgegeven. De bisschop van Keulen en de Paus deden hem een proces aanwegend dwalingen in de leer. Ook Conrad Grebel werd nog even genoemdals aanhanger van Zwingli en tegenstander van de kinderdoop. Bij al dezepersonen zien we doperse trekjes. Het is natuurlijk andersom. Mennoonderging hun invloed. Daarom zou het interessant zijn dat deze invloedenbestudeerd worden. Omdat Menno wat later op het toneel verscheen, konhij hun werken gelezen hebben.

Na de lunch gingen we met Dick Stap dieper in op enige aspecten van deochtendlezing. Op een gegeven moment noemde hij contemplatiefmediteren, studeren, daar hoort altijd het begrip actief bij. Je moethandelen met de kennis en inzichten. Dat valt niet altijd mee. Daaromplaats ik bij "Gelassenheit " het woord "actief ". Hij noemde ook de invloedvan Hadewych, dichteres en mystica, zo rondom 1250. Zij, en andereHollandse mystici schreven in de landstaal. Dat maakte de verspreiding enbestudering van hun gedachten makkelijker.

Wij kwamen bijeen te herinnering aan Conrad Grebel.Ik heb de datum, eind januari, altijd lastig gevondenvanwege eventuele winterse omstandigheden. Diedatum heeft met Grebel, problemen met de Reformatiete maken. Tussen leden van de kring rond Grebel en deoverheid zou een dispuut worden gehouden over dedoop. Dat was op 17 januari 1525. Grebel'suitgangspunten werden afgewezen. Op 21 januari 1525kwam de Grebelkring bij elkaar. Hoe nu verder? Toenvroeg Georg Blaurock, een priester die ook tot de kring

behoorde, of Grebel hem wilde dopen. Grebel had haast, want hij wist dathij spoedig zou worden gearresteerd. Dat gebeurde een week daarna. Toenwas Blaurock al herdoopt.

De dag in Goes was gezellig en leerzaam. Dat schreef ik een broeder uitBreda. Dat zat zoː we kregen een ansichtkaart. Daar zette je je naam enadres op, leverde die in. Bij het afscheid pakte je een willekeurige kaart omhem als groet naar de schrijver ervan op te sturen. We vormen tenslottemet z´n allen een gemeenschap. Op zo´n dag zie je elkaar weer, spreek jeoude bekenden en voor jou nieuwe personen. Heel doopsgezind dus, dezezondag. Die band zal in de toekomst nog van belang kunnen zijn.

Wim Boon

16

Wie aleph zegt .....Er wordt hard gewerkt aan het verslag vanleerhuis Deborah van 6 februari jl. en devoorbereiding voor 6 maart, wanneer we gaanpraten over de letter Beth. We hebben dan tweeletters, en kunnen al woorden gaan vormen.

De laatste letter van de Thora is de lamed, ende eerste hebben we al geleerd, was de Beth.Als je die letters samen leest (van rechts naarlinks) krijg je het woord lev hart, dat wijkennen als lef, lef hebben.

En dat heeft weer alles te maken met moed, durf en vertrouwen. Tussendeze twee letters zit de hele openbaring van Thora.

Jelke Weistra.

Verslagen en alle overige informatie ziijn te vinden op de site.

Inspiratie voor Gemeente-zijn NuOp zaterdag 8 april 2017, organiseert de Doopsgezinde Zending eenworkshop in de Doopsgezinde Kerk, Wladimirlaan 10 te Bussum (op 5minuten lopen vanaf het NS-station), met medewerking van broeder JelleWaringa, voorganger van Nijkleaster, Jorwert.

Nu onze gemeentes kleiner worden en de financiën vaak teruglopen,neemt bij velen de behoefte toe aan bezinning op wat gemeente-zijneigenlijk is. Hoe kunnen we nieuwe inspiratie opdoen om gemeente te zijnin deze tijd? De Doopsgezinde Zending organiseert voorafgaande aan haaralgemene ledenvergadering een workshop over dit onderwerp.

We zijn heel blij dat broeder Jelle Waringa, ouderenpastor in dedoopsgezinde gemeentes Joure, Sneek en Bolsward en zeer nauwbetrokken bij Nijkleaster in Jorwert, Friesland, ons wil laten ervaren en wilvertellen over wat Nijkleaster in de loop der jaren voor velen en zekervoor hemzelf is gaan betekenen. Hij is een enthousiaste verteller envoorganger in Nijkleaster. Hoe komt het dat velen binnen, maar zeker ookbuiten de christelijke gemeentes deze plek als inspiratieplek zijn gaanervaren en wat zijn dan de waardevolle elementen van Nijkleaster? Webeginnen de ochtend met een kort ochtendgebed volgens de liturgie vanNijkleaster.

We besluiten de morgen met prikkelende stellingen die maken dat we metbroeders en zusters van verschillende gemeentes aan de slag kunnengaan om te ontdekken hoe onze eigen gemeente een inspiratieplek kanblijven of worden in deze tijd.

17

Tussen-de-middag

Tussen-de-middag staat er een goed verzorgde, eenvoudige lunch voor uklaar. Na de lunch bent u welkom bij de algemene ledenvergadering vande Doopsgezinde Zending.

Programma van 8 april 2017:

10.00 uur Ontvangst met koffie en thee in de vermaning van dgBussum-Naarden10.30 uur Workshop o.l.v. Jelle Waringa: Nijkleaster alsinspiratieplek. Vervolgens gaan we aan de slag om samen teonderzoeken hoe onze eigen gemeente een inspiratieplek kan blijven ofworden in deze tijd 13.00 uur Lunch met mogelijkheid nog wat na te praten. (graag vantevoren bij de Doopsgezinde zending opgeven i.v.m. inkopen; bijvoorkeur per mail)13.30 uur Algemene Ledenvergadering15.00 uur Einde

Workshop leverde mooie resultaten opWe hadden een gezellige en productieve avond op 16 februari.Ds.Christien Duhoux had voor ons smakelijke stamppot-schotels bereid.Na een korte inleiding over gedichten zette Christien ons aan het werk.We maakten rondelen uitgaande van regels uit psalm 23. Het leverdemooie, leuke en ontroerende gedichten op. Christien zelf maakte eenprofaan gedicht uitgaande van de regel: U nodigt mij aan tafel:

U nodigt mij aan tafel.Ik voel me welkom.Er is op mij gerekend.U nodigt mij aan tafel.Mijn lievelingskostje hebt u gekookt.En de tafel gezellig gedekt.Ik voel me welkom.U nodigt mij aan tafel.

De verschillende rondelen van de deelnemers zullen dit jaar in deopeenvolgende Schakels worden gepubliceerd.

En niet onbelangrijk: de maaltijd en workshop leverden een leuk bedragop voor ons jaarproject.

18

19

RondeelGeluk en genade volgen mij alle dagen van mijn leven.Help mij mijn paden te vinden,Samen met anderen deze weg te gaan.Geluk en genade volgen mij alle dagen van mijn leven.Hoe kronkelig de levensweg ook gaat,Vrijuit leven met elkaar.Help mij mijn paden vinden.Geluk en genade volgen mij alle dagen van mijn leven.

Ineke Roodhuijzen

Ook zin gekregen in het maken van rondelen volg dan hier het recept vanChristien:

Men neme een mooie regel, bijvoorbeeld uit een psalm.Plaats die op regel 1, 4 en 8.Laat de psalm (of andere tekst) op je inwerken en verwoord dit eeneen zin.Zet deze zin op regel 2 en 7.Vul de regels 3, 5 en 6 aan.

Mooi gedicht geworden? Deel het met anderen. Stuur het naarschakel@dgdordrecht.doopsgezind.nl

20

Kerkdiensten Remonstranten

Datum Tijd Predikant Plaats26-02 10:00 uur Mv. M.E. Rosen

JacobsonRemonstrantse Kerk Dordrecht

05-03 10:00 uur Ds. M.F.C. Junte Remonstrantse Kerk Dordrecht12-03 10:00 uur Ds. J.F. Klijnsma Remonstrantse kerk Dordrecht19-03 10:00 uur Ds. W. Lagrouw Remonstrantse Kerk Dordrecht26-03 10:00 uur Mw. ds. C.E.

DahmenRemonstrantse Kerk Dordrecht

Kerkdiensten Doopsgezinden

Datum Tijd Predikant Plaats26-02 10:15 uur Mw. E.C.

RoodhuijzenDoopsgezinde kerk Dordrecht

05-03 10:15 uur Ds. N.J. Cuperus Doopsgezinde kerk Dordrecht12-03 10:15 uur Dhr. F. Ploum Doopsgezinde kerk Dordrecht19-03 10:15 uur Dhr. W. Wagenaar Doopsgezinde kerk Dordrecht26-03 10:15 uur Ds. T. Smink Doopsgezinde kerk Dordrecht02-04 10:15 uur Dhr. J.W. Laan Doopsgezinde kerk Dordrecht

Koffiedienst maart>

5 maart Jan Laan12 maart Vreni van Tiggelen en Wim Westerhof26 maart Willemien Luytjes

21

Agenda

Datum Tijd Onderwerp Plaats21-02 20: 15 uur Repetitie Cantorij Remonstrantse Kerk22-02 19: 45 uur Vergadering Kerkenraad Remonstrantse Kerk02-03 14: 00 uur Middagbijbelkring Doopsgezinde kerk

Dordrecht04-03 16: 00 uur Bezoek Trismuseum Trismuseum, Burgemeester

de Bruinelaan 130 inZwijndrecht

06-03 19: 30 uur Werkgroep Leerhuis Doopsgezinde kerkDordrecht

09-03 12: 30 uur Eetcafé. Remonstrantse Kerk09-03 18: 00 uur Mennomaaltijd Doopsgezinde kerk

Dordrecht09-03 19: 30 uur Jaarvergadering Doopsgezinde kerk

Dordrecht12-03 10: 00 uur Kinder- en jeugdkring. Remonstrantse Kerk, C. de

Wittstraat Dordrecht15-03 10: 30 uur Zusterkring Doopsgezinde kerk

Dordrecht16-03 14: 00 uur Contactmiddag16-03 20: 00 uur Geloofsgespreksgroep Doopsgezinde kerk

Dordrecht19-03 11: 15 uur Algem. Leden Verg. Remonstrantse Kerk28-03 20: 15 uur Repetitie Cantorij29-03 20: 00 uur Gespreksgroep Liberaal

GelovenRemonstrantse Kerk

30-03 19: 45 uur Kerkenraadsvergadering t.h.v. Inge Maters03-04 19: 30 uur Werkgroep Leerhuis Doopsgezinde kerk

Dordrecht06-04 19: 30 uur Voorleesavond ten bate

van het sanitair projectGoejaba

Doopsgezinde kerkDordrecht

Verantwoording illustratiesFoto's in deze Schakel zijn gemaakt door Jan Dekkers

22

Adressen Doopsgezinde gemeente

Kerk Bezoekadres: S.M. Hugo van Gijnweg 12, DordrechtTel: 078-6175343 Postadres: secretariswww.dgdordrecht.doopsgezind.nlinfo@dgdordrecht.doopsgezind.nl

Predikant Ds. N.J.CuperusTelefoon: 070-3584961/06-51581314E-mail: predikant@dgdordrecht.doopsgezind.nl

Voorzitter mw. H.E. Dekkers-de Kok, tel: 078-6100867e-mail: voorzitter@dgdordrecht.doopsgezind.nl

Secretaris Th.D. Vis, tel: 078-6211074Penning-meester

mw. T.I.V. Bonnema-Tekelenburg, tel: 078-6133281e-mail: penningmeester@dgdordrecht.doopsgezind.nl

Leden J. Weistra, tel: 078-7070422 e-mail: KR@dgdordrecht.doopsgezind.nl W.Th. Westerhof, tel: 078-6168966e-mail: w.westerhof@online.nl

Verhuur W.Th. Westerhof, tel: 078-6168966e-mail: verhuur@dgdordrecht.doopsgezind.nl

Leden-administratie

J.G.J. Dekkerse-mail: ledenadministratie@dgdordrecht.doopsgezind.nl

Organisten K.J. Beukema, mw. A. Laan-Boogaard, W. WagenaarBank Doopsgezinde gemeente Dordrecht, IBAN

NL44ABNA0627480837Website www.dgdordrecht.doopsgezind.nlFacebook www.facebook.com/dgdordrecht

23