Bas Kok met tekeningen van

Doke Hoekstra

De Kroon der Wijsheden

De Kroon der Wijsheden

Bas Kokmet tekeningen van Doke Hoekstra

Dit boek is geschreven voor leerlingen van de basisscholen van Innoord. Maar misschien zit je op een andere school en wil je het toch graag lezen? Dat mag!

Het verhaal gaat over Charlie en zijn neefje Musa. Kinderen die bij jou in de klas zouden kunnen zitten, als het niet verzonnen was. Het speelt zich af in ons mooie Amsterdam-Noord.

De Kroon der Wijsheden is gebaseerd op de ‘Strategische koersnotitie 2019 –2023’ van Innoord. Innoord is de verzamelnaam van alle openbare basisscholen in Noord. De scholen die daar op dit moment onder vallen zijn: De Klimop, Het Vogelnest, Weidevogel, Vier Windstreken, IKC Noordrijk, De Poolster, De Buikslotermeer, IJdoorn, IJplein, IKC Zeven Zeeën, Krijtmolen, Montessorischool Boven ’t IJ, Overhoeks, Piramide, SBO Universum en Twiske.

In de ´Strategische koersnotitie´ hebben de scholen van Innoord hun toekomstplan opgeschreven. Dit is een geheugensteuntje, zodat de scholen in 2023 nog weten wat de plannen waren in 2019. Als ze dat niet meer weten, pakt de school het boekje erbij en leest wat ook alweer de bedoeling was.

De Kroon der Wijsheden is geschreven in 2019, maar gaat over een week in juni 2023. Het is prachtig weer, de lucht blauwer dan blauw en de school is in 2023 een beetje veranderd. Je nieuwe school wordt cool!

Als je bij een echte Charlie of Musa op school zit, dan is de overeenkomst puur toeval. Het verhaal is immers verzonnen. Maar: de plannen voor de school zijn wel de echte toekomstplannen. Eigenlijk zijn alleen de kinderen, leerkrachten en ouders in het verhaal ‘bedacht’.

Lees maar snel hoe je school straks gaat worden! Veel leesplezier!

Namens alle scholen, Bestuur Innoord

Voorgeschiedenis 5

Hoofdstuk 1.

Dorp in de stad 12

Hoofdstuk 2.

Een kind als geen ander 26

Hoofdstuk 3.

Meester Wiz & Noortje 32op de honkschool

Hoofdstuk 4.

Een nieuw meisje 40

Hoofdstuk 5.

Het fluisterbootje van Charlie 48

Hoofdstuk 6.

Op naar de top! 56

Leeswijzer

7

Voorgeschiedenis

eel, heel veel eeuwen geleden was er boven het IJ een dijkdorp dat Zosenerdam heette. Het lag tussen het huidige Nieuwendam en Schellingwoude. Misschien ken je het Rietlandje

of het Vliegenbos? Daar ergens in die mysterieuze wildernis van Amsterdam-Noord moet het geweest zijn. In de dertiende en veertiende eeuw was het bos er nog niet. Er was vooral water. Het gebied was nog niet drooggelegd. Het IJ stond toen in directe verbinding met de Zuiderzee. Er bestonden amper sluizen, dijken en dammen om de zee kalm te houden. Eb en vloed hadden dus vrij spel. Bij eb leek het IJ-water naar een sterk afvoerputje te worden gezogen. Alsof ’t IJ kwam droog te staan. Bij vloed steeg het water zo hoog dat de bewoners van Zosenerdam bang werden.

Zosenerdam was samen met bijvoorbeeld Holysloot en Durgerdam (dat toen Ydoornickerdam heette) een van de eerste dorpjes van Waterland. Nu is dat allemaal Amsterdam-Noord. Het waren veendorpen waar boeren het veen drooglegden door slootjes te graven. Zo zakte het vee niet meer met de poten diep in de modder. Je noemde het ‘hoogveen’, omdat Waterland in die eeuwen veel hoger lag dan nu. De bovenste laag grond van het hoogveen was de bolster. Deze bolster lag ongeveer net zo hoog als de dakgoot van jouw school. Als je wil weten in welke ruimte de mensen van vroeger leefden, moet je dus omhoog kijken. Vreemd, toch?

Het hoogveen daalde omdat het water uit de grond wegliep naar de lagergelegen slootjes. Als water uit de grond verdwijnt, krimpt de bodem. Inklinken, noem je dat. Je kunt dat vergelijken met een augurk waar het vocht uit is, daar blijft weinig van over – alleen het velletje. De grond daalde

98

dus van hoogveen tot laagveen. Omdat ze ook het turf wegstaken, daalde de grond nóg verder. Turf is uitgedroogd veen. Daarmee wekten de Romeinen (nog veel langer geleden) al energie op door er de fik in te zetten. Het is een brandstof dus, net als later kolen, gas en olie.

Omdat de bodem van Zosenerdam zakte, leek het alsof het IJ steeds hoger stond. Daarom bouwden de dorpelingen een dijk. Als de huizen op of achter de dijk stonden, waren ze veilig voor het water. Bij slecht weer sloegen de golven over het dijkje heen. Als het stormde, klotste het water over de dijk tegen de houten gevels van de huizen. Gelukkig liep het steeds goed af.

Zosenerdam had één school. Een klein schooltje met één lokaal en één meester die alle kinderen lesgaf. Zijn naam was meester Elbertus. Iedereen in het dorp vond hem de meest wijze man die er bestond. Meester Elbertus bezat een gouden kroon. Niemand wist hoe hij aan deze kroon kwam. Volgens de verhalen was het een erfstuk van zijn voorvaderen. Voor zover men kon nagaan, was er in de familie van meester Elbertus geen koning, geen graaf en zelfs geen heer. Het stond buiten kijf dat hij wijs en geleerd was. De kroon droeg hij alleen op de eerste schooldag van het jaar, als ritueel. Alle andere dagen stond de kroon op een voetstuk naast de ingang van het lokaal. Zo liep ieder kind uit Zosenerdam elke dag langs de kroon. Volgens meester Elbertus straalde de kroon zijn wijsheid uit over de schoolkinderen. Daarom werd hij ook ‘de Kroon der Wijsheden’ genoemd.

Wijsheid bestond volgens meester Elbertus uit drie dingen: Denken, Inleven en Doorzetten. Bij Denken gaat het om logisch nadenken met woorden en getallen. Inleven wil zeggen dat je goed aanvoelt hoe je woorden overkomen op anderen. Je probeert anderen niet te kwetsen, en je voelt aan wat het effect van jouw gedrag is. Ook Doorzetten is een onderdeel van Wijsheid. Dan blijf je je best doen bij

tegenslag. Als je een dagje geen zin hebt in school, ga je gewoon wél.

Dát waren de drie wijsheden die allemaal van de Kroon der Wijsheden afstraalden. Omdat hij deze wijsheden heel belangrijk vond, poetste meester Elbertus de kroon samen met twee kinderen elke schooldag op. Alle generaties kinderen boven het IJ zouden dankzij deze kroon altijd wijs van school gaan.

Op een donkere nacht in de veertiende of vijftiende eeuw (niemand die het nog precies weet) stak er een storm op boven Zosenerdam. Niet zomaar een storm, maar een helse storm die niemand eerder had meegemaakt. Alsof er een leger met monsters onder het water van het IJ verstopt zat. Het was springvloed. De maan en de sterren trokken de monsters uit de golven omhoog. Het water werd met duizenden liters tegelijk op de dijk gesmeten. Tegen de houten huisjes. Deuren, kozijnen en balken braken

als luciferhoutjes. Toen brak de dijk van Zosenerdam in stukken. Het water stroomde als een woeste rivier over de laatste huisjes die nog overeind stonden. Ook het schooltje spoelde krakend weg. Mensen schreeuwden en gilden, ze renden voor hun leven. Plotseling klonk tussen al het lawaai één stem boven alles uit. De stem van meester Elbertus.

“De kroon. Red de kroon!”

Pas dagen later ging de storm liggen. Zosenerdam was helemaal in het water verdwenen. Restanten van het dorp bleven achter op de bodem van het IJ, dat vanaf dat moment een stuk groter was. Niemand die naar het dorp durfde te duiken. Nu, eeuwen later, moeten de fundamenten ergens diep onder het Rietland of het Vliegenbos liggen. Van Zosenerdam is niets teruggevonden. Niets, behalve één ding: de Kroon der Wijsheden. Die werd een stukje verderop teruggevonden, aan de bovenste tak van de hoogste wilg.

Van meester Elbertus is nooit meer iets vernomen. Men vreesde dat de storm hem had meegesleurd. De overlevende inwoners van Zosenerdam bouwden iets meer landinwaarts een nieuw dijkdorp, dat ze heel toepasselijk ‘Nieuwendam’ noemden. Het dorpje kreeg weer een school. Men herinnerde zich die fantastische meester Elbertus met zijn Kroon der Wijsheden. Sinds die dag stond de kroon bij de ingang van de school. Toen er meer scholen boven het IJ kwamen, stond de kroon elk jaar bij een andere school te stralen. De zestiende eeuw ging over in de zeventiende, die weer overging in de achttiende enzovoorts. En nu, nu zitten we in de 21e eeuw.

10

14 15

o, dit is mijn school!” zegt Charlie terwijl hij de enorme toegangsdeur openschuift. Zijn neefje Musa woont in Parijs en logeert een weekje bij hem. Het is zondag, Musa is net aangekomen.

Ze staan in een megagrote loods van de NDSM. Charlie is gek op de NDSM omdat zijn opa en zijn overgrootvader er werkten. In de grote kraan naast de hellingbaan zit nu een hotel. Met z’n opa is hij een keer met de wenteltrap helemaal naar boven gegaan, de kraan op. Je hebt er een machtig uitzicht over het IJ. Daarna struinden ze over de betonnen hellingen. Van die hellingen werden de mammoetschepen te water gelaten, zo groot als flatgebouwen. Daarbij veroorzaakten ze een kleine tsunami, een vloedgolf, in de buurt van de werf.

In de hal hangen studio’s en ateliers hoog boven hun hoofd waar ooit zeeschepen werden gebouwd. Je kunt er via trappen en via een gangenstelsel van hekwerk langslopen.

“Is dit écht jouw school?” vraagt Musa met ongeloof in z’n stem. “Echt,” zegt Charlie.

“Maar toen we laatst in het filmmuseum waren, zei je ook: dit is mijn school.”

“Klopt, het filmmuseum is ook school. Eigenlijk is heel Amsterdam-Noord school. En we hebben elke week een schoolreisje.”

Alsof hij het nog steeds niet helemaal gelooft, vraagt Musa: “Als we straks gaan voetballen, is dat dan ook jouw school?”

“Soms wel ja,” antwoordt Charlie. “Weet je trouwens dat Ajax begon in Noord?”

Musa kijkt nog eens de grote hal in en zegt dan: “In Parijs gaat alles heel anders. Daar hebben we een echte Met een hoge muur eromheen. En een schoolreisje doen we één keer per jaar, zoals dat hoort!”

Charlie zit in de laatste maand van zijn laatste jaar bij Innoord. Hij vraagt zich soms af of het niet raar is dat je ‘de stad’ zegt als je het over de centrumzijde van Amsterdam hebt. Is Amsterdam-Noord nou een dorp of een stad? Boven het IJ barst het van de dorpen die ze ‘tuindorpen’ noemen: Tuindorp-Oostzaan, Nieuwendam, Buiksloot, Vogeldorp, Disteldorp, ga maar door. En dan heb je nog die dijkdorpen zoals Schellingwoude en Durgerdam. Zelfs binnen de ringweg ligt nog weiland met echte koeien en schapen. Dat is verder nergens in Amsterdam. Ja, het is hier dorps, mensen kennen elkaar en zitten op dezelfde sportclubs. Het is overzichtelijk, er is ruimte en er is zelfs een bos! Het Vliegenbos is het grootste iepenbos van Europa. En toch is het óók een stad. Niet zomaar één, het is de hoofdstad. Charlie is trots dat hij in de hoofdstad woont. Het belangrijkste paleis van de koning kun je vanaf het dak van de A’DAM Toren haarscherp zien. Zo dichtbij.

“Ik heb ook een gewone school hoor,” zegt Charlie als ze ’s avonds thuis zijn en gaan slapen. “Dat noemen we de honkschool. Daar beginnen en eindigen we elke dag. We doen er bijvoorbeeld rekenen en taal.”

hoofdstuk 1. Dorp in de stad

école !

16 17

“Gaan we daar morgenochtend naartoe?” vraagt Musa.

“Ja. En dan zie je meteen ook de kroon. Dit schooljaar heeft mijn honkschool de kroon!”

“Wat voor kroon?”

“De Kroon der Wijsheden. Hij staat bij onze ingang in de vitrine. Elke schooldag mogen twee kinderen hem oppoetsen met meester Bert. Meester Bert is de conciërge en heeft de sleutel van de vitrinekast. Die verstopt hij op een supergeheime plek.”

“Weet niemand waar de sleutel ligt?”

“Niemand! Als je vraagt: ‘Meester Bert, waar ligt de sleutel?’, dan doet hij alsof hij doof is. Soms trekt hij een gevaarlijke

snuit en laat dan z’n snijtanden zien. Geen grappen met de kroon!”

Charlie laat de weg zien die hij elke dag naar school loopt. De winkel met de parkeerplaats, het grote schoolplein met houten speeltoestellen en het windmolentje op het dak. Eerst lijkt alles op een gewone maandagochtend – behalve dan dat Charlie zijn neefje mee mag nemen. Aan het begin van de schooldag klonteren de mensen altijd samen voor de deuren – niks bijzonders.

Maar waarom klinken de stemmen een beetje opgewonden? En waarom staat iedereen in een grote kring om meester Bert? Hoezo zit meester Bert met tranen in zijn ogen op een krukje naast de vitrinekast? Waarom staat de vitrinekast wagenwijd open?

Alle meesters, juffen en kinderen staan om meester Bert heen.

“Is de kroon écht weg? Heb je overal gezocht?”

De kinderen moeten snel de klassen in. Als Charlie langs de vitrine loopt, ziet hij een lege plek waar normaal de kroon glanst. Hij buigt geschrokken zijn hoofd. Dan ziet hij op de grond onder de vitrine een wit papier. Zonder na te denken raapt hij het op en steekt het in z’n jaszak.

In alle gangen en lokalen zoemt die dag één zin: de kroon. Weg, zoek, gestolen.

Even later komt er een detective. Hij heeft een vergrootglas en neemt vingerafdrukken en foto’s van de vitrine.

“Mijn naam is detective Kluit,” spreekt hij met stemverheffing. “Ik ben erg belangrijk. Ik onderzoek het mysterie van de verdwenen kroon.”

18 19

Onderwijzers, kinderen en ouders worden ondervraagd. Niemand die iets weet. In de pauze is de detective er nog steeds. Hij gaat op een kist staan, en spreekt de kinderen toe.

“Als jullie iets gezien hebben bij de vitrine, ook al is het maar de kleinste aanwijzing, dan melden jullie dat meteen aan mij!” galmt hij.

Charlie herinnert zich het witte gevouwen papier dat hij op de grond bij de vitrine vond. Misschien moet de detective dit weten? Hij wacht beleefd tot de inspecteur alle vragen heeft beantwoord. Dan zegt de inspecteur:

“Het is laat, ik moet naar mijn volgende zaak: een gestolen bakfiets in Tuindorp!”

“Mag ik misschien nog iets zeggen?” vraagt Charlie.

De inspecteur heeft zijn eerste stappen al richting uitgang gezet, en werpt een verstoorde blik naar beneden waar de kleine Charlie omhoog staart.

“Wablief?” zegt de detective.

“Ik heb op de grond een papier gevonden,” zegt Charlie. “Daar,” en hij wijst naar de lege vitrine.

“Papiertjes horen in de prullenbak, opgeruimd staat netjes,” antwoordt de detective. En weg is hij. Hij zet een oranje knipperlicht op zijn auto en verlaat de omgeving van de school.

“Een oranje zwaailicht… Wat een nepagent,” zegt een kind. “Die gaat onze kroon nóóit terugvinden.”

Charlie haalt het papier tevoorschijn. Nu pas ziet hij dat er een gouden kroontje op staat. Hij vouwt het open. Een

tekst. Charlie leest en schrikt. Hij leest het nog eens en besluit er met niemand over te praten. Maar als school uit is, zegt hij tegen Musa:

“Musa, wat vind je van vandaag, dat met die kroon?”

“Die weg is, bedoel je?”

“Er is iets wat ik je moet vertellen. Maar misschien is het niet belangrijk.”

“Wat is dan niet belangrijk, Charlie?” vraagt Musa.

“Bij de vitrine vond ik een briefje. Ik wilde het aan Kluit geven, maar die had haast.”

“Wát voor briefje?” vroeg Musa.

Charlie aarzelt met voorlezen.

“Beloof je dat je het tegen niemand zegt?”

“Dat zweer ik.”

Dan leest Charlie :

20 21

“Dat is toch waar we gisteren waren?” vraagt Musa.

Even later fietsen ze in racetempo naar de grote NDSM-loods. Op een rustige plek waar niemand hen kan horen, leest Charlie de geheimzinnige aanwijzingen nog eens voor. Ze kijken in de enorme hal om zich heen. Waar te beginnen? Wie is Barbie?

“Laten we gewoon rondlopen,” stelt Charlie voor. Nou ja, gewoon. De loods is zo groot als een sportpark. Ze lopen trappen op en af. Waar moeten ze beginnen met zoeken? De hal is een stad met straatjes vol containers, werkplaatsen en ateliers waar volwassenen aan het werk zijn. Ze verven, lassen, knippen kleren of zitten achter een groot beeldscherm. Net wanneer ze denken dat het zoeken geen zin heeft, valt hun oog op ‘BARBIE-SHOW’.

“Kijk!” roept Musa, terwijl hij naar de werkplaats rent waar het woord staat.

“En nu?”

“Een vuurslang, staat in de aanwijzing,” zegt Charlie, terwijl hij een koude rilling krijgt. Uit het niets begint een oranje heftruck te rijden en scheert rakelings langs hen.

“Zullen we hier weggaan? Dit is toch meer werk voor de politie,” fluistert Musa.

“Nee, de politie gelooft ons niet. We zijn nu begonnen en we moeten doorzetten!”

“Maar leven hier slangen? Het is toch geen oerwoud? En, trouwens, hoe ziet een vuurslang eruit? Ik ken de ratelslang, de pijpslang, de aardslang… maar een vuurslang?”

Charlie en Musa lopen traag rondjes over de betonplaten, dan leunen ze even tegen een paaltje om na te denken.

Na een minuut zegt Musa:

“Waar leunen we eigenlijk tegenaan?”

“Dat zie je toch, een brand… slang!”

Een paar seconden later vinden ze een briefje onder de slang.

Die nacht liggen Charlie en Musa lang wakker. Ze kunnen niet wachten tot de volgende dag. Morgen na schooltijd, stond er op het briefje.

“Wat bedoelen ze met het bos van vliegen?” vraagt Musa op fluistertoon in het donker. De ouders van Charlie willen namelijk niet dat ze blijven kletsen in bed.

“Ik denk dat ik het weet,” fluistert Charlie terug. “Het Vliegenbos. Een groot bos bij de Meeuwenlaan.”

De volgende dag na schooltijd rijden ze er op hun fiets naartoe. Voor de zekerheid hebben ze een bal op de bagagedrager. Tegen andere kinderen zeggen ze dat ze naar de ijssalon gaan. Maar voorbij het Noorderpark en de grote rotonde fietsen ze verder. De bosbogen kun je al van verre zien.

“Wat is eigenlijk de rechter pilaar?” vraagt Charlie als ze eronder staan. “Ik bedoel: wat rechts is hangt af van wat de voor- en achterkant zijn.”

22 23

Musa is naar een van de pilaren gerend en wroet tussen het onkruid. Soms moet je niet denken maar doen. Dóén is ook iets wat je bij Innoord meekrijgt. Als je dingen doet, kun je je eigen toekomst maken.

“Dít is de rechter pilaar,” zegt hij opgetogen, terwijl hij een gevouwen briefje tussen zijn vingers omhooghoudt.

“De volgende aanwijzing!” roept Charlie opgetogen.

“Mm, dit snap ik niet. Zo kort,” knort Charlie. “Wat is inlevingsvermogen eigenlijk? En geduld hebben? Pff. Moeten

we hier nu een tijd wachten en doen alsof we dat niet erg vinden?”

“Laten we maar even zitten en wachten,” zegt Musa.

Ze liggen in het gras en staren naar de wolkeloze lucht. De bomen zijn in juni diepgroen en het bos zit vol insecten. Charlie vertelt aan Musa wat hij geleerd heeft over het Vliegenbos.

“Het is het grootste iepenbos van Europa! Er staan ook heel veel essen.”

Musa reageert niet. Na een tijdje zegt hij wat geïrriteerd:

“Je moet niet denken dat dit bos bijzonder is. In Parijs hebben we veel meer en veel grotere bossen. Als je dat maar weet!”

Eerst wil Charlie duidelijk maken dat Musa het niet goed heeft begrepen. Hij wil nog een keer uitleggen dat het Vliegenbos zo bijzonder is. Maar dan denkt hij aan het briefje.

“Eh… zo is het Musa. De bossen van Parijs zijn super! Ik ben een paar keer bij jou op bezoek geweest, zulke grote bossen hebben we hier in Amsterdam niet. Zelfs niet in Noord!”

Charlie had op de eerste dag in de NDSM-hal al gevoeld dat Musa ergens mee zat. Je mag blij zijn met je school of trots zijn op je stad, maar als anderen er jaloers om worden, is dat vervelend. Dat was een belangrijke boodschap die hij de afgelopen jaren verschillende keren had gehoord. Bij Innoord leer je goed op andere kinderen af te stemmen. Het gaat er niet alleen om dat je een goed verhaal vertelt, maar ook dat het goed overkomt. Dat de andere kinderen het snappen, en er niet boos of bang van worden. Dat je

24

niet alleen in duidelijke zinnen zegt wat je bedoelt, maar dat je ook kijkt of het overkomt zoals je bedoelt. Dát bedoelen ze met inleven. Volgens de school kun je daar niet vroeg genoeg mee beginnen.

Na de complimentjes van Charlie over de bossen van Parijs, is Musa weer blij. En nog blijer als blijkt dat Charlie geld heeft voor ijsjes. Bij de salon neemt Musa citroen en Charlie smurf. De aanwijzingen zijn ze vergeten. Voor even dan.

usa loopt vandaag mee op Charlies Technieklab. Dat staat onder leiding van meester Igor. Hij is de vader van Lev en Yulia, die ook op een school van Innoord zitten. Steeds vaker geven vaders en

moeders les op school. Meester Igor praat met een grappig accent.

“Ja, ik kom uit Rusland, dat kun je nog horen. In de jaren negentig ben ik naar Nederland gekomen. Ik was toen afgestudeerd ingenieur en wilde naar Nederland.”

Ingenieurs zoals meester Igor zijn heel technisch. In het Technieklab bouwen ze een vliegtuigje. Ooit stond de eerste grote vliegtuigfabriek van de wereld bij de Papaverweg in Amsterdam-Noord. Fokker, heette die vliegtuigfabriek. Lang geleden, in 1919, toen vliegtuigen nog maar net waren uitgevonden, begon de Nederlandse luchtvaart hier boven het IJ.

“Je schooltijd gaat ook vliegensvlug,” zegt meester Igor. “Elk kind maakt hier zijn eigen vlucht door school, samen met andere kinderen, maar volgt ook een eigen lesprogramma dat precies aansluit op zijn belangstelling.”

hoofdstuk 2. Een kind als geen ander

29

Igor pakt een grote metalen sleutel die in de werkplaats hangt.

“Het onderwijs op deze school gebeurt vaak in Labs. Techniek leer je niet van een tablet, maar met je handen. Deze werkplaats ligt op een steenworp afstand van de vliegtuigfabriek die als een van de eerste aan de luchtvaart bouwde. Fokker werd hier in Noord de belangrijkste vliegtuigbouwer van de wereld.”

Meester Igor begint te glimmen. “In dit depot werkten we vorig jaar elke dag aan de elektrische bus van Innoord. Daar werd ik echt blij van. Als autotechnicus hou ik ervan dat zaken goed gemeten en afgestemd worden. Met jullie doen we hetzelfde. We vragen wat je leuk vindt en zorgen ervoor dat de lessen precies bij jou passen.”

“Geen taal en rekenen meer?” vraagt Musa.

“Nou, taal en rekenen zijn zo belangrijk, dat blijft altijd. Maar we kijken ook naar jullie andere talenten, zoals muziek, sport, kunst en natuurlijk techniek!”

Igor wordt aan zijn mouw getrokken door Nadia uit groep 7. “Meester, meester, de 3D-printer heeft geen stroom meer! Mogen we opnieuw opstarten?”

“Lijkt me verstandig, Nadia,” antwoordt Igor.

Charlie vraagt: “Meester Igor, kun je iets vertellen over waarom we op school Labs hebben?”

“Dat is omdat de school je zo goed mogelijk voorbereidt op de buitenwereld. We leren jullie manieren om vragen en problemen te onderzoeken en zelf op te lossen. Jullie leren bijvoorbeeld omgaan met de computer. En we helpen je om zo goed mogelijk met andere mensen om te gaan. Dat zijn belangrijke skills!”

28

3130

“Hebben jullie veel toetsen?” vraagt Musa.

“We kijken per kind waar hij of zij goed in is,” antwoordt meester Igor. “Je krijgt bij ons te horen wat je goed en fout doet. Fouten maken mag, dat hoort bij leren. We noemen dat: happy mistakes. Door fouten te maken weet je wat je nog kan bijleren. Je hoeft echt niet alleen te doen waar je goed in bent. Soms is het goed om iets te oefenen wat je heel moeilijk vindt. We helpen je daarbij.”

“Waarom heten jullie eigenlijk Innoord?” vraagt Musa. “Of is dat een domme vraag?”

“Domme vragen bestaan niet!” antwoordt meester Igor. “Alle openbare basisscholen van Noord vallen onder Innoord. Deze naam is gekozen omdat Noord zelf het lesmateriaal is. We zeggen ook wel: ‘Het onderwijs ligt op straat.’ Daarmee bedoelen we dat je minder vaak les krijgt in een klaslokaal. Juist buiten kun je heel veel dingen leren. Jullie school staat in de grootste stad van het land. Er zijn musea, ziekenhuizen en werkplaatsen van kunstenaars. Maar ook vind je er weilanden, bossen, fabrieken en scheepswerven. Dat is niet overal in Nederland zo, maar Noord is een leerzame omgeving. Daar mogen jullie van profiteren!”

Charlie ziet dat Musa een beetje beteuterd kijkt.

“Parijs is een nog grotere stad dan Amsterdam-Noord,” fluistert hij in Musa’s oor.

Musa glimlacht en zegt: “Dat is aardig van je, Charlie. Trouwens, wat is dat voor vliegtuigje?”

“Wat bedoel je,” vraagt Charlie.

“Dáár,” wijst Musa naar een papieren vliegtuigje op Charlies tafel.

“Heb ik niet in elkaar gezet!” roept Charlie.

“Sst,” fluistert Musa. Hij pakt het vliegtuigje voorzichtig op en vouwt het papier open. Da’s waar ook, ze waren de aanwijzingen bijna vergeten!

et is lekker warm en windstil op deze junidag. De zonaanbidders spelen in de zon, schaduwzoekers zitten bij de Spin Martina. Martina is geen echte spin natuurlijk. Ze wordt zo genoemd omdat ze een

spin-in-het-web is. Ze regelt alles wat er geregeld moet worden op scholen van Innoord.

“Over twee weken is het zomervakantie,” zegt Martina.

“Maar de vakanties worden toch afgeschaft?” vraagt Charlie.

“Nou, niet afgeschaft hoor,” zegt Martina. “Vanaf volgend jaar gaan we het wel anders doen. Op een paar scholen experimenteren we met flexibele vakanties.”

“Is dat net zoiets als een flexibel abonnement met bellen?” vraagt Senna.

“Nou, misschien. Straks staan alleen de twee weken van de kerstvakantie nog vast. Alle andere vakantieweken kunnen je ouders opnemen wanneer ze willen. Er is dus geen vaste herfst-, krokus- en meivakantie meer.”

Ze vertelt de kinderen die om haar heen zijn gaan zitten

hoofdstuk 3. Meester Wiz & Noortje op de honkschool

35

over de nieuwe school die ze een ‘Continu School’ noemt. Met vijftig weken per jaar school maar wel gewoon evenveel weken vakantie als altijd.

“Straks bepalen je ouders en meesters en juffen zelf wanneer ze vakanties en vrije dagen opnemen,” legt Martina uit. “En spinnen dan?” vraagt Charlie.

“Ja, spinnen zéker ook,” lacht Martina.

Er klinkt geroezemoes in de school. Een mannenstem spreekt luid en duidelijk:

“Dit schiet niet op! Ik ben al een paar dagen bezig, en heb nog geen goede tip gekregen. Niet één!”

Detective Kluit staat weer eens naast de lege vitrine op een stoel, die meester Bert voor hem moest neerzetten. Hij spreekt de aanwezige kinderen, meesters, juffen en ouders boos toe.

34

36 37

“Als deze school die gouden kroon óóit wil terugzien, heb ik wel jullie ogen en oren nodig. De vingerafdrukken hebben niks opgeleverd. Alleen die van meester Bert stonden erop, en dát zijn nou net de enige vingerafdrukken waar ik niks aan heb. Dus graag een beetje meehelpen! Iemand moet toch iets gezien of gehoord hebben?”

Het blijft muisstil.

Na de ochtendpauze loopt Charlie met een groepje kinderen van zijn eigen honkschool naar de Innoord-bus. Dat is een bus die je niet kunt missen. Hij is kikkergroen en rijdt helemaal elektrisch – een rijdend zonnepaneel. Kinderen van groep 7 en 8 hebben hem vorig jaar zelf ontworpen in het Technieklab. Met hulp van de meesters en juffen natuurlijk. Eens per week pikt de bus de kinderen van deze honkschool op en brengt steeds een groepje kinderen naar verschillende lesgroepen. Ze hebben namelijk een persoonlijk programma. Oom Klaas en tante Fatima rijden vandaag de bus. De Spin verzendt de namen van de kinderen die meerijden en Klaas en Fatima zien op een schermpje welke kinderen ze op verschillende plekken moeten afzetten. De routeplanner zorgt ervoor dat er geen tijd wordt verknoeid. Martina zwaait de bus op al haar werkdagen uit. De bus rijdt geruisloos weg. Martina loopt het gebouw in en gaat naar het Innoord-koffiecafeetje. In de loungeruimte kletsen ouders en zitten leraren te werken op de laptop.

In de centrale hal begint detective Kluit een ondervraging. Juf Noa had volgens de detective erg nonchalant uit haar ogen gekeken (hij gebruikte het woord ‘doppen’). Ze moest uitleggen waarom ze er zo makkelijk over dacht. En, had ze niet erg veel overgewerkt de laatste week? Wie als laatste in school is, moet het alarm aanzetten.

“Dan is er dus alle tijd om de kroon weg te nemen zonder dat iemand het ziet!” briest Kluit. “Nou, heb je overgewerkt?

Of heb je andere personeelsleden gezien die lang hebben overgewerkt?”

Juf Noa ziet er benauwd uit. Ze geeft stamelend antwoord:

“We hebben tegenwoordig nieuwe collega’s die 365 dagen per jaar werken. Zeven dagen per week. En 24 uur per dag.”

“Wie zijn dát dan?” schuimbekt Kluit.

“Meester Wiz,” antwoordt Noa. “Onze digitale school is altijd open. Mis je een les, dan kun je die thuis op je tablet inhalen met Noortje en meester Wiz. Of gewoon na een schooldag nog een stukje overdoen. Net of je in een echte klas zit.”

Kluit loopt rood aan.

“Dát bedoel ik natuurlijk niet! Allemaal digitale nep! Ik zoek een echte dader. Van vlees en bloed!”

“Nou, die digitale school is anders hartstikke echt hoor, meneer Kluit!”

Het is juf Dorien die juf Noa te hulp schiet.

“Het is volgens u misschien nep of fun, maar er zit een serieus idee achter. Digitale geletterdheid, dat je goed met computers kunt omgaan, is belangrijk.”

Detective Kluit hoort het al niet meer. Hij is boos de school uitgelopen. Je ziet nog net het schijnsel van z’n oranje knipperlicht.

“Staan er straks ook Wizbots voor de klas?” vraagt een zacht stemmetje. Het is Charlie, die het café was ingelopen en een paar woorden opving.

38 39

“Charlie, Wiz en Noortje gebruiken we niet om meesters en juffen te vervangen,” zegt Dorien geruststellend. “En al helemaal niet om spinnen te vervangen,” voegt ze eraan toe, terwijl ze Martina een knipoog geeft. “Het is wel handig als Wiz en Noortje kunnen inspringen als de leerkracht ziek is. Of als een leerling thuis een achterstand moet inhalen. Op onze school moet elk kind de lesstof begrijpen.”

“Tjee, het klinkt allemaal alsof sciencefiction nu werkelijkheid wordt!” zegt Martina. En terwijl ze een slok van haar koffie neemt, zegt ze: “Het enige wat nooit verandert, is dat alles altijd verandert!”

Zo is het. Er was eens een schrijver van geschiedenisboeken in Charlies klas. “Mensen veranderen, scholen veranderen. Grenzen en muren zullen altijd een keer verdwijnen,” had hij gezegd. “Zo is het ook in het landschap. Kijk maar naar Amsterdam-Noord. Wat ooit water was, is nu land. Vandaar de naam Waterland. De Waterlandse Zeedijk loopt dwars door Noord: Schellingwouderdijk, Nieuwendammerdijk, Buiksloterdijk enzovoorts. Ooit was dat de grens tussen

water en land. Innoordscholen als IKC Noordrijk, De Poolster, Overhoeks en de IJpleinschool liggen eigenlijk midden in het IJ. Onder de schoolpleinen van deze scholen liggen waarschijnlijk scheepswrakken. De zeegetijden van eb en vloed klotsten eeuwenlang onstuimig tegen de dijken van Noord. Pas in de negentiende eeuw is een groot deel van het IJ ingepolderd. De zeedijk was trouwens ook de grens tussen mensen van verschillende geloven, namelijk de protestantse Hollanders van Willem van Oranje, en de katholieken van de stadzijde. Maar tegenwoordig is de zeedijk gewoon een verbindingsweg. En de meest geliefde woonplek van Noord.” Maar zelf woonde die schrijver niet op een van de favoriete dijken. Hij woonde in een doodgewoon rijtjeshuis.

Ondertussen zijn we vandaag niets wijzer geworden over de kroon, denkt Charlie. Tot zover is hij het eens met die rare detective Kluit. Charlie laat Musa zien hoe je inlogt op de digitale school. In zijn mailbox vindt hij een bericht van een onbekend iemand. Deze maakt hij nooit open zonder dat eerst aan een volwassene te vragen, maar dit keer kan hij het niet laten. Hij leest de naam van de afzender, en dan opnieuw en opnieuw.

Meester Elbertus.

Hij opent de mail.

“Musa, moet je dit lezen!” sist hij.

amasté Tayanita,” zegt meester Wessel. Tayanita glimlacht verlegen als ze haar welkom heten. Meester Wessel vertelt aan zijn groep 8 dat het een bekende groet is. “Een mudra. Het woord komt

uit het Sanskriet. ‘Nam’ betekent ‘ik buig voor jou’. Namasté is in India, maar ook in verschillende andere Aziatische landen, een gebruikelijk gebaar van hindoes om te groeten en respect te tonen.”

Charlie voelt zich gelukkig, hij zit in het groepje met Tayanita. Zo kan hij goed naar haar kijken. Praten gaat nog moeilijk, maar naar elkaar lachen lukt goed. Meester Wessel had verteld dat Tayanita met haar ouders en broer in Noord is komen wonen. In sommige deelstaten van India is het gevaarlijk. Omdat haar vader en moeder andere ideeën hebben dan de regering van India, was het onveilig om daar te blijven wonen. Dus moesten ze vluchten. Hoe lang ze blijven, weten ze nog niet.

“Tayanita’s broertje zit in groep 5, en haar vader en moeder zitten de komende drie maanden ook op school,” vertelt de meester.

hoofdstuk 4. Een nieuw meisje

43

“In die klas voor volwassenen?” vraagt Charlie.

“Ja. Ouders hebben net zoveel behoefte om de taal te spreken en over Nederland te leren als de kinderen. Als het gebouw na elven leegstroomt, omdat de kinderen met de bus op reis gaan, komen ouders van nieuwkomers naar de klassen. Dat is de reden dat we in deze groep tafels hebben die we hoger en lager kunnen zetten.”

De meester legt uit dat de komst van Tayanita past bij een openbare school die diversiteit positief vindt. Wat met ‘openbaar’ wordt bedoeld, weet niet iedereen precies. En dat woord ‘diversiteit’ wordt alleen uitgesproken door volwassenen.

“Meester, wat betekent openbare school?”

“Als je in het woordenboek kijkt, betekent het dat het voor iedereen toegankelijk is,” legt meester uit. “Op een openbare school staat nooit één geloof centraal. We besteden aandacht aan vele geloven en ideeën. Innoord is niet voor één bepaalde groep kinderen. Er bestaan ook christelijke, joodse of islamitische scholen. Die zijn niet openbaar maar ‘bijzonder’. Dan zijn ze niet verboden voor kinderen zonder dat geloof, hoor. Maar ze willen op die scholen wel extra aandacht besteden aan die ene geloofs- of levensovertuiging.”

“En wat is dan diversiteit?” vraagt Senna.

“Iemand die het weet?” vraagt meester als een echte meester.

“Dat er meer soorten van iets zijn!” antwoordt Melvin.

“Heel goed Melvin! En op een school wil dat zeggen dat je dus veel kinderen met een verschillende achtergrond hebt. Verschillende huidskleuren, nationaliteiten,

42

44 45

geloofsovertuigingen en noem maar op. Wij willen dat kinderen op een Innoordschool wereldburger worden. En ook dat ze leren om open te staan voor andere culturen en mensen die anders denken over dingen dan zijzelf,” zegt meester. “Het is heel mooi en leerzaam om van elkaars feesten te weten. En dat we alle belangrijke religieuze feesten vieren, zoals Kerstmis, Suikerfeest en Divali. Maar dat we ook vertellen over Keti Koti, het feest voor het afschaffen van de slavernij. Ook vinden we het belangrijk om verschillende samenlevingsvormen te bespreken, zoals gezinnen met een vader en moeder, met twee vaders of twee moeders of met maar één ouder. En dat het ook prima is om níét in een god te geloven.”

Charlie vindt het verhaal van de meester best interessant, maar toch is hij er niet helemaal bij met zijn hoofd. Hij piekert over de laatste aanwijzing. In de pauze heeft hij het er met Musa over.

“Echt veel te vaag! ‘Sta midden op de Magere Brug’ snap ik nog. En een kompas zit op mijn smartphone. Makkie dus. Maar wát is dat bizarre getal?”

“Coördinaten,” zegt Musa.

“Je kunt de hele wereld indelen in blokjes. Die cijfers, letters en graden geven aan in welk blokje van de wereld je zit.”

“Dan moeten we zo snel mogelijk naar het blokje van de Magere Brug!” zegt Charlie met grote ogen. “Dan ligt dáár de kroon!”

Woensdag kwart over 12. Charlie en Musa rennen uit school. Thuis schrokken ze een paar boterhammen naar binnen, springen op hun fiets en gaan met de pont het IJ over. Een kwartiertje later staan ze er. De Magere Brug. De beroemdste brug van Amsterdam. En dat in de stad die brugstad nummer 1 van de wereld is. Bijna tweeduizend bruggen!

“Zie je al iets gouds glinsteren?” vraagt Musa terwijl ze de helling van de Magere Brug op lopen.

“Sst,” zegt Charlie zachtjes. “Geen slapende honden wakker maken.”

Langzaam naderen ze het midden van de ophaalbrug. Het brugdek bestaat uit twee wegdelen met een kier van een paar millimeter ertussen. De bewegende wegdelen van de brug liggen bijna tegen elkaar aan. Als de brug opengaat, staan de uiteinden rechtop. Ze staan stil bij de kier.

“Gezicht naar het noorden,” fluistert Charlie. Daar loopt de rivier de Amstel naar een andere brug die zo’n driehonderd meter verderop ligt. De Blauwbrug. Daar zie je het witte gebouw dat ze ‘Stopera’ noemen. Een combinatie van Stadhuis en Opera.

“Zie je iets?”

“Niets.”

46 47

Er is een ongeruste toon in hun stem gekropen.

“Dit ís toch het midden?”

“Ja, het midden. Maar een gouden kroon verstop je niet op het wegdek, toch? We moeten onder de brug zien te komen,” zegt Charlie.

Een grote boot verschijnt voorbij de sluis ter hoogte van Carré. Dan geeft de brug het sein dat de Magere Brug omhoog moet.

“Onze kans!” sist Musa. “Als de brug omhoog gaat, kunnen we onder het wegdek kijken. Laten we elk een kant kiezen!”

“Strak plan!”

Charlie en Musa stuiven ieder een andere kant op. Als de brugdelen omhoog staan, lopen ze zo ver mogelijk en rekken zich uit over de brugreling. De omstanders zullen zich misschien afvragen: waar kijken die jongens naar? Zoeken ze iets? Ja, ze zoeken iets, maar dat hoeft niemand te weten. Als de brugdelen weer sluiten, kijken Charlie en Musa allebei vol verwachting naar de ander. Misschien dat hij wél… Met een teleurgestelde blik lopen ze elkaar tegemoet. Er was niks op de brug, en er hangt niks onder de brug.

“Hoe kán dit? Er staat toch duidelijk: het midden van de Magere Brug!”

“Lees dat briefje nog eens voor. Hoe staat het er precies?”

Charlie pakt z’n smartphone en leest het opnieuw.

“Er staat dat we het midden als lengtegraad moeten gebruiken. Weet jij wat ze daarmee bedoelen, Musa?”

“Je hebt lengtegraden en breedtegraden,” weet Musa. “Een breedtegraad loopt horizontaal, de bekendste is de evenaar. De bovenkant van de wereld is het noordelijk halfrond, de onderkant het zuidelijk. De lengtegraad loopt verticaal. De bekendste is de meridiaan die de aarde in een oost- en westkant verdeelt.”

“Ik had beter moeten opletten bij het GeoLab,” zucht Charlie.

“Waar het om gaat, is dat we vanaf dit punt een lengtegraad moeten nemen. En dan moeten we loodrecht noordwaarts in precieze meters.”

Charlie kijkt nog eens. “En dan eindigt het met het jaartal 2023. Dat is het jaar waarin we zitten. Raar.”

De lucht is blauw, maar dat ene wolkje staat opeens precies voor de zon. Er valt schaduw over de stad.

“Ik denk dat we inderdaad maar weer eens noordwaarts moeten,” zegt Charlie met sombere stem.

“Ja, naar Noord,” zucht Musa. “Misschien zijn de aanwijzingen van de kroon wel een flauwe grap. Einde sprookje, terug naar de werkelijkheid van 2023.”

en enkel wolkje drijft traag boven Waterland, terwijl Charlie met Musa en Merel in een fluisterbootje over het Die bij Ransdorp vaart. Hier woont zijn klasgenoot Merel, tussen de koeien en schapen. De

juf van Merel heeft geschiedenis gestudeerd. Ze vertelde dat rond 1100 de eerste mensen in Noord kwamen wonen. Veenkolonisten. Noord was toen een moerassig hoogveengebied waar je amper kon lopen, omdat je al snel wegzakte in de modder. De veenkolonisten groeven sloten om de grond te ontwateren. In de loop van de twaalfde eeuw werd de bodem droger en steviger, je kon er beesten op laten grazen en gewassen op groeien. Nadeel was dat de bodem daalde. Inklinken noem je dat. Een flinke watervloed kon een laaggelegen dorpje helemaal wegspoelen.

“Waar kijk je naar, Charlie?” vraagt Merel.

“Naar de lucht en het water en de weilanden,” antwoordt Charlie. “Nergens is daar zoveel van als hier!”

Charlies boot is elektrisch en maakt bijna geen geluid. Van duurzaamheid weet hij veel – net als elke achtstegroeper. De Innoordschool is duurzaam, en laat dat ook duidelijk zien. Daarom staat er op sommige scholen een kleine

hoofdstuk 5. Het fluisterbootje van Charlie

51

windmolen en zijn zonnepanelen zichtbaar. Elke school heeft in de hal een scorebord waarop je kunt zien hoeveel groene energie er is opgewekt. Scholen zijn steeds meer plasticvrij. Ook houden ze bij hoe ‘weinig’ papier er is verbruikt ten opzichte van de gemiddelde school. Het leuke is dat de kinderen van elke honkschool samen met de meesters en juffen steeds opnieuw bedenken hoe ze ‘Planeet Noord’ groen houden.

Ze varen onder een bruggetje door. Het enige bruggetje over de rivier het Die. Je ziet de stompe toren van Ransdorp en de puntige kerk van Zunderdorp. Van Google Maps weet Charlie dat het Die een van de langste wateren is van de hoofdstad. Toch kent bijna niemand de rivier. Ooit, in de middeleeuwen, liep hij tot waar nu de Stopera is. Sommigen zeggen dat de bekende Dam van de hoofdstad niet in de Amstel, maar in het Die is gelegd. Maar toen hebben ze het Die een nieuwe naam gegeven: Amstel.

Oei, de Amstel. Charlie denkt terug aan gisteren. Daar op de Magere Brug wás dus geen kroon. Hij lag meters noordelijker, maar hoeveel noordelijker stond er niet bij. Alleen het huidige jaar 2023. De aanwijzingen waren veel te vaag. Ze zullen de Kroon der Wijsheden nooit terugvinden. Met Musa had hij er niet meer over gesproken. “Kijk, een watersnip!” roept Merel.

“Weet je zeker dat het geen tureluur is?”

50

52 53

“Musa, dit weekend zit ik in het prullenbakteam. Kom je meehelpen?” vraagt Merel.

“Het prullenbakteam?”

“Ja, ons schoolplein en de directe omgeving van de school worden schoongehouden door de kinderen. We hebben eigen Innoord-prullenbakken op elk schoolplein. Die staan in een straal van tien meter buiten elk schoolplein. We houden dus net een beetje meer schoon dan alleen ons eigen plein. Die prullenbakken beheren we zeven dagen per week, dus je hebt regelmatig dienst.”

Merel en Charlie zijn trots dat Innoord zo groen is. Groen betekent niet alleen veel bomen en planten, maar ook een schone omgeving.

‘De aarde hebben we te leen,’ is een veelgehoorde kreet op school. Fietsen of lopen is beter dan met de auto gaan. Met de auto naar school hoort eigenlijk niet. Het leidt tot onveilige verkeerssituaties rondom school. En: fietsen of lopen is gezonder.

In Ransdorp drinken ze fris in de tuin van Merel. Met paprikachips.

“De toren is open, nemen jullie vooral een kijkje!” moedigt de moeder van Merel aan.

Als ze bovenop staan, zegt Merel: “Ik hou van torens! Laten we kijken welke torens we nog meer zien!”

Er staan er steeds meer in Amsterdam. Vroeger waren het alleen de kerktorens. Nu zijn torenflats de blikvangers aan de horizon. De torens bij het Waterlandplein en de torens op het Zeeburgereiland.

“Je ziet zelfs de Rembrandttoren.”

“Wat is die toren met die kroon erbovenop?” vraagt Musa. Hij wijst in zuidwestelijke richting.

“De A’DAM Toren! Die heeft een schommel waarop je met je benen over de dakrand bungelt,” vertelt Merel opgetogen.

Charlie zegt niks. Zijn ogen wijken niet meer van de A’DAM Toren. Een toren met een kroon.

Op zijn telefoon leest hij nog eens de aanwijzingen.

54

Die laatste zin snap hij nog steeds niet. Als de kroon ergens ligt, is het logisch dat hij bij de kroon ligt. Hij ís immers de kroon. En dat overbodige jaartal 2023. Als dat nou eens níét op het huidige jaartal sloeg?

“Merel, jij bent toch goed in afstanden schatten?”

“Een specialisme,” antwoordt ze trots.

“Die A’DAM Toren, hoe groot is de afstand tussen de toren en de Magere Brug? In meters.”

Merel knijpt haar ogen tot spleetjes, maakt van haar duim en wijsvinger een kijkgat en beweegt langzaam vooruit en achteruit met deze verrekijker. Minuten duurt het, of misschien lijkt dat alleen zo.

“Zesduizend en 33 meter,” zegt Merel resoluut.

Charlie buigt zijn hoofd. “Jammer dan. Laten we het vergeten.”

e bent stil, Charlie,” zegt Musa.

“Moe. Ik heb niet zo lekker geslapen.”

Er valt een stilte zoals ze die niet kennen. Meestal lachen ze, gaan ze fietsen of voetballen. Nu blijft het stil. Het is vrijdag in de grote pauze. Musa en Charlie zitten in een schaduwhoekje van het plein. De laatste dag dat Musa op de school van Charlie meeloopt, want zondag gaat hij terug naar Parijs.

“Heeft het met de kroon te maken?”

Weer zo’n lange stilte. Dan de stem van Charlie, die zachter klinkt dan normaal.

“Misschien.”

Musa voelt dat deze ‘misschien’ eigenlijk een grote ‘ja’ is.

“Laten we maar gaan voetballen of zo,” zucht Charlie. Maar Musa blijft zitten.

“Het ís de kroon,” zegt Musa.

hoofdstuk 6. Op naar de top!

59

“Nou dan ís het de kroon. We gaan hem niet terugvinden. En die stomme detective Kluit gaat het ook nooit lukken! Met z’n afzetbare oranje knipperlicht. Voor de school is dit heel erg. De kroon staat voor de wijsheid die de kinderen in Noord kunnen bemachtigen. Die helpt daarbij. Maar nu is hij weg!”

“Snap ik,” zegt Musa. Hij legt een hand op de schouder van Charlie. “Straks, als school uit is, hebben we nog tijd om te zoeken. Volgens mij waren we een eind op de goede weg. Oké Charlie?”

Ondanks de ellende met de verdwenen kroon, vindt Charlie het een bijzondere schoolweek. Zijn neefje Musa is een ontzettend goede vriend. Hij vindt het fantastisch dat Musa een week meeloopt. Hij kon laten zien hoe bijzonder de Innoordschool is. Zo heeft hij verteld dat zijn school elk kind gelijke kansen en een ‘voorsprong’ wil geven. En dat ze in de Labs op zoek gaan naar je talenten. Als je aanleg hebt voor muziek, volg je veel muzieklabs. Als je een wizkid bent, kun je extra bijleren in de wetenschap- en technieklabs.

58

60 61

In de teken- en schilderlabs word je door echte kunstenaars begeleid. En ben je een goede voetballer of danser, dan zijn er de sportlabs! Elk kind kan vleugels krijgen, staat ergens op een poster. Bij elk kind gaat de school op zoek naar talent. Het idee is om kinderen met een talent op jonge leeftijd toponderwijs te bieden.

Vrijdagmiddag na school lopen Charlie en Musa in trage pas naar huis.

“Charlie, je vertelde me aan het begin van de week over die drie dingen waar wijsheid uit bestond. Denken, inleven en doorzetten. Toch?”

Charlie knikt en humt.

“Volgens mij is dit het moment om door te zetten, Charlie. Gisteren op de Ransdorpertoren stelde jij een vraag aan Merel. Weet je dat nog?”

“Ach, ik had een ingeving. Een stomme ingeving.”

“Géén stomme ingeving. Je wilde weten hoeveel meter de Magere Brug van de kroon van de A’DAM Toren lag. Klopt toch?”

Charlie kijkt een beetje verbaasd naar Musa.

“Meer dan zes kilometer!” roept Charlie.

“Dat beweerde Merel. Ze probeerde indruk op je te maken alsof ze een bijzondere gave had. Eigenlijk heeft ze opgeschept. Zag je niet wat een vreemd ritueel ze uitvoerde met haar hand als kijkgat?”

“Wat wil je nou zeggen?”

Musa pakt zijn smartphone en houdt die omhoog.

“Jij bent toch ook gek op Google Maps? Je weet dat er een prima manier is om op de meter precies te bepalen wat de afstand is van de Magere Brug tot de kroon van de A’DAM Toren. Ik heb het zojuist gemeten.”

Charlie houdt zijn pas in en kijkt nog steeds een beetje verbaasd.

“Die afstand is precies 2023 meter!”

Musa spreekt dat aantal meters luid fluisterend uit.

“En die 2023 meter vormen een loodrechte meridiaan van de Magere Brug naar de kroon van de toren!”

“Wat zeg je nou,” stottert Charlie. “De kroon ligt in de kroon!”

Ze rennen het laatste stuk naar huis, springen op hun fiets en gaan op weg naar de toren met de kroon.

De lift schiet omhoog terwijl dancemuziek klinkt. Alles om hen heen flikkert en blikkert. Charlie en Musa hebben er geen oog of oor voor.

62 63

Dan zijn ze al boven. Ze lopen op het dak van de A’DAM Toren. Vanaf dit dak – de Lookout – heb je het mooiste uitzicht van de stad.

Charlie en Musa hebben er geen aandacht voor. Zelfs de enorme schommel die de hoogste van Europa is, lopen ze voorbij alsof die er niet is. Waar is de kroon?

“Het stenen gebouw waar we nu omheen lopen is de kroon,” zegt Charlie. Ze kijken omhoog naar een metershoge stenen zuil met drie kruisen aan de top.

“De Andreaskruisen. Die staan symbool voor Amsterdam,” weet Charlie.

“Is ergens een ingang om naar boven te gaan?”

“Hier, een deurtje!”

Ze kijken behoedzaam om zich heen of niemand hen ziet. Alle mensen op het dak kijken naar het uitzicht. Niemand let op de twee jongens die een hand op de deurkruk leggen en checken of de deur open is. Hij ís open. Snel glippen ze naar binnen en sluiten de deur, die met een galmende bons dichtslaat. Ze staan in een donkere hal. Geen geluid uit de buitenwereld dringt er naar binnen. Als hun ogen aan de duisternis gewend zijn, zien ze een smalle trap naar boven.

“Trap op,” fluistert Musa. Waarom hij fluistert weet hij niet, niemand kan hen hier horen. Behalve als iemand anders aanwezig is in deze duisternis.

“Kunnen we niet beter teruggaan?” vraagt Charlie.

“Nee, doorzetten nu!” sist Musa.

Op de tast lopen ze voetje voor voetje de trap op. Dan eindigt de trap. Vaag valt door een kier een schijnsel van daglicht.

Charlie voelt met zijn hand.

“Een metalen luik.”

Als hij het openduwt, worden ze overspoeld met daglicht en geluid. Ze stappen het luik uit en staan nu aan de voet van de zuil met de Andreaskruisen. Een enorm hoge stenen pilaar, bijna als het monument op de Dam. Ze staan verstijfd en durven bijna niet te kijken. De wind waait om hun hoofd. Zo staan ze een minuut zonder te bewegen. Dan klinkt achter de zuil een stem. Een zware stem die langzaam spreekt.

“Gefeliciteerd. Jullie hebben de kroon gevonden.”

Charlie en Musa grijpen elkaar vast.

“Kom verder,” klinkt de stem.

“Laten we elkaar goed vasthouden,” zegt Musa. Stap voor stap lopen ze naar de andere kant – de noordkant – van de zuil. Naar de stem. Ze durven bijna niet te kijken.

“Kom verder, Charlie en Musa. Kroonprinsen. ”

“Hij kent onze námen!” sist Musa in het oor van Charlie.

Ze zetten nog een stap en kunnen de eigenaar van de stem zien. Een gestalte in een oranje gewaad. Met op zijn hoofd een gouden kroon. Dé kroon. Dan herkennen ze de gestalte.

“Meester Bert!” zegt Charlie opgelucht.

“Dag jongens, welkom in de kroon,” zei meester Bert lachend. “Ik dacht al: waar blijven jullie! Maar ik vertrouwde van het begin af aan op jullie. Kom zitten. Ik moet jullie iets uitleggen.”

64 65

Ze gaan zitten bij meester Bert. Hij vertelt hun het verhaal van die eerste school in Zosenerdam.

“Toen ik dat verhaal voor het eerst hoorde,” zegt meester Bert, “was ik daar enorm door gegrepen. Zeker omdat meester Elbertus en ik dezelfde naam hebben. In mijn paspoort staat namelijk ook Elbertus. De Kroon der Wijsheden, met die drie belangrijke waarden, zijn voor onze school nog steeds ontzettend belangrijk. Wijsheid bestond volgens meester Elbertus uit drie dingen. En die drie dingen hebben jullie – Charlie en Musa – deze week perfect laten zien. Het eerste is Denken: jullie hebben logisch nagedacht over mijn cryptische woorden en die cijfers van de coördinaten. Het tweede is Inleven: jullie hebben je in elkaar ingeleefd. Het derde is Doorzetten: er was genoeg tegenslag bij het zoeken naar de kroon, maar jullie hebben stoer doorgezet.”

“Nu beginnen we het te snappen,” lachen Charlie en Musa bijna in koor.

“Die drie dingen lijken losse dingen, maar ze zijn eigenlijk één. Slim zijn alleen is niet genoeg. Je moet ook inleven en doorzetten. Die drie dingen samen vormen Wijsheid.” Dit laatste woord sprak meester Bert langzaam en duidelijk uit.

“En dan nu, heren, het officiële moment. De overhandiging van de kroon.”

Meester Bert staat op en neemt de kroon van zijn hoofd. Dan geeft hij hem met een plechtig gebaar aan Charlie en Musa.

Even later gaan ze weer door het luik de trap af. Nu staan ze met z’n drieën op het dak van de Lookout.

“Kijk die schommel!” zegt Musa.

“Willen jullie schommelen? Geef de kroon dan nog maar even aan mij, ik bewaak hem.”

Charlie en Musa aarzelen een moment.

“Haha, ik zal hem echt niet nog een keer zoekmaken, hoor!”

Daar, hoog boven het IJ, oog in oog met de horizon, bungelen Charlie en Musa met de benen over de rand van de bijna honderd meter hoge A’DAM Toren. Op de top van de toren met de stad aan hun voeten. Zwevend van wijsheid en geluk.

66

Contact InnoordKlaprozenweg 75H1033 NN Amsterdam020 8201410info@innoord.nlwww.innoord.nl

Volg Innoord via Facebook, Instagram, Pinterest, Twitter en LinkedIn.

De koersnotitie is ook digitaal beschikbaar via www.innoord.nl/koers en murenbrekenmetersmaken.nl

AuteurBas Kok

Met tekeningen van Doke Hoekstra

Grafisch ontwerp Marjolein Rams en Michiel van Heeswijk - wijstudio

Productiebegeleiding Olivia Media

Druk Wilco, Amersfoort

Januari 2020

Colofon

Dit boek is van:

Dit verhaal speelt zich af tijdens een mooie week in juni 2023. Charlie heeft zijn Parijse neefje Musa te logeren. Trots laat hij hem zijn school zien. Dan blijkt de gouden kroon, het belangrijkste symbool van de school, zoek te zijn. Er wordt een detective op de zaak gezet.

Maar Charlie en Musa gaan liever zelf op onderzoek uit.