De kracht van beperking:De kracht van beperking:De kracht van beperking:De kracht van beperking:

van ASS naar AST!

Dr. Jan Willem de Graaf

Syndroom of symptoom?

• Symptoom van bv

– luchtvervuiling (Raz et al, 2015),

– andere darmflora (Cryan & Dinan,2012)

– gevolg van keizersnee (Curran et al, 2015),

– andere motoriek (Travers et al, 2013),

– andere genetica/geslacht (Skuse, 2000),

– testosteron (super male hypothesis, Baron-Cohen, 2002), angst (Davis et al., 2011), ziekte , etc.

• Kwik en andere metalen, een metafoor

Een paar andersheden…

HyperfocusParallel versus serieelBottom-up versus top-downHet vitale belang van co-makership: ervaringsdeskundigen als toekomst

Diversiteit, een inclusieve arbeidsmarkt? Wat cijfers ….

• 28% volwassenen ASS betaald werk

• 53% volwassenen ASS vrijwilligerswerk/structurele dagbesteding

• 19% volwassenen ASS geen structurele dagbesteding/werk

• Binnen groep 19% heeft 43% een IQ van 116 of hoger en zo’n 20% zelfs 130 of hoger

Cijfers ontleend aan: “Allemaal autisme, allemaal anders”: Dr. Sander Begeer (VU Amsterdam), Drs. Marlies Wierda (VU Amsterdam) en Drs. Stance Venderbosch (NVA, De Bilt); Nederlandse Vereniging voor Autisme & Vrije Universiteit Amsterdam, NVA Onderzoeksrapport 2013 LR, 2013 (p. 56, 57)

• Vanuit intakeassessment: technische opleidingen HO soms meer dan 40% diagnose ASS

Stoornis met enorm veel talent?!

Hersenen nog onvoldoende

ontwikkeld (350g, 30% <->

chimpansee al 65% van volwassen

gewicht.

Dankzij relatief weinig

ontwikkelde hersenen krijgt kind

kans flexibel te ontwikkelen

Co-evolutie fijne

motoriek, manipuleren,

begrijpen tot begrip, en

taal mogelijk door

onhandige voeten:

“ieder nadeel heb z’n

voordeel”. Gevolg een

enorme kop!

Beperking stimuleert ontwikkeling 1

Less is more!

• Minder is meer: Less is more, • En de onhandige voeten, geen opponeerbare

duimen (mensen hebben itt tot bv de chimpansee twee ipv vier opponeerbare duimen: de

punt van de duim kan de punt van iedere ander vinger van dezelfde hand aanraken) vrijheidsgradenreductie => co-evolutie

• Oh jee, wat een groot brein, past dat?• fylogenetische vroeggeboorte en het grote

voordeel van traagheid: inbreuk in reflexen => motoriek, temperament etc. ook onder corticale controle

• Motorisch, dansen, ballet, complexe vaardigheden als piano spelen, maar ook met betrekking tot bv. temperament: esthetiek, etc. en natuurlijk cognitie

Beperking stimuleert creativiteit/intelligentie

• Prepared piano• Klimaat: zuid versus noord• Regina Hartley: “the

scrapper versus the silver spoon, a life devised for success versus al life destined for failure, and yet successful, who would you hire?”

• Mueller en Oppenheimer: The pen is mightier than the keyboard

• Dyslecten• Beperking stimuleert soms

ook intelligentie

En Autisme? Rollen en Rolmodellen

Daniel Tammet: Brainman

Df: (te) veel, (te) weinig

1. Timing2. De macht van middelmatigheid: school3. Focus: aandacht voor wat je (nog) niet kan

(sociale vaardigheidstraining), of inzetten op sterke kanten (formaliseren)?

4. Onbegrepen interesses, herhalend gedrag5. Zelfregulatie? (stereotypie, dwanghandeling)6. OCD als risico

• Productdenken voor iedereen in het algemeen en niemand in het bijzonder

• Fixed mindset versus growth mindset (Carol Dweck, 2006)• Succes op het podium, maar buiten het podium is het echte leven • Details versus grote lijnen: anders, niet per definitie meer of minder

Neurotypischeontwikkeling versus neuro a-typische ontwikkeling

Little Little Little Little EinsteinsEinsteinsEinsteinsEinsteins: High IQ Linked : High IQ Linked : High IQ Linked : High IQ Linked to Plasticity in Young Cortexto Plasticity in Young Cortexto Plasticity in Young Cortexto Plasticity in Young Cortex

• Veel meer exploratie/relatieve dikheid corticale structuren (veel exploreren/repetitief gedrag, bijzondere interesses over wisselende gebieden: andere (“beperkte”) interesses!

• Eerst parietaal, temporaal en occipitaal

• Frontaal relatief dun, pas veel later (vanaf 15 jaar) inhaalslag

• Volwassen leeftijd juist omgekeerd: relatieve dunne P, T en O en dikke F cortex

• Verband/overeenkomsten HighQ-ASS?!

Ontleend aan: Shaw P, Greenstein D, Lerch J, Clasen L, Lenroot R, Gogtay N, Evans A, Rapoport J, Giedd J. Intellectual ability and cortical development in children and adolescents. Nature. 2006 Mar 30;440(7084):676-9

Tijd

Groei Groei/Uitval

Chaos Chaos Chaos

Bifurcatie

Stabiliteit Stabiliteit

Stagnatie Stagnatie Groei/Uitval

Dynamisch-model

Niveau

Dynamica en adaptatie

AccommoderenAccommoderenAccommoderenAccommoderen AssimilerenAssimilerenAssimilerenAssimileren

Groei ++ -

Stabiliteit + +

Stagnatie - ++

Chaos ? ?

2 typen ontwikkelaars

Groei:Accommoderen

P2P1

Chaos:???

Stagnatie:Assimileren

Stabiliteit:Accommoderen & Assimileren Convergeren

Convergeren

Convergeren

Convergeren

Divergeren

Divergeren

Divergeren

Divergeren

P2: AutistiformP1: Neurotypisch

Autisme als super humaan

• Autisten in de ontwikkeling van de mensheid altijd van funest belang

• Homo deus (top-down)

• Alles omgekeerd

Disrupt yourself!

Behandelen?! Co-makership,Ontwikkelen!!

Help de ASS aan een podium, sluit aan bij de bijzondere interesse/diepgang, en begeleid de veredeling van ASS naar AST! Neem een voorbeeld aan de high-tech reuzen!

Conclusies

1. Het etiket autisme, of ASS - product, entiteitsdenken - verduistert de growth mindset bij autisme: "the thing about being autistic is that you gradually become less and less autistic" (Grandin). Etiketten ontkennen groei, en dwingen de autist in een blijvende hulpvraag positie.

2. Ieder mens heeft hulp nodig, niemand kan het alleen. Professionele hulp is bij (wederzijds) onbegrip vaak de enige aangewezen maar zeker niet de beste "prothese". Ipv vrienden en relaties, is de autist soms onbegrepen en aangewezen op professionals (“vriendschap als een service”), en dat houdt de “stoornis” in stand.

3. ASS is dikwijls de voorbode voor AST, maar slechts dan als we in “growth” geloven, en de ander niet met onze hulp onbewust statisch houden!

4. Ieder mens is verschillend. Om van je particuliere woonadres naar een specifieke plaats te komen, is het navigatietraject uniek. Echter, een systeem dat louter via richtlijnen en protocollen werkt en vertrekt vanuit statistiek (over iedereen in het algemeen en niemand in het bijzonder), laat vooral de meest bijzondere mensen voortdurend in de steek. Navigatiesystemen (bigdata) toepassen in de zorg, biedt mogelijkheden die het huidige zorgsysteem ver overtreffen, maar dat vereist veel meer analyse - intellect - bij de professionals, en juist de van

ASS naar AST getransformeerde medemens, lijkt hiervoor onontbeerlijk!

Discussie

Details en rode draad

Dank voor uw aandacht!

Vragen?