De heroïek van het kijken

Sontag S.

De rol van de camera

Via foto’s wordt steeds schoonheid ontdekt, nooit lelijkheid.

Foto’s zijn meer de norm voor schoonheid geworden dan de wereld zelf.

Een foto als geïdealiseerd beeld Fotogeniek. De camera kon liegen maar een foto

weerspiegelt echtheid

Foto - Schilderij

Een schilderij kan die echtheid niet bereiken Door schilderijvervalsing wordt de

kunstgeschiedenis vervalst Een schilderij toont de werkelijkheid

Door fotovervalsing wordt de werkelijkheid vervalst Een foto is de werkelijkheid

De geschiedenis van de fotografie

= de strijd tussen dingen mooier maken en de waarheid vertellen

Een foto toont een naakte waarheid De fotograaf maakte het zien tot een nieuw

project. Alsof het zien zelf in staat was de pretentie van waarheidsgetrouwheid en de noodzaak om de wereld mooi te vinden met elkaar te verzoenen

Foto’s zijn de norm geworden

Een foto geeft de realiteit niet zomaar realistisch weer. De realiteit wordt nauwlettend onderzocht en geschat op haar fotogetrouwheid

Het is niet meer enkel de realiteit registreren, foto’s zijn de norm geworden voor de manier waarop de dingen aan ons verschijnen

Oorspronkelijk

De camera als kopieerapparaat De camera als nieuwe vorm van noteren De camera als onpersoonlijk en objectief

Dit idee verandert

Foto’s bewijzen niet alleen wat er is maar ook wat iemand ziet (evaluatie van de wereld)

Zien wordt een ruimer begrip

Van zien als een uniforme activiteit naar zien als veelvuldig begrip

Zo ontstond het fotografisch zien/kijken = talent om schoonheid te ontdekken

Door de uitvinding van de camera is ‘de heroïek van het kijken’ ontstaan.

De heroïek van het kijken

De fotografie gaf mensen de kans een bepaalde, unieke gevoeligheid te tonen

Fotografen zouden het leven gaan betrappen met hun evaluerende blik

Het juiste moment. Schoonheid werd datgene wat het oog net

niet kan zien. Fotografie als brug tussen kunst en

wetenschap

Fotografie en Schilderkunst

Invloed van fotografie op de schilderkunst Invloed van de schilderkunst op fotografie Toch zijn ze fundamenteel tegengesteld:

De schilder bouwt iets op De fotograaf legt iets bloot.

Elke foto is een stukje wereld. Fotografie als middel om de wereld te leren

kennen

Nog steeds concurrentiestrijd Fotografie heeft de taak van realistische

uitbeelding van de schilderkunst overgenomen.

Tegendruk van schilderkunst. Een foto kan nooit zo volledig boven zijn onderwerp uitstijgen als een schilderij.

Schilderkunst bezit nog steeds argwaan tegenover de fotografie

Fotografie en Poëzie

De fotografie lijkt dichter bij de moderne poëzie te liggen dan bij de schilderkunst

Beiden houden een discontinuïteit in.

Weston

Het fotograferen als elitair avontuur Doel is aan anderen de wereld om hem heen

te openbaren. Het cameraoog = een wereldomvattende

machtsfactor in de herwaardering van het leven

Fotografie is een middel tot zelfontplooiing. Maar afhankelijk van één bepaald zintuig: het zien => Fotografisch kijken eerder een vervreemding dan een vereniging

De fotografische manier van zien

Blijkt voornamelijk een soort dissociatief kijken te zijn, een subjectieve gewoonte die wordt versterkt door de objectieve discrepantie tussen de manier waarop de camera en het menselijk oog zich ergens op richten.

Mensen leren fotografisch denken Succes van fotografie: levende wezens

veranderen in dingen en omgekeerd. Tegenwoordig leggen fotografen nadruk op de

doodgewone menselijkheid van hun onthulling.

Weston: fotografie als een werkelijk nieuwe manier van zien.

Frank: fotografie als niet doordringend maar democratisch

Fotografie schept een andere wijze van zien. Het zien gaat zich aan de foto’s aanpassen

Waar vroeger talent en intelligentie voor nodig was, kan nu iedereen zien.

Waarom verslijten bepaalde traditionele opvattingen terwijl andere blijven bestaan?

Terwijl de schilder heeft getracht de natuur te verbeteren, heeft de fotograaf bewezen dat de natuur een eindeloos aantal volmaakte composities biedt (Weston)

Fotograferen is de structuur van de wereld ontdekken. (Cartier-Bresson)

Dat een foto in de eerste plaats mooi hoort te zijn (Weston) lijkt tegenwoordig te zwak en te weinig kritisch voor de feiten van de wanorde

De nieuwe generatie fotografen

Men is de onvolmaakte techniek gaan waarderen omdat ze de gelijkstelling van schoonheid en natuur doorbreekt

De natuur is meer een object geworden voor nostalgie en verontwaardiging dan een object voor bespiegelingen

Het werd steeds moeilijker om iets zinnigs te doen met het tijdloze begrip schoonheid

=> gevolg: een afkeer voor schoonheid en een voorkeur voor wanorde

Voorkeur voor wanorde

Maar ondanks de verklaringen dat men streeft naar een indiscrete, niet-geposeerde, harde fotografie om waarheid en geen schoonheid te onthullen, maakt de fotografie de dingen nog steeds mooier dan ze zijn. VB: Foto’s van New Yorkse krotten (Jacob Riis)

De evaluatie van foto’s is steeds doordrenkt van dergelijke esthetische dubbele normen.

De democratisering van de formele normen. Foto’s onthullen dat schoonheid overal bestaat

Schoonheid

Voor een fotograaf bestaat er geen verschil tussen het streven de wereld mooier te maken en het tegengestelde streven om de wereld te ontmaskeren

De wreedheid van de camera: ze kan iets op een foto mooier maken dan in het werkelijke leven het geval is. Vb: modefotografie

Fotografie heeft het begrip schoonheid verruimt

Fotojournalistiek onder druk

Door twee verwachtingen: Mensen bekijken foto’s als surrealistisch Mensen zien foto’s als informatie over het leven

Elke foto is slechts een fragment

Het morele en emotionele gewicht hangt dus af van de context.

Ieder ander gebruik van een foto zorgt voor een andere betekenis. ‘De betekenis het gebruik is’ (Wittgenstein)

Foto’s kunnen dus geen stabiele betekenis overbrengen

Walter Benjamin

fan van fotografie, maar tegen de onverbiddelijke manier waarop deze de dingen mooier maakt

De camera is niet meer in staat een ding te fotograferen zonder het ding te herscheppen

Een foto kan gered worden door het juiste onderschrift.

Maar dit is gevaarlijk want woorden spreken een luidere taal dan beelden.

En een onderschrift is steeds een interpretatie van de foto.

De schoonheid triomfeert

Zelfs foto’s die hartverscheurend getuigen van een specifiek historisch moment, stellen hun onderwerp ter beschikking van de eeuwigheid (schoonheid)

Zelfs fotowerk dat met de beste bedoelingen is gemaakt en van juiste ondertitels voorzien, resulteert in de consumptiemaatschappij altijd in de ontdekking van schoonheid.

Foto’s kunnen verontrusten maar tegelijk die verontrusting neutraliseren.

Het realisme van de fotografie schept een bepaalde verwarring over de realiteit die moreel pijnstillend werkt en tegelijk stimulerend voor de zinnen

Fotografie veegt onze ogen schoon De wereld wordt veranderd. Het verschil

tussen kunst en kitch vervalt. Via de camera worden mensen klanten of

toeristen van de realiteit. De hele wereld wordt bereikbaar als object

voor taxatie

De kracht van een foto

De drang om foto’s te nemen is niet-selectief Alles ter wereld kan interessant gemaakt

worden door de camera De fotografische macht maakt alles homoloog De fotografie is beperkend Ze verklaart de mens aan de mens Foto’s worden gebruikt als hulpmiddel voor

nader begrip en tolerantie Door fotografie is er niet meer begrip gekomen Een foto maakt onderzoek mogelijk.