jekinoEDUCATIE

De Gruffaloen Zoo

De Gruffaloen Zoo

Film en educatie…... in het vertoningscircuit van

Lessen in het donker, in het kader van Filmfestival Open Doek, ter gele-genheid van een workshop verzorgd door Jekino of van een een film in de klas...

Het medium film kreeg een plaats in het lessenpakket van heel wat scho-len, daarom zorgen wij graag voor een degelijke programmatie en pe-dagogische omkadering. We maken jaarlijks een pittige selectie van een 30-tal films uit het afgelopen seizoen, organiseren op heel wat plaatsen vertoningen en zorgen voor kant-en-klare lesmappen voor een boeiende verwerking in de klas. Daarbij spelen we in op de eindtermen en ontwikke-lingsdoelen.

In elke lesmap streven we naar een filmtechnische en inhoudelijke benadering van de film en focussen we op één filmterm.

jekinoEDUCATIE

Feedback!We horen graag je reactie op de

film, de bespreking en lesmap. Surf naar www.filmfiches.be en laat je (sterren)mening achter bij de film die je zag. De fiches zijn een digi-tale, meer visuele uitdieping van deze lesmap met trailers, foto’s en interessante achtergrondinfo.

doelgroep de gruFFalo en Zoo:

VanaF 2de kleuterklas

FilmFicheKopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je leerlingen. Zo zijn

ze meteen goed voorbereid op de voorstelling. Ook voor je collega’s die de leerlingen vergezellen, kan het een handige leidraad zijn.

inhoudstaFelFilmfiche _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4 Opdrachten voor je naar de film gaatKleine helden en rare kwasten _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 9 Vroeg of laat Egel wil een knuffel Mijn vrolijk staartje Het volledig lessenpakketDe Gruffalo – het verhaal _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 15Personages _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 19 OpdrachtNa de film: eerste reacties _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 23Verwerkingtips voor in de klas _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25 Een kringgesprek Reconstructieopdracht De verteltafel Het GruffalomaskerThema: in het donkere bos _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 29 Het levende bos Het donkere bos Het echte bos BosvragenThema: zelf een dier uitvinden _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 33 Beestige vragenFocus op de animatiefilm _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 35 Zelf een animatiefilmpje makenHet boek De Gruffalo _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 43 Julia Donaldson Opdracht: de eekhoorn Nog leestipsWie heeft de film gemaakt _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 45 Tip: filmpjes voor in de klasBijlagen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 48

www.jekino.bewww.opendoek.bewww.lesseninhetdonker.be

P 2 P 3

Filmfiche“The Gruffalo”

BEST FILM Chicago Int. Children’s

Film Festival

“My Happy End” SpECIaL Jury award

annecy Int.animated Film Festival

“Tôt ou Tard” BEST FILM

International Short Film Festival Munich

“Hedgehug” BEST aNIMaTEd FILM

philadelphia Film Festival

Een compilatie samengesteld door het met steun van

samenGruFFatDE GRUFFALO (27 min.)

Muis loopt door het bos. De vos, de uil en de slang zien wel een lekker muizenhapje in hem. Maar de pientere muis misleidt de dieren door hen bang te maken voor de Gruffalo: een beest met knarsende tanden, eeltige knie-en, oranje ogen, paarse stekels en een gifgroene wrat. Geluk-kig weet muis dat de door hem verzonnen Gruffalo niet echt be-staat. Of vergist hij zich…

Als opwarmer voor DE GRUFFA-LO, worden drie korte animatie-filmpjes vertoond:

VROEG OF LAAT (5 min.)

Eekhoorn en vleermuis leven bei-de in een boom; de ene ’s nachts, de andere overdag. Op een dag loopt alles in het honderd en ont-moeten ze elkaar.

EGEL WIL EEN KNUFFEL (5 min.)Een eenzame egel is wanhopig op zoek naar een warme knuffel.

MIJN VROLIJK STAARTJE (5 min.)Op een dag slaagt een hond erin zijn eigen staart te pakken te

krijgen. Wanneer zijn staart zijn beste vriend wordt, verandert zijn leven voorgoed.

cast en GrewDE GRUFFALOGroot-Brittannië, 2009, 27 min. (+15 min.) Nederlands gesprokenRegie: Jakob Schuh & Max Lang-Scenario: Julia Donaldson, Jakob Schuh & Max Lang

Naar het prentenboek van: Julia Donaldson en Axel SchefflerMuziek: René AubryDistributie: Fonk vzwMet de stemmen van: Ralf Mackenbach, Rosalie De Jong, Leon Roeven en Howard Van Dodemont.Voor de technische fiche van de andere filmpjes zie pagina 7 en verder

prijZenGrot• Oscarnominatie Beste korte

animatiefilm 2011.• BAFTA-nominatie Beste korte

animatiefilm 2010.• Chicago International Child-

ren's Film Festival: Best of the Fest-award 2010.

Vóór je naar de Film gaatWe stellen regelmatig vast dat kinderen bij de schoolvoorstel-lingen niet eens weten welke film ze gaan bekijken. Enkele zinnen over de titel en de inhoud van de film helpen om hun aandacht te focussen.

De Gruffalo is een populair boek. Kennen sommige kinderen het verhaal al? Misschien kan iemand het boek meebrengen en aan de klasgenootjes tonen. Vertel ze ook dat ze vóór DE GRUFFALO eerst nog drie korte filmpjes zul-len zien over dieren in het bos.

OPDRAcHT: DE FILMAFFIcHE

Als de kleuters het verhaal niet kennen kan je samen met hen de filmaffiche bekijken en bespre-ken. Je vindt de affiche in bijlage.

Welke dieren zie je? Over wie zal het verhaal volgens jou gaan? Hoe heet het monster, denk je? Waar leeft het? Wat denk je dat het monster eet, als je die grote tanden ziet? Welk geluid maakt het, denk je? Leeft het overdag of ’s nachts? Waar woont het? In een grot, in een boom…? Verklap vervolgens de titel. Hebben ze dat woord al eerder gehoord? Wat is volgens hen een Gruffalo?

HET BIOScOOPBEzOEK

Dit filmprogramma is bedoeld voor een heel jong publiek dat misschien nog maar weinig er-varing heeft met films bekijken in de bioscoop. Bij aanvang van de film bereid je hen best even voor op wat hen te wachten staat. Hoe ziet een bioscoop er van binnen uit? Weten ze dat het licht in de zaal wordt gedoofd? Dat een film niet kan worden stopgezet zoals een DVD? Dus als ze naar het toi-let moeten, missen ze een deel van het verhaal…

We wensen iedereen veel plezier met de filmpjes en een leuke ver-werking in de klas!

P 4 P 5

In dit hoofdstuk vind je leuke op-drachten rond de drie korte films die in DE GRUFFALO EN ZOO zijn opgenomen. In de andere hoofd-stukken gaan we dieper in op DE GRUFFALO.

Vroeg oF laatEen film van Jadwiga Kowalska / ZwitserlandCut-out animatie of leganimatie Duur: 5 min.Inhoud: Eekhoorn en vleermuis leven beide in een boom; de ene ‘s nachts, de andere overdag. Op een dag loopt alles in het honderd en ontmoeten ze elkaar.Personages: Eekhoorn – vleermuis

Kleine helden en

rare kwasten

P 7

MAAK EEN WONDERScHIJFIn Bijlage 4 vind je je het werk-blad voor de wonderschijf! Je ziet beide figuurtjes uit de film apart op een schijfje. Met het nodige knutselwerk kan je ze bij elkaar brengen!

DAG- EN NAcHTScHIJFKopieer Bijlage 5 op stevig papier voor elk kind. Op de ene helft van de cirkel tekenen ze een dagbeeld, op de andere helft een nachtbeeld (laat ze zelf bepalen wat volgens hen bij dag en nacht hoort: met zon en maan, dieren, huis of na-tuur…). Vervolgens knippen ze de cirkel uit. Laat ze daarna een A4 van stevig papier in mooie kleu-ren schilderen. Vouw het blad in tweeën en maak in de middenlijn een snee met een breekmes zodat de cirkel er voor de helft in past. Steek de draaischijf voor de helft in de gleuf van het beschilderde A4-blad tot aan de eerste lijn voor de middenlijn. Neem een splitpen en stop ze door je beschilderde A4 en door het zwarte bolletje op je middenlijn van je draaischijf.

Je kan nu aan de schijf draaien. Dag en nacht komen afwisselend voorbij. Terwijl de kinderen aan de schijf draaien, kan je hen be-stoken met vragen: Wat vind je het leukst: de dag of de nacht? Welke dieren zag je in het filmpje? Leven die overdag of ‘s nachts? Ken je nog andere dagdieren of nachtdieren? Vul zelf aan.

Je kan ook variëren door andere ‘tegengestelden’ te gebruiken:

land en zee, zee en woestijn, het bos en de stad. Laat ze zelf naden-ken over elementen uit hun om-geving! Dan kan je deze opdracht vlot gebruiken bij andere filmpjes of activiteiten in de klas.

egel wil een knuFFel

Een film van Dan Pinto / V.S.2D-computeranimatie

Duur: 5 min.Inhoud: Een eenzame egel is wan-hopig op zoek naar een warme knuffel.Personages: Egel – konijn – uil – everzwijn – buidelrat

VARIANT: RAAD JE PLAATJEKopieer de afbeeldingen van het filmpje in Bijlage 6 tweemaal op stevig papier, knip ze uit en leg ze omgekeerd. Laat de kinderen één voor één op zoek gaan naar twee gelijke kaartjes. Als ze die vinden, laat je ze vertellen wat ze zien op het kaartje. Weten ze nog wat er toen gebeurde in de film? Kennen ze die scène nog? Een scène is een klein deeltje van de film. Een hele hoop scènes bij elkaar vor-men een film.

LIEFDE IN AqUARELLaat de kinderen schilderen met aquarelverf op een A4 aquarelpa-pier. Ze schilderen een mooie (zelf bedachte) achtergrond in één of meerdere kleuren. Of geef een gerichte opdracht: schilder een landschap zoals uit het filmpje, schilder in koude kleuren (groen, blauw…) warme kleuren (geel, rood, oranje…) schilder met één warm kleur en één koud kleur… Laat de verf drogen. Neem onder-tussen een spiegel of een plaat uit plexiglas en schilder daarop een hartje. Druk dat af op je (ge-droogde) aquarelblad. Bestrooi met glitters of iets anders terwijl het nog nat is. Plooi het kaartje dubbel en bedenk aan wie je het graag wilt geven…

mijn Vrolijk staartje

Een film van Milen Vitanov / DuitslandEen combinatie van tekenfilm en stop motionDuur: 5 min.Inhoud: Op een dag slaagt een hond erin zijn eigen staart te pak-ken te krijgen. Wanneer zijn staart zijn beste vriend wordt, verandert zijn leven voorgoed.Personages: Papieren hondje

MAAK JE EIGEN PAPIEREN VRIEND!Ga op een groot stuk papier liggen en laat de kleuterjuf of een andere kleuter jouw omtrek tekenen.

De kleuters kunnen de silhouet-ten van zichzelf inkleuren (verf, vetkrijtjes…). Hebben ze ook een staart? Welke houding nemen ze aan? Met de armen in de lucht? Of iets anders? Hang alle papieren vrienden op in de klas. Wie is wie?

P 8 P 9

het Volledige les-senpakket

De opdrachten uit dit hoofdstuk komen uit de werkbundel die Les-sen in het donker lanceerde bij de compilatie-dvd KLEINE HELDEN & RARE KWASTEN. Op deze dvd staan o.a. VROEG OF LAAT, EGEL WIL EEN KNUFFEL en MIJN VRO-LIJK STAARTJE, en nog elf andere korte Europese animatiepareltjes, allemaal zonder dialogen.

Met de werkbundel nodigen we leerkrachten van het kleuteron-derwijs en de 1ste en 2de graad lager onderwijs uit om rond de veertien korte animatiefilms aller-lei leuke (film)dingen te gaan doen in de klas. Je krijgt to-the-point info over animatie én bovendien bij elk filmpje een werkfiche met

LESPAKKET BIJ

kleine helden & rare kwasten

EEN FIJNE FILMREEKS VOOR KLEUTER, 1E EN 2E GRAAD LO

telkens drie methodieken: een vragenwaaier, een filmopdracht en een knutselopdracht.

INTERESSE? Je kan de hele bundel bestellen op info@lesseninhetdonker.be of 050 34 91 93 tegen de democratische prijs van € 20 (dvd + pakket, excl. verzendingskosten).

P 10 P 11

‘Moedertje! Ooo! ’t Is een Gruffalo!’

De film heeft een inleiding die niet in het boek staat: Mama Eekhoorn wordt achtervolgd door een uil, maar kan net op tijd ontsnap-pen. Tijdens haar ontsnapping heeft ze een nootje laten vallen. Als ze die noot wil gaan halen, beven haar kinderen van angst. Sidderend vragen ze Mama Eek-hoorn om nog even te blijven en een verhaaltje te vertellen. Het oudste kind wil een verhaal over een monster, het jongste over een muis. En zo begint Mama Eek-hoorn te vertellen over Muis en de Gruffalo.

DE SLIMME MUIS…

Een hongerige Muis is op weg naar een notenboom aan de an-dere kant van de stroom. Vos ziet hem wandelen op het pad, en denkt: “Lekker hapje is dat!” Om Vos bang te maken, verzint Muis dat hij, hier in het bos, heeft afge-sproken met een monster dat dol is op geroosterde vos. Hij noemt zijn verzonnen monster een Gruf-falo. De vos hoort het aan en neemt geen risico. Hij zegt: “Het beste hoor” en snelt er vandoor.

Muis wordt vervolgens nog lastig gevallen door een valse uil en een kronkelende slang, maar het truc-je met de Gruffalo maakt ook hen heel bang. “Ha!” lacht de muis. “Ze geloven het zó! Natuurlijk be-staat er geen Gruffal…”

De Gruffalo het verhaal

P 13

MAAR OH…

Dan staat Muis plots oog in oog met een Gruffalo! Arme Muis begint te beven, want het grote beest ziet er net zo uit als hij had beschreven. Als de Gruffalo Muis wil opeten als een lekker stukje schapenbout, zegt Muis: “Hoho! Nu maak je een fout. Ik ben het gevaarlijkste dier van dit woud! En als je soms denkt dat ik sta te liegen, loop dan maar eens mee, en je zult ze zien vliegen.”

En zo gaan Muis en Gruffalo sa-men op pad. Ze ontmoeten Vos, Uil en Slang, en alle drie zijn ze even bang. De Gruffalo denkt: dat komt door die gevaarlijke muis. Dus wacht hij niet af; hij draait zich om en gaat terug naar huis.

Na dit verhaaltje van Mama Eek-hoorn durven de twee kinderen hun nestje weer uit. Als een kleine muis een Gruffalo kan verslaan, zijn zij niet meer zo bang van hun gevaarlijk bestaan…

P 14 P 15

muisMuis is klein en slim, maar vooral ontzet-tend dapper. Natuurlijk is hij ook bang. Hij is bang van Vos, Uil, Slang en ze-ker van de Gruffalo. Dieren die nooit bang zijn en alles durven, zijn niet dap-per. Dappere dieren durven iets niet, maar ze doen het toch. Dat maakt ze dapper.

Als Muis oog in oog staat met de Gruffalo durft hij niet te zeggen dat hij zin heeft om de Gruffalo op te eten. Maar hij doet het toch. De Gruffalo denkt: “Een muis die zo dapper is, moet wel ontzettend sterk zijn”, en hij gaat er vandoor. Maar Muis is niet sterk. Muis is al-leen maar dapper.

gruFFaloSlagtanden heeft-ie, en vlijmscherpe klauwen,En knarsende kaken die alles kauwen.Hij heeft eeltige knieën, z’n voeten zijn plat,Op de punt van zijn neus zit een gifgroene wrat.Hij heeft oranje ogen, een tong zwart als dropEn paarse stekels van zijn staart tot z’n kop.

Verder is hij groot en griezelig… Maar niet erg verstandig.

personages

‘Nou, Gruffalo, heb ik soms overdreven? Elk dier dat mij ziet, rent meteen voor zijn leven.’

P 17

Vos – uil – slangDeze drie dieren zijn zo sterk als een huis, en kunnen nooit bang zijn van iets zo kleins als een muis. Of toch? Eerst zijn ze bang als Muis vertelt over een Gruf-falo. Maar ze panikeren pas als ze de Gruffalo echt zien! Vos, Uil en Slang steken zich weg en sidde-ren niet alleen voor de Gruffalo, maar ook voor de kleine Muis. Ze denken: “Dit is geen gewone muis, hij is vast veel sterker, rap-per en knapper.” Maar dat is Muis niet. Muis is alleen maar dapper.

opdrachtLaat de leerlingen zich inleven in de filmpersonages. Laat de kin-deren door elkaar lopen en geef instructies: rondlopen als een muis, als een Gruffalo, kronkelen als een slang, vliegen als een uil, sluipen als een vos.

Om de kinderen helemaal in het spel te doen opgaan kan je eventu-eel muziek gebruiken. Als muziek bij de muis kan je bijvoorbeeld gebruik maken van de Dans van de Suikerboonfee uit de Noten-kraker van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski. Je vindt dit o.m. op youtube.com onder de titel Tchaikovsky - The Nutcracker, III. Dance of the Su-gar-Plum Fairy

P 18 P 19

Vlak na de intense kijkactiviteit hebben de kleuters waarschijnlijk behoefte aan een ontladingsmo-ment. Via enkele eenvoudige vra-gen kunnen ze die eerste indruk-ken kwijt.

Ja of nee? Ga met de kinderen in een kring zitten. Geef elk kind een rode stip (betekent ‘nee’) op de ene hand en een groene stip (betekent ‘ja’) op de andere hand (je kunt ook met gekleurde kaart-jes werken). Lees een vraag voor. Laat de kinderen antwoorden door één van hun handen op te steken. Probeer van alle leerlin-gen te bekomen dat ze hun eigen mening verwoorden en niet zo-maar hun vriendjes nadoen. Het kan helpen om af te tellen: “één-twee-drie.” Vraag telkens aan en-kele kinderen naar het ‘waarom’ van hun antwoord. Er zijn geen goede of foute antwoorden!

• Vond je het een leuke film? Waarom wel/niet?

• Vond je het soms spannend? Wanneer vond je het span-nend?

• Gebeurt er soms iets grap-pigs? Wat vond je grappig?

• Vond je Muis leuk? Wat vond je leuk aan hem? Wat was niet zo leuk? Wie vond je het leukst?

• Vond je de Gruffalo leuk? Wat vond je leuk aan hem? Wat was niet zo leuk?

• zou je graag een muis zijn? Waarom wel of waarom niet?

• zou je graag een Gruffalo zijn? Waarom wel of waarom niet?

• zou je graag nog eens naar de bioscoop gaan? Wat vond je leuk aan de bioscoop? Wat minder leuk?

Na de film: eerste reacties

P 21

Film maakt vaak een sterke indruk op kinderen. Het is belangrijk om hier als leerkracht bij stil te staan. De leerlingen moeten leren op een actieve en kritische manier met dit medium om te gaan. Via deze lesmap willen we de kinde-ren actief aan het werk zetten met enkele opdrachten om de film in klas te verwerken.

een kringgesprekNa het bekijken van de film kun-nen we kinderen de volgende vra-gen stellen met het doel een ge-sprekje op gang te brengen:

• Welke dieren ontmoet Muis in het donkere bos?

• Is Muis soms bang? Waar is Muis bang van?

• Waar is Vos bang van? En hoe zit het met Uil en Slang?

• Waar is de Gruffalo bang van?

• Muis vertelt tegen iedereen dat hij bij de Gruffalo gaat eten. Heeft Muis de Gruffalo dan al gezien? Waarom liegt hij? Wat zou er gebeuren als hij niet zou liegen?

• Hoe reageert Muis als hij de Gruffalo ontmoet?

• Muis en de Gruffalo gaan sa-men op pad. Telkens als ze een dier ontmoeten, slaat het dier op de vlucht. Hoe komt dat?

• Is de Gruffalo een echte slech-terik? Is hij erger dan Vos, Uil en Slang? Waarom of waarom niet?

• Welke dieren kwamen er in de drie andere filmpjes aan bod?

• Waarom wil geen enkel dier de egel knuffelen?

• Welk filmpje vond je het leukst? Waarom?

Verwerkingtips voor in de klas

P 23

reconstructie- opdrachtIn DE GRUFFALO volgen verschil-lende gebeurtenissen elkaar op. Kunnen de kinderen de gebeur-tenissen in de juiste verhalende volgorde plaatsen? De prenten in bijlage kunnen hen daarbij helpen. Dit is een eenvoudige montageop-dracht. Bij het maken van een film worden alle beelden in de juiste volgorde geplaatst. Dat is belang-rijk. Als de volgorde verkeerd is, klopt het verhaal niet langer.

Voorzie bij de bespreking volgen-de stappen:

1. Bespreek de prenten een voor een.

2. Wanneer het voor iedereen duidelijk is wat er op de pren-ten staat, kan je met de kin-deren het verhaal nog eens kort overlopen en de prenten in de juiste volgorde leggen. Om verwarring te vermijden, rangschik je de prenten in leesrichting (van links naar rechts).

3. Wanneer de kleuters de volg-orde goed kennen, kan je twee prenten van plaats ver-wisselen. Kunnen de kleuters ontdekken welke prenten van plaats veranderd zijn?

4. Neem één van de prenten weg. Welke prent ontbreekt?

de VerteltaFelDe verteltafel is een plaats waar kinderen met behulp van poppe-tjes, attributen en stukjes decor het verhaal spelend navertellen. Die plek kan overal zijn. Dat kan letterlijk op een tafel, maar ook bijvoorbeeld in de zandbak. De poppetjes, attributen en stukjes decor kunnen door de kinderen meegebracht of zelf gemaakt worden.

Enkele twijgjes worden een bos, een kleine schoenendoos wordt een grot, en enkele door de kinde-ren meegebrachte knuffels kun-nen dienst doen als Muis, Vos, Uil, Slang en de Gruffalo.

WERKWIJzE

Spreek met de kinderen duidelijk af dat ze het verhaaltje van de Gruffalo zullen naspelen. Welke attributen zijn daarvoor nodig? Richt de verteltafel vervolgens samen met de kinderen in. Je speelt als leerkracht eerst het ver-haal zelf eens na. Dan is het de beurt aan de kinderen. Het is de bedoeling dat de kinderen tijdens deze opdracht rollen kiezen, met elkaar spelen, zich verplaatsen in de personages van het verhaal en op elkaar reageren.

Copyright © Axel Scheffler and Macmillan Children’s Books

AGruffalo m

ask to colour and m

ake

Directions:1.

Colour in!

2.Stick on to som

e card

3.C

ut out mask along dotted lines

(ask an adult to help with the cutting out)

4.Cut around eye and m

outh holes

5.Tape a pencil to the back of the m

ask,

just under the mouth. N

ow hold the mask

to your face and go 'Grrrrrrrrrrrrrr!'

Now you

can beThe Gruffalo!

het gruFFalomaskerIn Bijlage 3 vind je een griezelig Gruffalomasker. Laat het door de kinderen inkleuren, plak het op karton en knip het masker uit (ver-geet ook de ogen en mond niet). Nadat je een lat aan de achterkant hebt geplakt, houden de kinderen het masker voor hun gezicht, en zeggen: “Grrrrrrrrr!”

P 24 P 25

het leVende bosHet verhaal van De Gruffalo be-gint met de woorden: “In het don-kere bos was een muisje op pad.” Maar wat is een donker bos eigen-lijk? Zijn de kinderen ooit al eens in een bos geweest? Of heeft er iemand al eens gekampeerd? Hoe was dat? Hoe ziet een bos eruit? Welke dingen vind je zoal in een bos? (Bomen, vijvertjes, vogels…)

Zo kan je een lijst maken met al-lemaal dingen die je in een bos vindt. Vervolgens moeten de kleuters elk item op die lijst met hun lichaam uitbeelden. Hoe ziet een boom eruit? Welk lawaai

maakt hij? Heeft hij een bijzonde-re manier van bewegen of staat hij altijd stokstijf stil? Hoe kun-nen we een vijver uitbeelden? Of de wind?

Als iedereen geëxperimenteerd heeft om verschillende elemen-ten uit een bos na te doen, mogen de kleuters de klas omtoveren tot een levend bos met kinderen als bomen, struiken, een riviertje, vo-gels, de wind, de zon etc. Hoeveel bomen hebben we nodig? Waar bevindt zich het riviertje? De kin-deren mogen dan één voor één door het bos wandelen.

In het donkere bos was een muisje op pad. Vos zag hem en dacht: Lekker hapje is dat!

P 27

Thema: In het donkere bos…

NOG ENKELE SUGGESTIES:

• Je kan eventueel een andere (oudere) klas vragen om door ‘het donkere bos’ te wandelen en te beschrijven wat ze voelen.

• Je kan ook het geluid dat de kinderen maken opnemen en later aan hen laten horen? Is het geluid griezelig? Of erg grappig? Waarom?

het donkere bosMet groene gloeilampen kan je al een griezelige donker-bos-achtige sfeer scheppen. Maak enkele bo-men uit gekleurd karton (bruin karton voor de stam en de takken, en groen karton voor de blade-ren) en plak ze aan de muur van het klaslokaal. Lange slierten van groen crêpepapier kan je aan het plafond hangen en aan de boven-kant van het deurgat. Met zwart geschilderde pingpongballen en chenilledraad als poten kan je spinnen maken. Hang ze met een elastiek aan het plafond zodat ze akelig heen en weer bengelen. Als je een donker deken boven twee stoelen hangt, heb je al snel een Gruffalogrot.

ETEN EN DRINKEN

Enkele gerechten die je kan eten in het donkere bos:

• Gifgroene Wratten: gepelde groene druiven.

• Paarse Stekelsap: rode drui-vensap

• Gruffalo Oogballen: hardge-kookte eieren wat bijgekleurd met kleurstoffen voor voe-ding.

• Uilencake: Bananencake aan-gevuld met rozijnen.

• Boterhammen met geroos-terde vos: Boterhammen met fijn geraspte wortelen.

TIP: HOE MAAK JE EEN GRUFFA-LOcAKE?

Op de officiële (Engelstalige) web-site van de Gruffalo http://www.gruffalo.com vind je een leuk re-cept voor een Gruffalocake, die er niet alleen lekker uitziet, maar ook als twee druppels lijkt op de echte Gruffalo.

het echte bosDE GRUFFALO kan ook een leuke aanleiding zijn voor een echte boswandeling met de kleuters. Welke dieren wonen er in een bos? Zijn er hier ook vossen? Of slangen? Waar slaapt de uil? Waar zoekt de muis zijn eten? Kan je een eekhoorntje zien?

Enkele ideetjes die je in een bos kan doen:

• zoeken naar nesten in de bo-men, konijnenholen in het gras, en andere leefplaatsen van de dieren.

• beestjes of holletjes, pad-denstoelen of mossen zoeken tussen de schors

• zoeken van knaag- of knab-belsporen op de paddenstoel

• eekhoorn spelen op een lig-gende boomstam: er over stappen, op handen en voe-ten kruipen…

• stappen door een herfsttapijt van afgevallen bladeren: zo stil als een muisje, zo lomp als een Gruffalo.

• vruchten van esdoorn om-hoog werpen en volgen

• proeven van beukennootjes, tamme kastanjes, hazelnoten, braambessen

• loopspel: kleuters zijn muizen en lopen steeds naar de over-kant, een Gruffalo tracht ze te vangen (en omgekeerd)

• verschillende "vormen" van bomen nabootsen met de handen. Een treurwilg toon je bijvoorbeeld met neer-hangende armen, een popu-lier met de armen recht naar boven, een eik door je heel breed te maken etc.

Tip: Informeer ook eens bij de mi-lieudienst van je stad of gemeen-te. Misschien hebben ze wel acti-viteiten voor kleuters uitgewerkt.

bosVragen• Moet een donker bos altijd

griezelig zijn? Waarom of waarom niet?

• Waar zouden de dieren in het bos leven of zich verstoppen?

• Welke andere verhalen spelen zich in een bos af? (Hans en Grietje, Roodkapje, De scho-ne slaapster etc.) Wie zijn de slechteriken in die verhalen? Leven die allemaal in het bos?

• Waar zijn kinderen soms bang van in het bos? Zijn er andere dingen waar ze soms bang van zijn?

P 28 P 29

‘De Gruffalo? Die ken ik niet.’ ‘O nee? Nou, wacht dan maar tot je ‘m ziet.’

Om niet opgegeten te worden door de vos, de uil en de slang, vindt Muis en eigen dier uit. Maar kan dat wel? Mag iedereen zo-maar een dier uit zijn duim zui-gen? Ja, hoor! Probeer het maar.

OPWARMING: Laat de kinderen een dier zien. Dat kan een knuffel zijn, een tekening of een foto van een dier. Laat de kleuters het dier zo gedetailleerd mogelijk beschrij-ven met behulp van heel gerichte open vragen. Wat voor neus heeft het? Welke kleur heeft-ie? Heeft het een vacht, veren of een huid? Hoe beweegt het dier zich voort?

MET DE KLAS: Laat ze vervolgens samen een nieuw dier uitvinden. Vraag eerst hoe groot het is? Is het groot of net piepklein? Wat heeft het op zijn lichaam (veren, vacht, huid…)? Motiveer ze om kenmerken van verschillende die-

ren te combineren. Wat als het zo groot was als een koe, maar veren had en de slurf van een olifant?

INDIVIDUEEL: Laat de kleuters nu alleen aan de slag gaan met teken- of schildergerief. Ze mo-gen nu zelf een dier uitvinden en het tekenen. Als ze klaar zijn met tekenen mogen ze hun creatie omschrijven. Of ze kunnen ook el-kaars beesten beschrijven.

beestige Vragen• Kunnen ze ook een naam be-

denken voor hun beest?

• Welk geluid maakt het beest?

• Hoe bewegen onze uitgevon-den beesten? Rechtop, krui-pen, kronkelen, vliegen? Laat ze maar eens bewegen zo-als het beest dat ze bedacht hebben.

• Is het beest lief? Stout? Verle-gen? Bang?

P 31

Thema: Zelf een dier uitvinden

De term animatiefilm komt van het Latijnse woord anima, wat ‘ziel’ betekent. In een tekenfilm is het alsof de filmmaker ‘leven’ geeft aan zijn tekeningen en de personages ‘bezielt.’ In een ani-matiefilm komen geen levende figuren voor, alleen tekeningen, poppen of andere levenloze voor-werpen. Toch ziet een animatie-film er juist heel levendig uit!

Hoe spelen filmmakers dat klaar?

Er bestaan verschillende tech-nieken om een animatiefilm te maken, maar de essentie is tel-kens dat de film beeld per beeld wordt opgenomen. Dus niet met een filmcamera, maar met een fo-totoestel. De filmmaker zorgt er-voor dat elke foto van de tekening of het poppetje een klein beetje

verschilt van de vorige foto. Als je de opeenvolgende foto’s snel na elkaar bekijkt, lijkt het alsof de te-keningen of figuurtjes bewegen.

Voor DE GRUFFALO werd een combinatie gemaakt van stop-motion en CGI (Computer Ge-nerated Images). Zo werden alle decors en personages gebouwd, maar zijn de gezichtsuitdrukkin-gen van de personages met de computer gemaakt.

Er zijn enkele leuke filmpjes be-schikbaar op youtube.com over het maken van DE GRUFFALO waarin je kan zien zien hoe een tekenfilm gemaakt wordt. Zie pa-gina 43.

Het klinkt misschien wat gek, maar zo is het wel:Een animatiefilm wordt gemaakt met een fototoestel!

P 33

Focus op de animatiefilm

ZelF een animatie-Filmpje makenEchte 3D-animatie maken met de kinderen lukt helaas (nog) niet. Maar met een fototoestel kan je in de klas zelf een animatiefilmpje maken. Je zult ontdekken dat het wat concentratie vraagt, maar het resultaat is verrassend leuk!

Wat heb je nodig:

• Digitaal fototoestel

• Statief

• Computer

• Montageprogramma (bijvoor-beeld Windows Movie Maker)

• Materiaal voor de scène (ach-tergrond, poppetjes…)

Hoe ga je te werk?

Laat de kinderen zelf het fototoe-stel bedienen, maar maak vooraf goede afspraken:

• niet aan de lens komen

• niet aan de andere knopjes komen.

• Stel het materiaal vooraf op. Je maakt het filmpje best op een tafel. Als achtergrond neem je twee stukken ge-kleurd karton: één stuk leg je plat op de tafel, het andere zet je rechtop (steunend tegen een muur of een ander voor-werp). Het fototoestel plaats je op een statief op ongeveer een meter van de tafel. Zoom in of uit totdat het decor mooi in het beeldkader past.

• Zorg ervoor dat je een ‘clean’ kader hebt: een effen achter-grond, geen afleidende de-tails in beeld.

• Het is belangrijk dat het ka-der steeds exact hetzelfde is. (Maak de kinderen duidelijk dat ze niet tegen het statief mogen botsen. Kleef plak-kertjes op de grond waar de poten van het statief staan zodat je het na een eventuele botsing kan terugplaatsen.)

• Gebruik boerderijdiertjes of autootjes als figuren. Een leerling maakt een foto, een andere leerling zet de figuur-tjes een stapje verder, een andere leerling maakt de vol-gende foto, enz. Wissel regel-matig van taak.

• Tip: hoe kleiner de verande-ringen die je aanbrengt, hoe vloeiender het resultaat.

Na de opnames:

Na de opnames kan je de foto’s opladen in je computer en dan zo snel mogelijk na elkaar bekijken, maar je kan het nog net dat iets-je echter maken door de werken met een montageprogramma, bij-voorbeeld Windows Movie Maker (Dit programma zit standaard op alle window-pc’s). Movie Maker is zeer intuïtief en gemakkelijk te gebruiken.

Een volledige handleiding van het programma vind je op

http://www.microsoft.com/netherlands/windowsxp/moviemaker/default.aspx

P 34 P 35

Wij beschrijven hier enkel de gro-te stappen voor een stopmotion-project.

• Een nieuw project starten via het menu ‘bestand’.

• Via het menu ‘bestand’ kies je ‘Importeren in collecties’. Hiermee importeer je alle fo-to’s die je nodig hebt.

• Belangrijk: voor je de foto’s op de tijdslijn zet, maak je eerst volgende instellingen: extra -> opties -> geavanceerd. Daar zet je de Speelduur op een halve seconde (dit is een richtlijn, het kan zijn dat jouw filmpje mooier is als het lan-ger of korter duurt), en zet je de Overgangsduur zo laag mogelijk (0,25 seconden).

• Selecteer alle foto's (gebruik de shifttoets) en sleep ze naar je tijdlijn. Je kan het filmpje nu afspelen.

• Om het filmpje op te slaan, klik je in het menu ‘bestand’ op ‘Filmbestand opslaan’ en kies de best mogelijke kwali-teit (tenzij je wilt uploaden op bijvoorbeeld youtube of face-book.)

Bekijk samen met de kleuters het resultaat van de ‘bewegende fo-to’s’. Pure magie!

Met dank aan Ilse Baetsle, Hogeschool Gent - Lerarenopleiding Ledeganck.

P 36 P 37

Het Boek De Gruffalo (1999) werd geschreven door Julia Donaldson (tekst) en Axel Scheffer (illustra-ties). The Observer omschreef het als ‘een hedendaagse klassie-ker’. Het boek werd in 40 verschil-lende talen vertaald, en kreeg in 2004 een vervolg: Het kind van de Gruffalo. De twee boeken samen verkochten wereldwijd meer dan vier miljoen exemplaren. De the-aterbewerkingen van beide boe-ken toeren het hele jaar de wereld rond, maar komen rond kerstmis steeds terug naar het Londense West End voor uitverkochte zalen. Bovendien werd het boek in 2009 door de luisteraars van de BBC verkozen tot Best Bedtime Story.

julia donaldson Julia Donald-son schrijft k i n d e r b o e -ken, toneel- en liedjes-t e k s t e n . Ze begon als liedjes-s c h r i j f s t e r voor Children’s BBC, en één van haar liedjes vormde de basis van haar eerste boek: A Sqash and a

squeeze (1993). Sindsdien heeft ze meer dan 140 boeken geschre-ven, toch blijft De Gruffalo haar grootste succes.

Julia Donaldson: “Ik had ergens een mythisch verhaaltje gelezen over een jongetje dat bijna werd opgegeten door een tijger. Maar de jongen zei: “Je kan mij niet opeten, want ik ben de koning van het woud, en als je mij opeet zullen alle dieren van het woud wraak nemen.” Dat leek mij wel een leuk uitgangspunt voor een kinderboek. Alleen kon ik maar geen Engelse woorden vinden, die rijmden op ‘tijger’.”

opdracht: de eekhoornDe film begint en eindigt met de eekhoorn. Die komt in het boek niet voor. Of toch? Laat de kinde-ren het prentenboek doorbladeren op zoek naar de eekhoorn. (Als je goed kijkt, zie je hem twee keer.) Komen ze ook andere dieren tegen die in de film een rol speelden? (Bv. de specht, de mieren, de vlinder…) Weet je nog hoe of wanneer ze in de film voorkwamen?

Het boek De Gruffalo

P 39

nog leestipsAndere boeken over dapper zijn en monsters:

Het kind van de Gruffalo, van Julia Donaldson en Axel Scheffler, Uit-geverij Lemniscaat, 2009

Max en de Maximonsters, van Maurice Sendak, Uitgeverij Lem-niscaat, 2007

Laat de lynx maar komen, van Jo-nathan London en Patrick Benson, Gottmer 1997

Diep in het donkere bos, van Ka-zuo Iwamura, Bekadidact, 1988

Emma in het spookhuis, van Phi-lip Waechter, Querido, 2007

Laat je niet kisten!, van Colin Mc-Naughton, Zirkoon, 1991

Mina lieverd, van Sine van Mol en Carla Wijffels, De Eenhoorn, 2010

Voor niets en niemand bang, van Christine Naumann-Villemin, Hil-len, 2004

Ook draken moeten slapen, van Jeanne Willis en Suan Varley, Uit-geverij Lemniscaat, 1987

Monsters en vampiers, spoken en boemannen, duivels en dwer-gen, levende lijken en griezelige dingensen bestaan niet zegt mijn moeder, van Judith Viorst, Gott-mer, 1993

Weg jij, groot groen monster!, van Ed Emberley, Gottmer, 1997

Een geluid alsof iemand geen ge-luid wil maken, van John Irving, uitg. Thomas Rap, 2003

Het boe boek, van Imme Dros en Harrie Geelen, Querido, 2010

In het pikkedonker, van Kitty Crowther, Querido, 2002

Het verhaal van slimme Krol, van Gerda Dendooven, Querido, 2006

Met dank aan Ingrid Antheunis, Pedago-gische Begeleidingsdienst/WOCK Gent

P 40 P 41

In 2009 werd De Gruffalo verfilmd door de Duitse filmmakers Jacob Shuh en Max Lang. Jacob Shuh is een lesgever op de Filmakade-mie in Ludwigsburg (Duitsland). Toen hij de opdracht kreeg dit boek te verfilmen, vroeg hij een van zijn studenten, Max Lang, mee te schrijven aan het scena-rio. De samenwerking verliep zo vlot dat Jacob Shuh zijn leerling ook vroeg om de film mee te re-gisseren.

Max Lang: “De meeste kinderen kennen elk woord van het boek uit het hoofd. Dus wilden we zo dicht mogelijk bij die tekst blijven, en enkel een woord toevoegen of veranderen als het absoluut noodzakelijk was. Bijna al onze veranderingen en uitbreidingen zijn dan ook vooral visueel. We vroegen ons af: wat als we een muis waren in een groot bos, wat zouden we dan doen? Veel van onze antwoorden zijn in de film terechtgekomen.”

De film DE GRUFFALO werd voor het eerst op televisie uitgezonden op BBC 1 op kerstdag 2009, voor meer dan 10 miljoen kijkers.

Momenteel werken Jacob Shuh en Max Lang aan de verfilming van Het Kind van de Gruffalo.

tip: Filmpjes Voor in de klasOver het maken van de film be-staan erg leuke filmpjes die zeker de moeite zijn om in de klas te la-ten zien. Je vindt de filmpjes op de online lesfiche van DE GRUF-FALO op http://www.filmfiches.be. Vooral deze twee filmpjes zijn zeker de moeite waard:

1. Storyboard

Hier kan je de eerste schetsen van de filmmakers vergelijken met de uiteindelijke film. Dit geeft met-een een goed beeld van hoe een tekenfilm gemaakt wordt.

P 43

Wie heeft de film gemaakt?

2. Making of

Het filmpje The Gruffalo - Making Of duurt 14 minuten, maar deze twee momenten mag je de kinde-ren niet onthouden:

1. Vanaf 5.26 min: een ruwe klad-versie van de film, gemaakt met potloodtekeningen.

2. Vanaf 6.40 min. tot 7.40 min.: de leuke bedrijvigheid in een ani-matiestudio tijdens het maken van DE GRUFFALO. Zonder woor-den wordt het voor de kinderen erg tastbaar hoe het er achter de schermen van een animatiefilm aan toe gaat.

P 44 P 45

“The

Gru

ffalo

” B

EST

FILM

C

hica

go In

t. C

hild

ren’

s Fi

lm F

estiv

al

“My

Hap

py E

nd”

SpEC

IaL

Jury

aw

ar

da

nnec

y In

t.ani

mat

ed

Film

Fes

tival

“Tôt

ou

Tard

” B

EST

FILM

In

tern

atio

nal S

hort

Film

Fe

stiv

al M

unic

h

“Hed

gehu

g”

BEST

aN

IMaT

Ed F

ILM

ph

ilade

lphi

a Fi

lm

Fest

ival

Een

com

pila

tie sa

men

gest

eld

door

het

met

steu

n va

n

Bijlage 1: De filmposter

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht

1. Mama Eekhoorn vertelt het verhaal

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht

2. Muis gaat op pad

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht

3. Vos wil Muis als diner

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht

4. uil wil Muis in zijn thee

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht

5. Slang nodigt Muis uit op zijn ‘feest’

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht

6. Maar oh! Muis staat plots oog in oog met een Gruffalo

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht

7. Muis en de Gruffalo gaan samen op pad

Bijlage 2: Prenten voor de reconstructie opdracht

8. Muis kan ontsnappen van de Gruffalo

Copyright © Axel Scheffler and Macmillan Children’s Books

AGruffalo m

ask

to colour and mak

e

Directions:

1.C

olour in!2.

Stick on to some card

3.C

ut out mask along dotted lines

(ask an adult to help with the cutting out)

4.C

ut around eye and mouth holes

5.Tape a pencil to the back of the m

ask, just under the m

outh. Now

hold the mask

to your face and go 'Grrrrrrrrrrrrrr!'

Now you

can be

The Gruffalo!

Bijlage 3: Het Gruffalo-masker

Bijlage 4: De wonderschijf van VrOEG OF LAAT

werkBlAd wonderschijfKnip de rondjes uit, maar knip ze niet los. vouw de rondjes om.

Kleef de cirkels tegen elkaar en perforeer ze links en rechts in het midden zodat je 2 gaatjes hebt. Knoop vervolgens 2 even lange touwtjes links en rechts in de schijf.Hou de touwtjes vast en laat iemand anders aan de schijf draaien.

bijlage

01

Bijlage 5: De dag- en nachtschijf van VrOEG OF LAAT

dAg- en nAchtschijf

bijlage

02

rAAd je plAAtje

bijlage

03

Bijlage 6: Afbeeldingen van EGEL WIL EEN KNuFFEL