De Europese Tunnelrichtlijn en de toepassing ervan in Vlaanderen

Imagine the result

De Europese Tunnelrichtlijn en de toepassing ervan in Vlaanderen

Bert Geukens

Inhoud WETTELIJK KADER •  Europa •  België en Vlaanderen •  Eisen Europese tunnelrichtlijn

o  Infrastructureel o  Organisatorisch o  Operationeel o  Veiligheidsdocumentatie

TOEPASSING IN ONTWERP •  Ontwerpproces en veiligheidsbeschouwing •  Verschillende types tunnels •  Veiligheidssystemen

Wettelijk kader

Europees kader •  Hoog uniform en constant niveau van veiligheid en comfort op het trans-Europese wegennetwerk (TERN)

•  Tunnelbranden o  Mont Blanc tunnel o  Tauern tunnel o  Gotthard tunnel o  !

!Europese richtlijn 2004/54/EG (Tunnelrichtlijn) inzake minimumveiligheidseisen voor tunnels in het trans-Europese wegennet van 29 april 2004

Doel Europese tunnelrichtlijn

Doel: •  Minimaal veiligheidsniveau voor

weggebruikers in tunnels door "  preventie van kritische gebeurtenissen die

mensenlevens, milieu en tunnelinstallaties in gevaar kunnen brengen

"  bescherming te bieden bij ongevallen

Toepassingsgebied: •  Tunnels> 500m in TERN " in gebruik, in

aanbouw of in ontwerp Timing: •  Conformiteit tunnels met richtlijn tegen 30

april 2014

TERN – netwerk door België

Eisen Europese tunnelrichtlijn

•  Infrastructureel •  Organisatorisch

o  Bestuursorgaan o  Tunnelbeheerder o  Veiligheidsbeambte o  Inspectie-instantie

•  Operationeel •  Documentatie en rapportering

Omzetting Europese

tunnelrichtlijn in Belgische

regelgeving

•  Verplichting voor elke lidstaat om ER om te zetten in nationale reglementering

•  Verdeling van bevoegdheden in België o  Wettelijke omzetting ER = mix van federale

en gewestelijke bevoegdheden •  Interferentie met bestaande

reglementeringen (niet tunnel specifiek) o  Decreet op ruimtelijke ordening, wetgeving

betreffende preventie brand en ontploffing, arbeidsreglementering, VLAREM, openbare veiligheid,!

•  Bestuurlijk niveau o  Verschillende bestuursniveaus betrokken:

federale en gewestelijke overheidsdiensten, provincies, gemeenten

Omzetting Europese


regelgeving

Federaal •  Wet 9-5-2007 betreffende de minimale technische

veiligheidsnormen voor tunnels in het trans-Europese wegennet

•  KB 6-11-2007 betreffende de minimale technische veiligheidsnormen voor tunnels in het trans-Europese wegennet

Omzetting Europese


regelgeving

Vlaams Gewest •  Decreet van 1-6-2007 betreffende de

minimumveiligheidseisen voor tunnels in het trans-Europese wegennet

•  BVR van 23-11-2007 betreffende de minimumveiligheidseisen, de wijze van goedkeuring van het ontwerp, de veiligheidsdocumentatie, de ingebruikstelling, de wijzigingen en periodieke oefeningen m.b.t. de tunnels in het trans-Europese wegennet

•  MB van 22-1-2008 houdende aanwijzing van het bestuursorgaan voor tunnels in het trans-Europese wegennet

Omzetting Europese


regelgeving

•  Aansporing Europese Unie voor lidstaten: o  vergelijkbaar veiligheidsniveau toepassen

tunnels buiten TERN of < 500m •  Belgische wetgeving = gelijklopend aan Europese

tunnelrichtlijn o  mogelijkheid tot uitbreiding

toepassingsgebied bij regeringsbesluiten is voorzien, maar (nog) niet uitgewerkt

o  # Nederland: wettelijke toepassing ER alle tunnels > 250m

o  uitbreiding wel voorzien in interne instructies, cfr. dienstorders Agentschap Wegen en Verkeer

•  Interferentie met bestaande reglementeringen (niet tunnel specifiek) o  mogelijke tegenstrijdigheden en/of

bevoegdheidsconflicten " afstemming nodig

Omzetting Europese

tunnelrichtlijn in België -

samenwerking

•  Verplichting voor elke lidstaat om op nationaal niveau methodologie voor risicoanalyse te gebruiken " geharmoniseerde Europese methodologie

•  Samenwerking 3 gewesten en Belgische Staat " via overeenkomst tussen ministers en staatssecretaris

o  Uitwerken nationale methodologie o  Uitwisselen kennis en ervaring

Risicoanalyse (Art 13)

Toepassing Europese

tunnelrichtlijn in België

Vlaams Gewest •  3 TERN-tunnels > 500m: Kennedy, Craeybeckx

en Vier Armen •  3 nieuwbouwprojecten TERN-tunnels >

500m: Oosterweelverbinding, N-Z Limburg, Halle

•  bestuursorgaan o  Agentschap Wegen en Verkeer

•  tunnelbeheerder o  Agentschap Wegen en Verkeer o  Contractueel aangeduide tunnelbeheerder

(PPS, DBFM, concessie,!)

•  beleidskeuze o  vergelijkbaar veiligheidsniveau Tunnelrichtlijn

ook voor tunnels die niet behoren tot TERN of < 500m


Infrastructureel


Taken bestuursorgaan •  Toezien op alle veiligheidsaspecten •  Toestemming om tunnels in gebruik te

nemen •  Ervoor zorgen dat:

o  Tunnels geïnspecteerd worden " veiligheidseisen

o  Organisatorische en uitvoeringsplannen opgesteld worden voor training hulpdiensten

o  Procedures voor sluiting tunnels opgesteld worden

o  Risicobeperkende maatregelen geïmplementeerd worden

Organisatorisch


Taken Tunnelbeheerder •  Verantwoordelijk voor de exploitatie van de

tunnel •  Toelichtend verslag opstellen voor elk

significant incident of ongeval

Organisatorisch


Taken Veiligheidsbeambte •  Coördineert alle preventieve en

veiligheidsmaatregelen t.b.v. gebruikers en personeel: o  Meewerken aan nood- en veiligheidsplannen o  Meewerken aan acties in noodsituaties o  Meewerken aan oefeningen o  Advies verlenen o  Controle onderhoud o  Meewerken aan evaluatie incidenten/

ongevallen o  !

Organisatorisch


Organisatorisch

Inspection and external point of view

Risk analysis

Technical reference system

Safety measures

Safety documentation

Analysis of incidents

Exercise every year

Feedback from operation

Maximum 6-YEAR

VIRTUOUS CIRCLE

Administrative Authority

Tunnelmanager

Emergency Service Tunnel

Aut

horis

atio

n M

anag

emen

t

Cover

Safety Officer

Coordination

Inspection Entity

Opinion

Opinion

Advice

check

Eisen Europese tunnelrichtlijn Organisatorisch

Binnenlandse zaken

Hulpdiensten Politie Brandweer Civiele Bescherming

Steden en Gemeenten

Provincie Veiligheids-beambte

Inspectie-Instantie

Het Tunnel-beheer

Bestuurs-orgaan

Verkeerscentrum

Wachtdienst

Federaal

Lokaal

Vlaams


Organisatorisch


•  VLAAMSE OVERHEID 1. ADMINISTRATIVE AUTHORITY = AWV 2. TUNNEL MANAGER = AWV/TWA/Dienstkring 3. PROJECT DELIVERY MANAGER =

Dienstkring/EVT/EMT 4. TUNNEL OPERATIONS MANAGER = District/

EMT/VTC 5. TUNNEL MAINTENANCE MANAGER =

District/EMT 6. TUNNEL SAFETY OFFICER = EVT 7. INSPECTION ENTITY = TOD van MOW 8. SERVICE PROVIDERS

Organisatorisch


•  Bestuursorgaan (AWV) o  Beslist over ontwerp, veiligheidsdocumentatie, openstelling

tunnel o  Bevoegdheid om tunnel te sluiten of gebruik te beperken " toetst conformiteit Europese tunnelrichtlijn " voorlopig volgens Nederlandse veiligheidsrichtlijn " ontwikkeling Vlaamse richtlijn + standaard

•  Gemeente ( + Brandweer) * o  Levert bouwvergunning af o  Controleert en inspecteert brandveiligheid o  Bevoegdheid om tunnel te sluiten " toetst conformiteit

bouwvergunning

* Decreet op Ruimtelijke ordening en Wet 30-7-1979 betreffende de preventie van brand en ontploffing

Organisatorisch Vlaams Gewest

• # invalshoeken

• # interpretaties

• # expertise

# afstemming nodig


•  Beleidsnota 2009-2014 minister van openbare werken " veiligheid tunnels conformeren aan Europese

tunnelrichtlijn " investeren in dynamisch verkeerbeheer

•  Maatregelen o  Uitbouw Vlaams Tunnelcentrum (VTC) o  Dynamisch Verkeersmanagement in en rond

tunnels (DVM) o  Veiligheidsdossiers + aanpassingen tunnels o  Opmaak calamiteitenbestrijdingsplannen / nood- en

interventieplannen o  Uitwerken organisatievorm in AWV die voldoet aan

eisen tunnelrichtlijn

Beleidsmaatregelen Vlaams Gewest


•  Exploitatiemiddelen •  Calamiteitenbestrijdingsplannen •  Tunnelwerkzaamheden •  Management van ongevallen en incidenten •  Activiteit van het controlecentrum •  Tunnelafsluiting •  Vervoer van gevaarlijke stoffen •  Inhalen in tunnels •  Afstand tussen voertuigen en snelheid

Operationeel


•  Invulling geven aan wettelijke verplichting

•  Doel: o  verzekeren min. veiligheidsniveau tunnelgebruikers o  Traceerbaarheid gemaakte keuzen en afwegingen o  Vastleggen gebruik en randvoorwaarden m.b.t.

veiligheid o  Verplichting en verantwoordelijkheid tunnelbeheer

ea.

•  Opstellen door Tunnelbeheerder, samen met: o  Veiligheidsbeambte o  Hulpdiensten (brandweer, politie, medische) o  Bevoegde overheid (gemeente / provincie /

federaal)

Veiligheids-documentatie


Veiligheidsdossier voor verkeerstunnels op het grondgebied van het Vlaamse Gewest

•  Algemeen

•  Projectverloop •  Historisch overzicht van de belangrijkste keuzes en

besluiten

•  Uitgangspunten •  Werkingsgebied •  Betrokken partijen/belanghebbenden •  Gebruik

•  Wegaspecten •  Verkeersaspecten •  Gevaarlijke stoffen •  Gebruik tijdens onderhoud

•  Eisen •  Wet- en regelgeving voor veiligheid van wegtunnels •  Bijzondere voorschriften uit andere procedures •  Aanvullende eisen


Dienstorder MOW/

AWV/2008/25


Veiligheidsdossier voor verkeerstunnels op het grondgebied van het Vlaamse Gewest

•  Tunnelsysteem

•  Beschrijving tunnel, infrastructuur en voorzieningen •  Beheersorganisatie •  Calamiteitenbestrijding

•  Veiligheidsverantwoording •  Verantwoording veiligheidseisen •  Risicoanalyse •  Eindbeschouwing


Dienstorder MOW/

AWV/2008/25

Inhoud WETTELIJK KADER •  Europa •  België en Vlaanderen •  Eisen Europese tunnelrichtlijn

o  Infrastructureel o  Organisatorisch o  Operationeel o  Veiligheidsdocumentatie

TOEPASSING IN ONTWERP •  Ontwerpproces en veiligheidsbeschouwing •  Verschillende types tunnels •  Veiligheidssystemen

Toepassing in ontwerp

Van ontwerp tot oplevering

VO DO UO Realisatie OL

Civiel

Functionele analyse VO UODO Realisatie Oplevering

VTTI

Integraalproces

VODO UO

DO

Civiel

FO & Analyse

VOUO Realisatie

OpleveringVTTI

Realisatie

Het ontwerpproces Scenario-analyse

Veiligheid scenario’s

&Operationele Scenario’s

Verkeersafwikkeling

Incident beheersing

Functionele analyse

Functie 1

Functie 2

Functie 3

Functie 4

Functie 5

Functie 6

Functie 7

Functie 8

Functie 9

Functie 10

Functie 11

Functie 12

Functie 13

Functie 14

Functie 15

Functie n

Functie vervuller1 en 5

Functie vervuller4, 6 en n




Functie vervuller10



Oplossing 1

Oplossing 2

Oplossing 3

Oplossing 1

Oplossing 2

Veiligheids processen

Eisen aan processen Eisen aan de functies

Gebundelde eisen aan de functies Eisen aan oplossingen

Project specifieke eisen en uitgangs-punten

Zelfredding

Hulpverlening

Veiligheidsbeschouwing

Safety Level Criteria

Safe and Cost-Justified Tunnel System

Unacceptable safety level

Socio-economic and Cost/Benefit Criteria

Plan a Safe Tunnel System

Safety Features (Re) define

(Infrastructure & Operational)

Safety Analysis

Evaluation

No

Acceptable safety level

Yes: Changes?

Verschillende type tunnels

| 1 november 2010 | © ARCADIS 2010 Dia 44

Geboorde tunnel

Aandachtspunten

•  Dwarsverbindingen om de 250 meter

•  Kleine waterkelders •  Weinig ruimte voor technische

apparatuur •  Kabelkanaal of door het

ballastbed

Westerscheldetunnel

Hubertustunnel

Cut and cover

Aandachtpunten •  Luchtdicht maken van de

tunnelbuis tov middentunnelkanaal

•  1 of 2 waterbergingen

•  Voldoende ruimte reserveren voor apparatuur aan het plafond

•  Ventilatienissen

Tunnel Swalmen

Roertunnel (gedeeltelijk)

A2 Leidsche rijn

Zinktunnels

Aandachtpunten •  Waterdicht maken van de

voegovergangen

•  Ruimte reservering voor waterberging

•  Voldoende ruimte reserveren voor apparatuur aan het plafond

•  Ventilatienissen

Coentunnel

Roertunnel (Gedeeltelijk)

Noordtunnel

Beneluxtunnel

Bedrijfs- omstandigheden

Bedrijfsomstandigheden Normaal

Incident

Standby na detectie

Calamiteit

Calamiteit+

Evacuatie

Bijzonder onderhoud

Incident beheersing

Zelfredding + hulpverlening

Verkeers-afwikkeling

Bedrijfsomstandigheden

Calamiteit

Normaal a b

Incident /

Standby na detectie

a b c

a b c

•  Tunnelventilatie (a) 100% •  Vluchtroute op overdruk, verlichten

en openstellen (c)

Calamiteit + Evacuatie a b

c

•  Tunnel afsluiten (a +b) •  Stoppen waterafvoer •  Tunnelventilatie (b) in tegenrijrichting •  Leidingwerk op druk brengen

•  Evacuatie verlichting aan •  Vluchtroute vrijgeven •  Weggebruikers informeren •  Aanrijroute hulpdiensten vrijgeven

Opbouw functies in besturing •  Functionaliteit beperkt zich veelal tot één buis •  Informatie voor het wijzigen van bedrijfsomstandigheden zijn

voldoende voor verdere informatieoverdracht

Wat valt op!

Buis

MTK

Buis

Gezamenlijk

•  Verlichtingtunnel, vluchtdeuren en geleiding

•  Tunnelventilatie •  Communicatie •  Detectie hulpposten •  Verkeerssystemen

•  Brandblus •  Waterafvoer

•  Overdrukventilatie •  Vluchtwegverlichting

•  Bergingscapaciteit voor het opvangen regenwater

•  Bergingscapaciteit voor het bufferen van vloeistoffen uit MPK 30 + 240 m$

Voorkomen van plasvorming

Middenpompkelder

Hoofdpompkelder Hoofdpompkelder

Vloeistofafvoersysteem

•  Opvangen van vloeistoffen in de tunnel

•  Bergingscapaciteit 30 m$ •  Pompcapaciteit 2 m$/min

Opbouw pompkelder

Normaalbedrijf

Hoofdpompkelder

Zandvang/ WaterslotFirst-flush kelder

Zandvang/ Waterslot

WaterkelderFirst-flush

kelder

WaterkelderWaterkelder Zandvang/ Waterslot

First-flush kelderZandvang/Waterslot

Waterkelder

First-flush kelder

Waterkelder

Waterkelder

Calamiteit

Zandvang/ WaterslotFirst-flush kelder

Zandvang/Waterslot

Waterkelder

First-flush kelder

Waterkelder

Waterkelder

•  regenbui

•  Afvoerpompen stoppen •  Maximale bergingscapaciteit benutten •  Alleen afvoeren indien echt noodzakelijk

Ventileren

Afvoeren luchtvervuiling als gevolg van emissie verkeer

Ventilatiesysteem

Richting langsventilatiestroom

Con

cent

ratie

Concentratie vervuiling

Langsventilatie

Langsventilatie met injectoren

Afvoeren luchtvervuiling als gevolg van emissie verkeer

Ventilatiesysteem

Afvoer

Toevoer

Verkeersruimte

Verkeersruimte

Afvoer

Toevoer

Dwarsventilatie

Wat gebeurt er bij een incident met brand?

Ventilatiesysteem

Rijrichting

Rijrichting

•  In incidentbuis: ventilatievermogen naar 100%

•  Ventilatie in beide buizen in zelfde richting

•  Rook wordt door de tunnelbuis afgevoerd naar de uitgang

•  Incident alleen benaderbaar vanuit rijrichting

•  Toevoer van lucht wordt op de plaats van het incident gestopt

•  Langs ventilatoren zorgen dat de rook zich niet verspreid

•  Via afzuigkanaal wordt de rook afgevoerd

•  Incident vanuit beide rijrichtingen benaderbaar

Samenvatting •  Veiligheid wordt gerealiseerd door het gehele systeem o  Civiele constructie o  Technische installaties o  Hulpdiensten o  Operator

•  Integrale aanpak noodzakelijk •  Ontwerpprocessen civiel en installaties op

elkaar afstemmen •  Gezamenlijk verantwoordelijk bij oplevering

Imagine the result

[email protected]

De Europese Tunnelrichtlijn en de toepassing ervan in Vlaanderen

Documents

Transcript of De Europese Tunnelrichtlijn en de toepassing ervan in Vlaanderen