De Bibliotheek in Beeld - nobb.nl · transformeren van een projectorganisatie naar een...
46
De Bibliotheek in Beeld Jaarverslag 2016 - Noord Oost Brabantse Bibliotheken
Transcript of De Bibliotheek in Beeld - nobb.nl · transformeren van een projectorganisatie naar een...
De Bibliotheek in BeeldJaarverslag 2016 - Noord Oost Brabantse Bibliotheken
2
1.011.993
uitleningen
in 2016
3
Inhoudsopgave
Voorwoord 4
Collectie 6
Huisvesting 8
Noord Oost Brabantse Bibliotheken voor de jeugd 10 Samenwerking met de scholen 10 Mediawijsheid 11 Landelijke campagnes 11 VoorleesExpress 13 Read2Me voorleeswedstrijd 13 Leesmiljonairs 13
Noord Oost Brabantse Bibliotheken voor volwassenen 14 Jaar van het Boek 14 E-books 14 Jaarthema 15 Communities 16 Sportcafés 18 Verhaaladviezen 18 KennisMakers 19 YouTube 20 Landelijke campagnes en schrijversbezoeken 20 Nederland Leest 20 Voor laaggeletterden 21 Verbreding 23 Erfgoed 23
Noord Oost Brabantse Bibliotheken per gemeente 25 Gemeente Bernheze 26 Gemeente Landerd 28 Gemeente Oss 30 Gemeente Uden 34 Gemeente Veghel 38
Bestuur en organisatie Noord Oost Brabantse Bibliotheken 42 Van projectorganisatie naar netwerkorganisatie 42 Essay de programmering 42 Opleiding community librarian 43 Jonge Bibliothecarissen Netwerk Brabant 43 Queeste 44 Act-me traject 44 Vrijwilligersbeleid 44 Certificering 44 Ziekteverzuim 45 Ondernemingsraad 45 Raad van Toezicht 45
4
2016 was een succesvol jaar voor bibliotheken:
het aantal jeugdleden neemt landelijk weer
toe en we zien steeds meer kinderen en
jongeren gebruik maken van de diensten van de
bibliotheek. Wie op een willekeurige middag de
bibliotheek binnenloopt, ziet groepjes jongeren
in stilte studeren of juist opdrachten bespreken
met elkaar. De bibliotheek is in de beeldvorming
niet langer saai en suf, maar een levendige
plaats waar alle generaties samenkomen. Die
trend zien we ook in onze eigen Noord Oost
Brabantse Bibliotheken.
Afgelopen jaren is veel aandacht gegaan naar
nieuwe en andere vormen van programmeren
en collectioneren. Nu is het in veel gemeenten
tijd om de huisvesting passend te maken aan
de eisen van de bibliotheek in de 21e eeuw.
Bijvoorbeeld meer ruimte voor ontmoeting,
voor studie en voor cursussen en spreekuren.
Een aantal van onze bibliotheken is daar nu
nog onvoldoende op toegerust. Planvorming
hiervoor heeft onze aandacht gekregen in 2016,
vaak op initiatief van het gemeentebestuur.
Zowel voor de grotere stadsbibliotheken Oss en
Uden, als in kleinere vestigingen zoals Heesch,
Lith en Zeeland. In 2017 worden de plannen
hiervoor verder uitgewerkt.
Een belangrijke ontwikkeling in 2016 was
de vorming van Gemeente Meierijstad (de
samenvoeging van de gemeenten Schijndel,
Sint Oedenrode en Veghel). De gemeente Veghel
behoorde natuurlijk al tot ons werkgebied,
en vanaf 2017 komen daar Schijndel en Sint
Oedenrode bij.
Voorwoord
een levendige
plaats
5
In 2016 zijn hiervoor alle bestuurlijke en
praktische afspraken gemaakt. De vestigingen
waren eerder onderdeel van Bibliotheek de
Meierij. Deze bibliotheekorganisatie gaat
per 1 juli 2017 verdwijnen. Een aantal van hun
personeelsleden is in dienst gekomen van
onze organisatie. In 2017 zal de inhoudelijke
aansluiting van de vestigingen bij onze
programmering de aandacht krijgen.
De beweging om onze organisatie te
transformeren van een projectorganisatie
naar een netwerkorganisatie is in 2016 verder
in gang gezet en begint stevig vorm te krijgen.
De bibliotheek is steeds vaker een partner
in het lokale netwerk van organisaties, altijd
vanuit een van de vijf functies van de openbare
bibliotheek. De vijf wettelijke functies - het ter
beschikking stellen van kennis en informatie;
het bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling
en educatie; het bevorderen van lezen en
het laten kennismaken met literatuur; het
organiseren van ontmoeting en debat; het laten
kennismaken met kunst en cultuur - geven
houvast om de netwerkorganisatie verder vorm
te geven. Ook intern functioneert de organisatie
steeds meer als een netwerkorganisatie. Per
gemeente is er een zekere mate van autonomie
waardoor er armslag is om deel te nemen
binnen allerlei netwerken en keuzes te maken
die, binnen de gestelde kaders, aansluiten op de
lokale agenda.
Op financieel gebied zijn in 2016 de eerder
opgelegde bezuinigingen geëffectueerd.
Daarnaast is er ruimte ontstaan om te
investeren in innovatie. Zo is er in 2016 een
aantal nieuwe medewerkers aangenomen
die de nieuwe bibliotheek verder helpen
vormgeven. Die nieuwe kennis en ervaring zijn
een essentiële aanvulling om het kenniscentrum
te kunnen zijn dat wij voor ogen hebben in onze
gemeenten. Bovendien is in 2016 een begin
gemaakt met het weer op niveau brengen van
de egalisatiereserves.
Voor het komende jaar zien we het als een grote
uitdaging om nieuwe manieren te vinden om
leesplezier over te brengen aan kinderen en
jongeren. De jeugd is onze grootste doelgroep
en in aansluiting op landelijke ontwikkelingen
willen wij voorop blijven lopen om deze groep
te stimuleren te (blijven) lezen. Niet alleen op
school, maar juist ook in de privésfeer samen
met de ouders. De jeugd is onze toekomst en
het is onze belangrijke taak om kinderen en
jongeren op weg te helpen in de wereld van
lezen, leren en informeren. Met alle nieuwe
digitale mogelijkheden willen we onze
programmering zo aanpassen dat die nog beter
aansluiting vindt bij de behoeften en wensen
van deze doelgroep. Daar gaan we in 2017 met
hart en ziel aan werken.
Het bestuur van de Noord Oost Brabantse
Bibliotheken,
Gio van Creij, directeur-bestuurder
Mari Nelissen, bestuursvoorzitter
6
Het onderzoek dat in 2015 is gestart naar
gezamenlijk collectioneren, is in 2016 vervolgd.
Concreet betekent dit dat vanaf eind 2017 in
onze bibliotheken gezamenlijk gecollectioneerd
gaat worden: enkele specialisten stellen de
totale collectie samen op basis van profielen
per vestiging. Dit levert een tijdsbesparing
op, maar bovenal komt het de kwaliteit van
de collectie ten goede. Voor onze bibliotheken
is het niveau van de collectie zeer belangrijk,
en landelijk onderscheiden we ons hiermee.
Minder populaire maar belangrijke titels zijn
vrijwel altijd terug te vinden in onze collectie.
In 2016 is daarnaast gewerkt aan een
inhoudelijke visie op het collectiebeleid. In
een aantal besprekingen is samen met de
bibliotheken Den Bosch, Midden-Brabant,
Breda en opdrachtgever Cubiss een bijdrage
geleverd aan het ontwikkelen van een nieuwe
visie op collectiebeleid. Deze visie is vastgelegd
in het rapport Van collectie naar connectie.
Dit rapport vormt voor het komend jaar een
belangrijk uitgangspunt in ons denken over de
collectie. De belangrijkste verschuiving die we
waarnemen is die in de functie van de collectie:
stonden eerder bewaren en lenen centraal, nu
gaat het veel meer om inspiratie te bieden bij de
collectie en inzichten uit de collectie met elkaar
te delen.
Collectie
inspiratiebron
werkmateriaal
levend archief
7
Die nieuwe rol van de collectie als inspiratiebron, werkmateriaal en levend archief vraagt ook om een andere definitie van het begrip collectie. Tot nu toe omschreven we dat als ‘een verzameling goed toegankelijke en deskundig samengestelde fysieke en digitale bronnen’. Voortaan zal de collectie ook bestaan uit de kennis en verhalen van mensen en de gesprekken die ontstaan als zij die met elkaar delen. Het betekent dat je het karakter van de lokale gemeenschap af kunt lezen aan de collectie. Niet op de gebruikelijke manier, met behulp van ‘klantprofielen’ of iets dergelijks, maar aan de thema’s die vertegenwoordigd zijn in de collectie en de andere ordeningen die daarbij horen. Daaraan kun je immers zien waar mensen mee bezig zijn geweest, waar ze over nagedacht en gesproken hebben en tot welke nieuwe collectie dat geleid heeft. Bron: Van collectie naar connectie. Ministerie van Verbeelding, 2016.
Tijdperk Functie collectie Focus Technologie
t/m 19e eeuw bewaren collectie zelf depot
20e eeuw lezen emancipatie leeszaal, distributie lenen
eeuwwisseling lenen behagen bezoeker retail, agora, third place
nu gewenst... inspiratie, inzicht delen interactie met gebruiker creëren, werkplaats
Momenteel zijn we ook bezig om het idee van
mensen als onderdeel van onze collectie verder
vorm te geven. Hoe neem je hun kennis op in de
collectie en hoe zorg je ervoor dat deze vorm van
collectioneren past binnen een collectiebeleid
gebaseerd op betrouwbare bronnen? Een
andere vraag die wij ons stellen is hoe wij
onze activiteiten tot onderdeel van de collectie
kunnen maken. Na een activiteit (lezing,
debat, workshop, etc.) blijft er soms weinig
‘materiaal’ over en na verloop van tijd kan het
zijn dat er niets meer over terug te vinden is
in de catalogus of op de website. Hoe kunnen
we ervoor zorgen dat we op een eenvoudige
manier de activiteiten kunnen toevoegen aan
onze collectie? We denken hierbij onder meer
aan de mogelijkheden om kwalitatief goed
beeldmateriaal van een activiteit te maken en te
ontsluiten. Deze zaken hebben de komende tijd
onze aandacht, natuurlijk in samenhang met
ontwikkelingen op het gebied van de landelijke
digitale collectie. Wat verder opviel in 2016 op
het gebied van de collectie:
• Door de komst van het stadsarchief in
de bibliotheek Oss is er veel aandacht
voor lokale geschiedenis, genealogie en
fotocollecties gekomen.
• In Veghel en Schaijk is voor dementerenden
en hun mantelzorgers een Dementheek
gestart.
• Mede door de noodopvang voor vluchte-
lingen is in ons hele werkgebied extra ge-
ïnvesteerd in materialen en voorzieningen
voor deze doelgroep.
8
De afgelopen jaren is er binnen onze bibliothe-
ken veel aandacht gegaan naar vernieuwingen
op het gebied van de programmering en de
collectie.
Op deze gebieden lopen we voorop: veel
bibliotheken komen op bezoek om inspiratie
op te doen naar aanleiding van onze
programmering. Maar wat nu een belangrijk
aandachtspunt is, is de veroudering van een
aantal van onze panden. Ze voldoen niet meer
aan de eisen die we stellen aan de bibliotheek
van de 21e eeuw: ze zijn gebouwd en ingericht
op basis van de functies van de bibliotheek in de
20ste eeuw. Toen was het vooral belangrijk om
ruimte te hebben voor de collectie. Nu zijn er veel
andere wensen: veel studieplekken, ruimte voor
ontmoeting en debat, plaatsen voor workshops,
gedeelten waarin privacy-gevoelige spreekuren
gehouden kunnen worden, etc.
Een ander aspect dat in kernen, groot en
klein, veel aandacht krijgt is de functie die
de bibliotheek heeft in de publieke ruimte.
De bibliotheek die actief bijdraagt aan het
leefklimaat van de stad en centra. De bibliotheek
wordt vaak gezien als stabiele partner in
een samenwerkingsverband en veel functies
kunnen worden aangehaakt aan de educatieve
taken van de bibliotheek.
We lopen bij het uitvoeren van onze program-
mering nu regelmatig aan tegen de grenzen
(of overschrijden deze) van wat mogelijk is in
de huidige gebouwen. Huisvesting heeft dus
komende jaren onze bijzondere aandacht.
Huisvesting
9
In de gemeente Oss gaat veel aandacht naar de
vorming van het UitHuis in het centrum.
In Lith zal de bibliotheek in het komende of
volgend jaar verhuizen naar het voormalige
gemeentehuis dat zal worden omgebouwd tot
een multifunctionele accommodatie.
Ook in Zeeland (gemeente Landerd) staat de
omvorming naar een nieuwe multifunctionele
accommodatie in de planning. Concrete
planvorming start hierover in 2017 in overleg
met verschillende partijen.
In de gemeente Uden krijgt een visietraject
over de invulling van het ‘Mondriaanhuis’
steeds verder vorm. Eind 2017 zal hierover een
definitieve beslissing worden genomen.
In de gemeente Bernheze is er ook sprake van
een mogelijke verhuizing van de bibliotheek
in Heesch naar de huidige locatie van theater
“de Pas”. Ook daar zal dan een multifunctionele
accommodatie worden gevormd met partners
als het centrum voor cultuureducatie ‘De
Eijnderic’ en diverse welzijnsorganisaties.
In de gemeente Meierijstad zal de vestiging in
Schijndel verhuizen naar een ander gedeelte in
het huidige pand om plaats te maken voor een
vlakke vloer theater.
Voor het bestuur van de bibliotheek staat steeds
de inhoud en de kwaliteit van de dienstverlening
voorop. De partners in een multifunctionele
accommodatie moeten elkaar versterken in de
uitvoering van hun functies en waar mogelijk
synergievoordeel bewerkstelligen. Vaak ontstaat
innovatie uit nieuwe verbindingen en de MFA’s
bieden daarbij mooie kansen. Uitgangspunt
daarbij is altijd het nog beter kunnen uitvoeren
van de wettelijke bibliotheekfuncties.
10
Samenwerking met de scholen
Er is een intensieve samenwerking met de
scholen. Basisscholen die zijn gevestigd in
wijken ver buiten het centrum óf een populatie
hebben met veel taalachterstand hebben vaak
een bibliotheek op school. Steeds wordt er
maatwerk geboden al naar gelang de behoeften
en beschikbare middelen van de scholen. In de
dienstverlening naar de scholen staat altijd
leesbevordering en mediawijsheid centraal:
wat kan op de scholen met boeken, verhalen en
media worden gedaan?
Leerkrachten worden opgeleid tot lees-
coördinator in de cursus Open Boek van
de bibliotheek, teams ‘proeven boeken’ om
inspiratie op te doen en klassen starten met
activiteiten als de boekenkring.
Er is afgelopen jaar meer nadruk gelegd
op de samenwerking met het voortgezet
onderwijs. Er zijn middelbare scholen die het
bibliotheekabonnement op de lijst van verplichte
leermiddelen zetten voor alle brugklassers,
tussen de gymschoenen en de geodriehoek. Ook
zijn er voor het eerst KennisColleges gehouden:
colleges in de bibliotheek, gegeven door
docenten van middelbare scholen over hun
eigen vakgebied. Deze colleges werden
zowel door algemeen publiek als door
leerlingen van de middelbare school zelf druk
bezocht. Literaire middagen voor leerlingen in
samenwerking met middelbare scholen blijven
ook succesvol en zijn daarom een vast onderdeel
van de programmering.
JeugdNoord Oost Brabantse Bibliotheken voor de
In 2016
waren er 26.804
jeugdleden
11
Mediawijsheid
Zowel op de scholen als in de bibliotheken zijn
dit jaar weer veel projecten en activiteiten
uitgevoerd op het gebied van mediawijsheid.
Projecten over het veilig en bewust omgaan
met internet en sociale media, over cyberpesten,
maar ook over het verantwoord omgaan
met games en YouTube. Het aanbod is zowel
gericht op scholieren als op docenten. Speciale
aandacht gaat steeds vaker uit naar het leren
programmeren voor kinderen. Daar is veel vraag
naar vanuit het onderwijs en de kinderen zijn er
enthousiast over. De bibliotheek helpt scholen
hierbij door bijvoorbeeld projecten aan te
bieden rondom de Bee-Bot en de Ozobot, maar
ook workshops Scratch. Er werden workshops
rondom de Bomberbot gegeven in de bibliotheek,
waarbij kinderen leerden programmeren met
behulp van de robot Bomberbot. Dit was een
groot succes: de reacties van zowel kinderen als
hun ouders waren heel positief.
Daarnaast is er gestart met de doorlopende
leerlijn programmeren voor groep 1-2 tot
en met groep 8, unplugged, programmeren
zonder hulp van een computer of ander digitaal
hulpmiddel.
Landelijke campagnes
De twee belangrijkste campagnes voor de jeugd
zijn de Nationale Voorleesdagen in januari en
de Kinderboekenweek in oktober.
Bij de Nationale Voorleesdagen stond dit
jaar ‘We hebben er een geitje bij!’ centraal
als prentenboek van het jaar 2016. Doel van
deze jaarlijkse campagne is het stimuleren
van voorlezen aan kinderen die zelf nog niet
kunnen lezen. In veel vestigingen was er een
voorleesontbijt en overal werden activiteiten
rondom het prentenboek georganiseerd. Zo
konden kinderen met een echt pasgeboren
geitje op de foto en een geboortekaartje maken
van karton in de vorm van beschuit met muisjes.
Prentenboek van het Jaar 2016
12
Vervolg Landelijke Campagnes
De Kinderboekenweek in oktober had als
thema ‘Voor altijd jong!’ Opa’s en oma’s
stonden centraal. In alle vestigingen werden
activiteiten georganiseerd. Er was een
Kinderboekenweekfeest en kinderen konden
op zoek naar ‘gouden’ exemplaren van Sjakie
en de chocoladefabriek. Er werden exemplaren
van Roald Dahls klassieker verstopt op
kindvriendelijke locaties en zoektips werden
gegeven via Facebook en Twitter. De vinders
van de ‘gouden Sjakies’ mochten met hun
grootouders naar een workshop chocolade
maken, onder leiding van Willy Wonka.
Ook was er een ‘drawbooth’: een tekenhokje
waarin kinderen hun portret konden laten
tekenen met hun opa of oma.
Boek & Babbel (waarbij een bibliothecaris
vertelt over nieuwe boeken) ging in de
Kinderboekenweek één keer helemaal over
kinderboeken. De nieuwe trends in de wereld
van het kinderboek voor kinderen van 4 t/m
12 jaar kwamen aan de orde. Speciaal voor
grootouders maar ouders waren natuurlijk ook
welkom.
Opa’s en oma’s spelen een belangrijke rol in het leven van kinderen. Ook in kinderboeken komen opa’s en oma’s vaak naar voren. Opa en oma Pluis van Dick Bruna en de opa en oma van Madelief (Krassen in het tafelblad van Guus Kuijer), maar ook bijvoorbeeld opa Joe uit Sjakie en de chocoladefabriek (Roald Dahl), opa Tuitjes uit De wraak van Knor (Tosca Menten) of de oma van Jubelientje uit Jubelientje en haar liefste oma (Hans Hagen). Doel van de kinderboekenweek is zoveel mogelijk kinderen enthousiast maken voor lezen.
Kinderboekenweekgeschenk 2016
13
VoorleesExpress
De VoorleesExpress stimuleert de taal-
ontwikkeling van kinderen en verrijkt de
taalomgeving thuis. Twintig weken lang komt
een vrijwillige voorlezer thuis bij een gezin
met kinderen van 2 tot en met 8 jaar. Het gaat
hierbij om kinderen met een taalachterstand.
Zij worden door de school geadviseerd zich
aan te melden voor het project. De vrijwilliger
introduceert het voorleesritueel bij het gezin.
De ouders krijgen handvatten om het voorlezen
zelf over te nemen en kinderen op andere
manieren te stimuleren in taal.
In 2013 is de VoorleesExpress reeds in
samenwerking met de Bibliotheek Veghel
in Veghel geïntroduceerd. In 2016 is in de
gemeente Landerd een start gemaakt met het
voorlezen in gezinnen in Zeeland. In 2017 volgen
Schaijk en Reek. In Oss wordt samengewerkt
met Ons Welzijn onder de noemer Leesexpeditie
en in Uden onder de noemer Leesplezier. Ook in
de gemeente Bernheze zal de Voorleesexpress
in 2017 van start gaan. De VoorleesExpress is
bezig met het ontwikkelen van een nieuwe
web applicatie die vanaf januari 2018 door
alle VoorleesExpress locaties in gebruik wordt
genomen. Vanaf september 2016 neemt
VoorleesExpress Veghel deel aan de pilot om
de nieuwe applicatie uit te proberen. Deze
nieuwe web applicatie maakt het mogelijk voor
alle toeleiders, coördinatoren en voorlezers om
toegang en inzicht te krijgen in het systeem en
op die manier kan iedereen wekelijks bijhouden
wat de stand van zaken is.
Read2Me voorleeswedstrijd
De jaarlijkse voorleeswedstrijd Read2Me
voor brugklassers blijft populair en vindt
plaats in de gemeenten Bernheze, Oss en
Veghel. Het uitgangspunt van de Read2Me
voorleeswedstrijd is dat brugklassers van
verschillende scholen een fragment voorlezen
uit een boek, waar vervolgens een winnaar
uit voort komt. Deelnemende scholen houden
eerst een schoolronde op de school. Tijdens
de schoolronde strijden de deelnemers uit de
verschillende klassen tegen elkaar. De twee
winnaars van elke deelnemende school nemen
het tegen elkaar op in de bibliotheekronde, waar
uiteindelijk een regionale voorleeswinnaar uit
voortvloeit. De winnaar mag naar de provinciale
ronde. De winnaar van de provinciale ronde
mag door naar de landelijke finale.
Leesmiljonairs
Uit onderzoek is gebleken dat kinderen die in de
zomervakantie niet lezen, soms wel één à twee
niveaus terugvallen in hun leesontwikkeling.
Dit wordt de zomerdip genoemd. Om deze
zomerdip tegen te gaan hebben de bibliotheek
Uden, Volkel en Odiliapeel in de zomer van 2016
alle kinderen mét hun familie uitgenodigd om
deel te nemen aan het project ‘Leesmiljonairs’.
Het doel was om te proberen om gezamenlijk 1
miljoen minuten te lezen. Zowel het lezen thuis,
het voorlezen en het regelmatig bezoeken van
de bibliotheek telden mee. Bij de bibliotheken
konden de kinderen een speciaal Leesmiljonairs-
boekje ophalen waarin ze de gelezen minuten
konden opschrijven. Hoe meer ze lazen, hoe
rijker ze als leesmiljonair werden. In oktober
was er een spetterend afsluitingsfeest. Daar
kwamen alle kinderen in hun allermooiste
kleren samen om als échte miljonairs behandeld
te worden, inclusief chocoladefontein, DJ,
casinospelletjes, goochelaar
en een Amerikaanse slee voor
de deur. Zowel ouders als hun
kinderen waren enthousiast
over het project.
Gouden Griffel 2016
14
Jaar van het Boek
2016 werd landelijk uitgeroepen tot Jaar van het
Boek. Een gezamenlijk initiatief van Bijzondere
Collecties (UvA), de Koninklijke Bibliotheek,
de Leescoalitie, het Letterkundig Museum,
Stichting CPNB, Stichting Lezen en Stichting
Lezen & Schrijven. Een heel jaar lang stond
het boek in de bijzondere belangstelling, met
bestaande en nieuwe activiteiten en feestelijke
evenementen. Ook in onze bibliotheken zijn er
speciale activiteiten in het kader van het Jaar
van het Boek gehouden.
In alle gemeenten vond ‘Elke week een boek
cadeau’ plaats, waarbij in elke gemeente
beurtelings een boek werd overhandigd aan
een (bijzondere) lokale inwoner. Een boek
dat goed paste bij deze persoon of bij deze
organisatie. Aan iemand die op dat moment in
het nieuws was, iemand die een goed verhaal
kon gebruiken. Het leverde veel positieve
reacties op en veel aandacht voor het boek.
In Oss, Lith en Uden vertelden bekende
Ossenaren en Udenaren over hun favoriete
boek en het waarom. Het hele jaar stond er een
nachtkastje in de bibliotheken met daarop elke
twee weken een nieuw favoriet boek. Waarom
iemand dit boek zo mooi vond, werd uitgelegd
door middel van een informatiebord en sociale
media.
E-books
Iedereen die lid is van de openbare bibliotheek
kan e-books lenen. Eind 2016 hadden 3.217 leden
van onze bibliotheek een account om e-books
te lenen. In totaal werden er binnen onze
bibliotheken 24.650 e-books in 2016 uitgeleend
(tegenover 1.011.950 fysieke uitleningen).
VolwassenenNoord Oost Brabantse Bibliotheken voor de
In 2016
waren er 14.666
volwassen
leden
15
Jaarthema
Het jaarthema 2016-2017 is ‘Wat delen we met
elkaar?’ Het thema bouwt voort op thema’s van
de jaren ervoor, en laat mensen nadenken over
de uitdagingen waar we als burgers ‘iets’ mee
moeten. In onze complexe samenleving wordt
steeds duidelijker dat het weinig zin heeft
naar de ander te wijzen: “Jij moet veranderen!”
Zinvoller lijkt de vraag: ‘Wat delen we met
elkaar?’ Die vraag wordt daarom twee jaar lang
voorgelegd aan sprekers die onze bibliotheek
bezoeken. Daarnaast komt de vraag terug
in communities, zoals bij Werk en Inspiratie
(waar werkzoekenden bij elkaar komen, en
hun zoektocht naar werk met elkaar delen) en
bij Op verhaal komen (waarin mantelzorgers
verhalen delen over hun situatie). Er worden
gezamenlijke leesactiviteiten rondom het
thema ondernomen. Zo is er in 2016 een
leesavontuur rondom de Toverberg van Thomas
Mann geweest, waarbij mensen werden
uitgenodigd om na te denken over de vraag
‘Wat delen we met elkaar?’.
Ook archieven in ons werkgebied worden
enthousiast gemaakt om aandacht te besteden
aan de vraag ‘Wat deelden we (vroeger) met
elkaar?’ (en hoe is dat in de loop van de jaren
veranderd).
Diverse sprekers hebben in 2016 hun licht
laten schijnen over het jaarthema. Er zijn grote
publiekslezingen geweest van Lucas de Man
(Oss, ‘De man door Europa’ - over de Europese
samenleving die onder druk staat) en van Paul
Verhaeghe en Christien Brinkgreve (Uden, ‘Een
ander verhaal over autoriteit en gezag’ - over
het verlangen naar nieuwe vormen van gezag).
Zo wordt het jaarthema op allerlei manieren
aangevlogen. Dat is immers waar de bibliotheek
voor moet staan: alle standpunten en visies
voorleggen en mensen erop attenderen.
Ondanks dat mensen de afgelopen decennia anders zijn gaan lezen, blijft de behoefte aan verhalen, duiding, informatie, kennis en ontspanning. Boeken verrijken ons leven. Ze brengen ontroering en plezier. Boeken spelen een grote rol bij het vormen van onze cultuur en identiteit. Boeken laten zien wie we zijn, als mens én als samenleving. www.jaarvanhetboek.nl
Altijd op de hoogte van onze activiteiten en nieuwtjes? Meld u op de website aan voor de Nieuwsbrief van uw Bibliotheek!
www.nobb.nl
Volg ons op:
Wat zegt ‘De Toverbergons vandaag de dag?
NS Publieksprijs 2016
16
Communities
Al jaren is het samenkomen in de bibliotheek
rondom een bepaalde collectie een geliefd
onderdeel binnen de programmering. De
langstlopende groep is inmiddels de Lezers van
Stavast, waarbij liefhebbers van non-fictie zich
door een bibliothecaris laten bijpraten over
thema’s uit de non-fictie collectie. Aan de start
van het vijfde seizoen 2016-2017 (september) zijn
deze maandelijkse bijeenkomsten omgevormd
tot Tegenlicht Meet Ups. De Lezers van Stavast
avonden sloten altijd al nauw aan bij de thema’s
van het VPRO televisie programma Tegenlicht.
Door aan te sluiten bij het landelijke netwerk
van Tegenlicht Meet Ups is de zichtbaarheid
verder vergroot. Er is nog steeds een groep
trouwe bezoekers, maar regelmatig sluiten
nu ook nieuwe bezoekers aan, die interesse
hebben in het thema van die specifieke avond.
De invulling van de avonden is wisselend: soms
is er een spreker, soms een debat. In november
2016 was er bijvoorbeeld een debat over de
rol van grote farmaceutische bedrijven, die
medicijnen steeds duurder maken. Hoofdgasten
waren Hans Büller van stichting Fair Medicine
en Henk Jan Out, schrijver van het boek Leve
het geneesmiddel! dat onlangs verscheen. De
koppeling met de (actuele) non-fictie collectie
blijft een vast onderdeel van deze avonden.
Boekenproeven en Boek & Babbel, waarbij
bibliothecarissen vertellen over gelezen nieuwe
boeken, zijn voor een trouwe groep bezoekers
uitgelezen momenten waarop ze zich verdiepen
in onze collectie.
Nieuw in 2016 waren groepen van
mantelzorgers die in zowel de Bibliotheek Oss
als Bibliotheek Veghel samenkwamen rondom
het thema ‘Op verhaal komen’. In een serie van
vijf bijeenkomsten gingen mantelzorgers met
elkaar in gesprek aan de hand van thema’s uit
de collectie. Bijeenkomsten met aandacht voor
verhalen die mantelzorgers kunnen inspireren,
een steuntje in de rug kunnen geven, of
nuttige informatie kunnen verschaffen. In elke
bijeenkomst stond één thema centraal, zoals
veerkracht, empathie, verantwoordelijkheid, je
thuis voelen en geluk.
Naast deze community bijeenkomsten zijn
er in 2016 verspreid over het werkgebied vier
publiekslezingen gehouden rondom het thema
zorgen voor elkaar. Er waren lezingen van Sjef
van Bommel (over zijn boek ‘Ik ben niet kwijt’),
van Stella Braam, van Paul Teunissen (over zijn
boek ‘In de beste families) en van Christien
Brinkgreve.
De reeks bijeenkomsten en de publiekslezingen
rondom Op verhaal komen werden mede
mogelijk gemaakt door het Fonds Sluyterman
van Loo en het VSB Fonds.
17
Ik vond het fijn en bijzonder om de verhalen van anderen te mogen horen. Ongeveer tegelijkertijd met het traject bij de bieb ben ik me vanuit mijn praktijk gaan richten op begeleiding van mantelzorgers. Het idee speelde al langer en de bijeenkomsten hebben me hierin nog extra geïnspireerd.Deelnemer Op verhaal komen - Oss
De bijeenkomsten waren superleuk. De positieve benadering van een zwaar thema als mantelzorg sprak erg aan. Je kijkt vanuit de collectie van de bibliotheek naar thema’s als mogelijkheden, positieve energie en kracht. Sterke inhoud. Het initiatief zou op zo veel meer plekken uitgevoerd kunnen worden. Daar zitten zeker veel mantelzorgers op te wachten.Deelnemer Op verhaal komen - Veghel
Ook nieuw in 2016 was de groep ‘In Balans’ in bibliotheek Schaijk. In een reeks bijeenkomsten gingen
bibliothecarissen in gesprek over het thema In Balans zijn, steeds aan de hand van de collectie. Deze
groep wordt voortgezet in 2017.
Werk & Inspiratie, waarbij werkzoekenden samenkomen in de bibliotheek en aan de hand van de
collectie in gesprek gaan met elkaar, werd in 2015 gestart in Bibliotheek Veghel en in 2016 voortgezet
in Bibliotheek Uden en in de bibliotheken in de gemeente Bernheze. Ook in 2017 zal - verspreid over het
werkgebied - aandacht worden besteed aan werkzoekenden.
Het was heel bijzonder en waardevol. Ik wist niet dat er naast de ‘gewone’ boeken zoveel andere mooie en interessante boeken in de bibliotheek te vinden zijn. Nou ja, dat wist ik eigenlijk wel, maar het is erg leuk om hier uitgebreid op in te gaan. Om leestips te krijgen. Vooral het thema Balans spreekt mij erg aan. Ik heb er veel van geleerd! Deelnemer In Balans - Schaijk
Alweer een tijdje geleden hebben wij met heel veel plezier de workshop Werk & Inspiratie bij de bibliotheek gevolgd en naast de bewustwording van de eigen situatie, die van de andere deelnemers én de overeenkomsten, ontstond er een hechte groep met een zeer positieve kijk op het vak solliciteren. De negatieve ervaringen van de afwijzingen werden gedeeld en het is echt waar, gedeelde smart is halve smart.
Vooral de verhaaladviezen waren zeer goed en inspirerend en al met al heeft dit ons zeker handvatten gegeven in de jungle van solliciteren, vacatures en cv’s.
En ik kan wel voor de andere zeggen dat wij allen veel baat hebben gehad aan deze workshop, waarvoor (nogmaals) dank.
Deelnemer Werk & Inspiratie - Uden
18
Verhaaladviezen
Een terugkerend onderdeel in alle bibliotheken
is het maken van verhaaladviezen rondom
de collectie. Het betreft zowel adviezen voor
(individuele) bezoekers, maar ook steeds
vaker thematische adviezen bij specifieke
gebeurtenissen of tentoonstellingen. Ook bij de
communities worden thema-adviezen verzorgd
door de medewerkers. Omdat de adviezen er
visueel aantrekkelijk uitzien, is het voor veel
mensen een interessante kennismaking met
onderdelen van de collectie die zij nog niet
kennen. In 2016 werden er bijvoorbeeld thema-
adviezen gemaakt rondom Het Jaar van het
Boek, over het thema Grenzen (het thema van
de Maand van de Geschiedenis) en rondom
thema’s waar mantelzorgers mee te maken
hebben (in het kader van de community Op
verhaal komen).
Sportcafés
In 2016 was er veel aandacht voor sport. Op
maandag 21 maart werd in het theatercafé
van De Lievekamp in Oss voor de eerste keer de
voetbaltalkshow Over De Vleugels gehouden. De
avond stond in het teken van voetbalromantiek.
Gasten waren onder anderen Tom Bodde, Sjoerd
Mossou en Youri Mulder. Een paar maanden
later op woensdag 29 juni stond het theatercafé
in het teken van de naderende Olympische
Spelen. Tijdens het Olympisch Zomeravondcafé
werd er aandacht geschonken aan de Osse
sporters die deel gingen nemen aan de Spelen in
Rio en oud-Olympiërs. Gasten waren Annemarie
Verstappen, Bas van de Goor, Bas Verwijlen en
amazone Sanne Voets die later dat jaar op de
Paralympische Spelen goud won. Bedoeling is
dat beide initiatieven vaker gehouden zullen
worden.
SpannendeBoeken Weken2016
Libris LiteratuurPrijs 2016
Boekenweek-geschenk 2016
19
KennisMakers
Het project KennisMakers is in 2013 gestart
(in samenwerking met Bibliotheek Den
Bosch) en heeft elk jaar weer verrassende en
uiteenlopende lezingen en workshops in onze
bibliotheken opgeleverd. KennisMakers is een
oproep aan mensen om hun passie of kennis
te delen. De bibliotheek faciliteert en brengt
mensen bij elkaar. De onderwerpen die dit jaar
veel belangstelling trokken waren Esperanto en
face- en bodylanguage.
De achterliggende gedachte is dat de bibliotheek
een grote collectie en dus, samen met haar
medewerkers, veel kennis in huis heeft, maar
niet álle kennis. KennisMakers kunnen dit
aanvullen en daarmee de collectie van de
bibliotheek een extra dimensie geven. Mensen
komen niet langer alleen naar de bibliotheek om
kennis te halen, maar ook om kennis te brengen.
Belangrijk hierbij is de lokale verankering van
de bibliotheek: mensen uit eigen dorp of stad
worden direct betrokken en onderdeel van
de kennisdeling van de bibliotheek. Eind 2015
is er vanuit de landelijke Innovatieraad een
innovatiebijdrage van 10.000 euro verleend om
het project in 2016 verder door te ontwikkelen.
Een van deze doorontwikkelingen zijn de
KennisColleges. Twee colleges zijn gerealiseerd
in Bibliotheek Veghel, in samenwerking met
het Zwijsen College. Docenten mochten een
avond inhoudelijk ingaan op hun vakgebied.
Voorwaarde was dat het laagdrempelig moest
zijn, dus ook voor leken te volgen. Het eerste
KennisCollege ging over de natuurkunde achter
het menselijk lichaam, en de tweede over
China door de ogen van een Chinees. Specifieke
onderwerpen, die toch een heel breed publiek
trokken en beide keren zo’n 65 bezoekers.
Momenteel zijn we ook bezig om het idee van
mensen als onderdeel van onze collectie verder
vorm te geven. Hoe neem je hun kennis op in de
collectie en hoe zorg je ervoor dat deze vorm van
collectioneren past binnen een collectiebeleid
gebaseerd op betrouwbare bronnen?
20
YouTube
Medio 2016 is er een aanvraag ingediend
bij het Innovatiefonds van de Koninklijke
Bibliotheek om samen met partners te zoeken
naar een oplossing voor een probleem van elke
programmerende bibliotheek: de vluchtigheid
van het programma. Een programmerende
bibliotheek organiseert activiteiten, projec-
ten, debatten en lezingen over allerlei
onderwerpen, vaak verbonden met de collectie.
Het voorstel is om de programma’s vast te
houden door beeldmateriaal te ontwikkelen,
op YouTube te zetten en deze informatie via
de bibliotheekwebsite en de catalogusfunctie
doorzoekbaar en toegankelijk te maken. Door
opschaling kan er een landelijk archief ontstaan
van projecten dat ook door andere bibliotheken
als database voor ideeën gebruikt kan worden.
Vraag is hoe ontwikkelen we op een snelle
manier dat beeldmateriaal, hoe zetten we
dat op een goede manier op YouTube en hoe
verbinden we dat op een goede manier met
onze catalogus?
Nadat de aanvraag goedgekeurd werd is in het
laatste kwartaal van 2016 een aantal pogingen
gedaan om meerdere expertmeetings op te
zetten, maar pas in 2017 is het project echt van
start gegaan.
Landelijke campagnes en schrijversbezoeken
Ook dit jaar werd er in alle bibliotheken
aandacht besteed aan de landelijke campagnes,
zoals de Boekenweek (Was ich noch zu sagen
hätte, thema Duitsland), de Kinderboekenweek
(Voor altijd jong! Over opa’s en oma’s) en
Nederland Leest (Democratie, apart uitgelicht
verderop in dit verslag). Ook werd aandacht
gegeven aan diverse maanden, zoals de Maand
van de Spiritualiteit (Werk in evenwicht),
Maand van de Filosofie (Over de grens), de
Spannende Boekweken (Bloed in de polder) en
de Maand van de Geschiedenis (Grenzen). Er
kwamen allerlei schrijvers naar de bibliotheek.
Drukbezochte lezingen waren onder meer die
van Alexander Munninghoff en Paul Scheffer.
Nederland Leest
Van 1 tot en met 30 november 2016 vond de
jaarlijkse campagne Nederland Leest plaats.
Dit jaar stond niet één boek centraal maar een
thema, en wel: democratie. Bibliotheekleden
konden na het geven van hun mening over het
functioneren van de lokale democratie kiezen
uit drie boeken: Heer van de vliegen van William
Golding, Liefde en schaduw van Isabel Allende
en Morten van Anna Levander. Daarnaast
werden leden van de bibliotheek verzocht in
een stemhokje een stembiljet in te vullen en
te deponeren in een stembus. Het stembiljet
was bedoeld om inzicht te krijgen hoe in onze
regio gedacht wordt over het functioneren
van de lokale democratie. De resultaten van
de stemming werden als input gebruikt voor
het debat over het functioneren van de lokale
democratie in de diverse gemeenten. Er werden
drie debatten over het functioneren van de
lokale democratie georganiseerd:
• In Veghel stond het debat in ‘klare taal’ in
het teken van de aanstaande verkiezingen
in Meierijstad.
• In Oss en Uden ging het debat over het
functioneren van de lokale democratie én
enkele lokale thema’s.
21
Voor laaggeletterden
Laaggeletterdheid is een van de leidende
thema’s binnen het beleid van de NOBB en staat
in alle betrokken gemeenten als belangrijk
onderwerp op de lokale agenda. De publiciteit
rondom dit onderwerp in de afgelopen
jaren heeft er voor gezorgd dat het thema
bespreekbaar is geworden en professionals
en vrijwilligers de handen ineen slaan om
(potentiële) laaggeletterden te helpen.
De bibliotheken benaderen de bestrijding
van laaggeletterdheid dan ook lokaal en
organiseren netwerken om gezamenlijk de
mensen die het betreft te bereiken in de vorm
van het Taalhuis. De samenwerking met IBN is
ook in het afgelopen jaar succesvol geweest en
zal worden voortgezet.
Op het gebied van laaggeletterdheid zijn er veel
ontwikkelingen geweest in onze verschillende
gemeenten.
In de gemeente Oss vond in september
2016 de Kick-off Taalnetwerk Oss plaats.
Deze middag is een eerste stap gezet naar
bewustwording van een gezamenlijke aanpak
van laaggeletterdheid in de gemeente Oss. Met
elkaar kunnen we insteken op het herkennen,
signaleren en toeleiden van mensen met een
taalvraag naar een passend leeraanbod. Er is
door het programmateam Taalnetwerk Oss
gewerkt aan een Plan van Aanpak waarmee we
iedere Ossenaar de mogelijkheid willen bieden
tot een geletterd leven. Medio 2017 zal in de
Bibliotheek Oss een Taalhuis ontstaan waar
laaggeletterden, vrijwilligers, taalaanbieders,
maatschappelijke organisaties, bedrijven en
andere belangstellenden met hun (taal)vraag
terecht kunnen. Er worden al cursussen Klik &
Tik en Digisterker gegeven.
Tijdens de Week van de Alfabetisering in
september 2016 is het Taalpunt Veghel
omgedoopt tot Taalhuis Veghel. Om meer
bekendheid te krijgen voor het Taalhuis en over
laaggeletterdheid is er tijdens de wekelijkse
markt een eigen kraampje ingericht en samen
met twee taalambassadeurs werden mensen
aangesproken op de markt. In samenwerking
met Ons Welzijn, ROC en Gemeente Veghel
zal het Taalhuis Veghel verder worden
vormgegeven in 2017.
Nederland Leest is de grootste nationale leescampagne, zij werd voor het eerst georganiseerd in 2006. Tot en met 2015 stond tijdens de campagne één boek centraal, mét de aansporing het te lezen en er met anderen over te praten. De rol van de bibliotheek is de laatste jaren veranderd; meer dan ooit is het een centrum van ontmoeting en debat. De campagne Nederland Leest verandert mee, zij draait niet langer om één boek, maar om meningen. De campagne wil Nederland niet alleen aan het lezen zetten, maar ook aan het debatteren.
22
Vervolg voor laaggeletterden
In 2016 is de Bibliotheek Veghel voor het eerst
van start gegaan met de cursus Klik & Tik. De
groep zat meteen vol en er was sprake van een
wachtlijst. De behoefte is er en de deelnemers
doen heel graag mee. Klik & Tik blijft doorgaan
en daar komt in 2017 Digisterker bij. Naast de
bestaande leeskring is er een nieuwe groep
opgezet: de schrijfkring voor laaggeletterden.
In de gemeente Uden is in mei 2016 een
start gemaakt met TaalRijk. Hier kunnen
anderstaligen oefenen met de Nederlandse taal.
TaalRijk is bedoeld voor de inwoners van Uden,
Volkel en Odiliapeel voor wie het Nederlands
niet de moedertaal is. In kleine groepjes werkt
men op eigen niveau aan de kennis van de
Nederlandse taal, onder begeleiding van
ervaren NT2-docenten. Deelnemers oefenen
met lezen, luisteren, spreken en schrijven.
In september 2016 werd, tijdens de Week van de
Alfabetisering, een taallunch georganiseerd in
Bibliotheek Uden. Tijdens de taallunch werd het
rapport “Ken uw doelgroep: Laaggeletterdheid
en maatschappelijke kwetsbaarheid in Uden”
gepresenteerd. Aansluitend tekenden de
partners van het Taalnetwerk Uden gezamenlijk
een convenant waarin zij verklaren samen te
werken aan het bestrijden van laaggeletterdheid
in de gemeente Uden. Dit heeft geresulteerd in
een gezamenlijk projectplan en de aanstelling
van een Taalhuis coördinator.
De winst in de Udense aanpak zit in de
samenwerking van de netwerkpartners,
waardoor laaggeletterden beter bereikt
worden. Bibliotheek Uden is hard op weg naar
de oprichting van een Taalhuis, met daarbij een
belangrijke rol voor de Taalhuis coördinator.
In samenwerking met docenten van de
gemeente Uden is de bibliotheek in 2016 gestart
met Digisterker: een cursus over werken met de
e-overheid. Belangrijk want de overheid regelt
immers steeds meer digitaal.
In de gemeente Bernheze is Klik&Tik voortgezet
in Heesch, en sinds oktober 2016 ook van
start gegaan in Nistelrode. In bibliotheek
Heesch zijn er al enkele jaren wekelijks twee
cursusgroepen laaggeletterdheid “Leren?
Gewoon doen” met een docent van het ROC, in
samenwerking met Ons Welzijn die zorg dragen
voor de intakegesprekken en het werven van
taalvrijwilligers.
23
In 2017 zal in Nistelrode de eerste cursus voor
Digisterker starten.
Ook in de gemeente Landerd zijn de digitale
vaardigheden trainingen voortgezet in
samenwerking met het ROC. Nieuw dit jaar
was de samenwerking met IVIO-opleidingen
(Instituut voor Individuele Ontwikkeling). Er
was zoveel belangstelling voor dat er twee keer
een beginnerscursus is gegeven en twee keer
een gevorderden cursus. De bibliotheek en de
gemeente hechten er veel waarde aan om in
2017 verder vorm te geven aan de ontwikkeling
van deze activiteiten.
Ook is er een informatieavond georganiseerd
voor de vrijwilligers van Vluchtelingenwerk. Er
is uitleg gegeven over wat de bibliotheek doet
en welke collectie de bibliotheek ter beschikking
heeft. Er is een inventarisatie gemaakt waar
de behoeften van gebruikers liggen. Dit heeft
geresulteerd in het feit dat op bepaalde
momenten in de week de internetcomputer
gratis gebruikt kan worden.
Verbreding
Op het gebied van de verbreding zijn kunst,
cultuur, recreatie en toerisme belangrijke
pijlers van onze bibliotheken. Zo verzamelt en
ontsluit de bibliotheek de informatie voor UIT
(kunst en cultuur) en Toerisme. Er is steeds
meer informatie over kunst, cultuur, recreatie
en toerisme beschikbaar en de actuele stand
van zaken vergt continue aanpassingen. Daarbij
nemen de bibliotheken een sleutelpositie in, ze
functioneren als een toegangspoort tot cultuur.
De bibliotheek streeft ernaar om mensen
toegang te geven tot betrouwbare en volledige
informatie waarna zij hun eigen keuzes
kunnen bepalen. Dit wordt bijgehouden in een
digitale culturele agenda ten behoeve van de
website UITpunt Oss en UITpunt Veghel. Tevens
verzamelt de bibliotheek informatie over
recreatie en toerisme voor de websites Toerisme
Oss, Maasmeanders en Toerisme Veghel.
Zowel de websites UITpunt Oss en UITpunt
Veghel en Toerisme Oss, Maasmeanders en
Toerisme Veghel zijn gebouwd op basis van
G!DS, de digitale sociale en culturele kaart van
de openbare bibliotheken in Nederland.
Iedere bibliotheek beschikt over G!DS. Het is
een databank met organisatiegegevens op het
terrein van onder meer zorg, werk, onderwijs,
cultuur en recreatie.
Vanaf 2016 zijn er geen provinciale middelen
meer beschikbaar en zorgen de UITpunten
zelf voor kennisdeling op provinciaal niveau.
De beide UITpunten van de NOBB werken
hierin nauw samen. En twee keer per jaar is
er een overleg met de coördinatoren van de 8
Brabantse UITpunten.
Erfgoed
Het verleden verbindt het heden met de
toekomst. De lokale geschiedenis heeft
momenteel veel aandacht. Mensen zijn
benieuwd naar hun wortels, naar de verhalen
van vroeger. Veel boeken met aandacht voor het
verleden zijn populair. Ook vanuit het onderwijs
is er veel vraag naar lokaal erfgoed. Voor onze
bibliotheken is het daarom belangrijk om
erfgoed te blijven faciliteren, zeker in de grote
vestigingen.
Sinds 1 januari 2016 maakt het Stadsarchief
Oss officieel deel uit van de Bibliotheek Oss. Het
Stadsarchief heeft een historische collectie en
organiseert onder andere educatieve projecten,
lezingen, filmmiddagen en kleinschalige
tentoonstellingen. De kranten- en beeldcollectie
24
wordt steeds verder digitaal ontsloten
via de website en de publiekscomputers.
Tevens coördineert het Stadsarchief de Open
Monumentendag in de gemeente Oss, werkt veel
samen met historische kringen en is betrokken
bij de Archeologiedagen. Samenwerken, elkaar
aanvullen en versterken is het uitgangspunt.
Zowel binnen als buiten de bibliotheek.
Bibliotheek Veghel heeft in samenwerking met
de Heemkundekring Vehchele een lespakket
ontwikkeld voor het primair onderwijs: de 7
raadselen van Veghel (op basis van de Canon
van Veghel waarin ook een connectie is met de
collectie). In 2016 hebben vijftien klassen uit het
primair onderwijs deelgenomen aan dit project.
Het Brabants Historisch Informatie Archief zal
per 1 januari 2017 niet langer bijdragen aan het
Thuispunt in bibliotheek Veghel. De bibliotheek
vindt, in overleg met de gemeente, erfgoed
zo belangrijk dat zij toch probeert het lokaal
erfgoed op de kaart te houden.
In aanloop naar de nieuwe gemeente Meierij-
stad hebben de gezamenlijke heemkunde-
kringen van de nieuwe gemeente een voorstel
geschreven Erfgoedbeleid Meierijstad. Naar
aanleiding van dit stuk heeft de bibliotheek
Veghel een overleg georganiseerd met de
Heemkunde Vehchele en de Marktplaatsen
van de toekomstige gemeente Meierijstad om
zowel als bibliotheek, uitpunt, toerisme Veghel
en educatie aan te sluiten bij dit voorstel. Er is
besloten om een aanvulling te schrijven op dit
voorstel door de gezamenlijke marktplaatsen
en door de Bibliotheek, UITpunt en Toerisme
Veghel om op deze manier de samenwerking
op lokaal niveau in beeld te brengen.
In de bibliotheek in Uden wordt maandelijks een
Historisch Café gehouden, een inloopmiddag
waarbij medewerkers van Stichting Het
Uden-archief bezoekers informeren over de
Udense geschiedenis en genealogie. Tevens
is er die middag de mogelijkheid om te
chatten met medewerkers van het BHIC in
Den Bosch voor specifieke vragen en extra
achtergrondinformatie.
Ook in de Bibliotheek Zeeland (gemeente
Landerd) is vanaf november 2016 gestart
met een maandelijks Historisch Café.
Tijdens deze inloopmiddag zijn leden van de
Heemkundekring Zeeland aanwezig om de
bezoekers op allerlei gebied te woord staan.
Het is vooral de bedoeling om de bezoekers
te enthousiasmeren voor de Zeelandse
geschiedenis en genealogie. Er kunnen vragen
gesteld worden over alle onderwerpen die
hiermee in verband staan.
25
Noord Oost Brabantse Bibliothekenper gemeente
26
Aandacht voor de collectie was een belangrijk
speerpunt in 2016, zowel voor de jeugd als voor
de volwassenen. Voor kinderen van 8-11 jaar
werd gestart met de Boekenscouts, waarbij
kinderen eenmaal per maand samenkomen
in de bibliotheek Heesch, Heeswijk-Dinther
en Nistelrode om met elkaar te praten over de
nieuwste boeken. Het uitpakken van de boeken
leverde veel blije kindergezichten op en mooie
gesprekken over verhalen.
Volwassenen werden bijgepraat over de
nieuwste collectie bij Boek en Babbel, waarbij
een bibliothecaris vertelt over de aanwinsten
van de bibliotheek, soms aan de hand van een
thema. Boek en Babbel vond plaats in Heesch,
Heeswijk-Dinther en in Nistelrode.
Werkzoekenden konden in bibliotheek
Nistelrode terecht voor Werk en Inspiratie:
bijeenkomsten waarbij een bibliothecaris
inspiratie en inzichten biedt in de zoektocht
naar een nieuwe baan, door middel van
opdrachten, verhaaladviezen, gesprekken en
gastsprekers.
Er werden een aantal succesvolle lezingen
georganiseerd, bijvoorbeeld door schrijfster
Simone van der Vlugt in Heesch en een lezing
over transgenders in een volle bibliotheek in
Heeswijk-Dinther.
Bij Heesch Presenteert was de bibliotheek
aanwezig met een grote voorleesjurk, die veel
bezoekers trok naar het voorleespodium.
Op het gebied van digitale vaardigheden wordt
er zowel in Heesch als in Nistelrode (sinds
oktober 2016) een cursus Klik&Tik aangeboden,
waarbij deelnemers hun kennis op digitaal
gebied kunnen vergroten. In 2017 zal dit aanbod
worden uitgebreid met Digisterker, waarbij
mensen worden bijgeschoold op het gebied van
de digitale overheid. Ook zal er in 2017 aandacht
worden besteed aan laaggeletterdheid o.a. door
Gemeente
Bernheze
27
middel van een bijeenkomst voor professionals
op het gebied van zorg en welzijn.
In 2017 zal verder worden gewerkt aan plannen
voor een mogelijke verhuizing van de bibliotheek
in Heesch naar de huidige locatie van theater
“de Pas”. Daar zal dan een multifunctionele
accommodatie worden gevormd met partners
als het centrum voor cultuureducatie ‘De
Eijnderic’ en diverse welzijnsorganisaties. Voor
de bibliotheek is er geen directe noodzaak
om te verhuizen maar participatie in een
multifunctionele accommodatie kan zeker
efficiency- en synergievoordelen opleveren.
Andere plannen die op de agenda staan voor
2017 zijn de start van de VoorleesExpress, een
landelijk project gericht op de taalontwikkeling
van kinderen en op verrijking van de
taalomgeving thuis. De ambitie is om in totaal
20 gezinnen in 2017 in de gemeente Bernheze te
verbinden aan de VoorleesExpress.
In bibliotheek Heeswijk-Dinther zal in 2017 in
samenwerking met de HaDeejer (maandelijks
magazine over Heeswijk en Dinther) een
projectiepresentatie worden gehouden om
het 10-jarig bestaan van de digitale Hadeejer
te vieren. Het zal een compilatie zijn van
activiteiten/berichten/foto’s die de afgelopen
jaar 10 jaar op de site gestaan hebben.
28
Voorlezen is een van de mooie manieren om
de collectie onder de aandacht te brengen
van jong en oud. In zowel Schaijk als Zeeland
werd het voorlezen tijdens de Voorleesdagen
en Kinderboekenweek druk bezocht. Er waren
steeds tussen de 75 en 100 kinderen aanwezig.
In september 2016 is een start gemaakt met
het landelijke project De VoorleesExpress in
Zeeland. Bij zeven gezinnen wordt nu wekelijks
voorgelezen door een vrijwilliger, om de kinderen
te helpen met hun taalontwikkeling en vooral
ook om leesplezier bij te brengen. Zowel de
vrijwilligers als de gezinnen waarin voorgelezen
wordt ervaren dit als zeer waardevol. In februari
2017 start de VoorleesExpress ook in Schaijk en
Reek.
Maar voorlezen is niet alleen voor kinderen leuk!
Tijdens de Dag van de Ouderen werd zowel in
Schaijk als in Zeeland voorgelezen aan ouderen.
In Zeeland heeft dit geresulteerd in een bezoek
van een aantal bewoners van zorgcentrum
Compostella aan de bibliotheek en wordt er in
Compostella tweewekelijks voorgelezen door
een medewerker van de bibliotheek met een
vrijwilliger.
De collectie stond niet alleen bij voorlezen
centraal. In Schaijk is dit jaar een leesclub
met kinderen begonnen: de Boekenscouts die
iedere maand bij elkaar komen om de nieuwste
boeken te bekijken en te bespreken. In 2017 zal
dit ook in Zeeland van start gaan.
In Schaijk vond een reeks bijeenkomsten
plaats rondom het thema In Balans. In deze
bijeenkomsten gingen bibliothecarissen in
gesprek met bezoekers over het thema ‘in
balans zijn’, steeds aan de hand van de collectie.
In zowel de bibliotheek Schaijk als Zeeland
is de tentoonstelling Nederland in 51 dingen
geweest, waarbij typisch Nederlandse
voorwerpen centraal stonden (aan de hand van
het boek Nederland: een objectief zelfportret in
51 voorwerpen van Wim Brands). Vooral voor de
Gemeente
Landerd
29
oudere bezoekers (vaak met kleinkinderen) en
voor vrijwilligers van Vluchtelingenwerk was
deze presentatie de moeite waard.
Op het gebied van digitale vaardigheden was
er zoveel belangstelling voor cursussen, dat er
twee keer een beginnerscursus en twee keer
een cursus voor gevorderden werd gehouden.
Een aantal mensen kwam op de wachtlijst. Het
Tabletcafé, dat vanaf 2014 bestaat, heeft tot op
heden een vaste groep bezoekers, gemiddeld
ongeveer acht bezoekers per keer.
Succesvolle activiteiten in 2016 waren de Open
zondag tijdens de Wintermarkt in Zeeland, met
aandacht voor Kunst en Kitsch: 615 bezoekers.
In samenwerking met de Heemkundekring
Schaijk/Reek werd er een lezing gehouden door
Wim Daniëls met 95 bezoekers.
Voor 2017 is huisvesting een belangrijk
aandachtspunt. Zo staat een herinrichting van
bibliotheek Schaijk op de agenda. Om met de
eisen van de tijd mee te gaan is het wenselijk
dat de bibliotheek in Schaijk een modernere
uitstraling krijgt. In Zeeland zal aandacht
gaan naar de planontwikkeling voor het
Ontmoetingshuis/Dorpshuis, in samenwerking
met partners als KBO Zeeland, Brabantzorg,
Zorgcoöperatie Zeeland en Stichting
Jeugdbelangen Zeeland.
30
In de bibliotheken in Oss, Berghem, Lith
en Ravenstein is nauw samengewerkt
met het onderwijs. Er zijn meer dan 20
verschillende soorten projecten uitgevoerd
op 82 peuterspeelzalen en scholen, gericht
op leesbevordering, mediawijsheid en
programmeren. Een aantal van deze projecten
zoals Bomberbot en Happy Monster factory
worden ook in de bibliotheken als losse
workshops voor individuele kinderen uitgevoerd.
Daarnaast zijn bibliotheekmedewerkers
vaker actief op ouderavonden en betrokken
bij teambuilding voor leerkrachten. Zowel de
Bibliotheek als het Stadsarchief nemen deel aan
OKVO en organiseren voor een paar duizend
kinderen schrijversontmoetingen en historische
stadstochten.
In 2016 vond het Eerste Kinderboekenweekfeest
Oss plaats in samenwerking met boekhandel
Derijks en ROC De Leijgraaf waarbij lezen, spel
en techniek heel succesvol met elkaar werden
verbonden. Ook vrijwel alle jonge kinderen
uit Berghem, Lith en Ravenstein kregen een
bibliotheekactiviteit tijdens de Nationale
Voorleesdagen en de Kinderboekenweek en er
werd extra aandacht besteed aan Boekstart:
leesbevordering voor baby’s en hun ouders. Anna
Woltz, schrijfster en winnares van de Gouden
Griffel vertelde een middag lang voor kinderen
uit groep 7-8 die de Kinderboekenwedstrijd
hadden gewonnen.
Sport stond centraal bij activiteiten voor
groepen 5, 6 en 7 toen de etappe van de landelijke
wielerronde Ster ZLM Toer voorbij de Bibliotheek
Oss kwam. Een sportieve samenwerking met
SEC.
Samen met de Volksuniversiteit Oss is in 2016
het project Columbus ontwikkeld, bedoeld voor
nieuwsgierige kinderen die via workshops en
cursussen meer willen weten over interessante
en originele onderwerpen.
In toenemende mate worden er activiteiten
voor jongeren georganiseerd zoals Read2Me,
een voorleeswedstrijd voor brugklassers en
Gemeente
Oss
31
literaire middagen met schrijvers. Het komende
jaar wordt het E-lab verder ontwikkeld: kinderen
kennis laten maken met technologische
ontwikkelingen en middelen, vanuit een
samenwerkingsverband van o.a. scholen,
zelfstandige ondernemers en de Bibliotheek.
Laaggeletterdheid en inburgering stonden in
2016 heel centraal. Steeds meer volwassenen
nemen deel aan cursussen Klik&Tik en
Digisterker en werken hiermee aan hun
persoonlijke ontwikkeling. Uiteraard zijn
niet alleen digitale vaardigheden, maar
ook taalvaardigheden heel belangrijk. De
Bibliotheek heeft een inventarisatie van lokale
taalaanbieders gemaakt en in september is de
Kick-off gegeven voor het Taalnetwerk Oss dat de
doelstelling heeft ‘Elke Ossenaar geletterd’. Het
plan van aanpak wordt vanaf 2017 uitgevoerd.
In 2016 werden er asielzoekers en statushouders
ondergebracht in een noodopvang in Oss en in
dat kader is er ook nauw samengewerkt met
COA en Comité Oss verwelkomt vluchtelingen.
Speciale abonnementen, informatieavonden,
vertelmiddagen door vluchtelingen om over
en weer begrip te kweken, rondleidingen aan
begeleiders, speciale voorleesuurtjes voor
gevluchte kinderen en de Bibliotheek bleek voor
de vluchtelingen een prettige plek te zijn om op
hun gemak, rustig en veilig te vertoeven. Mooi
dat we deze groep mensen zo tot dienst konden
zijn. In 2017 wordt de noodopvang gesloten.
Een leven lang leren en lezen blijft van belang
voor iedereen. De Bibliotheek faciliteert
leesclubs en inloopspreekuren bijvoorbeeld
van de Architectenwinkel, Vrijwilligerspunt
Ons Welzijn en Digibuurt. Dit wordt in de
toekomst uitgebreid. De Bibliotheek en het
daarin ondergebrachte Stadsarchief zetten
ook steeds vaker samen projecten op zoals het
schoolproject ‘Vroeger’, ontvangst van ouderen
uit verpleegtehuis, tentoonstelling over Caesar
n.a.v. actuele archeologische vondst in Maren-
32
Kessel, het Kasteel van Oss, Erfgoed in Syrië (i.s.m.
Erfgoed Brabant) en lezing door Paul Scheffer
over Grenzen in Maand van de Geschiedenis.
De Bibliotheek Oss blijft steeds alert op bijzon-
dere lokale onderwerpen zoals manga Tomocon.
Naar aanleiding van een groot Tomocon event
in Berghem zijn er samen met de landelijke
organisatie een informatieve tentoonstelling
en manga workshops georganiseerd. Ook
worden er community’s in de bibliotheek tot
stand gebracht waarbij mensen kennis halen en
brengen via This magic moment (muziek), Reizen
proeven, Op verhaal komen (mantelzorgers) en
Boekenproeven. Sportliefhebbers troffen elkaar
in de Eerste Voetbaltalkshow en het Olympisch
Zomeravond café en 120 personen luisterden
naar Charles Groenhuijsen ter voorbereiding
op de Amerikaanse presidentsverkiezingen.
Tevoren werd Groenhuijsen geïnterviewd
door leerlingen van drie scholen voortgezet
onderwijs.
Er is nog meer dan voorheen lokale
samenwerking gezocht, bijvoorbeeld met Stadse
Boeren die zakjes groentezaad in een aparte kast
laten ruilen door bibliotheekbezoekers en een
tentoonstelling over fairtrade in samenwerking
met Platform Global Goals Oss.
Ter gelegenheid van het Jheronimus Boschjaar
heeft het UITpunt Oss de coördinatie van een
digitale culturele agenda voor de gemeente Oss
uitgevoerd en daarop de lokale informatie over
het project ‘Tuin der Lusten’ gepubliceerd.
Tenslotte is er in 2016 een uitgebreid
poëzieprogramma tot stand gekomen in
samenwerking met Dichtersbent Oss en Poëzie
Podium Oss. Er werden poëzie middagen met
landelijke en lokale dichters georganiseerd,
een serie workshops poëzie leren lezen, een
tentoonstelling van gedichten over alledaagse
voorwerpen i.s.m. Kringloopbedrijf Oss,
maandelijks houdt de Stadsdichter spreekuur in
de bibliotheek om andere dichters tips te geven
en vrijwel wekelijks wordt er een gedicht van de
33
Stadsdichter in de bibliotheek gepresenteerd en
via sociale media verspreid.
In 2017 gaan de bibliotheken in Oss, Berghem,
Lith en Ravenstein ervoor zorgen dat zij nog
beter deel uitmaken van de lokale gemeenschap,
zoeken zij nog actiever de samenwerking op,
wordt er samen met het Taalnetwerk Oss een
Taalhuis gerealiseerd, wordt de verhuizing van
de bibliotheek Lith naar een multifunctionele
accommodatie voorbereid en krijgen de
plannen voor een UIThuis wellicht vastere vorm.
digisterker
34
De bibliotheek is er voor iedereen. Voor
Nederlandstaligen én voor anderstaligen die
het Nederlands nog moeten leren. In mei 2016
is daarom een start gemaakt met TaalRijk.
Hier kunnen anderstaligen oefenen met de
Nederlandse taal. TaalRijk is bedoeld voor
de inwoners van Uden, Volkel en Odiliapeel
voor wie het Nederlands niet de moedertaal
is. In kleine groepjes werkt men op eigen
niveau aan de kennis van de Nederlandse taal,
onder begeleiding van ervaren NT2-docenten.
Deelnemers oefenen met lezen, luisteren,
spreken en schrijven. Er is een wekelijkse
deelname tussen de 25 en 30 deelnemers en de
groepen groeien nog steeds.
Bibliotheek Uden biedt daarnaast al jaren
de cursus Klik & Tik aan. Deze digitale
vaardigheidscursus wordt goed bezocht. In
2016 is, samen met de gemeente Uden, een
start gemaakt met de cursus Digisterker. In
deze cursus leren cursisten om te gaan met de
E-overheid.
In 2016 werden er in de gemeente Uden
drie themabijeenkomsten ‘Zorg Verandert’
georganiseerd door de bibliotheek. Doordat
het zorgstelstel de laatste jaren zo ingrijpend
veranderd is bestond er behoefte aan praktische
informatie over hoe anno 2016 de zorg in
Uden geregeld is. In samenwerking met de
beleidsmedewerker WMO van de gemeente
Uden, zorgverleners uit het basisteam en
de organisatie Zorg Verandert werden de
bezoekers hierover geïnformeerd .
Voor jongeren waren er in 2016 volop activiteiten
in onze bibliotheken. In het kader van het Jeroen
Bosch jaar werd het kunstproject ‘Jeroen en ik’
opgezet voor brugklassen VMBO, Havo en VWO.
Een project in samenwerking met Kunst & Co
en het Museum voor Religieuze Kunst. In het
project ‘Jeroen en Ik’ gingen de leerlingen aan de
slag met werken van Jheronimus Bosch en zijn
navolgers en maakten ze hun eigen kunstwerk.
Leerlingen leerden naar kunst kijken, kunst
Gemeente
Uden
35
maken en bouwden een eigen tentoonstelling
in de bibliotheek. Maar liefst 322 leerlingen
namen deel.
Ook werden er negen workshops Boeken-
vrienden gehouden: Leerlingen van 2 VMBO
volgden een workshop van twee lesuren over
voorlezen en prentenboeken. Vervolgens
kozen ze zelf een prentenboek uit die ze in de
TRAPweek in groep 1 en 2 van basisscholen
gingen voorlezen.
Voor kinderen van 8-12 jaar was er de
populaire cursus ‘Programmeren met
Bomberbot’. Via de robot Bomberbot leren
kinderen op een laagdrempelige en speelse
manier programmeren. Overige workshops
mediawijsheid waren onder meer Scrats,
Whatshappy, Veilig internet met Suske en
Wiske, Prezi, Cyberpesten en Databaas. Ze
werden bezocht door ruim 50 groepen van de
basisscholen in Uden.
Succesvolle activiteiten in 2016 waren o.a.
de lezing in de Boekenweek van Alexander
Munninghoff (bijna 100 bezoekers) en de
lezing van Marcia Luyten in de Maand van de
Geschiedenis. De lezing van Zoni Weisz in april
over zijn boek De Vergeten Holocaust maakte
veel indruk op de volle zaal luisteraars.
Er waren 300 bezoekers voor het kantelcollege
‘Een ander verhaal over autoriteit en gezag’
door Paul Verhaeghe en Christien Brinkgreve (in
januari, in Markant Uden). In september was er
een KennisMakers-lezing door Rien Somers, de
man achter Festyland. Hij vertelde voor een volle
zaal met jong publiek over de drie succespijlers
van een festival. Ook was er een lezing door
wielrenner Johan van de Velde naar aanleiding
van zijn boek “De speer van Rijsbergen” in de
Schakel in Volkel.
In het kader van Nederland Leest werd in
Bibliotheek Uden een debatavond over de
werking van de lokale democratie georganiseerd.
Een nieuwe activiteit die goed werd ontvangen.
36
De bibliotheek in Odiliapeel is in 2016 verhuisd
naar het nieuwe Kindcentrum. De bibliotheek is
hier ingericht als schoolbibliotheek aangevuld
met een bibliotheekpunt voor volwassenen.
Voor de bibliotheek in Uden wordt samen
met Kunst&Co, de Misfits en de gemeente
Uden gewerkt aan visieontwikkeling voor
samenwerking binnen het huidige pand aan het
Mondriaanplein. Eind 2017 wordt een voorstel
hierover voorgelegd aan de Gemeenteraad.
Voor 2017 staat een aantal mooie nieuwe
plannen op de agenda. Voor het project De
Schoolschrijver gaat kinderboekenschrijfster
Marlies Slegers een half schooljaar lang aan de
slag op basisschool de Leeuwerik en basisschool
De Meent om de kwaliteit van lezen en schrijven
duurzaam te verbeteren. Doelstellingen zijn
bevordering van leesplezier, talentontwikkeling
en woordenschat vergroten van kinderen die
van huis uit vaak niet in aanraking komen met
literatuur. Het is onderdeel van het landelijke
project De Schoolschrijver.
Met de komst van een Taalhuis coördinator in
2017 wordt er gewerkt aan de verdere opbouw
van een Taalhuis waar iedereen terecht
kan voor informatie over taal- en digitale
vaardigheidslessen.
In 2017 staat er een aantal populaire lezingen
geprogrammeerd. De Vlaamse auteur Griet Op
de Beeck komt in maart voor de derde keer naar
Uden. Tijdens de Spannende Boekenweken in
juni bezoekt Esther Verhoef de bibliotheek. Heel
bijzonder aangezien Esther Verhoef al jaren
geen publieke lezingen meer geeft.
37
38
Gemeente
Veghel
Laaggeletterdheid kreeg speciale aandacht in
2016. Tijdens de Week van de Alfabetisering is
het Taalpunt Veghel omgedoopt tot Taalhuis
Veghel. Om meer bekendheid te krijgen voor
het Taalhuis en over laaggeletterdheid is er
tijdens de wekelijkse markt een eigen kraampje
ingericht en samen met twee taalambassadeurs
werden mensen aangesproken op de markt.
Ook is er een schrijfkring voor laaggeletterden
gestart (met 10 deelnemers). De schrijfkring
is bedoeld voor mensen die niet goed kunnen
schrijven, maar dat wel willen ontwikkelen. Het
doel van de cursus is het plezier in schrijven
(terug)krijgen en het leren verwoorden van
gedachten op papier. De bijeenkomsten zijn in
handen van een professional van Ons Welzijn.
Op het gebied van digitale vaardigheden is in
2016 een start gemaakt met de cursus Klik &
Tik. De groep zat meteen vol en er was sprake
van een wachtlijst. De behoefte is er en de
deelnemers doen heel graag mee. Klik & Tik
blijft doorgaan en daar komt in 2017 Digisterker
bij, waarin de digitale overheid centraal staat.
De collectie stond op allerlei manieren centraal.
Zo is in december 2016 de dementheek
geopend. Een dementheek is een onderdeel van
de bibliotheek voor mensen met (beginnende)
dementie en voor allen die hierbij direct
betrokken zijn, zoals familie, mantelzorgers,
vrijwilligers en professionele zorgverleners. De
verwachting is dat het aantal mensen met een
vorm van dementie en het aantal mantelzorgers
in de gemeente Veghel de komende jaren
aanzienlijk zullen toenemen. De dementheek
richt zich op informatieverstrekking en het
uitlenen van allerlei materialen, zoals spellen,
puzzels, films en boeken. De oprichting van de
dementheek werd mede mogelijk gemaakt
door Stichting Kuussemunt en de werkgroep
Dementievriendelijke Gemeente Veghel.
39
In samenwerking met het Zwijsen College
werden voor het eerst KennisColleges
georganiseerd rondom een onderwerp of
thema waar een docent van het Zwijsen College
gepassioneerd over wil en kan vertellen. Het
eerste KennisCollege is gehouden door Ben
Groenen over de natuurkunde achter het
menselijk lichaam. Deze avond werd door 60
mensen bezocht (jong en oud).
Op 10 juni 2016 vond de eerste TEDxVeghel
plaats. De bibliotheek is als sparringpartner
betrokken geweest bij de organisatie en
inhoudelijke invulling, waarbij TEDxVeghel
zelf de samenwerking heeft gezocht. Het doel
van TEDxVeghel is dat kennis vermenigvuldigd
wordt, kansen vergroot worden en mensen,
bedrijven en organisaties met elkaar verbonden
worden. Met als thema Food4Thought hebben
zestien sprekers waarvan er veertien in Veghel
geboren, getogen of werkzaam zijn, hun ideeën
met de wereld gedeeld.
Voor juni 2017 staat TEDxVeghel Library op
het programma. Een evenement waarbij 500
bezoekers mogen komen en twintig sprekers
zullen spreken over onderwerpen die te maken
hebben met kennis, delen en verbinden. Een
dergelijk TEDx-event met de bibliotheek als
partner op inhoud is nog nooit georganiseerd
en wordt mede ondersteund door de Koninklijke
Bibliotheek.
Op 10 november vond, vlak voor de gemeente-
raadsverkiezingen Meierijstad en tijdens
Nederland Leest, het debat in klare taal plaats
in Bibliotheek Veghel. Door de nieuwe vorm van
Nederland Leest stond bovendien ‘democratie’
centraal in de bibliotheek.
Een succesvolle derde editie van de Veghelse
Quiz vond plaats in 2016. 119 teams deden mee.
Er was een fijne en goede samenwerking met de
Stadskrant en met het Veghelse centrum.
40
Op de zondag van festival Fabriek Magnifique
hebben jeugdbibliothecarissen voorgelezen
met de nieuwe voorleesjurk aan. Zij werden
begeleid door voorlezers uit andere culturen
die hebben voorgelezen in het Arabisch en
Oekraïens.
In het lokale kunstmenu van Plein 23 is dit
schooljaar een bezoek van alle groepen 7 en
8 aan de bibliotheek opgenomen. Kinderen
bekijken de tentoonstelling ‘Koning Quast’ met
kunstwerken die een link hebben met taal, lezen
en boeken. Ze schrijven ook zelf een verhaal
naar aanleiding van een van de werken.
Vanaf 2017 zullen bibliotheek Schijndel en Sint
Oedenrode zich voegen bij onze organisatie. Dit
vanwege de vorming van gemeente Meierijstad.
In 2016 zijn hiervoor alle bestuurlijke en
praktische afspraken gemaakt. In 2017 zal de
inhoudelijke aansluiting van deze vestigingen
bij onze programmering de aandacht krijgen.
In januari 2017 wordt gestart met een reeks
van zes Luistercafés in De Afzakkerij op de
Noordkade in Veghel. Het is een nieuw initiatief
om bijzondere muziek, die soms wat in de
vergetelheid dreigt te raken, onder de aandacht
brengen.
Ook op de agenda staat een tweede editie van
het literaire festival aan de Aa: Het VerhAal in
augustus 2017.
voorlezen tijdens
Fabrique Magnifique
41
42
Van projectorganisatie
naar netwerkorganisatie
De beweging om onze organisatie te
transformeren van een projectorganisatie
naar een netwerkorganisatie is in 2016 verder
in gang gezet en begint stevig vorm te krijgen.
De bibliotheek is steeds vaker een partner
in het lokale netwerk van organisaties, altijd
vanuit een van de vijf functies van de openbare
bibliotheek. De vijf wettelijke functies - het ter
beschikking stellen van kennis en informatie;
het bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling
en educatie; het bevorderen van lezen en
het laten kennismaken met literatuur; het
organiseren van ontmoeting en debat; het laten
kennismaken met kunst en cultuur - geven
houvast om de netwerkorganisatie verder vorm
te geven. In 2017 zal het personeelsbeleid en
de organisatiestructuur hier verder op worden
afgestemd.
Essay de programmering
De directie publiceerde een derde essay in de
reeks ‘Over bibliotheken en betrokkenheid’.
In dit essay stond de programmering binnen
onze bibliotheken centraal. Vragen die hierin
centraal stonden zijn: Welke keuzes maak je
als bibliotheek in je programmering, welke rol
speelt de collectie daarin? Hoe speel je in op de
actualiteit, zonder vluchtig te worden? Welke
inspanning vragen wij door middel van onze
programmering van mensen in ons werkgebied?
Het doel van de essayreeks is een gesprek op
gang te brengen met onze gemeenten en onze
vakgenoten.
Bestuur & organisatieNoord Oost Brabantse Bibliotheken
Over bibliotheken
en betrokkenheid:een essay
Deel 3: De programmering
Gio van Creij
Hans van Duijnhoven
Mari Nelissen
Marina Polderman
43
Opleiding community librarian
Door de provinciale serviceorganisatie Cubiss
is in 2016 een nieuw post-hbo programma
‘Community Librarian’ ontwikkeld. Middels het
opleidingsprogramma – dat op maat is ontwik-
keld door Cubiss in samenwerking met Avans+,
met steun van de Innovatieraad van de Konink-
lijke Bibliotheek – zullen vanaf 2017 ambitieuze
mensen (zowel zittend als nieuwe instroom)
worden opgeleid tot Community Librarians
die de bibliotheken gaan meenemen naar hun
nieuwe rol. NOBB-directeur Gio van Creij nam
zitting in de Werkveld AdviesRaad van deze
opleiding.
Jonge Bibliothecarissen Netwerk Brabant
Door twee medewerkers van onze bibliotheken
werd het Jonge Bibliothecarissen Netwerk
Brabant in 2016 opgericht, als onderdeel van
het landelijke Jonge Bibliothecarissen Netwerk.
Doel van het netwerk is kennisuitwisseling
met jonge collega’s uit diverse bibliotheken.
Doelgroep van het nieuwe netwerk zijn alle
Brabantse bibliotheekmedewerkers tot 35 jaar.
Het Jonge Bibliothecarissen Netwerk is bedoeld
als een broedplaats voor nieuwe ideeën in de
bibliotheeksector. Daarnaast wordt er ingezet
op meer samenwerking tussen de verschillende
bibliotheken; hoe groter het netwerk, hoe
gemakkelijker contacten gelegd worden buiten
de eigen bibliotheek. Het netwerk moet dus
ook zorgen voor de nodige sociale contacten
en gezelligheid. Er werden in 2016 diverse
bijeenkomsten georganiseerd waarin zowel
inhoudelijke aspecten van het vak als het
uitwisselen van ervaringen centraal stonden.
44
Queeste
Onder de noemer De Queeste worden
strategische inspiratiesessies voor bibliotheken
georganiseerd over de rol van de bibliotheek
in het publieke domein en vakmanschap
en leiderschap. In 2016 zijn een groot
aantal Brabantse bibliotheekdirecteuren en
dwarsdenkers van buiten de sector aan de slag
geweest met de rol van de bibliotheek voor de
toekomst en wat daarbij komt kijken. Ook in
2017 wordt dit traject vervolgd. Van de zijde van
de NOBB is dhr. Mari Nelissen hierbij betrokken
als adviseur van de projectgroep.
Act-me traject
In het afgelopen jaar is een coachingtraject
gestart waaraan de locatiemanagers en de
hoofden publieke dienstverlening hebben
deelgenomen. Het doel was om op basis van
Human Being Management inzicht te krijgen
in de competenties, opleidingsbehoeften en
ontbrekende kennis van dit team als geheel.
Onder begeleiding van een coachings- en
trainingsbureau werden afzonderlijke
competenties en de competenties als team in
beeld gebracht. Dit geeft inzicht in de opleidings-
en coachingsbehoeften en de benodigde
kwaliteiten als er een vacature zou ontstaan.
Het is een voortdurend project onder leiding
van de directeur en dient als solide basis voor de
verdere vorming van een netwerkorganisatie.
Inmiddels is een Europese subsidie aangevraagd
om dit traject ook te kunnen volgen met het
team in Oss als pilot voor alle teams en zo de
medewerkers toe te rusten om te werken in een
moderne netwerkbibliotheek.
Vrijwilligersbeleid
In het beleid rondom vrijwilligers werken
wij vanuit de gedachte dat de bibliotheek er
niet alleen is om kennis te halen, maar ook
om te brengen. Vrijwilligers geven in onze
bibliotheken cursussen, houden spreekuren
en geven in het kader van het KennisMakers
project vaak ook lezingen of workshops. Het
mes snijdt hier aan twee kanten: enerzijds biedt
de bibliotheek mensen een betrouwbare plaats
om hun kennis te delen en anderzijds is de
diversiteit van de bibliotheekprogrammering
hierdoor groot.
Certificering
Door het bureau voor Certificering Openbare
Bibliotheken is reeds in 2014 certificering
verleend voor de komende jaren. Het rapport
met als titel Kennisverrijking als kompas
is positief en benadrukt de relatie met de
gemeenten als sterk punt van de bibliotheek.
Totaal aantal medewerkers (excl. opruimhulpen): 98Aantal mannen: 12Aantal vrouwen: 86Gemiddelde leeftijd: 51,5 jaar (incl. opruimhulpen 45,3 jaar)Aantal opruimhulpen: 21Totaal aantal medewerkers (incl. opruimhulpen): 119
45
Ziekteverzuim
Het ziekteverzuimpercentage over 2016 was
4,07%. Het landelijke ziekteverzuimpercentage
was 4,7% (cijfer gebaseerd op gegevens van
2015).
Ondernemingsraad
In 2016 heeft de Ondernemingsraad
zes keer vergaderd met het bestuur. De
Ondernemingsraad bestaat uit: Kitty Bisschops,
Marianne Dekkers, Gertrude van den Elzen
(secretaris), Diny Notermans en Annette
Raemaekers (voorzitter). De voorzitter en
secretaris van de Ondernemingsraad hebben
dit jaar kennis gemaakt met de voorzitter van
de Raad van Toezicht, mevrouw E.J. Brendel.
Onderwerpen die dit jaar in de vergaderingen
aan de orde zijn geweest zijn onder meer de
werkkostenregeling, de inzet van project-
uren in de publieke dienstverlening, de
cadeauregeling, het vrijwilligersbeleid en de
klokkenluidersregeling. Alle leden volgden
een scholing voor OR-leden gegeven door Niek
Sibbel, adviseur trainer bij Odyssee (Maastricht).
Raad van Toezicht
De Raad van Toezicht hanteert voor goed
bestuur en toezicht de negen principes van de
Governance Code Cultuur.
Er zijn drie reguliere vergaderingen geweest
en een werkvergade-ring, waarbij de leden
van de Raad van Toezicht langs een aantal
bibliotheekvestigingen zijn gegaan.
Naast de reguliere onderdelen zoals het goed-
keuren van de jaarstukken en het beleidsplan,
werden zaken als het medewerkersonderzoek,
de ontwikkeling van de organisatie in het
algemeen en de samenstelling van bestuur/
directie in het bijzonder besproken. Ook de voor-
en nadelen van verhuizing van vestigingen naar
een multifunctionele accommodatie werden
besproken.
De voorzitter heeft dit jaar kennis gemaakt
met de voorzitter en secretaris van de
Ondernemingsraad.
De samenstelling van de Raad is:
Mevrouw E.J. Brendel (voorzitter)
De heer J.M.M.E. van Amelsvoort
De heer J.P. Dalderop
De heer P.H.F.M. van Dieperbeek (vice voorzitter)
De heer J.A.A. Megens
De heer W.G.J. de Veer
De heer P.J.M.H. Vermeulen
Noord Oost Brabantse BibliothekenPostbus 815 - 5340 AV Oss
www.nobb.nl
