DE BEVRIJDING VAN GANSCH NEDERLAND - KB

DE V L I E G E N D E H O L L A N D E R VERSPREID D O O R DE G E A L L I E E R D E L U C H T M A C H T L A A T S T E N U M M E R , 10 MEI 1945

DE BEVRIJDING VAN GANSCH NEDERLAND Hoe veldmaarschalk Montgomery de capitulatie van de Duitschers in Noord-West-Europa ontving

De onvoorwaardelijke overgave der Duitschers aan Veldmaarschalk Montgomery was een der meest dramatische gebeurtenissen van den oorlog. Montgomery behandelde de Duitschers koud en meedoogenloos. HIJ toonde hun zijn geheime kaarten om te bewijzen, dat hun positie hopeloos was. Vrijdagmiddag 4 Mei 1945. om 10 minuten over zes bewezen de Duitschers het begrepen te hebben.

Het beslissende uur Het regent en het is guur, dien Vri}dag-

middag. In Montgomery's tent staat een gewone houten tafel met een blauw kleed erop. Op de tafel twee microfoons en er tusschen In een inktpot.

Montgomery was bezig toen de Duitschers kwamen, in gezelschap van nog een stafofficier. Kolonel Pollak. Zij hadden het antwoord bij zioh. M Zeg hun, dat zij even wachten." zei Monty tegen den officier, die hem van hun aankomst kwam vertelden. Twintig minuten liet hij hen wachten, en ging rustig door met zijn werk, zonder op te kijken. Toen stapte hij naar de tent en begroette de Duitschers. in het voorbijgaan zei hij tegen de verzamelde oorlogscorrespondenten : ** Heeren dit is het oogenblik."

Von Friedeburg, Kienzl, en de anderen volgen hem. Von Friedeburg ziet er ontdaan uit. Kienzl is het type van den arroganten Duitschen officier, compleet met monocle.

Als het gezelschap dc tent binnengaat, heeft Montgorrttry een stel papieren in zijn hand. Hij gaat zitten en strekt zijn hand uit ten tceken dat de Duitsohers hetzelfde kunnen doen. Hij zet zijn bril op en zegt; " Ik zal U nu de voorwaarden van dc overgave voorlezen." Dc Duitschers zitten als versteend, geen spoor van emotie op het gezicht. Plechtig, met even een lichte noot van triomf in zijn stem. leest Monty het document voor. Dit is het oogenblitk waarvoor hü gevochten heeft sinds El Alamein, door Tunis, door Italië, door Frankrijk, België, Nederland en Duitschland. Eén voor een teekenen de vijf Duitschers. Zij zeggen geen woord. Dan neemt Veldmaarschalk Montgomery de vervelooze houten penhouder op, en zegt: 4 ' En nu zaj ik teekenen voor den Geallieerden Opperbevelhebber Generaal Eisenhower."

De geheele plechtigheid heeft vijf minuten geduurd. Een millioen Duitschers hebben zich onvoorwaardelijk overgegeven,

Boven: Het gedenkwaardig toooeel In een tent op de Lüneburger Heide. Het is ver van Alamein, maar de overwinnaar is dezelfde: Monty! — Rechts: Een historisch document.

fore** in 9DiU?3>, in non.ïs«%t 3S&Oï?r tew&ödift* the m ^ L v ^ IJl^Cm *»6 H^OTWÏD and aXX öth«r tal*sa*, Ui M$J&as~ HOSTiD?, and in 9E&U8£, to th« C*~irXJ, a ±rz? Srou$>« XWi iv «/««fetsU * i * fULt «4* "tostfc* ***** . ?h&se totnés, iay d-.^m Vbsïr ar\* £vL V . *u3rxv:aS»ï «.xeonditi<3ft^Ujr.

a» A U hoatllit ia* ©n cm or 1- tb* »ir frerwsm foro*» in the abw» »r*w te ©es** »t ASOD hr», Srlti*fe Jfc»*3* 3ttaa«tf ?4s»

3» G naan ooaa&M oarr-/ tsjt at <wt*» and *iöïcJMi arjwsent car

4, Öiscö>«4i«oöe of owier*» or fadÜUa** te ooa^ly witH th*a, «Hl ï»

5, TM* iatótiaaeeat of *fcr3*a*2*r Is iitaa^w^mt ef, «Ufe*ft >r»J»d&6»

and tb» &*m*a fs*^** & i^Ct*,

6* Ï5ai* Ia»tipsaa6öt af aöSttMdiwr i« writfvftr. i a 2.^1ttó « s i Sa Seraeas,

7* 1<ïm 4eei«io» of «ss. Aili«4 IW&rs wiXX fc» j*fent3t-JU!, «ay car

ters». '

De Duitschers in zich over te

Er m waanchlJnlUk geen plek In Europa waar de Dnltocben zulk een sterke defensieve positie betalen als in WestelIJk-Nederland. Het Geallieerde plan was nu de Duitschers in Duitschland zoo vernietigend te verslaan dat zü zich in Nederland zouden overgeven. Deze opzet is schitterend gestaagd. In Hotel " De Wereld "

Op Zaterdag 5 Mei vond in hotel " De Wereld" te Wageningen de conferentie plaats waar generaal Blaskowitz de capitulatie onderteekende van alle strijdkrachten, behoorend tot het 25ste Duitsche leger. Blaskowitz was doodvermoeid en nerveus. Generaal Foulkes daarentegen, bevelhebber van het le Canadeesche corps was van een ijzige en zakelijke onverstoorbaarheid. Nederland was ter conferentie vertegenwoordigd door Prins Bernhard.

Den Duitschers werd meegedeeld dat hun troepen voorloopig moesten blijven waar zij waren. Zij zouden dan naar bepaalde gebieden worden geconcentreerd, en via den Afsluitdijk naar Duitschland afgevoerd. De Duitschers moesten alle springladingen uit de dijken verwijderen.

Deze en dergelijke voorwaarden werden grif geaccepteerd. Het Herrenvolk had er genoeg van—gansch Nederland was vrij.

Nederland gaven Wageningen

Generaal Foulkes, bevelhebber van hel 1t Canadeesche corps leest de capitulatie-voorwaarden voor aan CeneraloberK Johannes Blaskowitz, bevelhebber van het 15ste Duitsche leger. Opgewekt zien dc Duitschers er niet uit. . . .

l l i l i l H i l H l i l i i M l i l J

• l i l H P H

S

Dertig jaar geleden, april-mei 1945

'Operatie Manna' voor hongerend

Nederland

Lancasters boven Terbreg-ge (ten noorden van Rotterdam}, maandagavond 19.30 uur, 30 april 1945. Mensen klimmen op de daken en spoeden zich in de richting van het afwerpter-

Verdoving

Het bericht van de voedseldroppi ngs, die bekend zouden worden als de 'Operatie Manna', doet de bevolking als het ware opschokken uit haar verdoving. Zou er eindelijk echt eten komen, voedsel vanuit de lucht? Echt eten inplaats van bloembollen en suikerbieten? 't Was nauwelijks te geloven. En zou de vijand dat toestaan, voedseldroppings op klaarlichte dag, zoals het radiobericht belooft? Dat zou bovendien een duidelijke manifestatie zijn van de macht, de superioriteit van de geallieerden en de uiteindelijke machteloosheid van de Duitsers. De hoop herleeft. Nog is het echter niet zo ver. Het zou zelfs nog vijf dagen duren, tot zondag 29 april, vóór de geallieerde bommenwerpers met hun vreedzame last boven

•westelijk Nederland verschijnen. Reden: de Duitsers liggen dwars. Op woensdag 25 april spreekt Rijkscommissaris Seijss-lnquart het droppen van 'kleine hoeveelheden voedsel' tegen: 'Holle propaganda, met verborgen militaire bedoelingen'. Hij laat weten dat de Engelsen eisen dat de Duitsers niet op de laagvliegende vijandelijke toestellen zullen schieten, terwijl deze toestellen dan onder het mom van voedseltransporten Duitse stellingen en aanvoertransporten aanvallen, parachutisten droppen, wapens afwerpen, etc. 's Avonds herhaalt Radio Oranje de uitzending van de vorige dag, maar deelt tevens mee dat de voorbereidingen voor het voedseltransport nog enige tijd in beslag zullen nemen. Tegenslag dus voor de hongerende bevolking.

Oefendroppings

Maar ondertussen wordt er in Engeland al driftig geoefend voor de opera-

i De zakken met voedsel worden aan draagbanden opgehangen in de bom-menruimte van de Lancasters.

Dinsdag 24 april 1945. De oorlog loopt naar zijn eind. Maar nog is het niet definitief voorbij. Nog is heel ons land niet vrij. Nog wordt er gestreden, nog geleden. Er is honger. De voedselvoorraden raken uitgeput. Door de spoorwegstaking vindt er geen aanvoer plaats. De centrale keukens in de grote steden zijn gesloten. In Noord-Holland komt er zelfs geen water meer uit de kraan. Nog eenmaal in deze laatste week in april wordt bij een rantsoen Zweeds brood een portie van 125 gram margarine uitgereikt. Voor kinderen tot 14 jaar is er nog 250 gram havermout. De toestand is nijpend.

Dan, om 10.00 uur 's avonds, maakt het geallieerd opperbevel in een nieuwsuitzending in het Duits via de BBC in Londen bekend: 'De vijand, die verantwoordelijk is voor uw voedselvoorziening, heeft verzuimd voldoende voorraden aan te voeren terwijl de verbindingen met Duitsland nog open waren. Nu hij door onze krijgsverrichtingen geïsoleerd en belegerd is en het misdadige besluit heeft genomen tot het laatst toe verzet te blijven bieden, zal hij niet in staat zijn u voor honger te behoeden. Daar uw voedselvoorraden uitgeput zijn, heeft de opperbevelhebber last gegeven, dat onmiddellijk levensmiddelen door vliegtuigen boven bezet Nederland moeten worden afgeworpen'.

tie Manna . Begin april al worden er op het v l iegveld Witchford proeven genomen met voedselcontainers die moeten passen in de bommenru imte van de Lancasters. Geoefend ook moet er worden op het zuiver afwerpen van de levensmiddelen en uiteraard is een goede, sterke verpakking die héél blijft, ook van het grootste belang. Op zes april worden deee rs ted ropp ingsop Witchford in de praktijk ui tgevoerd. De zakken en dozen met levensmiddelen worden aan draagbanden opgehangen in de ruimte die tot dan toe bestemd was voor b r isantbommen. Op 7 april geeft majoor R. P. Mart in een demonstratie voor officieren van het hoofdkwartier van het Bomber C o m m a n d met de Lancaster HK798 . Besloten wordt de Lancasters u i t te rusten met in totaal vijf grotere manden of korven, ieder inhoudende ongeveer 70 zakken met meel , gist, ei poeder, melkpoeder, erwten, bonen, blikjes vlees en bacon, thee, suiker, peper en gevi taminiseerde chocolade.

Martelende onzekerheid

Hoe lang is dat, 'nog enige ti jd?' In bezet Neder land ver lopen de onderhandel ingen uiterst moe izaam. Er wordt hard aan gewerkt achter de schermen, maar intussen verkeert de bevolk ing in martelende onzekerheid. De Duitsers bli jven bij hun voorkeur voor voedsel -

Het afwerpïerrein lag letterlijk bezaaid met zakken meel, gist, eipoeder, melkpoeder, erwten, bonen, blikken vlees, bacon, thee, suiker, peper, zout, chocolade, enz. enz.

De pakken werden verzameld en met wagens afgevoerd voor de centrale distributie.

transporten over zee via Rotterdam en over land uit Brabant en oosteli jk Nederland. Aan de andere kant vrezen de Neder landse autoriteiten ernstige incidenten als de droppings niet ti jdig in geregelde banen kunnen worden geleid. Vo lgens de Duitse verordeningen staat op het oprapen van voorwerpen uit geal l ieerde vl iegtuigen nog steeds de doodstraf. Zo lang daarvoor geen gewijzigde bevelen zijn afgegeven door de bezetter aan zijn eigen mil i tairen, zouden er chaot ische panieksituaties kunnen ontstaan, waarbi j zeker slachtoffers onder de burgerbevolk ing zouden val len. Dus verzocht de C o m m a n dant van de Binnenlandse Str i jdkrachten per te legram aan Londen dr ingend om uitstel.

Restjes en beetjes

Op donderda_g 26 apri l gaat de Rijks-commissanè^ loor de knieën. Na ruggespraak met de' Duitse generaal Blasko-witz worderf in eerste instantie vier terreinen aangewezen waar het voedsel gedropt zal mogen worden . Dat zijn Duindigt (de renbaan), en de v l iegvelden Ypenburg , Valkenburg en Waa lhaven. Vl iegveld Waalhaven moet een dag later verval len, dat wordt dan een afwerpterrein bij de Kral ingse p lassen, vlakbij het dorpje Terbregge ten noorden van Rotterdam. Er volgt nog meer geharrewar, er moeten nog allerlei details worden geregeld en te groot gezichtsverl ies voor Sei jss- lnquart moet worden voorkomen. In westeli jk

6

Elk van de afwerpplaatsen stond onder bevel van een Nederlandse commandant. Mensen van het Rijksbureau Voedselvoorziening in Oorlogstijd stonden klaar om de verzameling en verdeling te verzorgen, (foto's o.m. uit de archief van de Sectie Luchtmacht Historie)

Eerste-luitenant H. P. J. Heukensfeldt Jansen, gezagvoerder 'ZforZebra', 90 Squadron RAF.

Neder land worden de laatste restjes en beetjes schamel voedsel en surrogaat bij elkaar geschraapt. Zelfs het toebereiden - als je daarover nog kunt spreken - van de trieste restanten eetbare waar geeft p rob lemen. Want de kachels en kookbussen worden op hout gestookt en hout is - vooral in Amster dam, Rotterdam en Den Haag - even schaars als voedsel . De zwarte handel tiert we l ig . Een bos hout is nagenoeg onbetaalbaar en er wordt dan ook gestolen als de raven. A l les wat los en vast zit moet er aan ge loven, van kozijnen tot bielzen. En dan wordt er wel opgeroepen om de spoorbielzen met rust te laten in verband met de wederop

bouw van het spoorwegnet en ze niet als kachelhout te gebruiken voor het opwarmen van eten. Maar wat doe je, als je honger h e b t . . .?

Verlossend antwoord

Op 27 april telegrafeert de C o m m a n dant Binnenlandse Stri jdkrachten aan het opperbevel in Londen : 'Duitse so l daten hebben bevel gekregen te schieten op elk v l iegtuig dat zich buiten de bes temmingszone begeeft '. Het ver lossende antwoord komt slechts enkele uren later: 'De voedse ld ropp ingszu l len plaatsvinden op de vier aangewezen terreinen, alle regel ingen in overeens temming met de Duits voorste l len ' . Aan de r i jkscommissar is wordt getelegrafeerd: 'Voedse ldropp ings zullen beginnen op 28 april tussen 8 en 19 uur Duitse zomert i jd ' . Op de vier afwerpter-reinen staat iedereen klaar. Voor ieder terrein is een Neder landse c o m m a n dant aangewezen. Het wachten is op de dingen die komen gaan.

De grote dag

Zondag 29 apri l . De grote dag. O m precies 12 minuten voor 12 starten de eerste geal l ieerde toestel len met voedsel pakketten voor westeli jk Neder land. De BBC maakt er meld ing van in haar uitzending van 12.00 uur. De eerste voedse ldroppings zijn aan de RAF toegewe-

en. A l drie dagen staan de Lancasters lereed op enkele Engelse oosteli jke l iegvelden te wachten op het definit ie-e bevel. De bemanning is ongedur ig loor het herhaalde uitstel en dringt er ip aan te mogen opsti jgen ondanks de inzekere berichten over mogel i jke )uitse tegenmaatregelen. De vl iegtui-ien zijn al verscheidene malen geladen naar ook weer ui tgeladen. Het hele ' l iegveldpersoneel heeft enthousiast neegewerkt, de levensmiddelen in zak-;en verpakt en versleept. Dan komt het )evel en brul lend zetten de tot berstens oe geladen kisten zich in beweging, icht ing hongerend Neder land. Daar ;tromen de mensen hun huizen uit. A l wat lopen kan haast zich naar buiten )m met eigen ogen het wonder te aanschouwen. De mensen k l immen op de daken, ju ichen, zwaaien met zakdoeken 3n grote witte lappen als de eerste kis-:en, laagvl iegend boven zee, binnenkomen. Het zware geronk van de macht i ge motoren klinkt ze als muziek in de Dren. Deze keer geen vrees voor bom-Dardementen, tenminste niet met echte • o m m e n . De majestueuze vl iegtuigen i /ertegenwoordigen het symboo l van de oppermacht van de geal l ieerde strijdkrachten. A l snel doen geruchten de ronde dat de capitulatie nog slechts een kwestie van uren is, dat de capitulatie al heeft p laa tsgevonden.

Chinese muur van voedsel

Onder de duizenden die zich in de richting van de afwerpterreinen spoeden bevindt zich ook de schri jver Jan Wo l kers, die, bijna dertig jaar later in zijn boek 'De Wa lgvoge l ' enkele boeiende passages aan het gebeuren en zijn eigen belevenissen zal w i jden: ' . . . .gingen we te voet naar Leiden. Door de stank van de bergen vuil die uit het rottende water van de grachten en kanalen boven straatniveau oprezen. Overal h ingen de mensen bleek en mager en bedachtzaam als hagedissen die verzwakt na de winters laap voor het eerst weer van de voorjaarszon genieten tegen hun deurposten en raamkozi jnen aan. S o m m i g e n met een verbleekt vooroorlogs zijden oranje knopje in hun knoopsgat dat ze de hele oor log voor dit moment hadden bewaard Over de situatie op het v l iegveld Val kenburg schrijft hij: 'Het was een brok Chinese muur van voedsel waar geen eind aan leek te komen. De barakken en hangars en vl iegtuigen gingen erachter schui l . Vrachtwagen na vrachtwagen reed vo lges touwd het v l iegveld af en je zag niet dat het minder werd

Luchtafweer

Vroeg in de ochtend reeds heeft de Grüne Polizei de velden afgezet. De Wehrmacht . bedacht op een mogel i jke

7

krijgslist, rukt aan met mi l i ta iren, anti-tankgeschuten luchtafweer. D e S i -cherheitsdienst staat klaar om de voedselpakketten te controleren op verboden waar. Het gevreesde scherpe optreden van de Duitsers blijft echter uit en al vrij spoedig worden de troepen en afweergeschut van de droppingterreinen teruggetrokken. Onbeschri j fel i jk is de vreugde op de grond, waar duizenden en duizenden het manna uit de hemel zien komen, maar groot ook is de vreugde, het enthous iasme en het meeleven van de ver loss ingbrengende v l iegtu igbemanningen. Onder de RAF-vl iegers die hun zware last nauwkeur ig boven het doel brengen bevindt zich één Neder landse vl ieger: eerste-luite-nant H. P. J . Heukensfeldt Jansen , gezagvoerder van de ' Z f o r Zebra ' van het 90 Sqn RAF. Hij en zijn bemanning worden de dag erop, op dertig april ingezet. Hij schreef daarover aan De Vliegende Hol lander:

'Op de dag z e l f - 3 0 april 1 9 4 5 - g i n g e n mijn bemanning en ik vroeg naar het vl iegtuig om het laden gade te s laan. De pakketten en zakken werden los op de bomdeuren gelegd, en al naar gelang het ruim vol ler werd ge laden, werden de deuren verder gesloten. Toen niets meer door de nauwe spleet naar binnen gestouwd kon worden en de deuren geheel gesloten moesten worden , bleven er één of twee zakken in de spleet vastzitten. Men moest de deuren dus weer openen. Het werd enigszins onvoorzicht ig gedaan en plotsel ing lag de gehele lading weer op de grond onder de buik van het toestel. . . . Toch was het een gelukje bij een ongelukje, want met de ervar ing die men bij het laden had opgedaan was het nu mogeli jk de tweede keer meer voedsel van de vrachtauto te halen en dit ook in het ruim onder te brengen. Wi j waren in de beste s temming toen wij onze laatste instructies ontv ingen. Het was toegestaan om bij de overtocht laag te vl iegen, op zichzelf een groot genot. De Neder landse kust hadden wij spoedig bereikt en de ondergelopen gebieden kwamen in zicht. Zij boden werkeli jk een troosteloze aanblik. Het maakte diepe i n d r u k o p o n s . Het water stond in de huizen, ja men zag bij eb het water uit de voordeur gutsen. Toch kregen wij vanuit het raam van de bovenste verd iep ing, of vanaf het dak, de meest enthousiaste ontvangst die wij ons konden indenken. Overal zag men de v laggen en oran jewimpels ter ere van de verjaardag van pr inses Ju l iana. Overal wui fde men ons toe. Het waren onvergetel i jke ogenbl ikken op die 30ste april 1945.

'Bang on, skipper!'

Bij het naderen van Rotterdam en vooral bij de aanloop naar het afwerpterrein van de Kral ingse p lassen, moest ik mij

natuurlijk vol ledig concentreren op nauwkeur ig v l iegen. Voor tdurend moest ik de instrumenten observeren om onze taak goed te kunnen uitvoeren. Met een rustige stem klonk het 'left, left, steady, right, right keep it go ing like that skipper, markers of the Pathfinder Force directly ahead. . . . Bang on skipper ' H e t was de stem van de Canadese bommenr ichter , Charl ie, een man van de Canadese prairies, die een uitzonderli jk oriëntatievermogen had getoond bij onze bombar-dementsvluchten in het ver leden. Ik kreeg mijn instructies: Bombdoors open skipper. . . . en daar g ing onze kostbare lading. . . . Later heb ik gehoord dat 'Z for Zebra ' zijn taak naar behoren had ui tgevoerd. De lading was precies op de goede plaats terecht gekomen. Bij terugkomst op de v l iegbasis was ik een populair man. Met oprechte bewonder ing werd gesproken over de houding van het Neder landse volk. Tot diep in de nacht is feest gevierd. Men vroeg zich af wan neer de vo lgende voedselv lucht zou plaats v inden. Voor mij blijft het een onvergetel i jke ervar ing. Ik heb het altijd als een voorrecht beschouwd dat ik als Neder lander deze kostbare lading aan het dappere Rotterdam heb mogen afleveren' .

'Good luck Tommy!'

Het blijft niet bij die twee dagen van voedseldroppings, het worden er negen in totaal. Tot 8 mei (!) nog zul len de Lancasters, voorafgegaan door Mos -quito 's die als 'Pathf inder ' fungeren, en de B-17 'svan de Amer ikaanse luchtmacht laag over een op levend Nederland scheren. Terug op hun thuis-bases rapporteren de bemanningen dat op de daken van vele huizen boodschappen zijn gekalkt: 'Thanks R A F ' en ' G o o d Luck Tommy ' . Vele bemanningen geven ook nog een persoonli jke bijdrage. Ze verzamelen hun eigen rantsoenen snoep, binden ze bij-elkaar en droppen ze aan zakdoeken en stukjes l innen d iea ls min i -va lscherm-pjes moeten fungeren. Er zitten briefjes aan: 'Voor het k ind' . Want de officiële voedselpakketten zijn v o o r d e distr ibutie en de zoet igheden voor ieder

één. Ook een 'aanvraag ' voor ' tabac' werd gehonoreerd. Een van de squadrons ziet het woord op de grond geschreven door middel van stenen. De plaats wordt op de kaart aangetekend, terug op de basis volgt een bl iksemin-zamel ing en de vo lgende dag worden er ettelijke pakjes sigaretten gedropt.

Pechduiveltje

Inmiddels is het niet bij de oorspronkelijke vier afwerpplaatsen gebleven. Geal l ieerd-Duitse besprekingen in Hoevelaken, waaraan ook Prins Bernhard deelneemt, leiden er toe dat het aantal terreinen op tien wordt gebracht. Erbij komen Sch ipho l en terreinen nabij Alkmaar, Haar lem, Gouda , Hi lversum en Utrecht. Natuurli jk ver loopt de actie niet geheel v lekkeloos, dat zou niet minder dan een wonder zijn bij een dergelijke gigant ische operatie. Het afwerpterrein bij Terbregge blijkt een slechte keus. Het terrein is drass ig , onbegaanbaar voor paarden en wagens, de strook land is te sma l , er val len pakketten in het water, er ontstaat brandschade en er gebeuren verschi l lende ongelukken. Eén inzamelaar wordt geraakt door een voedselpakket en betaalt dat met zijn leven. Voora l het 186 squadron van de R A F wordt enkele keren door het pechduivelt je achtervolgd. Een vl iegtuig van het squadron moet bij Rotterdam vijf grote pakken loslaten, maar na het derde zwermen de opgetogen Neder landers al over het veld en wordt het r isico om de resterende twee te droppen te groot. Een ander vl iegtuig kan ook niet al zijn pakken kwijt, omdat de bomdeuren beschad igd zijn. Boven de thuisbasis krijgt de vl ieger bovendien last met het lan-dingsstel . Bij zijn pogingen het 'uit ' te krijgen valt er ten noorden van Stradis-hall een pakket naar beneden, met thee, su ikeren blikken voedsel . Er is gelukkig geen schade, maar de plaatseli jke bevolk ing is er als de kippen bij. Een dag later weer wordt een toestel getroffen door pakketten van een erboven v l iegende kist, maar ook hier gaat al les goed. Op 8 mei v inden de laatste voedse ldroppings plaats. Neder land is vrij en kan aan een toekomst gaan bouwen, een toekomst zonder honger. R D Q

Aan het vreedzaamste bombardement uit de geschiedenis, de operatie ' M a n na ' , namen in totaal meer dan 500 Lancasters van de R A F en 300 B-17 'sdeel van de Amer ikaanse luchtmacht. De Engelsen wierpen in 3156 sorties met Lancasters en 145 met Mosqu i to ' s 6684 ton aan voedsel af, de Amer ikanen dropten in totaal 5100 ton. Bij twee ge legenheden, op 2 mei en op 7 mei waren er meer dan 500 vl iegtuigen tegelijk in de lucht.

8

'Feest was het meneer, feest!7

De heer F. Delbrassinne (62), trainer op Duindigt, toentertijd werkzaam als jockey, is ooggetuige geweest van de droppings op de renbaan. Het gebeuren staat hem nog zeer helder voor de geest en heeft een onuitwisbare indruk bij hem achtergelaten. 'De Vliegende Hollander' kent hij zeer goed. Hij herinnert zich dat de pamfletten in de oorlogsjaren aan mandjes werden gedropt, o.a. in de buurt van Roosendaal. Hijzelf was een van degenen die ze daar in het geheim distribueerde. Hieronder volgt zijn relaas.

'Feest was het meneer, feest! Het is een van de d ingen die ik nooit vergeten zal. De emot ie die we voelden toen we die dropping zagen, is eigenli jk niet te beschri jven. J e moet erbij geweest zi jn, het zelf meegemaakt hebben, 't Was ongeloof l i jk! J e mocht in die tijd geen radio hebben en ik had er ook geen, maar omdat mijn vr ienden en kennissen wel wisten dat ik erg n ieuwsgier ig ben en overal zelf bij wi l zi jn, waarschuwden ze me vanuit Wassenaar dat het ging gebeuren. Ik woonde toen hier op Duindigt, vier huizen vanaf de plaats waar ik nu woon en ze waarschuwden me dat er voedsel gedropt zou worden ,

hier, boven de renbaan. N o u , en ik er op af natuurlijk hè? Samen met een leerling die ik in die tijd had reden we met Isabel, ons paard, naar de renbaan. Die lag in het spergebied en daar mocht je natuurlijk niet komen; het was de plaats waar die V-2's werden gelanceerd. W e werden dan ook tegengehouden dooreen Duitser, m a a r ' t w a s op het eind van de oor log en ik zeg tegen die vent: 'Ga toch weg man , ze hebben je vergeten, net als m'n moeder mij heeft vergeten! Wat doe je hier nog, je had al lang weg moeten z i jn! ' En tot mijn s tomme verbazing legde hij een zak of zoiets die hij in de hand had opzij en g ing zonder iets te zeggen weg . Boven de renbaan hoorden we een hele hoop herrie en zagen allemaal van die hele grote v l iegtu igen, voorafgegaan door twee kleinere verkenningsvl iegtu igen, die in steeds kortere cirkels rondvlogen en toen in kwamen vl iegen vanaf de Waalsdorper-vlakte. Ik schat dat ze toen - ik weet 't niet z e k e r - o p een hoogte van 125 meter v logen. En toen gooiden ze alles af. A l lemaa l pakken en zakken met voedsel , die op de baan, in het bos en in de sloten terechtkwamen. Ik herinner me nog dat er een hele kist met kaas in het

water p lonsde. Op het middenterrein lagen aan elkaar genaaide lakens met daarop een rood kruis. Langs de kanten stonden overal ' l ampen ' , zoals we ze noemden. Dat waren vuurtjes van zo'n een a anderhalve meter hoog . E rwaren ook Duitsers bij, ja. Maar die deden helemaal niets. Dat was gek, het leek wel of ze van het Rode Kruis waren of zo iets. Daarna kwamen van alle kanten mensen aanzetten met paard en wagen . Ik weet nog dat sommigen hui lden als een kind. Het was dan ook ongelooflijk. Van alles hadden ze gedropt, ook dingen die we toen niet kenden, zoals meatandvetgetab les , ei poeder, melkpoeder, cacao, chocolade, later ook brood en , o ja, blikken ham. Dat waren van die ronde blikken en daarin zaten in een soort gelei opgerolde plakken ham. Hoe die smaakten. . . Ik heb later die blikken nooit weer kunnen v inden. . . Fantastisch wat je toen voelde, de mensen juichten en juichten. Voor mij was het eigenlijk een teken dat de vrede heel dichtbij was. Ik dacht nu is het toch wel gebeurd en het feit dat de Duitsers dit toelaten, nou, dat was voor mij toch wel een teken dat ze zelf ook honger h a d d e n . . .

R.D.U

9

Terwijl 1945 nog maar enkele uren oud is en terwijl de situatie voor het nog grotendeels bezette Nederland steeds benarder wordt, voltrekt zich boven dit land een tragedie die haar weerga nauwelijks kent. De Duitse luchtmacht, die op dit tijdstip volkomen ondergeschikt is geworden aan die van de geallieerden, doet op nieuwjaarsmorgen een wanhopige poging het luchtoverwicht terug te winnen door in één grote klap duizend vijandelijke toestellen uit te schakelen. Tenminste, dat is de bedoeling. De geheimhouding van de operatie is maximaal, zelfs zo streng, dat de eigen luchtafweer er nauwelijks iets van weet! De gevolgen daarvan zijn catastrofaal. . . 'Deze doodsvlucht, die de nekslag inluidt voor de Duitse luchtmacht, brengt de bevrijding van ons land sneller dichterbij.

30 jaar terug:

Geheimhouding leidt tot prijsschieten op eigen vliegtuigen

De 'Grote Slag' van de Luftwaffe, die een vernietigende uitwerking zou moeten hebben op de geallieerde bommenwerpers, was al voor november 1944 gepland. Adolf Galland, de 'General der Jagdflieger', de man die 103 neergeschoten vliegtuigen op zijn naam had staan, had zijn eigen filosofie over hoe de Luftwaffe het vijandelijk luchtoffensief zou kunnen stuiten. Zijn plan was ongeveer 2500 vliegtuigen in massale jagerformaties in te zetten tegen de bijna dagelijks binnenvliegende luchtarmada's van Amerikaanse Vliegende Forten en Liberators. Hij hoopte dan in één slag zo'n 400 tot 500 viermotorige bommenwerpers met hun tienkoppige bemanningen neer te schieten en was bereid daarbij een eigen verlies van zo'n 400 jagers te accepteren. Hij schatte het verlies van Duitse vliegers tijdens deze operatie op 100 tot 150. Een voordelige ruil dus voor het Duitse Rijk. Op 12 november 1944 had Galland 18 Jagdgruppen met samen 3700 vliegtuigen gereed staan.

Maar toen kwam de kink in de kabel. Tijdens de laatste voorbereidingen van de 'Grote Slag' kwam op 20 november plotseling een bevel van Hitier dat alle jagerreserves klaar gemaakt moesten worden om deel te nemen aan het uitgebroede offensief in de Ardennen. Dit zou op 16 december losbranden. Aan de vooravond van deze grote aanval zou de luchtoperatie 'Bodenplatte' (grondplaat) worden uitgevoerd: een massale verrassingsaanval op de geallieerde vliegvelden in Nederland, België en Noord-Frankrijk. Deze moesten alle op hetzelfde moment worden aangevallen. De erop gestationeerde vliegtuigen zouden grotendeels worden vernietigd, waardoor het luchtoverwicht tijdens het Ardennenoffensief weer in handen van de Duitsers zou komen. Galland was het er helemaal niet mee eens en werkte verbitterd de nieuwe opdracht uit. Maar toen de 16e december aanbrak zette wèl Von Rundstedt maar niet hij de aanval in. Slecht weer hield de jachtvliegtuigen aan de grond. De executie van de Luftwaffe werd twee weken uitgesteld...

10

Lafaards. . .

'Bodenplat te ' is één van de meest omstreden opdrachten ooit door de Duitse jachtvl iegtuigen ui tgevoerd. De operatie was geboren uit vertwi j fel ing. D e a l bijna doodgeb loede Luftwaffe begon zonder het te weten aan de organisat ie van zijn eigen ondergang. Ondanks gebrek aan feiten v inden zowel Hitier als Gör ing dat de luchtmacht de laatste

De geal l ieerde luchtstri jdkrachten zullen dan op hetzelfde moment op totaal 17 verschi l lende v l iegvelden op de g rondworden aangeval len en uitgeschakeld.

Hun beurt

Op 1 januari wachten in het donker van de vroege morgen op dertig Luftwaffe-v l iegbases (waaronder bekende namen

Veilig gevoel

Dat de strijd voor hun landmachtcol lega 's echter al is ver loren, is hen nog niet verteld. We l weten ze dat er nog nooit in één maal zoveel jachtvl iegtuigen van de v l iegvelden zijn vertrokken als nu. Maar het zijn ook de laatste reserves. Met bijna 900 toestel len vertrekt de Luftwaffe v o o r zijn doods-vlucht. Elk Geschwader heeft een of

maanden in de strijd tegen de geall ieerden heeft gefaald. Het leger heeft bij zijn vroegere optredens kunnen profiteren van een luchtoverwicht en een max imale vuursteun, maar de laatste maanden blijkt zij vo lgens de leiders niet eens in staat o m een tijdelijk en plaatselijk luchtoverwicht te bevechten. Het want rouwen in de Duitse jachtvlie-gers is geschokt. Gör ing, de luchtmachtbevelhebber, heeft al eens gesuggereerd dat de jachtv l iegeenheden alleen maar uit lafaards bestaan. Nu krijgen ze dus de kans om te tonen dat hij ernaast zit. De opperste strategen zien niet in dat de tijd om in de luchtnog een ' G r o t e S l a g ' t e s l a a n dan al definitief voorbi j is. Daarvoor is de tegenstander te sterk. Daarvoor bezit de Luftwaffe op dat moment te wei nig vl iegtuigen en te we in ig vl iegers meer. Maar op die hoogste staven verwacht men er een ommekeer door. In één klap 1000 of meer geal l ieerde jagers uitschakelen geeft lucht in de lucht. S lechts heel wein igen weten op oudejaarsdag 1944 dat die klap op 1 januari 1945 zal worden ui tgedeeld. Niet omdat men hoopt dat de vi jandeli jke afweer op die morgen nog wat onder invloed van de nieuwjaarsborrel zal zi jn, maar omdat voor die dag goed weer is voorspe ld . De bedoel ing is dat alle Geschwaders gelijkti jdig en bij absolute radiosti lte op ger inge hoogte het bezette gebied zul len b innenvl iegen.

als Twenthe, Rheine, Velmerstot , Hese-pe en Vörden) 10 Geschwaders met totaal 875 vl iegtuigen op het startbevel. Onder elke machine hangt een extra 300-liter brandstoftank. De vl iegers nemen samen het wein ige wat ze weten nog eens door. Het weer is goed , het zicht ideaal. We l komt op enkele velden vrij plotsel ing grondmist opzetten, waardoor de start, wanneer het bevel is a fgekomen, moet worden vertraagd. Op de vl iegkaarten zijn alle gegevens aangebracht vanaf de Duitse grens. Wanneer zo 'n kaart in vi jandeli jke handen zou val len kan men in elk geval niet de startplaatsen van de verschi l lende eenheden vaststel len. De gehe imhouding bij de totale voorbere id ing v o o r d e operatie is zo streng geweest en de informatie voor de opdrachten aan de commandanten komt zo kort voor de start, dat er nauweli jks tijd over is voor gedegen briefings. We l worden er nog pathetische toespraakjes gehouden met als t hema : Volk, Führeren Reich.

Bij de start weten veel v l iegers niet eens waar het precies om gaat en vliegen maar achter hun voorman aan. Toch is de s temming goed, vooral onder de jonge en onervaren vl iegers. Zij denken aan het verrassende succes van hun grondtroepen in de Ardennen. Nu is het hun beurt. Zij zul len hetzelfde laten zien in de lucht!

i Bij de aanval op Gilze-Rijen werden o.a. Hitiers nieuwe straaljagers ingezet. 'Eén Me-262 is meer waard dan vijf Me- 109's', zeiden de Duitsers. En de geallieerden ondervonden dat.

Focke-Wulf 190 A-8's van Jagdgeschwader 2 Richt-hofen worden gereedgemaakt voor de operatie 'Bodenplatte'.

twee nachtjagers toegewezen gekregen die als 'padv inders ' zullen voorvl ie-gen en de eenheden naar hun doelen zullen brengen. We l is de vl iegers honderd keer verteld over de 'Gouden Regen ' , waarmee de l ichtmarkeringen werden bedoeld die hen moeten dienen als hulp bij de navigatie en die tevens de grondtroepen en de Duitse luchtafweer moeten waarschuwen voor een laagvlucht van eigen jagers. Het geeft de vl iegers een vei l ig gevoel dat ze zo lang mogeli jk boven het door eigen troepen bezette gebied zullen v l iegen. 'Maar wat gebeurt er als 'Go ld regen ' mislukt? Weet onzef lak dan dat wij het zi jn?', vraagt iemand tijdens de brief ing. Geen mens kan op dat moment vermoeden dat juist deze vraag een tragisch hoofdstuk zou inluiden in de geschiedenis van de Duitse luchtmacht. Want de Duitse flak zal -

11

zonder dat dit was gepland - in deze operatie een besl issende rol gaan spelen. De koers van de meeste aanvals-eenheden ligt boven zwaardoo r Duitse flakbatterijen (die de V-2 lanceerin-stallaties beschermen) verdedigd gebied. En deze ' t r igger-happy' eenheden hebben maar een zeer summiere informatie gekregen over wat er zal gaan gebeuren. Slechts enkele batterijen zijn op de hoogte van het ti jdstip van overvl iegen van het 'Sperrgebiet ' , maar de optredende startvertraging is hun niet gemeld . Wanneer dan ook op afwijkende t i jdstippen grote format ies vl iegtuigen laag naderen richten de kannon-niers hun lopen razendsnel o m h o o g . . .

Eén grote roos. . .

De gevolgen zijn catastrofaal. Onwetend van wat ze aan het doen zijn schieten de Duitse kannonniers bijna 200 Messerschmi t ts en Focke-Wulfs uit de lucht. Ze richten een ware slacht ing aan. Het pad boven de 'Festung Holland' wordt gemarkeerd door brandende vl iegtuigwrakken en gedode bemanningen. De vl iegers die tot hun ontzett ing beseffen wat er aan de hand is, zitten te gi l len in hun stoel. Maar n iemand hoort ze en brengt hun woede en hun vertwijfel ing over, want de geëiste absolute radiosti lte blijft gehandhaafd.

Het belang daarvan weegt zwaarder dan het opheffen van het fatale misverstand. Beneden 200 meter v l iegend vormen ze een schietschijf die uit één grote roos bestaat. De snelheid van de formaties wordt opgevoerd van 480 tot 530 ki lometer, maar dat helpt nauwelijks. Overal komen de dodel i jke granaten o m h o o g . Er val len steeds meer gaten in deformat ies . De verdwenen toestellen zijn neergestort of gedwongen terug te keren wegens opgelopen schade. Bij elk sa lvo worden wel treffers in de dichte formatie geplaatst. De leiders ervan vuren wanhop ig herkennings-l ichtkogels af, maar desondanks - en onbegr i jpe l i j k - blijft het spervuur komen. De kannonniers hebben geen tijd voor identif icatie wanneer ze plotsel ing grote aantallen snelv l iegende jagers laag aan zien en horen komen. Dan vuren ze! Ze vuren bij Harderwijk, bij Rotterdam, bij Hoek van Hol land, op het eiland Rozenburg. En daarna nog worden de naar België doorv l iegende eenheden opgewacht door de luchtafweer van Britse mar ineschepen dat, zo blijkt i ronisch genoeg uit latere verklar ingen, echter minder uitwerking had dan dat van de eigen flak. Tenslotte bereiken de ui tgedunde eenheden dan toch hun doelen, waar ze de geal l ieerden inderdaad een onaangename nieuwjaarsverrassing bezorgen. Maar deze is maar van korte duur en de confrontat ie met de echte vi jand eist nog eens een zware tol van de gedeelteli jk onervaren

vl iegers. Onder hen zijn bleekneuzen van 17 en 18 jaar, zo van de v l iegschool af.

Schroo thoop van wrakken

Bij de vele op 1 januari ui tgevoerde Duitse aanval len zijn in ons land Eindhoven, Volkel , Gi lze-Ri jen, Heesch en Woensdrecht betrokken. Het relaas van de geheel mislukte aanval met 70 v l iegtuigen op Volkel is te lezen in ons nummer van de vor ige maand. Onder leiding van It-kol Bar koerst op nieuwjaarsmorgen Jagdgeschwader III 'Udet ' op een hoogte tussen 20 en 50 meter op Eindhoven af. De vl iegers in hun cockpit zijn nerveus. Ze voelen dat er wat bi jzonders gaat gebeuren. 25 Km noordeli jk van Venlo passeert het Ju-88 loodsvl iegtuig o m negen uur precies de Neder landse grens. Nu nog twint ig minuten te v l iegen. Vlak voordat ze de basis, waar 8 Typhoon- en 3 Spitf ire-squadrons zijn geplaatst naderen, splitst een klein deel van de 70 vl iegtuigen zich af om door te vl iegen naar G i l -ze- Rijen o m ook dit veld te bestoken.

Twee Typhoonsquadrons van Eindhoven zijn bij de komst van de Luftwaffe al in de lucht voor weer- en verkenningsvluchten. Een derde is juist begonnen aan de start. Flight-lt G ibbon is net los van de grond en wordt als eerste door drie Bf-109's besprongen. Hij delft het onderspit , maar niet na nog een Focke-Wulf in zijn val te hebben meegesleurd. De totaal verraste basis wordt flink onder handen g e n o m e n : de keurig in lange rijen opgestelde v l iegtuigen (men had al zo lang geen Duitse jagers gez ien . . ..) vormen één groot doelwit. Overste Bar schiet bij een raid twee Typhoons in brand en brengt zijn persoonli jk record hiermee op 204 vl iegtuigen (= tien squadrons!) . Het gevecht in de lucht wordt verwoed, zeker nadat de Typhoons die 's morgens waren gestart net t i jdens de Duitse aanval terugkeren naar de basis. Na 22 minuten onophoudel i jk aanval len vl iegen de laatste van de 70 Luftwaffekisten ten-

12

slotte w e g , op het Neder landse v l iegveld een schroothoop achterlatend van brandende vl iegtuigwrakken, legerwagens en benzineopslagplaatsen. Dit veld is voor lop ig ui tgeschakeld, enkele Canadese squadrons zijn totaal verniet igd. Ju ichend komen de Duitsers van Jagdgeschwader III weer thuis. Ze hebben negen kisten bij deze miss ie verloren maar dat is het waard geweest ! Ze gaan ervan uit dat ook de aanval len op de andere geal l ieerde bases een soortgelijk succes hebben opgeleverd. Maar later horen ze anders. De 3e Groep van Jagdgeschwader 54 ver loor bij de aanval op Gr imsbergen-Brusse l zelfs 60 procent aan vl iegtuigen en bemanningen. . .

Scherfbommen

De format ie die bij E indhoven afbuigt naar Gilze-Rijen om daar de 'N ieuwjaarsouverture' te spelen is maar klein - een tiental v l iegtuigen - maar weet er toch nog de nodige schade aan te r ichten. Vanaf dit Brabantse veld hadden de Duitsers vier jaar lang Engeland be-

3 4 Formatie Messerschmitts. Januari 1945: een Typhoon

in onderhoud op Volkel in een door de Duitsers gebombardeerde dispersal.

stookt met hun Dorn ier -bommenwer-pers. Nu echterhuizen e rBr i t seTyphoons, Spit f i res en Mustangs . Op verschi l lendet i jdst ippen worden e rdoo r twee of drie Duitse toestel len aanvallen ui tgevoerd (één keer door drie van Hitiers n ieuwe straaljagers, de Messer -schmitt-262) maar de schade aan de basis blijkt erg mee te val len. We l werpt een Dornier-217 een grote container met scher fbommen uit, waardoor een aantal v l iegtuigen wordt beschadigd.

De nekslag

De totale schade van 'Bodenplat te ' is door velen opgemaakt , maar is ner-

"

gens gel i jk luidend. A lgemeen wordt echter aangenomen dat de Luftwaffe bij deze zeer riskante operatie, waarbi j men het luchtoverwicht terug wi lde w innen van een veel sterkere tegenstander, in enkele uren tijds ongeveer 300 vl iegtuigen (dat is vijftien squadrons en bijna een derde van het aantal ingezette toestellen) en 232 vl iegers verloor, waarvan er 151 werden gedood of vermist. Het t ragische ervan was dat het overgrote deel ervan - bijna 200 - door eigen luchtafweer boven Neder land werd neergehaald. De geall ieerden leverden bij de aanval len merwaardig genoeg eveneens ongeveer 300 vl iegtuigen in, maar zij waren

5 Een met raketten uitgeruste Typhoon start vanaf een besneeuwde en bevroren Nederlandse basis.

6 Een slachtoffer van Bodenplatte: een Spitfire XI van het 400-Squadron op Eindhoven.

in staat om deze verl iezen weer in veertien dagen aan te zuiveren. En dat lukte de Duitsers in dit s tad ium van de strijd niet meer. Het verdere optreden van de Luftwaffe beperkt zich na die nieuwjaarsdag slechts tot de gebiedsverdedi -g ing. Tot offensieve akties in samenwerk ing met de grondstr i jdkrachten komt het in het westen nergens meer.

De door Hitier verzonnen operatie 'Bodenplatte', nu ruim dertig jaar terug, schakelde in enkele uren ongeveer 600 vl iegtuigen uit, verniet igd of beschadigd. Zij leverde de geal l ieerden veel materiële schade op, maar betekende de nekslag voor de Duitse luchtmacht. Deze heeft zich niet meer van de opgelopen zware verwondingen kunnen herstel len. Zij b loedde verder langzaam dood. . . Chr. B. •

13

H Mensenredder en vlieger Koninklijk Huis wordt makelaar

Oscar Boskamp: 25 jaar vlieger 'Zolang de prins aanblijft als Inspecteur-Generaal blijf ik ook', zegt de negenenveertigjarige eerste-luitenant Oscar Boskamp. Dat betekent net zoveel als: Ik laat de prins na veertien jaar niet in de steek, daarvoor is het altijd te plezierig geweest'. Om de knoop te ontwarren: naast zijn beroep van vliegende mensenredder (daarover straks) is elt Boskamp de privé-helikoptervlieger van de koninklijke familie. In zijn stapels logboeken komen pagina's voor waarop er van de tien vluchten acht zijn geboekt op naam van leden van het koninklijk huis. De meeste voor de Prins der Nederlanden, ('misschien al wel tweehonderd keer, maar 't kunnen er ook wel driehonderd zijn'), maar ook vele voor de Koningin, voor Prinses Margriet, mr. Pieter van Vollenhoven en de anderen. Meestal haalt en brengt Boskamp zijn passagiers van en naar Soestdijk en zet dan de Alouettehe-licopter neer in de tuin van het paleis.

'Royal-flightvlieger'

'M i jn eerste vlucht met de prins maakte ik in 1961, nog samen met majoor Lukkien, van wie ik toen de taak van 'royal-f l ightvl ieger' overnam. En ik ben nog steeds niet bedankt, dus het zal wel goed zi jn ' , lacht hij breeduit. ' J a , het geeft we l een bepaalde status, hoewel ik dat zelf niet zo meer voe l , maar toch wel merk. Bi jvoorbeeld bij de voorbereiding van zo 'n vlucht. A l s we niet op een basis landen ga ik er van tevoren altijd naar toe o m te kijken hoe de si tu-

14

1 EIt Oscar Boskamp, SAR-helivlieger en vlieger voor de leden van het koninklijk huis, wordt door Prins Bernhard gelukgewenst met zijn 25-jarig vliegerschap.

2 De zilveren jubilaris wordt in een reddingskooi per heli en geëscorteerd door brandweerwagens en ambulance naar de SAR-han-gar gevlogen.

3 Op de grond staat een dinghy gereed, gevuld me water. . .

4 ... waarin elt Boskamp wordt neergelaten, (foto's Soesterberg)

vert echt geen voordelen op en je moet er achteraf een hoop administrat ieve moeite voor doen') . Ook v loog hij de Groothertogin en Prins Jan van Luxemburg . Vandaar nu ook een lintje van dat land onderz i jn v l iegerwing. Maar onze koningin bleef evenmin achter en onderscheidde Boskamp met de Huisorde van Oranje-Nassau. Hij, met veel plezier: 'Och dat werk ligt me eenmaal goed, alles wat ik doe is voor de eer en de onafhankel i jkheid van ons land, zeg ik alt i jd'.

Pater en kapper

atie daar is en om te regelen wat geregeld moet worden . Dan krijg je van allerlei instanties altijd honderd procent medewerk ing. Zelfs op Sch ipho l , waar ze je normaal met je heli niet zien staan van de mist, wordt al les anders als ze horen dat je de prins komt opha len ' , is zijn ervar ing. Die Royal-Fl ight v luchten vinden voornamel i jk plaats boven Neder land en Duits land. In het laatste geval gaat het veelal om bezoeken van de Inspecteur-Generaal aan oefenende landmacht eenheden en om werkbezoeken aan luchtmachtonderdelen. En de prins zit daar vaker dan men misschien wel zou denken. Ti jdens die vluchten - hoe zou het anders kunnen -hanteert de koninkli jke passagier ook zelf we l de stuurknuppel , maar alleen bij het rechtuit v l iegen. 'De prins zou de heli graag helemaal ondercont ro le wi l len hebben, maar daarvoor is toch wel echt een ople id ing nodig . Zo gemakkelijk is dat v l iegen nou ook weer niet.' Boskamp organiseerde ook verschi l lende vluchten waarbi j alle leden van het koninklijk huis gelijktijdig meegingen. Dan waren alle SAR-kisten in aktie en vaak ook nog van de squadrons geleende Alouet tes. Behalve de trips met de eigen koninkli jke fami l ie v loog hij ook de koning van Nepal en zijn gevolg boven Neder land en werd daarvoor beloond met 'de orde van de rechterhand van de koning van Nepa l ' . ( 'Nee, dat le-

Maar genoeg over deze ere-bi jbaan, die t rouwens heel wat organisat ie en tijd vraagt. Hoofdtaak van deze vl ieger-off icier is het uitvoeren van reddingsoperaties. Evenals de andere SAR-v l iegers is hij daarvoor om de zes weken (de monteu rs om de vier weken) een week op het ei land Terschel l ing gestationeerd, samen met een crew van twee man, een monteur en een k ikvorsman. Van daaraf komen ze in actie als er gecrashte jetvl iegers uit het water opgepikt moeten worden , schipbreukel ingen van in noodgeraakte schepen gered moeten worden of bi jvoorbeeld zieke of gewonde e i landbewoners of toeristen moeten worden overgev logen. S inds kort ook worden twee maal per maand de Terschel l ingse kapper en diens assistent overgevlogen naar het ei land Vl ie land om ook daar hun nuttige arbeid te verr ichten ten behoeve van het uiterlijk van de bewoners. 'Vroeger v logen we elke week de pater van het ene ei land over naar het andere en nu de kapper. Wie weet w ie het in de toekomst nog eens gaat worden ' , vragen de S A R - m e n s e n zich af. Die weekdienst op Terschel l ing trekt wel een zware wissel op het personeel , maar kweekt ook enorme goodwi l l bij de ei landers. Die weten dat het geïsoleerde wonen ten aanzien van de medische verzorg ing op het vasteland geen r is ico's meer hoeft in te houden s inds die luchtmachtmensen er met hun helikopters stand-by staan. In totaal heeft de S A R -

15

vlucht nu 475 ziekenhuisvluchten gemaakt. Boskamp heeft er t ientallen van gev logen, die niet alle even plezierig waren .

Peetvader worden

' S o m s heb je een hoogzwangere huilende k raamvrouw achter je met een dokter erbij , die verwoede pogingen in het werk stelt om te voorkomen dat het kind al in het toestel wordt geboren. Een toestand is dat voor zo 'n vrouw, die óók nog eens een keer voor het eerst in zo 'n draa i t rommel ' zit', vertelt Boskamp met veel begrip voor de situatie. A l s aandenken aan die vluchten komen er kaartjes naar Soesterberg, een kruikje jenever of een kratje bier. 't Gebeurt vandaag of morgen nog eens dat de Alouette boven de Waddenzee in een kraamkamer verandert. De kans om peetvader te worden zit er nog di k in ' . Boskamp redde ook de F-84F jetvl ieger Kees Hogers, die eens boven zee uit zijn straalkist moest s tappen, 't W a s een grappig gezicht, dat ene kleine mannetje in z'n d inghy op die hele grote zee' . Tot op het moment dat die onfortuinli jke kol lega naar binnen was gehesen wist hij niet w ie het was. 'Verrek Kees, ben jij het', sprak hij, over z'n schouder naar achteren kijkend eri zijn oude squadronmakker opmerkend. Spectaculair was de redding door hel ikopters van zo 'n dertig schipbreukel ingen van het pi jpenleggerschip L U L U S I. Boven een kolkende zee redde Boskamp met zijn crew vier van de pechhebbers.

Vrouw in de zenuwen

Zelf echter moest hij ook eens gered worden uit een nare situatie. In het logboek is bij die vlucht - op 8 oktober 1971 -in rood ' b o e m ' neergeschreven. Eigenlijk een understatement, want er vo lgde maanden gips en ruim een half jaar werke loosheid op. 'Ik was net drie dagen met de prins door Duits land geweest en kwam leeg van Hannover terug, waar hij op een ander vl iegtuig was gestapt. Boven Klarenbeek op de Veluwe brak toen met een harde knal een aandrijfas door midden. Boskamp maakte een 'nood land ing ' maar donderde de laatste tien meter met het bul naar beneden ' . De motor brak af doch er ontstond gelukkig geen brand. S m Westerhoven, de vaste monteur die altijd met hem mee gaat, en hij belandden tenslotte beiden met letsel aan de rugwervels in het ziekenhuis. De heli was total loss. Ook in die periode vergat de prins zijn vl ieger niet. 'Hij stuurde iedereen naar me toe. Pieter van Vol lenhoven kwam ongeveer om de dag namens zijn schoonvader en meestal niet met lege handen. Nog toen ik in het reval idat iecentrum zat kwam de secretaresse van prins Bernhard met een kist vol boeken en natuurlijk een flesje. Maar ook hijzelf kwam me later thuis

opzoeken op m'n flat in Veenendaal . M'n v rouw zat in de zenuwen. Ik zeg : 'Ben je mal me id , moet je eens opletten, na twee minuten al lach je je rot'. En ' t w a s precies zoals ik zei . De prins zou een kwartiertje bl i jven, maar g ing pas na twee uur weer weg . We l zei hij dat het maar goed was geweest dat hij niet meer in de heli zat, want die klap zou hij met z'n zwakke rug nooit hebben over leefd ' . Na zeven maanden werd Boskamp genezen verklaard en mocht weer v l iegen. De aanloop was wel even moeili jk. 'Op de eerste vluchten hoorde ik steeds die harde klap. Toen begreep i kd i e j onge jongen echt goed, die ik nadatihij een crash had gemaakt moest bi j lessen, maar niet weer op gang kon krijgen. Hij zag maar steeds v lammen orp zich heen. Maar met mijn lange ervaring was ik er snel ler overheen' .

Elt Oscar Boskamp, van de Alouet-te-helikopter reddingsvlucht (SAR) op Soesterberg, was op 28 maart jl. 25 jaar vl ieger. K w a m in '45 als O V W er bij de luchtstr i jdkrachten, ging als assistent-meteoroloog 2 jaar naar Indië, kreeg na terugkeer in ons land een v l iegerople id ing bij de M L D , maar keerde - in een ogenbl ik van bezinning - weer naar de luchtmacht te rug . Kreeg een jachtvl ieg-ople id ing in Texas en Florida en een Alouet te-ople id ing in Zuid-Frankri jk. V loog vele typen lichte v l iegtu igen. Werd in 1970 benoemd tot officier-vl ieger. Is tien keer met z'n gezin verhu isd, woont thans in Veenendaal. V loog totaal 7750 uur, waarvan ongeveer de helft als vl ieger-instruk-t e u r - hij is dat nog - en 3900 helikopteruren. Maakte ook nog 300 uur als burger-vl iegerinstrukteur.

Solozang en champagne

Luitenant Boskamp kan veel vertellen ui tz i jn 25-jarige vl iegercarrière. Fantast ische verhalen die toch waar zi jn. Avontuur l i jke verhalen (de nood landing met een Hellcat in Texas), tragische verhalen (het voor z'n ogen verongelukken van twee kol lega's), stoere verhalen (het bij v l iegende storm redden van mensen uit zee) en vooral ook verhalen waar in de kameraadschap on derl ing en de banden met het team centraal staan. A l les wat ook maar even waard is o m gevierd te worden wordt met het hele SAR- team gevierd. Hij vertelt van het grandioze feest bij zijn benoeming tot vakofficier ('om nooit te vergeten') en natuurlijk van het eind maart gevierde feest ter ge legenheid

van zijn 25-jarig v l iegerschap, 's A v o n d s in de hangar verscheen er tot zijn grote verbazing zelfs een tienerkoor en orkest van dertig man en gaf een pater so lozang weg tussen de geparkeerde Alouet tes, die van plezier bijna mee gingen kwetteren. Niets vermoedend was hij die middag om vier uur met prins Bernhard aan boord op Soesterberg geland. Terwij l hij nog boven de basis cirkelde zag hij al dat er wat aan de hand was en dacht: nou loop ik in de va l . Er was geen ontkomen aan, want daarvoor hadden teveel vr ienden aan het gebeuren mee georganiseerd. Vanuit z'n eigen heli moest hij overstappen in een mandje dat onder een andere heli was gehangen en werd daarna in een ineengedoken houd ing, gevo lgd door toeterende brandweerwagens en bowsers naar de S A R -hangar gev logen. Daar hadden zich intussen fami l ie leden en veel v r ienden, maar ook zijn oud-instrukteur kap. b.d. Henk Hartkoren en zijn oud- leer l ing gen-maj b.d. Vul lers verzameld om een hommage te brengen aan deze sympathieke luchtmachtman. Prins Bernhard, die het spel op luchtmachtwi jze meespeelde schonk persoonl i jk een glas champagne in voor zijn vl ieger en bracht breed lachend een toast uit op de jubi laris.

Vlieger-makelaar

Vermoedel i jk zal er al gauw wéér een glas op Boskamp worden geheven wanneer hij de uitslag hoort van z'n kortgeleden afgelegd examen voor 'makelaar in onroerende goederen ' . 'Kijk als ik straks 't pakje uittrek ben ik niks meer ' , redeneert hij nuchter. 'Daarom ben ik na die crash aan het studeren ges lagen. W a a r o m deze studie? Omdat de vakken ervoor me erg aantrokken. Maar wat ik ermee ga doen is nog niet zeker'. We l is hij er zeker van dat hij dan de enige mil i taire v l ieger-makelaar is. Een op het eerste gehoor misschien wat v reemde combinat ie maar natuurlijk best verenigbaar. Vele van zijn kollega's hebben al geld besparende adviezen gekregen bij de aankoop van 'onroerend goed ' . Boskamp is een tevreden man. Enkele oud-kol lega's uit de opleidingst i jd zijn nu v ierbander bij de K L M , maar hij kan dat best z ien, hoewel zijn huis wel kan ronddraaien in hun garage. 'Maar op mijn leeftijd wi l len de meesten er graag mee ophouden. Alt i jd van huis zijn is dan niet zo leuk meer. En het meeste geld gaat toch naar de belast ing. Daarnaast nog hebben zij niet dat kontakt met elkaar zoals wi j . Ze kennen hun meeste kol lega's niet eens, die club hangt vo lgens mij als los zand aan elkaar, 't Zi jn eigenlijk als je 't goed bekijkt een beetje kapsonesjongens ' . Nou wie is dan beter uit, zij of ik?'

Chr. B. •

16

INSPECTEUR-GENERAAL BEZOEKT LETS EN K.KSL

De Luchtmacht Elektronische en Technische School (LETS) i s een van de weinige scholen in ons land die geen paasvakantie kent. Dat gemis werd dit jaar echter ruimschoots goedgemaakt door het werkbezoek dat de Prins der Nederlanden in z i j n f u n c t i e van Inspecteur-Generaal van de krijgsmacht op 27 maart j l . aan de school bracht.

Eerste programmapunt van de drukke dag, die ook nog naar de Koninkl i j k e Kaderschool Luchtmacht (KKSL) zou voeren, was een b r i e f i n g door de commandant LETS, kolonel Minjon, die de hoge gast nader i n l i c h t t e over het grote scholencomplex waar 199 verschillende cursussen kunnen worden gegeven. Na de b r i e f i n g volgde een bezoek aan de grootste sportzaal van de KLu, waar vele LETS'ers op de binnensportvelden sport beoefenden. In de korporaalsmess werden de squadroncommandanten, de g e e s t e l i j k e verzorgers en de bestuursleden van de messes en de burgerpersoneelsvereniging voorges t e l d aan de p r i n s . Datzelfde was het geval met de deputaties van de opleidingsafdelingen die op de complexen Soesterberg en Twen the z i j n gevestigd. In een ongedwongen sfeer onderhield de pri n s z i c h geruime t i j d met de aanwezigen. Het werkbezoek werd voortgezet met een demons t r a t i e verzorgd door aoo K l i n k met z i j n moderne d i g i t a l e onderwijscom-puter (zie f o t o ) . H i e r b i j ontstond een onbevangen vraag- en antwoordspel tussen Prins Bernhard en één

van de korporaalcursisten van de Ko n i n k l i j k e Landmacht. Geamuseerd onderwierpen de prins en de leden van z i j n staf z i c h v e r v o l gens aan een k l a s s i k a l e verkeers-test van de r i j - o p l e i d i n g , waarbij de prins r u i t e r l i j k bekende n i e t a l l e vragen die sgt 1 Claasz-Coock-son hem voorschotelde, goed te hebben beantwoord. Ook de staf van de prin s v i e l op die manier 'door de mand'. Het g e b r u i k e l i j k e klapstuk van de LETS, een brandweerdemons t r a t i e van kap Endeveld en z i j n mannnen, ontbrak n i e t op het programma. Er volgden nog meer demons t r a t i e s : aoo Bannink gaf een u i t leg van de werking van de c l u s t e r -bom en sgt 1 F r i e b e l demonstreerde de crypto-apparatuur ' E l c r o t e l ' . Majoor Swikker t e n s l o t t e begeleidde de prins op z i j n wandeling langs het i n s t r u c t i e m a t e r i e e l Nike en Hawk. Na de lunch vertrok het gezelschap naar de KKSL, waar k o l Wilhelm een b r i e f i n g h i e l d en het KKSL-tamboer-korps onder l e i d i n g van sgt 1 v.d. Wart een show gaf. Wegens t i j d s g e brek moest de verdere kennismaking met de school beperkt b l i j v e n tot

een rondleiding over het complex en het bijwonen van een korte les 'vorming', gegeven door kap drs. Kersse-makers. Tijdens de theepauze i n de onderofficiersmess werden de bestuursleden van de o.o.-mess, de korporaalsmess en de burgerpersoneelsvereniging aan de prins voorgesteld. Namens de KKSL en de LETS kreeg de Inspecteur-Generaal een paraplubak aangeboden die aan weersz i j d e n was v e r s i e r d met - hoe kan het anders - de houten beeltenis van een o l i f a n t , ontworpen en vervaardigd door de heer Kuiper.

KLu-TAFELTENNIS

Op de LIMOS te Nijmegen i s op 2 1 maart j l . fanatiek s t r i j d gevoerd om en op de groene t a f e l met het f l i t s e n d e w i t t e b a l l e t j e . De f i n a les van de KLu-tafeltenniskampioen-schappen 1975 leverden de volgende uitslagen op: Enkelspel: 1. s l d 1 S.G. Tump (Dl/GPLV) 2. k p l A.Ph. Maes (Vkl) 3. hr W.A. Onrust (CLO/Log) Dubbelspel: 1. KLS/Ypenburg (hr Kengen/sld

Schotman) 2. CLO/Log (hr Onrust/sgt 1 Groot

Mulder) 3. Deelen/GPLV (sgt W u l l i n k / s l d 1

Tump) Onderdeelsklassement: 1. Deelen/GPLV 11 pt. 2. KLS/Ypenburg 16 pt. 3. CLO/Log 19 pt. Stand KLu-sportcompetitie 1975 (na 3 onderdelen): 1. Gilze-Rijen/VIMOS 15 pt. 2. Leeuwarden 17j pt. 3. V o l k e l 18 pt.

Op foto het team van Deelen/GPLV,

v.l.n.r. sgt Wullink, kap Van Eechoud, sm Haze (teamleider) en sld 1 Tump ( a l s KL-man van de GPLV KLu-kampioen!).

17

LUVA-SPORTDAG

De L u c h t m a c h t Vrouwen A f d e l i n g h e e f t h a a r j a a r l i j k s e s p o r t d a g met v e e l p l e z i e r gehouden. De L u v a - ' r e -u n i e ' werd d i t k e e r i n Den Haag/ V o o r b u r g g e o r g a n i s e e r d door de Sp o r t -c o m m i s s i e van de KLu, en w e l i n s p o r t h a l (annex zwembad) De V l i e g e r molen op donderdag 3 a p r i l j l . De v i e r L u v a - d i s t r i c t e n West, Z u i d , Oost en Mi d d e n b e s t r e d e n e l k a a r op v i e r o n d e r d e l e n : zwemmen (de e e r s t e p l a a t s was v o o r W e s t ) , b a d m i n t o n ( 1 . O o s t ) , t a f e l t e n n i s ( 1 . West) en v o l l e y b a l ( 1 . O o s t ) . T o t a a l e i n d k l a s s e m e n t : 1. O o s t , 2. West, 3. Midden en 4. Z u i d . Deze s p o r t d a g g o l d t e v e n s a l s s e l e k t i e v o o r 'Mar-m i l l u ' , de s p o r t o n t m o e t i n g t u s s e n de M a r v a , M i l v a en L u v a , d i e op 15 mei a.s. eveneens i n De V l i e g e r m o l e n gehouden z a l worden. De M i l v a z a l dan a l s g a s t v r o u w o p t r e d e n , t e r w i j l h e t t e c h n i s c h e g e d e e l t e g e o r g a n i s e e r d w o r d t door de s p o r t c o m m i s -s i e v a n de land m a c h t .

SPORT BINNENKORT (wijzigingen voorbehouden)

3-12 wielrennen, int. mil. kamp., Italië;

15 sportdag Marmillu, Den Haag/ Voorburg;

16 atletiek, KLu-kamp., Arnhem; 22 schieten (pistool), nat. mil.

kamp., Arnhem; 26-28 schermen, KLu-Franse lucht

macht, Leeuwarden; 30 zwemmen, KLu-kamp., Breda

(KMA) ;

juni 5 atletiek, nat. mil. kamp.,

Oirschot; 6-14 schieten, int. mil. kamp.,

Finland; 10-12 atletiek, 2ATAF-kamp., Arnhem;

KLu-SCHUTTERS WINNEN ISCF-BEKER

De I n t e r s e r v i c e C e n t r e F i r e - w e d -s t r i j d i s gewonnen d o o r de p i s t o o l -s c h u t t e r s van de L u c h t m a c h t . De w i s s e l b e k e r , b e s c h i k b a a r g e s t e l d d o o r k a p i t e i n t e r zee b.d. d r s . F.0. v a n K r e g t e n , p r i j k t weer i n de p r i j z e n k a s t v a n de KLu. Het o v e r w i c h t van de l u c h t m a c h t s c h u t -t e r s b l i j k t u i t h e t f e i t d a t b i j de e e r s t e 10 p l a a t s e n s l e c h t s de 4e en 5e i n h e t algemeen i n d i v i d u e e l k l a s s e m e n t b e z e t werden d o o r l e d e n van h e t ' r e s e r v i s t e n ' - t e a m . Eén van hen was ook nog een l u c h t machtman b.d. Dat de l u c h t m a c h t e r g goed met p i s t o o l en r e v o l v e r k a n s c h i e t e n b l i j k t ook d i t j a a r : i n de 10 man s t e r k e s e l e k t i e p l o e g v o o r h e t m i l i t a i r e team z i j n 6 K L u - m i l i -t a i r e n opgenomen. Na de ISCF-wed-s t r i j d - t u s s e n de teams van de KM,

KL, KLu en een team s a m e n g e s t e l d u i t r e s e r v e - m i l i t a i r e n en m i l i t a i r e n b.d. - i s de s e l e k t i e p l o e g t e r u g g e b r a c h t t o t 6 man, w a a r b i j e r 5 van de KLu z i j n ! Eén e r v a n z a l moeten a f v a l l e n , want h e t n a t i o n a l e m i l i t a i r e p i s t o o l t e a m , d a t de CIMS z a l a f v a a r d i g e n n a a r de CIMS-kam-p i o e n s c h a p p e n 1975 - van 6 t o t 14 j u n i a.s. i n O u l u ( F i n l a n d ) - z a l b e s t a a n u i t 4 man en 1 r e s e r v e . Het i s dus t h e o r e t i s c h m o g e l i j k dat h e t n a t i o n a l e m i l i t a i r e team u i t s l u i t e n d u i t K L u ' e r s z a l b e s t a a n . . .

Uitslagen ISCF-wedstrijd:

RlgL_ind._klassement: 1. kap Regoort ~(Lw) ^76 pt. 2. sgt 1 Elders (Lw) 575 p t _ 3. sm Schouten (DVM) 555 p t _ Beste_qp_precisie: sgt 1 Elders (288 pt.)

-f£*:S_2£_^fË•' s m Schouten (293 pt.) Alg^_team-klassement: 1. Luchtmacht' " 2268 pt. 2. Reserve-pers. 2225 pt. 3. Landmacht 2195 pt. 4. Marine 2141 pt.

'DE KORENAAR' TIEN JAAR

'De K o r e n a a r ' , de c o n t a c t v e r e n i g i n g van m i l i t a i r e c h e f - h o f m e e s t e r s , b e s t o n d op 15 a p r i l t i e n j a a r . T e r g e l e g e n h e i d h i e r v a n werd i n Ede een l u s t r u m b i j e e n k o m s t gehouden, waar de j u b i l e r e n d e c h e f - h o f m e e s t e r s z i c h b e h a l v e aan c u l i n a i r e h i g h l i g h t s ook t e g o e d konden doen aan ' s m a k e l i j k e ' v o o r d r a c h t e n op hun v a k g e b i e d , onder a n d e r e d o o r mevr. Wina B o m . V e r d e r s t o n d een o p t r e d e n van h e t t a m b o e r k o r p s v a n de i n t e n d a n c e en een open r e c e p t i e op h e t programma. De b i j z o n d e r e u i t g a v e v a n het v e r e n i g i n g s b l a d 'De K o r e n a a r ' bood een k e u r van a r t i k e l e n d i e a l l e t o t onderwerp hadden h e t h i e r ondermaanse b e s t a a n zo aangenaam m o g e l i j k t e maken. De l u c h t m a c h t i s i n h e t b e s t u u r v a n de v e r e n i g i n g v e r t e g e n w o o r d i g d d o o r s g t 1 F. J . C a s t e l i j n s , c h e f - h o f m e e s t e r van de o f f i c i e r s m e s s t e N i j megen.

F - 2 8 N E U S S T U K OP TOREN

Op de vliegbasis Ypenburg kan men sinds kort een uiterst wonderlijke constructie aanschouwen: een tien meter hoge houten toren waarop het neusstuk van een F-28 Fellowship is geplaatst. Fokker-VFW ontving van de Australische regering namelijk de opdracht om drie Fellowships te leveren, die volledig uitgerust moeten worden voor het ijken van navigatiemiddelen op en rond luchthavens en luchtwegen. Deze omvangrijke opdracht vereist een uitgebreid testprogramma. Voor grondmetingen die ruim een half jaar zullen duren, is daarvoor op Ypenburg die toren gebouwd Teneinde de werkelijke vluchtsituatie zo goed mogelijk te benaderen is het rompvoorstuk verdraaibaar in het vertikale vlak 40 graden en in het horizontale vlak 140 graden. Argeloze bezoekers van de basis behoeven dus met te denken een alternatieve vogelkooi of windmeter te ontwaren

KOL WEERS DIRECTEUR LSS

Op 21 maart j l d r o e g c d r e R.W. Hemmes h e t b e v e l o v e r de Luch t m a c h t S t a f s c h o o l o v e r aan de nieuwe d i r e c t e u r , k o l M.W.A. Weers, t o t dan t o e commandant DATIM. Cdre Hemmes i s i n m i d d e l s p e r 1 mei c d r e H. M o t s h a gen o p g e v o l g d a l s Chef S t a f van h e t commando L o g i s t i e k en O p l e i d i n g e n . Na de officiële b e v e l s o v e r d r a c h t v o l g d e i n i n f o r m e l e s f e e r een e n i g s z i n s n o s t a l g i s c h e t e r u g b l i k op de t i j d d a t c d r e Hemmes h e t d i r e c t e u r schap v a n de s c h o o l u i t o e f e n d e . Méér dan een s p r e k e r l i e t weten s l e c h t s node a f s c h e i d t e kunnen nemen van ' z i j n ' d i r e c t e u r en de v e l e l o f d i e de s c h e i d e n d e f u n c t i o n a r i s op de v a l r e e p nog eens t o e g e z w a a i d k r e e g g i n g dan ook v e r g e z e l d van d i v e r s e f r a a i e cadeaus. I n z i j n t o e s p r a a k t o t c d r e Hemmes, de v e r z a m e l d e doc e n t e n , h e t p e r s o n e e l en de l e e r l i n g e n van de L u c h t m a c h t S t a f s c h o o l , z e i de nieuwe d i r e c t e u r , d i e r e e d s g e r u i m e t i j d aan de s c h o o l was v e r bonden a l s d o c e n t , z i c h e r v a n bewust t e z i j n d a t h e t d i r e c t e u r s s c h a p i n meer dan één o p z i c h t een zware v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d met z i c h meebrengt.

H i j v e r t r o u w d e e r e c h t e r op deze met b e h u l p van de S t a f van de s c h o o l t e kunnen d r a g e n en s p r a k de hoop u i t d a t de LSS ook i n de toekomst i n voorkomend g e v a l op de medewerking van c d r e Hemmes zou mogen r e k e n e n . T i j d e n s de r e c e p t i e d i e op h e t o f ficiële g e d e e l t e v o l g d e , maakten v e l e f u n c t i o n a r i s s e n g e b r u i k van de g e l e g e n h e i d om a f s c h e i d t e nemen van de 'oude' d i r e c t e u r en de ' n i e u we g e l u k t e wensen met z i j n benoeming.

18

VLIEGBASIS VOLKEL VIERDE 25-JARIG JUBILEUM

Met een sportdag voor het hele gezin en tal van aktiviteiten - ook buiten de basis - heeft Volkel het feit herdacht dat op 1 april 1950 de voormalige Duitse Fliegerhorst officieel werd overgedragen aan de luchtmacht als le Tactische Vliegbasis. Een korte samenvatting van alle festiviteiten geeft een beeld van het vele dat men daar heeft georganiseerd.

Voor de j e u g d u i t de dorp e n r o n d de v l i e g b a s i s werd i n de P a a s v a k a n t i e de f i l m 'Die k n o t s g e k k e k e r e l s i n hun v l i e g e n d e k r a t t e n ' v e r t o o n d i n v e r s c h i l l e n d e - g r a t i s t e r b e s c h i k k i n g g e s t e l d e - z a l e n . De bej a a r d e n u i t de d o r p e n k r e g e n op maandag 7 a p r i l i n de m a r k t h a l t e Uden een c o n c e r t aangeboden d o o r de L u c h t m a c h t k a p e l . Ruim 1000 b e j a a r d e n z a t e n op de t r i b u n e s ; de meeste waren met m i l i t a i r v e r v o e r u i t hun w o o n p l a a t s

o p g e h a a l d . I n de pauze werd door v e l e h e l p e r s g r a t i s k o f f i e g e s e r v e e r d . D i n s d a g a v o n d c o n c e r t e e r d e de k a p e l v o o r zo'n 600 b e l a n g s t e l s t e l l e n d e n , d i e u i t e r a a r d ook g r a t i s k o f f i e k r e g e n i n de pau z e . Z a t e r d a g 5 a p r i l had de Udense midd e n s t a n d i n h e t k a d e r v a n h e t b a s i s j u b i l e u m een ' w i n k e l d a g ' g e o r g a n i s e e r d . T a l v a n e t a l a g e s p r i j k t e n met l u c h t m a c h t a r t i k e l e n , t e r w i j 1 een f o t o z a a k z e l f s een l u c h t opname van de v l i e g b a s i s u i t h e t

LUCHTnACHTMUSEUM

Het Luchtmachtmuseum op de v l i e g b a s i s S o e s t e r b e r g o r g a n i s e e r t e v e n eens i n h e t k a d e r v a n de 3 0 - j a r i g e h e r d e n k i n g v a n de b e v r i j d i n g een e x p o s i t i e o v e r de l u c h t o o r l o g '40-'45 boven N e d e r l a n d . V a n a f z a t e r d a g 3 mei i s een i e d e r v a n h a r t e welkom. Deze permanente e x p o s i t i e i s ook op maandag 5 mei en op a l l e a n d e r e z a t e r d a g e n waarop h e t museum i s geopend, t e b e z i c h t i g e n .

Zaterdag 24 mei worden in het museum de prijzen uitgereikt aan de winnaars van de nationale kampioenschappen vliegtuigschaalmodelbouw. De prijsuitreiking geschiedt om 15.30 uur door oud-vlieger Jan L. Flinterman, luitenant-kolonel KLu b.d., die hieraan voorafgaande in d<= briefingroom van de vliegbasis een lezing zal houden over 'Het jachtvliegen in de Tweede Wereldoorlog' . Na zijn lezing (aanvang 14.00 uur) zal een aktuele film worden vertoond. Het een en ander wordt georganiseerd onder auspiciën van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart en de International Plastics Model Society.

311-CREWROOrl

De crewroom van h e t 3 1 I - s q n op de v l i e g b a s i s V o l k e l i s v e r n i e u w d . En hoe! L u i t e n a n t Hans v an O r a n j e h e e f t l a t e n z i e n d at h i j b e h a l v e v l i e g e n ook i e t s a f weet van b i n n e n h u i s a r c h i t e c t u u r . Met e n i g e h u l p van de BABOV h e e f t h e t s q u a d r o n p e r s o n e e l h e t z e l f g e k l a a r d . Het dak van de b a r wo r d t g e s t u t d o o r eeuwenoude g e b i n t e n v a n een B r a b a n t s e b o e r d e r i j . Het wapen op de schouw ( z i e f o t o ) werd aangeboden d o o r de ' s q u a d r o n moeders' - i n het k a d e r van h e t j a a r v an de vrouw - en w e r d gemaakt d o o r aoo De Jong.

j a a r 1942 t e n t o o n s t e l d e . De b a s i s v e r l e e n d e aan deze a k t i e medewerk i n g met een d e m o n s t r a t i e v a n de bewakingshonden i n h e t c e n t r u m v a n h e t d o r p , g e v o l g d door een p a r a c h u t e s p r o n g door d r i e V o l k e l i a n e n . Het b a s i s o r k e s t 'Die P e e i e r M u s i -k a n t e n ' g a f een c o n c e r t i n de gem e e n t e l i j k e m u z i e k t e n t . Het g e m e e n t e b e s t u u r van Uden bood op 4 a p r i l - t i j d e n s de g e z i n s s p o r t dag - v i e r f r a a i e p l a s t i e k e n aan, bestemd v o o r de v i e r messes en v e r v a a r d i g d d o o r h e t k u n s t e n a a r s e c h t p a a r P o t t e r s u i t O i r s c h o t . E l k p l a s t i e k s y m b o l i s e e r t de v e r b o n d e n h e i d van Uden en de b a s i s door een v e r e n i g i n g v a n b e i d e wapens. T e n s l o t t e k r e g e n de b e j a a r d e n v a n de t e h u i z e n i n Uden, V o l k e l en Zeel a n d e n k e l e t a a r t e n , v o o r n a m e l i j k bestemd v o o r degenen d i e n i e t n a a r h e t c o n c e r t konden gaan. Foto: Volkel-commandanten, 'van oud naar nieuw', v.l.n.r. Berlijn, Thijssen, Broekmeyer, Sleeuw, Benjamins, Hansen, Boks en Baas.

'1821 DAGEN ONVRIJHEID'

Het K o n i n k l i j k N e d e r l a n d s L e g e r - en Wapenmuseum h e e f t i n h e t k a d e r van de 3 0 - j a r i g e h e r d e n k i n g van de bev r i j d i n g van ons l a n d een e x p o s i t i e s a m e n g e s t e l d , d i e h a n d e l t o v e r v i j f j a r e n b e z e t t i n g en a l s t i t e l d r a a g t '1821 dagen o n v r i j h e i d ' . De e x p o s i t i e i n D e l f t , door m i n i s t e r v a n def e n s i e V r e d e l i n g op 24 a p r i l j l . g eopend, i s met h u l p van an d e r e musea en privé-verzamelingen t o t s t a n d gekomen. Het R i j k s i n s t i t u u t v o o r O o r l o g s d o c u m e n t a t i e en de D i r e c t i e D e f e n s i e v o o r l i c h t i n g v e r l e e n den ook hun medewerking. Het d o e l van de t e n t o o n s t e l l i n g i s de b e z o e k e r t e l a t e n z i e n hoe een w e r e l d b r a n d kon o n t s t a a n en w e l k e g e v o l gen deze met z i c h m e e b r a c h t .

De expositie - aan de Buitenwater-sloot 270 in Delft - is tot en met 15 juni a.s. dagelijks geopend van 12.30 - 17.30 uur en van 18.30 -21.00 uur;zaterdags en zondags en 30 april, 5 mei, 8 mei, 19 mei van 12.30 - 17.00 uur. De tentoonstelling kan ook in groepsverband worden bezocht;afspraken kunnen worden gemaakt met de educatieve dienst van het Legermuseum (tel. 071 -34241). Zonodig kan voor deskundige begeleiding worden gezorgd.

'EEN BRUG TE VERWORDT VERFILMD

De K o n i n k l i j k e L u c h t m a c h t z a l h a a r medewerking v e r l e n e n - op t e c h n i s c h g e b i e d - aan de t o t s t a n d k o m i n g v a n de v e r f i l m i n g van C o r n e l i u s Ryan's boek 'Een b r u g t e v e r ' ( z i e 'De V l i e g e n d e H o l l a n d e r ' van november '74: 'Market Garden ramp v o o r v e l e n ' ) . De v o o r b e r e i d i n g v o o r de i m i t a t i e van de g i g a n t i s c h e s l a g om Arnhem z a l m i n s t e n s een j a a r i n bes l a g nemen. De A m e r i k a a n s e r e g i s s e u r J o s e p h L e v i n e h e e f t met een

19

h e l i k o p t e r boven Arnhem g e v l o g e n om t e z i e n w e l k e opname h i j d a a r z a l kunnen v e r v a a r d i g e n . U i t e r a a r d z a l e r z o v e e l m o g e l i j k g e b r u i k worden gemaakt van a u t h e n t i e k e filmopnamen. De NOS, d i e L e v i n e a l l e s t e u n z a l v e r l e n e n b i j de opnamen i n ons l a n d , z a l w a a r s c h i j n l i j k e n k e l e gedramat i s e e r d e d o c u m e n t a i r e s v e r v a a r d i g e n o v e r de s l a g b i j Arnhem, d i e op de t v t e z i e n z u l l e n z i j n .

LUCHTMACHT KRIJGT COLLECTIE BOEKEN

'Deze d r i e b o e k e n , g e n e r a a l , w i l i k u nu o v e r h a n d i g e n ' , z e i mevrouw Van Wesel op donderdag 2 7 maart i n h a a r w o n i n g t e Den Haag t e g e n gen-maj D i e t e r s , A d j u n c t - D i r e c t e u r M a t e r i -e e l v o o r z i e n i n g . Hiermee nam gen-maj D i e t e r s de privé-collectie boeken van w i j l e n de h e e r J.Ch. van Wesel s y m b o l i s c h i n o n t v a n g s t . Een c o l l e c t i e b o eken, d i e zo'n 25 s t r e k kende m e t e r b e d r a a g t en d i e de l u c h t v a a r t en l u c h t v a a r t t e c h n i e k t o t onderwerp h e e f t . Tot z i j n o n v e r w a c h t o v e r l i j d e n i n a u g u s t u s 1974 was de h e e r Van Wesel a l s t e c h n i s c h h o o f d ambtenaar werkzaam b i j h e t b u r e a u Nieuwe V l i e g t u i g e n MC-1 van h e t D i r e c t o r a a t M a t e r i e e l L u c h t m a c h t t e Den Haag. Z i j n l i e f d e v o o r z i j n werk kwam ook t o t u i t i n g i n z i j n hobby: h e t v e r z a m e l e n , l e z e n en h e r l e z e n van l u c h t v a a r t t e c h n i s c h e boeken. Z i j n privé-bibliotheek nam l a n g z a merhand h e t g r o o t s t e d e e l van de woonkamer i n b e s l a g . D i t k o s t b a r e b o e k e n b e z i t h e e f t de KLu t h a n s gek r e g e n . Z i j n e c h t g e n o t e , mevrouw Van W e s e l , vond d a t de l u c h t m a c h t a l s e n i g e i n a a n m e r k i n g kwam aan w i e z i j de boeken kon s c h e n k e n . Gen-maj D i e t e r s , d i e t e v e n s i n z i j n f u n c t i e van v o o r z i t t e r van de museumcommiss i e van de KLu de s c h e n k i n g i n dank a a n v a a r d d e , bood h a a r namens de l u c h t m a c h t een b o e k e t r o z e n aan. Mevrouw Van W e s e l : ' M i j n man h e e f t b i j z i j n b e g r a f e n i s een b e e l d i g e

b l o e m e n g r o e t gehad van de l u c h t m a c h t Daar dank i k u nog h a r t e l i j k v o o r . M i j n zoon en i k z i j n ook z e e r e r k e n t e l i j k v o o r de z o r g en a a n d a c h t d i e de l u c h t m a c h t aan de n a b e s t a a n d e n van z i j n o v e r l e d e n medewerkers be s t e e d t . De boeken z u l l e n na i n v e n t a r i s a t i e d oor de h e e r Van d e r P o e l , h o o f d van de C e n t r a l e B i b l i o t h e e k v a n de L u c h t m a c h t s t a f , hun d e f i n i t i e v e bestemming k r i j g e n , o.m. b i j h e t luchtmachtmuseum, de s e c t i e L u c h t m a c h t h i s t o r i e , de b i b l i o t h e e k z e l f en e v e n t u e l e a n d e r e K L u - i n s t a n -t i e s .

KMA-CADETTEN BIJ DE PAUS

Een d e r t i g t a l l a n d - en l u c h t m a c h t c a d e t t e n van de K o n i n k l i j k e M i l i t a i r e Academie t e B r e d a h e e f t de p a a s v a k a n t i e i n Rome d o o r g e b r a c h t Onder auspiciën van de A l g . Chr. C a d e t t e n V e r e n i g i n g v e r t r o k h e t g e z e l s c h a p - met v i e r b e g e l e i d e r s h o o f d l u c h t m a c h t a a l m o e z e n i e r B a r , aalm. R u y t e r , ds Harmeyer en maj

Van den A k k e r (4GGW) - p e r F-27 F r i e n d s h i p van de v l i e g b a s i s G i l z e -R i j e n v o o r de t r a d i t i o n e l e 2 - j a a r l i j k s e c u l t u r e l e r e i s . I n Rome hebben de c a d e t t e n d e e l g e nomen aan de Paaswake i n de S i n t -P i e t e r . De woensdag na P a s e n werd h e t g e z e l s c h a p i n audiëntie o n t vangen d o o r Paus P a u l u s V I . De r e i s n a a r Rome v e r l i e p u i t e r s t p l e z i e r i g , met u i t z o n d e r i n g v o o r één d e r c a d e t t e n , d i e z o ' n t i e n dagen met w a t e r p o k k e n i n h e t m i l i t a i r h o s p i t a a l t e Rome h e e f t gel e g e n . . .

WINGS VOOR VLIEGERS IN CANADA Negen j o n g e l u c h t m a c h t o f f i c i e r e n t o n e n h i e r hun z o j u i s t o n t v a n g e n w i n g s , d i e na 18 maanden t r a i n i n g de b e k r o n i n g vormen van de v l i e g e r o p l e i d i n g i n Canada. Deze o p l e i d i n g werd a f g e r o n d op de v l i e g b a s i s C o l d L a k e , waar k l a s 7305, a l s e e r s t e van de N e d e r l a n d s e i n Canada o p g e l e i d e v l i e g e r s , plm. 80 u u r op de CF-5 h e e f t g e v l o g e n . V r o e g e r e k l a s s e n beëindigden hun o p l e i d i n g i n Canada op de T-33. K l a s 7305 „as t e v e n s de l a a t s t e d i e z i j n b r e v e t op C o l d L a k e k r e e g u i t g e r e i k t . De v o l g e n d e v l i e g e r k l a s s e n z i j n r e e d s i n h e t b e z i t v a n de w i n g a l s ze de 'advanced t r a i n i n g ' op de CF-5 gaan v o l g e n . Z i j worden, na de o p l e i d i n g op de v l i e g b a s i s Moose Jaw op de T u t o r - s t r a a l -t r a m e r t e hebben g e v o l g d , na d i e f a s e g e b r e v e t t e e r d . De 9 n i e u w e v l i e g e r s z i j n : g e h u r k t v l . n . r . F r e d T i g g e l m a n , P e t e r van d e r S t o o p en Leo van den B o m ; s t a a n d v. n r Han Huisman, D i c k B e r l i j n , F r a n k Damen ( h i j s l a a g d e a l s Top O v e r a l l S t u d e n t ' en o n t v i n g h i e r v o o r de B a r k e r T r o p h y ) , Wim N i e u w l a n d , Henk P e e t e r s en Jo G o d d e r i j , a l l e n t w e e d e - l u i t e n a n t . De p l e c h t i g h e i d werd van N e d e r l a n d s e z i j d e b i j g e w o o n d d o o r m a j o o r Z.A. van S o e s t , commandant Ned. O p l . Detachement Canada, m a j o o r H . J . J . van Dommelen a l s o f f i c i e e l v e r t e g e n w o o r d i g e r van de KLu en door k a p i t e i n H. K r a u s s , K L u -v l i e g e n n s t r u c t e u r op C o l d L a k e . En n a t u u r l i j k d o o r de e c h t g e n o t e s van de n i e u w g e b r e v e t t e e r d e n d i e samen met hun mannen de N e d e r l a n d s e naam i n . Canada hebben hoog gehouden.

ƒ 400,- GRATIFICATIE VAN DE BEVELHEBBER

De b e v e l h e b b e r I t - g e n J.H. Knoop h e e f t aan e e r s t e - l u i t e n a n t P. Doornbos een g r a t i f i c a t i e t o e g e k e n d van ƒ 400,-. De r e d e n v o o r de b e l o n i n g : 'Wegens b u i t e n g e w o n e i n s p a n n i n g en p e r s o o n l i j k e i n z e t b i j de u i t b r e i d i n g en a a n p a s s i n g van de s o f t w a r e t e n behoeve van de 2e f a s e van h e t A u t o m a t e d L o g i s t i c D a t a I n t e r c h a n g e System. Dank z i j i n t e n s i e v e s t u d i e v an de s p e c i f i e k e p r o b l e m a t i e k en z i j n v i e r maanden durende a v o n d - en n a c h t a r b e i d kon deze tweede f a s e op s u c c e s v o l l e w i j z e en i n r e l a t i e f k o r t e t i j d worden g e r e a l i s e e r d ' .

• • • IN MEMORIAM HB Op 16 a p r i l j l . o v e r l e e d na k o r t stondige z i e k t e i n het z i e k e n h u i s de Stadsmaten te Enschede aoo C.P.A. Schenkeveld (54). H i j was a l s hoofdo p z i c h t e r brandweer werkzaam op de v l i e g b a s i s Twenthe. Aoo Schenkeveld was gehuwd en had twee k i n d e r e n .

Op 7 a p r i l o v e r l e e d na z i e k t e i n het Bronovoziekenhuis te Den Haag de heer B.D. Spaan (64). H i j was a l s a d m i n i s t r a t i e f ambtenaar werkzaam b i j het DMLu. De heer Spaan was gehuwd en had d r i e k inderen. De heer J.G. Bremmer (58) i s onverwacht i n z i j n woning te Baarn overleden. H i j was werkzaam a l s adminis t r a t i e f ambtenaar op het DATIM. De heer Bremmer was weduwnaar en vader van twee kinderen.

20

Generaal John Vogt (55) heeft in zijn 33-jarige luchtmachtcarrière bij de USAF een grote ervaring opgedaan. In de Tweede Wereldoorlog was hij jachtvlieger en nam - als squadroncommandant - deel aan de invasie in Normandië en aan de operatie Market Garden boven Nijmegen en Arnhem. In 1955 werd hij in Japan geplaatst bij 'Plannen en Operatiën' op het Amerikaanse hoofdkwartier. Later volgde zijn benoeming tot bevelhebber van de Pacific Air Force, met Hawaï als hoofdkwartier. In Vietnam bekleedde generaal Vogt enkele jaren de functie van commandant van de 7e Amerikaanse Luchtmacht en was hij tevens waarnemend bevelhebber in Zuid-Vietnam. De laatste 18 maanden was hij verantwoordelijk voor alle Amerikaanse luchtoperaties boven geheel Vietnam. Na het terugtrekken van de USAF aldaar, leidde hij de luchtacties in Thailand, Laos en Cambodja. Generaal Vogt is gehuwd en heeft één dochter.

Generaal John Vogt: 'Het luchtgevecht vormt een belangrijk aspect in het frontgebied'

nieuw Centraaleuropees luchtcommando: vitaal voor NAVO Sinds de tweede helft van het vorig jaar is op de vliegbasis Ramstein in West-Duitsland het hoofdkwartier gevestigd van de Geallieerde Luchtstrijdkrachten van Centraal-Europa (AAFCE). Dit commando, waaronder ook de Nederlandse luchtmachteenheden ressorteren, zal het belangrijkste bevels- en beleidsorgaan gaan worden voor de operationele luchtmachten van West-Europa. Zij bestrijkt het gebied boven Engeland, West-Duitsland, Nederland België en Luxemburg. Het vredeshoofdkwartier van AAFCE zal in de toekomst worden gevestigd in Brunssum, Zuid-Limburg, waar ook AFCENT, het Commando over de Centraaleuropese NAVO-strijdkrachten is gehuisvest Van het nieuwe AAFCE, waarbij op Ramstein ook een aantal KLu-officieren en -onderofficieren is ingedeeld, wordt veel verwacht. Onlangs merkte de voorzitter van het NAVO-Militaire-Comité, admiraal Sir Peter Hill-Norton, sprekende over de groter wordende militaire kloof in het voordeel van het Warschau Pakt, nog op dat het in het leven roepen van AAFCE één van de belangrijkste maatregelen is geweest om deze zich ongunstig wijzigende situatie een halt toe te roepen. Het nieuwe commando overkoepelt de huidige staven van 2- en 4ATAF, die beide aanzienlijk worden ingekrompen maar wel zullen blijven bestaan. De Vliegende Hollander had in Ramstein een gesprek met de commandant van de AAFCE, de Amerikaanse (4-sterren) generaal John Vogt.

Waarom, generaal, wordt er gereorganiseerd? Voldoet de huidige organisatie van 2- en 4 AT AF niet? Wat waren de zwakke plekken in de oorspronkelijke organisatie?

Het voornaamste prob leem was , dat beide A T A F ' s los van elkaar, ieder in zijn eigen gebied, opereerden en dat zij slechts een gedeelte van het totale gebied bestreken, terwij l de potentiële vijand als één geheel opereert. Dat moeten wij ook doen. Ik kan van hieruit dageli jks dié luchtstri jdkrachten die nodig zijn, bij de Geal l ieerde Tact ische Luchtstri jdkrachten indelen. Dit kunnen er gemakkeli jk méér zijn dan waarover zij tevoren beschikten in hun eigen gebied. Men moet de luchtstri jdkrachten daar concentreren, waar de dreiging is.

22

W e bezitten thans één hoofdkwart ier, dat het gehele f rontgebied bestrijkt in plaats van twee, die ieder voor z ich, bijna onafhankeli jk van elkaar, een gedeelte van dat gehele gebied bestreken.

Betekent dit, dat er ook veranderingen verwacht kunnen worden in de aard en omvang van de oefeningen van de luchtstrijdkrachten in Centraal-Europa?

J a , dat zal inderdaad het geval zijn. De oefeningen zullen op grotere schaal alsook meer geconcentreerd plaatsv inden. Voora l gecoördineerde operaties van luchten grondstr i jdkrachten zullen intensiever worden gehouden. Ook de Warschau Pakt stri jdkrachten besteden aan dit aspect veel aandacht. Onlangs was ik nog op bezoek bij uw generaal Gitz van het Eerste Legerkorps, in Ape ldoo rn . Ik heb hem uitgelegd hoe wij hem luchtsteun kunnen verlenen en ik heb hem tevens verteld dat deze steun overal vandaan kan komen, zowel van Bitburg als van Eindhoven. Dit kon tot op heden niet, daar bestonden geen mogel i jkheden toe, vooral doordat de procedures van 2- en 4ATAF niet vo l led ig op elkaar waren afgestemd. Hier zal nu verander ing in komen. Eind '75 hebben we de procedures gereed en zullen we ermee gaan werken.

U weet dat er een discussie gaande is rond de doelmatigheid van de inzet van vliegtuigen in een toekomstig conflict. Sommigen menen dat het vliegtuig niet langer opgewassen zal zijn tegen dem oderne geleide projectielen. Hoe denkt u hierover?

Volgens mij zijn deze mensen niet vo l ledig op de hoogte. Twee jaar geleden was ik bevelhebber in Zuid-Oost-Azië; de verl iezen daar lagen beneden die van de Tweede Were ldoor log . Aanvan kelijk zei men ook in V ie tnam: één S A M is goed voor één vl iegtuig, maar uiteindelijk bleek dat er 100 S A M ' s nodig waren om één vl iegtuig neer te halen. Op dit ogenbl ik bestaan er vele technieken en taktieken op dit gebied. Elke radar kan worden gestoord. Ti jdens de laatste Israëlische oor log gebruikte men Amer ikaans materiaal dat in het begin geen honderd procent resultaat boekte. Maar vergeet niet dat daar toen voor het eerst een n ieuwtype wapen , de SA-6 , werd gebruikt. Dit vereiste d o m w e g een nieuwe bestuder ing en evaluatie. Vóór oktober 1973 plaatsten de SA-2 en de S A - 3 ons voor geen enkel prob leem en nu hebben we ook effektieve middelen ontwikkeld tegen de SA-6 . Eén van de voorde len , die A A F C E biedt, is dat wij nu onze kennis en inl ichtingen aan anderen beschik

baar kunnen stel len. Nog niet al onze vl iegtuigen zijn uitgerust met E C M , maar we kunnen elkaar nog altijd bijspr ingen om de zaak op te knappen. De één neemt de radar voor zijn rekening, de ander werpt chaff af (= strookjes aluminiumfol ie) , enzovoort. A l le 220 bevelhebbers uit mijn ressort waren hier aanwezig om dit onderwerp te bespreken. Voora l op dit gebied moeten we als één gezamenli jke luchtmacht opereren en niet als verschi l lende. Op die manier zullen we de S A M ' s de baas worden. Echter alle luchtstri jdkrachten in het centrale gebied moeten worden uitgerust met ECM-apparatuur , aangezien de vijandeli jke dreiging blijft toenemen.

1 Generaaljohn Vogt, commandant van de Geallieerde Luchtstrijdkrachten van Centraal-Europa.

2 '..daarom vormt het luchtgevecht in de buurt van het frontgebied nog altijd zo'n belangrijk aspect', vertelt generaal Vogt aan majoor

Bos, hoofdredacteur van De Vliegende Hollander, (foto's 1 en 2: AAFCE)

3 F-111A met gedeeltelijk in achterwaartse stand geplaatste vleugels. In deze configuratie isdeF-HIA in staat de oceaan over te vliegen zonder externe brandstoftanks.

23

Zal de verwezenlijking van deze operatie nog financiële gevolgen hebben?

U moet begri jpen, dat de Amer ikaanse luchtstri jdkrachten nu, als gevolg van hun recente gevechtsoperat ies, goed zijn uitgerust. Andere stri jdkrachten evenwel moeten proberen zich op adequate wijze uit te rusten.

Hoeveel verschillende types operationele vliegtuigen staan er onder uw be vel?

Dat zijn er veel . De Harrier, de F-4, in de nabije toekomst de Jaguar en de M R C A , de Mi rage, de F-104,de NF-5, de CF-104, de F-111, binnen twee jaar de eerste F-15 Eagles en in de toekomst de F-16. O m te beginnen zal een F-15 w ing in West-Dui ts land worden gestationeerd ter vervanging van de F-4 in het luchtverdedig ingssysteem. Dit n ieuwe vl iegtuig is uniek, ik heb er zelf in gev logen. Het heeft ook onlangs enige were ldrecords gevest igd. De F-15 klimt twint ig procent beter dan de Foxbat, het Russ ische v l iegtuig, dat het vorige record bezat. De Eagle heeft meer vermogen dan zijn eigen gewicht. J e kunt vertikaal k l immen tot extreem grote hoogtes en daar bli jven hangen en wachten en door middel van je ' o m -laagki jkende' radar eventuele doelen waarnemen. Vijandeli jke vl iegtuigen die beneden je vl iegen kunnen worden opgespoord en neergeschoten. Tot nu toe is de F-15 als enig vl iegtuig met deze 'kijk omlaag/schiet neer' radar uitgerust. Dit is werkeli jk iets geheel nieuws. De MIG-23 beschikt op dit gebied waarschijnlijk ook over zekere mogel i jkheden, wel l icht wat beperkter. M a a r d e Harrier is ook een goed vl iegtuig evenals de Jaguar . Ik heb zelf in beide toestellen gevlogen om te onderzoeken wat we ermee kunnen doen. De Harrier heeft unieke mogel i jkheden in het f rontgebied. De vi jand moet er echt naar zoeken en dat is niet altijd zo makkelijk. De Jaguar is ook een goed v l iegtuig, natuurlijk enigszins beperkt, maar geschikt voor het ver lenen van steun aan grondstr i jdkrachten.

Hoe kan men al deze verschillende types doeltreffend inzetten? Kunt u ze bijvoorbeeld in formatie laten opereren tijdens massale aanvallen? Kunnen zij dezelfde opdrachten uitvoeren?

J a , dat kan voor een beperkt aantal opdrachten. W e kunnen onder alle weersomstand igheden met de zg . U S A F 'Padvinder ' -v l iegtu igen opereren. O n der slechte weersomstand igheden kunnen we deze vl iegtuigen inzetten om doelen met bu i tengewone nauwkeur igheid op te sporen. Hiervoor beschikken we over Phantoms, die uitgerust zijn met speciale apparatuur. De F-111 is ook zeer geschikt voor dit soort werk.

Deze vl iegtuigen kunnen minder geavanceerde vl iegtuigen naar het doel leiden. Maar, zoals ik al zei , we bezitten slechts een beperkt aantal van deze zg. Padvinders. Zodra zo 'n vl iegtuig zijn doel heeft gevonden en zijn bommen laat val len zal de rest op zijn bevel hetzelfde doen. Op die manier hebben wij honderden missies ui tgevoerd waarbi j een F-111 of een F-4 voorop v loog . De precisie was verrassend groot. Wi j zullen hiervan binnenkort v o o r d e bevelhebbers in Europa een demonst ra t iegeven.

Vietnam geniet niet langer meer de voorrang. Betekent dit, dat de Amerikaanse luchtmacht zich nu volledig kan concentreren, al haar aandacht kan besteden en al haar ervaring kan gebruiken ten behoeve van de NAVO-lucht-strijdkrachten?

Inderdaad heeft de N A V O nu een hoge prioriteit. Ook hoop ik dat we hier n ieuwe technieken kunnen introduceren,zoals bi jvoorbeeld de moderne 'padv inder' procedure die ik net heb beschreven en de Laser geleide wapens , waarmee precisie opdrachten kunnen worden ui tgevoerd. Voor interdictie (operaties achter de frontlijn) zijn nog altijd veel v l iegtuigen en dus veel miss ies nod ia . maar sinris de introductie van Laserbommen hoeven er minder vluchten te worden gemaakt o m , bi jvoorbeeld, een brua aele-gen in het vijandelijk gebied te verniet igen. Dit al les wordt op het ogenbl ik in onze plannen opgenomen. Met deze moderne wapens beschikt een v l ieg

tuig over vele mogel i jkheden ti jdens één enkele aanvalsmiss ie .

Gelooft u in de teruakeer van de 'dnn-fight', het luchtgevecht op korte afstand?

In het beginstadium van een luchtaanval op grote schaal zullen de zogenaamde 'stand off' wapens worden ingezet, maar in een later s tad ium zal het gebruik hiervan worden beperkt. A a n gezien er op dat ogenbl ik veel méér v l iegtu igen, zowel eigen als vi jandeli jke in de lucht zul len zijn, zal de situatie steeds ingewikkelder worden . De vijand moet dan in de lucht worden opgespoord en positief worden herkend, voordat hij kan worden neergeschoten. Daarom vormt het luchtgevecht in de buurt van het f rontgebied nog altijd zo 'n belangrijk aspect. Zorg ervoor dat de vi jandeli jke vl iegtuigen niet in de buurt van je grondstr i jdkrachten komen. Daarom ook is een vl iegtuig dat de mogel i jkheden bezit voor het luchtgevecht, zoals een gunst ige stuwkracht/gewicht ve rhoud ina . van zeer groot belang. De F-16 bi jvoorbeeld is bij uitstek geschikt voor deze taak, aangezien dit v l iegtuig een verhoud ing be-

1 De Harrier: loodrechtstijgen en dalen, ook van een praktisch geheel verwoeste baan.

2 NF-5B in gezelschap van een F-4 Phantom.

24

zit groter dan 1 op 1. In deze situatie zullen we vl iegtuigen nodig hebben, die kunnen bombarderen ter ondersteuning van de grondstr i jdkrachten en die daarna, wanneer ze worden aangeval len, een luchtgevecht kunnen aangaan. Een groot prestat ievermogen is eveneens nodig om de vi jandeli jke geleide projectielen te ontwijken en ze in de manoeuvre de baas te zijn.

Wat is als Opperbevelhebber van de Geallieerde Luchtstrijdkrachten in Centraal-Europa uw eerste zorg?

Dat is de ui tvoer ing, de gevechts le id ing en de bevelvoer ing op het Europese stri jdtoneel. Er moeten goede verb indingsl i jnen zijn om de strijd te kunnen leiden. Ook de inl icht ingendienst moet goed werken en heel belangrijk is dat alle gegevens automat isch via de c o m

puter worden verwerkt. De bevelhebbers moeten snel over de inl icht ingen kunnen beschikken om besl iss ingen te nemen. Deze zaak heeft mijn grootst mogel i jke aandacht, maar een andere is die van de Warschau Pakt v l iegtuigen. Ik ben het er mee eens dat het Warschau Pakt numeriek super ieur is en dat hun vl iegtuigen kwalitatief goed zijn en steeds beter worden . Maar wan neer wij een goede opvolger voor de F-104 kiezen, zul len we het juiste evenwicht kunnen bewaren. Ook de F-15, de M R C A en de F-16 zullen we lkom zijn. Ten aanzien van het aantal zou ik wi l len zeggen, dat er méér v l iegtuigen beschikbaarz i jn dan er nu zijn gestationeerd in Europa; vergeet niet de in de Verenigde Staten geplaatste eenheden die hier kunnen worden ingezet. De voorbere id ingen om deze in oorlogst i jd op Europese luchtmachtbases te stationeren ver lopen zeer goed . Zij kunnen zeer snel , al de dag van hun aankomst, worden ingezet. W e moeten echtert i j -dens de eerste kritieke dagen van de oor log overeen goede str i jdmacht beschikken in het f rontgebied. In Europa moet je een plaatselijk luchtoverwicht bezitten om de inv l iegendetoeste l len ve i l i g tekunnen laten binnen komen.

Wat is, volgens u, op dit ogenblik de grootste dreiging van het Warschau Pakt?

Ongetwi j feld het feit, dat de Warschau Pakt-landen snel stri jdkrachten aan het ontwikkelen zi jn, bestemd voor wat ik een soort 'Bl i tzkr ieg' zou wi l len noemen. Het Warschau Pakt richt vele offensieve eenheden op, legt grote voorraden rol lend materieel aan voor penetrat iedoeleinden, bouwt vele tactische v l iegtu igen, vele mobie le en moderne geleide projectielen en luchtafweergeschut. Wi j zul len als eersten met onze vl iegtuigen dat a l lemaal moeten stoppen als het gaat rollen en daarvoor zullen we op die plaatsen waar dit gaat gebeuren, grote vuurkracht moeten concentreren. A l leen dat kan de zaak tegenhouden. Verder moeten we steun verlenen aan onze grondstr i jdkrachten.

Iedere doorbraak moet worden gestopt. Hier ligt nu precies de belangrijkste waarde van de luchtstr i jdkrachten. Zij kunnen een bui tengewoon snelle en grote vuurkracht leveren.

Gelooft u dat het Europese klimaat speciale moeilijkheden zal opleveren?

Sinds ik in Europa ben heb ik vaak uitgebreide, gelaagde wolkenstructuren waargenomen. Onderd i t soort weersomstand igheden ben je gedwongen om of onder de laagste wolkenlaag te vl iegen of over apparatuur te beschikken, waardoor je, zoals de 'padvinder ' , dwars door de bewolk ing heen kunt bombarderen. J e kunt door middel van 'padvinders 'u i terst kleine doelen raken. W e kunnen in Europa technieken toepassen, maar ons aantal loodsvl iegtu i -gen is beperkt. Ook kunnen we vl iegtuigen in het frontgebied leiden door middel van mobiele radar. De vl ieger krijgt instructies van de grond wanneer hij zijn bommen moet loslaten.

Kunt u een vergelijking maken tussen de NAVO en het Warschau Pakt voor wat betreft ECM?

Op dit gebied l iggen we in technologisch opzicht voor, hoewel de andere kant zeker probeert bij te bl i jven. Ik zou hierbij wi l len opmerken, dat chaff nog altijd een zeer effektief, goedkoop en makkelijk toe te passen middel is. W a n neer wij leren een zo goed mogeli jk gebruik te maken van de juiste taktieken en procedures, zullen we onze verl iezen de eerste dagen binnen de grenzen van het redelijke kunnen houden. Op het ogenbl ik echter worden alleen de Amer ikaanse vl iegtuigen in grote aantallen voorzien van ECM-apparatuur . De andere landen moeten hun achterstand inhalen.

Is de keuze van een nieuw gevechtsvliegtuig voor de Europese landen van groot belang vooru?

Ik zou het plezierig v inden, wanneer een vl iegtuig als de F-16 zou worden gekozen. Ik heb een groot vertrouwen in dit v l iegtuig. Het voldoet aan alle eisen, bezit een geweld ige mo to r -deze l f de als de F-15 - en is ongeloofl i jk betrouwbaar. W e hebben de F-15 hier op Ramstein gehad. Dit v l iegtuig v loog zonder probleem drie tot vier missies per dag. De motor kan binnen twint ig minuten worden vervangen. Voor elk operat ioneel v l ieguurz i jn zeerwe in ig onderhoudsuren nodig . Maar de Mi ra -ge en de Viggen zijn ook goede v l iegtuigen. Indien één van deze twee zou worden gekozen, zullen wij dit zo goed mogeli jk gebruiken. Ik koop geen vl iegtuigen en kies ze ook niet uit, ik vecht met de vl iegtuigen die onder mijn bevel worden geplaatst. Afgezien van zijn opval lend prestatievermogen zou de F-16 ook bijzonder goed passen in het kader van de gewenste standaardisat ie, dat is zonder meer duidelijk.

Benf u niet bang, generaal, voor reducties van de luchtstrijdkrachten in het kader van bezuinigingen?

Ik heb tot nu toe gelukkig nog niet gemerkt dat dit voor de luchtstri jdkrachten grote gevolgen had, terwijl ik anderzijds wel n ieuwe vl iegtuigen zie verschi jnen. A l le landen in mijn gebied zijn er z ich, vo lgens mij , van bewust dat goede luchtstri jdkrachten nodig zijn. Ik heb gezien dat de uitrusting en de ople id ingsmethoden in Europa goed zijn. Ik ben werkelijk onder de indruk gekomen van wat ik heb gezien. Onze vl iegers hier in Europa zijn beter getraind dan die van het communis t ische blok, dat iszeker. Ik ben zeker niet pess imist isch gestemd. Chr. B. f j

25

. luchtig nieuwsr

'Vijandelijke' F-5E-eenheden

De Amer ikaanse mar ine wi l nog eens 20 Northrop F-5E toestel len formeren tot kleine 'vi jandeli jke' eenheden om de gevechtstactieken van het Oostblok te kunnen nabootsen in schi jn- luchtge-vechten met andere mar ine jachtvl iegtuigen. De eenheden zullen waarschi jnlijk worden gestat ioneerd in Florida en Californië. De laatste groep zal geschei den bli jven van de 'Nava l Fighter Wea-pons S c h o o l ' gevest igd in Mi ramar in Californië, die reeds de beschikking heeft over vijf F-5E's voor haar wapenprogramma. De twint ig toestel len zullen afkomst ig zijn van 71 U S A F bestemd voor Zu id V ie tnam, vóórdat het Amer ikaanse congres bij de begrot ingsbehandel ing voor '75 weigerde verdere f inanciële fondsen beschikbaar te stel len.

F-16'in de bocht'

Een fr isse voorjaarsdag boven Ed-wards Air force Base (Californië). Een General Dynamics F-16 (eerste rood-wi t -b lauwe prototype) gevlogen door It-kolonel J a m e s G. Rider, ontmoet op 35 000 voet een Mc Donnel l -Douglas F-4E 'Phan tom ' met Dean Stickell aan de stuurknuppel . Ze rollen met een snelheid van Mach 1,2 in formatie, terwijl zij een vlakke bocht naar rechts inzetten bij m a x i m u m vermogen . De con-trails van de twee jagers wijzen daarna uit dat de F-16 zijn 360 graden bocht vol tooide voordat de F-4E (in de buitencirkel) driekwart van zijn cirkel had afge legd!

Met deze unieke demonstrat ie wi l de U S A F aantonen dat de F-16 een nieuwe klasse op zichzelf is. Opgewassen tegen de F-4E, maar ook tegen de eerstelijns jagers van de Oostb lok landen. J a m e s Rider, directeur van het evaluatieteam F-16 versus F-17, v loog gedurende zijn demonstrat ie bochten met 7 tot 7,5 G , zonder dat hij hiervan in zijn achteroverhel lende schietstoel ernst ige hinder ondervond. De F-16 is superieur in wendbaarhe id , versnel l ing en - wat

Modern beeldhouwwerk?

Het ziet er uit als een modern beeldhouwwerk, maar is in werkel i jkheid een artillerie radaropspor ingssysteem, gebouwd door Hughes Aircraft Company , Californië in de Verenigde Staten. Het systeem, dat getest zal worden door het Amer ikaanse leger kan met grote nauwkeur igheid vi jandeli jke artil leriestel l ingen opsporen , soms zelfs nog vóór de eerste vi jandeli jke granaat de grond ook maar raakt. Het sys teem, in de wandel ing AN /TPQ-37 geheten, zou het antwoord kunnen zijn op het zoeken van het Amer ikaanse leger naar een snel le, nauwkeur ige en automatische methode om vijandelijk vuur te pareren.

belangrijker wordt genoemd - in het snel kwijtraken van snelheid t i jdens het luchtgevecht. Gezeten in een 'zeepbelstuurhut ' heeft de vl ieger het gevoel dat hij bovenop de F-16 vl iegt, in plaats van in de F-16 cockpit te zitten. Het Marconi-El l iot head-up display systeem maakt het onder alle omstandigheden mogeli jk dat de v l iegerz ich op zijn vl iegtaak concentreert terwijl hij voor tdurend de omgev ing van de jager

met zijn ogen kan afzoeken. De F-16 verliest geen hoogte t i jdens het manoeuvreren. Ti jdens de vergel i jkende demonstrat ie maakte de volgetankte F-16 een start over 1200 voet s t a r t h a a n klom vertikaal met 270 knots naar 15 000 voet, waar de jager arriveerde toen de geli jkti jdige gestarte F-4E 10 000 voet hoogte rapporteerde. (Foto en tekst: Wim Kroese)

26

mensen en mutaties V e r p l a a t s i n g e n of f ic ieren

kol R. A. Hengsdijk van 2 G G W bij Staf C T L t.b. C o m m a n d o - c d t ter v o o r b e r e i d i n g op r icht ing 1 2 G G W , s tandp laa ts H e s e p e a.i .o. G T M G W ; It-kolJ. M. Petersen tot 150575 tevens t i jdelijk c o m m a n d a n t 2 G G W ; kap H. Sinkeldam van v lb Soes te rbe rg bij Staf C T L als h o o f d bureau A l g e m e e n T e c h n i sche Z a k e n ; kap A. J . M. de Vries van v lb S o e s t e r b e r g bij D A T I M als h o o f d Bed r i j f sbu reau ; kap ing. A. W. Hoogduin van D E L M bij v lb S o e s t e r b e r g , t o e g e v o e g d aan Bedr i j f sbu r e a u ; kap V. J . Utermöhlen van 223-sqn bij 2 G G W ; kap M. van der Kramer van T H Delft bij D M L u / a f d . W e t e n s c h a p p e l i j k Onde rzoek , t o e g e v o e g d aan hoo fd Sec t i e M e c h a n i c a en C h e m i e ; maj A. van Leeuwen van 299-sqn bij Staf G P L V / v l b Dee len t.b. c o m m a n d a n t ; maj J . J . C. van Rossum du Chattel w e r d c o m m a n d a n t 2 9 9 - S q u a d r o n op v lb D e e l e n ; kap J . J . H. Vleugels tot 150575 t evens c o m m a n d a n t 1 1 9 - S q u a d r o n / 1 G G W , Handor f ; kap A. J . M. Hazendonk van T H Delft bij D M L u t.b. D i rec teur ; maj A. van der Wal van Staf B D L / S e c t i e Pers o n e e l s z o r g bij K M A te B reda als Pub l i c Rela t ions Of f ic ie r ; maj L. H. T. Malherbe van Luch tmach ts ta f , Sec t ie F inanc iee l Be le id bij D E L M als h o o f d bureau B e d r i j f s e c o n o m i e ; maj N. J . De Vrij van S O C nr. 2 U e d e m van T W O A T E F S u p p o r t bij S H A P E , E m e r g e n c y A c t i o n S u b . S e c t i o n ; kap H. G. Westerhuis van Staf G P L V / v l b Dee len bij v lb E i n d h o v e n , gedet . v lb V o l k e l ; kap R. J . Emmerik van T H E i n d h o v e n bij v lb T w e n t h e als hoo fd B e d r i j f s b u r e a u ; kap B. J . E. M. Heijnen van 221-sqn bij Staf C T L t.b. C o m m a n d o - c d t , s tandp laa ts Hese pe a. i .o. G T M G W ; kap A.IM.T. Arts v a n 2 G G W bij S t a f C T L t . b . C o m m a n d o - c d t , s tandp laa ts H e s e p e a.i .o. G T M G W ; maj P. J . van Beusekom van 119-sqn bij Staf C T L t . b . C o m m a n d o - c d t , s tandp laa ts H e s e p e a.i.o. G T M G W ; kol mr. C. Mante v a n Staf B D L , Sec t i e J u r i d i sche Z a k e n , bij M v D / D O O P K L u ; tot 010875 t i jdeli jk belast met w a a r n e m i n g func t ie van h o o f d a fd . P lannen en R e c h t s t o e s t a n d ; kol mr. J . J . Bouwer v e r v u l d naast hu id i ge func t ie t e v e n s tot 010975 de func t ie v a n hoo fd Sec t i e J u r i d i s c h e Z a k e n / S t a f B D L ; kap J . Verdonk van v lb E i n d h o v e n bij v lb G i l ze -R i jen als h o o f d bu reau Bedr i j f sve i l i g h e i d ; maj F. J . Kingma van v lb T w e n t h e bij Lucht machts ta f , Sec t ie P l a n n e n en Opera t i ën , a ls h o o f d kan toor P ro jec ten ; cdre R.W. Hemmes van L u c h t m a c h t Stafs c h o o l bij Staf C L O a ls Che f Sta f ; kap G. C. J . Wirtz van D M L u / B u i t e n d i e n s t S B V 2 bij L S / S e c t i e A u t o m a t i s e r i n g s a a n g e l e g e n h e d e n , bu reau A u t o m a t i s e r i n g s z a k e n ;

It-kol B. L. Houttuin van C R C / S O C / M i l A T C C bij L S / S e c t i e P lannen en Opera t iën a ls hoo fd bureau Luch t ve r kee rsbeve i l i g i ng en M e t e o r o l o g i e ; kap R.F. Beukinga van N A K / A F C E N T bij Staf C L O a ls hoo fd kan toor G r o n d o p e r a t i ë n ; kap B. G. J . Vrieling van 121-sqn bij G T M G W ; kap H. G. W. Manderfeld v a n L u c h t m a c h t S t a f s c h o o l bij bu reau Plv S G / K l u a ls of f ic ier t o e g e v o e g d , t evens secre ta r i s L u m a r a .

Verplaatsingen onderofficieren

a o o J . J . L u t s ( h o p z l i b g w n ) v a n G T M G W naar v l b V o l k e l ; aoo H. J.van Rheenen (hopz mcv) van G P L V naar D M L u ; sm R.C. B i l l i t z (opzadminz )van N A K / S H A P E naar K L S / v l b Y p e n b u r g ; sm A . ter Haar (opz l ibgwn) van 2 G G W naar G T M G W ; sm J . de Haas (opz gu) van D A T I M naar v lb T w e n t h e ; sm G. T. Huisman (opz adminz ) van 1 G G W naar v lb L e e u w a r d e n ; sm W. Jonker (opz v u g w h ) van 5 G G W naar v lb V o l k e l ; sm P. L. Martin (opz. verb) van v l b G i l ze -R i j en naar v lb T w e n t h e ; s m C . G . Verschoor (opz am) van 1 G G W n a a r 3 G G W ; sm W. Th. Vleeming (opz mt) van 1 G G W naar G T M G W .

Bevorderingen officieren

Tot t i jdeli jk rese rve - tweede- lu i tenan t : de v d g ' s J . A . F. de N i j s (5 N L P L D , vervr . gr. ver lof ) , J . G . C. C o r n e l i s s e n ( 3 G G W ) , R. Haak (LETS) , J . R e m m e r s (LS/L2) , R. J . Rei jn (Lw), E. W . Nage l ( 2 G G W ) , J . H. V o l d e r s ( 3 G G W ) , R. L. J o n g b l o e d (Dl), G . B l o m ( 3 G G W ) , H. S m i n k (Vkl), i ng . L. H. M . Noi j (5 N L P L D , v.g.v.) , J . M . von A e s c h (DMLu) , J . J . Te l -l ings ( 2 G G W ) , R. B i n n e n k a m p ( D M L u ) , G . J . G a n k e m a ( D M L u ) , C. J . van der M e y d e n ( L V M G ) , H. C. van Druten (Ssb , v.g.v.) , A . M . J . Bus t raan (Vkl) en W . H. N. W i e s m a n ( 1 G G W ) .

Bevorderingen korporaals

Tot ko rporaa l der 1e k l asse : de kp l ' s J . B. J . B r u m m e l h u i s ( 2 G G W ) , A . C. H o b e ( D E L M ) , R. B. M . W e l l e n s (Vkl), H. H u i s m a n ( 2 G G W ) , M . A . T. M . V o s (Ehv) , T. H. S . A n g (Vkl) en R. F. R a m b o n n e t (LETS) .

Eervol ontslag

In de a fge lopen pe r iode ver l ie ten met eervo l on ts lag de Kon ink l i j ke L u c h t m a c h t : It-kol A . H. de J o n g (Staf BDL) , kap J . v a n St ra ten ( V I M O S ) , cdre H. M o t s h a g e n (Staf C L O ) , kap J . V e e n e n d a a l (DATIM) , It-kol J . P. M i k m a k (Staf B D L ) , kap J . G o v a e r s (Tw), maj M . J . P e n n e k a m p (LETS) , kap R. A . M a a s s e n (Ehv), kol J . W . R e i m u s ( D S M / W d t ) , elt A- S i jn ja (Staf CTL ) , kpl 1 G .

Baks ( L V M G ) , aoo A . J . Barre ls (Vkl), sgt 1 C. H. Bast inck (GPLV) , aoo M . van de Burg (Gz-Rij) , aoo R. Deels t ra (Ehv), s m E. D o d d e -m a (Ssb) , aoo F. Dut r ieux (Lw), aoo J . H. G r o b (LETS) , s m J . Hoebe r (Lw), aoo L. C. M o s (Staf CTL ) , aoo W . S . du Pree (Vkl), s m W . S t o u w d a m (Tw), sgt 1 W . de Vr ies ( L V M G ) en sgt 1 J . G . L. W e y e r s (GPLV) .

Per 1 april jl. verliet aoo A. J. Bartels de KLu. Tot die datum was hij sportinstruc-teur op de vliegbasis Volkel; daarom deze foto (van de basis-fotosectie) van een in aktie zijnde Bartels.

27

Van Utrecht naar Soesterberg e.o. A. Drop, Zambesidreef 188, Utrecht, tel. 030-617318; aan-geb. : ruime 4k.flat, laagbouw, Overvecht -N. w.keuken, douche, gr. zonnig balkon, huur: f 242,65 p.m. incl. c v . , water enz.; gevr. : 5k. e.w. in een straal van 24 km. omg . Soesterberg.

Van Arnhem naar Driebergen/Zeist R. J . Beunder, Midwoldastraat 9, A r n h e m ; aangeb. : e.w. L-vormige zitk., 4 sl.k., k. op zolder, badk. met 2e toilet, car-port, tu in, huur; f 350 , - p.m. excl. c v . ; gevr.: e.w., o m g . Zeist, tel. kantoor 03404-34222 tst. 2253.

Van 's-Gravenhage naar elders in Nederland G. Bakker, Tinaarlostraat 99. ' s -Gravenhage; aangeb. : flat, 2e et., 1 w.k., 3 sl.k., keuken, portaal, badk., balkon, ruime kelderbox, vrij uitz. nabij winkel -centrum, huur: f 154,75 incl. glasverz., centr. ant., verl . a lg. ruimte en tu inonderh. gevr.: vrije wng . met tuin of overname volkstuin in omg . verhuiz ing niet voor aug. '75; tel. thuis, 070-293213, tel. kant., 070-731645.

Van Tilburg naar Nunspeet e.o. G. j . Vossen , Franz Listzstraat 180, Ti lburg tel. 013-553935; aangeb.: 4k. flat met c v . en zonnig balkon in T i lb . -N. huur: f 2 5 1 - p.m. incl . wa te ren c v . ; gevr.: 4 a 5 k. w n g . Nunspeet of omgev ing .

Van Maassluis naar Tilburg J . G . H. de Kok, van Beethovenlaan 239, Maass lu is ; aangeb. : 4 k. flat, Ie et., huur: f 311 . - p.m., nabij winkel centr. tel. 01899-19690; gevr.: w n g . te T i lburg.

Van Den Helder naar 's-Gravenhage aangeb. : e.w. 1 w.k., 4 sl.k., v. en a.tuin, c v . , c.a.s.; huur:

f 3 4 5 - i n c l . stookkosten, tel. 02230-19392; gevr.: sgl . wng .

Van Amersfoort naar 's-Gravenhage s m . G. J . Nedermei jes, Gounodstraat 47, Amers foor t ; aangeb. : e.w. w.k. (doorzonk.) keuken, 3 sl.k., douche, zolder; huur: f 1 1 9 - p . m . garage f 4 1 - p.m.; gevr.: e.w. huur tot f 300 - p.m. dienst tel. 070-732681.

Van Elburg naar Bussum e.o. J . G . Happe, Omloop 94, E lburg ; aangeb. : e.w. doorzonk., keuken, 3 sl.k., zolder, huur: f 238,80 p.m. incl. c v . ; gevr.: sgl . w n g . in Bussum e.o.

Van 't Harde naar Amersfoort e.o. w m r I. Koolst ra, Bazaltstraat 51, 't Harde, tel. 033 38622 tst. 3245; aangeb. : e.w. k.suite, keuken, 3 sl.k., douche, zolder, schuur, v. en a. tu in, huur: incl . c v . f 2 1 9 , - p . m . ; gevr.: sgi . w n g . te A' foort .

Van Zoetermeer naar Assen-Groningen e.o. P. N. Tiggelaar, Ambachtsheren laan 1024, Zoetermeer; aangeb. : riante 4 k.fl., badk., gr. ba lcon, kelderbox, huur: f 306 - p.m. all in ; gevr. : e.w. tot ong. f 350 , - p.m. verhui zing ong. aug-sept.

Van Den Helder naar A'foort, Utrecht e.o. (bosrijke omg.) M. Kooist ra, J . A . Pri nsstraat 18, Den Helder, tel. 02230-18354; aangeb.: e.w., 3 sl.k., zolder, huur f 1 6 7 -p.m. tuin o/h zu iden ; gevr. w n g . te A' foort , Utrecht e.o.

Van Den Helder naar 's-Gravenhage e.o. A. Lapré, Grebbest raat 54, Den Helder; aangeb. : 3 k.fl., 3e et.,w.k., 2g r . sl.k., keuken, badk., 2 balkons, huur: f 1 1 0 -p.m.; gevr.: 4 k. wng . in Den Haag of o m g . huur max. f 300 , - p.m.

Van Elburg naar Arnhem J . S. Laarakker, Vackenordenstraat 61, Elburg ; aangeb. : e.w., doorz.k., 3 sl.k., douche, zolder, schuur, v. en a. tuin, huur f 238 - incl. c v . ; gevr.: sgl . w n g . flat of etage, huur tot max. f 3 0 0 - p . m . incl . c v .

Van Barneveld naar Brunssum of Maastricht e.o. sgt 1 C. van der Wa l , Valkhof 6, Barneve ld ; aangeb.: e.w., L.k. met open keuken, 3 sl.k., zolder, v. en a. tu in, c v . , berg ing, huur f 249,80 p.m.; gevr. : e.w. in Brunssum of Maastricht e.o. huur tot ong . f 250 - p.m.

Van Deventer naar Den Haag en randgemeenten kol F. A . zondag, Werfst raat2, Deventer, tel. 05700-15091; aangeb. : e.w., 5k.,1 k.suite, 3 sl.k., 1 bad met l igbad, gr.w.-keuken,tuin rondom, c v . / g a s , garage, huur: f 410 - p . m . exc l . s tookkosten, in centrum Deventer; gevr.: e.w. 5k., huur tot max. f 800 - p.m. Den Haag e.o.

Te koop Kr impen a/d IJssel, e.w., gr. drz. wooneetk. modern beteg. keuken en badk., 3 sl.k., vl izotrap naar ruime zolder v. en a. tu in, c.v.(gas), e igengrond; prijs: f 82 500 , - k.k.; te bevr. bij S. Parlevliet, Rot terdamseweg 9, Kr impen a/d IJssel.

Te koop te Ermelo van A. C. Tack, Meerkoetstraat 28, hoekwng. , (1973), met z.k., open keuken, open haard, houten trap, Ie verd. 3 sl.k., en ruime douche, vaste trap naar zolder met 4e sl.k., c v . / g a s . schuur en mooie tuin (event. mogel i jkheid tot overname van stoffering). Te aanvaarden: juli '75, tel. thuis, 03417-4106, kant. 03417-4106, kant. 03417-4224 tst 73.

Te koop te N i jmegen, Annastraat 6, (Hees), in rustige laagb. o m g . moderne ruime wng. , v. en a. tuin, achterom, schuur enz., ind. : hal, gang , keuken, toilet, kelder, gr. w.k., 3 sl.k., luxe badk., 2e toilet, vaste trap naar zolder (evt. 4e sl.k.), veel extra's., terras, balkon, c v . / g a s , gasboi ler, afz. kap. open haard, v.w. dir. aansl . , kastenwand e t c , leeg te aanvaard e n ; prijs: f 8 5 000,-k.k. , tel. 08818-560 of 085-457311 tst. 73.

Aanvragen voor plaatsing van aankondig ing in deze rubriek schriftelijk te richten aan : Minister ie van Defensie, afdel ing Won ingverwerv ing , Wassenaarseweg 6, ' s -Gravenhage. Voor de aanvragers zijn aan deze plaatsing geen kosten verbonden, Q

luchtmachten andere lezers,

Wilt u uw eigen exemplaar van dit blad sneller en gemakkelijker in uw bezit krijgen (op huisadres!), neem dan een voordelig twaalf guldenabonnement. U kunt 'De Vliegende Hollander' dan lezen opeen moment waarop het u schikt.

uitknippen en in open enveloppe als drukwerk gefrankeerd (35 ct) opsturen aan : adm. 'De Vl iegende Hol lander ' , Luchtmachtstaf, 1ev.d. Boschstr. 8, Den Haag .

Hierbij geef ik mij op als abonnee. Nadat ik de mij toegezonden acceptgirokaart ingevuld en voldaan heb, zal mij 'De Vliegende Hollander' tot en met dec. 1975 worden toegestuurd.

naam:

adres:

woonplaats:

postgironummer: a DHV-75 /5

28

Elektro-technisch ingenieur voor commerciële topfunctie

Korte introduktie van de functie

Binnen de vl iegtuigindustr ie heeft z i ch s inds 1970 het Elektronisch Bedrijf Schiphol ontwikkeld als een afzonderl i jke bedri j fseenheid ter grootte van c a . 200 medewerkers. Deze eenheid is hoofdzakel i jk belast met internationale opdrachten op het geb ied van assemblage en onderhoud van e lekt ron ische systemen.

Voor het commerc iee l le id inggeven aan lopende en nieuwe programma's en ter direkte ondersteuning van de bedri j fs-direkteur, zoeken wij een techn isch en commerc iee l ervaren kracht in de leeftijd van 35-40 jaar.

Hij zal samen met de bedri j fs leider en de chef van de kwal i tei tsafdel ing r ichting moeten kunnen geven aan de dagel i jkse werkzaamheden met vis ie op de toekomst : uitvoerige funct ie-omschr i jv ing is besch ikbaar.

Profiel van de functionaris

Het profiel, dat wij ons van deze funct ionaris voorstel len, kan als volgt worden geschetst :

• ervaring in internationale onderhandel ingen op hoog niveau.

• stijl van le id inggeven ger icht op part ic ipat ie door middel van over leg.

• de bere idheid z ich vol ledig in te zetten ook voor de soc ia le taak van een onderneming.

Indien U in deze topfunctie geïnteresseerd bent, kunt U z ich schriftel i jk wenden tot het Hóófd Personee lszaken , postbus 7600, Sch ipho l -Oost , onder vermeld ing van nummer 068.

een nederlandse onderneming binnen een internationaal concern -met tal van activiteiten in de vl iegtuigen ruimtevaartindustrie

ftFI Hl F M I M P C M V O O R IEDEREEN EN G E L D L E N I N G E N V O O R IEDER D O E L V R A A G ^ O O R ^ i ^ E E N S N E L L E ' PROBLEEMLOZE EN SOLIDE BEHANDELING VAN UW AAN-S T A A T R n R r v n n R «5 n c c ï ï n i ™ > E

E N I N G ' F I N A N C I E R I I ^ G . PRAKTIJK FINANCIER ING, ENZ. ONZE RUIME ERVARING STAAT BORG VOOR EEN DESKUNDIGE EN DISCRETE BEHANDELING.

• Wett. tarieven

• Geen informatie bij werkgever of buren

• Geen kosten vooraf

• Kwij tschelding bij overlijden

• Op elk tijdstip vervroegd af te lossen

IN HANDEN

ƒ 2. 000, — over 24 mnd. is ƒ 103, — per mnd. ƒ 3. 500, — over 36 mnd. is ƒ 127, - - per mnd. ƒ 5. 000, — over 36 mnd. is ƒ 179, — per mnd. ƒ 6. 000, — over 60 mnd. is ƒ 147, — per mnd. ƒ 7. 500, — over 60 mnd. is ƒ 182, — per mnd. ƒ 10. 000, — over 60 mnd. is ƒ 239, — per mnd. ƒ 14. 000, — over 60 mnd. is ƒ 331, — per mnd.

U KRIJGT HET VOLLE DOOR U GEVRAAGDE BEDRAG IN HANDEN. REEDS LOPENDE VERPLICHTINGEN GEEN R F 7 W A A R INDIEN REGELMATIGE BETALING HIEROP HEEFT PLAATSGEHAD. (SANERING) V b K r L I O H I I N G E N GEEN BEZWAAR, SNELLE AFWIKKELING VOOR AMBTENAREN.

Inlichtingen op de volgende manieren:

SCHRIFTELIJK: U schrijft even naar BUKO, ANTWOORDNR. 495, ZWOLLE (zonder D o s t z e a e h en n nntuanm rian „«.hooi ,,,;;Kii;,,„„^ „ „ kosteloos de gewenste inlichtingen en tevens een aanvraagformulier.

TELEFONISCH: (Binnen 24 uur contant in huis). U kunt bellen om inlichtingen tussen 6 en 10 uur 's avonds. Ook zaterdags van 9 tot 12 uur 's morgens, en verder elke morgen tussen 9 en 12 uur.

A A N R H U I S V O O R A F B E K E N D M A K E N O F U D E AFWIKKELING SCHRIFTELIJK WENST DAN WEL EEN PERSOONLIJK BEZOEK

ASSURANTIE- EN FINANCIERINGSKANTOOR BUKO Durantestraat 8 , Zwolle, Telefoon (05200) 19893

GEYTENBEEK B.V. neemt uw uitdaging aan

wanneer het gaat om

PARTICULIERE VERHUIZINGEN lokaal — nationaal — internationaal

%T M E U B E L O P S L A G

INBOEDELVERPAKKINGEN

•X- KANTOORVERHUIZ INGEN

vraag vrijblijvend inlichtingen en offertes

^BBM^ Hoofdkantoor: Vffj^£ Mississippidreef 2, Utrecht msffl I telefoon (030) 61 11 21 ^ ^ ^ B telex 47458

Filialen: Den Haag, Hoensbroek, Goes

PARACHUTESPRINGEN, een luchtkasteel? Parachutespringen, een fascinerende /<£S 5 \ sport en een opwindende vrijetijds- rfa

besteding. ( )

Qua prijs beslist géén luchtkasteel. XtTrtj/ Haal in één week het A-brevet (militaire wing).

Alle inlichtingen bij:

Paracentrum Texel-Spa, Vliegv. Texel, tel. 02225 - 464 (436) of ANWB afd. Clubaktiviteiten, tel. 070 - 26 44 26, tst: 2441.

waar kom je het Rode Kruis nu eigenlijk niet tegen??" +

NEDERLANDSE RODE KRUIS

I l l t i o l f O Inclusief de gratis S.A.S.-regeling, voor het burgerpersoneel van het ministerie van defensie UIIIGIf C e n militairen, ondergebracht bij een bekende grote Nederlandse bonafide Maatschappij

4 l l ( l l l l i m i M ! A I I A.R. W.A. Overname no-c la im kort ing na 2 j r . 25%

aUlUiirHlf i iHS Catalogusprijs tot ƒ 6.000,— ƒ600,— ƒ230— ° r E r r a m e no-c la im kort ing na 3 j r . 33 1/3 %

M H ^ j f l W I I H W W (incl. groene kaart) ƒ 7.000,- ƒ 6 5 5 - ƒ 2 5 0 - 0 v e r n a m e " ° - c l a i m k o r t i ^ " a 5 ^ « finf-l W A f a n o n t cnr . ' [c N o - c l a i m na schade: 40% no-c la im wordt 25% UnCI. W.A. f 8.000,— ƒ690,— ƒ255,— 33 1/3 % no-c la im korting wordt 15% aanhangwagen) ƒ 9.000,— ƒ715,— ƒ 2 5 5 , - Geen kilometerbeperking.

ƒ10.000— ƒ765— ƒ285,— W.A.-dekking ƒ 1.000.000—. 1. W.A. : K o s t e l o z e hu lp bij W . A . v e r h a a l s c h a d e . d i _ n A R c . c . , . .. . , 2. A.R.: S c h a d e aan uw auto word t doo r o n s b innen z e v e n d a o e n na 4 rï2n °°» r A R " v e r z - S . A . S . - h u l p bij pech o n d e r w e g ,

e x p e r t i s e u i tbe taa ld . G e e n e i g e n r i s i c o en v e r l i e s vin no c\ïfm bn 5 n .? ï. 9 B " " S ' C ° V ° ° r b e s t u u r d e r s beneden 23 jaar . b rand, d ie f s ta l of ru i t schade no c l a i m bij 5. B e h e e r Mo to r r i j t u igen van R i j k s o v e r h e i d en a . d . W . A . M .

3. Gratis S.A.S.-regel ing: G r a t i s tax i - en k r a a n w a g e n h u l p na een o n q e v a l au to f i nanc ie r i ng word t doo r o n s kan toor in één dag d i s k r e e t af-b innen N e d e r l a n d met of z o n d e r s c h u l d , v o o r v e r v o e r naar e i a e n E £e™if-KeU1-garage en r e i s d o e l b i nnen N e d e r l a n d , o o k a l l e e n W . A . - v e r z B o v e n - T e l e f o n i s c h v e r z e k e r e n moge l i j k tot 22.00 uur, ook za te rdags .

ASSURANTIEKANTOOR VERONICA, VERSCHOOF & HEIDENREICH _ DEN HAAG H. Z W A A R D E C R O O N S T R A A T 197, D E N H A A G - P O S T B U S 2,57. - Te le f . 070 -81.42.91(4 l i jnen). N a kantoor t i jd : 070 - 85.45.35 - 66.01.43 en 85.74.72

Elektronische specialisten Het Elektronisch Bedrijf van Fokker-VFW op Schiphol neemt deel aan de produktie en ook modernisering van verschillende geleide-wapen systemen.

Ter uitbreiding van de huidige produktie-capaciteit zijn er plaatsingsmogelijkheden voor elektronici van verschillend niveau.

Wij denken o.m. aan technici met: - een specialist ische opleiding op het

Hawk geleide-wapen systeem en praktische ervaring in trouble shooting

- een specialist ische opleiding op e.w.- of pulse radarsystemen.

Kennis van halfgeleider- en digitale technieken is een aanbeveling, terwijl faciliteiten voor een aanvullende training binnen ons bedrijf aanwezig zijn.

Een aantal van de benodigde specialisten kan in aanmerking komen voor uitzending naar landen binnen Europa, met goede uitzendvoorwaarden en verlofregelingen.

Indien u belangstelling hebt, kunt u uw sollicitatie richten aan de afdeling Personeelszaken, onder nummer 050-B 132 postbus 7600, Schiphol-Oost.

een nederlandse onderneming binnen een internationaal concern - met tal van activiteiten in de vliegtuig en ruimtevaartindustrie

"Het doel van de oefening is bommen op het mikpunt te plaatsen en dat doet Jaguar beter dan alle andere d ingen". Dat zijn de woorden van de officier die bevel voert over de eerste Royal Air Force eenheid die met Jaguar opereert. Hij voegde daaraan toe : "Jaguar kan . . . het 'stok-effekt' optimaal maken, zodat we, uitgedrukt als totaal bewapenings effekt, de meeste andere vliegtuigen ver vooruitzi jn . . . We hebben voor het eerst werkelijk een vliegtuig waarmee men praktisch een garantie kan geven, op doelen achter het front, als men snelle laag-niveau, rechtstreekse aanvallen maakt" . . .

Designed and built by

S.E.P.E.C.A.T.

BRITISH AIRCRAFT CORPORATION 100 PALL MALL , LONDON, S.W.1.

AVIONS MARCEL DASSAULT / BREGUET AVIATION B.P. 32 92 V A U C R E S S O N F R A N C E

JAG36

Vrijheid is: een boek bestellen. En het krijgen.

Vrijheid is een groot woord. Maar 't is heel simpel te definiëren. Zó bijvoorbeeld: vrije mensen lezen wat ze willen. En onafhankelijke denkers verdienen een uitgever. Want vrijheid is óók: vrijheid van drukpers, van meningsuiting. Daar moeten we zuinig op zijn.

Philips helpt die vrijheid verdedigen. Geeft moderne legers oren en ogen. Met telecommunicatie in soorten. Radio, telefonie, telegrafie, data transmissie.

Van het miniemste onderdeel tot de meest complexe systemen. Voor de man te velde, maar ook voor zijn hoofdkwartier.

Phil ips' Telecommunicatie Industrie BV, Postbus 32, Hilversum.

PHILIPS

PHILIPS

Philips. Alert.

Heineken

M I N I S T E R I E V A N D E F E N S I E

Bij de Directie burgerpersoneel te 's-Gravenhage, kunnen worden geplaatst enkele

B E H E E R S A M B T E N A R E N (mnl./vrl.)

De werkzaamheden bestaan uit:

- het medewerken aan het realiseren en ontwikkelen van het personeelsbeheer;

- het geven van voorlichting en adviezen in dit kader voor personeelsaangelegenheden van algemene en incidentele aard;

- de toepassing van de rechtspositieregelingen;

- het onderhouden van de voor vorenbedoelde aspecten noodzakelijke interne en externe contacten met functionarissen van uiteenlopend niveau.

Vereist wordt een middelbare opleiding op HBS/HAVO/VWO-n iveau Ervaring in personeelswerk strekt tot aanbeveling. Goede contactuele eigenschappen en mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid.

Per maand bedraagt het bruto-salaris, afhankelijk van leeftijd en ervaring maximaal f 2 5 6 7 -exclusief een toeslag van maximaal f 4 5 , - . Minimaal 20 vakantiedagen per jaar en 7%% vakantieuitkering.

Sollicitaties worden met belangstelling tegemoetgezien door het hoofd van het Bureau personeelsvoorziening burgerpersoneel van het Ministerie van Defensie, Kalvermarkt 32 te 's-Graven-hage.

De aandacht van KW-ers en hen die de militaire dienstplicht hebben vervuld wordt gevestigd op het volgende:

Het Elektronisch Bedrijf Schiphol heeft zich sinds 1970 binnen onze vliegtuigindustrie ontwikkeld als een afzonderlijke bedrijfseenheid van ca. 200 medewerkers. Deze eenheid is hoofdzakelijk belast met internationale opdrachten op het gebied van assemblage en onderhoud van elektronische systemen.

Dit bedrijf mag geacht worden de voordelen te hebben van een middelgrote onderneming binnen een groot internationaal concern, dat bijdraagt aan spreiding van de aktiviteiten binnen de Nederlandse vliegtuigindustrie. Het biedt daardoor alle ontplooiingsmogelijkheden aan hen, die zich in het bedrijfsleven verder willen ontwikkelen.

Het bedrijf is ruim van opdrachten voorzien en zal zich voorlopig nog verder uitbreiden.

Ook al kunt u pas over een jaar beginnen

Er bestaat gelegenheid te informeren naar plaatsingsmogelijkheden op korte termijn alsmede naar mogelijkheden voor de komende 12 maanden.

Ter voorlopige oriëntering geven wij U reeds thans de volgende korte functie aanduidingen:

groepsleider en medewerkers voor de afdeling planning (technische opleiding en ervaring vereist).

medewerker voor de afdeling technische calculatie (voortgezette opleiding voor praktisch geschoolden kan worden gegeven).

technisch-administratieve medewerkers voor produktie voorbereiding en voortgangs-kontrole.

technici voor de produktie werkplaatsen: plaat- en bankwerkers, elektriciens, elektronika (monteurs.

radar-technici voor de testafdelingen: lagere- en hogere elektronici. Bekendheid met halfgeleider- en digitale technieken kan tot aanbeveling strekken.

I Belangstellenden kunnen | - bij voorkeur onder opgave van | I hun antecedenten en ervaring - i I nadere inlichtingen inwinnen bij I de afdeling personeelszaken,

postbus 7600, Schiphol-Oost of I telefoon (020) 731044, toestel 1373. I 1 I

een nederlandse onderneming binnen een internationaal concern met tal van activiteiten in de vliegen ruimtevaartindustrie.

DE BEVRIJDING VAN GANSCH NEDERLAND - KB

Documents

Transcript of DE BEVRIJDING VAN GANSCH NEDERLAND - KB