D I

up-to-datemri

4 mensen met passie

de missie van...

van jongerengroene bril

magazine van PhiliPs 2011 - 2012

Duurzaam International

Prangende kwestiesdebat Greenpeace en Philips

0302

uurzaamheid= samenwerkingNiemand op deze wereld leeft duurzamer dan ik. En ook mijn studiegenoten journalistiek, die het voor u liggende blad hebben gemaakt, zijn ware milieukoningen. Een mooie droom voordat we begonnen aan het tijdschrift D.I.. Deze utopie spatte uiteen.

Dat zit zo. Ik ga bewust om met energie, let op mijn waterverbruik en ik heb een verantwoord studentenvoertuig: mijn eigen spieren en fiets. Grote schrik toen de Footprinttest van het WNF het tegendeel bewees: “Als iedereen zo zou leven zoals u, dan hebben we 2,3 aardbollen nodig.” (pag. 08-09 en pag. 35). Wat is er mis met mijn groene levenstijl?

Op een broeikasachtige zomermiddag in mei vond ik het antwoord: samenwerking. Want ook al wil elke individu in de wereld duurzamer leven, samen moeten we de handen ineen slaan. Of het nu is in een studentenhuis waar papier en plastic nog net wordt gescheiden, op politiek niveau waar men discussieert over de CO2- uitstoot of binnen een internationaal bedrijf als Philips waar men zich zorgen maakt over de duurzaamheid van producten. En deze collaboratie geldt ook voor het blad dat voor u ligt. D.I. Duurzaam International is een symbiose tussen de collegebanken en de multinational Philips. De derdejaarsstudenten van de Fontys Hogeschool Journalistiek in Tilburg vormden een redactie en creëerden een duurzaam blad. Zowel in letterlijke als figuurlijke betekenis; D.I. is weliswaar gemaakt van afbreekbare inkt en FSC-gecertificeerd papier, de inhoud zal een lange tijd meegaan.

Wij studenten zijn eigenzinnig en willen graag weten hoe het zit. Zo zijn we te werk gegaan met dit tijdschrift voor Philips. Soms schrokken we. Soms lachten we. Soms huilden we. Bovenal zijn we pas echt gaan nadenken over duurzaamheid. Wij hopen dat u dit met ons zult doen.

D.I. is geen strenge schooljuffrouw,maar vergroot uw bewustzijn.

Elmke HendrixHoofdredacteur D.I.

Dd.i. duurzaam international editorial d.i. duurzaam international inhoud

04

2821

1410

04verlIcHte gebouwentijdsbalk

08leven op grote voet infographic

18van IDee tot proDuct cyclus

10werken In De Dommel-valleI High Tech Campus

13mensen met een mIssIe wat drijft hen

21mrI-scanseen tweede thuis

25goeD Dat Duurzaam-HeID interview

26get-getsenzo

28een werelDbeDrIjfgaat nooit te ver

30koffIekan(h)eerlijke Senseo

31QuIztest uw groene kennis

32DuurzaamHeID ik zit liever op mijn brommer

34column Beatrijs Ritsema

35colofon voetafdruk

InhouD20leD de MyAmbiance uitgekleed

32

Fotografie Pascal

Merks

18Duurzaamheid betekent voor Philips verantwoord zaken doen,

met respect voor mensen en onze planeet.

1891GlOEIlAmPENFA-BrIEk ‘PHIlIPS EN CO’ (GErArD EN FrEDErIk PHIlIPS)

1895BrOEr ANTON NEEmT DE vErkOOP OP ZICH. STOrmACH-TIGE ONTWIkkElING

1914STArT ONDErZOEkS-lABOrATOrIum NATlAB

1933PHIlIPS IS GrOOT-STE PrODuCENT vAN rADIO’S EN rADIOlAmPEN

1946ExPErImENTEN mET TElEvISIE IN EINDHOvEN

1972EErSTE vIDEO-rECOrDEr TEr WErElD GElANCEErD DOOr PHIlIPS

mONumENTAAl COmPlEx OPGElICHT mET INNOvATIEF lED-SCulPTuur, EINDHOvEN

INTENS BlAuWE lED-WEErSPIEGElING IN

rIvIEr ONDEr DE vICTOrIABruG, GlASGOW

(SCHOTlAND)

d.i. duurzaam international fotoreportage d.i. duurzaam international fotoreportage

0504

Een opvallend lichtsculptuur met

een lED-scherm siert het plein voor

het monumentale complex De lichttoren in Eindhoven. Achter de gevel van dit gebouw

huizen zeven commerciële huurders,

waaronder duurzaamheidscentrum

ISCE, een fitnessclub, een hotel en een

kapper. Het idee voor de lichtsculptuur

is afkomstig van projectontwikkelaar

DNC vastgoedontwikkeling en

wooncorporatie Trudo, tevens eigenaar

van de lichttoren. Zij zochten een

creatieve oplossing voor het verbod

op gevelreclame bij rijksmonumenten.

Architect Jan verelst nam het ontwerp

van het reclamekunstwerk voor zijn

rekening. Samen met installatiebedrijf

mansveld was Philips verantwoordelijk

voor de technische realisatie. In juli

2010 werd de stijlvolle lichtsculptuur

met lED-reclame onthuld. vooral als de

avond valt, levert het een mooi plaatje

op.

Wie voorbij de victoriabrug in Glasgow komt, zal versteld

staan van de reflectie in het water.

De intensiteit van de kleuren zorgt

voor een indrukwekkend aanzicht

vanuit alle richtingen. De gemeente

Glasgow kreeg de opdracht de onderste

bogen en de buitenkant van de

victoria-, George v- en Glasgowbrug te

verlichten met lED- technologie. Deze

verkeersbruggen, met een wegdek van

120 meter over de rivier de Clyde, staan

volop in de schijnwerpers. Bij de keuze

voor de verlichting moest rekening

gehouden worden met installatie- en

onderhoudskosten. uiteindelijk werd

gekozen voor de energiezuinige Philips

lEDline. Ontwerper John Fagg: “De

armaturen dienen twintig jaar mee te

gaan bij een brandtijd van 2.500 uur per

jaar, zodat dit een systeem is waar je na

de installatie geen omkijken meer naar

hebt.”

Door Nathalie Damen, Fotografie Philips Beeldbank

ENErGIEZuINIGE vErlICHTING IN EEN OuD JASJE, AmSTErDAm

STADHuIS vAN Nu EN DE GESCHIEDENIS

ONTmOETEN ElkAAr, rOTTErDAm

0706

d.i. duurzaam international fotoreportage d.i. duurzaam international fotoreportage

Wit licht met een blauwe gloed kleurt

een monumentaal gebouw. Het stadhuis in rotterdam dateert

uit 1920. Ondanks bombardementen

in de Tweede Wereldoorlog is het

pand bewaard gebleven. Ontwerper

marco de Boer zette het in een ander

licht. met moderne lED-verlichting

komen de oude details van het stadhuis

opnieuw tot leven en zijn zelfs de

kogelgaten in de gevel weer zichtbaar.

langs de dakrand en op de trapgevel

zijn lEDline² lampen van Philips

geïnstalleerd. Proflood-armaturen,

geschikt om bijzonderheden te laten

opvallen, ondersteunen het geheel. Twee

daarvan zijn gericht op het standbeeld

van Johan van Oldenbarnevelt. Hierdoor

komt zijn stenen evenbeeld op de

voorgrond te staan. De sculpturen

langs de gevel zijn opgelicht met lED-

modules. Het lijken misschien ouderwetse

peertjes, maar schijn bedriegt.

Ontwerpbureau reggs in Amsterdam heeft een hart voor

duurzaamheid. met energiebesparende

vloerverwarming, waterfiltering en extra

isolatie voor het dak- en glaswerk wilde

reggs eerder al bijdragen aan onze

aarde. Alleen de verlichting voldeed nog

niet aan het groene idealisme van dit

bedrijf. Oplossing? De studioverlichting

vervangen door mASTEr lEDbulbs

van Philips. Het nieuwe licht geeft een

knipoog naar oude, kille fabriekslampen

en creëert tegelijkertijd een intieme

sfeer. De ruimte oogt modern en

open. Weliswaar lijkt de verlichting

op de vertrouwde gloeilampen, maar

door de lED-technologie is deze zeer

energiebesparend. Het kantoor van

reggs kenmerkt zich door prachtig wit

licht, dat ook verantwoord is.

1972PHIlIPS DOET BErE-kENINGEN vOOr rAP-POrT CluB vAN rOmE

1994INTrODuCTIE ECODESIGN, PrOGrAm-mA vOOr DuurZAAm PrODuCErEN

2002PHIlIPS INTrODuCEErT HEArTSTArT DEFIBrIllATOr

2009PHIlIPS rOEPT OP TOT OvErGANG NAAr ENErGIEZuI-NIGE vErlICHTING

2011PrESENTATIE ECO-vISION 5, NIEuWE PlANNEN OP Duur-ZAAmHEIDSGEBIED

2011STArT rEAlISATIE PHIlIPS muSEum

Hoeveelheid vruchtbare grond en wateroppervlaktebeschikbaar per persoon, uitgedrukt in mondiale hectares

0-1.5 mha

1.5-3.0 mha

3.0-4.5 mha

4.5-6.0 mha

6.0-7.5 mha

7.5-9.0 mha

9.0-10.5 mha

>10.5 mha

Geen gegevens

2,2 mha

4,37 mha

Barack Obama, president van de VS:

“Nu is het moment om samen onze planeette redden. Laten we onze kinderen geenwereld geven vol waterrampen, hongersnodenen stormen die het land verwoesten.”

Wangari Maathai,milieu- en politiekactiviste in Kenia:

"Binnen een aantal decennia zal de relatie tussen milieu, grondstoffen en oorlog net zo vanzelfsprekend lijken als de relatie die we vandaag zien tussen mensenrechten, democratie en vrede."

Tim Flannery, wetenschapper:

"We kunnen over de rand gaan. Je zou hopen van niet. Je zou hopen dat mensen zien wat er moet gebeuren. Het is geen hogere wiskunde. Het is niet moeilijk. Het is zelfs niet zo duur. Het gaat eigenlijk over de manier waarop je over de wereld denkt."

Wubbo Ockels, astronaut:

"De zon is onze kerncentrale."

Albert Einstein, wetenschapper (1879-1995) :

"We moeten drastisch anders gaan denken als de mensheid wil overleven."

Mahatma Gandhi, Vredesactivist (1869-1948):

"De aarde biedt voldoende om ieders behoefte te bevredigen maar niet ieders hebzucht."

Zhuang Zi, filosoof.(ca. 369 v.Chr.-286 v.Chr.):

"Leven ontstaat uit de aarde en leven keert terug naar de aarde."

Fjodor M. Dostojewski, schrijver (1821-1881):

"Het is mijn schuld, mijn persoonlijke schuld dat het de wereld slecht gaat."

Ernst Friedrich Schumacher, econoom (1911–1977):

"Er is een ongelooflijke overvloed aan mogelijkheden van de natuur. We moeten alleen ontdekken hoe ze te gebruiken."

8 mha

De voetafdruk staat voor de hoeveelheid vruchtbare grond en de wateroppervlaktedie inwoners van een land verbruiken, uitgedrukt in mondiale hectares (mha). 6,8 mha

1,1 mha

4,04 mha

4,89 mha

6,19 mha

0,91 mha

De aarde is niet onuitputtelijk. Op deze kaart wordt van negen landen de beschikbare hoeveelheid grondsto�en weergegeven in vergelijking met het verbruik van de bevolking. Al eeuwen spreken leiders, dichters, �losofen en geleerden overhet belang van de gezondheid van onze planeet.

LEVEN OP

0908

d.i. duurzaam international infographic d.i. duurzaam international infographic

Door Sander TrumInfographic Pascal Merks

1110

in de Dommel-vallei

werken

Geen parkeer-plaatsen vol auto’s, maar Grasvelden, wandelpaden en vijvers. HiGH tecH campus (Htc) in eindHoven, midden in de slimste reGio van nederland, is een ware oase. pHilips, de drijvende kracHt acHter Htc, bewijst dat bedrijventerreinen wel deGelijk duurzaam kunnen zijn.

High Tech Campus

Door Monique den Hamer, Michelle Veeren en Kristie Raaijmakers Fotografie pag. 10 Marjolein Vugts, pag. 11 en 12 Monique den Hamer en Kristie Raaijmakers

Midden op de campus ligt The Strip, het

trefpunt voor werknemers. Dagelijks komen

er ongeveer 2500 mensen in hun pauze

naar één van de restaurants. Diverse

eetgelegenheden hebben een terras aan

de grote vijver, waar karpers zwemmen. De

dieren mogen niet gevoerd worden, maar

dat gebeurt stiekem toch. Nu de zon schijnt,

zijn de terrassen goed gevuld. Andere

mensen genieten op de grasvelden van hun

lunch uit de papieren zakken van AH to go.

Wie na werktijd geen tijd heeft om naar

de kapper te gaan, kan altijd in The Strip

terecht voor een knipbeurt. Ook sporten

is er mogelijk. “HTC is net een klein dorp

binnen Eindhoven, met The Strip als

hart”, vertelt Jacky Wassenberg, die er als

communicatiemanager werkt. “Bedrijven

hebben geen eigen kantinefaciliteiten.

We proberen werknemers even met hun

gedachten van de werkplek te halen.”

verse kaas en regenwaterOp de campus draait het om duurzaamheid.

Zo ook bij de restaurants in The Strip. Hier is

bijvoorbeeld kaas te koop van de koeien van

de nabijgelegen Genneper Hoeve. Voeding

wordt niet alleen op een duurzame manier

verkregen, maar tijdens de verwerking

ook nog gerecycled volgens het Cradle to

Cradle-principe.

Ook is er een ecologisch verantwoord

afwateringssysteem dat regenwater

opvangt en afvoert en staat energiezuinige

apparatuur in het wellness center.HTC werkt met een koude- en

warmteopslagsysteem. In de grond zijn

waterreservoirs geplaatst waarin warm

en koud water wordt opgeslagen voor

verwarming of koeling van de gebouwen.

Diverse kantoren op de campus draaien op

zonne-energie. Collectoren zijn bevestigd op

de daken. Echter, ondanks de harde wind

bij de vijver zijn er nergens windmolens te

bekennen op het terrein. “Misschien iets

voor in de toekomst”, denkt Wassenberg.

“In zeven jaar tijd is High Tech Campus

uitgegroeid tot een Research & Development

(R&D) ecosysteem. Meer dan negentig

bedrijven hebben hier een kantoor,

waaronder NXP, IBM en Thomson. De

campus is onder meer gericht op het

netwerken door bedrijven. Zo worden er

regelmatig netwerkevents georganiseerd.”

“Door de groene omgeving en de vele ramen

in de gebouwen, zit niemand in een saai

kantoor tussen vier grijze muren”, vertelt

Wassenberg.

kleIn Dorp bInnen

eInDhoven, the strIp als hart

12

kennIsDelIng, weDerzIjDse InspIratIe

13

Nederlanders verbruiken ongeveer 126 liter kraanwater per persoon per dag. 5 minuten

douchen kost al gauw 60 liter. Dat zijn 6 emmers water.

We hebben in 2050 bijna 3 aardbollen nodig als iedereen zou leven zoals de gemiddelde Europeaan.

De omzet van duurzame voeding in Nederland is in 2010 met bijna 30% gestegen ten

opzichte van 2009. Als we zo blijven omgaan met fossiele brandstoffen,

dan is het einde binnenkort in zicht: aardgas raakt op in het jaar 2068, olie in het jaar 2047, kolen in

het jaar 2140, uranium in het jaar 2144.Het Nederlandse energieverbruik moet in 2020 voor 14% uit duurzame energie bestaan. Dit is op EU-niveau bepaald. In 2009 lag het duurzame

energieverbruik op 4,2% maar in 2010 daalde het weer tot 3,8%.

Nederlanders gooien jaarlijks voor ruim 1,6 miljard euro aan voedsel weg. Dit is omgerekend bijna 110

miljoen per dag. In 2011 lopen er bijna 7 miljard mensen op aarde rond. Honderd jaar geleden waren het er nog maar

zo’n 1,8 miljard.

4 mensen over hun missie om de wereld te verbeteren.

d.i. duurzaam international High Tech Campus d.i. duurzaam international mensen met een missie

In het ontwerp van het park is veelvuldig

gebruik gemaakt van rechte lijnen. “Dat zorgt

voor rust in het gebied. Verder mogen er niet

zomaar nieuwe gebouwen bijkomen. Dat

gebeurt alleen volgens het beeldkwaliteitplan

dat de architecten hebben opgezet.”

milieubewust reizenEr liggen verschillende parkeergarages aan

de rand van het terrein. Paaltjes die in de

grond kunnen zakken, houden de campus

zo veel mogelijk vrij van auto’s. Het terrein

is autoluw. Wassenberg legt uit dat auto’s in

principe alleen op het terrein mogen komen

om te laden en lossen. Het Campus Site

Management probeert alle werknemers te

stimuleren om op een duurzame manier naar

het werk te komen. “Op vertoon van een

carpoolvignet kunnen bestuurders een privé-

parkeerplek krijgen met een gunstige ligging.

Carpoolers kunnen elkaar zoeken via onze

website en zo meerijden met iemand uit hun

eigen omgeving.”

Om de auto’s aan het zicht te onttrekken,

zijn de parkeergarages bedekt met

keien waar klimop tussen groeit. Een

bewateringssysteem dat regenwater

opvangt, onderhoudt deze begroeiing.

Maar hoe duurzaam de garages ook zijn, er

staan niet alleen maar hybride auto’s in. De

BMW’s en Audi’s zijn nog niet ingeruild voor

zuinigere varianten. Als mensen hun auto in

een van de parkeergarages gestald hebben,

verplaatsen zij zich te voet. Ze kunnen

ook gebruik maken van de campusfietsen.

Daarnaast heeft HTC een directe

busverbinding met het centraal station, waar

dagelijks zevenhonderd tot achthonderd

HTC’ers gebruik van maken.

betere wereldAan het eind van de jaren negentig waren

de Research & Developmentactiviteiten van

Philips over Eindhoven verspreid. Vanuit

praktisch oogpunt besloot het bedrijf HTC

op te richten in de Dommelvallei aan de ring

van Eindhoven; een centrale werkplek voor

alle nationale activiteiten op het gebied van

R&D.

De mogelijkheid om in de pauze een

wandeling te maken is evenals de

interactieve werksfeer, bevorderend voor

prestaties van werknemers. Centraal staan

kennisdeling en wederzijdse inspiratie. De

multinational besloot in 2003 het terrein

open te stellen voor andere bedrijven, om op

die manier het innovatieproces te versnellen

en kennis en ervaring te delen met anderen.

Starters en kleine bedrijven krijgen op de

campus de kans om te groeien.

HTC kan het huidige aantal bedrijven nog

verder uitbreiden, volgens Wassenberg. “We

hebben weinig leegstand, maar er kunnen

nieuwe kantoren bijgebouwd worden.

Het zou mooi zijn als andere bedrijven dit

initiatief overnemen. Een betere wereld wil

toch iedereen?”

bronnen: brabantwater, kyotocode, allesduurzaam.nl, wereld natuur Fonds, duurzameenergiebronnen.nl, rijksoverheid, nrc,

trouw, tijdschrift ‘kijk, nr. 5/2011 (artikel ‘slim verpakt’, pagina 37), rijksoverheid, nos, verenigde naties

Bibilotte Duyvesteynzoekt met Philips naar Healthy Heroes.“SimplyHealthy@Schools is een project waarbij basisschoolleerlingen

op een speelse manier met duurzaamheid in aanraking komen.

Met dit project willen we ze laten nadenken over alles wat ze in

het dagelijks leven doen, zoals slapen, eten en bewegen. Daarom

ontwikkelden we een speciale toolkit, waarin we zes verschillende

thema’s behandelen: licht, lucht, water, aarde, gezondheid en

beweging. Met behulp van de virtuele Healthy Heroes leren de

leerlingen veel bij over deze onderwerpen. Veel kinderen vallen

bijvoorbeeld lastig in slaap omdat ze voor het slapen gaan het

licht op hun kamer te fel laten branden. Door een korte uitleg te

geven over de overgang van licht naar donker - van dag naar nacht

- leren ze hoe ze hun eigen fitheid en prestaties positief kunnen

beïnvloeden. En weten ze hoe ze zuinig met energie om kunnen

gaan. Uiteindelijk worden ze zelf een Healthy Hero.”

“Twee jaar geleden zijn we met SimplyHealthy@Schools begonnen

in negen landen. Toen we ontdekten dat het project aansloeg,

breidden we het aantal landen uit van negen naar 38. Dat waren al

meer dan zevenhonderd basisscholen. Nu loopt het project in 55

landen. SimplyHealthy@Schools is het resultaat van de jarenlange

kennis en ervaring die we bij Philips opdoen bij het ontwikkelen

van nieuwe producten. Philips is meer dan alleen licht en

consumentenelektronica. Het is ook een bedrijf dat de gezondheid

en het welzijn van mensen voorop stelt. De kennis die we hierbij

opdoen, willen we graag delen.”

“Werknemers van Philips van over de hele wereld, van logistiek

medewerkers tot leidinggevenden, laten hun werk liggen om een

dagje met de kinderen in gesprek te gaan over de thema’s die in

onze toolkit zitten. Over Philips wordt dan niet gepraat, het gaat

erom dat de kinderen iets leren. Daar kunnen we eigenlijk niet vroeg

genoeg mee beginnen. Zij gaan tenslotte over onze toekomst.”

mensen met een missie

Maurits Groen

Bibilotte Duyvesteyn35 jaar, Den HaagProgrammamanager SimplyHealth@Schools

Maurits Groen57 jaar, Apeldoorn Directeur Maurits Groen Milieu & Communicatie

1514

haalde Al Gore naar Nederland. “Als klein jongetje was ik al met duurzaamheid bezig. Toen ik zes

jaar was, zamelde ik oud papier in, omdat ik hoorde dat je dat

opnieuw kon gebruiken. Dat vond ik fascinerend. Destijds gooide

iedereen alles op de stortplaats: glas, papier, noem maar op. Er

werd niks hergebruikt. Jaren later koos ik de studie Politicologie

om de middelen te krijgen iets aan het duurzaamheidsprobleem

te doen. Dat was toen al zo groot dat ik vond dat we het moesten

aanpakken. Uiteindelijk ben ik mijn eigen bedrijf begonnen: Maurits

Groen Milieu en Communicatie. Daarmee wil ik mensen ervan

bewust maken dat we de samenleving moeten verduurzamen.”

“Al Gore wil dat ook. Hij is als geen ander in staat om de

superingewikkelde milieukwestie op een aansprekende manier aan

te snijden. Ik vond dat hij dit ook in Nederland moest doen. Het

bleek echter ontzettend moeilijk om hem hierheen te halen. Dat kun

je je bijna niet voorstellen. Ik ben drie maanden bezig geweest om

hem bij de première van zijn film An Inconvenient Truth te laten zijn.

My God, er kwamen honderden mailtjes en telefoontjes aan te pas.

Ik kon zelf bijna niet geloven dat het was gelukt.”

“De première was in Tuschinski in Amsterdam, op vrijdag 6 oktober

2006. Gore heeft toen een toespraak gehouden. De kern van

zijn verhaal is dat we de economie moeten verduurzamen. Als

we doorgaan zoals we nu leven, blijft er voor onze kinderen en

kleinkinderen veel te weinig over. We moeten dus veranderen.

Gelukkig gaan steeds meer mensen zich dat realiseren. Na Gore’s

toespraak explodeerde in Nederland de aandacht voor het klimaat.

Hij heeft het duurzaamheidsprobleem hier op de kaart gezet.”

“Philips is meer dan alleen licht”

“Ik kon niet geloven dat Al Gore naar Nederland kwam”

d.i. duurzaam international mensen met een missie d.i. duurzaam international mensen met een missie

Door Stefan Bosson Fotografie Jasper van Bladel

Door Marco van NugterenFotografie Kenan Zonnema

Marjan Saxbiedt mensen een handvat om duurzaamheid in de praktijk te brengen.“Goede doelen steun je met je hart, vanuit je gevoel. Dat is lang een

heersend idee geweest onder Nederlanders die iets wilden bijdragen

aan een betere wereld. Nu zien mensen meer en meer in dat ook

grondige kennis van zaken belangrijk is. Via de Donor Academy

adviseer ik stichtingen en particulieren hoe zij hun geld duurzaam

kunnen investeren. Laatst begeleidde ik een vrouw die zich wilde

inzetten voor de bescherming van walvissen. Dan ga je na of het

zinvol is om je vooral te richten op wetgeving die de walvisvaart

verbiedt, of juist op de vissers die na het verbod ander werk moeten

vinden. Uiteindelijk koos ze ervoor om beide doelen te steunen,

zodat alle betrokken partijen er beter uit zouden komen.

“Ik merk dat steeds meer jongeren affiniteit hebben met het

investeren in een groenere en socialere wereld. Onlangs hield ik

een lezing voor pas afgestudeerden over hoe je filantroop wordt. Bij

die toenemende belangstelling speelt internet een belangrijke rol.

Grenzen vervagen en mensen met dezelfde idealen zoeken elkaar

wereldwijd gemakkelijk op. Ze zijn niet beperkt tot hun eigen land of

taalgebied.”

“Als student was ik actief feministe. Nog steeds is het verbeteren van

vrouwenrechten voor mij zeer belangrijk. Het is een misvatting om te

denken dat je je daarmee op een afgebakende doelgroep richt. Als

het goed gaat met vrouwen, dan gaat het goed met hun gezinnen

en met hun omgeving. Om vrouwen wereldwijd te stimuleren in hun

zelfstandigheid, heb ik begin jaren tachtig Mama Cash opgericht.

Het fonds investeert in kleinschalige, vernieuwende projecten.

Bijvoorbeeld op het gebied van onderwijs en het tegengaan van

besnijdenissen en mensenhandel. Tot nu toe heeft Mama Cash

dertig miljoen euro geïnvesteerd in ruim zesduizend projecten.”

mensen met een missie

Rinske van Noortwijk

Marjan Sax63 jaar, AmsterdamAdviseur in de goede doelensector

Rinske van Noortwijk47 jaar, ZeistMedeoprichter en directeur van GreenWish

1716

geeft duurzame initiatieven een kans.“Acht jaar geleden had ik niet verwacht dat ik met mijn adviesbureau

meer dan zevenhonderd duurzame initiatieven zou helpen. Bijvoor-

beeld door ze in contact te brengen met bedrijven die met ze wilden

samenwerken. Bij mijn vorige werk zag ik ontzettend leuke ideeën

van mensen die niet wisten hoe ze hun project moesten aanpakken.

Ik besloot ze te helpen. Samen met mijn zakenpartner Ineke van

Zanten begon ik GreenWish. We wijzen eigenlijk nooit initiatieven af.

Er zijn maar twee criteria: je moet het zelf doen en het moet bijdra-

gen aan een betere wereld.”

“Iedereen weet diep van binnen dat we zo niet kunnen doorgaan.

We zitten nu niet op het goede spoor. Toch heb ik wel een positief

wereldbeeld. Nu is duurzaamheid nog een nieuwtje, over een tijdje

is het normaal. Ik merk dat steeds meer mensen een duurzaam

initiatief willen uitvoeren. Gelukkig zijn er genoeg ambtenaren die de

kansen wel in zien, maar een grotere groep ziet duurzame initiatieven

gewoon als een hobby. Er is een andere houding van de overheid

nodig om te blijven ontwikkelen.”

“Voor mij is duurzaamheid niet alleen het milieu. Dat zie je ook aan

de projecten; we begeleiden iemand die een opleidingscentrum voor

kippenboeren in Kameroen is gestart. Veel kip in Kameroen werd

geïmporteerd. Dat is natuurlijk onzin, er kunnen daar prima kippen

leven. Wij hebben geholpen om zijn plan concreter te maken, zodat

het voor subsidiegevers duidelijker zou zijn wat het effect was van

hun financiering. De initiatiefnemers zijn dwarsdenkers. Ze trekken

zich niet zoveel aan van de rest en doen wat ze mooi vinden. Zulke

mensen heb je nodig. Wij willen bedrijven en de overheid adviseren

hoe ze het beste kunnen omgaan met duurzame initiatieven. Je

moet namelijk wel de kans krijgen zelf de wereld te kunnen ver-

beteren.”

‘Jongeren willen investeren in een groenere, socialere wereld’

‘Initiatief-nemers zijn dwarsdenkers’

d.i. duurzaam international mensen met een missie d.i. duurzaam international mensen met een missie

Door Geertje CornelissenFotografie Kenan Zonnema

Door Milou van RoonFotografie Kenan Zonnema

18 19

en toen was er licht...

begIn

PhiliPs & duurzaamheidphilips lighting in roosendaal werkt aan het project ‘tl-recycling’. ronald reunis, directeur Quality manufacturing: “we willen alles zoveel mogelijk hergebruiken. we blazen bijvoorbeeld de fosforen uit de tl-lampen, zodat we het glas opnieuw kunnen gebruiken.”

duurzaamheid heeft voor philips lighting drie betekenissen: zuiver produceren, energiebesparing en een lange levensduur van het product. reunis: “voor de vervanging van tl-lampen in tunnels en parkeergarages moet het wegennetwerk bijvoorbeeld worden platgelegd. dat kost enorm veel geld. als een lamp dan 55.000 uur (ongeveer zes jaar) langer kan branden dan een gewone tl-lamp (met een gemiddelde brandtijd van 20.000 uur) is dit in terugverdientijd veel gunstiger. voor zowel consumenten als het milieu.”

om duidelijk te maken dat de producten een bijdrage leveren aan een schoner milieu, heeft philips het Green Flagshipvignet geïntroduceerd. elk product dat voldoet aan de juiste voorwaarden krijgt het keurmerk.

Als de tl-lampen de test hebben doorstaan, worden ze ingepakt. De dozen worden gestickerd en op pal-lets geplaatst; klaar voor transport.

Zand wordt in een oven gesmolten tot glas en komt in buis-vorm naar buiten. Hierna worden de buizen op de juiste lengte afgesneden.

De buizen worden gevuld met een mengsel van fosforpoeders, waarna ze in een droogmachine gaan zodat het mengsel aan de buis gaat kleven. De mengverhouding van drie verschil-lende fosforpoeders bepaalt de kleur van het licht. Toevoeging van elementen als gas, kwik en zorgt er uiteindelijk voor dat de lamp brandt.

Nadat de buizen zijn ge-droogd, komen er elektro-nische onderdelen in. Een spiraaltje met emitter, een witte pasta, zorgt dat de lamp gaat gloeien.

Gas vervangt vervolgens de lucht in de buis. Daarna worden de buitenkanten gekit.

Alles klaar? Dan volgt de eindtest. De TL5 is de meest duurzame tl-lamp van Philips. Hij gebruikt tot 40 procent minder energie en kan 55.000 uur langer mee dan de gewone tl-lamp, die 20.000 uur lang mee kan.

daGelijks werken wereldwijd 190 wetenscHappers van pHilips liGHtinG aan duurzaamHeidverbeterinG van de tl-lamp. de tl5 HiGH eFFiciency eco is op dit moment de meest duurzame Fluorescentielamp op de markt.

recycling

Door Nikki Barten en Fabiënne Lantinga. Fotografie Philips Beeldbank

21

leDDe MyAmbiance is de vervanger van de 60 wattgloeilamp. De lamp heeft een levensduur van 25.000 uur en verbruikt slechts twaalf watt. Hij is in Nederland sinds november 2010 op de markt.

Met zijn lange levensduur kan één lamp een bedrijf of huishouden een besparing van ongeveer 115 euro per jaar opleveren.

De MyAmbiance bestaat - naast LED, elektronica en een koellichaam - uit fosfor. Hoe meer fosfor er in een lamp zit, hoe warmer en sfeervoller het licht is. Het gele gedeelte van de lamp bevat fosfor, dus de MyAmbiance heeft relatief gezien veel van deze materie. Fosfor is een uitputbare bron, maar wel recyclebaar.

Naast financiële besparingen op huishoudelijk- en bedrijfsniveau, is er ook een grote bezuiniging op milieugebied. Philips verwacht dat de uitstoot van kooldioxide met 3,2 miljoen ton kan worden verminderd doordat er minder energie verbruikt wordt en de lamp minder warmte afgeeft.

de myambiance uitGekleed

bespaar

langer licht MrI-scan

d.i. duurzaam international MyAmbiance d.i. duurzaam international MRI-scanner

Door Monique Geerlings en Fieke van DoremalenFotografie Philips Beeldbank

fosfor

lichtpunt

lIchtpuntjes:hoeveel geld wordt bespaard met een led-lamp?een gemiddelde led-lamp kost tussen de 25 en 40 euro. als de lamp vier uur per dag brandt, is dit bedrag binnen één tot anderhalf jaar terugverdiend.

hoeveel elektriciteit zet de led-lamp om in licht?een gloeilamp zet 8 procent van de elektriciteit om in verlichting, een led-lamp 50 procent. de rest van het licht gaat verloren aan infrarood en warmte.

kan een led-lamp gedimd worden?ja, de meeste led-lampen zijn 100 procent dimbaar.mag een led-lamp gewoon in de vuilnisbak?philips adviseert om de led- lamp te recyclen en niet in de

vuilnisbak te gooien. onder andere het koellichaam en de fosfor zijn herbruikbaar. op de website www.wecycle.nl zijn alle inleverpunten voor de led- lamp te vinden en ook voor andere elektrische apparaten.

20

2322

als een mri- of Ct-scanner in een ziekenhuis net is warmgedraaid, wordt hij vaak vervangen vanwege klinische behoeften.

de geavanceerde apparatuur verdwijnt niet. refurbished systems in veldhoven, onderdeel van Philips healthcare, biedt de scanners een nieuw leven. maar healthcare doet meer aan duurzaamheid.

de grote, lichte fabriekshal in veldhoven is opgedeeld in eilandjes. Half uitgeklede ct-scanners met een ontbloot ijzeren binnenwerk liggen klaar om te worden opgeknapt. in met lood beveiligde kooien testen medewerkers de beeldkwaliteit van röntgenapparaten. op de buitenkant van de testkooien hangen papieren met namen als ‘san antonio’ en ‘cleveland’, de nieuwe bestemmingen van de apparaten. een ritmisch gedreun

a

d.i. duurzaam international MRI-scanner d.i. duurzaam international MRI-scanner

Tweede-hands als nIeuw

astana, kazachstan

Doktor Chingiz is radioloog in

het Almaty Hospital in Almaty, de

voormalige hoofdstad van kazachstan.

Er is één Philips-mrI aanwezig. “De

mrI is nieuw, maar over de kwaliteit

van het apparaat kunnen wij nog niets

zeggen, we zijn aan het kijken hoe het

werkt”, vertelt dokter Chingiz. “Er

zijn dagelijks twee radiologen in het

ziekenhuis aanwezig. Zij zijn getraind

in het bedienen van de mrI. De Philips-

technici zijn pas over enkele weken

weer in kazachstan.” Het ziekenhuis is

één van de grotere in de omgeving. “We

verwachten voor de mrI ongeveer 25

tot 30 patiënten per dag”, zegt Chingiz.

“De radiologen hebben ziekenhuizen

in Europa bezocht en een hoop

verschillen gezien in behandeling . De

meeste radiologieafdelingen in West-

Europese ziekenhuizen zijn voorzien

van de laatste systeemsoftware,

waardoor zij digitaal kunnen werken.

In ons ziekenhuis werken we nog met

echte foto,s, die handmatig worden

geanalyseerd en gearchiveerd. Ook de

registratie van patiënten van de mrI

wordt in ons ziekenhuis handmatig

gedaan.”

saarland, Duitsland

Professor Dirk Pickuth is medisch

directeur van de Caritaskliniek St.

Theresia en directeur van het Instituut

voor Diagnostische en Interventie

radiologie in het Duitse Saarland.

“Wij werken met de laatste uitgave

van de Philips-mrI, met de nieuwste

hard- en software inclusief alle speciale

bijhorende applicaties. Eind 2011 willen

we één of twee nieuwe mrI-scanners

aanschaffen.” volgens Professor Pickuth

kunnen er tot maximaal tweehonderd

mensen per week worden onderzocht

met de mrI. “meteen na het onderzoek

rapporteren wij het resultaat aan de

kliniek, zodat de uitslag binnen één of

twee uur bekend is. In vergelijking met

andere landen, is onze productiviteit

hoger en onze werkstroom beter

opgezet. Deze procedure van Philips-

mrI-onderzoek en de analyse van

de resultaten is ontzettend efficiënt

gebleken.”

Door Thomas Commeren en Anne de Haan

weerklinkt door een andere ruimte in de brabantse fabriekshal. dit is niet de roffel van iemand met een slechte muzieksmaak, maar het geluid van cryo- coolers die het helium in de mri-scanners tot -273 graden celsius koelen. jeroen Gruben is general manager van philips refurbished systems. “sommige ziekenhuizen vervangen hun apparatuur relatief snel, omdat ze veel bezig zijn met nieuwe behandeltechnieken”, legt hij uit. “Het is voor ziekenhuizen belangrijk dat ze de nieuwste apparatuur hebben. als een machine na enkele jaren hier terugkomt, wordt ze helemaal gereviseerd. alle nieuwe upgrades in hardware en software bouwen we opnieuw in.”

trotsde meeste machines die philips vernieuwt, gaan naar de amerikaanse en europese markt. “je verwacht dat

de gereviseerde machines naar ontwikkelingslanden gaan, maar in werkelijkheid zijn de scans meestal te prijzig voor ziekenhuizen in deze landen,” vertelt Gruben. “een gerenoveerd systeem kost nog steeds tussen de 65 en 85 procent van de nieuwprijs.” in het werelddeel azië is volgens Gruben nog het minste belangstelling voor de opgeknapte scans. “vaak heeft dit te maken met beeldvorming. naast onbekendheid met het concept refurbishment speelt soms trots een rol. een gebruikt systeem ziet men als een ‘poor man’s decision’. maar

hogere kans op

genezIng

Fotografie pag. 22-24 Thomas Commeren

door Sanne Stenvert

San Antonio en Cleveland, de nieuwe bestemmingen van de apparaten

24

d.i. duurzaam international MRI-scanner

25

d.i. duurzaam international interview

atlanta, amerika

robert mandler is vice-president

van Wellstar Health, een niet-

commerciële organisatie die

verschillende ziekenhuizen en medische

genootschappen overkoepelt in

Atlanta, Amerika. “Wij maken gebruik

van dertien Philips mrI’s. momenteel

werken we aan een nieuw project voor

mammografieën en scans voor vrouwen,

hiervoor wordt de nieuwste Philips-

apparatuur binnenkort geleverd.” Bij

Wellstar kunnen 535 patiënten per

week gebruikmaken van de aanwezige

mrI’s. “De resultaten zijn binnen 24 uur

beschikbaar. Binnen onze organisatie

werken er dertig personen met de mrI.

Zij hebben hier speciale certificaten

voor behaald.” volgens mandler zijn

de scanners in de ziekenhuizen dag

en nacht beschikbaar. “We vinden dat

de Philips-mrI’s ons van uitzonderlijk

goede foto’s voorzien, waardoor wij

op technologisch vlak zeer constant

kunnen presteren. Ik heb maar weinig

ervaring met het werken met de mrI

in andere landen”, vertelt hij. “Ik heb

wel ziekenhuizen in Nederland en in

Oekraïne bezocht, de Nederlandse

werkzaamheden lijken erg op die van

Amerika. In Oekraïne zijn er echter

beperkte hulpmiddelen wat betreft mrI

en CT, hoewel dit in een positief opzicht

lijkt te veranderen.”

‘de wereldwordt een grote zandbak’

Door Marieke van WilligenIllustratie Hiking Artist.com

de zeespieGel stijGt en de brandstoFFen raken op, lezen we in de krant. maar Hoe is Het ecHt Gesteld met moedertje aarde? een Gesprek met iemand die Het weten kan: marCo oudijn (34), waGeninGse biolooG. ‘Het komt weer in balans’.

ook in azië ziet men steeds meer in dat gereviseerde machines bijdragen aan een duurzaamheid en bovendien goedkoper zijn.” de baas van philips refurbished systems is hoopvol: “wellicht dat er in de toekomst steeds meer bestemmingslabels met aziatische plaatsnamen in veldhoven gaan verschijnen.”

stroomverbruikopknappen is niet de enige vorm van duurzaamheid in de gezondheidszorg. ook stroomverbruik en welzijn vallen onder het domein van philips Healthcare. joost maltha is manager communicatie van deze afdeling. “nieuwe producten werken meestal sneller en gebruiken tot wel veertig procent minder stroom”, zegt hij. “verder zie je dat de digitaliseringslag, die nu ook in de zorg speelt, een positieve impact heeft op het milieu. een mooi voorbeeld is de grote landelijke digitalisering van borstkankeronderzoek. vroeger werden röntgenfoto’s analoog

genomen. de film ontwikkelden we met chemicaliën. tegenwoordig gaat alles digitaal. dit heeft een groot effect op het vlak van duurzaamheid.” maltha gaat nog een stapje verder: “Het is niet alleen beter voor het milieu; doordat de resoluties bij digitale foto’s hoger zijn, kunnen afwijkingen eerder worden geconstateerd. ook zorgt de verbetering ervoor dat we borstkanker vaker ontdekken. dat biedt een hogere kans op genezing.”

Tegenwoordig gaat alles digitaal

hoe zit dat PreCies met de klimaatverandering?“Goede vraag, want eigenlijk weten we dat niet. We kunnen alleen constateren dát er iets aan de hand is, maar wát is niet helder. Instanties als Intergovernmental Panel on Climate Chance (IPCC) roepen heel hard dat de klimaatverandering komt door teveel CO2- uitstoot. Dat is niet onomstotelijk bewezen. Als je de grafieken goed bestudeert, zie je dat eerst de opwarming komt en daarna de CO2-uitstoot. De pieken lopen wel synchroon, maar het verband is niet zo duidelijk als men beweert. De klimaatverandering is een ingewikkeld verhaal, dat naar mijn idee veel te simplistisch wordt voorgesteld. Dat de ijskap smelt, kan onder meer komen door opwarming van de aarde. Maar het kan evengoed door wisselende vlekken op de zon komen, die een oorzaak kunnen zijn van warme en koude periodes.”

dus de milieuProblematiek is een onduidelijk verhaal?“Nee, er zijn zeker concrete bedreigingen. We kunnen meer zeggen over ons ecosysteem. Het is weten-schappelijk aantoonbaar dat die uit balans is. Dat is niet zo vreemd. Als je alles maar uit de grond haalt, dat opgebruikt en niets terugstopt, wordt de grond onvruchtbaar. Al het leven vloeit eruit. Het gevolg is dat de wereld één grote zandbak wordt. Ieder mens heeft vruchtbare grond nodig om te kunnen leven. Uitputting van de grond is een serieuze bedreiging, maar geen terminaal probleem. Je kunt woestijngrond bijvoorbeeld weer vruchtbaar maken door de juiste irrigatie en bemesting. We kunnen het ecosysteem dus wel weer in balans krijgen.”

en de afvalberg?“Van afval heb ik geen verstand.”

vindt u duurzaamheid een individuele kwestie of meer iets van de overheid?“Van allebei. Ik vind dat de verhouding individu-overheid in Nederland voldoende in evenwicht is. De overheid bemoeit zich al genoeg met ons, dat hoeven ze wat mij betreft niet nog meer te doen door allerlei wetten. Het bedrijfsleven is doordrongen van de waarde van duurzaamheid en past daar haar bedrijfsvoering en productie op aan. Duurzaamheid is in de mode en dat is maar goed ook. Voor milieuactivisten gaat alles te langzaam, maar ik vind eigenlijk dat het best goed gaat. En uiteindelijk komt het toch aan op het individu. Ik ben ervan overtuigd dat ieder mens handelt uit eigenbelang. Als langzamerhand het besef doordringt dat milieubewust gedrag ook eigenbelang is, zal iedereen daar collectief naar handelen. Of het te laat is of op tijd voordat dit besef grootschalig is doorgedrongen, weet ik niet. Maar ik ben positief. Het tij zal keren.”

2726

Get-getsenzo acht u vaak in het vuistje? Nergens

voor nodig; haal die hand gewoon weg! De Philips Sonicare AirFloss zorgt ervoor dat uw gebit een aanblik meer dan waard is. De luchtstraal

spuit met water de laatste etensresten en andere vormen van tandplak weg. Gebruik het flosapparaat twee minuten per dag en zie het verschil. philips sonicare airFlossde prijs is een lachertje, maar houd voor de zekerheid de website in de gaten›

toP 5: beste flosserswilleke alberti

prinses máxima

Frans bauer

arie boomsma

rené van der Gijp

HEEfT UW MP4-SPELER NA TWEE UUR ALWEER HONGER? NIET ECHT HANDIG, ZO›N ENERGIESLURPEND APPARAAT. OOK HET MILIEU MAAKT U ER NIET BLIJ MEE. GELOOf HET Of NIET, HET KAN ANDERS. BETER.

d.i. duurzaam international gadgets d.i. duurzaam international gadgets

L

annen, strijk de vrouw te hulp! Met het nieuwste Philips stoomstrijkijzer in handige koffer is een bijdrage aan het huishouden zo geleverd.

De diepste kreukels worden gladgestreken door indrukwekkende stoomwolken. Pas op, overenthousiast gebruik maakt de kleding vochtig. Ook mooi: het apparaat is gemaakt van recyclebaar materiaal.philips stoomstrijkijzer (Gc4491)prijs: € 79,99

M

iet niemand u staan? Dat is ’s nachts op de fiets niet zo handig. Gebruik de nieuwste Philips fietsverlichting en iedereen in een straal van zestig meter merkt u op. Iets te

opvallend? Zet de LED lamp dan in de eco-stand. Hierdoor geniet u zes uur langer de aandacht, maar dan met net iets minder licht. philips saferide led fietsverlichting prijs: € 119,-

Z

Da’s lachen

Stoom afblazen

In De spotlIght

Door Tom Hayes, Marieke Lauwers en Sanne EijkhoutFotografie Philips Beeldbank

rustrerend, oortjes die tijdens het hardlopen of fietsen telkens uitvallen. Philips en O’Neill komen met de oplossing om zonder gedoe

te genieten van uw muziek: een koptelefoon met extra hoofdband. Die zorgt er niet alleen voor dat de headset stevig vastzit, maar ook dat u hem nauwelijks voelt zitten.philips o›neill tHe stretcH headset met hoofdband prijs: € 119,95

Fsporten zonDer kopzorgen

ak de popcorn er maar bij, want met de GoGear MP4-speler Muse waant u zich in een ware bio-scoop. Het 3,2 inch scherm past in een broekzak, maar geeft haarscherp beeld. Het levendige ge-

luid, opgeleukt met de nieuwste technologieën, zorgt voor een complete bioscoopervaring. Genieten kan tot wel 24 uur dankzij de energiebesparingsmodus.GoGear mp4-speler muse van 8 Gbprijs: € 169,99

PZakbioscoop

toP 5: lekker lang luisterenmichael jackson - thriller (13:43)

deep purple - child in time (10:20)

led zeppelin - stairway to heaven (10:00)

Guns ’n roses - november rain (09:08)

meat loaf - paradise by the dashboard

light (08:28)

toP 5: gouwe ouwejames bond: Goldfinger (1964)

scarface (1983)

once upon a time in the west (1968)

pulp Fiction (1994)

one flew over the cuckoo’s nest (1975)

Twee jaar geleden stapelde Greenpeace oude televisies en andere apparaten voor de deur van Philips. Gedumpt afval belandde in Afrika, verweet Greenpeace Philips. Hoe staat het er nu voor? stelling 1.Philips doet het maximale aan duurzaamheidschoppink: Philips is bezig met duurzaamheid, maar ze zouden nog meer kunnen doen. Zo produceert ze nog altijd veel CO2-uitstoot en is er te weinig recycling. Ze loopt wel voor op concurrenten, maar dat zegt misschien meer over de concurrenten dan over Philips. scheijgrond: We zouden nog meer kunnen doen dan nu en daar zijn we dan ook volop mee bezig.

Philips zegt dat dertig procent van hun inkomsten afkomstig is van zogenaamd groene producten. Maar past duurzaamheid wel in een winstmodel van een multinational?

een werelD-beDrIjf gaat nooit te ver

stelling 2.Winst en duurzaamheid gaan niet samenschoppink: Duurzaamheid is geen keuze, het is een must. Op de lange termijn betaalt het zich altijd uit. Zonder duurzaamheid zal onze economie op de lange termijn vastlopen. scheijgrond: Uit filantropische overwegingen kan Philips niet te werk gaan, wij blijven een bedrijf. Het ideale is: winst halen uit duurzame producten. Deze win-winsituatie streven wij volop na.

De partijen in het huidige kabinet schenken in hun partijprogramma’s weinig aandacht aan groene standpunten. Met deze regering lijken we niet te kunnen stijgen op de lijst van landen die het meest investeren in duurzame energie, waar ons land op dit moment de achttiende plaats bezet. stelling 3.Het huidige kabinet is een gruwelscheijgrond: Zo zou ik het niet willen zeggen. schoppink: Ik wel! Zelfs een land als Roemenië investeert meer in duurzame energie dan Nederland. scheijgrond: Het kabinet werkt voor ons niet belemmerend. Wij zijn een wereldbedrijf en denken over de nationale grenzen heen.

De ecologische voetafdruk laat zien hoe groot het stuk aarde is dat je ‘verbruikt’ met je levensstijl. De gemiddelde Nederlander heeft een voetafdruk van 4,0 hectare terwijl het wereldgemiddelde ligt op 2,7 hectare.stelling 4. Nederland is niet begaan met duurzaamheidschoppink: Niemand is tegen duurzaamheid, maar veel mensen zijn er niet bewust mee bezig.scheijgrond: Philips probeert het zo makkelijk mogelijk te maken voor de consument. Het indraaien van een duurzame lamp is niet zoveel werk.schoppink: Prima, maar Philips kan ook helpen door meer druk te zetten op de overheid. Jullie zouden meer met de vuist op tafel moeten slaan. Zo kan Philips meer druk op de overheid zetten voor scherpere milieuwetgeving. scheijgrond: Dat is meer iets voor Greenpeace, maar wij zijn wel helder tegenover de overheid dat wij voor een ambitieus duurzaamheidbeleid zijn.

En de strijdbijl? Die lijkt heel diep begraven….scheppink: We zitten op een lijn. Het was een prettig gesprek.scheijgrond: Je bent altijd welkom in Eindhoven, Kim. Dat moet je weten.

Arie van Haak

‘Het ideale is: winst halen uit duurzame producten’

De twee kemphanen Greenpeace en Philips gaan in debat over alle hete milieuhangijzers. Wordt het vechten of begraven zij de strijdbijl?

Jan-Willem Scheijgrond, directeur Milieu & Veiligheid bij Philips in discussie met Kim Schoppink, campagneleidster van Greenpeace.

29

‘Duurzaam-heid is geen keuze, het is een must’

d.i. duurzaam international debat d.i. duurzaam international debat

jan-willem scheijgrond

Door Jarry Popelier, Stan Schrijen en Roel KleinFotografie Pascal Merks (boven) & Linsey Popelier(onder)

kim schoppink

3130

koffIeIn slechts dertig seconden een heerlijke kop koffie met schuimlaag.

In wit en zwart.Handig! De Senseo schakelt zich na dertig minuten automatisch uit.

Tijdens het productieproces van de Senseo wordt er rekening gehouden met duurzaamheid.De koffiemachine is gemaakt van gerecycled kunststof. Groen kopje koffie? Een optie is Bio Selection pads van Douwe Egberts.Aanschafffen? De Senseo kost€ 99,99

snelheid

kleurpaletgreenlogo

d.i. duurzaam international koffie

Eerlijk duurt het langst

d.i. duurzaam international test uw kennis

hoe milieuvervuilend is een koe? en hoeveel water versPilt een golfbaan?test hier uw kennis over duurzaamheid!

de totale veestapel in nederland windt per jaar 1,5 miljard kubieke meter biogas (methaan) naar buiten.met de scheten van een koe in een jaar tijd kun je ook…a) een jaar lang koken op gas als gezinb) de verwarming een winter lang gebruikenc) een seizoen lang de lichtmasten bij psv gebruikend) een autoritje amsterdam-eindhoven maken

1.

sean kingston knikkerde een paar weken terug met zijn jetski tegen een brug in miami.de zanger hield er ernstige verwondingen aan over. maar wat is de schade die hij heeft aangericht aan het milieu?een dag op de jetski geeft evenveel uitstoot als een autorit…a) naar chicagob) naar madridc) van vier keer om de evenaard) naar melbourne

2.

in libië is het grootste handgeverfde canvas ooit gemaakt (4.355 vierkante meter). wat gaat er met het doek gebeuren?het wordt gerecycled tot verkoopbare…a) duurzame wc-rollenb) duurzame boxershortsc) duurzame pennend) duurzame boodschappentassen

3.

Het onderhouden van een golfbaan kost veel water. zeker in een droog gebied. Hoeveel water is hier precies voor nodig? de hoeveelheid water die in een droog gebied nodig is om een golfbaan één dag te onderhouden bedraagt…a) 10.000 literb) 100.000 literc) 2 miljoen literd) 10 miljoen liter

4.

een GFt-kliko lijkt ‘milieuvriendelijk’, omdat je hiermee het natuurafval scheidt van huishoudelijke rotzooi. maar bij het maken van zo’n bak komt een hoge co2-uitstoot vrij. in breda is daarom een bak van suikerriet gemaakt. Hoeveel bespaart dat op de co2-uitstoot ten opzichte van de standaard kliko’s?een bak van suikerriet bespaart gemiddeld zo’n…a) 20 kilo co2b) 70 kilo co2c) 130 kilo co2

5.

maak kans oP ÉÉn van de

drie PhiliPs saferide® led fiets-

verliChting! stuur de antwoorden vóór 1 nov. 2011

naar PhiliPs, afdelingCommuniCatie,

antwoordnummer 10333,5600 vb eindhoven

Door Janneke van Doorn en Renée KustersFotografie Philips Beeldbank Door Jarry Popelier, Lianne Brünken, Stan Schrijen en Roel Kleinkan

koffiekoPPieHet woord ‘koffie’ stamt van het arabische ‘kahweh’, dat ‘kracht’ of ‘energie’ betekent.nederlanders drinken gemiddeld 150 liter koffie per persoon per jaar.

duurstede duurste koffie ter wereld is kopi luwak. een kilo kost ongeveer vijfhonderd euro.

kunstlatte art is koffie tot ware kunst verheven. de kunstenaar, de ‘barista’, schenkt met een speciale techniek de geschuimde melk in de crème van een espresso.

duurzame meeneemkoffieomdat het (h)eerlijk is! de coffeecompany, www.coffeecompany.nl starbucks, www.starbucks.com

simon lévelt, www.simonlevelt.nl

keektwijnstraat 23 utrecht, www.kunsteneerlijkekoffie.nlkeek staat voor kunst en eerlijke koffie. u kunt hier genieten van een eerlijke lunch en eerlijke koffie. iedere zes weken houdt de lunchroom een wisselende kunstexpositie.

3332

‘Jongeren zijn de toekomst’ en ‘een betere wereld begint bij jezelf’ zijn klassieke kreten. Wanneer deze twee clichés samenvallen, ligt dé oplossing van de duurzame wereld dus bij de jeugd. maar hoe denkt de nieuwe generatie daar zelf over?

Vorig jaar liepen op 21 april plots 25 schapen over de campus van de Erasmus Universiteit in Rotterdam. De studentenorganisatie GreenEUR probeerde met deze actie aandacht te vragen voor de Dag van de Aarde. De leden willen

andere studenten milieubewust maken en de Rotterdamse universiteit een groen tintje geven. Tot op heden lukt dat aardig. De organisatie heeft inmiddels een achterban van vijfhonderd studenten en het bestuur van de opleiding staat meer open voor verandering. Zo wil de universiteit in 2012 de helft van haar inkopen verantwoord doen.

aanhangersVolgens Marc Overgaauw, marketingmanager van GreenEUR, is het echter niet eenvoudig om

medestanders te vinden onder de studenten van de Erasmus Universiteit: “De meesten denken vooral aan hun eigen belang op korte termijn in plaats van het collectieve belang op lange termijn.” Dat eigenbelang een prominente rol speelt in de denkwijze van jongeren over duurzaamheid, blijkt ook uit cijfers van het Wereld Natuur Fonds (WNF). Deze organisatie vroeg aan 1006 jongeren waar zij zich zorgen over maken. Met stip bovenaan stond ‘het eigen leven’ met 84 procent, klimaatverandering volgde met 46 procent.

versChillende belangenMaar wat zeggen de jongeren zelf? Een rondje op straat leert dat de term duurzaamheid moeilijk is te definiëren. Veel jongeren komen niet verder dan de combinatie ‘natuur en milieu’ en ‘zuinig omgaan met hulpbronnen’. ‘Toekomstige generatie’ valt geen enkele keer. “Ik weet niet eens wat het is”, antwoordt de vijftienjarige Joost Huisman als we hem vragen of hij duurzaamheid belangrijk vindt. Robin de Putter (16) scheidt zijn afval, maar daar blijft het bij. Benzine heeft bij hem meer prioriteit dan natuurlijke hulpbronnen. “Je moet ook plezier hebben in het leven en dat heb ik als ik op mijn brommer zit”, vindt hij. De zeven jaar oudere Irene Koelewijn (23, kleuterleidster) maakt zich juist wel druk om haar ecologische voetafdruk. Ze kiest bewust voor tweedehands meubels en gebruikt haar apparaten energiezuinig. Daarvoor heeft ze twee goede redenen: “Geld speelt een belangrijke rol, maar ik zie het ook als mijn verantwoordelijkheid om zo goed mogelijk te zijn voor de natuur.”

heilig doelVerantwoordelijkheid, dat is het onderwerp waar het om draait. Want wie is er eigenlijk aansprakelijk voor de duurzame ontwikkeling van Nederland? WNF becijferde dat 72 procent van de ondervraagden vindt dat de politiek de belangrijkste rol heeft in de totstandkoming

van een groener land. Gevolgd door bedrijven met 65 procent. De burgers zijn volgens 62 procent degenen die zich in moeten zetten voor een duurzame samenleving. Thijl Klerkx is zo’n jongen die zich inzet voor een betere wereld. Hij heeft een heilig doel. De zestienjarige Amsterdamse gymnasiast richtte in april een eigen bedrijf op dat gespecialiseerd is in verantwoord ondernemen. Hij bezorgt samen met een 23-jarige studente per bakfiets biologisch voedsel aan huis. “Je kunt mensen niet dwingen om hun leven aan te passen, maar we kunnen het wel aantrekkelijker maken om bijvoorbeeld biologisch te eten”, geeft hij aan. “Ik probeer het goede voorbeeld te geven.” Klerkx beseft wel dat je realistisch moet zijn in mogelijkheden. “Je kunt niet honderd procent CO2-neutraal zijn.”

boomknuffelaarsInnoveren is voor Klerkx een speerpunt. “Duurzaamheid is nu nog een niche, maar er zit absoluut potentie in. Ik krijg wekelijks aanvragen voor een interview en moet zelfs mensen teleurstellen. Dat geeft aan dat het leeft bij de Nederlandse bevolking”, juicht de tiener. Maar marketingmanager Overgaauw ziet de toekomst wat minder rooskleurig in. Hij stelt dat er nog veel moet gebeuren voordat duurzaamheid af is van het geitenwollensokkenimago. “Het echte omslagpunt komt pas als de sociale druk toeneemt. Als milieubewust zijn de heersende norm wordt, zal iedereen zich daar naar gedragen. De vooroordelen zijn de laatste jaren minder geworden, maar mensen die groen leven worden toch nog gezien als boomknuffelaars. Je hebt lef nodig om ervoor uit te komen dat je duurzaam bent.”

Waar maken jongeren zich zorgen over: 84 procent het eigen leven,46 procent klimaatverandering

groene werelDIk zit liever op mijn brommer

groene werelDIk zit liever op mijn brommer

groene werelDIk zit liever op mijn brommer

je kunt Mensen

nIetDwIngen

d.i. duurzaam international en jongeren d.i. duurzaam international en jongeren

Door Karlijn Kuijpers, Maarten de Jong en Stephanie Herman. Fotografie Jasper van Bladel

Marieke Lauwers(redacteur)3,5 hectare

Marieke van Willigen(docent journalistiek)5,8 hectare

fieke van Doremalen(redacteur) 4,1 hectare

Sanne Stenvert(redacteur)4,1 hectare

Sander Trum(redacteur)5,4 hectare

3534

Zij weten precies wat goed is voor de planeet

over mijn ecologische voetafdruk maak ik me weinig illusies. ik hoor niet bij de mensen die stad en (platte)land afstropen om groenten van het seizoen te scoren. in de winter koop ik graag uit kenia ingevlogen peultjes. daarmee vergroot ik de wereldwijde co2-uitstoot, maar ik demp mijn schuldgevoel door de aardbeien ’s winters te laten staan (dan zijn ze toch niet lekker) en rustig aan te doen met de aanschaf van nieuwe spullen.

ik ben de trotse bezitter van een paar schoenen van twintig jaar oud. de bank, het meubilair in het algemeen, de muziekinstallatie (inclusief pick-up en cassettedeck), het koffiezetapparaat – het dateert allemaal van jaren her. zolang het nog functioneert, hoef je het ook niet te vervangen. voor dit vertoon van zuinigheid en hergebruik geef ik mezelf stiekem een schouderklopje. is het niet de ongebreidelde menselijke consumptiezucht die ten grondslag ligt aan de dreigende opwarming van de aarde? nou, aan mijn afgetrapte huishouden zal het niet liggen!

Fout natuurlijk. oude apparaten zijn helemaal niet milieuvriendelijk, want ze slurpen energie. de nieuwste modellen auto, ijskast, (af)wasmachine, televisie, dvd, laptop enzovoort zijn vele malen energiezuiniger dan de vroegere modellen. als je het zo bekijkt, zijn de early adopters, de mensen die in de rij staan om als eerste een nieuw apparaat te kopen, de ware duurzaamheidsadepten: zij weten precies wat goed is voor de planeet en, ook niet onbelangrijk, ze houden intussen met hun consumptiepatroon de economie draaiende.

over philips ging vroeger het broodje-aap-verhaal dat die knappe ingenieurs allang de eeuwige gloeilamp hadden uitgevonden, maar dat die niet in productie werd genomen, omdat de gloeilampindustrie daarmee zichzelf de das zou omdoen. Het

uitvinden van een perpetuum mobile is onmogelijk, maar wel kregen we de spaarlamp, bijna even goed als de eeuwige gloeilamp. Het nadeel van de spaarlamp is dat hij er zo lang over doet om op lichtsterkte te komen. Heel vervelend als je alleen maar even in de kelder of op de wc moet zijn. de eu wil een eind maken aan de gloeilamp als zodanig. ik heb een voorraadje aangelegd. misschien kan deze duurzaamheidsfout mij worden vergeven, als ik beloof om het nieuwste model breedbeeldtv te kopen.

Beatrijs Ritsema

Column

BeatrijsRitsema

De eeuwIge gloeIlaMp

d.i. duurzaam international column d.i. duurzaam international colofon

colofon Fotografie Elmke Hendrix

Sanne Eijkhout(redacteur) 4,4 hectare

Renée Kusters (chef-redacteur) 5,4 hectare

Roel Klein(redacteur)4,5 hectare

Monique den Hamer(beeldredacteur) 4,0 hectare

Milou van Roon(redacteur)4,9 hectare

Michelle Veeren(redacteur)2,8 hectare

Anne de Haan(chef-redacteur)4,1 hectare

Bea Nobbe(docent taalbeheersing)4,8 hectare

Dolf de Weijer(redacteur)5,1 hectare

Elmke Hendrix(hoofdredacteur) 4,2 hectare

fabiënne Lantinga(redacteur)3,6 hectare

Paul le Blanc(docent vormgeving)4,2 hectare

Geertje Cornelissen(hoofd beeldredacteur) 3,5 hectare

Jarry Popelier(chef-redacteur)6,7 hectare

Jolein van der Ven(adjunct-hoofdredacteur)2,5 hectare

Karlijn Kuijpers(beeldredacteur) 2,9 hectare

Kristie Raaijmakers(chef-redacteur)6,7 hectare

Lianne Brünken(redacteur)3,6 hectare

Maarten de Jong(redacteur)4,3 hectare

Marco van Nugteren(redacteur)5,0 hectare

Nikki Barten(redacteur)6,0 hectare

Nathalie Daamen(beeldredacteur)3.2 hectar

Monique Geerlings(chef-redacteur)4,0 hectare

Stan Schrijen(redacteur)7,0 hectare

Stefan Bosson(chef-redacteur)5,3 hectare

Stephanie Herman(redacteur)3,6 hectare

Thomas Commeren(redacteur)4,1 hectare

Tom Hayes(redacteur)5,3 hectare

Fotografie Ronald Hoeben

Janneke van Doorn(redacteur)4,7 hectare

Hoeveelheid vruchtbare grond en wateroppervlaktebeschikbaar per persoon, uitgedrukt in mondiale hectares

0-1.5 mha

1.5-3.0 mha

3.0-4.5 mha

4.5-6.0 mha

6.0-7.5 mha

7.5-9.0 mha

9.0-10.5 mha

>10.5 mha

Geen gegevens

2,2 mha

4,37 mha

Barack Obama, president van de VS:

“Nu is het moment om samen onze planeette redden. Laten we onze kinderen geenwereld geven vol waterrampen, hongersnodenen stormen die het land verwoesten.”

Wangari Maathai,milieu- en politiekactiviste in Kenia:

"Binnen een aantal decennia zal de relatie tussen milieu, grondstoffen en oorlog net zo vanzelfsprekend lijken als de relatie die we vandaag zien tussen mensenrechten, democratie en vrede."

Tim Flannery, wetenschapper:

"We kunnen over de rand gaan. Je zou hopen van niet. Je zou hopen dat mensen zien wat er moet gebeuren. Het is geen hogere wiskunde. Het is niet moeilijk. Het is zelfs niet zo duur. Het gaat eigenlijk over de manier waarop je over de wereld denkt."

Wubbo Ockels, astronaut:

"De zon is onze kerncentrale."

Albert Einstein, wetenschapper (1879-1995) :

"We moeten drastisch anders gaan denken als de mensheid wil overleven."

Mahatma Gandhi, Vredesactivist (1869-1948):

"De aarde biedt voldoende om ieders behoefte te bevredigen maar niet ieders hebzucht."

Zhuang Zi, filosoof.(ca. 369 v.Chr.-286 v.Chr.):

"Leven ontstaat uit de aarde en leven keert terug naar de aarde."

Fjodor M. Dostojewski, schrijver (1821-1881):

"Het is mijn schuld, mijn persoonlijke schuld dat het de wereld slecht gaat."

Ernst Friedrich Schumacher, econoom (1911–1977):

"Er is een ongelooflijke overvloed aan mogelijkheden van de natuur. We moeten alleen ontdekken hoe ze te gebruiken."

8 mha

De voetafdruk staat voor de hoeveelheid vruchtbare grond en de wateroppervlaktedie inwoners van een land verbruiken, uitgedrukt in mondiale hectares (mha). 6,8 mha

1,1 mha

4,04 mha

4,89 mha

6,19 mha

0,91 mha

De aarde is niet onuitputtelijk. Op deze kaart wordt van negen landen de beschikbare hoeveelheid grondsto�en weergegeven in vergelijking met het verbruik van de bevolking. Al eeuwen spreken leiders, dichters, �losofen en geleerden overhet belang van de gezondheid van onze planeet.

LEVEN OP

Hoeveelheid vruchtbare grond en wateroppervlaktebeschikbaar per persoon, uitgedrukt in mondiale hectares

0-1.5 mha

1.5-3.0 mha

3.0-4.5 mha

4.5-6.0 mha

6.0-7.5 mha

7.5-9.0 mha

9.0-10.5 mha

>10.5 mha

Geen gegevens

2,2 mha

4,37 mha

Barack Obama, president van de VS:

“Nu is het moment om samen onze planeette redden. Laten we onze kinderen geenwereld geven vol waterrampen, hongersnodenen stormen die het land verwoesten.”

Wangari Maathai,milieu- en politiekactiviste in Kenia:

"Binnen een aantal decennia zal de relatie tussen milieu, grondstoffen en oorlog net zo vanzelfsprekend lijken als de relatie die we vandaag zien tussen mensenrechten, democratie en vrede."

Tim Flannery, wetenschapper:

"We kunnen over de rand gaan. Je zou hopen van niet. Je zou hopen dat mensen zien wat er moet gebeuren. Het is geen hogere wiskunde. Het is niet moeilijk. Het is zelfs niet zo duur. Het gaat eigenlijk over de manier waarop je over de wereld denkt."

Wubbo Ockels, astronaut:

"De zon is onze kerncentrale."

Albert Einstein, wetenschapper (1879-1995) :

"We moeten drastisch anders gaan denken als de mensheid wil overleven."

Mahatma Gandhi, Vredesactivist (1869-1948):

"De aarde biedt voldoende om ieders behoefte te bevredigen maar niet ieders hebzucht."

Zhuang Zi, filosoof.(ca. 369 v.Chr.-286 v.Chr.):

"Leven ontstaat uit de aarde en leven keert terug naar de aarde."

Fjodor M. Dostojewski, schrijver (1821-1881):

"Het is mijn schuld, mijn persoonlijke schuld dat het de wereld slecht gaat."

Ernst Friedrich Schumacher, econoom (1911–1977):

"Er is een ongelooflijke overvloed aan mogelijkheden van de natuur. We moeten alleen ontdekken hoe ze te gebruiken."

8 mha

De voetafdruk staat voor de hoeveelheid vruchtbare grond en de wateroppervlaktedie inwoners van een land verbruiken, uitgedrukt in mondiale hectares (mha). 6,8 mha

1,1 mha

4,04 mha

4,89 mha

6,19 mha

0,91 mha

De aarde is niet onuitputtelijk. Op deze kaart wordt van negen landen de beschikbare hoeveelheid grondsto�en weergegeven in vergelijking met het verbruik van de bevolking. Al eeuwen spreken leiders, dichters, �losofen en geleerden overhet belang van de gezondheid van onze planeet.

LEVEN OP

Hoeveelheid vruchtbare grond en wateroppervlaktebeschikbaar per persoon, uitgedrukt in mondiale hectares

0-1.5 mha

1.5-3.0 mha

3.0-4.5 mha

4.5-6.0 mha

6.0-7.5 mha

7.5-9.0 mha

9.0-10.5 mha

>10.5 mha

Geen gegevens

2,2 mha

4,37 mha

Barack Obama, president van de VS:

“Nu is het moment om samen onze planeette redden. Laten we onze kinderen geenwereld geven vol waterrampen, hongersnodenen stormen die het land verwoesten.”

Wangari Maathai,milieu- en politiekactiviste in Kenia:

"Binnen een aantal decennia zal de relatie tussen milieu, grondstoffen en oorlog net zo vanzelfsprekend lijken als de relatie die we vandaag zien tussen mensenrechten, democratie en vrede."

Tim Flannery, wetenschapper:

"We kunnen over de rand gaan. Je zou hopen van niet. Je zou hopen dat mensen zien wat er moet gebeuren. Het is geen hogere wiskunde. Het is niet moeilijk. Het is zelfs niet zo duur. Het gaat eigenlijk over de manier waarop je over de wereld denkt."

Wubbo Ockels, astronaut:

"De zon is onze kerncentrale."

Albert Einstein, wetenschapper (1879-1995) :

"We moeten drastisch anders gaan denken als de mensheid wil overleven."

Mahatma Gandhi, Vredesactivist (1869-1948):

"De aarde biedt voldoende om ieders behoefte te bevredigen maar niet ieders hebzucht."

Zhuang Zi, filosoof.(ca. 369 v.Chr.-286 v.Chr.):

"Leven ontstaat uit de aarde en leven keert terug naar de aarde."

Fjodor M. Dostojewski, schrijver (1821-1881):

"Het is mijn schuld, mijn persoonlijke schuld dat het de wereld slecht gaat."

Ernst Friedrich Schumacher, econoom (1911–1977):

"Er is een ongelooflijke overvloed aan mogelijkheden van de natuur. We moeten alleen ontdekken hoe ze te gebruiken."

8 mha

De voetafdruk staat voor de hoeveelheid vruchtbare grond en de wateroppervlaktedie inwoners van een land verbruiken, uitgedrukt in mondiale hectares (mha). 6,8 mha

1,1 mha

4,04 mha

4,89 mha

6,19 mha

0,91 mha

De aarde is niet onuitputtelijk. Op deze kaart wordt van negen landen de beschikbare hoeveelheid grondsto�en weergegeven in vergelijking met het verbruik van de bevolking. Al eeuwen spreken leiders, dichters, �losofen en geleerden overhet belang van de gezondheid van onze planeet.

LEVEN OP

Fotografie cover en back: Pascal merks. Fotografie: Jasper van Bladel, kenan Zonnema, linsey Popelier, marjolein vugts en ronald Hoeben. Illustratie: Hiking Artist.com. met medewerking van: veronique van Campen (bladenmaker, vormgeving en layout), Trea Scholten (bladenmaker, eindredactie), Jan van Beek (layout en dtp) en Eric Drent (Philips).Dit blad is gedrukt door ZuidamUithof Drukkerijen op Fastprint FSC-gecertificeerd papier met afbreekbare inkten.

ook De reDactIe van D.I. laat zo haar voetsporen achter op De aarDe. hIer zIet u hoe groot DIe voetsporen zIjn.Nieuwsgierig naar uw eigen voetafdruk? Kijk op www.wnf.nl

Pascal Merks(beeld)3,8 hectare

Derdejaarsstudenten van

maakten D.I. voor