Cultuurkaartmagazine

MaGaZInECuLtuurkaart

ONderZOek Naar jONgereN eN CuLtuur ‘jongeren zijn veel conservatiever dan vaak wordt gedacht’

Voor doCent en eduCatieF Medewerkerjaargang 4, nuMMer 1, oktober 2010

Cultuurkaart.nl

MaGaZInE

CuLtuurtipsMaak plannen voor het nieuwe jaar

beeLd eN geLuidVoor één dag de baas van het journaal

CK MAGAZINE 2010-3x.indd 1 9/20/10 11:07:07 AM

cultuurkaart.nlcultuurkaart.nl

Binnenkort bij jullie op school?ROET / C.A. Thiemestraat 30 / 6828 DX Arnhem / 026-7440020 / 06-28622464 / www.roet.nl / [email protected]

Fotografi e: Bert de Leeuw fotografi e (fi nalisten en afvallers) / Geert Snoeijer (de live foto’s) / Grafi sch ontwerp: Duplo studio

Theatergroep ROET presenteertTheatergroep ROET presenteert

De show gaat beginnen!

Theatergroep ROET presenteert de voorstelling Actor Factor voor de onderbouw klas 1, 2, 3 VMBO, HAVO, VWO, GYM.

In deze wervelende fi naleshow van het fi ctieve programma Actor Factor gaat de jury op zoek naar de beste acteur van Nederland. Wie van de vier kandidaten wint de felbegeerde hoofdrol in de nieuwste fi lm van regisseur Steven Verhoeven? Heeft de Gooische Fleur genoeg in huis om de jury te verlei-den? Valt het publiek meer voor de straatkwaliteiten van rap-per Mike, geeft de ervaring van moeder Ans de doorslag of wordt het toch Glenn die al een soapster is? Wie zal er gaan winnen?!

In deze 50 minuten durende theatervoorstelling staat hetmedium theater zelf centraal. Er wordt uitvoerig ingegaan opde basisprincipes van acteren: inlevingsvermogen, schakelen, schijn/werkelijkheid en het gebruiken van je verbeelding. De voorstelling kan gezien worden als een eerste kennismaking met theater of als een aanvulling op de dramalessen. De theatertermen vliegen je om de oren, het spelenthousiasme knalt er vanaf en de personages zijn hilarisch. Met een knip-oog naar de talentenprogramma’s is Actor Factor volledig gericht op de belevingswereld van de leerlingen.

De fi nalisten: De show:De fi nalisten:

Glenn

De fi nalisten:De fi nalisten:

Fleur

moeder Ans Mike


Cultuurkaart Magazinejaargang 4, nuMMer 1, oktober 2010cultuurkaart MaGaZInE IS HEt MaGaZInE OVEr cultuurEDucatIE VOOr DOcEntEn En EDucatIEMEDEWErkErS Van culturElE InStEllInGEn. PErSBErIcHtEn kunt u MaIlEn naar [email protected]

redaCtie: cOrInE Van rEnSWOuDEeindredaCtie: arnE Van tErPHOVEn,SuZan DaMEn En kIM Van DEr MEulEnbasisontwerp: laVa.nl (Daan HOrnStra)VorMgeVing: MarIE BEErEnHOut bladManageMent: HEStEr lEEflanGuitgeVer: cJPdrukwerk: rOtO SMEEtS GrafISErVIcES distributie: SanDD issn: 1877-7112

Medewerkers MEDEWErkErS aan DIt nuMMEr: Hülya kIlIçaSlan, GWEn MuStaMu, BaS DElMEE, PEtEr HEErScHOP. MEt Dank aan WaltEr GrOEnEn, annEkE Van DEr Vaart En JEnnEt SIntEnIE.

redaCtieadrescultuurkaart MaGaZInE, POStBuS 3572, 1001 aJ aMStErDaM, tEl: 020 - 521 02 45. PErSBErIcHtEn kunt u MaIlEn naar [email protected].

adVerteren in Cultuurkaart MagazineMaIl VOOr InfOrMatIE En tarIEVEn naar annEkE Van DEr Vaart; [email protected].

Foto CoVer: Hülya kIlIçaSlan

COLOFON

Paleis Soestdijk is nog open tot het einde van dit jaar en de gemiddelde leeftijd van de bezoeker is zestig jaar. Dit las ik vanochtend in de krant. In het bericht stond verder dat culturele instellingen wel wat meer aandacht mogen hebben voor de bezoekers van zestig jaar en ouder. Ouderen krijgen vaak te veel

(soms letterlijke) drempels opgeworpen bij een bezoek, terwijl deze doelgroep wel tijd en interesse heeft voor culturele uitstapjes. Exact dezelfde discussie wordt over jongeren en cultuur gevoerd. Het is als culturele organisatie belangrijk om je af te vragen waarom je een bepaalde groep bezoekers wilt bereiken en wat je daarvoor moet doen en laten. Door de komst van de cultuurkaart moest het aanbod van instellingen meer dan ooit aansluiting vinden bij de vraag van scholen en leerlingen. De onderlinge dynamiek die hier-door is ontstaan, is de grote winst van de regeling cultuurkaart. De culturele instellingen die het meeste cultuurkaart-geld binnenhalen, blijken meer dan gemiddeld te luisteren naar de wensen vanuit de scholen. De cultuurkaart past dus prima bij de nieuwe politieke werkelijkheid, waarin het gaat over de noodzaak van cultureel ondernemerschap. aan ons allen de taak om de nieuwe regering daarvan te overtuigen.

Met vriendelijke groet,Walter Groenen Directeur cJP

inhoudvoorwoord

nieuwsBelangrijke checklist

interviewDe Cultuurkaart in de praktijk

achtergrond Hoe wordt de Cultuurkaart door

u en leerlingen beoordeeld?

CultuureducatietipsVoor het nieuwe schooljaar

Contact gezochtEen brug tussen jongeren

en cultuur

Mijn CultuurSem en zijn kaart

prikbordInspiratie voor cultuureducatie

reportageBeeld en Geluid

Column peter HeerschopHet nieuwe jaar

04

06

09

10

12

14

15

drempeLs

Foto cover: alwin Slomp

16

serviCeoVer CjpcJP StElt JOnGErEn In Staat Hun culturElE SMaak tE OntWIkkElEn En Hun culturElE HOrIZOn In nEDErlanD En WErElDWIJD tE VErBrEDEn. cJP BrEnGt JOnGErEn In cOntact MEt cultuur In DE BrEEDStE ZIn En GEEft DaarBIJ VOOrDEEl En VOOrranG.

Cultuurkaart kwijt, inloggegeVens Vergeten oF andere praktisCHe Vragen?tElEfOOn: 010 - 264 60 30E-MaIl: [email protected] WWW.cultuurkaart.nl/InStEllInGEn Of WWW.cultuurkaart.nl/ScHOlEn VOOr HEt allErlaatStE nIEuWS rOnD DE cultuurkaart.

19

cultuurkaart.nl cultuurkaart.nlcultuurkaart.nl

Binnenkort bij jullie op school?ROET / C.A. Thiemestraat 30 / 6828 DX Arnhem / 026-7440020 / 06-28622464 / www.roet.nl / [email protected]

Fotografi e: Bert de Leeuw fotografi e (fi nalisten en afvallers) / Geert Snoeijer (de live foto’s) / Grafi sch ontwerp: Duplo studio

Theatergroep ROET presenteertTheatergroep ROET presenteert

De show gaat beginnen!

Theatergroep ROET presenteert de voorstelling Actor Factor voor de onderbouw klas 1, 2, 3 VMBO, HAVO, VWO, GYM.

In deze wervelende fi naleshow van het fi ctieve programma Actor Factor gaat de jury op zoek naar de beste acteur van Nederland. Wie van de vier kandidaten wint de felbegeerde hoofdrol in de nieuwste fi lm van regisseur Steven Verhoeven? Heeft de Gooische Fleur genoeg in huis om de jury te verlei-den? Valt het publiek meer voor de straatkwaliteiten van rap-per Mike, geeft de ervaring van moeder Ans de doorslag of wordt het toch Glenn die al een soapster is? Wie zal er gaan winnen?!

In deze 50 minuten durende theatervoorstelling staat hetmedium theater zelf centraal. Er wordt uitvoerig ingegaan opde basisprincipes van acteren: inlevingsvermogen, schakelen, schijn/werkelijkheid en het gebruiken van je verbeelding. De voorstelling kan gezien worden als een eerste kennismaking met theater of als een aanvulling op de dramalessen. De theatertermen vliegen je om de oren, het spelenthousiasme knalt er vanaf en de personages zijn hilarisch. Met een knip-oog naar de talentenprogramma’s is Actor Factor volledig gericht op de belevingswereld van de leerlingen.

De fi nalisten: De show:De fi nalisten:

Glenn

De fi nalisten:De fi nalisten:

Fleur

moeder Ans Mike


nieuws docenten

kNip uit, haNg Op eN viNk aF! wat: weborders seizoen 2009-2010 goedkeuren wie: budgethouders wanneer: uiterlijk 7 oktober

wat: stimuleer leerlingen hun individuele tegoed van schooljaar 2009-2010 op te maken wie: alle docenten wanneer: in de maand oktober; het individuele tegoed vervalt op 31 oktober

wat: leerlingen- en docenten gegevens aanleveren wie: projectcoördinator wanneer: zo snel mogelijk, maar in ieder geval voor 10 januari 2011

wat: budgethouders toewijzen wie: projectcoördinator wanneer: geen deadline, maar deze handeling is noodzakelijk om het

cultuurkaart-tegoed uit te kunnen geven

wat: budget verdelen in een klassikaal en/of individueel deel wie: budgethouders wanneer: geen deadline, maar deze handeling is noodzakelijk om het

cultuurkaart-tegoed uit te kunnen geven

wat: nieuwe cultuurkaarten verspreiden onder docenten en laten activeren wie: projectcoördinator wanneer: vanaf 5 oktober; de afl everdatum is afhankelijk van de datum waarop de school de docentengegevens heeft aangeleverd

wat: nieuwe cultuurkaarten verspreiden onder leerlingen en laten activeren wie: projectcoördinator wanneer: vanaf 12 oktober, de afl everdatum is afhankelijk van de datum waarop de

school de leerlingengegevens heeft aan geleverd. De leerlingenkaarten worden een week na de docenten kaarten geleverd. Het laten activeren van de leerlingenkaarten is

noodzakelijk om het cultuurkaart-tegoed uit te kunnen geven (m.u.v. VSO- en PrO-scholen)


4


cultuurkaart.nl

nieuws instellingen

advertereN iN Cjp-mediabreng je aanbod extra onder de aandacht van docenten en/of jongeren door te adverteren in de media van Cjp. dit zijn onze mogelijkheden:

Magazines• Doelgroep 18+: CJP Magazine• Doelgroep docenten: Cultuurkaart Magazine

internet• Banners in twee verschillende formaten

op www.cultuurkaart.nl/leerlingen of www.cultuurkaart.nl/scholen.

nieuwsbrief• Banner in nieuwsbrief voor leerlingen en

nieuwsbrief voor docenten (vanaf december 2010 beschikbaar).

Mail voor meer informatie en tarieven naar [email protected].

beLaNgrijk: meLd je vOOr 1 NOvember OpNieuw aaN aLs CuLtuurkaart-aCCeptaNt Wil je dat scholen en leerlingen vanaf 1 november 2010 bij jouw organisatie kunnen blijven betalen met de cultuurkaart? Dan is heraanmelden noodzakelijk! Ga naar www.cultuurkaart.nl, log in en klik op ‘Heraanmelden nieuw jaar’. Vergeet niet meteen je contactgegevens te controleren.

RECLAMEMAKERSKLOPT HET BEELD UIT MAD MEN ?

DOKTERSROMANHET ZWARTE SCHAAP VAN DE BOEKENKAST

MET OVERTUIGING ÉN ANGST HET TONEEL OPJENNIFER HOFFMAN

WW

W.CJ

P.NL

N

UMME

R 6

D

EC 20

09

CJP #6 2009_LAVA_DEF.indd 1

16-11-09 18:18

RECLAMEMAKERSKLOPT HET BEELD UIT RECLAMEMAKERS

MAGAZINECuLtuurkaart

geeN tijd VOOr CuLtuureduCatie?kenners geven advies

Voor doCent en eduCatieF MedewerkerMaart 2010 Cultuurkaart.nl

MAGAZINE

mediawijsheidMediaonderwijs past binnen elk vak

sameNwerkeN werktMuseumgroep leiden en de Vip-school

MET OVERTUIGING ÉN ANGST HET TONEEL OPJENNIFER HOFFMAN

KLOPT HET BEELD UIT

JENNIFER HOFFMAN

KLOPT HET BEELD UIT

MAGAZINECuLtuurkaart

vsb-tieNtje bLijFt en meer nieuws over het volgende Cultuurkaart-jaar

Voor doCent en eduCatieF Medewerker

juni 2010 Cultuurkaart.nlMAGAZINE

bijzONdere wOrkshOpsVan klei-animatie tot afvalexperiment

eeN jONgere versie vaN CuLtuur

nodig of overbodig?

CK MAGAZINE 2010-2.indd 15/31/10 3:35:40 PM



sameNwerkeN werktMuseumgroep leiden en de Vip-school

the

tunesFolk-’n-Roll

WW

W.CJ

P.NL

N

UMME

R 4

A

UG 20

10

Het jaaR van de dooRbRaak

nasrdin dchar

GUMMBAH

net niet veRscHenen boeken



Museumgroep leiden en de Vip-school

van de dooRbRaak

asrdin char

GUMMBAHenen boeken

cjP deals:nieuwe

toPkoRtingen!


5


interview

Hoe beValt Het werken Met de Cultuurkaart?sH: ‘Ik vind de cultuurkaart een prachtige uitvinding. Het is heel fijn dat er nu zo veel geld beschikbaar is voor cultuur op school. Bijkomend voordeel is dat we nu ook worden gedwongen om beter na te denken over wat we als school met cultuur willen doen. Omdat het cultuurkaart-

tegoed virtueel geld is en je het dus kwijt bent als je het niet gebruikt, móet je wel concrete plannen maken voor de besteding ervan.’ Mp: ‘Onze school heeft ook een duidelijk bestedingsplan gemaakt. We werken met een jaarprogramma en proberen zo veel mogelijk te variëren in het aanbod. Het cultuurkaart-budget

De cultuurkaart bestaat twee jaar, dus het werken met de kaart gaat over het algemeen steeds sneller en makkelijker. cJP blijft graag op de hoogte van eventuele knelpunten en spreekt daarom twee cultuur coördinatoren, Sietse Hoogeboom en Mimi Pattinama, over hun ervaringen met het systeem. Projectleider cultuurkaart Jennet Sintenie verheldert tijdens het interview de nog bestaande onduidelijkheden.

de CuLtuurkaart iN de praktijk

V.l.n.r.: Jennet Sintenie (JS): projectleider Cultuurkaart bij CJP, Sietse Hoogeboom (SH): conrector + cultuurcoördinator Gymnasium Beekvliet, Sint-Michielsgestel, Mimi Pattinama (MP): cultuurcoördinator + CKV-docent Jeroen Bosch College, Den Bosch


6


7

wordt niet alleen voor ckV gebruikt, maar ook voor andere vakken, zoals geschiedenis en aardrijks-kunde. Ik vind het cultuurkaart-systeem vooral een stuk makkelijker geworden. Met name het betalen met de weborders vind ik een groot voordeel van de cultuurkaart. Je krijgt een mail als er een

weborder is aangemaakt door de instelling en als je de weborder goedkeurt, krijg je meteen een bevestiging dat de betaling is gelukt. Ideaal.’sH: ‘Ik hoor alleen weleens van culturele instellingen dat zij soms lang op hun geld moeten wachten.’js: ‘Dat kan meerdere oorzaken hebben. Het cultuurkaart-tegoed is virtueel geld en staat dus niet meteen op de bankrekening, zoals een normale pinbetaling. De betreffende docent moet eerst een weborder goedkeuren. na goedkeuring komt de order bij cJP terecht. cJP controleert namelijk elke transactie voordat tot uitbetaling wordt over gegaan. Omdat cJP veel transacties moet verwerken, duurt deze controle ongeveer drie tot vier weken. Daarna wordt het geld overgemaakt naar de rekening van de culturele instelling.’

bij Het goedkeuren Van een weborder kunt u aangeVen Voor welke klassen Het geld is uitgegeVen. Hoe Vult u dit in?Mp: ‘Ik vul altijd netjes in welke klassen het geld hebben uitgegeven. Zo veel werk is dat niet.’sH: ‘Ik vraag me eerlijk gezegd af wat daar de zin van is en wie nog naar deze gegevens kijkt. Ik ben daarom vaak geneigd om voor de snelste oplossing te kiezen: alles aan dezelfde klas toewijzen.’js: ‘als de gegevens goed worden ingevuld, kunnen we achteraf precies zien waar het cultuurkaart-tegoed aan uitgegeven is en door welke doelgroep. Deze informatie kan gebruikt worden voor weten-schappelijk onderzoek, maar is ook interessant voor

scholen zelf. Over een paar jaar kunnen scholen precies zien wat de leerlingen in de verschillende schooljaren hebben gedaan, hoe dit zich heeft ontwikkeld en wat de leerlingen individueel ondernomen hebben. Ook culturele instellingen kunnen met deze informatie zien welke doel-groepen hen bezoeken. Het verrijken van gegevens bij het goedkeuren van een weborder heeft dus wel degelijk nut en is niet bedacht om het systeem onnodig ingewikkeld te maken.’

welke probleMen koMt u tegen bij Het werken Met de Cultuurkaart?sH: ‘Ik vind het laten activeren van de kaarten door de leerlingen veel gedoe. In het eerste jaar heb ik een rooster voor het computerlokaal gemaakt en het activeren klassikaal laten doen. toen haalden we in alle klassen gemakkelijk de activeringsdrempel van 75%, maar het vergt veel organisatie. Het tweede jaar heb ik de leer-lingen gevraagd het activeren thuis te doen. toen is het in een aantal klassen niet gelukt om de activeringsnorm te halen.’Mp: ‘Ik vind dat activeren niet zo’n probleem. Ik geef de kaarten aan een coördinator en die zorgt ervoor dat de mentoren van de verschillende klassen de kaarten activeren met de leerlingen. leerlingen zelfstandig laten activeren levert vaak problemen op. Ze zijn erg slordig en raken bijvoorbeeld hun kaart kwijt. Ik vind het daarom

belangrijk dat het activeren georganiseerd gebeurt.’js: ‘Sommige scholen koppelen het activeren aan het bezoek aan de schoolfotograaf. Ze zetten een computer neer en laten de leerling ter plekke de kaart activeren. We horen vaker dat docenten het activeren veel werk vinden, maar het is bedacht in het belang van de leerlingen. tijdens het activeren

‘De Cultuurkaart is een prachtige uitvinding’

foto: Hülya Kiliçaslan

‘Grotere instellingen zouden wat minder formeel mogen zijn’


7


interview

krijgen ze informatie over de cultuurkaart en over wat ze ermee kunnen doen. We merken dat leerlingen door deze informatieverstrekking de kaart steeds actiever gebruiken. Omdat de cultuurkaart steeds bekender wordt en we scholen ook tegemoet willen komen, komt het klassikale tegoed vanaf dit jaar al vrij als 66% van de klas de cultuurkaart heeft geactiveerd. Hiermee wordt het systeem weer wat eenvoudiger voor de scholen.’

zijn er nog Meer knelpunten?Mp: ‘We horen af en toe van leerlingen dat zij niet met hun cultuurkaart kunnen betalen bij de pinterminal van culturele instellingen. Ze moeten dan alsnog het bedrag zelf betalen.’js: ‘Het kan zijn dat leerlingen hun pas van vorig

jaar gebruiken. Daarom adviseren we iedereen ook hun oude kaart door te knippen en weg te gooien. Ook is het belangrijk dat leerlingen op cultuurkaart.nl hun cultuurkaart-tegoed checken voordat ze naar een bioscoop, theater of museum gaan. Gebruikt de leerling een geldige kaart en staat er voldoende tegoed op, dan kan het zijn dat de magneetstrip beschadigd is. Dan kunnen ze de cultuurkaart-administratie bellen voor een nieuwe pas.’ (010 - 264 60 30; red.)

HeeFt u tips Voor andere doCenten oF Culturele instellingen?Mp: ‘Wij geven het cultuurkaart-budget in principe klassikaal uit, maar als leerlingen zelf iets willen doen, kunnen ze naar mij toe komen en geld op hun eigen kaart krijgen. Ze moeten dan wel achteraf een verslag inleveren en het toegangsbewijs bijvoegen. Zo kunnen leerlingen op een gecontroleerde manier toch individueel iets cultureels ondernemen. Dit werkt bij ons op school erg goed.’ sH: ‘Ik heb een tip voor culturele instellingen. Grotere instellingen zouden wat minder formeel en bureaucratisch mogen zijn. Veel instellingen houden hun hoge drempel in stand en jongeren moeten maar zien hoe ze daar overheen komen. Dat komt soms arrogant over. Ook is het werken met de cultuurkaart bij sommige acceptanten nog niet bekend genoeg. Ze hebben het idee dat het heel moeilijk is om met het systeem te werken, terwijl elke organisatie een weborder zou moeten kunnen aanmaken. Dat vind ik een gemiste kans.’

Verbeteringen Cultuurkaart-systeem• Vanaf dit jaar komt het Cultuurkaart-tegoed

al vrij als 66% van de klas de kaart heeft geactiveerd.

• Leerlingen van het SO en PrO hoeven hun cultuurkaart niet te activeren.

• Budgethouders toewijzen, budgetten verdelen en weborders goedkeuren kan voor meerdere klassen, of zelfs de hele school, tegelijk.

‘De weborders zijn een groot voordeel van het Cultuurkaart-systeem’

elke organisatie een weborder zou moeten kunnen aanmaken. Dat vind ik een gemiste kans.’

Verbeteringen Cultuurkaart-systeem• Vanaf dit jaar komt het Cultuurkaart-tegoed

al vrij als 66% van de klas de kaart heeft


8


de bekendHeidleerlingen weten waarvoor ze de cultuurkaart kunnen gebruiken.• 94% weet wat ze met de kaart kunnen doen. • Cultuurkaart staat voor ‘korting krijgen’ en

‘leuke aanbiedingen’.• Leerlingen noemen de kaart ‘echt iets voor mij’.

Hoe vaker docenten de kaart gebruiken, hoe bekender de mogelijkheden van de kaart zijn.Een paar handelingen worden ‘onduidelijk’ of ‘vervelend’ genoemd, met name omdat ze tijdrovend gevonden worden. Dit geldt voor:• Het aanmelden.• Het verdelen van de tegoeden.

culturele instellingen zijn goed op de hoogte van de werking van de cultuurkaart.• Bij de helft van de instellingen zijn alle mede-

werkers bekend met de cultuurkaart.• 60% neemt initiatief om docenten te benaderen.• 20% communiceert aanbod via media van CJP.

Het gebruikIn een jaar tijd is het cultuurkaart-gebruik onder leerlingen bijna verdubbeld (van 39% naar 69%).• 56% gebruikt de kaart minimaal 1x per maand.• 75% heeft de Cultuurkaart altijd bij zich.

Ook bij docenten is het gebruik van de cultuur-kaart gestegen (van 51% naar 79%).• De helft gebruikt de Cultuurkaart regelmatig.• Het privégebruik is met 10% gestegen.

de waarderingrapportcijfers per doelgroep en per jaar.

2009 2010

Docenten 6,5 7,0

culturele instellingen 6,6 7,0

leerlingen 7,8 7,4

leerlingen • Leerlingen vinden de kaart ‘leuk’ en ‘handig’.• De Cultuurkaart zet aan tot culturele uitstapjes.• De waardering stijgt naarmate de kaart meer

gebruikt wordt.

docenten • De Cultuurkaart is een handige, veilige en mak-

kelijke manier om culturele uitstapjes te regelen.• De Cultuurkaart leidt tot ontwikkeling van

cultureel beleid op scholen.• De docenten vinden de gebruiksvriendelijkheid

van het systeem verbeterd.• Minpunt: er moeten veel handelingen worden

verricht, dus het systeem vergt veel tijd.

Culturele instellingen • De Cultuurkaart en CJP zorgen ervoor dat

jongeren beter kunnen worden bereikt.• Bij veel instellingen heeft de kaart het aantal

klassikale bezoeken vergroot. • Een derde van de instellingen heeft hun beleid

door de cultuurkaart veranderd (jongeren worden actiever benaderd en de programmering wordt vaker aan jongeren aangepast).

achtergrond

CuLtuurkaart iN de LiFtnet als in 2009 onderzocht Cjp ook dit jaar het gebruik en de beoordeling van de Cultuurkaart. uit het onderzoek blijkt dat leerlingen, docenten en culturele instellingen positief zijn over de Cultuurkaart, steeds bekender worden met het systeem en de kaart steeds vaker gebruiken.


9


cultuureducatietips

vOLg de pijLeN

beats, bytes & Music – the Musiczoneleerlingen maken een hiphop- of dancenummer

door geluiden op te nemen, zelf te spelen op een

keyboard, te mixen en op te peppen met effecten.

aan het einde van de workshop krijgen ze de

track mee op een usb-stick. the MusicZone

neemt laptops, software en alle accessoires

mee die nodig zijn voor deze workshop.

wanneer: het hele schooljaar waar: bij u op

school Voor wie: vanaf klas 3; alle niveaus

info: www.themusiczone.nl

piMp – zepOnder het motto low culture, high level presen-

teert theatergroep ZEP zijn nieuwe voorstelling

PIMP. In dit nieuwe stuk heeft regisseur Peter

Pluymaekers The beggar’s opera van John

Gay met rap, dans en zang doorspekt. Bij de

voorstelling kunnen verschillende workshops

worden geboekt. wanneer: t/m 17 december

2010 waar: in theaters in heel nederland;

workshops bij u op school Voor wie: alle

niveaus; vanaf 14 jaar info: www.zep.nu

Naar eeN vOOrsteLLiNg

Helden – nederlands philharmonisch orkestIn deze boeiende voorstelling wordt het thema

‘helden’ verkend in verschillende kunstdiscipli-

nes. De muziek van het orkest wordt aangevuld

met theater, beeld en live geschilderd werk van

beeldend kunstenaar norman Perryman. Vooraf

gaan de leerlingen in de klas aan de slag met het

thema en de muziek. wanneer: do 2 december

2010 (13:00 en 15:00 uur) waar: concertgebouw

amsterdam Voor wie: bovenbouw havo/vwo info: www.concertgebouw.nl

Naar eeN CONCert

Van schrijven tot spelen – kunstgebouwHoe kom je tot interessant en speelbaar tekst-

materiaal? En hoe maak je van dit materiaal

een presentatie? tijdens deze workshop maken

leerlingen met gerichte schrijfopdrachten een

korte (theater)tekst. De groep bespreekt deze

teksten en schaaft ze bij. Daarna geven ze

onder begeleiding een theatrale presentatie.

wanneer: het hele schooljaar waar: in Zuid-

Holland bij u op school Voor wie: alle niveaus

en alle leerjaren info: www.kunstgebouw.nl

beats, bytes & Music – the Musiczone

Helden – nederlands philharmonisch orkest

Van schrijven tot spelen – kunstgebouwHoe kom je tot interessant en speelbaar tekst-

materiaal? En hoe maak je van dit materiaal

een presentatie? tijdens deze workshop maken

leerlingen met gerichte schrijfopdrachten een

korte (theater)tekst. De groep bespreekt deze

teksten en schaaft ze bij. Daarna geven ze

onder begeleiding een theatrale presentatie.

wanneer:Holland bij u op school

en alle leerjaren

Van schrijven tot spelen – kunstgebouw

Naar eeN vOOrsteLLiNg

iets met theateriets met muZiek

ZeLF muZiek makeN Op sChOOL ZeLF iN eeN vOOrsteLLiNg speLeN

iets met muZiek iets met theateriets met theateriets met muZiek iets met theater

wat wiLt u dOeN?

cultuurkaart.nl

10


op 1 november komt het nieuwe Cultuurkaart-tegoed weer beschikbaar, maar u kunt nu al beginnen met het inplannen van activiteiten. Volg het onderstaande schema en kom uit bij de perfecte tip voor uw school.

Cyanotypie – Heden leerlingen gaan aan de slag met een oude

fotografi sche techniek; de cyanotypie, oftewel

de blauwdruk. Er wordt geleerd hoe je een

fotografi sche afdruk maakt zonder camera.

Er wordt gewerkt met lichtgevoelige chemie

en er wordt onderzocht wat er nodig is voor een

mooie afdruk op papier of stof. wanneer: het

hele schooljaar waar: In een atelier of bij u op

school (alleen in Groot Den Haag) Voor wie: alle niveaus en leerjaren info: www.heden.nl

ZeLF FOtO’s makeN

Naar eeN museum

strp sCHool StrP ScHOOl is vakoverschrijdend en koppelt

kunst en creativiteit aan technologie. Het

programma bestaat uit een tentoonstelling

van interactieve en technologische kunst, licht-

kunst, robots, animaties en multimediaperfor-

mances. Er is ook een lespakket ter voorbereiding

en speciale begeleiding tijdens het bezoek.

wanneer: ma 22 november t/m wo 24 november

2010 waar: klokgebouw, Eindhoven Voor wie: alle niveaus en leerjaren info: www.strp.nl

twents techniekmuseum Heimnaast interessante tentoonstellingen (met

kijkwijzer) heeft dit museum ook lokalen waar

leerlingen zelf aan het werk kunnen gaan. Ze

kunnen solderen, proefjes doen op het gebied

van natuurkunde en techniek en in teams

bruggen bouwen van balsahout.

wanneer: het hele schooljaar waar: twents

techniekmuseum Heim, Hengelo

Voor wie: klas 1 en 2; alle niveaus

info: www.twentstechniekmuseum.nl

ZeLF met teChNiek aaN de sLag

Naar eeN teNtOONsteLLiNg

rondleidingen – nederlands FotomuseumVerschillende aspecten van de fotografi e

komen in de tentoonstellingen van het

museum aan bod; mode-, kunst-, nieuws-,

documentaire- en reclamefotografi e, video en

fi lm. Deskundige museumdocenten bekijken

en bespreken het werk met de leerlingen.

wanneer: het hele schooljaar waar: nederlands fotomuseum in rotterdam

Voor wie: alle niveaus en leerjaren

info: www.nederlandsfotomuseum.nl

Cyanotypie – Heden

ZeLF FOtO’s makeN

Cyanotypie – Heden leerlingen gaan aan de slag met een oude

fotografi sche techniek; de cyanotypie, oftewel

de blauwdruk. Er wordt geleerd hoe je een

fotografi sche afdruk maakt zonder camera.

Er wordt gewerkt met lichtgevoelige chemie

en er wordt onderzocht wat er nodig is voor een

mooie afdruk op papier of stof.

hele schooljaar

school (alleen in Groot Den Haag)

alle niveaus en leerjaren

Naar eeN museum

rondleidingen – nederlands Fotomuseum

Cyanotypie – Heden

ZeLF FOtO’s makeN

twents techniekmuseum Heim


strp sCHool

twents techniekmuseum Heimnaast interessante tentoonstellingen (met

kijkwijzer) heeft dit museum ook lokalen waar

leerlingen zelf aan het werk kunnen gaan. Ze

kunnen solderen, proefjes doen op het gebied

van natuurkunde en techniek en in teams

bruggen bouwen van balsahout.

wanneer: het hele schooljaar

techniekmuseum Heim, Hengelo

Voor wie: klas 1 en 2; alle niveaus

info: www.twentstechniekmuseum.nl

Naar eeN teNtOONsteLLiNg

twents techniekmuseum Heim


iets met teChNiekiets met FOtOgraFie iets met teChNiekiets met teChNiekiets met FOtOgraFieiets met FOtOgraFie iets met teChNiek

cultuurkaart.nl cultuurkaart.nl

11


contact gezocht

Het begint bij culturele instellingen met gevoel krijgen voor de belevingswereld van jongeren. Door de serieuze toon en benadering van veel instellingen leeft bij jongeren het idee dat ze tijdens een bezoek iets moeten leren in plaats van gewoon te genieten. Dit leidt tot afwijzing (‘verplicht iets leren in je vrije tijd is stom’) of onzekerheid (‘ik snap dit niet, dus ik zal wel dom zijn’). Jongeren willen best iets leren, maar hier geldt altijd: eerst inspireren, dan informe-ren. Ze moeten dus eerst geprikkeld worden voor ze open kunnen staan voor kunst en cultuur. Belangrijk hierbij zijn onder meer interactie en beleving. Jongeren van nu groeien op in een uitdagende wereld vol interactieve elemen-ten. Passief luisteren of kijken versterkt het verplichte imago. Het wordt steeds belangrijker dat jongeren actief mee kunnen doen, waarbij bij voorkeur de mogelijkheid bestaat om jezelf te uiten.

ongeschreven regelsMet kennis van de belevingswereld van jongeren kunnen culturele instellingen hun diensten en producten beter afstemmen op de behoeftes van de doelgroep. kaartjes voor theatervoorstel-lingen in maart moeten vaak al in september van het jaar daarvoor besteld worden, terwijl uit veel hersenonderzoek blijkt dat vooruitdenken

‘Culturele instellingen moeten onderwerp van gesprek worden bij jongeren’

en plannen juist geen sterke kanten zijn van het puberbrein. andersom ontbreekt het ook de jongeren aan kennis over de culturele wereld. De onderzoekers ontdekten allerlei gedrags-codes, ongeschreven regels en gebruiken die voor de medewerkers en de ervaren volwassen

bezoekers vanzelfsprekend waren, maar voor de jongere bezoeker niet. Bij een bioscoop ga je bijvoorbeeld met popcorn en een drankje de zaal in, dus waarom kan dat bij een theater niet?

behoefte aan structuurEen belangrijk inzicht is dus, dat de jonge doel-groep van duidelijkheid en zekerheid houdt. Ze hebben zelfs nog meer behoefte aan structuur dan volwassenen. Ze zijn veel conservatiever dan vaak gedacht wordt. En hoe onbekender het terrein dat jongeren betreden, hoe belangrijker dit element is. Dat geldt voor processen en gedragsregels, maar ook voor het aanbod. Bij kunst is het bijvoorbeeld zo dat vage, abstracte uitingen lastiger te begrijpen zijn en dus meer

12

‘aan cultuur doen’ stuit nog altijd op veel weerstand bij jongeren. nieuw onderzoek van youngWorks, in opdracht van cJP, toont aan hoe dat komt. Instellingen blijken niet altijd bekend te zijn met de behoeftes van jongeren, maar met een paar simpele wijzigingen is er meteen vooruitgang te boeken.

jONgereN begrijpeN = jONgereN bereikeN



13

uitleg behoeven; bij toneel en fi lm heeft een duidelijke verhaallijn de voorkeur. Jongeren willen ‘aan de hand genomen’ worden. Het is een misverstand dat alle jongeren van nature houden van een uitdagende, vernieuwende of experimentele vormgeving en inhoud. Of het nu gaat om een groot museum of een bezoek aan een website. De boodschap en structuur moeten helder en overzichtelijk zijn, anders is iedere investering in vormgeving weggegooid geld.

bevestiging en bewegwijzeringnaast duidelijkheid en zekerheid willen de jongeren ook bevestigd worden; zeker weten dat ze op de goede plek zijn of dat iets voor hen bestemd is. In gebouwen of grote terreinen geldt dit zelfs heel letterlijk, denk aan goede bewegwijzering en routing. Ook de aanwezigheid of aandacht van andere jongeren is belangrijk bij het vinden van die bevestiging. culturele instellingen onderschatten nog weleens hoe belangrijk leeftijdsgenoten zijn voor jongeren. Een brochure, fl yer of site werkt alleen als jongeren al een keer van anderen gehoord hebben dat het ‘oké’ was. Culturele instellingen

moeten meer onderwerp van gesprek worden bij jongeren, want zij luisteren vooral naar de mening van leeftijdsgenoten. Het rozentheater in amsterdam werkt bijvoorbeeld al jaren met jongerenambassadeurs, die de instelling met veel succes bij de doelgroep onder de aandacht brengen.

Iedere culturele instelling kan aantrekkelijker worden voor jongeren door rekening te houden met deze factoren. Hoe je die doorvoert, blijft een kwestie van maatwerk en uitproberen. Daarbij werkt het aansluiten op de jongeren-wereld altijd beter als je de doelgroep daad-werkelijk betrekt bij de organisatie. Dat kan bijvoorbeeld via stages, bijbaantjes of door jongerenambassadeurs aan te stellen. Zo krijg je vrijwel automatisch meer inzicht in de jongeren wereld en een continue check op je aanbod en communicatie. Bovendien is contact

met jongeren gewoon inspirerend en leuk. cJP pleit ervoor dat culturele instellingen elkaar meer opzoeken en kennis en ervaringen delen. Het is zaak om slim en vooral gezamenlijk te opereren. Want de werkelijke concurrent van de culturele sector is niet de collega-instelling, maar juist de andere vormen van vrijetijdsbe-steding zoals media, gamen en sport. Sectoren waarin miljoenen (marketing)euro’s omgaan om de potentiële klant te verleiden. Om deze concurrenten van formaat te verslaan is veel inventiviteit en wilskracht nodig.

Walter Groenen is directeur van CJP

Bas Delmee is projectmanager onderzoek bij YoungWorks

Dit artikel verscheen eerder in de Volkskrant van 11 augustus 2010.

13

‘Jongeren willen zeker weten dat iets voor hen bestemd is’

tEKst: WaltER GRoEnEn En Bas DElMEE

concurrenten van formaat te verslaan is veel inventiviteit en wilskracht nodig.

Bas Delmee is projectmanager onderzoek bij YoungWorks

Dit artikel verscheen eerder in de Volkskrant van 11 augustus 2010.



mijn cultuur

Heb je je Cultuurkaart altijd bij je?‘Ja, hij zit standaard in mijn portemonnee. Ik heb zelf geen tegoed op mijn kaart staan, maar ik gebruik hem wel voor winacties op de site of voor korting bij america today. Ik weet dat ik

met de cultuurkaart ook korting krijg in de bioscoop en in het theater, maar ik denk er vaak niet aan. Het is niet altijd duidelijk te zien dat je ergens korting krijgt en dan vergeet ik het gewoon. Het lijkt me handig als er altijd een cultuurkaart-sticker op de deur

‘eeN CuLtuurkaart-stiCker bij eLke kassa Lijkt me haNdig’

Semleeftijd: 14school: cals college IJsselsteinklas: vmbo-tl 2televisie: Dennis vs Valerioboek: Eclips van BernlefFilm: the Hangovertheater: the WizMuziek: top 40

of bij de kassa hangt als je korting krijgt.’

is er bij jou op school aandacht besteed aan de Cultuurkaart?‘Ik kreeg mijn cultuurkaart tijdens de les en we moesten de kaart toen meteen in het computerlokaal activeren. De leraar legde uit wat je met de kaart kunt doen en vertelde ook wat we klassikaal met het geld gingen doen. We zijn bij voorbeeld naar een toneelvoor-stelling geweest. Die voorstelling was wel goed, maar ik vond het meer iets voor oudere mensen.’

waarom?‘Ik vind voorstellingen leuker als het onderwerp me aanspreekt, bijvoorbeeld als het over jonge mensen gaat of over dingen die ik interessant vind. Ik ben zelf in kenia geweest en als ergens een voorstelling is die over afrika gaat, ga ik er meteen naartoe.’

wat vind je nog meer leuk om te doen met je Cultuurkaart?‘Ik hou ook van film en musea. Met mijn klas zou ik het liefst naar een museum zoals nEMO gaan. Je kunt er lekker rondlopen en er zelf ook van alles doen. Met de hele klas naar de film hoeft voor mij niet, daar ga ik zelf wel naartoe.’


14


In 2011 vindt voor de twaalfde keer de Dag van de literatuur plaats, het grootste eendaagse literatuurfestival in nederland voor leerlingen en leerkrachten van de tweede fase. De Dag van de literatuur is voor jongeren een unieke gelegenheid om kennis te maken met bekende en minder bekende auteurs. De scholen die zich aanmelden krijgen adviezen en lesinformatie om de Dag van de literatuur in het literatuur- en ckV-onderwijs te integreren.wanneer: 17 maart 2011 (10:00 -16:00 uur). waar: doelen, rotterdam. info: www.dagvandeliteratuur.nl

School@Pathé biedt toeganke-lijke, makkelijk in te passen, kant-en-klare lespakketten op het gebied van fi lm in de bios-coop. De pakketten sluiten aan bij de leerdoelen en eindtermen van vakgebieden zoals ckV, Maatschappijleer, nederlands en Geschiedenis. Via www.pathe.nl/school hebben docenten toegang tot educatief materiaal dat te combineren is met een fi lmbezoek bij een bioscoop van Minerva en Pathé. De lesprogramma's zijn gratis. wanneer: hele schooljaar. waar: pathé- en Minerva-bioscopen. info: www.pathe.nl/school.

Dag van de Literatuur

rotterdam. info: www.dagvandeliteratuur.nlwww.dagvandeliteratuur.nl

plaats uw eigen prikbordtip op www.cultuurkaart.nl. log in en klik op ‘nieuwe prikbordtip opgeven’.

prikbord

School@Pathé

tijdens de workshop Jazz krijgen leerlingen binnen een uur alles te horen over het ontstaan van jazzmuziek, maar natuurlijk horen ze vooral hoe jazz klinkt. Jazzband newday speelt voorbeelden van jazzstromingen als ragtime, dixieland, swing, bebop en fusion. De leerlingen leren ondertussen zelf verschillende zanglijnen en ritmes aan en worden zo continu betrokken bij het optreden. Doordat de workshop in concertvorm is, is deze ook geschikt voor grote groepen. wanneer: hele schooljaar. waar: bij u op school. info: www.maxmusic.nl.

Workshop Jazz - maX Music


1515


reportage

wat doen scholen met hun klassikale Cultuurkaart-budget? Cjp kijkt elke editie met een klas mee tijdens een culturele activiteit. deze keer gaan we met derdeklassers van ors lek en linge uit Culemborg naar beeld en geluid, waar ze een workshop ‘nieuws’ volgen en in de experience ontdekken hoe radio en televisie gemaakt wordt.

john leek, Hoofd educatie en mediawijsheid bij beeld en geluid

‘De leerlingen maken vandaag in 2,5 uur een eigen nieuwsuitzen-ding. Ze houden een redactievergadering, schrijven interviews, nemen een nieuwsitem op met professionele, maar eenvoudige apparatuur en bewerken de beelden. In de Experience kunnen jongeren onder andere ervaren hoe het is om nieuwslezer of quizmaster te zijn. Met ons educatieve programma willen we jongeren laten zien hoe audiovisuele media werken en welke processen erachter schuilgaan. als je weet wat er achter de schermen gebeurt, ga je vanzelf ook kritischer naar media kijken.’

Nieuwsjager vOOr eeN dagbij beeLd eN geLuid

1, Na een korte instructie en redactievergadering, beginnen de leerlingen met de voorbereiding van hun interview.


16


17

2, De opnames: ‘Heel leuk dit, maar ik vind het moeilijk om alles in één keer goed te zeggen.’

3, Als het interview op tape staat, monteert elk

groepje z’n eigen newsitem. De workshopbegeleider

voegt alle filmpjes samen tot een journaaluitzending.

4, Dan is het tijd voor

de Experience: een

ontdekkingstocht door de

geschiedenis van radio en

televisie. Iedereen maakt

eerst een profiel aan en

gaat op de foto.


17


reportage

ben boon, afdelingsleider vmbo-tl en CkV-docent,

ors lek en linge uit Culemborg

‘Onze school besteedt veel aandacht aan cultuur. In onze

culturele module De Verdieping behandelen we nu de

discipline fi lm en als introductie bezoeken we vandaag dit

museum. We hopen leerlingen wat meer mediabewustzijn bij

te brengen, maar ook praktische vaardigheden aan te leren. Het

is erg leuk om te zien hoe enthousiast iedereen is en wat achteraf

met de opgedane kennis gedaan wordt. Een aantal leerlingen die vorig

jaar De Verdieping volgden, hebben afgelopen zomervakantie een eigen korte speelfi lm gemaakt.

Met trailer en al, en erg goed ook!’

5, Op diverse schermen testen leerlingen

hun kennis van de media.

6, Dankzij ‘green screen’, autocue en camera voel je je hier even een echte nieuwslezer.

jaar De Verdieping volgden, hebben afgelopen zomervakantie een eigen korte speelfi lm gemaakt.

Met trailer en al, en erg goed ook!’

zelf de experience online ervaren?

kijk op experience.beeldengeluid.nl.


18


Voor heel veel mensen begint het nieuwe jaar op 1 januari. nu heb je natuurlijk ook een joods nieuwjaar, een islamitisch nieuwjaar en weer andere nieuwjaren voor diegenen die niet rekenen vanaf de geboorte van Jezus, maar er is nog een heel ander begin van een nieuw jaar: het nieuwe schooljaar. theatermakers denken in seizoenen, maar iedereen die lesgeeft denkt in schooljaren. En het mooie is dat die twee vaak precies hetzelfde verlopen. Ik heb eigenlijk het meest aan een lerarenagenda. En als die niet zo belachelijk saai waren zou ik die ook kopen. Maar daar gaat het nu niet om. Het gaat erom, dat theater en school hetzelfde seizoen hebben. Met dezelfde verschijnselen.

aan het begin van het theaterseizoen is iedereen weer helemaal fris. Op een aantal mensen na, die zelf een nieuw programma moeten schrijven en daar de hele vakantie aan hebben gedacht. Dat gaat ook zo op school. De eerste dag is het nog jammer dat de vakantie voorbij is, maar ben je blij om je collega’s weer te zien. na drie dagen ben je eigenlijk alweer helemaal kapot van alle nieuwe indrukken en het opeens weer functioneren in de hoogste versnelling. na twee weken school, of twee weken repeteren, krijg

je al zin in de herfstvakantie. Jammer dus, dat die niet bestaat in het theater. Vlak na die herfstvakantie worden de dagen korter en het weer slechter. Je begint uit te rekenen hoe vaak je nog moet optreden tot de kerst. Het is dan ook extra jammer dat voor veel theatermakers ook de kerstvakantie niet bestaat.

Eenmaal na de kerst heeft iedereen weer erg veel zin om te beginnen. Veel theatermensen spelen nog steeds hetzelfde programma, som-migen zijn alweer aan het repeteren voor een nieuw stuk en spelen ’s avonds door. toch maar vast even tellen hoeveel dagen het is tot de

krokusvakantie, zelfs als je weet dat krokus-vakantie helemaal niet bestaat in het theater. net als de paasvakantie of meivakantie. En toch wordt daar ook halsreikend naar uitgekeken. Want in blije afwachting van de zomervakantie blijkt dat je intussen volledig uitgeput bent. Gelukkig kennen bijna alle theatervormen wél zomervakantie, en daar ben je dan ook aan toe.

nu klinkt theater misschien zwaarder dan onderwijs, maar ik weet heel goed dat er op scholen om het lesuur een dwingende bel gaat, dat sommige leerlingen niet graag naar de lessen komen en dat er maar heel, heel weinig docenten zijn die na de les langdurig applaus krijgen. Maar als het gaat om de structuur, lijken onderwijs en theater meer op elkaar dan je denkt.

het Nieuwe jaar

foto: alwin Slomp

column peter heerschop

‘Maar heel weinig docenten krijgen na de les langdurig applaus'


19


- aDVErtEntIE -

AMARSPEELT...

BOEK EEN CKV-SCHOOLVOORSTELLING VAN CABARETIER & STAND-UP COMEDIAN AMAR!Geschikt voor onder- en bovenbouw (VMBO, HAVO/ VWO) Voor informatie, prijsopgave of boeking: [email protected] (Lara Verheij)Kijk ook op www.amarspeelt.nl BETALEN MET CULTUURKAART? JA!AMAR SPEELT IS CULTUURKAART ACCEPTANT

FOTOGRAFIE: PIEK / VORMGEVING: DESKINNYKID.NL

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

AmarSpeeltCJP.pdf 1 10-09-10 16:12


Cultuurkaartmagazine

Documents

Transcript of Cultuurkaartmagazine