CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame...

52
Renée Feenstra | Yassine Nacro | Stella Geraerts | Tessa Kramer | Tom de Jong | Niels de Boer Atelier Stedelijke Vernieuwing & Duurzame Gebiedsontwikkeling CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN

Transcript of CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame...

Page 1: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Renée Feenstra | Yassine Nacro | Stella Geraerts | Tessa Kramer | Tom de Jong | Niels de Boer

Atelier Stedelijke Vernieuwing & Duurzame GebiedsontwikkelingCULTUREEL PLEIN IN HOUTEN

Page 2: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s
Page 3: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Renee Feenstra Niels de Boer (projectleider)Gansstraat 147 A Oudezijds Achterburgwal 64B,3582 EG, Utrecht 1012DP, AmsterdamTel. 06-47198054 Tel. 06-38324482

Stella Geraerts Tom de JongLarixstraat 41 Leidsevaart 142, 3552 BJ, Utrecht 2114 AG, VogelenzangTel. 06-23303976 Tel. 06-81491079

Tessa Kramer Yassine NacroSpaarndamseweg 238-0406 Wethoudervospad 58 2021 KA Haarlem 1107 DH AmsterdamTel. 06-43044548 Tel. 06-31954310

Projectbegeleider:Eelco PrinsAtelier Stedelijke Vernieuwing & Duurzame GebiedsontwikkelingMinor van de Hogeschool van Amsterdam

Opdrachtgever:Arjan Berends Theater aan de Slinger te Houten

Page 4: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

VOORWOORD

Deze eindrapportage is samengesteld door studenten aan het Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling. Hierbij kwamen verschillende opleidingen samen: Bouwtechnische Bedrijfskunde, Bouwmanagement, Vastgoed en Bouwkunde & Communicatie Management.

Het Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling is een jong advies- plan- en ontwerpbureau dat in het leven is geroepen om zich bezig te houden met verschillende stedelijke vraagstukken. Met als specialiteit het maken van haalbaarheidsstudies, effectiviteitmetingen, gebiedsontwikkeling en tot op een zekere hoogte ontwerpen. Het werkgebied van het Atelier is: ‘Groot Amsterdam’. Op het moment heeft het Atelier voornamelijk specifieke opdrachten vanuit Amsterdam West en Amsterdam Zuidoost. Doordat wij studenten zijn, en dus nog maar kort actief zijn op de vastgoedmarkt hebben wij een frisse kijk op de zaken. Door onze creatieve denkwijze kunnen wij innovatieve ideeën verschaffen

Als groep zijnde willen wij graag Arjen Berendsen als opdrachtgever namens Theater aan de Slinger bedanken voor haar hulp, adviezen en het verstrekken van informatie tijdens dit project. Ook willen wij Eelco Prins bedanken voor de begeleiding en de feedback op gemaakte stukken.

Niels de Boer, Tom de Jong,

Tessa Kramer, Stella Geraerts,

Yassine Nacro, Renée Feenstra.

8 juni 2012

Page 5: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

INHOUDSOPGAVE

Inleiding 6

Algemene informatie Houten 8- Historie van Houten- Ontwikkeling van Houten

Plangebied de Slinger 9

Referentieprojecten 10

Historie van Pleinen 12

Analyse punten lijnen en vlakken 14

Ontwerp Yassine en Renée 19

Ontwerp Tom en Niels 31

Ontwerp Stella en Tessa 43

Conclusie 51

Literatuurlijst 52

Page 6: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

INLEIDING

Dit rapport is opgesteld door Tom de Jong, Tessa Kramer, Yassine Nacro, Stella Geraerts, Renée Feenstra en Niels de Boer, derde- en vierdejaars studenten Bouwtechnische bedrijfskunde, Bouwkunde, Bouwmanagement & Vastgoed en Communicatiemanagement.

Om in de huidige economische situatie de ontwikkeling van dit plandeel toch van de grond te krijgen, moet er iets bijzonders en unieks bedacht en gerealiseerd worden. Bijvoorbeeld de interactie tussen de bibliotheek, theater, school, horeca en hotel. Daarvoor is het nodig eerst een visie te ontwikkelen voor dit plandeel. Welke waarde kan dit gebied hebben voor Houten? Hoe kan op vernieuwende wijze functies gecombineerd worden zodat het geheel naar een hoger plan wordt getild het plandeel nog meer betekenis heeft voor de ontwikkeling van het gebied ‘De Slinger’? Voor Houten en misschien wel voor de regio? Denk daarbij arrangementen van theaterbezoek in combinatie met hotelovernachtingen, aan hotelfaciliteiten in relatie tot de Jaarbeurs, etc.?

De visie wordt vertaald in een programma voor het gebied en voor de inrichting ervan. Belangrijk binnen deze visie zijn ook onze ideeën en inzichten in hoe de aanwezige functies/organisaties in dit gebied op innovatieve wijze kunnen samenwerken en wat deze samenwerking ruimtelijk betekent voor het gebied. Er wordt een ruimtelijk concept ontwikkeld voor het gebied en dit wordt uitgewerkt tot een concreet plan. Ontwikkelingen kost geld. Denk aan de terugverdien mogelijkheden Bijvoorbeeld door een bijdrage van investerende partijen en/of uit de exploitatiewinst van de culturele functies. Eventueel binnen een geheel nieuwe aanpak. Ontwikkel een visie die ontwikkelingsrichtingen bevat voor de korte en lange termijn!

Page 7: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

VOORONDERZOEK

Page 8: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 8/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

ALGEMENE INFORMATIE VAN HOUTEN

Historie van Houten

Houten is een gemeente in de provincie Utrecht. Het telt 47.957 inwoners. De gemeente in 1811 opgericht en bestaat inmiddels uit 39 wijken en buurten. ‘’Het zuiden van Houten is een van de zogeheten Vinex-locaties in Nederland: de meeste steden mogen een beperkt aantal huizen per jaar bouwen, maar voor Houten geldt een dergelijke beperking niet. In 1997 werd begonnen met het tweede grote uitbreidingsplan van Houten in het kader van het Vinex-plan, waarmee Houten aan de zuidkant uitgebreid werd met zeven nieuwe wijken: Loerik, Overdam, Hofstad,

Schonauwen, De Hoon, Leebrug en Castellum. In deze laatste wijk is een winkelcentrum en is sinds 2010 station Houten Castellum te vinden.’’

Vernieuwing stationsgebied: Aangezien de gemeente erg is gegroeid (bijna 50.00 inwoners), was het noodzakelijk om het centrum te vernieuwen. Een onderdeel van deze vernieuwing was het nieuwe spoor en station. Het spoor moest worden verhoogd en een nieuw winkelcentrum moest worden gebouwd.

Ontwikkelingen van Houten

Groeikern (1966-1993) In 1966 werd het dorp Houten officieel aangewezen alsgroeikern om de snel groeiende bevolking van Utrecht onderdak te kunnen bieden (Tweede Nota Ruimtelijke Ordening). Dit Rijksbeleid heeft doorgewerkt in het Globaal Bestemmingsplan Houten, dat in 1974 door de gemeenteraad is vastgesteld en in 1975 door Gedeputeerde Staten van de provincie Utrecht als onherroepelijk is vastgesteld. Dit vormt de basis voor de uitgroei van Houten, dat voorziet in de bouw van 8000 woningen. De bevolking is daardoor gegroeid van bijna 8500 inwoners in 1979 tot zo’n 30.000 in 1993.

Tweede groeitaak Houten heeft een tweede groeitaak gekregen. Dit maal betreft het een gebied ten zuiden van het bestaande Houten. Deze groeitaak is nagenoeg af, de bevolking is dan gegroeid van circa 30.000 naar circa 50.000 inwoners.

kaart van Houten

Page 9: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 9/52

PLANGEBIED DE SLINGER

Er zijn door de gemeente al vele scenario’s geweest voor het plangebied de Slinger. Maar elk scenario is tot nu toe afgekeurd. Er is gekeken naar de redenen waarom de scenario’s afgekeurd zijn zodat wij onze plannen daar eventueel op kunnen aanpassen en daar extra op kunnen letten.

Scenario 1: Groot groen plein

Dit scenario had een bibliotheek in de plint en daarboven de brede school (in 2 lagen) verdeeld. Verder werden hier nog kantoorfuncties bij toegevoegd. De kantoorfuncties zouden langs het spoor komen. Dit plan heeft geen doorgang gevonden omdat de exploitatie van dit plan niet de € 1,5 miljoen euro haalde.

Scenario 2: Overkapt plein

In dit scenario waren alle drie (bibliotheek, school en theater) met elkaar verbonden. Verder kwamen er uiteraard nog kantoorfuncties bij. Het overkapte plein zou op deze manier echt een cultuurplein worden en een ontmoetingspunt. Het grote bezwaar bij dit plan was wederom dat de exploitatiewinst van € 1,5 miljoen niet werd gehaald.

Scenario 3 Omsloten plein

In dit scenario is een apart plein gemaakt van de bibliotheek af. Zo zouden wel de school en het theater op één plein zitten, maar de bibliotheek apart. Hierbij

Scenario 1 Groot groen plein

Scenario 2 Overkapt plein

Hierbij zouden op de voorgrond van het theater winkeltjes komen met daarboven appartementen. Dit plan is ook afgekeurd op de exploitatiewinst.

Voorwaarden nieuwe scenario

Deze plannen zijn dus alle drie afgekeurd op dezelfde reden. Er waren verder nog meer voorwaarden voor het plein:

- € 1,5 miljoen explotatiewinst- 30 % sociale woningbouw- Brede school- Geen hoogbouw (8 of meer verdiepingen)

Inmiddels is er het één en ander veranderd. Voor de school is inmiddels al een andere oplossing gevonden en dit deelgebied telt dus niet meer mee voor het scenario. Voor het nieuwe scenario hoeft er dus alleen rekening gehouden te worden met het plein en de bestaande bibliotheek en BiSC. Deze dienen nog wel meegenomen te worden in het nieuwe scenario. Desondanks zijn de voorwaarden voor het plan versoepeld, namelijk:

- School is dus geschrapt- Hoogteaccenten toestaan langs het spoor- Sociale woningbouw mag onder de 30 %

De financiële doelstelling van € 1,5 miljoen is nog wel blijven staan. Desondanks houden wij hier geen rekening mee in het ontwikkelen van nieuwe scenario’s voor het plein.

Scenario 3 Omsloten plein

Scenario 1 Groot groen plein

Page 10: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 10/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

REFERENTIE PLEINEN

Nijmegen:

In het centrum van Nijmegen is nieuw winkel en woongebied gerealiseerd. Het plein rond de kerk en de winkelstraten zijn versierd met zo’n 5000 m2 terrazzoplaten met blauwe labrador. De arcade is voorzien van fraaie ornamenten van sierbeton.

Het Mariënburg project maakt onderdeel uit van een grootschalig herstelplan voor het Nijmeegse stadscentrum. Tijdens dit project worden de stratenpatronen herconstrureerd en de bouw van de winkelruimten, 74 luxe appartementen, ruimte voor het gemeentearchief en de dienst Sociale Zaken, een bibliotheek en theater/filmhuis gerealiseerd.

Het project was in 1993 van start gegaan. Hierbij is gestreefd naar de stedenbouwkundige verbetering van de binnenstadsstructuur.

Door een nieuwe openbare route in twee niveaus te realiseren tussen de Burchtstraat en Ziekerstraat is een nieuwe verbinding ontstaan in het bestaande patroon van straten en pleinen van Nijmegen. Centraal in het plangebied ligt een nieuw driehoekig plein met in het midden de historische Mariënburgkapel. Waar de bestaande en inmiddels gesloopte kantoorbebouwing een sterk monofunctioneel karakter had, is in het nieuwe project geprobeerd een multifunctioneel stedelijk karakter te realiseren waarbij de nadruk ligt op openbaarheid; openbaarheid van het gebied en van de gebouwen.

Centrum Nijmegen

Centrum Nijmegen maquette

Heerlen

In Heerlen worden twee nieuwe pleinen gerealiseerd. Het Schelmenhofje, tussen de Pancratiusstraat en de Schelmentoren worden de bestrating gerenoveerd.

Daarnaast wordt op het pleintje twee banken en bamboeplanten en krijgt het pleintje een nieuwe trap-verbinding met het Pancratiusplein Noord.

Het Toon Hermans Huis krijgt aan de achterzijde van haar pand de beschikking over een patio, waar bezoekers van het huis kunnen genieten van een rustige omgeving of buiten mee kunnen doen aan workshops of bijeenkomsten.

Heerlen

Page 11: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 11/52

Eemplein Amersfoort

Naast station Amersfoort centraal wordt al hard gewerkt aan de bouw van een bruisend, tweede stadshart: het Eemplein. Op en rond het nieuwe plein komen tal van winkels, uitgaansgelegenheden en culturele functies. Het nieuwe stadshart bevindt zich in het Oliemolenkwartier. Deze buurt staat bekend om de vele creatieve ondernemingen, restaurantjes, de Hogeschool (HU) en de Eemhaven met bijzondere schepen die op verschillende manieren worden gebruikt, bijvoorbeeld als rondvaartboot of als restaurant. Het Oliemolenkwartier is een jonge, hippe wijk die ook nog eens op loopafstand van het oude centrum van Amersfoort ligt.

Cultureel stadshart

Dé publiekstrekker van Amersfoort wordt het Eemplein. Al jaren wordt er gewerkt aan de plannen en sinds het najaar van 2010 is de bouw in volle gang. Uitgebreid winkelen kan onder andere bij Media Markt, een grote Albert Heijn, Blokker, Xenos en diverse andere winkels. In het Eemhuis, een bijzonder gebouw centraal aan het plein, worden verschillende culturele functies ondergebracht. Hier vind je straks Kunsthal KAdE, de bibliotheek, Archief Eemland en Scholen in de Kunst (een organisatie die cursussen aanbiedt op het gebied van muziek, dans, theater en beeldende kunst). Daarnaast gaat het Eemplein plaats bieden aan een megabioscoop van Pathé met maar liefst acht bioscoopzalen. Rond het plein komen ook diverse restaurants en andere horecagelegenheden. Kortom, jong en oud kan zich hier van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat vermaken.

Spectaculaire aanblik

Op het plein komen onder meer lange podiumtrappen en bomen op grasrondes, waar zitjes worden gecreëerd. De gebouwen op en rond het plein zijn door verschillende architectenbureaus van bijzondere onderdelen voorzien. Alledaags en gewoon zal het in ieder geval niet worden. Het nieuwe stadshart sluit dan ook perfect aan bij de omgeving, waar meer bijzondere gebouwen te vinden zijn zoals natuurlijk Fourty5High. “In deze wijk, het Oliemolenkwartier, vind je veel creatieve ondernemers. Van kunstenaars tot ontwikkelaars van computergames. In combinatie met de goed vertegenwoordigde horeca is dit dé plek om te wonen voor iedereen die jong is of zich jong wil voelen. Er zijn hier moderne gebouwen, de hogeschool, er is regelmatig live muziek en straks komt hier het Eemplein met allerlei culturele functies en uitgaansmogelijkheden. En dat op 5 minuten lopen van de binnenstad.”

Gent de Krook

Aan de Waalse Krook, dat is een bocht op de samenvloeiing van de Opperschelde met de Ketelvaart, wordt een verloederde hoek van het stadscentrum vervangen door een nieuwe Mediatheek. Het gebouw zal de nieuwe centrale vestiging zijn van de Openbare Stadsbibliotheek, die van opzet verruimt naar ‘Stadsmediatheek’, en zal ook het IBBT, enkele faciliteiten van de UGent, het nieuw op te richten Vlaams Instituut voor Audiovisuele Archivering en vooral ook een Centrum voor Nieuwe Media huisvesten. Het project omvat enerzijds een nieuwbouw aan de waterkant, en anderzijds een grondige verbouwing van renovatie van het verloederde Wintercircus in de Lammerstraat

Eemplein Amersfoort Gent De Krook

Page 12: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 12/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

HISTORIE VAN PLEINEN

- Marktplaatsen, dienden als handelsplaats;

- Paleispleinen, dienden niet als handelsplaats maar om de grootsheid (paleizen) van zulke gebouwen te benadrukken.

Pleinen dienden voornamelijk voor de stads- structuur. Pleinen creëren bijzondere punten in het stratenweefsel en kunnen grote gebouwen benadrukken zoals stadshuizen of paleizen.

Kenmerken van mooiste pleinen van Europa: - Ruimte;- Monumentale panden; - Fonteinen/ beeldwerken;- Activiteiten; - Veel groen of juist totaal niet; - Trappen.

De maatschappij is veranderd. Vroeger maakten buurtbewoners een praatje in de buurtwinkels. Vaak waren deze buurtwinkels gevestigd op een zichtbare plek. Nu worden de grote boodschappen voornamelijk in de grote supermarkten gedaan waardoor buurtpleinen steeds leger worden en buurtwinkels zich niet meer boven water kunnen houden. Hiervan is het gevolg weer dat de buurt gaat verloederen. Het plein functioneert niet meer als ontmoetingsplek voor buurtbewoners. Wel is er nog een behoefte voor mensen om elkaar te ontmoeten.

Een plein kan zeker als versterking voor de buurt zorgen. Een plein kan voor verschillende activiteiten worden gebruikt en op allerlei momenten van de dag. Multifunctionaliteit is een belangrijk begrip voor een

plein.

Een methodiek voor pleinen te ontwerpen:

- Kijk naar een plein: naar de verwachtingen, naar de feitelijke situatie en naar het gebruik.

- Kijk naar de mensen die gebruik (willen) maken van een plein: wat zijn hun belangen en wat betekenen die voor de eisen die je aan een plein stelt? Hoe verbind je de eisen met de mogelijkheden? Hoe kom je dan tot een realistische visie? Eerst uiteenrafelen, dus alles onderzoeken en analyseren, en dan verbinden.

Ook zijn er tegenwoordig een aantal nieuw soort pleinen ontstaan. Zoals shoppingmalls, luchthavens, Arena boulevard, www.marktplaats.nl etc.

Paul van Ostayen schreef in 1923 in zijn novelle ‘De stad der opbouwers’ het schikbeeld van de stad die zo wordt volgebouwd dat alle pleinen verdwijnen. Het verhaal gaat over de steden die steeds meer dicht groeien als een ‘woud van huizen’ en dat dit niet fijn is om in te wonen.

Nederland heeft niet echt een traditie wat pleinen betreft en kent geen fraaie stadplannen. Dit komt doordat er in Nederland de verstedelijking al vrij vroeg begonnen en functioneel ingedeeld. In vergelijking met Italië waar nog gedroomd werd van utopische steden met sierlijke stratenpatronen schreef Simon Stevin in Van der Oirdeningh der Steden dat zijn ideale stad zeer functioneel is en het belangrijkste van een stad, het zo efficiënt mogelijk benutten van de ruimte, is.

Nederland was het eerste republiek in Europa met een burgermaatschappij. In tegenstelling tot andere landen had Nederland niet zo de behoefte om adellijke dingen te tonen en de kerk en staat was ook al gescheiden in die tijd. Hierdoor zijn er minder historische pleinen ontwikkeld.

Op de pleinen in Nederland werden voornamelijk markten gehouden voor de handel, puur omdat dit praktisch was, genoeg ruimten om een markt op te zetten. Veel van deze pleinen zijn ook benoemd naar de markten: Ossenmarkt in Groningen , Oude Vismarkt in Zwolle , en de Melkmarkt in Enkhuizen. Veel van deze marktpleinen zijn intact gebleven in de Nederlandse steden maar door de industrialisatie werden ook veel pleinen vol te staan met auto’s en werden de pleinen als parkeerplaatsen gebruikt. In de jaren ’80 werd er weer ingezien dat pleinen belangrijk zijn voor een stadsbeeld en kregen de auto’s andere plaatsen om te parkeren.

Page 13: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 13/52

"Een goed plein is de moeilijkste stedenbouwkundige opgave die er is"

Ilja Leonard Pfeijffer schrijft: "Er zijn in de wereld twee soorten pleinen: goede en slechte." Eindelijk iemand die het aandurft om te gaan vertellen wat een goed plein is. Maar helaas...: "Wat een plein tot een goed plein maakt is een van de grootste mysteriën op aarde. Het drijft architecten tot wanhoop." Natuurlijk zijn er wel enkele geheimen bekend:

- een goed plein is een bekken waarin alle rivieren uitmonden, een zwaartepunt waar alles vanzelf naartoe rolt;

- een goed plein heeft geen autoverkeer, autoverkeer vermoordt elk plein onmiddellijk;

- een goed plein wordt bepaald door zijn randen: die moeten schoonheid hebben, het plein niet wurgen, het plein niet laten lekken, met toegangswegen op de hoeken.

Het Project for Public Spaces geeft tien randvoorwaarden voor succesvolle pleinen:

1. Imago en Identiteit: een goed plein heeft een evenement, gebouw of kunstwerk dat het een eigen identiteit geeft.

2. Attracties en Bestemmingen: elk plein heeft een variëteit nodig aan kleinere plekken die mensen aantrekken, zoals cafétjes, fonteinen, een beeld of een podium.

3. Voorzieningen: een plein heeft voorzieningen nodig die de ruimte comfortable maken voor gebruikers: banken, licht, voetpaden etc

4. Flexibel Ontwerp: het gebruik van een plein verandert gedurende een dag, week en jaar. Om deze natuurlijke verschuivingen te kunnen opvangen moet flexibiliteit worden ingebouwd in het ontwerp.

5. Seizoens Strategie: een succesvol plein zoals Bryant Park heeft gebruik dat wijzigt met het seizoen. Het toevoegen van een schaatsbaan kan bijvoorbeeld wintergebruik uitlokken.

6. Toegang: de beste pleinen zijn gemakkelijk toegankelijk te voet: omliggende straten zijn nauw, oversteekplaatsen duidelijk aangegeven, stoplichten afgestemd op voetgangers.

7. Het Binnenplein & Het Buitenplein: dit idee van parkontwerper Frederick Law Olmsted is na 100 jaar nog altijd actueel. De straten en stoepen rondom een plein beïnvloeden het gebruik enorm.

8. Uitstrekken als een Octopus: een goed plein strekt zich uit tot in zijn omgeving. Als de tentakels van een octopus kan het plein de omgeving tot een blok in de omgeving beïnvloeden.

9. De Centrale Rol van Pleinmanagement: goed beheer is begrijpen hoe het plein vanuit zijn eigen karakter een hoge kwaliteit houdt, maar bijvoorbeeld ook welke evenementen daarbij passen.

10. Verschillende Financieringsbronnen: meestal ligt het beheer in handen van de overheid, maar sponsorships en partnerships zijn nodig om het gebruik divers te houden.

‘Veel meer dan een architectonische ideaalplan, in de grote traditie van de humanistische literatuur over de stad’.

Gehl en Gemzoe kijken naar de stadsfunctie en onderscheiden:

- Stedelijke hoofdplein: de centrale stedelijke ruimte- Recreatief plein: voor ontmoeting en ontspanning - Promenade: ruimte van momentum en richting - Verkeersplein: vooral verkeerscirculatie - Monumentaal plein: symbolisch van belang

bronnen: www.stipo.nl pleinenboek

Page 14: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 14/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

ANALYSE PUNTEN, LIJNEN & VLAKKEN

Page 15: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 15/52

ANALYSE PUNTEN, LIJNEN EN VLAKKEN

Dit document is opgebouwd volgens de gedachte van de 1e 2e en 3e orde van de Bois (docent HvA). Deze orde houdt in: Punten, Lijnen en Vlakken.

Bij de Punten worden de bijzondere gebouwen, landmarks, publiekstrekkers, in/uitgangen van een gebied,en de pleinen in kaart gebracht. In de Lijnen worden de routes, verbindingen, grenzen, overgangen, barrières in kaart gebracht. Met vlakken worden de buurten ge-typologie.

Punten: Bijzondere gebouwen, landmarks, publiekstrekkers, in/uitgangen, pleinen, etc.

(Rood belangrijk voor project, Geel plein/terrein, zwart indirect betrokken gebouwen)

1. Schoolgebouw;2. Theater;3. NS Station;4. Basisschool;5. Politiebureau;6. KPN gebouw;7. Bibliotheek;8. Woningen(Boerenflat);9. Gemeentehuis;10. Kantorenterrein11. Winkelplein;12. Zorgcentrum.

Page 16: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 16/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

Lijnen: routes, verbindingen, grenzen, overgangen, barrières.(boerenplein)

- Rood: Treinspoor- Geel: Auto routes- Groen: Fietspaden- Blauw: Voetpad- 1: Barrière: verzorgingshuis- 2: Barrière: Boerenflat

Page 17: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 17/52

Vlakken: functionele eenheden, ruimtelijke eenheden. Wijken, buurten, typologieën.+

- Groen: Buurt met dorpskarakter- Wit: Gezondheidscentrum- Blauw: Educatie/cultureel centrum- Paars: Kantoorgebouwen met omliggende woningen- Oranje:NS station- Violet: Winkelcentrum

Page 18: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 18/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

Page 19: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 19/52

ONTWERP YASSINE & RENÉE

Page 20: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 20/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

VISIE

Men wil een cultuurplein ontwikkelen in Houten. Maar cultuur is een lastig onderwerp, want werkt het wel? Er zijn al vele scenario’s vanuit de gemeente voor gesteld maar stuk voor stuk afgewezen. Voornamelijk op het punt dat de 1.5 miljoen winst niet wordt gehaald. Het is ook heel lastig om uit cultuur winst te halen. Zeker met de economische crisis waar we nu midden in zitten. Er wordt bezuinigd op kunst en cultuur. Maar blijkbaar wordt het toch als een belangrijk onderdeel gezien van de maatschappij en willen ze in Houten een cultuurplein ontwikkelen.

Doordat de gemeente de 1,5 miljoen winst wil behalen zal er toch iets moeten gebouwd worden wat daadwerkelijk deze winst opbrengt. Maar door onze opdrachtgever is ook duidelijk aangegeven om ons daar niet in te laten tegenhouden en ‘out of the box’ te denken.

De economie en de maatschappij veranderen door de jaren heen. We zitten nu in tijden dat het economisch niet zo goed gaat. Gevolg daarop is dat de maatschappij zich ook anders gaat gedragen. Er wordt minder uitgegeven aan winkelen, uitjes en recent in het nieuws kwam dat het in de horeca ook al niet meer denderend gaat. Dit zijn dus ook gevolgen voor het ontwerpen van een cultuurplein. De kunst en cultuur scene moet commerciëler. Het wordt tegenwoordig niet meer gesteund door de overheid en moet op eigen poten staan. Dit is een verandering en daar zal ieder zijn weg in moeten vinden en misschien lukt het ook niet om elk

museum, theater etc. om op zijn eigen poten te staan en zal omvallen. Maar voor dit cultuurplein is het dus belangrijk om de ruimtes en functies multi inzetbaar te maken. Dat geeft ook een positieve invloed op het publiek dat het dan aantrekt: diversiteit.

Een bibliotheek met een Grand Café en terras maar dan met een ander concept zodat het aantrekkelijk wordt. Een voorbeeld kan zijn dat er een café komt waar de gasten zelf hun eten kunnen meenemen en daarbij een lekker drankje kunnen doen. De werknemers van de BiSC waarvoor het te duur is om elke keer ergens te gaan lunchen kunnen nu lekker met de boterhammenzakjes gevuld met boterhammen dit op een terras opeten met een kopje thee of koffie. Idem dito voor de scholieren van het College Heemlanden.

Op deze manier wordt een cultuurplein aantrekkelijker voor een grotere doelgroep en komen cultuurbarbaren en cultuurfreaks bij elkaar.

Het doel van het plein is om de omliggende gebouwen te stimuleren en eventueel meer bezoekers krijgen. Het plein moet de omliggende functies dus versterken.

Rechts hiervan hebben we een lijst opgesteld om met typerende dingen aan te geven wat voor ons een cultuurbarbaar is en een cultuurfreak om te kijken of we dit kunnen combineren in ons plan.

Page 21: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 21/52

HET PLAN VAN RENÉE & YASSINE

Bibliotheek

De voorkant van de bibliotheek wordt opgeknapt en in hoeverre het bouwtechnisch kan eventueel een nieuwe gevel. De achterkant van de bibliotheek ziet er nog al treurig uit en tevens voldoet hij niet meer. Dus de helft wordt gesloopt en er word een groter en moderner stuk aangebouwd. De achterkant grenst aan het plein en is dus belangrijk om dit een frisse gloed te geven. Er wordt een doorgang gecreëerd van de voorkant van de bibliotheek naar het plein, er wordt een beuk verwijderd. In de bibliotheek wordt er een Café met een leuk concept gerealiseerd. De bibliotheek is groter gemaakt en staat nu in verbinding met het theater. De ingang van de bibliotheek aan de voorkant blijft en er wordt er één bijgemaakt aan de zijde van het plein.

Theater de Slinger

Het theater de Slinger staat nu in verbinding met de bibliotheek en de BiSC. Doordat er meer oppervlakte is gecreëerd kan hier nu een congresfunctie komen ruimte voor dans en muziek, deze ruimten kunnen dan ook weer door College Heemlanden gebruikt worden of vanuit externe. Want er is gebleken dat er in Houten niet veel plaats is voor ruimte voor muziek en dans.

Ook voor deze ruimten is het belangrijk om ze voor allerlei functies te kunnen gebruiken, dus ook voor bijvoorbeeld exposities. Op deze manier kunnen de

ruimten optimaal gebruikt worden en elke keer voor een andere doelgroep. Zodat het gebouw mee kan veranderen zoals de maatschappij veranderd en aan de behoefte kan voldoen van dát moment.

Streetart

Straat schilderij, ook bekend als bestrating kunst, street art, en trottoir kunst, is de prestatie kunst van het bewijzen van originele en niet originele artistieke ontwerpen op de stoep zoals straten, trottoirs en pleinen met vergankelijk en semi-permanente materialen, zoals krijt .

We vinden het een leuk concept om iets met street art en/of een beeldentuin te doen dat eventueel om de zoveel tijd veranderd. Zodat er interactie is met de mensen in de omgeving van het plein en het plein steeds mee veranderd. Dit brengt veel creatieve mensen bij elkaar, ziet er spectaculair uit en is herkenbaar, ‘het plein met de kunst op de grond’.

Bestemmingloos bouwen/Solid

Gebleken is dat Solidruimtes een groot succes zijn bij gebieden die makkelijk bereikbaar zijn met openbaar vervoer. Dit is reeds bewezen in Amsterdam West en IJburg. De Solid woningen in Amsterdam West waren na een dag uitverkocht. Dit doordat Amsterdam-West makkelijk te bereiken is met trams en bussen. Voor ondernemers is dit natuurlijk ideaal. In IJburg ging dit wat langzamer, omdat er maar één tram van Amsterdam Centraal naar IJburg gaat. dus voor veel mensen en ondernemers is dit niet aantrekkelijk.

In houten kan de Solidruimtes succes worden doordat

de Gebouwen naast het NS station worden gerealiseerd. Station Houten is maar 10 minuten van Utrecht centraal verwijderd. En door het verbeteren van het plein wordt het nog aantrekkelijker voor mensen om daarnaast een woning te willen.

Een Solid is een duurzaam gebouw dat ruimte geeft aan wat mensen willen. Huurders zijn volledig vrij in het gebruiken van de ruimten. Wonen, ondernemen of een combinatie. Zo creëert een Solid een vrije mix van wisselende functies. Bestemmingloos bouwen is in feite voor iedereen. Dit zal wel voornamelijk creatieve/kleine bedrijven aantrekken. Dit vooral omdat deze ondernemers hun ruimtes zelf willen inrichten op allerlei creatieve manieren. Ook starters hebben er profijt aan. Zij kunnen bepalen hoeveelheid ruimten ze zelf nodig hebben zodat ze niet voor een woning betalen waarvan ze bijvoorbeeld 15om2 nodig hebben maar 100m2.

De duurzaam Solids (gebouwen) worden voor een langere (minimaal 100 jaar in plaats van de gebruikelijke 50) termijn geëxploiteerd. De voorgestelde wijze van verhuur wijkt af van de reguliere methode voor het aanbieden van te huren woningen/werkruimtes. Verhuur vindt plaats door middel van een veiling waarbij de toekomstige huurder de plek in het gebouw en de prijs per m2 huur bepaalt.De doelgroep bestaat uit huishoudens van 18 jaar of ouder die gebonden zijn aan de Stadsregio Utrecht, rechtmatig in Nederland verblijven en een inkomen hebben van maximaal € 37.020,- .

Page 22: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 22/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

Urban Farming

Urban Farming ook bekend als Stedelijke landbouw is de praktijk van het kweken, verwerken en distribueren van voedsel in, of rond, een dorp of stad. Stedelijke landbouw daarnaast kan ook gaan om de veehouderij , de aquacultuur , agroforestry en tuinbouw . peri-urban. Deze activiteiten komen ook voor in peri-urbane gebieden.

Stedelijke landbouw wordt over het algemeen beoefend voor productie van levensmiddelen of ander soorten van vegetatie, hoewel in sommige gemeenschappen de belangrijkste impuls is recreatie en ontspanning. Stedelijke landbouw draagt bij aan voedselzekerheid en voedselveiligheid op twee manieren: ten eerste, het verhoogt de hoeveelheid voedsel beschikbaar aan mensen die in steden, en, ten tweede, is het mogelijk verse groenten en fruit en vleesproducten ter beschikking te stellen aan stedelijke consumenten. Het vermindert voedsel bederf .

Een gemeenschappelijke en efficiënte vorm van stedelijke landbouw is de biointensive methode. Omdat de stedelijke landbouw energie bespaart op voedselproductie en transport, worden stedelijke en peri-urbane landbouw in het algemeen gezien als een duurzame landbouw . Een ander aspect van de stedelijke landbouw, vooral in dicht bevolkte Amerikaanse steden is het gebruik van groei-zakken om een breed scala van gewassen te verhogen populair.Voornamelijk bij veel flatbewoners met amper meter aan tuin, of mensen met een zeer kleine balkon of een dunne strook land. Ook vele soorten opknoping aan zakken zijn beschikbaar voor installatie, het uitbreiden van de

ruimte voor beplanting. De zakken zelf zijn gemaakt van verschillende materialen, doekbarrière stof, polyester, maar met een semi-Porus eigenschappen, zodat de bodem goed afgevo, onkruid erd. Dit wordt ook wel Bagriculture genoemd.

Het idee van Stedelijke landbouw is toe te passen bij Houten. Namelijk het dak van het appartementencomplex. Hier zou een moestuin geplaatst kunnen worden geplaatst. De bewoners kunnen het dan gezamenlijk onder houden in plaats van alleen de gezamenlijke tuin om de begane grond.

Het plaatsen van een moestuin op het dak help zal de Energie Prestatie Coëfficiënt naar beneden brengen waardoor het een milieuvriendelijk gebouw wordt.

Page 23: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 23/52

IMPRESSIES URBAN FARMING & BESTEMMINGLOOS BOUWEN

Page 24: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 24/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

IMPRESSIES FUNCTIES

Page 25: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 25/52

IMPRESSIES ARCHITECTUUR & STREETART

Page 26: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 26/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

VOORLOPIG ONTWERP

Page 27: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 27/52

DEFINITIEF ONTWERP

Page 28: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 28/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

DEFINITIEF ONTWERP

Page 29: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 29/52

DEFINITIEF ONTWERP

Page 30: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 30/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

Page 31: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 31/52

ONTWERP NIELS & TOM

Page 32: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 32/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

WERKWIJZEWij zijn begonnen met het maken van een moodboard. Dit hebben wij gedaan om onze ideeën en gevoelens in kaart te brengen en dit aan te sterken met afbeeldingen. Hierdoor konden wij hier altijd op terugkijken om inspiratie op te doen en weer op terug te vallen.

Hierna hebben wij deze ideeën en gevoelens voor het cultuurplein opgeschreven en kort toegelicht. Hierna zijn wij vrijwel direct begonnen met het tekenen van het plein. Al snel werd duidelijk dat wij het samen niet over alles eens konden worden. Hierop hebben wij besloten om eerst twee ontwerpen te gaan maken (allebei één).

Nadat wij allebei onze ontwerpen afhadden, hebben wij uit allebei de ontwerpen de sterke punten gemaakt. Hierbij is rekening gehouden met de feedback op de tussenpresentatie. In het nieuwe ontwerp zijn daarom ook nog een hoop nieuwe onderdelen toegevoegd (bijvoorbeeld meerdere lagen en een nieuw appartementencomplexen).

Hierdoor hebben wij in het nieuwe ontwerp ook nog dingen in overleg getekend en hebben wij dit plein definitief gemaakt. Om eigenschappen van ons ontwerp te verduidelijken, hebben wij hier ook nog impressies bijgezocht en hebben deze ook meegenomen.

Page 33: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 33/52

Page 34: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 34/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

PLAN NIELS & TOM

Toegankelijkheid

Ons plein moet vanuit verschillende invalshoeken toegankelijk zijn. Dit zorgt ervoor dat burgers op een plein gaan kijken als het er gezellig en levendig uitziet. Echter moet het ook deels afgesloten zijn, zodat men wel het gevoel heeft dat je op een plein blijft. Daarvoor moet het niet te open en massaal zijn, zodat het eerder afschrikt.

Lichtinval

Lichtinval vrolijkt een plein op. Dit zal bijdragen aan een goed humeur en een reden om langer op het plein te blijven voor de bezoekers. Als dit niet aanwezig is zal het een grauw beeld geven en zal het bezoekers niet vasthouden/ wegtrekken van het plein.

Functiemix

Er zullen verschillende functies op het ‘cultuurplein’ aanwezig moeten zijn. Dit zorgt namelijk voor veel diversiteit en zal er verder voor zorgen dat veel verschillende doelgroepen aangetrokken worden tot het plein. Er zal een grand café gerealiseerd worden, dit is voor commerciële doeleinden en voor elke doelgroep een toevoeging voor het plein.

Uitstraling

Het plein zal een positieve, levendige en open uitstraling

moeten krijgen voor Houten. Het moet een trekpleister worden voor mensen, een reden om naar Houten te komen, te blijven en waardoor men niet per se naar de grote stad (Utrecht, Amsterdam) willen vertrekken. Natuurlijk zal dit nooit geheel haalbaar zijn, maar het is wel mogelijk om dit zoveel mogelijk te minimaliseren.

Geluidsbarrière

Het plein is gelegen pal naast het station, spoor. Dit levert veel geluid op en dat komt niet ten goede van een ‘rustig en gemoedelijk’ plein. Om dit tegen te gaan worden er aan de stationskant een aantal lagen appartementen gerealiseerd. Dit zal er voor zorgen dat er minder geluid op het plein door de treinen zal zijn doordat het als geluidsbarrière fungeert. Deze appartement mogen daarentegen ook geen geluidsoverlast hebben. Anders zal het niet mogelijk zijn om de appartementen te verkopen. Door het realiseren van een schil met zeer hoge akoestische isolatie en een vliesgevel zal de luchtcirculatie goed zijn en het geluidsoverlast nihil.

Doelgroep

Er is bekend dat er te weinig te doen is in Houten voor de jeugd. Deze trekken al snel naar Utrecht voor een uitstapje en hun vermaak. Er moet een goede samenhang komen tussen jong en oud. Verder is het gegeven dat er veel gezinnen en starters zich hebben gevestigd in Houten waardoor er voor iedereen wat te doen moet zijn, zodat de verschillende doelgroepen bereikt worden en een reden hebben om naar het cultuurplein te komen.

Imago

De stad houten heeft nog niet echt een eigen karakter. Door de realisatie van het Cultuurplein willen wij er aan bijdragen dat het imago er voor Houten zal gaan komen.

Fietsen

Houten was de fietsstad van 2008. Dit is een onderscheiding die bij Houten hoort en die willen wij graag behouden. Onder het spoor is een grote fietsenstalling gerealiseerd, dus het plein moet goed bereikbaar en toegankelijk zijn voor de fietsers. Er zal een fietspad komen die over het plein komt, maar er niet voor zorgt dat er teveel scheiding op het plein zal zijn, het moet wel 1 geheel blijven.

Groene stad en duurzaamheid

Door het realiseren van veel groen krijgt een plein een betere uitstraling.

Politiebureau

Het politiebureau is inmiddels verlaten en ziet er verder ook vervallen uit. Dit geeft geen positief beeld aan het plein en het staat ook nog eens midden op het plein. Dit politiebureau zal dan ook gesloopt worden om het beeld te verbeteren van het plein en veel ruimte te creëren.

Page 35: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 35/52

Financiering

Onze taak bij de visieontwikkeling was ‘out of the box’ denken. Echter als we ons hieraan te strikt houden zal het project nooit haalbaar worden.De eerder gemaakte visieontwikkelingen van de gemeente Houten zijn niet gerealiseerd doordat de gemeente een minimale winstvoorziening van 1,5 miljoen wil hebben.Daardoor is de noodzaak er om ook appartementen te realiseren om zodoende een groot deel van de investering te kunnen terugverdienen. Desondanks houden wij geen rekening met de financiering.

Bibliotheek, BiSC en dansstudio

De BiSC wilt alleen op het plein blijven als er drastische ingrepen worden gedaan.Daarom realiseren wij op het plein een pand waar de begane grond een museum komt die dezelfde ingang gebruikt als de bibliotheek die op de 2 verdiepingen daarboven gelegen zijn. Vervolgens zullen wij hierboven nog een dansstudio realiseren. Dit na een aantal gesprekken met jongeren uit Houten.

Boerenflat

De boerenflat geeft een slecht beeld aan het plein. Het past qua uitstraling totaal niet bij de rest van de omliggende gebouwen en valt eigenlijk een beetje ‘buiten de boot’. Verder is het bekend dat er veel ouderen wonen in deze flat. Deze zullen gedeeltelijk uitgekocht moeten worden/ vervangende woonruimte voor gezocht worden, zodat de flat tegen de grond kan. De voornaamste reden hiervoor is dat het plein dan als geheel in dezelfde stijl kan worden gerealiseerd en daardoor alle gebouwen goed op elkaar aansluiten.

ONTWERP 1

Voor dit ontwerp is er een groot appartementencomplex ontworpen. Deze is gekoppeld aan het gebouw waar de BISC en de bibliotheek van Houten ruimte krijgt om zich te vestigen.

De BISC zal beschikking krijgen over de bovenste verdieping. De verdieping daaronder zal voor de dansstudio zijn. En in de verdiepingen daaronder zal de bibliotheek zich vestigen.

Voor de rest zal er ruimte gereserveerd zijn in de plint voor winkels. Dit zal ook bezoekers trekken die dan mogelijk op het plein blijven.

Daarboven is de mogelijkheid om nog een aantal woningen te realiseren.De bouwblokken zullen in dezelfde stijl gerealiseerd worden, zodat niets uit toom zal vallen.

Ook zal er een extra geluidsbarrière ontworpen worden om zo min mogelijk geluidsoverlast op het plein te hebben.

Er zal veel gebruik worden van duurzaamheid. Dit in de trant van vegetatiedaken. En voor de rest zal het plein veel groen bevatten om een frisse en natuurlijk gevoel bij de bezoekers over te brengen.

Het zal een groot open plein worden met verschillende toegangen om er op te komen. Hierdoor kunnen bezoekers van verschillende kanten komen, maar door de omliggende gebouwen zal het toch het gevoel geven als plein. Er zal ook een Grand Café gerealiseerd worden met een balkon die volledig in de zon ligt. Dit

is een trekpleister voor bezoekers van verschillende doelgroepen. En daardoor hebben de bezoekers van het theater en van de bibliotheek de mogelijkheid om even na te praten onder het genot van een drankje.

ONTWERP 2

Het eerste wat opvalt in dit onderwerp is de rotonde in het midden met een fontein hierin. Hierdoor komt er een duidelijke scheiding in het plein. De rotonde is alleen voor fietsers over het plein. Deze fietsers kunnen ook nog de fietsenstalling in.

Het nieuwe appartementencomplex drukt op deze manier nog iets op de kosten, omdat er ook al extra kosten worden gemaakt met het slopen van de boerenflat. Het dak van het appartementencomplex wordt een groen dak en op het terrein van het appartementencomplex komen nog groenvoorzieningen.

Het gebouw tegen het spoor aan moeten de nieuwe bibliotheek, BiSC en dansstudio worden. De onderste twee verdiepingen dienen hierbij bibliotheek te worden, de verdieping daarboven de BiSC en de bovenste verdieping de dansstudio. Hierbij is er een verbinding met het theater, zodat het theater eventueel nog extra kleedruimte heeft en dergelijke.

Het gebouw in de hoek wordt een Grand Café. Hierbij is er een groot terras aan de voorzijde voor in de zomer. De zijkanten van het café worden doorzichtig zodat het een aantrekkelijke uitstraling krijgt. Ook is er aan beide zijdes van het gebouw nog een dakterras. Dit kan eventueel met terrasverwarming. Door al deze voorzieningen is het gebouw het hele jaar populair en aantrekkelijk.

Page 36: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 36/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

ONTWERP 1

Page 37: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 37/52

ONTWERP 2

Page 38: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 38/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

NIEUW ONTWERP

Zoals te zien is in dit ontwerp, zijn een aantal ideeën uit de vorige twee schetsen meegenomen. Goed te zien is dat het Grand Café hetzelfde is gebleven. Hierbij dus nog steeds het grote terras en de dakterrassen aan beide zijdes.

Ook het complex voor de bibliotheek, BiSC en de dansstudio zijn deels gelijk gebleven. Desondanks zijn hier aanpassingen aan gedaan. Er is een verbinding gekomen met het theater en hierdoor krijgt het theater dus ook extra ruimte. Ook kwam de vraag dat de bibliotheek aantrekkelijk en zichtbaar moest zijn. Hierdoor zal de begane grond van de bibliotheek geheel een doorzichtige glazen gevel zijn. De entree van de dansstudio zal ook via de trappen plaatsvinden. Deze trappen zijn bereikbaar vanaf het plein zelf en vanaf de weg voor het gemeentehuis. Deze trappen komen bovenaan samen. Hierbij is er ook een lift voor de minder valide mensen. Hierbij heeft de zijde richting de trappen ook een groene gevel. Voor een idee bij dit verwijzen wij u graag naar de impressies.

Zoals duidelijk te zien is op de ontwerpen is de hoek van de appartementencomplex geheel veranderd. Hierbij komen twee dezelfde appartementencomplexen met bovenin veel terrassen. Rondom deze complexen komt ook een heel deel groen, om het plein wat extra groen mee te geven. Tussen de groenvoorzieningen door loopt ook nog een wandelpad naar het plein.

Op het plein zelf zit een trap voor de verschillende lagen toe te brengen met water tussendoor. Dit verschil in hoogte is in een slinger gemaakt. Dit om het aspect van gebied de slinger geheel terug te laten komen op het plein. Hierbij worden ook nog slingerende bankjes en plantenbanken neergezet. Voor de slingerende bankjes verwijzen wij u graag wederom naar de impressies. Ook komt er nog een fontein op het plein om de sfeer te verhogen.

Op de volgende bladzijde zijn 3D plaatjes te zien van het nieuwe ontwerp.

Page 39: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 39/52ONTWERP 2ONTWERP 1

NIEUW ONTWERP

Page 40: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 40/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

NIEUW ONTWERP

Page 41: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 41/52Groene Gevel

SlingerbankjesPlantenbakken

IMPRESSIES

Page 42: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 42/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

Page 43: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 43/52

ONTWERP STELLA &TESSA

HET SLINGERPARK

Café Vijver Theater kiosk Fietspad Bomen

Groen Openbare Kunst Terras Tweede

Ingang bibliotheek Bankjes Thema Slinger Glazen Tunnel

Page 44: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 44/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

INLEIDINGIn dit deel van het rapport leest u het plan van Tessa Kramer en Stella Geraerts. Met dit plan hopen wij de vraag ; hoe kan de ruimte tussen de bibliotheek en het theater omgetoverd worden tot een leuk en gezellig (cultuur) plein? te beantwoorden.

De volgende punten zullen we door middel van schetsen en argumenten toelichten:

1. Politiekantoor

1. Boerenflat

2. Bibliotheek

3. Theater

4. Kiosk

5. Appartementencomplex

6. Kunst café

7. Openbare kunst

8. Ingang bibliotheek

9. Glazen tunnel

10. Appartementencomplex

11. Zitmogelijkheden

Totstandkoming van het plan

Voordat we tot dit plan zijn gekomen hebben we veel stappen genomen.

Allereerst hebben we een moodboard gemaakt om zo op ideeën te komen en inspiratie te krijgen. Dit moodboard bevatte afbeeldingen van verschillende elementen die wij vonden passen bij een Cultuurplein. Aan de hand van dit moodboard zijn we begonnen met het schetsen van het plein. Nadat we dit plan helemaal hadden uitgewerkt, hebben wij deze gepresenteerd aan de opdrachtgever. Na afloop van de presentatie hebben wij nuttige feedback gekregen waarna we ons plan hebben aangepast. Zo hebben we het appartementencomplex een andere vorm gegeven, de ondergrond van het plein vervangen door gras (waardoor er een park ontstaat), doormiddel van een glazen tunnel hoogteverschil gecreëerd en een winterfunctie bedacht voor de kiosk.

HET PLAN VAN TESSA EN STELLA1. Politiekantoor

Het huidige politiekantoor zal worden verwijderd. Dit omdat de politie een andere vestiging krijgt en hierdoor het huidige gebouw niet meer in gebruik zal zijn. We hebben er niet voor gekozen om het een andere bestemming te geven, omdat wij het geen mooi gebouw vinden en niet vinden passen bij het plein.

2. Fietspad

Het huidige fietspad loopt direct langs het theater en de school. Naar onze mening is dit in principe een goede plek, maar het blokkeert wel de verbinding tussen theater en bibliotheek/kunstcafé. We hebben het fietspad wel op deze plek gelaten, maar we hebben wel een brug toegevoegd. Onder deze brug hebben wij een tunnel gecreëerd, wat voor meer verbinding tussen theater en bibliotheek/kunstcafé zorgt. Het fietspad hebben we wel enigszins aangepast en de vorm meer in een slinger te laten lopen. Dit vonden wij er toepasselijk voor het gebied ‘de Slinger’.

3. Ijskiosk/ koffietent

Naast het fietspad ten hoogte van College de Heemlanden, zal een ijskiosk/koffietent/expositieruimte worden gecreëerd. Door gebruik te maken van glas, wordt een open sfeer gerecreëerd waardoor de bezoeker van het plein betrokken wordt bij de voorziening. Tevens zorgt het glas voor een open uitstraling en samenhang met het plein. In de zomer zal de kiosk gebruikt kunnen worden voor de verkoop van ijsjes. In de winter zal deze een geheel andere bestemming krijgen. Denk hierbij aan de verkoop van poffertjes of een expositieruimte voor kunst.

4. Fontein/vijver

In het park zal een langwerpige vijver komen. Deze vijver wordt voorzien met aan weerskanten zitmogelijkheden. De vijver zal daarnaast ook enkele kleine loopbruggen hebben. De vijver zal tevens in een slinger vorm lopen. Ook zal er nog een fontein gecreëerd worden, wat zorgt voor een rustige uitstraling op het park.

Page 45: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 45/52

5. Groenvoorziening

Wij hebben gekozen om een cultuurpark te creëren. Dit zullen wij doen op het hele plein grote bakken te plaatsen met hierin bloemen of gras. Hierdoor creëer je de sfeer van een park, maar worden de wandelpaden behouden. Deze bakken zullen een rand krijgen waar bezoekers op kunnen zitten. Verder zal de ondergrond voornamelijk gras worden, en de route naar zitmogelijkheden zal worden betegeld.

6. Kunst Café

Op de plek van het oude politiebureau zal een gebouw worden geplaatst met daarin verschillende cafés. Het thema ‘kunst’ staat in alle cafés centraal. Aan de muur krijgen de kunstenaars de gelegenheid zichzelf te presenteren. Op deze manier komt de bezoeker (indirect) in aanmerking met kunst. Boven op de cafés zal een ruimte komen waar de muziekschool/theater kan repeteren. Deze ruimte zal tevens van glas zijn, voor een open uitstraling.

7. Openbare kunst

Het zitgedeelte van de vijver zal worden bekleed met kunst. Hierbij kun je denken aan schilderingen of tegeltjes. De binnenkant van de tunnel zal ook worden bekleed met kunst. Daarnaast zullen op het plein verschillende beelden worden geplaatst.

8.Ingang bibliotheek

De bibliotheek zal een tweede ingang krijgen. De bezoekers zullen de bibliotheek ook kunnen bereiken via het plein. Hier zal de extra ingang komen. De reden

hiervoor is, dat de bibliotheek op deze manier meer samenhang krijgt met het plein.

9. Glazen tunnel

Om het theater optimaal te kunnen verbinden met de bibliotheek en de kunst cafeetjes, hebben wij er voor gekozen om een glazen kunst tunnel te maken. De tunnel zal voor een deel boven de grond komen te liggen waardoor de tunnel een ruimtelijke uitstraling krijgt. Ook zal de binnenkant van de tunnel worden voorzien van kunst.

10. Appartementencomplex

Het appartementencomplex zal op de plek van de oude school komen te liggen. Door hier een gebouw te plaatsen wordt het park intiemer. (hiermee wordt het gebied afgebakend.)

11. Zitmogelijkheden

Naast de zitmogelijkheden op de vijver en verschillende ‘groenbakken’, zullen er ook nog verscheidene bankjes neergezet worden.

Page 46: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 46/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

Page 47: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling

pag. 47/52

Page 48: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 48/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

Page 49: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s
Page 50: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 50/52

CULTUREEL PLEIN TE HOUTEN eindrapportage

Page 51: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 51/52

CONCLUSIE

Al met al zijn er drie totaal verschillende plannen ontwikkeld die per plan veel leuke aspecten bevatten om een leuk en gezellig cultuurplein te kunnen realiseren. Zo is er in alle plannen sowieso één gebouw gesloopt, waar weer een ander gebouw voor terug komt die veel meer past in het plaatje van een cultuurplein.

In de ontwikkelde plannen kwam voornamelijk naar voren dat er veel groen wordt gerealiseerd, wat zorgt voor een fijne en rustige sfeer op het plein. Ook kwam in elk plan naar voren dat cafeetjes niet onmisbaar zijn op een plein. Cafeetjes zorgen tenslotte voor de gezelligheid. Naast de cafeetjes worden er veel zitmogelijkheden gerealiseerd, waar bezoekers heerlijk kunnen zitten. Verder is er geprobeerd om het theater de Slinger zoveel mogelijk met de bibliotheek te verbinden. Deze verbinding is direct en indirect gemaakt in de ontwikkelende plannen.

In de verschillende plannen komt kunst naar voren. Dit is met verschillende aspecten uitgewerkt in de plannen.

Page 52: CULTUREEL PLEIN IN HOUTEN - De wegwijzer in ......Atelier Stedelijke Vernieuwing en Duurzame Gebiedsontwikkeling pag. 9/52 PLANGEBIED DE SLINGER Er zijn door de gemeente al vele scenario’s

pag. 52/52DEEL I

LITERATUURLIJST

Internet:

www.stipo.nl

www.wikipedia.nl

www.houten.nl

Overige bronnen:

Presentatie gemeente

Cbs

PDF pleinenboek