Cultureel-erfgoedconvenant Land van...

Cultureel-erfgoedconvenant Land van Dendermonde

Jaarverslag en toelichting bij de jaarrekening 2015

De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.

1 Jaarverslag 2015

Inhoudstabel

Inleiding ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3

1. Erfgoedcel Land van Dendermonde in cijfers ............................................................................................................................................................................................................................... 5

2. Inhoudelijke basiswerking ...................................................................................................................................................................................................................................................................... 6

2.1. Jaarlijks terugkerende projecten.............................................................................................................................................................................................................................................................. 6

2.2. Communicatie ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 12

2.3. Expertise .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 18

2.4. Educatie ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 23

3. Doelstellingen met betrekking tot basisfuncties ....................................................................................................................................................................................................................... 25

S.D.1. Het Immaterieel Erfgoed (ICE) in het Land van Dendermonde is beter bekend en verbindt mensen. .................................................................................................................................. 25

O.D.1.1. Gemeenschappen hebben hun expertise rond ICE gedeeld, met bijzondere aandacht voor 3 thema’s (1. ambachten en industrieën; 2. dialecten, volksliedjes en -verhalen;

3. feesttradities). ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 25

O.D.1.2. De Projectvereniging Cultuurdijk heeft samen met het ICE-netwerk lokale ICE-gemeenschappen ondersteund en gestimuleerd om hun ICE te borgen en door te geven,

ook aan moeilijk te bereiken doelgroepen. ....................................................................................................................................................................................................................................................... 30

O.D.1.3. Het ICE is geïnventariseerd, gedocumenteerd en duurzaam (digitaal) ontsloten.................................................................................................................................................................... 33


2 Jaarverslag 2015

S.D.2. Lokale collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties beschikken over een visie op behoud en beheer, en worden ondersteund in de realisatie ervan. ........ 35

O.D.2.1. De roerend-erfgoedcollecties van lokale cultureel-erfgoedorganisaties binnen het Land van Dendermonde en hun bewaartoestand zijn geïnventariseerd. .......................... 35

O.D.2.2. Een groot deel van de lokale collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties heeft een (eigen) collectieplan in afstemming met elkaar en in overleg met de cultureel-

erfgoedcel en andere relevante partners. .......................................................................................................................................................................................................................................................... 42

O.D.2.3. Meer roerend-erfgoedcollecties zijn (digitaal) toegankelijk voor een breder publiek. .......................................................................................................................................................... 46

S.D.3. Meer vrijwilligers zetten zich op een deskundige manier in voor cultureel erfgoed. ..................................................................................................................................................... 48

O.D.3.1. Niet-professionele cultureel-erfgoedactoren zijn versterkt in hun werking door de actieve expertisedeling met professionele spelers. De bestaande expertise van de

professionele cultureel-erfgoedactoren wordt hierbij meer ingezet. ......................................................................................................................................................................................................... 48

O.D.3.2. Vrijwilligers zijn structureel en inhoudelijk betrokken bij het cultureel-erfgoedbeleid in het Land van Dendermonde. ............................................................................................. 52

S.D.4. De Projectvereniging Cultuurdijk heeft haar eigen werking geoptimaliseerd met aandacht voor duurzaamheid. ............................................................................................ 55

O.D.4.1. Het netwerk tussen de professionele spelers (bib’s, GC’s, CC’s en de cultureel-erfgoedcel) in het intergemeentelijk beleidsdomein cultuur is versterkt binnen het Land van

Dendermonde. .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 55

O.D.4.2. Met haar lokale cultureel-erfgoedveld en met de brede cultureel-erfgoedsector (buiten de regio) heeft de projectvereniging duurzame relaties opgebouwd. ...................... 57

O.D.4.3. De interne werking heeft oog voor professionele, sociale en ecologische duurzaamheid. .................................................................................................................................................... 58

4. Ondersteuning .............................................................................................................................................................................................................................................................................................. 61

Bijlagen.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 66


3 Jaarverslag 2015

Inleiding

2015 was het eerste jaar van de nieuwe beleidsperiode en het nieuwe cultureel-erfgoedconvenant. Voor de erfgoedcel betekende dit ook – nog maar – het derde volledige

werkingsjaar.

Het cultureel-erfgoedconvenant 2015-2020 bracht nieuwe besparingen (minder werkingsmiddelen) met zich mee. Die dwongen de erfgoedcel (bewuste en gerichte) keuzes te

maken in de acties en doelstellingen. Daarnaast onderging het personeelsbestand in de eerste helft van 2015 een aantal wijzigingen. Maar daar bleef het niet bij. Als gevolg van

de besparingen besliste de Raad van Bestuur het contract van de erfgoedconsulent educatie en projectwerking niet meer verder te zetten vanaf 1 januari 2016. 2015 werd dus

noodgedwongen een jaar om de eigen werking op punt te stellen alsook de verdere lokale verankering en gedragenheid te verbeteren en zich in te zetten voor een betere

samenwerking met Cultuurdijk (gemeenschaps- en cultuurcentra) en De Leesdijk (bibliotheken), 2 andere belangrijke intergemeentelijke spelers uit de regio.

De focus lag in 2015 zeer sterk op ondersteuning, behoud en beheer. Roerend religieus erfgoed werd in bepaalde gemeenten van het Land van Dendermonde een heet

hangijzer. Bij sommige kerkbesturen was de situatie heel precair en actie voor het inventariseren, behoud en beheer van de lokale collectie dringend.

Het financiële ondersteuningsbeleid kreeg met de nieuwe beleidsperiode een opfrissing. Het projectsubsidiereglement werd aangepast en een aantal nieuwe subsidiekanalen

zagen het levenslicht om het lokale erfgoedveld nog beter te kunnen begeleiden of financieel te helpen. Op een aantal kanalen werd door de erfgoedzorgers gretig ingetekend,

sommige subsidiemogelijkheden vereisen meer promotie en sensibilisering om ingeburgerd te raken.

Ook de erfgoedbank werd in 2015 verder uitgebouwd: bestaande collecties werden uitgebreid en nieuwe collecties ontsloten. Dit resulteert in een aantrekkelijke beelden

geluidsbank die in het voorbije werkingsjaar een stijgend aantal unieke bezoekers aantrok.

De intergemeentelijke archivaris bleef na 1 april in dienst van de erfgoedcel, maar beschikt sindsdien over een eigen werkingsbudget, los van de werkingsmiddelen van de

Vlaamse Overheid en de bijdrage van de gemeenten voor cultureel erfgoed. Haar takenpakket en werking breidden uit, maar ze bleef een belangrijke partner voor de erfgoedcel.


4 Jaarverslag 2015 In 2015 bouwde de erfgoedcel haar rol als aanspreek- en steunpunt, makelaar, expertisecentrum, … verder uit ten dienste van het lokale cultureel-erfgoedveld en het

rijke roerend en immaterieel erfgoed in de 9 gemeenten van haar werkingsgebied. Ze had tijdens het werkingsjaar 2015 zoals steeds oog voor de plaatselijke eigenheden en

noden, maar verloor het intergemeentelijke plaatje nooit uit het oog aangezien er ook gemeenschappelijke pijnpunten en problematieken zijn.

De lokale erfgoedactoren gaven al langer aan dat het industrieel erfgoed aandacht verdiende. De erfgoedcel sprong daarom mee op de kar van het Europees Jaar van het

Industrieel en Technisch Erfgoed. Ze zette zich in om dit specifiek erfgoed van ambachten en industrieën te inventariseren. In 2015 lag de focus vooral op brouwerijen en

stokerijen, maar uiteraard detecteerde de erfgoedcel ook ander roerend en immaterieel industrieel erfgoed. Bijzondere attentie ging hierbij naar collecties in particulier bezit.

Het project rond ambachten en industrieën loopt verder in 2016.

De erfgoedcel stopte veel tijd in de afhandeling van de vorige beleidsperiode (2012-2014). In het kader van de reservevorming en -overschrijding was bijkomende

rapportering vereist. Aangezien duidelijkheid over de reserveopbouw uitbleef tot eind oktober 2015, werd in het voorbije werkingsjaar omzichtig omgesprongen met het budget

(zeker in tijden van besparing).

Met het nieuwe cultureel-erfgoedconvenant werd ook het jaaractieplan in een nieuw kleedje gestopt. Het jaarverslag volgt hetzelfde opzet en een gelijkaardige lay-out als dat

vernieuwde jaaractieplan. De verschillende onderdelen van het jaarverslag zijn complementair aan het uitgebreide financiële verslag. Beide documenten kunnen perfect naast

elkaar gelezen worden. Per operationele doelstelling is – zoals bij het jaaractieplan - aangegeven waar ze aansluit bij de aandachtpunten van de Vlaamse Overheid en de

krijtlijnen.

De (gerealiseerde) acties zijn genummerd. Indien acties op meerdere doelstellingen betrekking hebben, wordt het nummer van de actie herhaald. In de ‘kolom NR.’ staat dan de

vermelding Zie gevolgd door het nummer van de actie waar die de eerste maal uitgebreid wordt beschreven. Bijkomende acties, die niet in het jaaractieplan van 2015 waren

opgenomen, kregen in dit jaarverslag de afkorting BKA (BijKomende Actie) mee, gevolgd door een nummer.


5 Jaarverslag 2015

Eigen inbreng

gemeenten:

€ 37 445,40

Overdracht

2012-2014

eigen inbreng:

€ 35 501,85

Wettelijke

reserve-opbouw :

€ 59 376

Werkings-

middelen 2015

Vlaamse Overheid:

€ 245 352

Personeel:

4,5 VTE -> 3,5 VTE ->

3,1 VTE

9 gemeenten:

5 communicatie én

erfgoed + 4 erfgoed

Erfgoedcel Land

van

Dendermonde

€ 0,20/inwoner:

187 227 inwoners

Extra inbreng gemeenten

intergemeentelijke archiefwerking:

€ 59 220

Reserve-overschrijding:

€ 32 348

Wijzigingen personeelsbezetting in 2015

Functie VTE Opmerking

Erfgoedcoördinator

Beleid, behoud en beheer en

(vanaf mei) communicatie

1 A

Erfgoedconsulent

Digitalisering, erfgoedbank,

sociale media en

vrijwilligerswerking

1 B

Erfgoedconsulent

Educatie, projectwerking en

(tot en met april)

communicatie

1

A

Tot en met

30/04/2015

0,6 01/05/2015 tot en

met 31/12/2015

Intergemeentelijke

archivaris 1 A

Tot en met

31/03/2015

Vanaf 01/04/2015

via extra inbreng

gemeenten

Administratieve

medewerker 0,5 C

1. Erfgoedcel Land van Dendermonde in cijfers


6 Jaarverslag 2015

2. Inhoudelijke basiswerking

2.1. Jaarlijks terugkerende projecten

Aandachtspunten Vlaamse Overheid:

- Meer aandacht besteden aan behoud en beheer binnen de cultureel-erfgoedwerking

- Structureel betrekken van de lokale cultureel-erfgoedgemeenschappen bij het beleid zodat de erfgoedcel naar een minder sturende rol evolueert

- Waken over een goed evenwicht tussen de inzet op het roerende en immateriële erfgoed

- Sensibiliseren en ondersteunen, in samenwerking met het ICE-netwerk, van erfgoedgemeenschappen bij de inspanningen om immaterieel erfgoed te borgen en door te

geven

Krijtlijnen:

- Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties

- Implementeren van een strategische visie op duurzame preservatie en ontsluiting van digitaal cultureel erfgoed

Partners: De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie en aanbod (gemeenschaps- en cultuurcentra), heemkringen en andere erfgoedverenigingen, WOI-experts, Monumentenwacht

Oost-Vlaanderen (interieurinspectie), ambachtslieden, scholen, Inburgering Oost-Vlaanderen, Gevangenis Dendermonde, gemeenten werkingsgebied


7 Jaarverslag 2015 NR. ACTIE

1 100 jaar Wereldoorlog I: oorlogskrant

- Editie 5 met als thema soldaten uit het Land van Dendermonde verscheen in januari 2015.

In deze editie was een kalender voorzien met activiteiten in het Land van Dendermonde rond de herdenking.

Oplage: 10 000 exemplaren

De oplage werd bijgesteld na editie 5. De belangstelling voor 100 jaar Wereldoorlog I ging in het Land van Dendermonde in 2015 weer wat liggen. Dit

maakte dat ook de oorlogskrant minder vlot werd meegenomen.

- Editie 6 met als onderwerp opeisingen (goederen en mensen) werd voorbereid in het voorjaar van 2015 en verdeeld eind juli 2015.

In deze editie besloeg de middenkatern een voorstelling van de Erfgoedcel Land van Dendermonde naar aanleiding van de nieuwe beleidsperiode 2015-

2020.

Oplage: 7500 exemplaren

- Editie 7 met als thema de relaties tussen de bewoners en de bezetters in het Land van Dendermonde werd voorbereid in de tweede helft van 2015 en

klaargestoomd voor druk in december 2015.

- De thema’s van de verschillende edities werden bij aanvang van de herdenkingsperiode vastgelegd. Sinds 2015 levert het lokale erfgoedveld (lokale

onderzoekers, heemkundigen, …) bijdragen aan. De oorlogskrant werd zo een platform om lokaal onderzoek voor een breder publiek te ontsluiten.

- De oorlogskrant wordt in het Land van Dendermonde verspreid op openbare plaatsen en via lokale erfgoedpartners: bibliotheken, gemeenschaps- en

culturele centra, gemeentehuizen, administratieve centra, leeszalen en musea van heemkringen en erfgoedverenigingen, …


8 Jaarverslag 2015 1 100 jaar Wereldoorlog I: doelgroepenwerking

- Bij het project rond 100 jaar Wereldoorlog I zet de erfgoedcel niet alleen in op een breed publiek, maar poogt ze ook specifieke doelgroepen te bereiken:

1. Kinderen: op de interactieve website www.kindereninbezetgebied.be staat beeldmateriaal over het dagelijks leven in de 9 gemeenten van het Land van

Dendermonde. Oorlogskranten 1, 2 en 3 zijn eveneens beknopt en op kindermaat te raadplegen. Voor de edities 4, 5 en 6 werden de voorziene vertaalslag

en invoer niet afgerond in 2015. Hiervoor wordt opnieuw actie ondernomen in 2016.

Aantal sessies: 4125

Aantal gebruikers: 3821

Pagina’s per sessie: 1,71

Gemiddelde duur: 50s

76,6% nieuwe gebruikers vs. 24,4% terugkerende bezoekers

2. Blinden en slechtzienden: van edities 5 en 6 werd een ingelezen versie (op Daisy CD-rom) aangeleverd in iedere hoofdbibliotheek van het Land van

Dendermonde.

3. Gedetineerden (Gevangenis Dendermonde): van edities 5 en 6 werd een pakket afgeleverd om binnen de gevangenismuren te verdelen.

4. Anderstaligen: Inburgering Oost-Vlaanderen verdeelde de oorlogskranten editie 5 en 6 onder de anderstaligen die het begeleidt via

inburgeringstrajecten.

http://www.kindereninbezetgebied.be/


9 Jaarverslag 2015 2 Erfgoeddag: intergemeentelijke erfgoeddagbrochure

- De erfgoedcel verspreidde opnieuw een vouwkaart met daarop alle erfgoeddagactiviteiten in het Land van Dendermonde alsook een voorstelling van de

werking van de erfgoedcel (naar aanleiding van de nieuwe beleidsperiode 2015-2020). Aangezien er vanuit Erfgoeddag zelf geen nationale brochure meer

werd verdeeld, was de intergemeentelijke erfgoeddagbrochure meer dan ooit een belangrijk communicatiemiddel. Lokale organisatoren zetten zichzelf en

hun activiteit nog steeds graag via een papieren brochure in de kijker omdat die laagdrempeliger te raadplegen is dan pakweg een website. Bovendien

biedt ze de mogelijkheid binnen een bepaald gebied een dagvullend programma uit te werken.

Het concept van de vouwkaart bleef wegens succes behouden. Het formaat is bijzonder handig en biedt ook ruimte voor voldoende informatie. Er werd wel

een nieuwe en goedkopere ontwerper aangeworven. Gezien de goede respons van de organisatoren en de bezoekers is de intergemeentelijke brochure

zeker het werk en de financiële inspanning waard.


- De intergemeentelijke erfgoeddagbrochure is verspreid binnen de 9 gemeenten van het werkingsgebied op openbare plaatsen en via erfgoedpartners:

bibliotheken, gemeenschaps- en culturele centra, gemeentehuizen en administratieve centra, heemkringen, erfgoedverenigingen, …

2 Erfgoeddag: blog en making of

- De website https://erfgoeddag.wordpress.com/ promootte de erfgoeddagactiviteiten in het Land van Dendermonde op 2 manieren. Enerzijds was de

website een online neerslag van de intergemeentelijke erfgoeddagbrochure. Anderzijds werd een blog opgestart om de activiteiten op een andere manier

te belichten en het publiek aan te tonen dat er maanden en weken voorbereidingen voorafgegaan zijn aan de lokale erfgoedactiviteit. De blogberichten met

leuke foto’s en bijzondere invalshoeken prikkelden mensen nog meer om in het Land van Dendermonde op stap te gaan.

Bezichtigingen van de website: 4152 (piek in april: 1795 bezichtigingen)

- Als regionale coördinator volgde de erfgoedcel de inschrijvingen binnen haar werkingsgebied nauwgezet op en stuurde bij waar nodig.

Activiteiten in het Land van Dendermonde: 12

https://erfgoeddag.wordpress.com/


10 Jaarverslag 2015 2 Erfgoeddag: intergemeentelijke activiteit Geërfd, wat nu?!

- Op vraag van de gemeenten organiseert de erfgoedcel sinds 2014 een intergemeentelijke activiteit. Na de eerste deelname in 2014, bleek een activiteit op

Erfgoeddag zelf in iedere gemeente praktisch niet haalbaar. Er werd daarom gekozen voor een nieuw concept met een haalbare spreiding: 2 locaties

werden op Erfgoeddag zelf aangedaan, 1 locatie voor Erfgoeddag (als opwarmer) en 1 locatie na Erfgoeddag (als afsluiter).

De intergemeentelijke activiteit zette in op behoud en beheer van particuliere collecties. Een E-team, samengesteld uit een aantal experts, stond paraat om

particulieren te adviseren over hun erfstuk. Het team registreerde het verhaal achter het erfstuk, digitaliseerde het (scan of foto) en gaf advies over hoe dit

erfstuk het best kan bewaard worden om het in optimale toestand aan de volgende generaties door te geven.

- Op Erfgoeddag 26 april trok het E-team naar Wieze (aansluiting bij de activiteit van de lokale heemkring in de voormiddag) en Berlare (aansluiting bij de

activiteit van de Cultuurdienst in de namiddag). De opkomst en interesse lagen laag. Het Museum Donkmeer waar de erfgoedcel in de namiddag te gast was

en dat het moet hebben van wandelaars rond het Donkmeer, trok gezien het slechte weer geen bezoekers.

Deelnemers: 5

- Op 22 april, in de aanloop naar Erfgoeddag, streek het E-team neer in Wichelen (Bib Schellebelle) en op 9 mei was het als afsluiter in Hamme (waar het

aansloot bij een tentoonstelling in het kader van Erfgoeddag) te vinden.

Deelnemers: 2

De lage opkomst en zeer beperkte return deden besluiten in de toekomst niet meer in te zetten op een eigen intergemeentelijke activiteit, maar wel op de

ondersteuning van lokale actoren die op Erfgoeddag een activiteit willen organiseren.


11 Jaarverslag 2015 3 Verwendag: inhoudelijke ondersteuning activiteit De Leesdijk

De Verwendag is het startschot van de Bibliotheekweek. Jaarlijks werkt de erfgoedcel samen met De Leesdijk, een interlokale vereniging met hetzelfde

werkingsgebied als de erfgoedcel, om de inhoud van deze Verwendag breder open te trekken door er een erfgoedluik aan te koppelen.

De erfgoedcel voorzag in 2015 geen extra budget voor de Verwendag, maar liet haar bijdrage aansluiten bij het project Ambachten en industrieën waar ze in 2015-

2016 rond werkt.

De bibliotheken besloten in 2015 meer toe te spitsen op families en kinderen. Dit leidde in combinatie met het project Ambachten en industrieën tot diverse

workshops rond ambachten en oude technieken (zoals stoelenrieten, spinnen en boekbinden) in de bibliotheken van De Leesdijk. De erfgoedcel financierde een

aantal van deze workshops. Ze lanceerde ook een eerste collectie beelden rond ambachten en nijverheden op www.erfgoedbanklandvandendermonde.be.

De erfgoedcel voorzag een postkaart met daarop een nostalgisch beeld van een plaatselijke brouwerij als presentje voor de bezoekers en ter promotie van de

lancering van de collectie rond ambachten en nijverheden op de erfgoedbank. Voor de 9 gemeenten werd er dus een postkaart ontwikkeld met een lokale voorzijde

en een gemeenschappelijke achterzijde.

Aantal postkaarten: 21 000 (3000 voor 3 grotere gemeenten en 2000 voor 6 kleinere gemeenten)

Aantal bezoekers: ruim 3000

De Verwendag werd voorbereid in een inhoudelijke werkgroep waarvan de erfgoedcel deel uitmaakt.

Vergaderdata:

- Donderdag 30 april 2015 in Dendermonde

- Vrijdag 26 juni 2015 in Hamme

- Verder werden veel afspraken per email geregeld.

http://www.erfgoedbanklandvandendermonde.be/


12 Jaarverslag 2015

2.2. Communicatie


- Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid



geven

Krijtlijnen:

- Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling



Partners: Oost-Vlaamse erfgoedcellen, PACKED, VIAA, Provincie Oost-Vlaanderen, De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie en aanbod (gemeenschap- en cultuurcentra),

particulieren, heemkringen en andere erfgoedverenigingen, vrijwilligers



4 Erfgoedbank: opvolging technische aspecten eigen systeem zoals updates en gebruiksvriendelijkheid

Er gebeurden 2 updates van het systeem Mediahaven: begin van 2015 en midden 2015

Zie 3 Erfgoedbank: opvolgen algemene communicatie

4 Erfgoedbank: begeleiden vrijwilligers

- Aantal vrijwilligers actief voor de erfgoedbank: 8

- 1 vrijwilliger werkte van thuis uit en scande met de mobiele scanner van de erfgoedcel beeldmateriaal dat zelf gedigitaliseerd kon worden.

- Van de 8 vrijwilligers zijn er 2 gestart in 2015. Ze kregen een opleiding van de erfgoedconsulent om zich in te werken in het databanksysteem.

4

Erfgoedbank: opvolging omzetting systemen met het oog op geïntegreerde erfgoedbanken

- Net als de andere Oost-Vlaamse erfgoedcellen nam de Erfgoedcel Land van Dendermonde met de Provincie Oost-Vlaanderen deel aan het traject dat de

mogelijkheden onderzocht om op termijn de eigen erfgoedbanken en Erfgoedinzicht te laten samenvloeien.

Overlegmomenten:

⦁ Dinsdag 10 maart 2015: specifiek rond afstemming Erfgoedinzicht en erfgoedbanken

⦁ Donderdag 24 september 2015: als agendapunt in het regelmatige overleg tussen de provincie en de erfgoedcellen

- Voor meer afstemming tussen hun diverse erfgoedbanken en met het oog op een goedkopere storage/hosting overlegden de erfgoedcellen op regelmatige

basis met het VIAA tijdens COP Digi.

Overlegmomenten: bijlage 8


14 Jaarverslag 2015 5 Opmaak en opvolging van een communicatieplan

- De Erfgoedcel Land van Dendermonde heeft zich in 2015 als merk sterker geprofileerd via haar eigen communicatiekanalen.

1. Flyer

In het voorjaar van 2015 werd een nieuwe flyer verspreid, aangepast aan de beleidsperiode 2015-2020.


Daarnaast kreeg iedere gemeente een pdf-versie om zelf af te drukken.

2. Nieuwsbrief

In mei 2015 werd een nieuw systeem voor de nieuwsbrief in gebruik genomen (mailchimp). Het oude adressenbestand van de nieuwsbrief is tegelijkertijd

geoptimaliseerd. Nieuwe contactpersonen werden systematisch ingevoerd en verouderde mailadressen verwijderd of aangepast. In haar nieuwsbrief

bericht de erfgoedcel niet enkel over de eigen werking of interessante items voor de geïnteresseerden (zoals vormingen, studiedagen, …). Er is ook een luik

voorzien om de erfgoedactiviteiten van stakeholders binnen het Land van Dendermonde te communiceren. De nieuwsbrief wordt maandelijks verstuurd.

Aantal verzonden nieuwsbrieven in 2015: 12 (sinds mei via mailchimp)

Aantal abonnees (eind 2015): 1953

Aantal geopende nieuwsbrieven per zending (sinds mei): gemiddeld 31,21%

Aantal gelinkte items die werden aangeklikt: gemiddeld 5,1%

3. Facebook

De erfgoedcel benutte dagelijks haar facebookpagina als communicatiemiddel voor haar eigen activiteiten of werking, maar vooral ook om de werking en

publieksactiviteiten van het lokaal erfgoedveld te delen.

Aantal likes (eind 2015): 390


15 Jaarverslag 2015 5 +

zie 7

Opmaak en opvolging van een communicatieplan (vervolg)

- Externe communicatiekanalen

1. Zone C

2. Gemeentelijke infobladen

In het kader van haar publieksactiviteiten, voor oproepen rond vrijwilligers of materiaal deed de erfgoedcel een beroep op de gemeentelijke infokanalen.

⦁ Aankondiging en oproep intergemeentelijke Erfgoeddagactiviteit

⦁ Vermeldingen voor Tournée Volkscafé

⦁ Oproep vrijwilligers religieus erfgoed Wetteren

3. Pers

De erfgoedcel maakte en verstuurde persberichten wanneer er binnen haar werking of onder haar impuls belangrijke zaken gerealiseerd of gelanceerd

werden.

⦁ 18 mei 2015: artikel in Het Nieuwsblad over educatief spel Sint-Machariusprocessie Leerlingen Vrije Basisschool Laarne spelen educatief spel rond Sint-

Machariusprocessie

⦁ 26 mei 2015: artikel in Het Nieuwsblad over de reuzenapp Lebbeke Reuzen gevangen in een app

⦁ 27 mei 2015: artikel in Het Laatste Nieuws over de reuzenapp Lebbeke Nieuwe app zet reuzen in de kijker


16 Jaarverslag 2015 6 Website www.egclandvandendermonde.be

- Het contract met DigitalMind liep af eind 2014. Erfgoedcellen tekenden destijds hierop samen in. Reeds in 2014 werd een traject opgestart om (opnieuw)

samen te werken aan de ontwikkeling van een nieuwe website (gemeenschappelijke backend en verschillende frontend). De keuze viel uiteindelijk op een

wordpresswebsite. De Erfgoedcel Land van Dendermonde besliste om haar website niet zelf te bouwen, maar dit uit te besteden aangezien de knowhow

onder de personeelsleden minder aanwezig is en dit ook te veel tijd in beslag zou nemen.

- De nieuwe wordpresswebsite www.egclandvandendermonde.be is online sinds mei 2015. De website is een platform voor actuele en wisselende berichten

die vaak ook gelinkt worden aan de nieuwsbrief. Verder biedt de website ook alle informatie over de algemene werking van de erfgoedcel en de

contactgegevens.

Aantal unieke bezoekers (sinds lancering tot eind 2015): 5454

Aantal sessies: 7246

Aantal pagina’s: 14 775

Aantal pagina’s per sessie: 2,04

Gemiddelde duur sessie: 2min 11s

De bezoekers van de website gingen heel gericht op zoek naar informatie.

http://www.egclandvandendermonde.be/



17 Jaarverslag 2015 7 Zone C

- De gratis pagina waarover de erfgoedcel kon beschikken in Zone C werd steeds besteed aan de eigen werking. Ieder artikel bestond uit een beknopte tekst

vergezeld van een krachtig beeld.

Verschenen artikels:

⦁ Editie maart 2015: artikel over de erfgoedbank Erfgoedschatten. Digitaal grasduinen door het verleden

⦁ Editie juni 2015: artikel over de reuzenapp Reuzen in Lebbeke: Reuzentraditie 2.0

⦁ Editie september 2015: artikel over Tournée Volkscafé Ga mee op Tournée Volkscafé

⦁ Editie december 2015: artikel over vorming Leren archiveren. Verenigingsarchief zkt. archivaris (aankondiging vorming in 2016)

- Daarnaast liet de erfgoedcel haar activiteiten ook opnemen in de agenda of sprokkels (eerder korte vermeldingen).

8 Cultuurapp

De Projectvereniging Cultuurdijk onderzocht in 2014 de implementatie van een cultuurapp waarmee de cultuurliefhebber via de smartphone snel informatie over

activiteiten van de 5 cultuur- of gemeenschapscentra in het Land van Dendermonde kan terugvinden. De erfgoedcel voorzag budget om hier mee in te stappen en zo

haar publieksactiviteiten via de app bekend te maken. Tijdens de ontwikkeling van de app bleek dat deelname voor de erfgoedcel weinig meerwaarde zou bieden

gezien haar vrij beperkte aantal publieksactiviteiten. De erfgoedcel besliste dus (voorlopig) niet te investeren in dit communicatiemiddel. Het voorziene budget

werd gespendeerd aan andere inhoudelijke werking.


18 Jaarverslag 2015

2.3. Expertise





geven

Krijtlijnen:



Partners: erfgoedcellen, LEOV’s, heemkringen en andere cultureel-erfgoedorganisaties, Provincie Oost-Vlaanderen, stad Dendermonde, FARO, VormingPlus,

Vrijwilligersacademie, Archiefbank Vlaanderen en Honky Tank Jazz Club



9 Loketfunctie/Makelaarsrol

- Het erfgoedveld bevroeg de erfgoedcel steeds meer in 2015. Soms kon de erfgoedcel zelf de vraag beantwoorden. In andere gevallen werd de aanvrager

doorverwezen.

- De registratie van de uitgewisselde expertise werd optimaal geregistreerd. Er werden dossiers aangelegd om gelijkaardige vragen in de toekomst op een

zelfde manier te kunnen afhandelen.

- Aantal expertisedossiers: 61

- Expertiselijst: bijlage 7

10 Overlegplatformen (niet op initiatief van de erfgoedcel)

De personeelsleden namen deel aan diverse (vaste) overlegstructuren zowel op lokaal, intergemeentelijk, provinciaal als Vlaams niveau. Wie aan welk overleg

deelnam, was afhankelijk van het takenpakket en de expertise van het personeelslid. De overlegstructuren zoals collegagroepen zijn belangrijke instrumenten voor

de uitwisseling van kennis en voorbeeldprojecten of om zaken gezamenlijk aan te pakken.


11 Vorming

- De Erfgoedcel Land van Dendermonde voorzag vorming(en) voor haar erfgoedveld.

1. Workshop Groepsaanbod van verpakkings- en conserveringsmateriaal van de Provincie Oost-Vlaanderen: organisatie in samenwerking met

Transversale Cel Cultuur van de Provincie Oost-Vlaanderen en de Erfgoedcel Waasland

Maandag 4 mei 2015 in Zele

Aantal deelnemers: 11


20 Jaarverslag 2015 11 Vorming (vervolg)

- De Erfgoedcel Land van Dendermonde voorzag vorming(en) voor haar erfgoedveld.

2. Reuzenrepaircafé

Zaterdag 17 oktober 2015 in Wichelen

Programma: bijlage 12


3. Informeel brainstormmoment Zet je tanden in cultuureducatie: organisatie in samenwerking met de Stad Dendermonde

Woensdag 25 november 2015 in Dendermonde


Bij de vormingen werden geen OSCARs voorzien voor de deelnemers aangezien het moeilijk was om de competenties te bepalen.

4. Vorming Leren archiveren: verenigingsarchief zkt. archivaris

Eind februari 2016 plannen de erfgoedcellen Land van Dendermonde, Viersprong en LeieSchelde twee lesvoormiddagen rond verenigingsarchieven. Ze

werken hiervoor samen met Archiefbank Vlaanderen. Voor de communicatie worden VormingPlus en de Vrijwilligersacademie ingeschakeld. Het overleg

rond de inhoud en praktische zaken startte reeds op in 2015.



- Ook het personeel schaafde via vorming de eigen expertise en competenties bij om het cultureel-erfgoedveld zo goed mogelijk te kunnen ondersteunen.

1. Beleid

Vorming De uitdagingen van het leiderschap: organisatie FARO

⦁ Maandag 2 maart 2015 in Brussel

⦁ Maandag 30 maart 2015 in Brussel

⦁ Maandag 4 mei 2015 in Brussel

⦁ Maandag 1 juni 2015 in Brussel

⦁ Dinsdag 17 november 2015 in Brussel (opvolgmoment)

Vorming Jaaractieplannen en jaarverslagen: organisatie FARO

⦁ Vrijdag 16 januari 2015 in Brussel

2. Behoud en beheer

Studiedag Niet al goud wat blinkt? Waardering, selectie en afstoting van collecties: organisatie FARO en Interprovinciale Werkgroep Waardering en Selectie

⦁ Maandag 28 september 2015 in Mechelen

Ontmoetingsdag Oost-Vlaamse kerkbesturen: organisatie Provincie Oost-Vlaanderen

⦁ Donderdag 22 oktober 2015 in Waarschoot



3. Communicatie

Vorming Twitter: organisatie Publiek Centraal

⦁ Dinsdag 13 januari 2015 in Gent

⦁ Donderdag 12 februari 2015 in Gent

Vorming Sociale media. Facts & figures: organisatie FARO


Vorming Strategie: hoe begin ik er aan?: organisatie FARO


Vorming nieuwe wordpresswebsite www.egclandvandendermonde.be en mailchimpnieuwsbrief: organisatie Typografics

⦁ Dinsdag 24 februari 2015 in Hamme (opstart)

⦁ Donderdag 2 juli 2015 in Hamme

⦁ Vrijdag 2 oktober 2015 in Dendermonde (opvolging)

4. Educatie

Vorming Erfgoed en dementie: organisatie FARO

⦁ Woensdag 2 december 2015 in Wetteren



23 Jaarverslag 2015

2.4. Educatie




geven

Krijtlijnen:



Partners: LECA, Stedelijke Musea Dendermonde, Artevelde Hogeschool Gent, reuzenbeheerders Lebbeke en Hamme, gemeenten Lebbeke en Hamme, Overlegplatform

Cultuureducatie Dendermonde, Processiecomité Sint-Machariusprocessie Laarne, De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie en aanbod (gemeenschap- en cultuurcentra)



Zie 17 Educatiepakketten

12 Cultuurwijzer

De stad Dendermonde ontwikkelde een website met het cultuureducatieaanbod als vervanger van de papieren Dorstlesser. De erfgoedcel hielp bij de ontwikkeling

en kon van deze blijvende website gratis gebruik maken om haar educatief aanbod te promoten.

13 Cultuurmapje

De gemeenten binnen het Land van Dendermonde beschikken sinds 2014 over een cultuurmapje. Hierin kunnen leerlingen van het basisonderwijs hun ervaringen

rond cultuuractiviteiten kwijt. Het mapje is een initiatief van de Projectvereniging Cultuurdijk (communicatie en erfgoed) en de interlokale vereniging De Leesdijk.

Ook in 2015 betaalde de erfgoedcel haar bijdrage voor het verspreiden van een nieuwe lading cultuurmapjes.

Zie 1 www.kindereninbezetgebied.be

http://www.kindereninbezetgebied.be/


25 Jaarverslag 2015

3. Doelstellingen met betrekking tot de basisfuncties

S.D.1. Het Immaterieel Erfgoed (ICE) in het Land van Dendermonde is beter bekend en verbindt mensen.

O.D.1.1. Gemeenschappen hebben hun expertise rond ICE gedeeld, met bijzondere aandacht voor 3 thema’s (1. ambachten en industrieën; 2.

dialecten, volksliedjes en -verhalen; 3. feesttradities).






geven

Krijtlijnen:




Partners: Stokerijen, brouwerijen, particulieren, heemkringen, Archiefbank Vlaanderen, LECA, ETWIE, bloemencorso’s, Artevelde Hogeschool Gent, reuzenbeheerders Lebbeke

en Hamme, gemeenten werkingsgebied, Processiecomité Sint-Macharius Laarne, De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie en aanbod (gemeenschap- en cultuurcentra)



14 Start project Ambachten en Industrieën (in het kader van 2015 als Europees jaar van het Industrieel en Technisch erfgoed)

- Er werd ingezet op het in kaart brengen van ambachten en industrieën binnen het Land van Dendermonde met een focus op brouwerijen en stokerijen.

Lokale partners en erfgoedzorgers leverden de nodige informatie hiervoor aan.

- Op www.erfgoedbanklandvandendermonde.be werd een nieuwe collectie gelanceerd. De collectie telde eind 2015 476 beelden.

- Tijdens de lopende inventarisatie werden nog geen privéarchieven opgespoord voor registratie op Archiefbank Vlaanderen. Veel lokale brouwerijen

verdwenen reeds met de Eerste of Tweede Wereldoorlog waardoor het archief doorheen de decennia verspreid raakte onder de erfgenamen of zelfs is

verdwenen. Het was dus zeer moeilijk om tot nu toe (grotendeels) volledige privéarchieven terug te vinden.

- Tournée Volkscafé

In navolging van de succesvolle jaargangen in 2013 en 2014 reed opnieuw een bus 3 avonden op rij langs de gemeenten van het werkingsgebied. Deze keer

stopte de bus niet alleen aan volkscafés, maar per avond ook aan 1 brouwerij. Deze laagdrempelige activiteit ging door in november (Week van de Smaak

met als thema VergETEN). Het ABC van Tournée Volkscafé verscheen opnieuw. Deze erfgoeduitgave rond de bezochte locaties, het brouwers- of

stokersambacht en bier in het algemeen is uitgedeeld aan de deelnemers en te raadplegen via www.erfgoedbanklandvandendermonde.be.

⦁ Donderdag 12 november 2015


⦁ Vrijdag 13 november 2015


⦁ Zaterdag 14 november 2015


Flyer, affiche en Het ABC van Tournée Volkscafé: bijlage 14 en 15




27 Jaarverslag 2015 15 Rondreizende reuzententoonstelling

Voor de reuzenhappening op 14 september 2014 in Wichelen, het publieksmoment van het Reuzenjaar 2014, werd van de deelnemende reuzen een

reuzenpaspoort (op banner) gemaakt met daarop de basisinformatie over de reus en een QR-code die leidt naar beeldmateriaal van de reus op de erfgoedbank.

1. Voor de tentoonstelling Vier op een rij: de erfenis van studentenclub moeder Polydoor in Hamme ter gelegenheid van Erfgoeddag 2015 ontleenden de

organisatoren (Heemkring Osschaert, De Folklorische Vereniging Die Hamse Wuitens en IDPlus Kunstencentrum) de banners van reus Polydoor en zijn vierling.

2. Voor de lancering van de reuzenapp van Lebbeke tijdens de Minnestraatkermis (van 29 mei tot 1 juni 2015) zijn de banners van de Lebbeekse reuzen ontleend.

3. De banners van reuzen Marjaas en Schiperen Zot uit Opstal werden door de Opstalse Reuzengilde in het najaar opgesteld ter gelegenheid van een buurtfeest.

16 Werkgroep Bloemencorso’s

De erfgoedcel maakt deel uit van de Werkgroep Bloemencorso’s waarin ook LECA en de nog bestaande bloemencorso’s (Blankenberge, Sint-Gillis-Dendermonde,

Wommelgem, Loenhout, Ternat en Herckenrath en per uitbreiding ook nog het Nederlandse Zundert) zitten. De werkgroep werkt jaarlijks gezamenlijke

borgingsacties uit (waaronder Erfgoed in bloemen: een promotieactiviteit en persmoment in Blankenberge), doet aan expertise-uitwisseling, overlegt over de

rapportering naar de Vlaamse overheid en stelt een bloemencorsobrochure samen. In 2015 werd beslist een kleinere werkgroep op te richten die in de eerste helft

van 2016 een communicatieplan zal opmaken.

Vergaderdata:

- Woensdag 10 juni 2015 in Gent

- Woensdag 21 oktober 2015 in Gent

Het bloemencorso van Sint-Gillis-Dendermonde vierde in 2015 zijn 65-jarig jubileum. Naar aanleiding van deze verjaardag kwam er een bijzondere en uitgebreide

collectie op de erfgoedbank. De collectie van het bloemencorso telde eind 2015 1733 beelden.


28 Jaarverslag 2015 17 Educatiepakketten

De Erfgoedcel Land van Dendermonde ondersteunt (zowel inhoudelijk als financieel) voor iedere gemeente binnen haar werkingsgebied de uitwerking van een

educatiepakket. De vraag komt steeds vanuit het erfgoedveld zelf. Een aantal educatiepakketten is in 2014 opgestart en werd in 2015 afgewerkt en gelanceerd.

1. Sint-Machariusprocessie Laarne

Samen met de gemeente Laarne en op vraag van het comité dat de processie organiseert, ontwikkelde de Erfgoedcel Land van Dendermonde een spel rond de

processie voor het vijfde leerjaar. Het spel is opgevat als een quiz. De leerlingen leggen het parcours van de processie af op een spelbord, krijgen vragen en mogen

bij een juist antwoord een deel van het Sint-Machariusglasraam inkleuren. Het spel werd uitgetest door de leerlingen van de Sint-Machariusschool in Laarne op

woensdag 20 mei. Los daarvan werkten 2 studenten van de Artevelde Hogeschool in Gent een educatiepakket uit voor de kleuterklassen.

2. Reuzenapp Lebbeke

Op vraag van de gemeente Lebbeke, die de reuzen binnen haar grondgebied bij een jonger publiek meer bekend wil maken, lanceerde de Erfgoedcel Land van

Dendermonde een reuzenapp. De interactieve website www.reuzeninlebbeke.be leert kinderen via een ludieke manier kennismaken met 8 Lebbeekse reuzen:

Clement De Vos, Jef Tomat, Mie Spruyt, Rozeken, Doetjen, Basken, Lucky Willy en Prinjs van Wies. Na een goed antwoord kan de speler de juiste onderdelen

selecteren en zo de gevraagde reus correct samenstellen. De app is ontwikkeld voor de tweede graad van het basisonderwijs. Bij de app hoort ook een lesmap zodat

de kinderen tijdens een reuzenles voldoende informatie kunnen opsteken om het spel te spelen. De reuzenles in de Minnestraalschool vond plaats op vrijdag 29 mei

2015. De app is voorgesteld tijdens Minnestraatkermis in Lebbeke het laatste weekend van mei 2015.

3. Begijnhofgids Dendermonde

Nadat de oorspronkelijke grafisch ontwerper de opdracht had geannuleerd, werd het roer omgegooid. Het verhaal van het Begijnhof wordt nu verteld door de ogen

van een kat met 9 levens die zo ook de geschiedenis van deze unieke locatie doorloopt en ondertussen op zoek is naar een zilverschat. Naast het lees- en kijkboek

werd er ook een zoektocht uitgewerkt om de schat ter plaatse te ontdekken. Alle materiaal werd aangeleverd in het najaar van 2015 zodat de vormgever aan de

slag kon gaan. De lancering is verschoven naar de start van het nieuwe toeristische seizoen in april 2016.

http://www.reuzeninlebbeke.be/


29 Jaarverslag 2015 4. Reuzenapp Hamme

In november 2015 startten de voorbereidingen voor de Hamse reuzenapp www.reuzeninhamme.be naar analogie met de app van Lebbeke.

http://www.reuzeninhamme.be/


30 Jaarverslag 2015

O.D.1.2. De Projectvereniging Cultuurdijk heeft samen met het ICE-netwerk lokale ICE-gemeenschappen ondersteund en gestimuleerd om hun ICE

te borgen en door te geven, ook aan moeilijk te bereiken doelgroepen.






geven

Krijtlijnen:



Partners: LECA, Archiefbank Vlaanderen, Reuzen in Vlaanderen, particulieren en (cultureel-erfgoed)verenigingen, VormingPlus, bloemencorso’s, gemeenten Hamme en Zele,

Kardelen vzw, Unie voor Turkse Verenigingen, FARO, particuliere reuzenexperts



18 Tentoonstelling MIRAS: 50 jaar Turkse migratie - Zele en Hamme

De tentoonstelling, die in Zele liep van 17 tot en met 31 januari 2015, zette in op het bereiken van de bevolking in Hamme en Zele die van Turkse origine is. In beide

gemeenten maakt ze een aanzienlijk deel van de inwoners uit. Tegelijk bestond de mogelijkheid voor groepsbezoeken waarop ook scholen konden intekenen. De

tentoonstelling was het orgelpunt van een niet altijd even makkelijk traject waarin het cultureel erfgoed van de Turkse gemeenschap centraal stond. Aan deze

tentoonstelling was een tweede (foto)luik verbonden in De Wiek in Zele.

VormingPlus bood in Zele een bezoek aan de lokale moskee aan.

De individuele bezoekers werden niet geturfd.

Aantal klasrondleidingen: 11

Aantal leerlingen: 219

Zie 16 Werkgroep Bloemencorso’s

Zie 39 Stimuleren van erfgoedgemeenschappen om hun ICE te ontsluiten via een impuls binnen projectsubsidies

Projecten die inzetten op immaterieel erfgoed en/of 1 van de 3 thema’s waarrond de erfgoedcel in de beleidsperiode werkt, kregen volgens het reglement € 100

extra bij hun subsidieaanvraag.

Aantal projecten dat aan deze voorwaarde voldeed: 12 (ruim 70% van de aanvragen)

Zie 39 Stimuleren van projecten die inzetten op doelgroepenwerking via een impuls binnen projectsubsidies

Projecten die inzetten op doelgroepenwerking kregen volgens het reglement € 100 extra bij hun subsidieaanvraag.

Aantal projecten dat aan deze voorwaarde voldeed: 5 (29,4% van de aanvragen)



zie 17

Reuzen

In 2015 werd het netwerk van reuzenbeheerders, uitgebouwd in 2014, verder onderhouden. De erfgoedcel stimuleert de reuzenbeheerders verder om hun reuzen

en de reuzentraditie te bewaren. Tijdens het reuzenoverleg van 2014 hadden de reuzenbeheerders aangegeven dat zij graag met experts rond de tafel zouden

zitten die hen allerlei tips konden geven rond het praktische beheer van een reus of het behoud ervan. Om hieraan tegemoet te komen, organiseerde de erfgoedcel

het reuzenrepaircafé op 17 oktober 2015 in Wichelen.

Ook het ondersteuningsbeleid van de erfgoedcel werd extra in de kijker gezet om reuzenbeheerders nog meer hier naar toe te leiden. Er was ook ruimte voor

andere vragen en onderlinge expertise-uitwisseling waardoor het reuzenrepaircafé meteen als reuzenoverleg fungeerde.

De adressenlijst van reuzenbeheerders en de inventaris van reuzen zijn in 2015 verder op punt gesteld.


33 Jaarverslag 2015

O.D.1.3. Het ICE is geïnventariseerd, gedocumenteerd en duurzaam (digitaal) ontsloten.






geven

Krijtlijnen:



Partners: Provincie Oost-Vlaanderen, ICE-netwerk, ETWIE, Archiefbank Vlaanderen, (cultureel-erfgoed)verenigingen



20 Registreren van ICE-tradities op bestaande platformen

In 2015 werden hiervoor geen acties ondernomen wegens tijdsgebrek.

Zie 38

+ 39

Sensibiliseringsacties rond archief- en beeldmateriaal ICE-tradities om ze duurzaam te bewaren en te digitaliseren

1. Uitleendienst

2. Groepsaanbod verpakkings- en conserveringsmateriaal Provincie Oost-Vlaanderen promoten

3. Digitaliseringsprojecten

Projecten die inzetten op digitalisering en behoud, kregen € 100 extra bij hun aanvraag voor projectsubsidies.

Aantal projecten dat inzet op digitalisering: 6 (35% van de aanvragen)

Zie 1 +

14 +

16 +

19

Verder uitbouwen ICE-thema’s op www.erfgoedbanklandvandendermonde.be

- Reuzen en bij uitbreiding feesttradities zoals de Sint-Machariusprocessie in Laarne en het bloemencorso van Sint-Gillis-Dendermonde

- Ambachten en industrieën

- Topstukken

- Specifieke thema’s verbonden aan bijzondere momenten in het jaar of activiteiten

Zie 14 Registratie privéarchieven brouwerijen en stokerijen op www.archiefbankvlaanderen.be


http://www.archiefbankvlaanderen.be/


35 Jaarverslag 2015

S.D.2. Lokale collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties beschikken over een visie op behoud en beheer, en worden ondersteund

in de realisatie ervan.

O.D.2.1. De roerend-erfgoedcollecties van lokale cultureel-erfgoedorganisaties binnen het Land van Dendermonde en hun bewaartoestand zijn

geïnventariseerd.






geven

Krijtlijnen:



- Inzetten op lokale depotnoden

- Inzetten op religieus cultureel erfgoed



36 Jaarverslag 2015 Partners: Provincie Oost-Vlaanderen, Monumentenwacht Oost-Vlaanderen, Stedelijke Musea Dendermonde, Kerkraad en kerkfabrieken van Wetteren, Kerkbesturen van Opdorp

en Buggenhout, Kerkbestuur Moerzeke, Kerkfabriek Sint-Denijskerk Serskamp, intergemeentelijke archivaris, FARO, archiefdiensten Dendermonde en Wetteren, heemkringen,

Coördinerende Archiefdienst Vlaamse Overheid, Archiefbank Vlaanderen

NR. ACTIE

Zie 23 Traject visie collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties op behoud en beheer

21

Waarderingstraject Sint-Denijskerk Serskamp

In juli 2015 werd het waarderingstraject van de Sint-Denijskerk in Serskamp afgerond. Dit pilootproject, getrokken door de Provincie Oost-Vlaanderen, ging een

stap verder dan inventarisatie (die voor deze kerk al was afgerond). Om het traject vlot te laten verlopen, werden een stuurgroep en werkgroep opgericht. In de

werkgroep zetelden de consulent religieus erfgoed van de Provincie Oost-Vlaanderen (Laurence De Bolle), een vertegenwoordiger van de gemeente

(cultuurambtenaar Lut Fonteyn), de voorzitter van de kerkfabriek (Paul Matthijs) en een parochiaan met een grondige kennis van de geschiedenis van de kerk

(Hugo De Sutter). De coördinator van de erfgoedcel, die behoud en beheer in haar takenpakket heeft, maakte eveneens deel uit van de werkgroep.

De werkgroep waardeerde de kerkcollectie op basis van een nieuw uitgewerkt systeem (waarderingsfiche). De bedoeling was een onderscheid te kunnen maken

tussen stukken die belangrijk zijn voor de kerk en stukken die voor de kerk een mindere waarde hebben. Bij een eventuele herbestemming van de kerk kan er ook

doordacht met de herbestemming van de stukken worden omgegaan. Het bestuur van de Sint-Denijskerk diende een restauratiedossier in voor het interieur. Na de

restauratie is er in de kerk ruimte voorzien voor een opstelling van een deel van de collectie. Met het oog op deze erfgoedopstelling was het voor het kerkbestuur

belangrijk te weten welke stukken topstukken zijn en dus de moeite om te tonen.

Een stuurgroep bereidde indien noodzakelijk de bijeenkomsten van de werkgroep voor. De consulent religieus erfgoed van de Provincie Oost-Vlaanderen, de

voorzitter van de kerkfabriek en de coördinator van de erfgoedcel maakten deel uit van deze stuurgroep.

Het traject werd bij aanvang en na afloop gecommuniceerd via de pers. Via de gemeentelijke infokanalen bleven de inwoners op de hoogte van het

waarderingstraject.


37 Jaarverslag 2015 21 Waarderingstraject Sint-Denijskerk Serskamp (vervolg)

Vergaderdata stuurgroep:

- Vrijdag 9 januari 2015 te Gent

- Dinsdag 17 maart 2015 te Gent

- Donderdag 25 juni 2015 te Gent

Vergaderdata werkgroep:

- Woensdag 21 januari 2015 te Serskamp

- Woensdag 25 maart 2015 te Serskamp

- Woensdag 22 april 2015 te Serskamp

- Woensdag 11 juni 2015 te Serskamp

- Woensdag 8 juli 2015 te Serskamp


38 Jaarverslag 2015 22 Start inventariseren kerkelijke roerend-erfgoedcollecties Wetteren

Het kerklandschap evolueert grondig en snel. Veel kerkbesturen staan dan ook voor grote uitdagingen. In Wetteren sloten eind 2015 maar liefst 3 (Kwatrecht,

Christus Koning en Overschelde) van de 8 kerken. Tot voor kort was er nog maar weinig ingezet op inventarisatie: de meeste kerken bezaten een niet-

geactualiseerde inventaris uit de jaren 1980. In een aantal kerken was de laatste jaren een inventarisatie opgestart, maar die werd nooit afgerond. Een goede

inventaris is echter wel essentieel wanneer een kerk met sluiten wordt bedreigd en haar collectie een herbestemming moet krijgen.

In het voorjaar van 2015 riep de Kerkraad de hulp in van de consulent religieus erfgoed van de Provincie Oost-Vlaanderen. De erfgoedcel werd mee betrokken en

zo startte een grootschalig inventarisatietraject op.

Timing:

- Maandag 23 maart 2015 in Wetteren: infovergadering met de Kerkraad Wetteren over een plan van aanpak en de ondersteuning die de provincie en

erfgoedcel kunnen bieden tijdens een inventarisatietraject

- Vrijdag 8 mei 2015 te Gent: overleg tussen de provincie en de erfgoedcel over het plan van aanpak en timing

- Mei-september 2015: oproep voor vrijwilligers via flyers en affiches en via digitale kanalen gemeente (nieuwsbrief) en erfgoedcel (facebook, website en

nieuwsbrief)

- Dinsdag 22 september 2015 in Wetteren: infomoment voor vrijwilligers. Zowel de leden van de 8 kerkbesturen als de vrijwilligers die zich hadden gemeld,

ontvingen hiervoor een uitnodiging. De aanwezigen kregen informatie over het verloop van het traject en de wederzijdse verwachtingen en verplichtingen.

Er werd een definitieve vrijwilligerslijst aangelegd waarin vrijwilligers hun competenties en kerk van voorkeur konden aangeven.


39 Jaarverslag 2015 22 Start inventariseren kerkelijke roerend-erfgoedcollecties Wetteren (vervolg)

Timing:

- Maandag 10 oktober 2015 in Wetteren: opstartvergadering Christus Koning Wetteren en Heilig Hart Kwatrecht. Tijdens de opstartvergadering kregen de

vrijwilligers een rondleiding van leden van de kerkfabriek. Er werden praktische afspraken gemaakt voor de inventarisatie en materiaal ter beschikking

gesteld om de inventarisatieploeg te helpen (handleiding, doeken voor het fotograferen van de voorwerpen, inventarisatiefiches, …).

- Oktober-december 2015: de collecties van Christus Koning Wetteren en Heilig Hart Kwatrecht werden ter plaatse gefotografeerd en geïnventariseerd. Op

regelmatige tijdstippen ging de erfgoedcel langs om de inventarisatie op te volgen en eventuele vragen te beantwoorden.

- Donderdag 10 december 2015 in Wetteren: opstartvergadering Onze-Lieve-Vrouw ten Hemel Opgenomen in Overschelde

- Woensdag 16 december 2015 in Wetteren: opstartvergadering Sint-Theresia van het Kind Jezus in Overbeke

De inventarisatie in Overschelde en Overbeke start begin 2016.


40 Jaarverslag 2015 BKA1 Inventariseren bedreigde religieus roerend-erfgoedcollecties

1. Sint-Amanduskerk Opdorp (Buggenhout)

De pastorij van de Sint-Amandusparochie in Opdorp werd in 2015 verkocht. Een deel van de religieus-erfgoedcollectie was er ondergebracht wegens plaatsgebrek

in de kerk. Het ging om een grote hoeveelheid religieus textiel, een boekencollectie, een aantal beelden en relikwieën en processiestukken. De pastorij moest

leeggemaakt worden tegen midden augustus. Er was geen geactualiseerde inventaris voor handen.

Timing:

- Vrijdag 20 februari 2015 in Opdorp: eerste plaatsbezoek door de erfgoedcel op vraag van het kerkbestuur

- Donderdag 9 juni 2015 in Opdorp: tweede plaatsbezoek met de consulent religieus erfgoed van de Provincie Oost-Vlaanderen

- Maandag 27 juli 2015 in Opdorp: opmaken snelinventaris door de provincie, de erfgoedcel, de kerkfabriek en 2 vrijwilligers

- Dinsdag 11 augustus 2015 in Opdorp: klaarmaken van de collectie door de erfgoedcel voor transport naar het transitdepot in Ename

- Woensdag 12 augustus 2015 verhuis naar het transitdepot in Ename. Het transport gebeurde door de Technische Dienst van de gemeente Buggenhout

onder toezicht van de erfgoedcel. In Ename hielp de erfgoedcel de provincie bij de registratie van de collectie voor opname in het depot.

- September 2015: de collectie kreeg een behandeling in de anoxiekamer om ongedierte te doden

2. Sint-Niklaaskerk Buggenhout

Ook de pastorij van Buggenhout staat te koop. De kerkfabriek uitte haar bezorgdheid over de bestemming van een deel van de collectie en het archief dat er is

ondergebracht. Tijdens een plaatsbezoek op donderdag 9 juli 2015 bekeken de consulent religieus erfgoed van de Provincie Oost-Vlaanderen en de erfgoedcel de

collectie en maakten ze verdere afspraken met het kerkbestuur. Aangezien de verkoop in 2015 on hold is gezet, werd de situatie in de loop van het jaar wel verder

opgevolgd, maar acties werden nog niet ondernomen. De erfgoedcel digitaliseerde een aantal filmpjes en documenten uit het archief betreffende de processie rond

de Boskapel en ontsloot ze via www.erfgoedbanklandvandendermonde.be.



41 Jaarverslag 2015 BKA1 Inventariseren bedreigde religieus roerend-erfgoedcollecties (vervolg)

3. Sint-Pietersbanden Moerzeke (Hamme)

De gemeente vroeg het lokale kerkbestuur om de pastorij met het oog op een verkoop te ontruimen tegen eind 2015. Het archief was niet geïnventariseerd, maar

wel in goede staat. Het archief werd geïnventariseerd en verpakt in zuurvrij materiaal (35 zuurvrije dozen en 3 verhuisdozen buiten formaat met registers). De

gemeente Hamme toonde zich bereid dit archief in bruikleen te nemen voor onbepaalde tijd. Het kerkbestuur blijft dus eigenaar. Het archief kreeg onderdak in het

gemeentearchief zodat het interessante en ook oude archief (het oudste stuk dateert uit de 15de eeuw) lokaal toegankelijk is voor onderzoekers.

Timing:

- Dinsdag 28 augustus 2015: plaatsbezoek erfgoedcel met intergemeentelijke archivaris

- Woensdag 28 oktober 2015 in Moerzeke: uitwerken plan van aanpak door erfgoedcel en de intergemeentelijke archivaris

- Donderdag 6 november 2015 in Moerzeke: inventarisatie en verpakking kerkarchief door erfgoedcel, intergemeentelijke archivaris, kerkbestuur en 2

vrijwilligers

- Dinsdag 8 december 2015: overdracht van Moerzeke naar gemeentearchief Hamme

4. Sint-Ursmarus Baasrode (Dendermonde)

De consulent religieus erfgoed van de Provincie Oost-Vlaanderen verzocht de erfgoedcel om mee te helpen met de registratie van de religieus-erfgoedcollectie die

zich in de pastorij van Baasrode bevond. Wegens verkoop moest de pastorij ontruimd worden. De snelinventaris werd samen met Monumentenwacht Oost-

Vlaanderen en een vrijwilliger afgerond op woensdag 2 september 2015. In de Sint-Ursmaruskerk voorziet de kerkfabriek in 2016 opbergruimte om een deel van

de collectie onder te brengen. Een ander deel krijgt onderdak in het nieuwe secretariaat van de kerkfabriek.

Zie 24 Traject gemeentearchieven


42 Jaarverslag 2015

O.D.2.2. Een groot deel van de lokale collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties heeft een (eigen) collectieplan in afstemming met elkaar en

in overleg met de cultureel-erfgoedcel en andere relevante partners.




Krijtlijnen:





Partners: Stedelijke Musea Dendermonde, Provincie Oost-Vlaanderen, intergemeentelijke archivaris, FARO, archiefdiensten Dendermonde en Wetteren, heemkringen en andere

collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties, Coördinerende Archiefdienst Vlaamse Overheid, Archiefbank Vlaanderen, Heem- en Oudheidkundige Kring Berlare



23 Traject visie collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties op behoud en beheer

Heel wat cultureel-erfgoedorganisaties (zoals heemkringen) beheren een collectie. Die collectie groeit vaak organisch (bijvoorbeeld via schenkingen). Weinig

cultureel-erfgoedorganisaties beschikken over een collectieplan (met een aanwervings- en afstotingsbeleid en een visie op behoud en beheer) waardoor ze geen

collectieoverzicht meer hebben en kampen met plaatstekort. Veel collecties zijn ook niet goed geregistreerd. De erfgoedcel wil in de beleidsperiode 2015-2020

tijdens dit meerjarentraject enerzijds een aantal pilootprojecten opzetten om met collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties een collectieplan te

ontwikkelen en anderzijds wil ze bekijken of er rond behoud en beheer op termijn een intergemeentelijke visie mogelijk is.

Midden december 2015 bezorgde de erfgoedcel aan een 150-tal erfgoedzorgers een enquête om te peilen naar de inhoud, omvang en toestand van hun collecties,

hun depotwerking en de interesse in een intergemeentelijk depot. De bevraging loopt tot midden februari 2016. De resultaten worden gebruikt om het traject beter

af te stemmen op de noden en verwachtingen van lokale collectiebeherende instellingen.

Bevraagde erfgoedzorgers: gemeenten, OCMW’s, heemkringen, reuzenverenigingen, musea, archieven en andere collectiebeherende organisaties.

24 Traject gemeentearchieven

De intergemeentelijke archivaris was met werkingsmiddelen van de Vlaamse Overheid in dienst van de erfgoedcel tot en met 31 maart. Zij zette tot dan in op het

inventariseren van wat er zich in de gemeentelijke depotruimtes aan cultuurhistorisch archief bevindt. Daarnaast werkte ze met een team van vrijwilligers in

iedere gemeente aan het optimaliseren van de depotruimte (opruimacties, trash days) zodat de ruimte enkel nog plaats biedt aan gemeentearchief. Als verslag van

een jaar werken publiceerde de erfgoedcel een logboekje waarin de intergemeentelijke archivaris haar expertise rond de opstart van intergemeentelijk

archiefbeheer en de bijhorende vrijwilligerswerking deelt (bijlage 10). Het logboekje is digitaal terug te vinden via de website van de erfgoedcel. Daarnaast werden

een 100-tal exemplaren gedrukt en verspreid onder belanghebbenden zoals de lokale besturen, de gemeentearchieven, andere intergemeentelijke archivarissen,

FARO, Archiefbank Vlaanderen, collega-erfgoedcellen, …


44 Jaarverslag 2015 24 Traject gemeentearchieven (vervolg)

Sinds 1 april is de intergemeentelijke archivaris nog steeds in dienst, maar worden haar loon- en werkingsmiddelen betaald door de gemeenten die op haar een

beroep willen doen. Hiervoor betalen ze een extra bijdrage los van hun inbreng voor cultureel erfgoed. Vanaf april zette ze verder in op behoud en beheer van het

statisch archief (archief met cultuurhistorische waarde), maar haar takenpakket verruimde met specifieke projecten per gemeente en ook de aanpak van het

dynamisch en semidynamisch archief (mappenstructuur).

De nauwe samenwerking met de erfgoedcel bleef gegarandeerd zoals ondersteuning bij Erfgoeddag 2015, medewerking aan andere inhoudelijke projecten en het

helpen uitbouwen van expertise en netwerken rond vrijwilligers en behoud en beheer. Ook bij projecten of situaties waarin niet-gemeentelijk archief centraal staat,

werd haar expertise ingeschakeld.

De intergemeentelijke archivaris trekt sinds 2015 ook de Denktank Archieven die in 2015 3 keer samenkwam. De Denktank Archieven is een overlegplatform rond

archiefwerking waarin de intergemeentelijke archivaris, de erfgoedcel (coördinator) en de archivarissen van de stad Dendermonde en de gemeente Wetteren

zetelen. Daarnaast nemen ook verschillende experts deel aan dit overlegorgaan: Anne-Cathérine Olbrechts (depotconsulent Provincie Oost-Vlaanderen), Bart De Nil

(stafmedewerker FARO), Sabrina Ospazi (Coördinerende Archiefdienst Vlaanderen) en Sophie Bossaert (Archiefbank Vlaanderen).

Overlegmomenten:

- Dinsdag 3 februari 2015 in Wetteren

- Woensdag 22 april 2015 in Dendermonde

- Vrijdag 25 september 2015 in Wetteren

Zie 39 Subsidies groepsaanbod verpakkings- en conserveringsmateriaal Provincie Oost-Vlaanderen



zie 23

Opstart museumoverleg

De opstart van een museumoverleg wordt gekoppeld aan de resultaten van de enquête gevoerd bij de collectiebeherende organisaties en zal dus pas in 2016

plaatsvinden.

De Erfgoedcel Land van Dendermonde is sinds 2015 wel betrokken bij het hernieuwingstraject van de Stedelijke Musea Dendermonde. De Stedelijke Musea

herbekijken hun collecties, depot- en publieksruimten. Een groep experts ondersteunt dit traject inhoudelijk. Met het oog op nieuwe depotruimte is de erfgoedcel

bevraagd om te bekijken of er binnen haar werkingsgebied interesse is voor een intergemeentelijk depot. Die vraag werd meteen verwerkt in de enquête die de

collectiebeherende organisaties medio december kregen toegestuurd.

Vergaderdata:

- Maandag 30 november 2015 in Dendermonde: eerste vergadering veranderingstraject gericht op collecties en publieksruimten

- Woensdag 9 december 2015 in Dendermonde: vergadering met de Provincie Oost-Vlaanderen rond depotruimten Stedelijke Musea

Zie 39 Ondersteuning van collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties met een kwaliteitslabel en ingedeeld op lokaal niveau

26 Begeleiding van collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties bij het behalen van een kwaliteitslabel

De erfgoedcel zet zich in om collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties te begeleiden bij het aanvragen van een kwaliteitslabel.

Wanneer het een organisatie betreft die niet onder het bestuurlijke gezag van een gemeente uit het werkingsgebied valt, zal de erfgoedcel een reglement voor

financiële ondersteuning uitwerken. De situatie heeft zich in 2015 niet voorgedaan.


46 Jaarverslag 2015

O.D.2.3. Meer roerend-erfgoedcollecties zijn (digitaal) toegankelijk voor een breder publiek.




Krijtlijnen:




Partners: Provincie Oost-Vlaanderen, Oost-Vlaamse erfgoedcellen, LECA, Archiefbank Vlaanderen, Erfgoedinzicht, gemeenten van het werkingsgebied, particulieren en

(cultureel-erfgoed)organisaties



Zie 14

+ 19-

22 +

BKA

Inzetten op en koppeling aan bestaande erfgoeddatabanken

Zie 4 Proactief werken aan een nieuwe erfgoedbank

Zie 27 Trajectsubsidies collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties zonder kwaliteitslabel

Zie 4

Verder uitbouwen van www.erfgoedbanklandvandendermonde.be rond thema’s:

- Kranten

- Topstukken

- Ambachten en Industrieën

- Reuzen

- Eerste Wereldoorlog



48 Jaarverslag 2015

S.D.3. Meer vrijwilligers zetten zich op een deskundige manier in voor cultureel erfgoed.

O.D.3.1. Niet-professionele cultureel-erfgoedactoren zijn versterkt in hun werking door de actieve expertisedeling met professionele spelers. De

bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren wordt hierbij meer ingezet.





geven

Krijtlijnen:



Partners: erfgoedcellen, Stedelijke Musea Dendermonde, archiefdiensten Wetteren en Dendermonde, LEOV’s, vrijwillige lokaal-erfgoedveld (georganiseerde en particuliere

vrijwilligers)



Zie 39 Ondersteuning van collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties met een kwaliteitslabel en ingedeeld op lokaal niveau.

27 Trajectsubsidies collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties zonder kwaliteitslabel

De erfgoedcel wil per jaar maximaal 2 collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties die geen kwaliteitslabel hebben, stimuleren om het behoud en beheer van

hun collecties te optimaliseren en/of beter in te zetten op publiekswerking. Aan het traject is niet alleen financiële ondersteuning verbonden. De erfgoedcel zet ook

eigen personeel in om het traject mee te begeleiden.

In 2015 tekende enkel de Heem- en Oudheidkundige Kring Berlare hierop in naar aanleiding van een grote schenking ambachts- en huishoudvoorwerpen (collectie

Adam). De hoeveelheid en diversiteit aan objecten stelde de heemkring praktisch voor een aantal problemen: ze kampte met plaatsgebrek, had geen idee hoe ze

dergelijke omvangrijke collectie moest inventariseren en waarderen en miste expertise rond het behandelen van de objecten (bestaande uit diverse materialen)

voor een duurzame preservatie. De depotconsulent van de Provincie Oost-Vlaanderen bekeek samen met de erfgoedcel en de heemkring hoe de ruimte het best

werd ingericht en welke behandelingen de objecten nodig hadden. Er volgden afspraken rond de registratie. De erfgoedcel volgde de inventarisatie en inrichting

van de depotruimte verder op tijdens maandelijkse bezoeken. Ze bood ondersteuning bij het fotograferen van de objecten. Het traject loopt tot de zomer van 2016.

De heemkring maakt van het traject gebruik om ook na te denken over de rest van haar collectie en daarrond een collectieplan te ontwikkelen.

Zie 26 Begeleiden bij behalen kwaliteitslabel


50 Jaarverslag 2015 28 Uitwerken van een vrijwilligersbeleid

Steeds meer vrijwilligers vinden hun weg naar het cultureel-erfgoedveld. Ook de Erfgoedcel Land van Dendermonde kon ondertussen rekenen op een groep van

vrijwilligers, vooral voor de erfgoedbank. Een vrijwilligersvisie moet de erfgoedcel een leidraad bieden om elke vrijwilliger op dezelfde manier te behandelen,

wederzijdse verwachtingen en plichten schetsen en er voor zorgen dat de vrijwilliger een belangrijke en gewaardeerde schakel binnen haar werking wordt. De

visie kan als voorbeeld dienen voor andere cultureel-erfgoedorganisaties binnen de regio of voor de andere intergemeentelijke samenwerkingsverbanden binnen

het Land van Dendermonde die werken met vrijwilligers.

De uitwerking van deze visie is verschoven naar 2016. De erfgoedcel gaat voor deze visie te rade bij collega-erfgoedcellen die een gelijkaardig traject hebben

afgelegd.

Zie 11 Uitreiken OSCARs als bewijs van verworven competenties


51 Jaarverslag 2015 Zie 11 Vormingen

Zie 39 Subsidie voor periodieke heemkundige publicaties

Zie 9 Loketfunctie

De erfgoedcel vervulde ook in 2015 haar loketfunctie. De personeelsleden gingen daarnaast zelf regelmatig langs bij de stakeholders in het werkingsgebied. Dit op

vraag van de stakeholders indien zij specifieke vragen of problemen hadden. Plaatsbezoeken gebeurden soms ook op vraag van de erfgoedcel om bijvoorbeeld

persoonlijk meer verduidelijking te geven bij het gebruik van de erfgoedbank, nieuwe subsidiereglementen, … Ook wanneer er expertise werd gevraagd rond het

behoud en beheer van erfgoed (bijvoorbeeld processie- of fanfarevlaggen, textiel in een heemkundig museum), ging een personeelslid van de erfgoedcel ter plaatse

al dan niet in het gezelschap van een expert zoals de depotconsulent van de Provincie Oost-Vlaanderen.


52 Jaarverslag 2015

O.D.3.2. Vrijwilligers zijn structureel en inhoudelijk betrokken bij het cultureel-erfgoedbeleid in het Land van Dendermonde.




Krijtlijnen:



Partners: lokale cultureel-erfgoedveld, erfgoedcellen, lokale cultureel-erfgoedveld, Buggenhoutse dialectenexperts, Processiecomité Sint-Macharius Laarne, reuzenbeheerders

van Hamme en Lebbeke, gemeenten Berlare, Buggenhout, Laarne, Hamme en Lebbeke

NR. ACTIE

29 Netwerk- en bedankingsmoment vrijwilligers/vrijwilligersoverleg

Voor de vrijwilligers werd in 2015 geen apart bedankings- en netwerkmoment voorzien. Ze kregen een uitnodiging om samen met hun partner gratis mee te gaan

op een van de busritten van Tournée Volkscafé. De uitnodiging gold ook voor de vrijwilligers die werkzaam zijn voor de intergemeentelijke archivaris.

Aantal deelnemende vrijwilligers: 9

Tijdens de Week van de Vrijwilliger kregen de vrijwilligers een bedankingskaartje.

30 Mailinglijst experts: Raad der Erfgoedwijzen

Dit adressenbestand met experts wordt aangelegd in 2016. Uiteraard hield de erfgoedcel in 2015 wel contactgegevens bij van experts, maar er is nog niet actief

ingezet op de uitbouw van het bestand.


53 Jaarverslag 2015 Zie 28 Vrijwilligersbeleid

Zie 2 Ondersteuning Erfgoeddag: regionale erfgoeddagbrochure

Zie 19 Reuzenoverleg

Zie 25 Museumoverleg

Zie 1

Oorlogskrant

De inhoud werd gedeeltelijk voorzien door vrijwilligers.

Zie 17 Erfgoededucatie

De ontwikkeling van erfgoededucatiepakketten gebeurde op vraag en ter ondersteuning van het lokale erfgoedveld.

Zie 5

Erfgoedcommunicatie

Het vrijwillige cultureel-erfgoedveld werd betrokken bij de communicatie vanuit de erfgoedcel. De erfgoedcel bood de mogelijkheid om via haar

communicatiekanalen de werking of activiteiten van het lokale erfgoedveld kenbaar te maken.


54 Jaarverslag 2015 BKA2 De Erfgoedcel Land van Dendermonde sluit aan bij diverse projectmatige vrijwillige of professionele overlegstructuren.

De erfgoedcel werd vaak gevraagd om deel te nemen aan projectmatige overlegstructuren voor inhoudelijke input. Dergelijke overlegstructuren leverden de

erfgoedcel veel expertise op die ze elders in haar werkingsgebied kan inzetten bij het uitwerken van haar toekomstige beleid en werking.

Overlegstructuren:

- Berlare: herinrichting Museum Donkmeer

- Buggenhout: Biggenaats dialectwoord van het jaar

- Dendermonde: cultuureducatie, cultuureducatie in de vrije tijd, veranderingstraject Stedelijke Musea

- Hamme: werkgroep reuzenapp

- Laarne: werkgroep educatiepakket Sint-Machariusprocessie

- Lebbeke: werkgroep reuzenapp


55 Jaarverslag 2015

S.D.4. De Projectvereniging Cultuurdijk heeft haar eigen werking geoptimaliseerd met aandacht voor duurzaamheid.

O.D.4.1. Het netwerk tussen de professionele spelers (bib’s, GC’s, CC’s en de cultureel-erfgoedcel) in het intergemeentelijk beleidsdomein cultuur is

versterkt binnen het Land van Dendermonde.



- De mogelijkheid onderzoeken van een hogere financiële inbreng door de deelnemende gemeenten

Krijtlijnen:



Partners: De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie en aanbod (gemeenschap- en cultuurcentra), Provincie Oost-Vlaanderen, gemeenten werkingsgebied



31

Eigen opgerichte overlegplatformen als instrument om vinger aan de pols te houden

- In het kader van een nauwere samenwerking en afstemming tussen cultuur, erfgoed en bibliotheken is eind 2013 een werkgroep opgericht met

vertegenwoordigers van de 3 pijlers. Die werkgroep realiseerde de aanzet voor een gezamenlijk beleidsplan dat in het najaar van 2015 ter kennisgeving

aan de Raad van Bestuur is voorgelegd. Dit beleidsplan zal de basis vormen om gezamenlijke acties te formuleren voor de komende jaren.

- De ambtenaren uit het werkgebied zijn een belangrijke reflectiegroep voor de erfgoedcel. Ze zorgen voor de doorstroom van de erfgoedcel naar het lokale

erfgoedveld en de lokale besturen en de doorstroom van het lokale erfgoedveld en de lokale besturen naar de erfgoedcel. Een maandelijkse bijeenkomst

(behalve in de zomer) is van essentieel belang voor een goede bilaterale communicatie. Indien er tussentijds opvolging of advies is vereist, wordt de

Stuurgroep Erfgoed per mail gecontacteerd. De stuurgroep bestaat enkel uit ambtenaren. Verschillende pogingen om ook vrijwilligers te laten aansluiten,

bleken niet succesvol gezien het tijdstip van vergaderen (overdag) en de frequentie.


32 Koppeling van de Raad van Bestuur van Cultuurdijk aan de Beheerraad van De Leesdijk

Zie 5 Inzet op een betere gezamenlijke communicatie

Zie 24 Traject Gemeentearchieven


57 Jaarverslag 2015

O.D.4.2. Met haar lokale cultureel-erfgoedveld en met de brede cultureel-erfgoedsector (buiten de regio) heeft de projectvereniging duurzame

relaties opgebouwd.




Krijtlijnen:



Partners: LEOV’s, erfgoedcellen, FARO, reuzenbeheerders, Raad der Erfgoedwijzen, heemkringen en andere vrijwillige erfgoedorganisaties , cultureel-erfgoedveld

NR. ACTIE

Zie 9 +

vaste en

personeels-

kosten

Plaatsbezoeken binnen het Land van Dendermonde aan de cultureel-erfgoedpartners om vinger aan de pols te houden

Zie 10 Overlegplatformen (niet op initiatief van de erfgoedcel)

Zie 24 + 30

+ 31

Eigen opgerichte overlegplatformen als instrument om vinger aan de pols te houden


58 Jaarverslag 2015

O.D.4.3. De interne werking heeft oog voor professionele, sociale en ecologische duurzaamheid.





- De mogelijkheid onderzoeken van een hogere financiële inbreng door de deelnemende gemeenten


geven

Krijtlijnen:






Partners: erfgoedcellen en andere intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, vrijwilligers, De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie en aanbod (gemeenschap- en

cultuurcentra)



33 Personeelsbeleid

- De Raad van Bestuur nam de beslissing om het contract van de erfgoedconsulent educatie en projectwerking niet meer te verlengen. Haar contract liep ten

einde op 31 december 2015. In het kader van het gewijzigde personeelsbestand vanaf 1 januari 2016 werden eind 2015 nieuwe afspraken gemaakt rond

een herverdeling en verschuiving van de taken.

- Doorlopend probeerden de personeelsleden zo veel mogelijk hun werkprocessen uit te schrijven en te documenteren.

34 Financieel beleid

- Boekhouding: opvolging per kwartaal door een externe boekhouder

- Facturatie en betalingen: doorlopend opgevolgd

35

Zie 31

Inhoudelijk beleid

- Stuurgroep Erfgoed: maandelijks

- Teamoverleg: 3-wekelijks

- SWOT (cultuur, bib en erfgoed)



60 Jaarverslag 2015 36 Rapportering

- Het jaarverslag 2014 werd ingediend voor 1 april 2015.

- Het jaaractieplan 2015 werd ingediend begin juni (1 maand na de ondertekening van het nieuwe cultureel-erfgoedconvenant 2015-2020).

- In het kader van de reservevorming en -overschrijding rapporteerde de erfgoedcel tussen mei en augustus verschillende malen aan het Agentschap

Kunsten en Erfgoed. Opgevraagde facturen werden samen met een toelichting digitaal ter beschikking gesteld ten einde de definitieve afrekening voor de

beleidsperiode 2012-2014 te bekomen. Een bestedingsdossier voor de reserveopbouw werd voorbereid in december 2015 om in te dienen tegen eind

januari 2016.

- Raad van Bestuur en Dagelijks Bestuur


Zie 28 Vrijwilligersbeleid

Zie 5 Communicatieplan

37 Ecologische duurzaamheid

De personeelsleden proberen met kleine acties de ecologische voetafdruk van hun organisatie te verkleinen.


61 Jaarverslag 2015

4. Ondersteuning






geven

Krijtlijnen:




Partners: lokaal cultureel-erfgoedveld

NR. ACTIE

Zie

diverse

nrs.

Inhoudelijk

De inhoudelijke ondersteuning zit verweven in de volledige werking van de erfgoedcel.


62 Jaarverslag 2015 38 Logistiek

De uitleendienst van de erfgoedcel bestaat uit:

- Mobiele en uitleenbare A4-scanner met diverse functionaliteiten

- Vaste A3-scanner met diverse functionaliteiten

- 10 opnametoestellen (audio) verspreid over 4 locaties (Dendermonde, Laarne, Hamme en Wichelen) voor mondelinge geschiedenisprojecten

- Beamer en scherm

- Digitaliseringsapparaat videobanden

Aantal ontleningen mobiele scanner: enkel eigen gebruik via een vrijwilliger die voor de erfgoedcel thuis materiaal scant

Aantal ontleningen opnametoestellen: 2

Zie 5 Promotioneel


63 Jaarverslag 2015 39

Financieel

1. Projectsubsidies (op basis van een reglement)

Met het oog op de nieuwe beleidsperiode werden de reglementen voor projectsubsidies en eenmalige publicaties grondig geëvalueerd, samengevoegd en waar

nodig aangepast. Sinds 1 januari 2015 is het nieuwe projectsubsidiereglement dus in voege. Een aantal niet-dwingende voorwaarden (rond wetenschappelijkheid,

behoud en beheer, doelgroepenwerking, …) wegen iets zwaarder door.

Aantal projecten: 17

Totaalbedrag: €18 513

Overzicht van de gesubsidieerde projecten: bijlage 5

2. Subsidies voor periodieke publicaties (op basis van een reglement)

Dit nieuwe subsidiekanaal wil de kwaliteit en wetenschappelijkheid van periodieke publicaties stimuleren. De aanvragers krijgen een subsidiebedrag op basis van

voldane voorwaarden. Heemkringen die op deze subsidie een beroep wilden doen, brachten een dossier binnen ten laatste op 15 oktober. Begin november werden

de dossiers beoordeeld (in samenspraak met een externe beoordelaar van een collega-erfgoedcel) en de bedragen toegekend. Er is jaarlijks een subsidiebedrag

voorzien van €10 000, te verdelen volgens de voldane voorwaarden van alle aanvragers samen en de aanvragers apart.

Aantal gesubsidieerde periodieke publicaties: 12

Overzicht van de gesubsidieerde periodieke publicaties: bijlage 6


64 Jaarverslag 2015 39

Zie 27

Financieel (vervolg)

3. Subsidies voor het groepsaanbod van verpakkings- en conserveringsmateriaal van de Provincie Oost-Vlaanderen (op basis van een reglement)

- Dit reglement is niet gewijzigd sinds 2013. De erfgoedcel betaalt 50% van de aankoop terug voor erfgoedzorgers die niet onder het gezag van een gemeente

vallen.

Aantal intekenaars: 4

⦁ Castellum. Vereniging voor lokale geschiedenis van Kalken en Laarne

⦁ Museum Wauters-Van Bogaert Hamme

⦁ Heemkundige Kring Overmere

⦁ Kerkfabriek Sint-Denijs Serskamp

Totaalbedrag: € 316,40

- Zelf kocht de erfgoedcel ook zuurvrij materiaal aan om particulieren of organisaties te kunnen helpen op korte termijn wanneer ze een vraag hebben rond

behoud en beheer.

4. Trajectsubsidies collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties zonder kwaliteitslabel met focus op behoud en beheer en (hedendaagse)

publiekswerking (op basis van een dossier)


65 Jaarverslag 2015 Zie 26 5. Ondersteuning voor collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties met een kwaliteitslabel onder het bestuurlijke gezag van een gemeente binnen het

werkingsgebied (op basis van een convenant)

De Stedelijke Musea Dendermonde zijn een erkend museum dat lokaal is ingedeeld en beschikt over een kwaliteitslabel. Hierdoor is deze instelling uniek in het

Land van Dendermonde. De erfgoedcel wil de komende beleidsperiode de expertise van deze professionele speler – die een knowhow bezit die de erfgoedcel zelf

niet heeft – actief inzetten. In een jaarlijkse convenant zullen de erfgoedcel en de Stedelijke Musea vastleggen waarrond die expertise gebruikt zal worden. De

erfgoedcel geeft hiervoor in ruil een subsidie. Voor 2015 werd er geen convenant afgesloten aangezien er een personeelswissel plaatsvond binnen de directie en

het veranderingstraject werd opgestart. De erfgoedcel is wel nauw betrokken bij de werking van de Stedelijke Musea en het veranderingstraject en zal de expertise

opgedaan tijdens dit traject kunnen gebruiken voor de andere collectiebeherende actoren binnen haar werkingsgebied.


66 Jaarverslag 2015


Bijlage 1: Jaarrekening 2015

Bijlage 2: Interne balans

Bijlage 3: Historieken uitgaven en inkomsten

Bijlage 4: Accountantverslag

Bijlage 5: Register projectsubsidies

Bijlage 6: Register subsidies periodieke publicaties

Bijlage 7: Register expertise

Bijlage 8: Overzicht overlegstructuren


67 Jaarverslag 2015


Bijlage 9: Flyer Erfgoedcel Land van Dendermonde

Bijlage 10: Logboekje intergemeentelijke archivaris

Bijlage 11: Intergemeentelijke Erfgoeddagbrochure

Bijlage 12: Uitnodiging en programma reuzenrepaircafé

Bijlage 13: Postkaartenreeks brouwerijen

Bijlage 14: Flyer en affiche Tournée Volkscafé

Bijlage 15: Het ABC van Tournée Volkscafé

Cultureel-erfgoedconvenant Land van...

Documents

Transcript of Cultureel-erfgoedconvenant Land van...