Creativiteit in Wetenschap en Kunst Prof.Dr. Wiel Hoekstra, Zeist Prof.Dr. Marian C. Horzinek,...

Creativiteit in Wetenschap Creativiteit in Wetenschap en Kunsten Kunst

Prof.Dr. Wiel Hoekstra, ZeistProf.Dr. Wiel Hoekstra, ZeistProf.Dr. Marian C. Horzinek, BilthovenProf.Dr. Marian C. Horzinek, Bilthoven

……een dueteen duet

Utrecht, 2006 Marian C. Horzinek

Peter Paul Rubens (1577-1640) Peter Paul Rubens (1577-1640)


Wat is Creativiteit?Een eigenschap van organismen, die tot onverwachte oplossingen van problemen leidt Wat is een Probleem?Een probleem ontstaat, als een levend wezen een doel voor ogen heeft, maar niet weet hoe dit doel kan worden bereikt (Dunker, 1945)

Het probleem is van centrale betekenis: creatieve mensen zien een probleem, dat anderen niet opvalt


Het probleem: de toren moet niet kunnen…Het probleem: de toren moet niet kunnen…

De creatieve oplossing: een spiraalvormige weg naar de topDe creatieve oplossing: een spiraalvormige weg naar de top

““De toren van De toren van Babel”Babel”

Pieter Breughel Pieter Breughel 1525 - 15691525 - 1569


Wat is creativiteit niet?

““creatief met kurk”creatief met kurk” ““Bush Threatens Jail Time for Creative Bush Threatens Jail Time for Creative

Accountants” (Fox News)Accountants” (Fox News) ““Door jarenlange ervaring is Creatief NV Door jarenlange ervaring is Creatief NV

dé ideale partner voor uw communicatie dé ideale partner voor uw communicatie met de klant” (Full Service Web Design) met de klant” (Full Service Web Design)


Het probleem: sociaal engagement in een onnozel familieportretHet probleem: sociaal engagement in een onnozel familieportretDe creatieve oplossing: er is elders ook doelgerichte aandacht…De creatieve oplossing: er is elders ook doelgerichte aandacht…

““The Graham Children”The Graham Children”

William Hogarth (1697 – 1764) William Hogarth (1697 – 1764)


Creativiteit

is geen buitengewoon talent van enkele is geen buitengewoon talent van enkele mensen*, mensen*,

maar een fundamenteel element in het maar een fundamenteel element in het denkendenken

is daarom niet gedefinieerd door een is daarom niet gedefinieerd door een bijzonder denkproces, bijzonder denkproces,

maar door het resultaat (Weisberg, 1982)maar door het resultaat (Weisberg, 1982)

*Chimps: bananenprobleem; mierenprobleem*Chimps: bananenprobleem; mierenprobleem


““L’estate”L’estate”

Giuseppe ArcimboldoGiuseppe Arcimboldo (1527-1593)(1527-1593)


Het resultaat van een creatief proces

is in de wetenschap is in de wetenschap een inzicht, een theorie, een een inzicht, een theorie, een natuurwet (“global warming”, evolutietheorie, natuurwet (“global warming”, evolutietheorie, zwaartekracht)zwaartekracht)

is is conceptueelconceptueel gedefinieerd – door andere gedefinieerd – door andere wetenschappers te begrijpen, falsificeerbaar, wetenschappers te begrijpen, falsificeerbaar, reproduceerbaarreproduceerbaar

is in de kunst bijv. een schilderij, een gedicht, een is in de kunst bijv. een schilderij, een gedicht, een muziekstuk, een choreografiemuziekstuk, een choreografie

is is consensueelconsensueel gedefinieerd – geaccepteerd gedefinieerd – geaccepteerd door door andere kunstenaars, critici, jury’s, de “Nachwelt”andere kunstenaars, critici, jury’s, de “Nachwelt”


““Apparition d’un visage”Apparition d’un visage”

Salvador DalíSalvador Dalí

(1904-1989)(1904-1989)


Creativiteit en Originaliteit

Creativiteit is heuristisch: "a novel response that Creativiteit is heuristisch: "a novel response that solves a problem at hand" (Gilhooly, 1982), en solves a problem at hand" (Gilhooly, 1982), en daaromdaarom

onverwachtonverwacht niet algorithmisch, dusniet algorithmisch, dus onberekenbaaronberekenbaar

Serendipiteit (Horace Walpole, 1754) “…the the chance element in sparking creative thinking in chance element in sparking creative thinking in discovery and invention”discovery and invention”


René Magritte

(1898-1972)


Creativiteit en Originaliteit

OriginaliteitOriginaliteit was vroeger niet vast te stellen was vroeger niet vast te stellen

(herontdekking buskruit: China 10(herontdekking buskruit: China 10dede eeuw, eeuw, Africa 13Africa 13dede eeuw, Europa 14 eeuw, Europa 14dede eeuw) eeuw)

is heden objectiveerbaar: databanken, is heden objectiveerbaar: databanken, Internet – Internet – er is geen ruimte voor epigonale er is geen ruimte voor epigonale wetenschapwetenschap

is fenomenologisch onafhankelijk van is fenomenologisch onafhankelijk van creativiteit: de heruitvinding van het wiel is creativiteit: de heruitvinding van het wiel is een creatief proces!een creatief proces!


Maurits Cornelis Maurits Cornelis Escher Escher

(1898-1972)(1898-1972)


Kunst en wetenschappen:Kunst en wetenschappen:pro’s & con’spro’s & con’s

waarheidwaarheid schschoonheidoonheid bruikbaarheidbruikbaarheid

reductionismereductionisme verlies van het verlies van het

subjectievesubjectieve verlies van het verlies van het

transcendente, transcendente, demystificatiedemystificatie


Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet…


““Springbild”Springbild”


De De subjectieve subjectieve werkelijkheid berust op werkelijkheid berust op individuele waarnemingen:individuele waarnemingen:

hetzelfde fenomeen wordt op hetzelfde fenomeen wordt op verschillende manieren gezien en verschillende manieren gezien en beoordeeld, beoordeeld,

maar het ene is net zo werkelijk als het maar het ene is net zo werkelijk als het anderander


De wetenschappelijke ontdekking

is vandaag eerder een proces dan een is vandaag eerder een proces dan een gebeurtenisgebeurtenis

is vandaag eerder het resultaat van is vandaag eerder het resultaat van constante inspanning dan van een constante inspanning dan van een creatieve creatieve ‘strike of genius’‘strike of genius’

is vandaag eerder een groepsprestatie is vandaag eerder een groepsprestatie dan het werk van solistendan het werk van solisten


PythagorasPythagoras

Chartres, Chartres, XII.Jh.XII.Jh.


“Herontdekkingen”

komen – ondanks de “informatisering” – ook komen – ondanks de “informatisering” – ook nog vandag voornog vandag voor

zijn vaak het gevolg vanzijn vaak het gevolg van een introverte mentaliteieen introverte mentaliteitt een op één discipline beperkt managementeen op één discipline beperkt management het adagium het adagium de tijd is rijp…de tijd is rijp… (Wallace, (Wallace,

Darwin)Darwin)

De “creatieve”, sensationele, monolithische De “creatieve”, sensationele, monolithische ontdekking is meestal een “canard” ontdekking is meestal een “canard” ((cold fusioncold fusion, de Benveniste affaire), de Benveniste affaire)


Interdisciplinariteit Interdisciplinariteit in de wetenschap:in de wetenschap:

ImmunopathologieImmunopathologie PsychoneuroimmunologiePsychoneuroimmunologie Bionics: neuron-siliconBionics: neuron-silicon interface interface Bioethiek (Bioethiek (scientiascientia & humaniora& humaniora)) Epidemethologie (Epidemethologie (bestaat nog nietbestaat nog niet))


De vreze des heren is het begin van alle wijsheidDe vreze des heren is het begin van alle wijsheid

GregorMendel The Founder of Genetics

FinisFinis

Creativiteit in Wetenschap en Kunst Prof.Dr. Wiel Hoekstra, Zeist Prof.Dr. Marian C. Horzinek,...

Documents

Transcript of Creativiteit in Wetenschap en Kunst Prof.Dr. Wiel Hoekstra, Zeist Prof.Dr. Marian C. Horzinek,...