Inzet van psychofarmaca - drs. Liesbeth Hoekstra

Inzet van psychofarmaca tijdens de

behandeling van het jonge kind

Mw. L. Hoekstra

Kinder- en jeugdpsychiater

L. [email protected]

7/4/2016 www.karakter.com 2

Disclosure belangen spreker

(potentiële) belangenverstrengeling Geen

Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Bedrijfsnamen

Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële)

vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk …


BREXIT 1t/l

Medicatie bij jonge kinderen is soms noodzakelijk

Psychofarmaca bij jonge kinderen worden bij voorkeur ingesteld binnen een geïntegreerde

behandeling van de 2e of 3e lijns GGZ

Gestandaardiseerde oudervoorlichting over ADHD medicatie bij infants heeft veel voordelen

Het is belangrijk dat ouders, (para) medici en andere netwerkpartners weten waar ze op (mee)

kunnen letten tijdens de behandeling van methylfenidaat en risperidon

Take home message


Casus 1 Jorrit


Casus 2 Timo


Casus 1 Jorrit vs casus 2 Timo

• Doel: voorwaardenscheppend

• Discontinuïteit in de behandeling

• Prikkelbaarheid

• Doel: schoolse/didactische ontwikkeling en

sociaal-emotionele ontwikkeling stimuleren

• Continuïteit in de behandeling

• Slaapproblemen


Infant-psychiatrie

Snel verlopende ontwikkeling

Ontwikkelingsgebieden interfereren



Ontwikkelingsdomeinen


Doel van medicatie Verminderen ADHD-symptomen

• Verbeteren aandacht en concentratie

• Vermindering hyperactiviteit

• Vermindering impulsiviteit

Daarmee

• Ontwikkeling bevorderen

• Sociaal – emotioneel

• Cognitieve ontwikkeling (en schoolse

vaardigheden)

• (Motorische ontwikkeling)

• (Spraak/taal ontwikkeling)


stepped care en matched care

Medicatie bij jonge kinderen = anders

Farmacokinetiek

• Opname

• Verdeling

• Omzetting

• uitscheiding

Farmacodynamiek

• Gevoeligheid van de eindorganen voor de

geneesmiddelen


o.a. van den Brande, 2004

EMA: EU paediatric regulation; verplicht paediatric investigation plan (PIP)

Registratie, waivers (vrijstellingen) en deferrals (uitstelmogelijkheden)

www.ema.europa.eu >human medicine > paediatrics

PERS; atomoxetine (Eli Lilly); aripiprazol

Meer bijwerkingen, ernstiger, anders

Frequentie en soort psychotrope medicatie-gerelateerde AEs (3-7)E

0 sertraline, melatonine - - 27.7% MF - - 41.2% fluoxetine

stemmings impulsiviteit

verminderde eetlust slechte concentratie

Medicatie bij jonge kinderen = off-label


Lee, Williamson, 2015

http://www.ema.europa.eu/

http://www.karakter.com/

Controlled clinical trial: methylfenidaat is werkzaam in het verminderen van ADHD

symptomen bij kinderen van 3 – 5.5 jaar bij ernstige ADHD (Greenhill, 2006)

Adhd bij pre-schoolers blijft tijdens de schooljaren bestaan en vereist een langere

termijn van behandeling (Riddle, 2013)

Naturalistische follow-up studie van de kinderen die 3 jaar waren naar 6 jaar

Preschool ADHD Treatment Study


3 jaar 6 jaar

65% ADHD medicatie 69% ADHD medicatie

2/3 monotherapie

¼ geen medicatie

¼ gecombineerde behandeling

13% AP (vaak met MF) (10% ook PDD)

PDD: minder werkzaam, meer bijwerkingen

Follow-up 3 jaar 6 jaar


(Vitiello, 2015)

Off-label afspraken: zie bijv. www.kenniscentrum-kjp.nl

Zie ook bijvoorbeeld:

Practice parameter on the use of psychotropic medication in children and adolescents

(JAACAP 2009)

Practice parameter for the use of stimulant medication in the treatment of children,

adolescents and adults

(JAACAP; Greenhill 2002)

Regels en voorschriften


Het doel van de bijeenkomst is

• het verstrekken van informatie over de soorten medicatie, de werking en bijwerkingen

• ouders informeren over het vinden van goede aanvullende informatie

• ouders informeren over bijzonderheden bij medicatie aan jonge kinderen (zoals off-label

verstrekking)

• het geven van aanwijzingen aan ouders met betrekking tot het gebruik van medicatie die onder

de opiumwet valt (zoals Schengenverklaring)

• uitleg aan ouders over de werkwijze van de Zorglijn Infants met betrekking tot het snel en veilig

instellen van jonge kinderen en bespreken wat de gebruikelijke voortgang van de

medicamenteuze behandeling is na het instellen op medicatie.

Nevenwerking: ouders komen op vragen door vragen van anderen, gedeelde beleving, angsten

benoemen, beide ouders kunnen komen evenals relevante anderen(avonduur).

De mondelinge informatie (presentatie) gaat gepaard met schriftelijke informatie ter ondersteuning.

Gestandaardiseerde voorlichting over

ADHD medicatie bij infants


6 bijeenkomsten, ouders van 35 kinderen

Evaluatie van ouderbijeenkomst gemiddeld: 7.8 (1-10)

Verder werden de gemiddelde waardering op de volgende vragen gegeven (1-5)

De doelstelling van de bijeenkomst 4.5

De wijze van presenteren van de spreker 4.6

De spreker was inhoudelijk deskundig 4.6

De behandelde stof was relevant 4.5

Mijn kennis is toegenomen door deelname aan deze informatiebijeenkomst 4.3

Kortom: goede waardering, daarnaast efficiënt

Evaluatie van ouderbijeenkomst


ADHD-medicatie 1.

Methylfenidaat Kortwerkende vorm Ritalin®, Medikinet® (4 uur)

Langwerkende vormen Equasym®, Medikinet CR® (8 uur)

Concerta® (12 uur)

2.

Dexamfetamine

3.

Atomoxetine (Strattera®)


Psycho-

stimulantia

Belangrijkste bijwerkingen methylfenidaat - Eetlust vermindering

- Slaapproblemen

- Verhoging van bloeddruk

- Buikpijn

- Hoofdpijn

- Ontstaan of toename van tics

- Snel huilen

- Prikkelbaarheid


Eventueel hartfilmpje

De praktische kant - Startgesprek, ouder met kind.

- Telefonische controles en controles op locatie

- Als goed ingesteld en behandeling bij Karakter stopt: huisarts neemt de controles over (in

principe >6 jaar, anders in overleg)


Risperdal

• Autisme met gedragsproblemen >= 5 jaar

• In het bijzonder: disruptief gedrag

• Doel: prikkelbaarheid verminderen, aantal of

ernst van de disruptieve episode verminderen;

daarmee ontwikkeling bevorderen

www.kenniscentrum-kjp.nl

Bijwerkingen (o.m.)

• Toename van eetlust (veranderingen in samenstelling in

het bloed)

• Motorische bijwerkingen (akathisie, dystonie)

• Prolactineverhoging

Specifieke opmerkingen

www.farmacotherapeutischkompas.nl


De praktische kant - Startgesprek, ouder met kind (bij risperdal individueel)

- Telefonische controles en controles op locatie

- Protocol: bloedonderzoek

- Als goed ingesteld: punt ter discussie/ afweging


Medicatie bij jonge kinderen is soms noodzakelijk

Psychofarmaca bij jonge kinderen worden bij voorkeur ingesteld binnen een

geïntegreerde behandeling van de 2e of 3e lijns GGZ

Gestandaardiseerde oudervoorlichting over ADHD medicatie bij infants heeft veel

voordelen

Het is belangrijk dat ouders, (para) medici en andere netwerkpartners weten waar ze op

(mee) kunnen letten tijdens de behandeling van methylfenidaat en risperidon

Take home message


Hartelijk

Dank voor uw

aandacht


Inzet van psychofarmaca - drs. Liesbeth Hoekstra

Health & Medicine

Transcript of Inzet van psychofarmaca - drs. Liesbeth Hoekstra