CoRPS

Center of Research on Psychology in Somatic diseases

Schrik om het hart!

Dr. Annelieke Roest

Promotoren: Peter de Jonge, PhD Johan Denollet, PhD

Anxiety and Depression

In Coronary Heart Disease:

Annelieke M. Roest

CoRPS Coronaire hartziekten

CoRPS Achtergrond

• Hartziekten oorzaak van 30% sterfgevallen1

• Prevalentie depressie en angst

– Algemene bevolking, jaar: 6.1% en 10.1%2

– Hartpatiënten: 1.5 tot 2 maal verhoogd3

1Vaartjes et al. 2010; Hart- en vaatziekten in Nederland; de Graat et al. 2010 2NEMESIS-2: opzet en resultaten; 3Roest et al. 2010; Hart- en vaatziekten in Nederland

CoRPS

• Depressie en hartziekten

– Depressie verhoogd risico op incidente hartziekten

– Depressie cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit

• Angst en hartziekten???

van der Kooy et al. 2007 Int J Geriatr Psychiatry; Meijer et al. 2011 Gen Hosp Psychiatry; van Melle et al. 2004 Psychosom Med

CoRPS Inhoud

1. Angst en ontwikkeling coronaire hartziekten: een meta-analyse

2. Angstsymptomen en prognose na hartinfarct: een meta-analyse

3. Angststoornis en prognose na hartinfarct

CoRPS Achtergrond meta-analyse

• Integratie van studies met als doel met meer zekerheid een conclusie te trekken

• Poolen van effect sizes summary estimate

CoRPS

Angst en ontwikkeling CHZ?

CoRPS Methode

• Angst algemeen, paniek, fobieën, posttraumatische stress, zorgen maken.

• Literatuuronderzoek (1980-mei 2009)

• Inclusie criteria:

– Prospectieve studies van gezonde individuen

– Angst gemeten op baseline

– Eindpunt hartinfarct of cardiovasculaire mortaliteit

CoRPS

• 20 studies met 249.846 personen

• Gemiddelde follow-up: 11.2 jaar

• Significante associatie: 14 (70%)

• Significante gecontroleerde associatie: 10 (50%)

CoRPS Forest plot

CoRPS Resultaten

• Onafhankelijke associatie angst en incidente CHZ:

– HR: 1.26 (95% CI: 1.15-1.38; p<0.0001)

• Angst en cardiovasculaire mortaliteit:

– HR: 1.48 (95%CI: 1.14-1.92; p=0.003)

CoRPS Subgroep analyses

• Geen significante subgroup analyses

– Geslacht

– Follow-up periode

– Vormen van angst

CoRPS Beperkingen

• Heterogeniteit

• Validiteit van meetinstrumenten

• Publicatie bias

CoRPS Publicatie bias

-2,0 -1,5 -1,0 -0,5 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

Sta

nd

ard

Err

or

Log hazard ratio

Funnel Plot of Standard Error by Log hazard ratio

CoRPS Conclusie

Angst was een voorspeller van incidente CHZ en cardiovasculaire mortaliteit, oafhankelijk van demografische variabelen, biologische risicofactoren en gezondheidsgedrag.

Referentie:

Roest AM, Martens EJ, de Jonge P, Denollet J. Anxiety and Risk of Incident Coronary Heart Disease. JACC 2010; 56:38-46.

CoRPS

Angstsymptomen en prognose na infarct?

CoRPS Methode

• Literatuuronderzoek (1975-maart 2009)

• Inclusie criteria:

– Patiënten met een MI

– Angst(niet-specifiek) gemeten binnen 3 maanden

– prospectieve studies

– Eindpunt omvat mortaliteit of nieuw MI

CoRPS

• 12 studies met 5750 MI patiënten

• Gemiddelde follow-up: 2.6 jaar

• 5 (42%) analyses rapporteerden een significante associatie, 3 (25%) bleven significant na controle voor mogelijke confounders.

CoRPS Forest plot

CoRPS Resultaten

• Ongecontroleerde associatie angst en nieuwe events en mortaliteit:

– OR: 1.36 (95% CI: 1.18-1.56; p<0.0001)

CoRPS Beperkingen

• Ongecontroleerde analyses

• Publicatie bias

CoRPS Conclusie

• Post MI angst is geassocieerd met een 36% verhoogd risico op nieuwe events en mortaliteit

• Meer onderzoek is nodig in hoeverre deze relatie onafhankelijk is van traditionele risicofactoren

Referentie:

Roest AM, Martens EJ, Denollet J, de Jonge P. Prognostic association of anxiety post myocardial infarction. Psychosom Med 2010; 72:563-569.

CoRPS

Angststoornis en prognose na infarct?

CoRPS Methode

• depreMI studie

– 438 MI patiënten

– Follow-up 10 jaar

– GAS gemeten met CIDI

– cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit

CoRPS Tabel 1

No GAD GAD P

Age, mean 60.7 (11.4) 58.3 (10.9) 0.33

Male gender 334 (80.7) 20 (83.3) 0.75

LVEF<40 97 (23.5) 7 (29.2) 0.53

PTCA 100 (26.3) 1 (4.8) 0.03

History of MI 53 (12.8) 7 (29.2) 0.02

Depression 53 (12.8) 12 (50.0) <.0001

CoRPS Resultaten

0

10

20

30

40

50

60

70

GAD Depression

absent

present

CoRPS Resultaten

CoRPS Relatie GAS en prognose

Controle voor: HR (95% CI) p

Leeftijd, geslacht 1.94 (1.14-3.30) 0.01

Leeftijd, geslacht, LVEF 1.92 (1.13-3.28) 0.02

Leeftijd, geslacht, depressie 1.84 (1.06-3.09) 0.03

CoRPS Beperkingen

• Grootte steekproef

• Overlap symptomen GAS en hart

CoRPS Conclusie

Hartinfarctpatiënten met GAS hadden een bijna 2 keer verhoogd risico op morbiditeit en mortaliteit, onafhankelijk van ernst van de hartziekte en depressie

Referentie:

Roest AM, Zuidersma M, de Jonge P. Generalized anxiety disorder after acute MI as a predictor of cardiovascular events and all-cause mortality over 10 years. Br J Psychiatry; in press

CoRPS Mechanismen

• Biologische mechanismen:

– Hartslagvariabiliteit

– Inflammatie

– HPA-as

• Gedragsmechanismen:

– Roken

– Bewegen

– Dieet

CoRPS Betekenis voor praktijk

• Artsen dienen zich bewust te zijn van het verband tussen angst en hartziekten

• Angst kan effectief behandeld worden met medicatie en cognitieve gedragstherapie

• Behandeling van angst heeft gunstig effect op dagelijks functioneren en kwaliteit van leven

CoRPS

Bedankt voor uw aandacht.

Annelieke Roest

Interdisciplinair centrum voor psychiatrische epidemiologie

UMC Groningen

a.m.roest@umcg.nl

CoRPS

• Extra info 1e meta-analyse

CoRPS Questionnaires

• Diagnostic Interview Schedule (DIS)

• Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS)

• Edinburgh Depression Scale (EDS)

• DSM-IV criteria panic attacks

• State Trait Anxiety Index (STAI)

• Minnesota Multiphasic Personality Inventory (MMPI-2)

• General Well-Being Schedule (GWB)

• Crown-Crisp Index (CCI)

• Tension and Symptoms of Anxiety Scale

• General Health Questionnaire (GHQ-30)

• Single question

• Bradburn Worries Index

CoRPS Vragenlijsten angst na MI

• HADS-A (3x)

• STAI (7X)

• CBAHF

• SCL-90 (anxiety subscale)