Randmeerconcertbrief Seizoen 2011/12 nr. 3

Concert zaterdag 22 oktober 2011La Rondine

Programma 22 oktober 201 1

Over de musici

Toelichting door Hans Maas

Contactadressen en concertlocaties

Agenda seizoen 2011/2012

Bestelformulier seizoen 2011/2012

2

3

4-6

7

8

9

Inhoud

1

3e Randmeerconcert - seizoen 2011/2012zaterdag 22 oktober 2011 20.00 uur

Lukaskerk - Ermelo

La RondineJeannet Landré - fluit, Arco van Zon - hobo, Nancy Braithwaite, klarinet,

Jonathan Reeder - fagot, Sergei Dovgaliouk - hoorn, Mariken Zandvliet - piano

Alexandre Tansman Danse de la sorcière (1923)(1897-1986)

Vincent d’Indy Sarabande et menuet op. 72 (1918)(1851-1931)

Pierre Sancan Sonatine voor fluit en piano (1946)(1916-2008) - Moderato - Andante espressivo - Animé

Francis Poulenc Sextuor (1932-1939)(1899-1963) - Allegro vivace - Divertissement - Finale

~ pauze

Albert Roussel Divertissement, op. 6 (1906)(1869-1937)

Leo Smit Sextuor (1933)(1900-1943) - Allegro vivace - Lento - Vivace

Jean Françaix L’heure du berger (1947)(1912-1997) - Les vieux beaux - Pin-up girls - Les petits nerveux

12

La Rondine

La RondineAl sinds de Weense klassieken is de combinatie van blazers en piano bij componisten zeer geliefd. De meesterwerken van Mozart enBeethoven zijn voor velen een inspiratiebron geweest. Bij Rimski-Korsakov proef je de Romantiek met een Russisch sausje en in het latererepertoire komen de bijzondere Franse klankkleuren naar voren in werken van o.a. Poulenc, Françaix en Roussel. Dankzij de eindelozecombinatiemogelijkheden van duo tot en met sextet brengt ‘La Rondine’ boeiende en afwisselende programma’s.

‘La Rondine’ is het Italiaans voor de zwaluw, een vogel die van het ene land naar het andere reist, net als deze beroepsmusici uit allewindstreken. Zij hebben zich permanent in de Randstad gevestigd, waar zij actief deelnemen aan het Nederlandse muziekleven alsorkestmusicus, kamermusicus, conservatoriumdocent of correpetitor.

Mariken Zandvliet kreeg haar eerste pianolessen op zevenjarige leeftijd. Als veertienjarige debuteerde zij solistisch bij het GewestelijkOrkest van Zuid-Holland. Als docent en correpetitor is zij verbonden aan de conservatoria van Utrecht en Amsterdam, en zij speelt in diversekamermuziekensembles.

Jeannet Landré is begonnen als muziektherapeute alvorens zij studeerdeaan het Utrechts Conservatorium. Momenteel is zij verbonden aan de radio-orkesten bij het MCO in Hilversum, het Nederlands Blazersensemble en hetAsko/Schönberg Ensemble.

Sergei Dovgaliouk studeerde aan het conservatorium van zijngeboorteplaats Sint Petersburg. In 1980 was hij prijswinnaar in hetnationale muziekconcours van de Sovjet-Unie. Ook hij is tegenwoordigwerkzaam bij de verschillende radio-orkesten in Hilversum en bij hetAsko/Schönberg Ensemble.

Nancy Braithwaite studeerde aan de Eastman School of Music in de VS.Op haar drieëntwintigste werd ze benoemd tot soloklarinettiste van hetSavannah Symphony Orchestra. Zij is tegenwoordig als hoofdvakdocenteklarinet verbonden aan het Rotterdams Conservatorium.

Jonathan Reeder, geboren in New York, begon zijn muziek-studieaanvankelijk met klarinet en piano, maar koos op twaalfjarige leeftijd voorde fagot. Hij is al twintig jaar freelance fagottist in Nederland en België.Tevens vertaalt hij boeken en artikelen over muziek, en heeft drieNederlandstalige opera's in het Engels vertaald.

Arco van Zon studeerde hobo in Amsterdam en Salzburg bij Jan Spronk en Lothar Koch. Hij volgde een aantal masterclasses o.a. met Hande Vries, Maurice Bourgue, Hansjörg Schellenberger en het Ensemble Intercontemporain de Paris. Tijdens zijn studie behaalde hij de eersteprijs op het hoboconcours van de Stichting Jong Muziektalent Nederland. Met het Trio Triller won Arco de eerste prijs op het internationalekamermuziekconcours van Colmar, Frankrijk en met het Farkas Blaaskwintet behaalde hij in april 2004 de eerste prijs van het nationalekamermuziekconcours Almere. Sinds 1998 is hij als eerste hoboïst verbonden aan het European Union Chamber Orchestra, waarmee hij ooksolistisch optreedt. Zo speelde hij solo in Nederland, Duitsland, Engeland, Wales, Ierland, Spanje, Litouwen, Chili, Peru, Jordanië, Sri Lankaen Thailand. Sinds 2002 doceert Arco op de zomercursus Woudschoten.

3

De eerste helft van de twintigste eeuw was voor de muziek voor blazers en pianoeen ware bloeiperiode, vooral in Frankrijk. Het is dus geen toeval dat vijf van dezeven componisten die vandaag op het programma staan Fransen waren. Van deoverige twee was Tansman een Pool die het grootste deel van zijn leven in Frankrijkheeft gewerkt, en ook de Nederlander Leo Smit schreef zijn Sextuor in de jaren dathij in Parijs woonde.

Alexandre Tansman werd geboren in Łótź,dat toen lag in het gedeelte van Polen dat wasingelijfd in het rijk van de Russische Tsaar. Hijbegon al heel jong te componeren. Na zijnschooltijd studeerde hij piano en compositieaan de Frédéric Chopin Academie in Warschauen tegelijk rechten aan de universiteit. Beidestudies rondde hij in 1918 af. Nadat hij in 1919bij het eerste compositieconcours in de kers-verse Poolse staat drie prijzen had gewonnen,vertrok hij naar Frankrijk, waar hij kennismaakte met alle toonaangevende componistendie daar op dat moment actief waren, zoalsRavel, Milhaud, Roussel en Stravinsky.

Zelf werd hij er een van de meest succesvolleen productieve componisten van zijn generatie.Hij was van Joodse afkomst maar slaagde er in1940 in te vluchten naar de VS. Na de oorlogkeerde hij naar Frankrijk terug. In Danse de lasorcière (Dans van de fee, 1923) is de invloed

van Tansmans nieuwe Franse muzikale vrienden goed hoorbaar. Het is een bewer-king van een fragment uit zijn ballet Le jardin du Paradis (De tuin van het Paradijs,1922), naar een sprookje van Andersen.

Vincent d’Indy, de oudste componist in het programma, was in zijn tijd één vande invloedrijkste figuren in het Franse muziekleven. Hij was o.a. de oprichter vaneen nieuwe vakopleiding, de Schola Cantorum, die een alternatief moest biedenvoor de conservatieve en eenzijdig op virtuositeit gerichte opleiding van het ParijseConservatorium. D’Indy onderging sterk de invloed van de grote muzikale ‘avontu-riers’ zoals Berlioz en Wagner, maar hechtte net als zijn leermeester César Francktegelijk veel waarde aan degelijke vormgeving in een compositie.

In dat opzicht was hij een fel tegenstandervan de anti-academische opvattingen vanzijn tijdgenoot Debussy. Hij speelde eenleidende rol in de beweging die na deFrans-Duitse oorlog van 1870 inspiratiezocht in het glorieuze verleden van deFranse muziek, vooral de zeventiende enachttiende eeuw. Zo schreef hij in 1886een Suite dans le style ancien (Suite in deoude stijl) op. 24 voor de wonderlijkecombinatie van trompet, twee fluiten enstrijkkwartet, gebaseerd op vormen enritmes van dansen uit de Barok. Twee de-len hieruit, de Sarabande en het Menuet,bewerkte hij in 1918 als op. 72 voorblaaskwintet en piano. De Sarabande iseen langzame dans in driedelige maat(door de herhalingen van de basmelodiedoet deze sterk denken aan de barokkepassacaglia), het Menuet heeft een veellevendiger tempo.

Pierre Sancan behoorde tot een jongere generatie dan bijvoorbeeld Poulenc enMilhaud, maar zijn stijl sluit nauw aan bij dehunne. Sancan was behalve componist ook pia-nist en dirigent; hij werkte vele jaren als piano-docent aan het Parijse Conservatorium. ZijnSonatine voor fluit en piano (1946) is een ty-pisch voorbeeld van een ‘Morceau de concours’,een verplichte examencompositie, zoals die ie-der jaar voor diverse instrumenten nieuw wor-den geschreven. Dat houdt in dat allerleiaspecten van het spel op het desbetreffendeinstrument erin moeten zijn verwerkt, en muzi-kaal zit zo’n ‘morceau de concours’ dus vol af-wisseling. Een vast bestanddeel is een virtuoze,quasi-geïmproviseerde cadens; hier vormt diecadens de overgang van het tweede naar hetderde deel.

Toelichting 1/3

4

Trouwe bezoekers van de Randmeerconcerten herinneren zich misschien datFrancis Poulenc vier jaar geleden centraal stond in het openingsconcert van hetseizoen, en dat bij die gelegenheid ook zijn Sextuor (1932) voor vijf blazers enpiano te beluisteren was. Het is een werk dat een hernieuwde kennismaking ruim-

schoots waard is. Poulenc was eenuitstekende pianist, wat hij te dankenhad aan zijn studie bij Ricardo Viñes,de pianist die de premières van velepianowerken van Ravel en Debussyhad gespeeld. Hij had al rond 1920enige bekendheid als componist, o.a.als lid van het beroemde collectief ‘LesSix’ (‘de Zes’, met o.a. Milhaud enHonegger), dat een nieuwe, frissewind door de Franse muziek wilde la-ten waaien. Zij verzetten zich tegende gezwollen expressiviteit van deromantische traditie, maar ook tegende elitaire verfijning van het symbolis-me van Debussy en Ravel.Muziek moest toegankelijk en speelszijn, zonder verheven bedoelingen, endaarom maakten zij graag gebruik vanelementen uit eigentijdse populairegenres, zoals de jazz en andere dans-muziek. Satie en Stravinsky warenbelangrijke voorbeelden.

Aanvankelijk was Poulenc als compo-nist autodidact; hij vreesde dat scholing afbreuk zou doen aan zijn spontane crea-tiviteit. Om toch de ambachtelijke kant van het componeren meer te ontwikkelenmeldde hij zich in 1921 als leerling bij Charles Koechlin, een buitengewoon origi-nele geest maar ook een groot vakman. Niettemin bleef Poulenc altijd in de eersteplaats werken vanuit zijn intuïtie. Zijn Sextuor roept zoals zoveel van zijn muziekvaak herinneringen op aan café-chantant of variété, maar de korte zinnen en ge-makkelijk in het gehoor liggende melodieën gaan bijna altijd net een andere kantop dan je zou denken.

De jeugd van Albert Roussel werd geteisterd door een reeks sterfgevallen. Kortna zijn geboorte overleed zijn vader, entoen hij acht jaar was stierf ook zijnmoeder, die hem wel zijn eerste muziek-lessen had gegeven. Daarna nam zijngrootvader de zorg voor hem op zich,maar ook deze stierf enkele jaren later,en een tante en oom werden zijn pleeg-ouders.Hij kreeg wel muzieklessen, maar volgdeaanvankelijk een opleiding tot marineof-ficier, en diende een aantal jaren bij deFranse marine. In die tijd bezocht hij o.a.India en Indochina, waar hij veel belang-rijke indrukken opdeed. Ook begon hij tecomponeren.Pas op zijn vijfentwintigste, in 1894, be-sloot hij alsnog musicus te worden, ennog eens vier jaar later schreef hij zich inals student aan de eerder genoemde,o.a. door Vincent d’Indy gestichte ParijseSchola Cantorum. D’Indy werd zijn be-langrijkste leermeester. Hij bleef tot1908 student, maar gaf de laatste jarenook zelf les. Als componist is hij altijd zijn eigen weg gegaan, zonder zich van dewijs te laten brengen door stromingen die op een bepaald moment in de modewaren. Het ligt voor de hand dat in Roussels Divertissement op. 6 uit 1906 de in-vloed van D’Indy nog goed doorklinkt, maar tegelijk is duidelijk dat hij ook open-stond voor de nieuwe klankwereld die Debussy had ontdekt.

De Amsterdammer Leo Smit stamde uit een niet-religieuze Portugees-Joodse fa-milie. Vanaf 1919 studeerde hij aan het Amsterdamsch Conservatorium piano encompositie, en hij was in 1924 de eerste die aan dat instituut voor compositie cumlaude afstudeerde. Nadat hij enkele jaren aan hetzelfde conservatorium had lesge-geven in harmonieleer en analyse vertrok hij naar Parijs. Hij bleef er ongeveer tienjaar en nam de nieuwe ontwikkelingen in de Franse muziek sinds Debussy grondigin zich op. Smits oeuvre is niet omvangrijk (de volledige werken van Leo Smit zijnuitgebracht op vier cd’s), maar van bijzonder hoog niveau.

Toelichting 2/3

5

Dat zijn muziek na de oorlog vele jaren volkomen ten onrechte werd vergetenkomt waarschijnlijk doordat hij in de bezettingstijd niet in de openbaarheid kontreden. Op 27 april 1943 werd hij op transport gesteld naar het vernietigingskampSobibor, waar hij drie dagen later werd vermoord. In 1996 richtten fluitiste Eleo-nore Pameijer en pianist Frans van Ruth de Leo Smit Stichting op, met als doel demuziek van tijdens de oorlog vermoorde Nederlands-Joodse componisten weer totleven te brengen, en sindsdien wordt zijn muziek meer gespeeld. Ook het driedeli-ge Sextuor (1932) getuigt van Smits buitengewone kwaliteiten. Eigentijdse Franseelementen zijn gemakkelijk te herkennen, maar het de typisch Franse luchtigheidheeft plaats gemaakt voor een heel eigen intensiteit en expressiviteit, die somszelf iets grimmigs kan hebben, en de zetting is duidelijk ingewikkelder dan meest-al het geval is bij Smits Franse collega’s.

Ook Jean Françaix was ‘van huis uit’ pianist, en hij trad tot op hoge leeftijd regel-matig op, bijvoorbeeld met de cellist Mauri-ce Gendron. Ook voerde hij samen met decomponist Poulencs Concert voor twee pia-no’s uit. Desondanks zag hij zichzelf in deeerste plaats als componist. Vele jarenschreef hij het ene werk na het andere;zodra een stuk af was begon hij aan hetvolgende. Zijn stijl is beïnvloed door ouderecollega’s zie hij bewonderde: Chabrier, Ra-vel, Stravinsky en Poulenc. Hij heeft eensgezegd dat hij met zijn muziek in de aller-eerste plaats mensen een plezier wildedoen, en zo klinkt het ook. L’heure du ber-ger (het uur van de herder) staat in hetFrans voor de avondschemering, het sche-meruurtje voor geliefden, maar ook voor detijd van het aperitief (‘Berger’ is een aperi-tief-drankje met een anijsachtige smaak).Françaix gaf de titel L’heure du berger aandrie ‘portretten’ (met karikaturale trekjes)van groepen cafébezoekers: in Les vieuxbeaux (de oude schoonheden) zijn dat ou-dere dandy’s die herinneringen ophalen aan de dagen van weleer, in Pin-up Girlsmeisjes die zich enorm aanstellen om aantrekkelijk gevonden te worden, en detitel Les petits nerveux (‘de opgewonden mannetjes’) spreekt voor zichzelf.

Hans Maas16 oktober 2011

Toelichting 3/3

6

Een vooroorlogse fotomet Leo Smit, RosaSpier en Eduard vanBeinum

Ìn Frankrijk wordt in 2012de honderdste geboortedagvan Jean Françaix gevierd.www.jeanfrancaix.org

http://www.jeanfrancaix.org/index.php

Onze contactpersonen geven u graag informatie:

voor Nunspeet E-mail: nunspeet@randmeerconcerten.nldhr. W.J. Bömer Telefoon: 0341 252968

voor Harderwijk E-mail: harderwijk@randmeerconcerten.nldhr. W. Molendijk Telefoon: 0341 421704

voor Ermelo E-mail: ermelo@randmeerconcerten.nlmevr. H. van Manen-Aartsen Telefoon: 0341 563634

voor Putten E-mail: putten@randmeerconcerten.nldhr. L. van Wijk Telefoon: 0341 353842

voor Zeewolde E-mail: zeewolde@randmeerconcerten.nldhr. H. W. de Wit Telefoon: 036 5223272

secretariaat E-mail: secretaris@randmeerconcerten.nldhr. R.G. Lemmens Telefoon: 0341 415593

Guido Gezellelaan 36, 3842 XM Harderwijk

financiën E-mail: penningmeester@randmeerconcerten.nldhr. H. Berkouwer Telefoon: 0577 411242

Hertlaan 3, 8076 PG Vierhouten

concertcoördinator: E-mail: coordinator@randmeerconcerten.nldhr. R.A. Norg Telefoon: 0341 551703

Margrietlaan 9, 3851 RS Ermelo

publiciteit/perscontacten: E-mail: publiciteit@randmeerconcerten.nldhr. M. de Lussanet

websitebeheer enRandmeerconcertbrieven: E-mail: media@randmeerconcerten.nldhr. A.P. Kuiper

website Randmeerconcerten www.randmeerconcerten.nl

aanvraag programmaboekje, zie secretariaat of vul het formulier op de website in.

reservering concerten door abonnementhouders, zie website

Adressen van de concertlocaties:

LukaskerkVan Asch van Wijklaan 693853 KV Ermelo

Oude KerkKerkbrink 13851 MB Ermelo

CatharinakapelKlooster 13841 EN Harderwijk

Sandton Landgoedhotel VennendalVennenpad 58072 PX Nunspeet

Hotel NH SparrenhorstEperweg 468072 DB Nunspeet

Kasteel De VanenburgVanenburgerallee 133882 RH Putten

Open HavenKerkplein 83891 ED Zeewolde

7

zaterdag 17 september 20 uur Putten Kasteel De Vanenburg

Ruysdaal Kwartet met Jeroen den Herder (cello), Gijs Kramers (altviool), Emi Oho Resnick en Joris van Rijn (viool)

zondag 2 oktober 11 en 14 uur Harderwijk CatharinakapelYooSeon Lee en Niek van Oosterom (pianoduet)

zaterdag 22 oktober 20 uur Ermelo Lukaskerk

La Rondine (blaaskwintet & piano) met Mariken Zandvliet (piano), Arco van Zon (hobo), Jeannet Landré (fluit),Sergei Dovgaliouk (hoorn), Nancy Braithwaite (klarinet), Jonathan Reeder (fagot)

zaterdag 12 november 20 uur Zeewolde Open Haven

Apollo Ensemble grote bezetting met 14 musici en Thomas Oltheten (fagot)

Zondag 27 november 14 uur Nunspeet Hotel Vennendal

Pieter Jan Belder (klavecimbel) met o.a. van J.S. Bach

Zondag 8 januari 14 uur Nunspeet Hotel NH SparrenhorstThe Hague String Variations met o.a. Loortje van den Brink en Max Haft (viool), Hannah Shaw en Veronika Lénártová(altviool), Clotilde Lacroix en Adrien Chosson (cello)

Zaterdag 21 januari 20 uur Ermelo LukaskerkAmsterdam Ensemble met Eildert Beeftink (piano), Julia Tom (cello), Michael Hesselink (klarinet),Rosanne Philippens (viool)

zondag 5 februari 14 uur Nunspeet Hotel Vennendal

Felicia van den End (fluit) en Gwyneth Wentink (harp)

Zondag 19 februari c 11 en 14 uur Harderwijk Catharinakapel

Folke Nauta (piano) en Eva Stegeman (viool) met Huib Ramaer als verteller

zaterdag 3 maart 20 uur Zeewolde Open Haven

Hexagon Ensemble met Wout van den Berg (fluit), Bram Kreeftmeijer (hobo), Arno van Houtert (klarinet), ChristiaanBoers (hoorn), Marieke Stordiau ( fagot), Frank Peters (piano), Christine Ewert en Carol Linssen (acteurs)

van D. Sjostakovitsj

zaterdag 17 maart 20 uur Ermelo Oude KerkRubens Kwartet met Sarah Kapustin en Tali Goldberg (viool), Roeland Jagers (altviool), Joachim Eijlander (cello)

zaterdag 31 maart 20 uur Putten Kasteel De Vanenburg

Willem Brons (piano)

Programma 2011-2012

1

8

7

11

9

12

10

8

Ran

dmee

rcon

cert

en 2

011-

2012

-be

stel

form

ulie

r voo

r abo

nnem

ente

n

dhr.

en/o

f mev

r.

adre

s

post

code

en

plaa

ts

tele

foon

e-m

ail *

)

*) in

dien

u d

e gr

atis

Ran

dmee

rcon

certb

rief p

er e

-mai

l wilt

ont

vang

en

Bes

telt

hier

bij:

abon

nem

ent(e

n) v

oor 7

con

certe

n à

€ 11

2,-

(u h

oeft

niet

aan

te g

even

wel

ke 7

con

certe

n va

nde

12

conc

erte

n u

wilt

bez

oeke

n)

pass

e-pa

rtout

(s) v

oor a

lle 1

2 co

ncer

ten

à €

168

vrie

nden

bijd

rage

(n) à

€ 2

0 (o

f mee

r) pe

r per

soon

(u d

ient

zic

h el

k ja

ar o

pnie

uw o

p te

gev

en)

in to

taal

€

in to

taal

€

in to

taal

€

tota

al

€

+

En

(gel

ieve

uw

keu

ze a

an te

gev

en d

oor e

en k

ruis

je in

het

vak

je)

mac

htig

t de

St.

Ran

dmee

rcon

certe

n om

dit

tota

albe

drag

één

mal

ig a

f te

schr

ijven

van

reke

ning

t.n.v

.

te maa

kt d

it be

drag

ove

r naa

r rek

enin

g 31

77.7

8.72

2 t.n

.v. S

t. R

andm

eerc

once

rten

te V

ierh

oute

n

plaa

ts e

n da

tum

: ha

ndte

keni

ng v

oor a

kkoo

rd:

Wij

verz

oeke

n u

dit f

orm

ulie

r te

stur

en n

aar:

penn

ingm

eest

er R

andm

eerc

once

rten,

de

heer

H.B

erko

uwer

, Her

tlaan

3, 8

076

PG V

ierh

oute

n.

9

Randmeerconcertenklinken

als kamermuziek in uw oren!