124

Licht,luchtenwater

Het is er zoals in het begin der dagen, in die hoek tussen stroom en rivier. Een schoonheid waarnaar men steeds verlangt als men ze niet bezit; ze is in mijn le-ven gegroeid en hoe ouder ik word hoe vaster ik het beeld in mij sluit van groen en water, zon en lis, en het geheimzinnige van lage boompjes tussen de sloten.

Filip De Pillecyn (1891 – 1962)Fragment uit Mensen achter de dijk.

De Durme,een picturale

exploratie.

11 - 19 september 2010

ColofonUitgave bij gelegenheid van de gelijknamige tentoonstellingin het Kasteel Blauwendael te Waasmunstervan 11 tot en met 19 september 2010kaderend in de Open Monumentendag Vlaanderen 2010met als thema de vier elementen

initiatief G.C. Hoogendonck Waasmunster

werkcomité Sofie D’Hanis, cultuurbeleidscoördinator G.C. Hoogendonck Waasmunster Paul Engelbeen, cultuurambtenaar C.C. Jan Tervaert, Hamme Freddy Huylenbroeck, coördinator id+Art & idCollectief Hamme André Roels, conservator heemkundig museum Waasmunster Herbert Rumes, bestuurslid vzw E. Verstraeten-kunstschilder André Van Bossche, conservator archeologisch museum Hamme Erwin Verdurmen, voorzitter vzw E. Verstraeten-kunstschilder

Met de steun van Gemeentebestuur Hamme Gemeentebestuur Waasmunster bruikleengevers

Vormgeving Freddy Huylenbroeck

Fotoverantwoording Willy De Vogel – Koninklijke Fotoclub Imago Hamme Frank Opsomer – Fotokring Waasmunster Jan De Beer, Hamme Foto Coolens & Deleuil, Antwerpen

Druk www.drukkerijhofman.be Oplage : 500 exemplaren © 2010

2 23

Edmond Verstraeten - De Durme, 1888Olieverf op doek - 195 x 240 cm

Ghisleen Verdickt1883 – 1926

25 Durmevallei (dorpszicht) Olieverf op doek, 20x40 Gesigneerd r.o., niet gedateerd Particuliere verzameling, Waasmunster

André Verschelden° 1936

26 Scheepswerf op de Durme, 2004 Acryl op doek, 60x70 Gesigneerd en gedateerd, r.o. Courtesy idCollectief Hamme

27 Kille te Waasmunster Acryl op doek, 50x60 Gesigneerd en gedateer, r.o. Courtesy idCollectief Hamme

Edmond Verstraeten1870 – 1956

28 Hamme aan de Durme, 1922 Olieverf op doek, 70x130 Gemonogrammeerd en gedateerd r.o. Particuliere verzameling Zemst

29 IJs op de Durme te Hamme, 1939 Olieverf op doek, 140x170 Gemonogrammeerd en gedateerd r.o. Particuliere verzameling Zemst

30 Overstroming aan de Durme (Watermolen, Hamme) Olieverf op doek, 178x247 Niet gesigneerd, noch gedateerd (vermoedelijk ca 1954) Particuliere verzameling, Waasmunster

31 Kloosterbroek onder water, 1930 Olieverf op doek, 80x100 Gemonogrammeerd en gedateerd l.o. Verzameling H.Van Leuven, Lede

32 De Durme, 1888 Olieverf op doek, 195x240 Niet gesigneerdn noch gedateerd (vermoedelijk ca 1888) Particuliere verzameling, Bazel

33 Dijkbreuk Olieverf op doek, 164x214 Gemonogrammeerd r.o. , niet gedateerd Verz. Gemeentebestuur Waasmunster

34 De Durme met zicht op Sombeke Olieverf op doek, 49x88 Voluit gesigneerd r.o. en niet gedateerd Particuliere verzameling, Steenokkerzeel

35 Zeilboot op de Durme, 1930 Olieverf op doek, 66x88 Gemonogrammeerd l.o. en voluit gesigneerd en gedateerd r.o. Particuliere verzameling, Waasmunster

36 Zicht in het kloosterbroek, 1924 (wijk Wareslage te Waasmunster) Olieverf op doek, 98x87 Gemonogrammeerd en gedateerd r.o. Particuliere verzameling, Waasmunster

22 3

13 Golfslag, 2003 Acryl en zand op doek/paneel, 50x60 Gesigneerd achteraan en gedateerd Courtesy idCollectief Hamme

Maurits Tilley1908 – 1978

14 De Durme, 1932 Olieverf op doek, 35x50 Gesigneerd en gedateerd r.o. Particuliere verzameling, Hamme

15 Avond aan de Durme, 1943 Olieverf op papier, 43x37 Gesigneerd en gedateerd r.o. Particuliere verzameling, Hamme

Jozef Van Acker° 1937

16 De Durme (spanningen) Brons, 50x30x12 Gesigneerd en stempel gieterij Eigendom van de kunstenaar

17 De Durme (uitgestrekt) Brons, 30x15x10 Gesigneerd en stempel gieterij Eigendom van de kunstenaar

Lucien Van de Velde1910 – 1997

18 Staketsel aan de Durme Olieverf op doek, 110x118 Gesigneerd en gedateerd, r.o. Verz. De Bock – Ost, Waasmunster

Albert Van Hecke1909 – 1993

19 Winter, 1979 Olieverf op doek, 35x45 Gesigneerd en gedateerd, r.o. en achter Particuliere verzameling Hamme

20 Wolkenspel, 1959 Olieverf op paneel, 16x21 Gesigneerd en gedateerd, r.o. en achter Particuliere verzameling Hamme

René Van Hecke1908 – 1979

21 De embarcadère (kaai Hamme), 1970 Olieverf op doek, 50x60 Gesigneerd en gedateerd, r.o. Particuliere verzameling Hamme

Roger Van Kerschaver° 1943

22 Schorren en slikken langs de Durme I Aquarel op papier, 70x90 Gesigneerd r.o., niet gedateerd Courtesy idCollectief Hamme

23 Schorren en slikken langs de Durme II Aquarel op papier, 70x90 Gesigneerd r.o., niet gedateerd Courtesy idCollectief Hamme

Luc Verbist° 1955

24 De Koolputten, 2009-10 Installatie gemengde technieken Gesigneerd en gedateerd onderaan Eigendom van de kunstenaar

De nieuwste editie van Open Monumentendag 2010 focust op het thema ‘De vier elementen: water, vuur, aarde, lucht’. Deze worden algemeen beschouwd als de stoffen of krachten waartoe alles op aarde te herleiden is. De zoektocht naar waardevolle monumenten en landschappen die aansloten bij dit thema en een interessant uitgangspunt vormden voor een originele Open Monumentendag, bracht ons al gauw bij het Durmelandschap. De Durmerivier, natuurlijke grens tussen de gemeenten Hamme en Waasmunster, lag reeds in het verleden aan de basis van intergemeentelijke culturele realisaties, zoals Binding (2003), een project gebaseerd op ontmoeting tussen natuur en cultuur, beeldende kunst, woord en muziek met de Durme als leidmotief. Aansluitend bij de elementen ‘water’ en ‘lucht’ als deelaspecten van het thema van Open Mo-numentendag 2010, bood De Durme opnieuw een uitgelezen kans om met beide gemeenten een uniek pro-gramma uit te werken. De Durme is steeds een inspiratiebron, een muze, geweest voor kunstenaars, die de esthetiek en het unieke karakter van dit landschap op doek vereeuwigden of in een installatie of beeldhouw-werk vastlegden. Dit gegeven, gekoppeld aan de Durme als binding tussen Hamme en Waasmunster en het thema van Open Monumentendag 2010, resulteerden in de expo ‘De Durme als muze van kunstschilders’. Deze retrospectieve tentoonstelling toont werken van schilders - voornamelijk afkomstig van of woonachtig in Hamme of Waasmunster - die zich lieten inspireren door De Durme. Een groot deel van deze tentoonstelling wordt gewijd aan de Sombeekse luminist Edmond Verstraeten. In het begin van de 20ste eeuw ontwikkelde hij volop zijn eigen stijl waarin het spel tussen kleur of koloriet en licht centraal stonden. Hij werd ook vaak in één adem genoemd met de Belgische impressionisten Emile Claus en Theo Van Rysselberghe. Verder komen o.a. ook kunstschilders Urbain Gerlo, Jef De Boeck, René van Heck, Maurice Tilley, Achiel De Wolf, Cesar De Gols en Karel Heymans aan bod. Allen hebben ze gemeen dat ze het unieke landschap van hun geboorte- of woonplaats hebben verheerlijkt en verheven door er een plastische, maar ook esthetische interpretatie aan te verbinden. Geheel in de filosofie van deze tentoonstelling nodig ik u dan ook uit om u aan de hand van de diverse kunstwerken te laten leiden en inspireren door De Durme. Laat je meeslepen door haar schoonheid en poëtische karakter, door haar kracht en onstuimigheid. Laat De Durme ook voor een deel uw muze worden. De expo ‘De Durme als muze van kunstschilders’ is het resultaat van een samenwerking tussen een aantal part-ners. Het is een organisatie van Gemeentebestuur Waasmunster en Gemeentebestuur Hamme i.s.m. Vzw programmatie GC Hoogendonck, Vzw Edmond Verstraeten– kunstschilder, ID + Art center vzw Hamme, Heem-museum ‘t Sireentje (Waasmunster), Museum van Bogaert Wauters (Hamme) en Cultuurraad Waasmunster. We houden eraan langs deze weg alle partners uitvoerig te danken voor de enthousiaste inzet en betrokken-heid. Een bijzondere dank aan Dhr. Freddy Huylenbroeck voor de samenstelling en lay-out van de catalogus.

Sofie D’hanisCultuurbeleidscoördinator Waasmunster

Voorwoord

4 21

Freddy Huylenbroeck

De Miletische filosofen namen in hun denken voor het eerst significant afstand van het mythologische denken. Zij ontwikkelden een aantal theorieën over de oorsprong van alle materie. De Griekse natuurfilosoof Thales van Milete (624 – 548 v.Chr.) noemde water de bron van alle leven. Anaximens (586 – 528 v.Chr.) daarentegen was van oordeel dat alle substanties terug te voeren waren tot het element lucht, terwijl Heraclitus (530 – 470 v.Chr.) het vuur beschouwde als grondelement waaruit al het andere was voortgekomen. Ook voor Xenophanes (570 – 475 v.Chr.) en de School van Elea was er geen plaats voor goden in het wereldbeeld. Volgens hen lag de aarde vervat in een alles-is-één-doctrine. Uit al deze beweringen en stelsels bouwde de Griekse wijsgeer Empedocles van Agrigen-tem (490 – 548 v.Chr.) een dynamisch concept van kosmogonie uit, waarbij de elementen water, lucht, aarde en vuur een cyclisch universum vormen. Eigenlijk is deze elementenleer van onschatbare waarde geweest voor de mensheid. Het was dan ook niet verwonderlijk dat deze theorie in feite niet paste binnen het kerkelijk beeld. Het scheppingsverhaal uit de Genesis staat dan ook haaks op deze filosofie. Hoe dan ook, aarde,water, lucht, en vuur hebben het menselijk denken reeds meer dan 2000 jaar lang gedomineerd. Ze staan eveneens voor materie, gevoel, ratio en daad-kracht en zijn een vanzelfsprekendheid geworden in onze dagdagelijkse gewoontes, onze taal, onze literatuur, onze kunst. De elementen komen geregeld voor in spreekwoorden en zegswijzen : we doen allen al eens water bij de wijn, springen soms een gat in de lucht of spuwen vuur en vlam van woede. Zowel lichamelijk als geestelijk, emotioneel als spiritueel, actief als passief, vormen de vier elementen zelfs ons menselijk karakter. Er zijn mensen die met beide voeten op de grond staan, anderen hebben een vurig karakter of hebben een hart van steen. Bovendien branden we wel eens van hartstocht of nieuwsgierigheid, anderen verdrinken dan weer in tranen van verdriet.

De Durme,een dialoog met licht, lucht en water

De vier elementen

Jef De Boeck1887 – 1967

1 De Watermolen aan de Oude Durme Olieverf op paneel, 50x60 Gesigneerd r.o., niet gedateerd Particuliere verzameling, Hamme

2 Scheepswerf op de Durme te Tielrode Olieverf op paneel, 40x50 Gesigneerd r.o., niet gedateerd Particuliere verzameling, Hamme

César De Gols1911 - 1980

3 Zomer aan de Durme Olieverf op doek, 50x60 Gesigneerd r.o., niet gedateerd Courtesy idCollectief Hamme

Achiel De Wolf1878 - 1965

4 Durmedijk, 1907 Olieverf op papier, 35x35 Gesigneerd en gedateerd r.o. Particuliere verzameling, Hamme

Frans Geerinckx1947 - 1999

5 Durmebocht Olieverf op paneel, 35x30 Gesigneerd, niet gedateerd Verz. Stichting Hugo Van Geet, Hamme

6 Durmebocht Olieverf op paneel, 25x18 Gesigneerd, niet gedateerd Verz. Stichting Hugo Van Geet, Hamme

7 Durmebocht Olieverf op paneel, 25x15 Gesigneerd, niet gedateerd Verz. Stichting Hugo Van Geet, Hamme

Gerlo Urbain1897 - 1986

8 Wilgentronken aan de Durme Olieverf op doek, 32x25 Gesigneerd, niet gedateerd Particuliere verzameling, Waasmunster

9 Durmezicht Olieverf op doek, 60x80 Gesigneerd, niet gedateerd Verz. Gemeentebestuur Waasmunster

Karel Heymans1899 - 1982

10 Lente aan de Durme (zicht op Tielrode) Olieverf op paneel, 47x30 Gesigneerd l.o., niet gedateerd Particuliere verzameling, Hamme

11 Bootjes op het water Olieverf op papier, 50x65 Gesigneerd l.o., niet gedateerd Verzameling E. De Clercq, Hamme

Luc Maes° 1970

12 Fel licht, 2003 Acryl en zand op doek/paneel, 50x60 Gesigneerd achteraan en gedateerd Courtesy idCollectief Hamme

Lijst van de tentoongestelde werken

20 5

De materiële uiterlijkheden van de elementen zijn ons uiteraard het meest vertrouwd en vervullen basisbehoeftes van ieder levend wezen. Kaderend in Open Monumentendag Vlaanderen 2010 focussen wij ons hoofdzakelijk op het element water. Water is leven. Water moet stromen. Het is een veranderlijk element en staat symbool voor menselijke gevoelens, intuïtie, verbeeldingskracht en creativiteit. In dit concept wordt water verpersoonlijkt door de Durme, een rivier waarvan de mens jaren-lang dacht dat hij ze in een keurslijf kon dwingen. Maar telkens wanneer de mens het pleit leek te winnen, toverde de rivier een nieuwe zet uit de mouw, daarbij dankbaar gebruik makend van haar getijdenwerking, die ook haar natuurlijke rijkdom bepaalt : de zeldzame grienden of uiterwaarden met een typische slikken- en schorrenvegetatie.

De Durme, een fysische en geografische schets

Ooit was de Durme een lange, meanderende rivier met bron in het West-Vlaamse Tielt, die via de Kale en de Moervaart naar de monding met de Schelde te Hamme stroomde. Door tal van menselijke ingrepen in de natuurlijke loop, heeft de Durme van alle natuurlijke waterlopen wellicht het meest van zijn authenticiteit ingeboet. Enkel de benedenloop is aan de getijdenwerking nog onderhevig, met name vanaf de afdamming aan de Oude Brug te Lokeren tot aan de Scheldemonding ter hoogte vanaf het monument van Filip De Pillecyn te Hamme. Rietkragen, weelderig begroeide oevers, geulen, dijken en beemden vormen de biotoop. Hun uitzicht wordt bepaald door de vloedbeweging van het Durmewater. Door verzanding is bij eb vrijwel al het water uit de rivier verdwenen en bieden de grijsgroene glibberige slijk- en slibbanken een uniek uitzicht. Bij vloed toont de rivier zich weer als een machtige, breed stromende en ongenaakbare waterloop. Pastorale romantiek en realistische hardvochtigheid lopen als eb en vloed in elkaar.Het ambigue karakter van de Durme is zeer merkwaardig te noemen, en dit zowel van-uit historisch als actueel perspectief. Het water als natuurlijke grens, als afbakening, als scheidingslijn. Maar gelijkertijd fungeert het als bindmiddel bij uitstek tussen de gemeenten Hamme en Waasmunster, of anders uitgedrukt : tussen twee fysisch-geografische en land-schappelijke entiteiten, enerzijds gevormd door het zompige agrarische Land van Dender-monde en anderzijds door de cuestarug en de heidevegetatie van het Waasland. Als een zilvergrijs lint meandert daartussen de Durme.Verbinding tussen twee oevers, via de brug : de Vicus Pontrave en de Miraburg. Verbinding

Edmond Verstraeten - Zeilboot op de Durme, 1930Olieverf op doek - 66 x 88 cm

6 19

over het water, via het veer en het scheepvaartverkeer. Vroeger en nu. De rivier was ooit levensader, bron van welvaart en prestige. Vandaag heeft zij weliswaar haar economisch belang verloren, doch door haar volstrekt eigen majestueuze schoonheid verschaft zij ons een dimensie die uitstijgt boven het zuiver functionele. De Durme is binding en in die context ontvouwt de rivier zich als ontmoetingspunt, stilte- en bezinningsgebied en confrontatie, als een onlosmakelijk bindsel tussen natuur, cultuur en kunst.

(Rivier)Landschapsschilderkunst

Europa kent talrijke legendarische stromen en rivieren. De Taag en de Tiber zijn bezongen door dichters, de Donau en de Moldau ontlenen hun roem aan componisten, de Rijn en de Seine werden vereeuwigd in balladen en chansons, en de Moezel, de Loire en de Rhône zijn ontegensprekelijk verbonden met de namen van grote wijnenDat een rivier ook het onderwerp van een schilderij kon zijn, is een verworvenheid van de Renaissance en betekende de start van ongekende perspectieven voor de landschaps-schilderkunst, die de kunstenaar meer dan ooit tevoren de mogelijkheid bood zijn visie op de hem omringende werkelijkheid uit te beelden. Joachim Patinir, Henri met de Bles, Jacob Grimmer en Pieter Breugel de Oude zetten hierbij de toon. Tot dan toe had het landschap, al of niet met rivier, geen enkele rol van betekenis in het schilderij mogen spelen, maar eerder gefungeerd als achtergrond van een verhaal, ontleend aan de bijbel of aan de mythologie. Op termijn bevrijdde de Franse Revolutie het landschap eveneens van een academische dwangmatigheid. Omstreeks 1830 trokken enkele schilders van Parijs naar het woud van Fontainebleau om er natuurstudies te maken, aangemoedigd door de nieuwe opvattingen over het landschap en het schilderen en-plein-air. Het licht vangen, de natuur betrappen, een effect van licht en schaduw weten vast te leggen, waren zowat de doelstel-lingen van de schilders van L’Ecole de 1830 of de School van Barbizon. Nog voor het einde van de 19de eeuw deden de impressionisten de kunstwereld terug opschrikken : eerder dan de vorm van het landschap zelf, gaven deze schilders de voorkeur aan het spel van het licht en de vluchtige weergave van een atmosfeer. Met hen was de geboorte van exploratie en experiment tastbaar in de evolutie van de kunst. De kunstenaar ging op zoek naar de innerlijke waarheid achter het visueel waarneembare, dus ook naar een nieuwe vorm en betekenis van het landschap. Schoonheid kreeg een andere invulling.

ZONDAGSSCHILDER

Een picturale zondagmorgen. De verenverzetten zich. Zo vroeg wekt geen mens

een bed. Hij geeft geen krimp. Op vleugelsvan verwachting wiekt hij naar de keuken.

Bevlogenheid als ontbijt. Hosanna in den hoge.Een nieuw meesterwerk gloort aan de horizon.

Zijn fiets staat al klaar. De trappers duwenhem de straat uit, richting natuur. Daar

waar het ware leven is, zo stelt hij zich voor.De eerste kerkklokken luiden. Hij slaat

een kruis op de goede afloop van zijn missie.Impressies strijken langs zijn gezicht.

Hij stopt waar hij meent dat het wondergeschieden zal. De oever van een rivieropenbaart zich in artistieke nevelslierten.De eenzame ziel van een visser bidt er

boven zijn dobber. Hij plant zijn ezelin het bedauwde gras, opent zijn schilderkist.Olie wil aangebracht op doek, doek ingelijst

Aan de wand. Het moet. God stuurt zijn hand.

Patrick Auwelaert

18 7

De Durme als muze : licht, lucht en water

Daar is het alsof een land ophoudt, mijn land in de hoek tussen twee waters. Er is niets dan wind en water en riet met hoge pluimen waar in de zomerhitte de karekiet slaperig zingt. Gij kunt er denken aan de zee, de wolken zijn er soms zo groot dat zij een heel dorp omvatten en de wind komt er van zeer ver, schreef Filip de Pillecyn in zijn meesterwerk Mensen achter de dijk, een literaire liefdesbetuiging aan zijn geboortegrond. De vier elementen – uitgangspunt van deze expositie – zijn als onderdeel van dit landschap in deze enkele zinnen vervat.Deze (idyllische) kijk op het Durmelandschap werd over decennia heen ook plastisch ver-taald door talrijke schilders, beeldhouwers en grafici. Vorige en eigentijdse kunstenaars kozen dit stukje natuur als motief, soms even, soms voor een langere periode, ja zelfs voor het hele leven. En ieder bracht zijn eigen inzichten, visies en verzuchtingen mee.Voor De Durme als muze hebben de pittoreske eigenheid en de schilderstraditie van de specifieke locaties – de beide oeververbindingen tussen Hamme en Waasmunster – ons geïnspireerd tot de keuze van het thema (de Durmevallei) en de selectie van de kunstenaars (waarbij het criterium van zowel geografische en plastische verbondenheid aan de Durme als de voortrekkersrol en artisticiteit doorslaggevend waren).Van Edmond Verstraeten (1870-1956) worden enkele werken als scharnierpunt getoond die de kunsthistorische brug slaan tussen 1888 (Zicht op de Durme) en 1954 (Overstroming aan de Watermolen). Om zijn oeuvre te kunnen plaatsen, moeten wij inderdaad een stap terug in de tijd zetten en het tijdsbeeld van de laat 19de en vroeg 20ste eeuw analyseren. Dankzij de School van Barbizon en de lokroep om te schilderen in de vrije natuur werd een nieuwe sleutel tot de landschapskunst gevonden, dat bij ons navolging kreeg in ondermeer de School van Dendermonde met Franz Courtens, Jacques Rosseels en Isidore Meyers als wegbereiders. Verstraetens vroege werk onderging sterk de invloed van Courtens’ virtuoze schildertechniek, de peinture grasse. In zijn rijk kleurenpalet wist hij voortdurend een sfeer van melancholie en mystiek op te roepen waarvoor Verstraeten niet ongevoelig was. Doch bleef de natuur in feite zijn enige leermeester. In zijn essay Schilder van het licht schrijft Ro-ger Geerts dat Verstraeten zocht naar de geest van het landschap, trachtte het mysterie ervan, de krachten van de aarde, de ziel van de dingen te veraanschouwelijken. Elk doek is dan ook de uitdrukking van een verheven aandoening. Met de Durmevallei als één groot schilderij heeft Verstraeten als geen ander de weg van het luminisme (kleur als licht) bewan-deld, met in zijn achterhoofd de boodschap van zijn vriend Emile Claus : uw palet kan nooit

Luc Verbiest - De Koolputten, 2009-2010Installatie gemengde technieken

8 17

klaar genoeg zijn om alles uit uw omgeving weer te geven. Haast op een religieuze manier liet Verstraeten dan ook zijn respect en waardering voor de natuur en voor zijn geboorte-grond in het bijzonder blijken.Dat de esthetica van de landschapskunst vaak nauwelijks onderscheid biedt tussen het schoonheidsbegrip van de natuur en van het schilderij is op zijn zachtst merkwaardig te noemen. Vele kunstenaars zijn van oordeel dat de kwalitatieve criteria die een schilderij tot kunstwerk verheffen, reeds vervat zijn in de impact en welgevalligheid van de topografische keuze. Voor anderen is de locatie niet meer dan aanleiding om zich picturaal te uiten, wat wij vooral merken in het werk van eigentijdse kunstenaars als Luc Maes, Roger Van Kerschaver, André Verschelden en Frans Geerinckx. Voor Luc Verbist speelt de zwaarmoedigheid van de herinnering mee en werkt de hiermee gepaard gaande vergankelijkheid – het thema van De Koolputten vervat als vanitasmotief – begoochelend, mysterieus en illusoir. Met Jozef Van Acker wordt de link naar het beeldhouwwerk gelegd. Net zoals Karel Aubroeck de Schelde bezingt (Scheldebrug Temse) of George Grard met zijn Dikke Mathilde een ode brengt aan de zee, zo personifieert deze Waasmunsterse beeldhouwer de Durme in weel-derige en sensueel kronkelende vrouwennaakten.De realistische, impressionistische en fauvistische visies halen in deze selectie weliswaar de bovenhand : schilderen wat men ter plaatse ziet, natuurgenot, pittoreske bevalligheid van groen en water, reflecties, het frivool spel van zon en wolken, het zilvergrijze licht, het land-leven, herkenbare dorpen en gehuchten langsheen de dijken, … Edmond Verstraeten en zijn tijdgenoten langs weerszijden van de rivier hebben dit plastische credo vorm gegeven, zonder complexen, ieder volgens zijn geaardheid. Ghisleen Verdickt, Jef De Boeck, César De Gols, Achiel De Wolf, Urbain Gerlo, Karel Heymans, Maurits Tilley, Lucien Van de Velde, Albert en René Van Hecke lieten zich zodanig picturaal inspireren door de Durmeboorden dat zij als het ware de rusteloosheid van het ebbende en opkomende water in hun bloed hadden. Als geen ander waren zij begeesterd van de diverse facetten van de rivier en – om het met de woorden van De Pillecyn af te sluiten – van de dijken die liggen tussen het wilde land en het wilde water. In de grote dronkenschap van het voorjaar breekt de geur door van de vruchtbaar wordende aarde, zwaar van het ontwakende slijk en scherp van de sappen die stijgen in lis en notelaar. En de reuk van de geteerde sloepen en de adem van de vloed die doet denken aan de zee en aan de vormloze grootsheid van de dingen die stilaan, in het geweldige worden van de eeuwen, ontstijgen aan de chaos. Het kan u doen denken aan een wereld zonder de mens, waar water en aarde hun eigen orde scheppen en de wetten van eigen vaart en vruchtbaarheid.

René Van Hecke - De embarcadère, 1970Olieverf op doek - 50 x 60 cm

Achiel De Wolf - Durmedijk, 1907Olieverf op papier - 35 x 35 cm

Maurits Tilley - Avond aan de Durme, 1943Olieverf op papier

Roger Van Kerschaver - Schorren en slikkenAquarel op papier - 70 x 90 cm

16 9

Jef De Boeck - De watermolen aan de Oude DurmeOlieverf op paneel - 50 x 60 cm

Jozef Van Acker - De Durme (uitgestrekt)Brons - 30 x 15 x 10 cm

10 15

Edmond Verstraeten - De Durme met zicht op SombekeOlieverf op doek - 49 x 88 cm

Karel HeymansOlieverf op paneel - 47 x 30 cm

Cés

ar D

e G

ols

Olie

verf

op d

oek

- 50

x 60

cm

Urb

ain

Ger

loO

lieve

rf op

doe

k - 6

0 x

80 c

mG

hisl

een

Verd

ickt

Olie

verf

op d

oek

- 20

x 40

cm

14 11

Lucien Van de Velde - Staketsel aan de DurmeOlieverf op doek - 110 x 118 cm

Edmond VerstraetenOverstroming aan de Durme - Olieverf op doek - 178 x 247 cm

Dijkbreuk - Olieverf op doek - 164 x 214 cm

12 13

Jef De Boeck - Scheepswerf op de Durme te TielrodeOlieverf op paneel - 40 x 50 cm

André Verschelden - Scheepswerf op de DurmeAcryl op doek - 60 x 70 cm