College voor de Rechten van de Mens

DE AMBTENAAR EN HET RECHT OP GELIJKE

BEHANDELING

Oprichting van het College

• College bij wet opgericht op 1 oktober 2012

• Lange geschiedenis: VN-resolutie 1993 => Paris Principles => A-status

• Paris Principles: breed mandaat en garanties voor onafhankelijkheid, met name t.o.v. de overheid

Oprichting van het College

Organisatorisch• Samengevoegd met de CGB• CGB had al B-status• Synergie in taken

Oprichting van het College

Taken in de wet vastgelegd• Onderzoek: alle mensenrechtelijke

onderwerpen, w.o. gelijke behandeling• Advisering• Rapporteren• Educatie• In nauw contact met ‘Civil Society’

Oprichting van het College

Missie: het College voor de Rechten van de Mens belicht, bewaakt en beschermt mensenrechten, bevordert de naleving van mensenrechten (inclusief gelijke behandeling) in praktijk, beleid en wetgeving, en vergroot het bewustzijn van mensenrechten in Nederland

Oprichting van het College

Prioriteiten• Ouderenzorg en mensenrechten• Migratie en mensenrechten• Toegang tot de arbeid• Mensenrechteneduactie• Gelijke behandeling

Gelijke behandeling

• Wettelijke taak van het College: * individuele klachten over discriminatie onderzoeken en beoordelen* oordeel over het eigen handelen* breder onderzoek uit eigen beweging

• Voortzetting van het werk van de CGB

Hoofdlijnen gelijke behandeling 1

• Bestrijden van uitsluiting en achterstelling op de belangrijke terreinen van het leven: arbeid en dienstverlening

• Op gronden die er niet zouden moeten doen: geslacht, ras, seksuele gerichtheid, godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid,nationaliteit, burgerlijke staat, handicap of chronische ziekte, leeftijd, arbeidsduur vaste of tijdelijke aanstelling

Hoofdlijnen gelijke behandeling 2

• GB-wetten: uitwerking van artikel 1 van de grondwet=> de wetten gelden voor iedereen: symmetrie

• Lappendeken: AWGB, WGBH/CZ, WGBm/v, WGBL, BW, Ambtenarenwet, WOA, WOBOT

• Integratiewet?

• WGBH/CZ, WGBL zien (nog) alleen op de arbeid en niet op de dienstverlening

• BW, Aw, WOA en WOBOT zien per definitie alleen op de arbeid

Hoofdlijnen gelijke behandeling 3

• Sterk ingebed in Europese wetgeving: verdrag en richtlijnen

• En in jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie

Hoofdlijnen gelijke behandeling 4

• Gelijke gevallen gelijk behandelen, ongelijke gevallen ongelijk behandelen

• Kernbegrip: ONDERSCHEID* direct* indirect

• Onderscheid is verboden, tenzij:* wettelijke uitzondering (direct)* objectieve rechtvaardiging (indirect)

Hoofdlijnen gelijke behandeling 5

• Bijzondere positie van de overheid• Eenzijdig overheidshandelen vs. de

overheid als werkgever• College kan alleen de overheid als

werkgever beoordelen: zelfde toets als bij private werkgevers

Uitwerking: bewijsvermoeden

• Discriminatie is vaak moeilijk te bewijzen

• Verschuiving van de bewijslast: feiten die onderscheid kunnen doen vermoeden

• Tegenbewijs:* geen onderscheid gemaakt* wel onderscheid gemaakt, maar het

onderscheid is niet verboden

Uitwerking: direct onderscheid• Direct onderscheid: verboden, tenzij een

specifieke wettelijke uitzonderingNB: WGBL, WOA, WOBOT

• Gesloten systeem, de wetgever heeft de belangenafweging gemaakt

• Voorkeursbeleid: geslacht (t.b.v. vrouwen), ras en handicap/chronische ziekte

Uitwerking: indirect onderscheid 1

• Neutraal criterium dat personen met een bepaald beschermd kenmerk bijzonder treft in vergelijking met andere personen:* getalsmatig* intrinsiek/causaal

• Als concept van enorm belang voor het tegengaan van discriminatie

• Verboden, tenzij het onderscheid objectief gerechtvaardigd is

Uitwerking: indirect onderscheid 2

Objectieve rechtvaardiging• Waarom? => het doel• Hoe? => het middel• Passendheid: bereik je op die manier je

doel?• Kan het ook op een andere manier?• Is het niet buiten proportie?

Uitwerking: indirect onderscheid 3

Valkuilen bij de rechtvaardiging van onderscheid:

• De overheid als werkgever beroept zich op: formele wet, amvb (ARAR), ministeriële regeling, beleidsregel

• Niet anders dan bij een private werkgever die zich beroept op de toepasselijke CAO

Voorbeelden in de sfeer van de overheid

• Trouwambtenaar• Rendementseis bij functies die functioneel

leeftijdsontslag kennen: maximumleeftijd• Maximumleeftijd bij indiensttreding in

sommige functies bij Defensie.

Bijzondere bescherming

Victimisatieverbod: het is verboden om werknemer te benadelen die zich op een GB-wet beroept

Tot slot

Vragen?

Meer informatie: www.mensenrechten.nl