Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en...

30
Monitor discriminatie Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 Mei 2017

Transcript of Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en...

Page 1: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

Monitor discriminatie

Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016

Mei 2017

Page 2: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

1 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

COLOFON

Tekst

Auteur: Fleur Poot

Eindredactie: Lucienne Gena, Michael Zwart

Uitgave

Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam (MDRA)

Mei 2017

Dit is een gezamenlijke uitgave van de politie-eenheid Amsterdam en antidiscriminatievoorziening (ADV) Meldpunt

Discriminatie Regio Amsterdam (MDRA), die hierin hun discriminatiecijfers op eenheidsniveau publiceren. De

Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

gesteld.

De Monitor Discriminatie 2016 in de politie-eenheid Amsterdam verschijnt gelijktijdig met rapporten over zeven

andere regionale politie-eenheden en het landelijke rapport Discriminatiecijfers in 2016. Met deze publicaties is een

stap gezet in de uniformering van rapportages over discriminatieregistraties, in afstemming met het Ministerie van

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de Nationale Politie. Het landelijk rapport Discriminatiecijfers 2016 en

alle rapporten op eenheidsniveau zijn te vinden op de website van de Landelijke Vereniging tegen Discriminatie

(LVtD): www.discriminatie.nl.

Page 3: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

2 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

Inhoudsopgave

COLOFON .............................................................................................................. 1

INLEIDING .............................................................................................................. 3

HOOFDSTUK 1. Omvang discriminatie .......................................................................... 4

HOOFDSTUK 2. Anti-Zwart racisme ............................................................................. 7

HOOFDSTUK 3. Discriminatie op grond van islam .......................................................... 11

HOOFDSTUK 4. Discriminatie op grond van seksuele gerichtheid ...................................... 13

HOOFDSTUK 5. Aandacht voor de lokale situatie .......................................................... 15

CONCLUSIES ......................................................................................................... 18

BIJLAGE 1. Toelichting op gebruikte bronnen en gegevens in dit rapport ........................... 19

BIJLAGE 2. De tabellen ........................................................................................... 22

Page 4: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

3 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

INLEIDING

Deze monitor geeft een beeld van de omvang van discriminatie in de politie-eenheid Amsterdam.

Voor dit rapport heeft Antidiscriminatievoorziening (ADV) Amsterdam (Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam,

MDRA) de beschikbare data in 2016 over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam verzameld: cijfers van

meldingen bij het MDRA, discriminatie-incidenten die de politie heeft geregistreerd en via de nationale politie zijn

aangeleverd en de verzoeken om een oordeel bij het College voor de Rechten van de Mens (CRM).

Al die cijfers bij elkaar geven een indruk van de omvang en de aard van discriminatie en van de plekken waar het

voorkomt. Er wordt dit jaar een vergelijking gemaakt met het jaar 2015.

Discriminatie is niet altijd zichtbaar, wordt niet altijd herkend én in de meeste gevallen niet gemeld. Daarom is

aanvullend onderzoek onder burgers belangrijk. De gemeente Amsterdam doet om de twee jaar onderzoek naar

discriminatie onder inwoners. Dit completeert het beeld van discriminatie en ongelijke behandeling. In 2016 werden

hiernaast straatinterviews afgenomen waarin respondenten werd gevraagd naar hun ervaring met discriminatie.

Deze monitor biedt informatie aan lokale bestuurders en de veiligheidsdriehoek Burgemeester-Eenheidsleiding-

Openbaar Ministerie (OM) en iedereen die geïnteresseerd is in het onderwerp discriminatie en op welke wijze dit

speelt in de politie-eenheid Amsterdam. Mogelijk geven de cijfers en aanvullende gegevens niet op alle vragen een

antwoord. Wel maken zij duidelijk waarover wellicht nadere vragen gesteld moeten worden. Het rapport is bedoeld

als onderlegger voor het maken van beleid. Het rapport eindigt met enkele concrete aanknopingspunten voor

bestuurders.

De politie-eenheid Amsterdam heeft haar medewerking verleend aan het rapport en heeft meegelezen tijdens de

voorbereidingen. De zaaksoverzichten zoals deze maandelijks worden aangeleverd door de politie zijn niet gebruikt

in deze rapportage, er is gebruik gemaakt van discriminatiecijfers zoals aangeleverd door de nationale politie. Het

College voor de Rechten van de Mens (CRM) heeft de cijfers aangeleverd over deze regio over het jaar 2016.

In acht van de tien Nederlandse politie-eenheden zijn regionale rapportages over 2016 opgesteld.

Leeswijzer

In het rapport zijn veel cijfers te vinden: in de tekst en in grafieken. De cijfers die zijn aangeleverd door de Nationale

Politie, het CRM en het MDRA zijn terug te vinden in de tabellen in bijlage 2. Verder wordt in deze monitor

gebruikgemaakt van cijfers uit diverse lokale en landelijke onderzoeken en rapporten. Welke rapporten dit zijn is te

vinden in de voetnoten. Bijlage 1 geeft informatie over de aard van de cijfers en de manier waarop die verzameld

zijn.

Het eerste hoofdstuk geeft informatie over het totaal aantal meldingen bij de verschillende organisaties die data

hebben aangeleverd. Voor de volgende hoofdstukken is gekozen voor een thematische benadering. In hoofdstuk 2

staat anti-zwart racisme centraal, in hoofdstuk 3 is dat moslimdiscriminatie en tot slot in hoofdstuk 4 discriminatie

op grond van seksuele gerichtheid. We gaan nader in op de discriminatiegrond en de wijze van discriminatie en

beschrijven de meest opvallende en belangrijke bevindingen. In hoofdstuk 5 kijken we hoe de hoofdstad en

omliggende gemeenten zich tot elkaar verhouden. Wat weten we over discriminatie in de afzonderlijke gemeenten?

De conclusies staan in het laatste hoofdstuk.

Page 5: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

4 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

HOOFDSTUK 1. Omvang discriminatie

Dit hoofdstuk geeft een beeld van het totaal aantal registraties van discriminatie in de politie-eenheid Amsterdam,

uitgesplitst naar de verschillende bronnen.

In 2016 zijn bij MDRA 801 discriminatieklachten ingediend, in behandeling genomen en geregistreerd. Daar kwamen

via eigen screening nog 20 discriminerende zaken bij. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het screenen van vacatures op

verboden leeftijdsonderscheid waarop wij een reactie gaven, of berichten uit de media waarop wij reageerden.

De politie registreerde in 2016 485 zaken waarbij discriminatie een rol speelde. Daarbij kwamen nog 144 incidenten

met discriminerend karakter gericht tegen werknemers met een publieke taak zoals politie, brandweer en

ambulancepersoneel. Denk hierbij vooral aan scheldpartijen met daarin de woorden homo, Jood, etc.

Het aantal verzoeken om een oordeel over discriminatiezaken bij het College voor de Rechten van de Mens over

2016 bedraagt 56. Dit is ongeveer gelijk aan voorgaande jaren.

Grafiek 1. Aantal klachten, meldingen en registraties van discriminatie in eenheid Amsterdam 2015 en 2016

MDRA, klachten/meldin

gen

Politie, geregistreerde discriminatie-

incidenten (eenheid

Amsterdam)

Politie, geregistreerde discriminatie-

incidenten tegen

werknemers met een publieke

taak (eenheid …

College voor de Rechten van de Mens, instroom verzoeken om

oordeel

MDRA, eigen screening

2015 633 633 131 0 80

2016 801 485 144 56 20

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900

2015

2016

Wat is discriminatie? In een gelijke situatie een persoon nadelig behandelen, uitsluiten of

achterstellen of iemand opzettelijk beledigen op grond van zijn of haar ras

(herkomst, huidskleur, cultuur), godsdienst, levensovertuiging, seksuele

gerichtheid, geslacht, handicap of chronische ziekte, leeftijd, politieke

gezindheid, burgerlijke staat, arbeidsduur, vast of tijdelijk arbeidscontract.

Page 6: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

5 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

Toelichting bij de politiecijfers

Het aantal registraties bij de politie-eenheid Amsterdam is aanzienlijk lager dan in 2015. Dit komt overeen met het

landelijk beeld, dat een daling van het aantal geregistreerde discriminatie-incidenten bij de politie laat zien. Er zijn

ruim 1000 minder registraties in 2016 dan in 2015 (een daling van 20%). De daling is in bijna alle politie-eenheden

zichtbaar. Alleen in Noord-Holland en in Oost-Nederland is van een daling geen sprake en blijft het aantal registraties

nagenoeg gelijk.

In Amsterdam ontving de politie in 2016 0,48 registraties per 1000 inwoners. Daarmee is Amsterdam de politie-

eenheid met de meeste registraties naar rato van aantal inwoners. Dit was in 2015 ook het geval.

De politie registreerde in 2016 relatief veel discriminatie op grond van afkomst/huidskleur (‘ras’). Het percentage

aan afkomst/huidskleur gerelateerde registraties is met 46% het hoogst van alle eenheden (in het hele land was dit

gemiddeld 39%). Ook op grond van seksuele gerichtheid scoort Amsterdam met 38% hoog ten opzichte van andere

eenheden.

De grond onbekend (die voor 98% bestaat uit ‘bekladdingen met hakenkruizen’) komt opvallend weinig voor in

Amsterdam, Rotterdam en Den Haag.

Verder valt op dat in vergelijking met het landelijke beeld in Amsterdam verhoudingsgewijs gemelde incidenten zich

vaker dan in andere polite-eenheden afspelen op de openbare weg (denk aan scheldpartijen), openbaar vervoer en

horeca. Meldingen over incidenten in de directe woonomgeving komen relatief weinig voor.

Toelichting bij de cijfers van het MDRA

Het MDRA registreerde daarentegen juist aanzienlijk meer voorvallen van discriminatie dan in het voorgaande jaar.

Voor een deel wordt dit verklaard door een groot aantal meldingen over de discriminerende uitlatingen van de Vrije

Democratische Partij (VDP)1, de flyer met anti-homoteksten die in het najaar in Amsterdam West en Nieuw West

werd verspreid, meldingen van Turkse Amsterdammers (vermeende Gülen-sympathisanten) die zich bedreigd en

geïntimideerd voelden door anderen van Turkse komaf (vermeende Erdogan-aanhangers) naar aanleiding van de

mislukte staatgreep in Turkije in juli 2016, en over diverse denigrerende uitingen over Sylvana Simons (waaronder

het carnavalslied en de daarbij gemaakte videoclip). Landelijk zien we een lichte stijging van het aantal meldingen

dat bij de adv’s werd gedaan2. In 2015 werden er 4753 meldingen ontvangen, in 2016 waren dat er 4829. We zien

dat het MDRA ruim 16% van het aantal meldingen ontvangt dat landelijk wordt geregistreerd.

Bij de registraties van het MDRA springen de terreinen arbeidsmarkt/werkvloer en publieke en politieke opinie eruit.

Steeds vaker zijn uitlatingen van publieke personen aanleiding om melding te doen bij het MDRA. Uitlatingen

worden als kwetsend en beledigend ervaren. Net als bij de politie werd bij het MDRA relatief vaak melding gedaan

van discriminatie op grond van afkomst/huidskleur en seksuele gerichtheid. En ook het MDRA ontving weinig

meldingen over discriminerende bekladdingen.

En verder

Tegen een aantal personen die zich beledigend hebben uitgelaten tegen en over Sylvana Simons en tegen degene

die het voor Sylvana Simons kwetsende fimpje maakte bij de carnavalshit is aangifte gedaan. De maker van dit

filmpje is woonachtig in Kudelstaart, in het werkgebied van de politie-eenheid Amsterdam. In het voorjaar van 2017

komt een deel van deze personen voor de rechter. Ook tegen de makers en verspreiders van de flyer met anti-homo

teksten werd aangifte gedaan, net als tegen de Vrije Democratische Partij. Inmiddels is bekend dat het OM drie

mannen die de anti-homoflyer hebben verspreid gaat vervolgen voor groepsbelediging, aanzetten tot discriminatie

en het verspreiden van discriminerende uitingen.

1 ADV Zaanstreek/Waterland deed aangifte tegen Burhan Gökhalp, voorman van de VDP 2 Factsheet Landelijk overzicht van meldingen en klachten ingediend bij antidiscriminatievoorzieningen in Nederland, maart 2017, Leeuwarden:

Landelijke vereniging tegen Discriminatie (LVtD)

Page 7: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

6 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

In 2016 vond de rechtszaak plaats tegen Geert Wilders. In december 2016 werd hij veroordeeld vanwege zijn

‘minder, minder’ uitspraken die hij deed in 2014. Het MDRA ontving destijds ruim 1000 meldingen over deze

uitlatingen, er werden ook honderden aangiftes door de politie opgenomen.

Aanvullend burgeronderzoek

Om inzicht te krijgen in de omvang van situaties die als discriminatie zijn ervaren is aanvullend onderzoek nodig,

zoals enquêtes naar discriminatie-ervaringen. In Amsterdam vindt om de paar jaar een uitgebreid burgeronderzoek

naar discriminatie plaats. In het rapport ‘Amsterdamse burgermonitor 20153‘ staat dat 14% van de Amsterdammers

in de afgelopen 12 maanden discriminatie heeft ervaren. Dit aandeel is de afgelopen jaren licht toegenomen, van

11% in 2013, naar 13% in 2014 en 14% in 2015. Dit betekent dat 1 op de 7 Amsterdammers zich weleens

gediscrimineerd voelt. Het merendeel van de respondenten, ongeveer 2/3, noemt afkomst en huidskleur als

discriminatiegrond. Dit wordt vooral door mensen met een niet-Nederlandse afkomst genoemd, maar ook door

respondenten met een Nederlandse herkomst. Het meest gemeld worden scheldpartijen over uiterlijke kenmerken.

Naast afkomst worden ook de discriminatiegronden geslacht, seksuele gerichtheid en leeftijd in de antwoorden

genoemd.

De straatinterviews die in het voorjaar van 2015 werden afgenomen schetsen een iets ander beeld over de omvang

van discriminatie dan de Amsterdamse burgermonitor 2015. Uit de uitkomsten blijkt dat 23% van de

Amsterdammers zich het afgelopen jaar gediscrimineerd heeft gevoeld4. Wel wordt ook hier afkomst en huidskleur

het vaakst genoemd als discriminatiegrond, namelijk door de helft van de personen die discriminatie hebben

ervaren. Een derde van de groep respondenten zegt discriminatie te hebben ervaren in de werkomgeving. Daarnaast

wordt schelden en beledigen door onbekenden in de openbare ruimte veel genoemd.

Overeenkomsten in de cijfers

Uit bijna alle rapportages en onderzoeken blijkt dat discriminatie op grond van afkomst/huidskleur het meest wordt

gemeld. Uitzondering zijn de meldingen bij het College voor de Rechten van de Mens, waar de grond handicap en

chronische ziekte het vaakst werd geregistreerd, namelijk 13 keer. De grond afkomst/huidskleur blijft met 12

registraties echter niet ver achter. De verschillende rapportages bevestigen het beeld dat veel incidenten zich

afspelen in de openbare ruimte en op de arbeidsmarkt/werkvloer.

Wat misschien nog het meest opvalt is het grote verschil tussen de bronnen als we kijken naar de omvang van

discriminatie-ervaringen. Het aantal meldingen dat bij de politie en het MDRA wordt gedaan benadert bij lange na

niet het aantal meldingen dat zou volgen uit de omvang van discriminatie zoals die uit de Amsterdamse

burgermonitor en de straatinterviews blijkt.

Onderrapportage

Klachten en meldingen geven informatie over situaties die mensen als discriminerend ervaren. Ze bieden echter

geen inzicht in hoe vaak dergelijke situaties in de samenleving voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat slechts één op de

acht discriminatie-ervaringen ergens wordt gemeld5. Uit straatinterviews die in 2015 in opdracht van het regionaal

discriminatieoverleg zijn uitgevoerd blijkt dat 50% van de ondervraagden geen actie heeft ondernomen nadat hij of

zij discriminatie ondervond6.

De gemelde discriminatie-ervaringen vormen dus het spreekwoordelijke topje van de ijsberg waaronder een

veelvoud aan niet-gemelde ervaringen ligt verscholen. Klachtgegevens zijn in zekere zin een weergave van

3 Amsterdamse Burgermonitor 2015, december 2016, Amsterdam: Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS) 4 Straatinterviews discriminatie, juni 2016, Amsterdam: Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS)

5 Zie bijvoorbeeld Andriessen, I., Fernee, H. en Wittebrood, K. (2014), Ervaren discriminatie in Nederland, Den Haag: Sociaal en Cultureel

Planbureau (SCP). 6 Straatinterviews discriminatie, juni 2016, Amsterdam: Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS)

Page 8: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

7 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

meldgedrag: stijgingen of dalingen in het aantal klachten zijn niet noodzakelijk een indicatie van het meer of minder

voorkomen van discriminatie-ervaringen, maar kunnen mogelijk (ook) verklaard worden door veranderingen in

meldgedrag. Zo kan een campagne die mensen aanspoort om discriminatie te melden bijvoorbeeld leiden tot een

(tijdelijke) stijging van het aantal meldingen.

Bij klachtgegevens speelt ook dat discriminatie-ervaringen subjectief van aard zijn: waar de ene persoon een situatie

als discriminerend ervaart, kan een ander een vergelijkbare situatie anders interpreteren. De subjectieve ervaring

kan ook afwijken van de objectieve of juridische werkelijkheid; iemand kan discriminatie ervaren en melden terwijl

dat objectief gezien onterecht is. Andersom kan discriminatie plaatsvinden, terwijl het door betrokkenen niet als

zodanig ervaren wordt. Dergelijke situaties worden nergens gemeld en blijven daardoor buiten beeld.

HOOFDSTUK 2. Anti-Zwart racisme

Landelijke ontwikkelingen en actualiteit

In 2016 was er veel aandacht voor het thema etnisch profileren, was er opnieuw veel te doen om de figuur Zwarte

Piet en riep de entree van Sylvana Simons in de landelijke politiek veel discriminatoire en racistische reacties op. Er

verscheen een racistisch filmpje waarin Sylvana was gephotoshopt en er werd een ‘uitzwaaidag’ georganiseerd,

waarbij de teneur was dat Amsterdammer Sylvana ‘op moest rotten naar haar eigen land’. Rapper en zanger

Typhoon werd door de politie zonder aanleiding staande gehouden, waarna er een storm aan reacties door de

media trok. De Nationale Kinderombudsman publiceerde een rapport7 waarin wordt gesteld dat Zwarte Piet kan

leiden tot pesten, uitsluiting en discriminatie en waarin zij daarom adviseerde de figuur aan te passen. In reactie

hierop ontving de Kinderombudsman verscheidene bedreigingen. In december 2016 presenteerde Sunny Bergman

haar film ‘Wit is ook een kleur’, over wit privilege. De film riep veel negatieve reacties op.

Op 23 december 2013 is, met steun vanuit Nederland, door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties

resolutie 68/237 aangenomen tot uitroeping van een Decennium voor mensen van Afrikaanse afkomst. Dit

Decennium loopt van 1 januari 2015 tot en met 31 december 2024. De resolutie roept alle lidstaten van de VN op

om actie te ondernemen tegen racisme, rassendiscriminatie, vreemdelingenhaat en daarmee samenhangende

onverdraagzaamheid (op grond van huidskleur, afkomst of nationale of etnische afkomst) zodat alle fundamentele

rechten en vrijheden van mensen van Afrikaanse afkomst beschermd en gewaarborgd worden. In december 2016

organiseerde het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in Amsterdam een landelijke conferentie in het

kader van dit Decennium.

Maar liefst 40% van de meldingen die de gezamenlijke adv’s in 2016 ontvingen betreffen discriminatie op grond van

afkomst/huidskleur (‘ras’).

Hoeveel van deze meldingen gaan over discriminatie op grond van donkere huidskleur of Surinaamse, Antilliaanse en

Afrikaanse herkomst wordt niet gespecificeerd.

Meldpunt Internet Discriminatie MiND meldt in haar jaarverslag over 20168 dat het in 33% van het aantal ontvangen

klachten (in totaal zijn dit er 918) discriminatie op grond van afkomst/huidskleur betreft. Weer 33% hiervan betreft

7 Kinderombudsman: Zwarte Piet vraagt om aanpassingen, 30 september 2016, www.kinderombudsman.nl

8 https://www.mindnederland.nl/wp-content/uploads/2017/04/170404-Jaarverslag-2016-MiND.pdf

Page 9: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

8 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

meldingen over discriminatie op grond van donkere huidskleur. Hiermee is ook bij MiND discriminatie op grond van

grond afkomst/huidskleur het meest geregistreerd.

Discriminatieklachten MDRA, politie en College in de politie-eenheid Amsterdam

Zowel de politie als het adv ontvangen veel klachten over discriminatie op grond van afkomst. Dit betreft vele

verschillende afkomsten; Amsterdam telt 180 nationaliteiten. Deze afkomsten worden allen geregistreerd onder de

categorie afkomst/huidskleur. In de registraties worden wel subcategorieën gehanteerd, maar deze verschillen zo

zeer per bron dat die moeilijk met elkaar zijn te vergelijken. Als we de cijfers analyseren kunnen we echter wel

stellen dat mensen die zich gediscrimineerd voelen vanwege hun donkere huidskleur regelmatig melding doen van

discriminatie. Dit blijkt ook uit de onderzoeksresultaten van de straatinterviews.

Grafiek 2. Geregistreerde meldingen op grond van afkomst/huidskleur

Etnisch profileren

In 2016 was er veel aandacht voor etnisch profileren door de politie. Ook de politie zelf en de gemeente besteedden

aandacht aan dit onderwerp. In 2016 verscheen de onderzoeksrapportage ‘Boeven vangen’, een onderzoek naar

proactief politieoptreden9. Dit rapport bevestigt dat etnisch profileren door de politie voorkomt. In dit rapport staan

geen harde cijfers over de omvang van etnisch profileren. In het rapport ‘Ervaren discriminatie’ van het Sociaal en

9 Boeven vangen, een onderzoek naar proactief politieoptreden. W. Landman, L. Kleijer-Kool (Twynstra Gudde, Amersfoort).

Politiewetenschap 91, Politie en Wetenschap/Reed Business, 2016.

310

263

66

12

2016 MDRA, klachten/meldingen

Politie, geregistreerde discriminatie-incidenten (eenheid Amsterdam)

Politie, geregistreerde discriminatie-incidenten tegen werknemers met een publieke taak (eenheid Amsterdam)

College voor de Rechten van de Mens, instroom verzoeken om oordeel

Wat is de officiële definitie van etnisch profileren? Etnisch profileren is het gebruik door de politie van criteria of overwegingen omtrent ‘ras’, huidskleur, etniciteit, nationaliteit, taal en religie bij opsporing en rechtshandhaving – zowel op operationeel als organisatorisch niveau – terwijl daarvoor geen objectieve rechtvaardiging bestaat. Bron: https://www.amnesty.nl/wat-we-doen/themas/discriminatie/etnisch-profileren

Page 10: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

9 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

Cultureel Planbureau uit 201410 blijkt dat 20% van de Marokkaanse mannelijke respondenten, 13% van de Turkse en

Surinaamse, en 11% van de Antilliaanse mannelijke respondenten zich zonder twijfel vanwege hun afkomst meer in

de gaten voelen gehouden en denken vaker te worden bekeurd.

Het MDRA ontving in 2016 in totaal 14 meldingen over etnisch profileren, waarvan er 8 handelden over etnisch

profileren door de politie en 6 over etnisch profileren door beveiligings- en winkelmedewerkers (voornamelijk in

winkels).

De nationale politie treft verschillende maatregelen om etnisch profileren tegen te gaan en de bewustwording over

de effecten van etnisch profileren te vergroten. De politie onderstreept het belang om met het thema aan de slag te

gaan: ‘louter op basis van zijn of haar uiterlijk iemand langs de kant zetten, deugt niet, is onprofessioneel, niet

effectief en ondermijnt het vertrouwen van burgers in de politie’11. De politie is echter geen voorstander van het

zogenaamde stopformulier. Zij stelt zich op het standpunt dat het stopformulier onvoldoende bijdraagt aan het

terugdringen van etnisch profileren en dat het gebruik ervan leidt tot een onevenredig grote bureaucratische

ballast12. De gemeenteraad van Amsterdam nam echter op 14 juli 2016 een motie13 aan die het college van

burgemeester en wethouders verzoekt om in overleg met de Amsterdamse politie een pilot met stopformulieren te

10

Ervaren discriminatie in Nederland. Iris Andriessen, Henk Fernee, Karin Wittebrood, Sociaal Cultureel Planbureau, Den Haag januari 2014. 11

https://www.politie.nl/nieuws/2016/oktober/3/rapporten-onderbouwen-aanpak-etnisch-profileren.html. Geraadpleegd op 11 april 2017. 12

https://www.politie.nl/nieuws/2016/oktober/3/rapporten-onderbouwen-aanpak-etnisch-profileren.html. Geraadpleegd op 11 april 2017. 13

Motie van de leden Groot Wassink, Paternotte, Kwint en Mbarki inzake de Voorjaarsnota 2016 (pilot met stopformulieren in Amsterdam om etnisch profileren tegen te gaan). Nummer: 587. Datum van behandeling: 14 juli 2016. Publicatiedatum: 29 juli 2016.

Een dame van Surinaamse afkomst doet boodschappen in een supermarkt. Ze heeft

een klein, doorzichtig plastic tasje mee de winkel ingenomen waarin een paar

persoonlijke spulletjes zitten. Als de dame met haar boodschappen bij de kassa

komt om af te rekenen wordt zij aangesproken door een medewerker van de winkel.

De medewerker zegt: ‘er zitten spullen van Aldi in die tas.’ De dame zegt dat ze

haar boodschappen net op de band heeft gezet en dat er in het tasje alleen wat

kleding zit. De medewerker zegt vervolgens: ‘Alle buitenlanders zeggen dat ze geen

spullen van de Aldi in hun tas hebben.’ De medewerker controleert de inhoud van

de tas en ziet dat er inderdaad alleen persoonlijke spullen in zitten.

De dame is ontdaan door het voorval en is geschokt door de opmerking van de

medewerker over haar ‘buitenlandse’ afkomst. Ze doet melding bij het MDRA omdat

ze zich gediscrimineerd voelt op grond van haar huidskleur.

Het MDRA stuurt een klachtbrief naar de supermarkt. De manager van de

supermarkt nodigt naar aanleiding van deze brief de dame uit voor een gesprek. Een

medewerker van het MDRA begeleidt de dame bij dit gesprek, de vrouw is blij met

deze ondersteuning.

Het gesprek verloopt goed en de manager biedt zijn excuses aan. Hij zegt toe de

winkelmedewerker aan te spreken. De dame is erg opgelucht en tevreden over het

gesprek.

Page 11: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

10 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

starten. De indieners stellen dat juist uit ervaringen in het buitenland blijkt dat het gebruik van stopformulieren een

effectieve methode is om etnisch profileren tegen te gaan en dat de administratieve lasten nauwelijks zijn

toegenomen. Zij baseren zich daarbij op informatie van Amnesty International, dat stelt dat stopformulieren

essentieel zijn voor eerlijke en effectieve politiecontroles14. De politie omarmde wel het initiatief van Controle Alt

Delete dat in 2016 een app lanceerde waarmee het onder meer mogelijk is snel melding te doen van etnisch

profileren15.

Er is veel aandacht voor (het terugdringen van) etnisch profileren door de politie. Etnisch profileren door

winkelpersoneel en beveiligingsmedewerkers lijkt echter nauwelijks onderwerp van gesprek. Het MDRA echter

ontving verschillende klachten van mensen die het gevoel hebben dat ze vanwege hun afkomst of hun geloof

(wanneer een klant zichtbaar moslim is door bijvoorbeeld het dragen van een hoofddoek) in de gaten worden

gehouden en worden gecontroleerd. Dit gebeurt vooral in winkels. Het lijkt daarom zinvol om ook binnen deze

branche het thema te agenderen.

Zwarte Piet

De controverse rond de figuur Zwarte Piet duurt nog altijd voort. Er is echter wel een grote verschuiving te zien in

het aantal en de aard van de klachten hierover en in de verschijningsvorm van Piet. Het MDRA ontving in 2012 nog

240 klachten over het racistische karakter van Zwarte Piet, in 2013 was dit afgenomen tot 55. Van deze 55 klachten

waren er 23 gericht tegen de tegenstanders van Zwarte Piet. In 2016 registreerde het MDRA 15 meldingen over

Zwarte Piet, waarvan er 10 vóór het behoud van Zwarte Piet waren. Tegelijk zien we dat, voornamelijk in

Amsterdam, er vooruitgang wordt geboekt met het aanpassen van de racistische kenmerken van Zwarte Piet. In

2014 was een kwart van de Pieten tijdens de Amsterdamse intocht voorzien van ‘roetvegen’, in 2015 was dit de helft

en in 2016 waren er bij de intocht uitsluitend schoorsteenpieten te zien. Amsterdam loopt voorop waar het de

veranderingen van het Sinterklaasfeest betreft, bij de landelijke intocht in Maassluis waren nog veel Zwarte Pieten

aanwezig. Bij de intocht in Amsterdam deden zich geen incidenten voor.

Toch zien we dat de spanningen rond dit thema met regelmaat nog hoop oplopen, ook in 2016 was dit het geval.

Winkel- en mediabedrijven komen steeds meer tegemoet aan de bezwaren van een deel van de bevolking. De

aankonding met roetveegpieten te gaan werken leverde RTL meerdere bedreigingen op. De Amsterdammers Jerry

Afriyie (activist), Simion Blom (raadslid) en Michiel Pestman (advocaat) werden bij een demonstratie tijdens de

landelijke intocht gearresteerd, bij de landelijke intocht in Maassluis waren zelfs detectiepoortjes geplaatst.

Nationale Kinderombudsman Margrite Kalverboer ontving na publicatie van haar rapport waarin wordt gepleit voor

het aanpassen van de Zwarte Piet-figuur verscheidene bedreigingen. Op internet werden vele discriminatoire en

racistische uitlatingen gedaan. Organisaties voelden zich genoodzaakt om in een gezamenlijke verklaring op te

roepen de discussie met respect te voeren. Ondanks dit alles is de aanpassing van de Piet-figuur onomkeerbaar en

getuige de reacties van vele Amsterdammers langs de route van de Amsterdamse intocht16 lijkt het een kwestie van

tijd voordat het overgrote deel van de Nederlanders gewend zal zijn aan het nieuwe uiterlijk van de begeleiders van

de Sint.

14

Stopformulieren essentieel voor eerlijke en effectieve politiecontroles. Amnesty International, memo, 2015. 15

http://controlealtdelete.nl/blogs/controle-alt-delete-app. Geraadpleegd op 11 april 2017. 16

http://www.parool.nl/stadsgids/intocht-sinterklaas-goed-bezocht-en-zonder-incidenten~a4413518/. Geraadpleegd op 13 april 2017

Page 12: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

11 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

HOOFDSTUK 3. Discriminatie op grond van islam

Landelijke ontwikkelingen en actualiteit

De komst van vluchtelingen naar Nederland, de opkomst van IS en aanslagen door islamitische terroristen zorgen

voor een toename van het aantal islamofobe incidenten en voorvallen van discriminatie op grond van islamitische

geloofsovertuiging in Nederland.

Ineke van der Valk meldt in haar Monitor Moslimdiscriminatie, derde rapportage17 dat het aantal voorvallen gericht

tegen moskeeën in 2016 sterk is toegenomen. Het aantal incidenten is sinds 2011 voortdurend gegroeid, maar was

nog nooit zo hoog als in 2016. In 2016 werden 72 incidenten geteld. Deze incidenten variëren van brandstichting, het

achterlaten van varkensresten (beiden 3 keer) tot graffiti (7) en vandalisme/vernieling (6). Verreweg het meest

gemeld zijn bedreigingen gericht aan moskeeën. Maar liefst 43 keer ontvingen moskeeën bedreigingen per post of

via internet. Het meest ernstige incident vond plaats op 28 februari in Enschede, toen een groepje mannen een

molotovcocktail naar de moskee gooiden. Er waren op het moment van de aanslag ongeveer 30 mensen binnen,

onder wie kinderen. De aanwezigen wisten de brand snel te blussen, er vielen geen gewonden, de schade viel mee,

maar de schrik was groot.

Het Kennisplatform Integratie en Samenleving deed verkennend onderzoek naar discriminatie bij het vinden van een

stageplek18. Uit dit onderzoek blijkt dat meisjes die een hoofddoek dragen aanzienlijk meer problemen ervaren bij

het vinden van een stageplaats dan medestudenten.

De gezamenlijke adv’s ontvingen 348 meldingen over discriminatie op grond van godsdienst, dat is 7% van het totaal

aantal meldingen. Hiervan ging het in 254 van de gevallen om discriminatie op grond van het islamitisch geloof.

Van het aantal registraties bij het Meldpunt Internet Discriminatie waren 188 meldingen (21% van het totaal) te

relateren aan de grond godsdienst. Van deze 188 registraties betrof het in 185 gevallen discriminatie op grond van

het islamitisch geloof.

17

Monitor Moslimdiscriminatie, derde rapportage, Ineke van der Valk, maart 2017. 18

Mbo en de stagemarkt: wat is de rol van discriminatie? Een verkenning onder onderwijsprofessionals en studenten, Eva Klooster, Suzan Koçak, Mehmet Day, Kennisplatform Integratie & Samenleving, 2016

Wat is islamofobie? Islamofobie is een historisch gegroeide ideologie en één van vele verschijningsvormen van racisme. In een islamofobe benadering wordt met beelden, teksten en gedragingen systematisch en consistent een negatieve betekenis gegeven aan ‘de islam’ en/of aan ‘moslims’. Zo worden houding en gedrag van mensen beïnvloed ten gunste van sociale uitsluiting van moslims en hun ongelijke behandeling, cultureel, sociaal, economisch en politiek. Moslims worden niet alleen gediscrimineerd op de (discriminatie)grond van religie, maar vaak ook op grond van hun (etnische) afkomst. Discriminatie op grond van de islamitische religie richt zich soms ook op niet-moslims die (ten onrechte) als moslim gezien worden op basis van uiterlijke kenmerken zoals naam, taalgebruik, fysiek voorkomen en kleding. Bron: Monitor Moslimdiscriminatie, derde rapportage, Ineke van der Valk, maart 2017

Page 13: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

12 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

Discriminatieklachten ADV, Politie en College in de politie-eenheid Amsterdam

Het MDRA ontving in 2016 39 meldingen over discriminatie op grond van het islamitisch geloof. Dit is bijna gelijk aan

het jaar ervoor, toen 40 meldingen werden geregistreerd. Veel van deze meldingen werden gedaan door vrouwen

die vanwege hun hoofddoek te maken kregen met discriminerende opmerkingen op straat, maar ook in winkels, bij

het zoeken naar werk en het vinden van een opleiding lopen vrouwen met een hoofddoek tegen ongelijke

behandeling en uitsluiting aan. Na aanslagen door islamitische terroristen merkt het MDRA een toename in het

aantal meldingen. Het MDRA vermoedt dat er aangaande het aantal ontvangen meldingen van moslimdiscriminatie

sprake is van een aanzienlijke onderrapportage en dat veel incidenten niet worden gemeld.

Grafiek 3. Geregistreerde meldingen op grond van godsdienst19

De politie registreerde ruim 40 voorvallen discriminatie op grond van islam.

Het College voor de Rechten voor de Mens ontving drie keer een verzoek om een oordeel op grond van godsdienst.

Om welke geloofsovertuiging dit gaat wordt niet gespecificeerd.

En verder

Uit de Monitor Moslimdiscriminatie blijkt dat ook een Amsterdamse moskee in 2016 een dreigbrief ontving. Uit een

bericht van het Parool blijkt dat moskeeën bedreigingen meestal niet melden20. Het Parool deed navraag bij een

aantal moskeeën in de stad, wat een aantal voorbeelden opleverde van bedreigingen die per telefoon, brief en

internet werden ontvangen.

Anti-islam beweging Pegida demonstreerde in 2016 twee keer in Amsterdam, op 6 en 27 februari. De demonstraties

verliepen zeer onrustig en waren grimmig, ook door de tegendemonstraties en de daaruit voortvloeiende

confrontaties. Aan Pegida-kant waren enkele tientallen demonstranten aanwezig, van wie een groot aantal zich op

27 februari tooide met een varkensmuts. Ook werden er anti-islamitische leuzen gescandeerd en getoond.

19

Eigen screening MDRA is niet opgenomen in de cijfers 20

http://www.parool.nl/amsterdam/amsterdamse-moskee-meldt-haat-niet-bij-politie~a4261297/. Geraadpleegd op 14 april 2017.

34

36

38

40

42

44

46

48

2015 2016

MDRA, klachten/meldingen op grond van godsdienst

MDRA, klachten/meldingen op grond van godsdienst, waarvan islam

Page 14: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

13 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

HOOFDSTUK 4. Discriminatie op grond van seksuele gerichtheid

Landelijke ontwikkelingen en actualiteit

In 2016 was het precies 15 jaar geleden dat het burgerlijk huwelijk werd opengesteld voor mensen van gelijk

geslacht. De eerste ‘homohuwelijken’ werden voltrokken in het stadhuis van Amsterdam, op 1 april 2001 om 12 uur

’s nachts. Deze gebeurtenis was destijds wereldnieuws.

In het jaar 2016 waren er verscheidene geweldsincidenten gericht tegen homoseksuelen. Het COC riep daarom de

regering op een actieplan tegen geweld op te stellen. Ook in de asielzoekerscentra kwamen signalen van

bedreigingen en discriminatie van homoseksuele asielzoekers. Er werd daarom gepleit voor het geven van

voorlichting aan asielzoekers en het bieden van een separate, veilige opvang aan homoseksuele vluchtelingen. In

februari deed de Centrale Raad van Beroep uitspraak in de al langlopende zaak van een zogenoemde

‘weigerambtenaar’. De Raad oordeelde dat de gemeente Den Haag de betreffende buitengewoon ambtenaar

terecht heeft ontslagen, omdat hij met zijn weigering stellen van gelijk geslacht met elkaar in de echt te verbinden in

strijd handelde met het gemeentelijk beleid. Tegen deze beslissing is geen beroep meer mogelijk.

In 2016 bestond het COC 70 jaar.

De gezamenlijke adv’s ontvingen in 2016 373 meldingen over discriminatie op grond van seksuele gerichtheid. Dat is

8% van het totaal aantal meldingen.

Discriminatieklachten ADV, Politie en College in de politie-eenheid Amsterdam

Het Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam ontving in 2016 169 meldingen op grond van seksuele gerichtheid. In

2015 waren dit nog 29 meldingen. Deze enorme toename kan worden verklaard door de vele meldingen die werden

ontvangen over de anti-homo flyer die in een aantal wijken in Amsterdam werd verspreid. Hier werd 99 keer een

klacht over ingediend. Hiernaast werden 33 klachten ingediend over de anti-homo standpunten van de Vrije

Democratische Partij. Van de overige meldingen gaan er relatief veel over scheldpartijen in de openbare ruimte.

Een moeder van Marokkaanse afkomst heeft haar zoontje zogenaamde ‘heely’s’ kado

gedaan, schoenen met een wieltje. Hiermee moet je even oefenen. Dit waren zij en

haar zoontje van 7 op het fietspad aan het doen toen er een vrouw aan kwam fietsen,

luid bellend met de fietsbel. De moeder zag haar aankomen, maar zag ook dat er

voldoende ruimte op het fietspad was om te passeren. Hier dacht de vrouw kennelijk

anders over. Ze stopte en zei dat het fietspad hier niet voor bedoeld was. De moeder

antwoordde dat ze dat snapte, maar dat er ruimte genoeg was om veilig langs te

fietsen. Hierop begon de vrouw tegen haar te schelden. Ze stapte weer op en al

vertrekkend riep ze hard: ‘kuthoofddoek!’. De moeder schrok en was erg

geëmotioneerd door het voorval. Ze vindt het erg dat dit gebeurt waar haar kind bij is,

en ze begrijpt niet dat in een dergelijke situatie het niet mogelijk is om een normaal

gesprek te voeren.

Ze belt het MDRA. De medewerker biedt haar begrip en een luisterend oor. De moeder

voelt zich hier erg door gesteund.

Page 15: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

14 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

Grafiek 4. Geregistreerde meldingen op grond van seksuele gerichtheid

De politie ontving 185 meldingen van discriminatie op grond van seksuele gerichtheid. Hiermee is dit, met 38% van

het totaal aantal registraties, na de grond afkomst/huidskleur (‘ras’) (54%) een van de meest geregistreerde

discriminatiegronden.

Het College voor de Rechten van de Mens heeft slechts één zaak op grond van seksuele gerichtheid in behandeling

genomen. Het lage aantal kan worden verklaard door de aard van de meeste discriminatie-incidenten. De meeste

voorvallen van discriminatie op grond van seksuele gerichtheid (bedreiging, belediging, mishandeling) vallen onder

het strafrecht. Het College heeft haar grondslag in de civiele wetgeving, waardoor de meeste incidenten van

discriminatie op deze grond thuishoren bij de politie en het openbaar ministerie.

En verder

Ook in Amsterdam vonden ernstige geweldsdelicten plaats gericht tegen homoseksuelen. Zo werd in oktober een

homostel achter het centraal station door een groepje jongens ernstig mishandeld.

In 2016 publiceerde Onderzoek, Informatie en Statistiek het rapport ‘LHBTI’s in Amsterdam21. Uit die rapportage

blijkt onder meer dat homoseksuele mannen zich vaker dan heteroseksuele mannen wel eens gediscrimineerd

voelen. Verder meldt het rapport dat 17% van de 13-14 jarige Amsterdammers een negatieve houding ten aanzien

van homoseksuele en lesbische leerlingen op hun school heeft.22 Dit percentage is lager dan een eerdere meting die

werd gedaan in het schooljaar 2010-2011. Hetzelfde rapport meldt dat scholieren van Turkse en Marokkaanse

afkomst het vaakst negatief staan tegenover homoseksualiteit. De afname van die negatieve houding is onder deze

groep echter wel het sterkst.

De burgermonitor laat een soortgelijk beeld zien. Wat de acceptatie van homoseksualiteit betreft scoort de

Amsterdammer op een schaal van 1 tot 5 een 4,4. Ruim 43% geeft aan nooit moeite te hebben met homoacceptatie.

Ook hier scoren Amsterdammers met een niet-Westerse achtergrond iets minder goed, namelijk 3,9. Jongere

Amsterdammers zijn iets toleranter dan oudere Amsterdammers.

Overigens scoort Amsterdam op het gebied van homoacceptatie op alle punten hoger dan het landelijk gemiddelde.

21

LHBTI’s in Amsterdam, gemeente Amsterdam, Onderzoek, Informatie en Statistiek, juli 2016 22

Cijfers uit het schooljaar 2013-2014, OIS baseert zich op onderzoek van de GGD Amsterdam (publicatie 2016)

169

185

1

MDRA, klachten/meldingen Politie-eenheid Amsterdam College voor de Rechten van de Mens

Page 16: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

15 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

HOOFDSTUK 5. Aandacht voor de lokale situatie

De politie-eenheid Amsterdam bestaat uit de stad Amsterdam plus de omliggende gemeenten Amstelveen,

Aalsmeer, Diemen, Ouder-Amstel en Uithoorn. In onderstaande tabellen worden de klachtenaantallen die gemeld

worden bij de ADV en de geregistreerde discriminatie-incidenten van de politie (zie grafiek1 in hoofdstuk 1) opgeteld

en gerelateerd aan het aantal inwoners. Hierdoor kunnen we op gemeenteniveau beter vergelijken.

Alle gemeenten in deze regio zijn aangesloten bij het Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam.

De ADV-cijfers zijn vergelijkbaar met de Wga-cijfers zoals die jaarlijks worden ingediend.

Amsterdam

Amsterdam heeft een veelvoud aan inwoners in vergelijking met het aantal inwoners van de overige gemeenten in

de regio. Dit is uiteraard terug te zien in het aantal klachten en meldingen. Amsterdam telt in politie-eenheid

Amsterdam de meeste discriminatieklachten in absolute zin, maar ook gerelateerd aan het aantal inwoners.

Een jongeman fietste in de ochtend naar zijn werk toen hij bij een stoplicht moest wachten voor het rode licht. Er fietste een man voorbij met een groene regenjas

met de capuchon op zijn hoofd. Hij gaf de jongen een duw en zei ‘Jij bent ziek in je hoofd jongen...’. De jongeman reageerde verbaasd en en reageerde beduusd

met de vraag ‘waarom?’ De man fietste langzaam door rood en riep ‘omdat je een kankerhomo bent!’. Vervolgens fietste hij langzaam door in de hoop dat de jongen hem in zou halen. Hij keek geregeld achterom, waarop de jongen besloot om een

andere route te nemen. Hij is de man gelukkig niet meer tegengekomen.

De jongen belt met het MDRA en vertelt dat hij erg is geschrokken van deze bedreigende situatie. De jongen is homo, al vraagt hij zich af of de man dit heeft

kunnen weten of zien.

Hij vindt het fijn zijn verhaal te kunnen doen en advies te krijgen over wat hij in dergelijke situaties zou kunnen doen, en wat de politie en het MDRA kunnen

betekenen. Omdat in dit geval de dader een onbekende was en er geen duidelijk signalement kan worden gegeven is een vervolgactie lastig. Wel legt het MDRA de jongen uit waarom het belangrijk is dat hij het voorval heeft gemeld. Zijn melding

draagt bij aan het in kaart brengen van de omvang, aard en locatie van discriminatie-incidenten. Dit is van belang om de discriminatie te kunnen

bestrijden.

Page 17: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

16 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

Tabel 1. Klachten MDRA en politie, per 1000 inwoners, 2016

Gemeente

Aantal inwoners

op 31 december

2016

Aantal klachten

en meldingen

adv per 1000

inwoners

Aantal

klachten en

meldingen

politie per

1000 inwoners

Amsterdam 848.861 0,78 0,51

Amstelveen 89.298 0,39 0,21

Aalsmeer 31.382 0,67 0,51

Uithoorn 29.201 0,17 0,31

Diemen 27.225 0,55 0,18

Ouder-Amstel 13.428 0,22 0,15

Regio Amstelland

Opvallend is het relatief groot aantal meldingen dat te relateren is aan de gemeente Aalsmeer, zowel bij het MDRA

als bij de politie. Bij het MDRA gaat een belangrijk deel van deze meldingen over het carnavalsleid en het filmpje

over Sylvana Simons. Ook werd er door verschillende Aalsmeerders een klacht ingediend over de Vrije

Democratische Partij. Hiernaast werd er een aantal keer melding gedaan van burenconflicten waarbij discriminatie

een rol speelt.

In Amstelveen registreerde het MDRA relatief veel klachten op grond van handicap. Veel Amstelveners met een

beperking spraken hun zorgen uit over het plan sneltram 51 te vervangen door een reguliere tram. Deze tram zou

minder ruimte hebben en het voor reizigers met een scootmobiel niet langer mogelijk maken gebruik te maken van

de ov-verbinding met Amsterdam.

Tabel 2. Klachten en meldingen MDRA en politie in 2016

Gemeente

Aantal klachten

en meldingen

adv23

Aantal

registraties

politie

Aantal

registraties

politie/publieke

taak

Amsterdam 666 434 134

Amstelveen 35 19 3

Aalsmeer 21 16 1

Diemen 15 5 3

Uithoorn 5 9 1

Ouder-Amstel 3 2 2

Anti-zwart racisme, moslimdiscriminatie en discriminatie op grond van seksuele gerichtheid

De hoofdstukken 3, 4 en 5 gaan dieper in op anti-zwart racisme en discriminatie van moslims en homoseksuelen. In

onderstaande grafiek zijn deze drie gronden per gemeente uitgewerkt. Het betreft in deze grafiek de cijfers van het

MDRA, omdat de data van de politie niet per grond naar gemeente zijn uitgesplitst.

23 Eigen screening is niet opgenomen in de cijfers

Page 18: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

17 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

Grafiek 5. Klachten MDRA naar grond en gemeente

In de tabellen 2e.1, 2e.2 en 2e.3 in bijlage 2 is een specificatie te vinden van het aantal meldingen per gemeente

uitgesplitst naar grond, terrein en aard van de melding.

Veel of weinig discriminatie?

Wat zeggen de cijfers? Betekent weinig meldingen dat discriminatie in deze gemeente niet speelt? Doet een

(vergelijkbare) gemeente met veel of weinig meldingen het goed of slecht?

Het aantal meldingen per gemeente is lastig te duiden. Per gemeente gaat het om kleine aantallen, hierdoor zien we

soms sterke fluctuaties. Daarom moeten we voorzichtig zijn om hieraan conclusies te verbinden.

Het is vooral interessant om te zien hoe vergelijkbare gemeenten, ook in andere politie-eenheden, zich tot elkaar

verhouden.

Uit de burgermonitors van Amsterdam en Noord-Holland komt naar voren dat er in de sterk verstedelijkte

gemeenten en in grote steden meer discriminatie voorkomt dan in landelijke gemeenten.

Ras

Godsdienst

Seksuele gerichtheid 0

50

100

150

200

250

300

11 10

255

5 1 1

27

1

1 40

0 0

0 4

3 2

153

0 0 1 10

Page 19: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

18 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

CONCLUSIES

In dit rapport over het jaar 2016 zijn zoveel mogelijk beschikbare gegevens over discriminatie in de politie-eenheid

Amsterdam gepresenteerd. De cijfers geven een indruk van de aard en de omvang van discriminatie.

Eén ding is duidelijk: discriminatie komt overal voor en heeft ingrijpende gevolgen, niet alleen voor de betrokkenen

maar ook voor de samenleving als geheel. De politie, ADV’s en het College voor de Rechten van de Mens vervullen

elk op eigen wijze een cruciale rol in de aanpak van discriminatie. Voor een effectieve aanpak van discriminatie is

afstemming van beleid echter van groot belang.

De meldingen en registraties van discriminatie bij de politie, ADV Amsterdam en het College voor de Rechten van de

Mens vertonen soms overeenkomsten, maar laten vooral ook verschillen zien. De aard van een discriminatie-

ervaring lijkt te bepalen bij welke organisatie de gedupeerde melding maakt. Daarnaast weten we uit onderzoek

naar discriminatie-ervaringen dat de meeste ervaringen nergens worden gemeld.

Het MDRA ontving in 2016 in totaal 801 meldingen van discriminatie. Daarnaast nam het MDRA in 20 situaties zelf

het initiatief om acties te ondernemen. De politie in politie-eenheid Amsterdam registreerde 485 discriminatie-

incidenten. Bij het ADV was sprake van een toename van het aantal meldingen, bij de politie was er juist een daling

van het aantal geregistreerde discriminatie-incidenten. Het College voor de Rechten van de Mens ontving 56

verzoeken om een oordeel.

Los van de discriminatiemeldingen weten we uit de Amsterdamse burgermonitor (2015) dat 1 op de 7

Amsterdammers zich het afgelopen jaar gediscrimineerd heeft gevoeld. Van deze Amsterdammers ervaart het

merendeel discriminatie op grond van afkomst. Uit de straatinterviews blijkt dat bijna een kwart van de

respondenten zich de afgelopen 12 maanden gediscrimineerd heeft gevoeld. Op basis van deze cijfers en

onderzoeken krijgen we een goed beeld van de omvang van discriminatie. Het biedt in combinatie met de

meldcijfers een completer beeld van discriminatie.

In het rapport besteden we speciale aandacht aan discriminatie op grond van afkomst/huidskleur,

moslimdiscriminatie en discriminatie op grond van seksuele gerichtheid. Voornamelijk de grond afkomst/huidskleur

speelt een rol in discriminatoire incidenten. Op de terreinen politieke en publieke opinie, in de openbare ruimte en

op internet worden veel klachten over discriminerende uitlatingen en beledigende teksten gemeld. Hoewel de

acceptatie van homoseksualiteit in Amsterdam toeneemt en Amsterdammers toleranter tegenover homoseksuelen

staan dan het landelijk gemiddelde, vinden er in Amsterdam nog altijd ernstige geweldsincidenten en scheldpartijen

gericht tegen homoseksuelen plaats.

Tabel 3. Klachten MDRA naar grond en gemeente24

Gemeente Afkomst/huidskleur Godsdienst Seksuele gerichtheid

Amsterdam 255 40 153

Aalsmeer 11 1 3

Amstelveen 10 1 2

Diemen 5 0 0

Uithoorn 1 0 1

Ouder-Amstel 1 0 0

N.v.t. 27 4 10

Totaal 310 46 169

24 Eigen screening(20) is niet opgenomen in de cijfers

Page 20: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

19 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

BIJLAGE 1. Toelichting op gebruikte bronnen en gegevens in dit rapport

Deze bijlage bevat een toelichting op de bronnen waaruit voor dit rapport is geput. Daarbij wordt ingegaan op de

aard van de informatie en de interpretatie van deze gegevens.

1. Klacht- en incidentregistraties

In Nederland zijn er diverse officiële instanties die de taak hebben om meldingen, klachten, incidenten of zaken van

discriminatie of ongelijke behandeling te registreren, zoals de politie, het Openbaar Ministerie (OM), het College

voor de Rechten van de Mens, antidiscriminatievoorzieningen (ADV's) en Meldpunt Internet Discriminatie (MiND).

Daarnaast zijn er belangenorganisaties die discriminatieklachten registreren (bijv. Transgender Netwerk Nederland,

CIDI) en meer generieke klachtinstanties zoals de Nationale Ombudsman of de klachtcommissie van een instelling.

In dit rapport zijn klacht- en incidentregistraties, voor zover regionaal beschikbaar, kwantitatief opgenomen.

Daarnaast zijn enkele casusbeschrijvingen toegevoegd.

Vergelijkbaarheid van klacht- en incidentregistraties

De gegevens van instanties die klacht- en incidentregistraties over discriminatie bijhouden zijn niet gelijksoortig en

kunnen daarom niet bij elkaar worden opgeteld. Instanties hebben verschillende uitgangspunten, taken en

procedures en hun registraties zijn hierop ingericht. Dit betekent dat zij andere typen situaties registreren en andere

categorieën hanteren in hun registratiesystemen. Daarnaast zijn er verschillen tussen de gebruikte definities van

bepaalde termen en tussen registratieprotocollen. De informatie uit de verschillende hier gebruikte bronnen dient

daarom als complementair te worden gezien.

2. Meldingen en klachten bij een antidiscriminatievoorziening (ADV)

Mensen die discriminatie hebben ervaren of hebben waargenomen kunnen hiervan melding maken of een klacht

indienen bij een ADV. Sinds de introductie van de Wet Gemeentelijke Antidiscriminatievoorzieningen (Wga) in 2009

dient elke gemeente zijn burgers toegang te bieden tot een ADV en de ontvangen meldingen jaarlijks te rapporteren

aan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Meldingen en klachten bij ADV's betreffen allerlei discriminatiegronden. Daarbij kan het zowel om gronden gaan die

wettelijk zijn vastgelegd in het strafrecht of de gelijkebehandelingswetgeving (bijvoorbeeld afkomst/huidskleur

(‘ras’) of seksuele gerichtheid), als om gronden die niet in de wet zijn opgenomen (zoals uiterlijk). Meldingen kunnen

betrekking hebben op een incident of situatie die tegen een persoon is gericht (de melder of iemand anders). Maar

ook op een gebeurtenis die niet tegen specifieke personen is gericht, zoals een artikel in de media of een regeling die

voor een bepaalde groep nadelig uitpakt. Bij de registratie van meldingen en klachten bij ADV's staat het perspectief

van de melder centraal. Van de geregistreerde meldingen en klachten bij een ADV is bij aanvang niet per definitie

juridisch of objectief aangetoond dat er sprake was van discriminatie.

ADV Amsterdam (MDRA) registreert meldingen en klachten in het eigen registratiesysteem. Alle klachten en

meldingen worden geregistreerd, tenzij onvoldoende gegevens beschikbaar zijn of de melding geen betrekking heeft

op (ervaren) discriminatie. Er wordt hier steeds gesproken over registreren. ADV’s nemen de meeste klachten en

meldingen ook in behandeling.

Klachten en meldingen bij ADV Amsterdam zijn in dit rapport opgeteld en onder de verzamelnaam 'meldingen'

gebruikt in tabellen en grafieken. De ADV screent ook personeelsadvertenties op mogelijke discriminatie op grond

van leeftijd of geslacht. Indien een dergelijke advertentie discriminerende eisen bevat, wordt dit geregistreerd en

organisaties worden aangeschreven, over deze registraties wordt in dit rapport afzonderlijk gerapporteerd onder

Page 21: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

20 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

vermelding van registraties eigen screening. ADV Amsterdam registreert meldingen en klachten van inwoners in de

politie-eenheid Amsterdam, ook als de situatie waarop de melding betrekking heeft buiten die politie-eenheid

plaatsvond.

3. Incidenten geregistreerd door de politie

Discriminatie is strafbaar. In het strafrecht komt discriminatie op twee manieren voor: enerzijds zijn er de specifieke

discriminatieartikelen, waarin discriminatoire uitlatingen (137c t/m e Sr) en discriminerende uitsluiting strafbaar zijn

gesteld (137g en 429quater Sr). Anderzijds kan er bij commune ('gewone') delicten (zoals mishandeling,

brandstichting of bedreiging) sprake zijn van een discriminatoir aspect. Een mishandeling of brandstichting kan

bijvoorbeeld gepleegd zijn met een discriminatoir motief.

Slachtoffers, getuigen of mensen die weet hebben van een incident waarbij discriminatie in het spel was, kunnen

hiervan melding of aangifte doen bij de politie. Ook kunnen politiefunctionarissen uit eigen beweging proces-verbaal

opmaken, wanneer zij getuige of zelf slachtoffer van discriminatie zijn.

Alle meldingen en aangiften die de politie ontvangt en die mogelijk discriminatie betreffen zoals vastgelegd in het

strafrecht, worden in principe geregistreerd. De Aanwijzing Discriminatie van het Openbaar Ministerie verplicht de

politie bovendien om alert te zijn op eventuele discriminatoire aspecten bij commune delicten en ook deze te

registreren. Politieagenten registreren meldingen en aangiften in het bedrijfsprocessensysteem BVH.

Sinds 2014 doorzoekt de nationale politie de BVH landelijk naar incidenten met een (mogelijk) discriminatoir

karakter, zodat hierover gerapporteerd kan worden. Dit wordt gedaan met behulp van een zoekprogramma dat, aan

de hand van een reeks queries (zoekopdrachten), mogelijk relevante aangiften en meldingen uit de BVH haalt.

Materiedeskundigen van de nationale politie screenen de resultaten van deze queries, om het kaf van het koren te

scheiden. Niet elke zaak die met de query wordt gevonden heeft namelijk daadwerkelijk met discriminatie te maken.

De discriminatiezaken worden door de materiedeskundigen van aanvullende informatie voorzien over de

discriminatiegrond, de wijze van discriminatie en of het doelwit een werknemer met een publieke functie betrof.

Voor dit rapport heeft de nationale politie gegevens aangeleverd over 2016.

In dit rapport worden incidenten gericht tegen werknemers met een publieke taak - dit betreft in het overgrote deel

van de gevallen politieagenten - apart weergegeven van overige incidenten. De reden hiervoor is dat politieagenten

veelvuldig met scheldpartijen worden geconfronteerd, waarbij vaak woorden als 'homo' en 'jood' worden gebruikt.

Verreweg de meeste registraties van discriminatie-incidenten tegen politieagenten in functie betreffen dit soort

beledigingen.

4. Verzoeken om een oordeel bij het College voor de Rechten van de Mens

Mensen die discriminatie hebben ervaren op school of bijvoorbeeld op hun werk, kunnen het College voor de

Rechten van de Mens (voorheen de Commissie Gelijke Behandeling) verzoeken om een oordeel uit te spreken over

de kwestie. Het College is bevoegd om situaties te toetsen aan de gelijkebehandelingswetgeving. Dit betekent dat de

situatie waarover een oordeel wordt gevraagd betrekking moet hebben op de discriminatieterreinen en -gronden

die in deze wetgeving zijn opgenomen. Als het College de klacht mag behandelen wordt een onderzoek gestart,

waarna een zitting volgt en het College uitspraak doet en bepaalt of er al dan niet sprake is van discriminatie (zie

ook paragraaf 2 van deze bijlage). Soms komt het niet tot een zitting, bijvoorbeeld omdat er bemiddeling plaatsvindt

of omdat een verzoeker het verzoek intrekt. Alle verzoeken die het College ontvangt worden geregistreerd. Het

College rapporteert hierover in het jaarverslag.

Overzichten van de instroom van verzoeken om een oordeel, die zijn ingediend door bewoners van politie-eenheid

Amsterdam en de daarbij door het College uitgesproken oordelen zijn door het College ter beschikking gesteld voor

dit rapport. Voor gegevens over de instroom van verzoeken wordt gebruik gemaakt van een databestand waarin

Page 22: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

21 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

enkel afgehandelde verzoeken om een oordeel zijn opgenomen. Dit betekent dat verzoeken om een oordeel die nog

niet zijn afgehandeld, niet in dit rapport worden meegenomen. Om die reden zijn de aantallen ingestroomde

verzoeken om een oordeel uit 2016 niet weergegeven in de tabellen; veel daarvan zijn op moment van schrijven van

dit rapport nog niet afgehandeld.

De ADV Amsterdam is verantwoordelijk voor de interpretatie van en teksten over de regionale data die door het

College zijn aangeleverd.

5. Juridisch getoetste situaties

Een klein deel van alle discriminatie-ervaringen die ergens zijn gemeld wordt juridisch getoetst. Dat wil zeggen dat

door een bevoegde instantie wordt vastgesteld of discriminatie in juridische zin heeft plaatsgevonden. In Nederland

is het College voor de Rechten van de Mens bevoegd om te toetsen of er sprake is van wettelijk verboden

onderscheid op basis van de gelijkebehandelingswetgeving. In zijn jaarverslag rapporteert het College over de

oordelen die in het voorliggende jaar zijn uitgesproken. Ook rechters kunnen zaken toetsen aan de

gelijkebehandelingswetgeving of het strafrecht en beoordelen of discriminatie in juridische zin heeft

plaatsgevonden. Gegevens hierover zijn vooralsnog echter niet regionaal beschikbaar.

Page 23: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

22 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

BIJLAGE 2. De tabellen

1. Omvang discriminatie MDRA, politie en College voor de Rechten van de Mens

Tabel 1 Aantal klachten, meldingen en registraties van discriminatie per jaar

2015 2016

MDRA, klachten/meldingen 633 801

Politie, geregistreerde discriminatie-incidenten

(eenheid Amsterdam)

633 485

Politie, geregistreerde discriminatie-incidenten tegen

werknemers met een publieke taak (eenheid

Amsterdam)

131 144

College voor de Rechten van de Mens, instroom

verzoeken om oordeel25

56

MDRA, eigen screening26 80 20

2. Cijfers MDRA27

Tabel 2a Aantal klachten/meldingen MDRA, naar discriminatiegrond28

2015 2016

Afkomst/huidskleur (‘ras’) 293 310

Seksuele gerichtheid 29 169

Geslacht 56 52

Handicap/chronische ziekte 42 50

Godsdienst 46 46

waarvan islam 40 39

Antisemitisme 40 45

Leeftijd 57 37

Politieke gezindheid 1 14

Nationaliteit 4 9

Burgerlijke staat 3 1

Levensovertuiging 1 1

Arbeidscontract 0 0

Arbeidsduur 4 0

Overige (niet-wettelijke) gronden 57 67

Onbekend 0 0

Totaal 633 801

25

Geen cijfers bekend over 2015 26

Eigen screening: personeelsadvertenties, berichten in de media 27 Eigen screening (20) is niet opgenomen in de cijfers 28

Het MDRA registreert iedere klacht/melding op een enkele grond, totalen komen overeen met tabel 1

Page 24: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

23 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

Tabel 2b Aantal klachten/meldingen MDRA, naar wijze van discriminatie29

2015 2016

Vijandige bejegening 219 406

Omstreden behandeling 352 324

Geweld 11 18

Bedreiging 7 16

Overig 44 37

Onbekend/n.v.t. 0 0

Totaal 633 801

Tabel 2c Aantal klachten/meldingen MDRA, naar terrein30

2015 2016

Publieke/politieke opinie 40 243

Arbeidsmarkt 185 149

Commerciële dienstverlening 70 80

Collectieve voorzieningen 57 59

Openbare ruimte 55 53

Onderwijs 47 43

Buurt/wijk 39 41

Horeca/amusement 40 35

Media en reclame 19 28

Politie/OM/VD 28 24

Huisvesting 11 16

Privésfeer 11 9

Sport en recreatie 15 9

Overig 16 12

Onbekend/n.v.t. 0 0

Totaal 633 801

29 Het MDRA registreert iedere klacht/melding op een enkele wijze van discriminatie, totalen komen overeen met tabel 1 30

Het MDRA registreert iedere klacht/melding op een enkel terrein, totalen komen overeen met tabel 1 Eigen screening (20) is niet opgenomen in de cijfers

Page 25: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

24 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

Tabel 2d Aantal klachten/meldingen MDRA, naar werkwijze31

2015 2016

Advies/informatie 433 435

(Alleen) registratie 219 265

Bijstaan in procedures 101 117

Doorverwijzing 43 76

Bemiddeling 9 25

Eigen onderzoek ADV 54 20

Beïnvloeding beleid 2 18

Overig 6 0

Totaal 867 956

Tabel 2e Aantal klachten/meldingen MDRA, naar gemeente en naar aantal per 1000 inwoners32

Aantal

inwoners op 31

december

201633

Aantal klachten en meldingen

ADV('s)

Aantal klachten

en meldingen

ADV('s) per 1.000

inwoners

2015 2016 2016

Amsterdam 848.861 270 666 0,78

Amstelveen 89.298 33 35 0,39

Aalsmeer 31.382 15 21 0,67

Uithoorn 29.201 10 5 0,17

Diemen 27.225 7 15 0,55

Ouder-Amstel 13.428 5 3 0,22

N.v.t. 293 56

31

Bij een klacht zijn meerdere werkwijzen mogelijk. Totalen komen hierdoor niet overeen met tabel 1. 32

Dit getal komt overeen met het totaal waarover per gemeente is gerapporteerd in het Wga-formulier. Dit betekent dat het meldingen betreft van inwoners van de gemeenten en/of meldingen van voorvallen die zich in de gemeente afspelen. 33

Bron: CBS Statline

Page 26: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

25 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

Tabel 2e.1 Aantal klachten/meldingen MDRA, naar gemeente en naar discriminatiegrond34

An

tise

mit

ism

e

Arb

eid

sco

ntr

act

Arb

eid

sdu

ur

Bu

rger

lijke

sta

at

Ges

lach

t

Go

dsd

ien

st (

wa

arv

an

isla

m)

Han

dic

ap

Leef

tijd

Leve

nso

vert

uig

ing

Nat

ion

alit

eit

Po

litie

ke g

ezin

dh

eid

Afk

om

st/h

uid

skle

ur (‘ra

s’)

Seks

uel

e ge

rich

thei

d

Nie

t-w

ette

lijk

On

bek

end

Amsterdam 40 0 0 1 42 40 37 29 0 4 11 255 153 54 0

Amstelveen 3 0 0 0 2 1 10 4 0 1 0 10 2 2 0

Aalsmeer 1 0 0 0 2 1 1 1 0 0 0 11 3 1 0

Diemen 0 0 0 0 4 0 0 1 0 0 0 5 0 5 0

Uithoorn 1 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 1 1 0 0

Ouder-

Amstel

0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0

N.v.t. 0 0 0 0 1 4 0 2 1 4 3 27 10 4 0

Tabel 2e.2 Aantal klachten/meldingen MDRA, naar gemeente en naar terrein, 201635

Arb

eid

smar

kt

Bu

urt

/wij

k

Co

llect

ieve

voo

rzie

nin

gen

Co

mm

erc

iële

die

nst

verl

en

ing

Ho

reca

/am

use

me

nt

Hu

isve

stin

g

Med

ia e

n r

ecl

ame

On

de

rwijs

Op

en

bar

e r

uim

te

Po

litie

/OM

/VD

Pri

vésf

eer

Pu

blie

ke/p

olit

ieke

op

inie

Spo

rt

Ove

rig

On

be

ken

d

Amsterdam 130 28 46 68 31 15 18 34 51 23 7 199 8 8 0

Amstelveen 8 2 1 10 2 2 3 0 0 0 6 0 1 0

Aalsmeer 5 3 0 1 0 0 0 0 0 1 0 11 0 0 0

Diemen 4 0 2 0 0 0 0 2 0 0 0 3 1 3 0

Uithoorn 1 0 1 0 0 0 0 2 0 0 0 1 0 0 0

Ouder-

Amstel

1 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0

N.v.t. 0 8 9 0 2 0 8 2 2 0 2 23 0 0 0

34

In deze tabel is het aantal meldingen opgenomen zoals dat bekend is bij het MDRA in de politie-eenheid Amsterdam. Dit betekent dat het meldingen betreft van inwoners van de gemeenten en/of meldingen van voorvallen die zich in die gemeente afspelen. 35

In deze tabel is het aantal meldingen opgenomen zoals dat bekend is bij het MDRA in de politie-eenheid Amsterdam. Dit betekent dat het meldingen betreft van inwoners van de gemeenten en/of meldingen van voorvallen die zich in die gemeente afspelen. Eigen screening (20) is niet opgenomen in de cijfers

Page 27: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

26 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

Tabel 2e.3 Aantal klachten en meldingen MDRA, naar gemeente en naar wijze van discriminatie, 201636

Bed

reig

ing

Gew

eld

Om

stre

den

beh

and

elin

g

Vij

and

ige

bej

egen

ing

Ove

rig

On

bek

end

/n.v

.t.

Amsterdam 12 13 262 358 21 0

Amstelveen 0 0 23 11 1 0

Aalsmeer 0 0 6 15 0 0

Diemen 0 0 8 5 2 0

Uithoorn 0 0 2 2 1 0

Ouder-Amstel 0 0 3 0 0 0

N.v.t. 4 5 20 15 12 0

3. Cijfers Politie (politie-eenheid Amsterdam)

Tabel 3a Aantal geregistreerde discriminatie-incidenten politie, naar discriminatiegrond37

2015 2016

Afkomst/huidskleur (‘ras’) 31738 223

Seksuele gerichtheid 185 185

Godsdienst 5239 43

waarvan islam 42

Antisemitisme - 40 40

Geslacht 15 7

Handicap 6 1

Levensovertuiging 0 0

Onbekend 38 27

Overig 2 0

Totaal 615 526

36

In deze tabel is het aantal meldingen opgenomen zoals dat bekend is bij het MDRA in de politie-eenheid Amsterdam. Dit betekent dat het meldingen betreft van inwoners van de gemeenten en/of meldingen van voorvallen die zich in die gemeente afspelen. 37

Het totale aantal registraties per jaar in deze tabel kan afwijken van het totaal in tabel 1. Eén registratie kan over discriminatie op meerdere gronden gaan en dat verklaart het verschil. 38

2015: waarvan 82 registraties 'Joods'. 39

2015: waarvan 6 registraties Jodendom en 47 registraties Islam; 2014: 30 registraties Islam. 40

Antisemitisme wordt door de politie geregistreerd als discriminatie op grond van ras, met de subcategorie ‘joods’ of als discriminatie op grond van godsdienst met de subcategorie ‘jodendom’. In het landelijke politierapport 2014 zijn de registraties met de subcategorie ‘joods/jodendom’ als aparte grond (antisemitisme) opgenomen in de tabel met discriminatiegronden en niet weergegeven onder ras of godsdienst. In 2015 is het aantal registraties dat antisemitisme betreft terug te vinden in de voetnoten 25 en 27. Er is in 2015 voor gekozen om in dit rapport antisemitisme niet als aparte discriminatiegrond op te nemen, omdat antisemitisme dat juridisch gezien niet is.

Page 28: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

27 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

Tabel 3b Aantal geregistreerde discriminatie-incidenten politie, naar wijze van discriminatie41

2015 2016

Belediging 448 405

Mishandeling 21 47

Vernieling 59 45

Bedreiging 23 24

Opruiing 19 10

Uitsluiting 14 10

Overig 14 2

Onbekend 0 1

Tabel 3c Geregistreerde discriminatie-incidenten politie, naar locatie42

2016

Openbare ruimte 261

Directe woonomgeving 92

Sociale media 25

Horeca, festival, uitgaan 24

Commerciële dienstverlening (o.a. winkel) 21

Openbaar vervoer 17

Werksituatie/werkgerelateerd 16

School/schoolgerelateerd 13

Sportcomplex 9

Gebedshuis 2

homo-ontmoetingsplaats 1

Overig 1

Onbekend 3

Totaal 485

41

Het totale aantal registraties per jaar in deze tabel kan afwijken van het totaal in tabel 1. Eén registratie kan over discriminatie op verschillende wijze gaan en dat verklaart het verschil. 42

Het totale aantal registraties per jaar in deze tabel kan afwijken van het totaal in tabel 1. Eén registratie kan over discriminatie op meerdere locaties gaan en dat verklaart het verschil.

Page 29: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

28 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

Tabel 3d Aantal geregistreerde discriminatie-incidenten, naar gemeente (over incidenten die zich afspeelden in

een gemeente) en naar aantal per 1000 inwoners

Aantal inwoners op 31

december 201643

Aantal klachten en

meldingen politie, 2016

Aantal klachten en meldingen

politie per 1000 inwoners

Amsterdam 848.861 434 0,51

Amstelveen 89.298 19 0,21

Aalsmeer 31.382 16 0,51

Uithoorn 29.201 9 0,31

Diemen 27.225 5 0,18

Ouder-Amstel 13.428 2 0,15

4. Cijfers van het College voor de Rechten van de Mens

Tabel 4a Aantal verzoeken om een oordeel bij het College voor de Rechten van de Mens, naar discriminatiegrond

in 2016

Grond 2016

Handicap / chronische ziekte 13

Geslacht 12

Afkomst/huidskleur (‘ras’) 12

Grond onbekend 6

Leeftijd 5

Godsdienst 3

Nationaliteit 2

Seksuele gerichtheid 1

Arbeidsduur 1

Vaste / tijdelijke arbeidscontracten 1

Burgerlijke staat 0

Politieke overtuiging 0

Levensovertuiging 0

Totaal 56

43

Bron: CBS Statline

Page 30: Over discriminatie in politie-eenheid Amsterdam in 2016 · 2017. 5. 16. · Nationale Politie en het College voor de Rechten van de Mens hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar

29 Monitor discriminatie 2016 over de politie-eenheid Amsterdam

Tabel 4b Aantal verzoeken om een oordeel bij het College voor de Rechten van de Mens, naar terrein in 2016

2016

Arbeid – Werving en selectie 6

Arbeid – Aanstelling 7

Arbeid – Beëindiging arbeidsrelatie 7

Arbeid – Arbeidsvoorwaarden 3

Arbeid – Arbeidsomstandigheden 5

Goederen en Diensten 22

Geen terrein 6

Onbekend

Totaal 56

OORDELEN44

Tabel 4c Aantal oordelen College voor de Rechten van de Mens, 2015, 2016

Aantal

2015 16

2016 14

Tabel 4d Aantal oordelen College voor de Rechten van de Mens, naar uitspraken, 2015, 2016

2015 2016

Oordelen met minstens een uitspraak verboden

onderscheid / strijd met de wet

6* 7**

Oordelen zonder onderscheid / strijd met de wet 10 7

Totaal 16 14

*Oordeelnummers 2015-3, 2015-13, 2015-81, 2015-96, 2015-128, 2015-133.

**Oordeelnummers 2016-33, 2016-40, 2016-49, 2016-56, 2016-78, 2016-93, 2016-114.

44

Bron: dossieronderzoek. Alle afgehandelde verzoeken om een oordeel worden geregistreerd in het dossieronderzoek. Afgehandelde verzoeken die in 2016 in een oordeel zijn geëindigd, kunnen in 2015 zijn ingediend bij het College voor de Rechten van de Mens.