Codewoord: respect
1
DOORDENKER COLOFON DENKBEELD Tijdschrift voor Psy- chogeriatrie. Uitgave in opdracht van de Stichting Tijdschrift voor Psychogeriatrie. DENKBEELD VERSCHIJNT ZESMAAL PER JAAR. ISSN 0926-7182 REDACTIE Frans Hoogeveen (hoofdredac- teur), Hugo van Waarde (ad- junct-hoofdredacteur), Sacha Buddingh’ (eindredacteur), Pe- ter Bakens, Marco Blom, Tiertsje Kuipers, Theo Royers, Martin Smalbrugge, Carolien Smits, Patrick Verhaest en Ber- nadette Willemse REDACTIESECRETARIAAT Macella Strauss, Bohn Stafleu van Loghum, Postbus 246, 3990 GA Houten, tel. (030) 638 37 30, e-mail: [email protected] UITGEVER Paul Dijkstra, Bohn Stafleu van Loghum, Postbus 246, 3990 GA Houten, tel. (030) 638 38 38. VORMGEVING EN OPMAAK Twin Media, Culemborg FOTO OMSLAG Vincent Boon ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Bohn Stafleu van Loghum Frank van der Walt Tel: 030-6383732 of Email: [email protected] Arbeidsmarkt: Peter de Jong, Sr. Accountmanager Tel: 030-6383888/ 06-10946138 of Email: [email protected] MEDIA-ORDER Annette Adriaanse, tel. 030 – 638 37 12 Birgit Di Maio, tel. 030 – 638 38 57 E-mail: [email protected] ABONNEMENTEN- ADMINISTRATIE Klantenservice Bohn Stafleu van Loghum, Postbus 246, 3990 GA Houten, telefoon (030) 638 37 36, fax (030) 638 39 99 internet/e-mail: www.bsl.nl NIEUWE ABONNEMENTEN Abonnementen kunnen op ieder gewenst moment worden aangegaan en worden stilzwij- gend met telkens een jaar ver- lengd tot wederopzegging. Een abonnement wordt eenmaal per jaar bij voorfacturering voor het aankomende jaar berekend. ADRESWIJZIGING Bij wijziging van de tenaam- stelling en/of het adres verzoe- ken wij u de adreswikkel met de gewijzigde gegevens op te sturen naar Bohn Stafleu van Loghum of de nieuwe gege- vens door te geven via www.bsl.nl. ABONNEMENTSPRIJZEN Abonnementsprijs (print + online toegang): € 84,00 Abonnementsprijs (enkel online toegang): € 50,40 Studenten ontvangen 50% korting Prijzen worden per kalender- jaar aangepast. Meer abonnementsvormen? Kijk op www.bsl.nl. BEËINDIGING ABONNEMENT Beëindiging van het abonne- ment kan uitsluitend schrifte- lijk of via www.bsl.nl en dient uiterlijk 2 maanden voor afloop van het lopende abonne- mentsjaar te zijn ontvangen. Uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum legt de gegevens van abonnees vast voor de uitvoering van de (abonnements) overeen- komst. De gegevens kunnen door de uitgeverij worden ge- bruikt om u te informeren over relevante producten en diensten, tenzij u te kennen heeft gegeven hier bezwaar tegen te hebben. Levering en diensten geschieden volgens de voorwaarden van Springer Media, gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Utrecht onder dossiernummer 32107635 op 17 juni 2010. De voorwaarden zijn in te zien op www.bsl.nl, of worden de koper op diens verzoek toegezonden. Copyright Behoudens de door de wet ge- stelde uitzonderingen mag niets van deze uitgave worden ver- veelvoudigd en/of openbaar ge- maakt zonder schriftelijke toe- stemming van de uitgever. ©2014 Bohn Stafleu van Loghum • april 2014 36 Codewoord: respect Z o vaak hoor ik het woord niet meer val- len: respect. In de jaren negentig struikelden we er over. In elk artikel of boek over kwaliteit van zorg werd wel een paragraaf of hoofdstuk gewijd aan het belang van een respectvolle bejegening. Dat belang is er nog steeds natuur- lijk, het heet nu alleen anders. Tegenwoordig noemen we het bijvoorbeeld belevingsgerichte, bewarende of menslievende zorg. Of ‘relationele afstem- ming’. Dat past meer in de tijd en meer bij een manier van wer- ken waarbij de zorg meer is afgestemd op de persoon van de zorgvrager. Respect heeft daar- mee de inhoud gekregen die het verdient en is niet meer de abstractie van tien jaar geleden. Het is in concretere termen ver- taald voor de dagelijkse praktijk. Dat is goed, want het woord res- pect had ook een schaduwzijde. Laat het maar eens in verschillen- de toonaarden uit je mond rollen. Toen ik dat deed, kreeg ik allerlei associaties met rollende ‘erren’, die na een scherpe ‘s’ overgaan in een venijnige ‘p’. Hierna komt de k-klank met een tik als een kogel die inslaat in een droog stuk hout, waardoor de ‘t’ in het niet ver- dwijnt. Wat zoiets met een mens kan doen, merkte ik tijdens het oefenen. Ineens hoorde ik mezelf zeggen: ‘Respect. Ik eis respèct’. Oh, wat een dubbelzinnigheid! Prima dus dat we ons in de zorg van dat vermaledijde woord hebben ontdaan. We hebben het naar het Kerkhof van Overleden Woorden gebracht en het daar de laatste eer bewezen… Dacht ik. Maar dan staat opeens de buurvrouw aan de deur. Ze komt net terug van een gesprek met Femke, de eerst verantwoor- delijke verzorgende van haar vader die halfzijdig verlamd en dement in het verpleeghuis woont. Samen met Femke heeft buurvrouw de aanpassingen van het zorgplan doorgenomen. ‘En weet je wat nou zo gek was,’ zegt ze. ‘In zijn zorgplan stond ‘‘Hr met respect behandelen!!!’’. Ik vroeg toen of er op dit vlak dan onder- scheid gemaakt werd tussen bewoners. ‘‘Nee,’’ antwoordde Femke, ‘‘dat heeft te maken met de leerlingen. Die lopen tegen- woordig allemaal met een mobiel op zak en als ze een demente bewoner op zijn kamer met eten helpen, voeren ze tegelijkertijd doodleuk telefoongesprekken met vriendjes en vriendinnetjes. Respect is ons codewoord in het zorgplan, zodat ze weten dat ze niet mogen bellen als ze een demente bewoner helpen.”’ Respect anno 2014: niet bellen tijdens de verzorging! ♦ THEO ROYERS
Transcript of Codewoord: respect
DOORDENKER
COLOFON DENKBEELD
Tijdschrift voor Psy-chogeriatrie. Uitgave in opdracht van de Stichting Tijdschrift voor Psychogeriatrie.
DENKBEELD VERSCHIJNT ZESMAAL PER JAAR.ISSN 0926-7182
REDACTIEFrans Hoogeveen (hoofdredac-teur), Hugo van Waarde (ad-junct-hoofdredacteur), Sacha Buddingh’ (eindredacteur), Pe-ter Bakens, Marco Blom, Tiertsje Kuipers, Theo Royers, Martin Smalbrugge, Carolien Smits, Patrick Verhaest en Ber-nadette Willemse
REDACTIESECRETARIAATMacella Strauss,Bohn Stafleu van Loghum,Postbus 246,3990 GA Houten,tel. (030) 638 37 30,e-mail: [email protected]
UITGEVERPaul Dijkstra,Bohn Stafleu van Loghum,Postbus 246,3990 GA Houten,tel. (030) 638 38 38.
VORMGEVING EN OPMAAKTwin Media, Culemborg
FOTO OMSLAGVincent Boon
ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Bohn Stafleu van Loghum Frank van der Walt Tel: 030-6383732 of Email: [email protected] Arbeidsmarkt: Peter de Jong, Sr. Accountmanager Tel: 030-6383888/06-10946138 of Email: [email protected]
MEDIA-ORDERAnnette Adriaanse, tel. 030 – 638 37 12Birgit Di Maio, tel. 030 – 638 38 57E-mail: [email protected]
ABONNEMENTEN-ADMINISTRATIEKlantenservice Bohn Stafleuvan Loghum, Postbus 246,3990 GA Houten,telefoon (030) 638 37 36,fax (030) 638 39 99internet/e-mail: www.bsl.nl
NIEUWEABONNEMENTENAbonnementen kunnen op ieder gewenst moment worden aangegaan en worden stilzwij-gend met telkens een jaar ver-lengd tot wederopzegging. Een abonnement wordt eenmaal per jaar bij voorfacturering voor het aankomende jaar berekend.
ADRESWIJZIGINGBij wijziging van de tenaam-stelling en/of het adres verzoe-ken wij u de adreswikkel met de gewijzigde gegevens op te sturen naar Bohn Stafleu van Loghum of de nieuwe gege-vens door te geven via www.bsl.nl.
ABONNEMENTSPRIJZENAbonnementsprijs (print + online toegang): € 84,00Abonnementsprijs (enkel online toegang): € 50,40Studenten ontvangen 50% kortingPrijzen worden per kalender-jaar aangepast.Meer abonnementsvormen? Kijk op www.bsl.nl.
BEËINDIGING ABONNEMENTBeëindiging van het abonne-ment kan uitsluitend schrifte-lijk of via www.bsl.nl en dient uiterlijk 2 maanden voor afloop van het lopende abonne-mentsjaar te zijn ontvangen.
Uitgeverij Bohn Stafleu vanLoghum legt de gegevens vanabonnees vast voor de uitvoeringvan de (abonnements) overeen-komst. De gegevens kunnen door de uitgeverij worden ge-bruikt om u te informeren over relevante producten en diensten, tenzij u te kennen heeft gegeven hier bezwaar tegen te hebben.Levering en diensten geschieden volgens de voorwaarden van Springer Media, gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Utrecht onder dossiernummer 32107635 op 17 juni 2010. De voorwaarden zijn in te zien op www.bsl.nl, of worden de koper op diens verzoek toegezonden.
CopyrightBehoudens de door de wet ge-stelde uitzonderingen mag niets van deze uitgave worden ver-veelvoudigd en/of openbaar ge-maakt zonder schriftelijke toe-stemming van de uitgever.
©2014 Bohn Stafleu van Loghum
• april 201436
Codewoord: respect
Zo vaak hoor ik het woord niet meer val-
len: respect. In de jaren negentig struikelden we er over. In elk artikel of boek over kwaliteit van zorg werd wel een paragraaf of hoofdstuk gewijd aan het belang van een respectvolle bejegening. Dat belang is er nog steeds natuur-lijk, het heet nu alleen anders. Tegenwoordig noemen we het bijvoorbeeld belevingsgerichte, bewarende of menslievende zorg. Of ‘relationele afstem-ming’. Dat past meer in de tijd en meer bij een manier van wer-ken waarbij de zorg meer is afgestemd op de persoon van de zorgvrager. Respect heeft daar-mee de inhoud gekregen die het verdient en is niet meer de abstractie van tien jaar geleden. Het is in concretere termen ver-taald voor de dagelijkse praktijk. Dat is goed, want het woord res-pect had ook een schaduwzijde. Laat het maar eens in verschillen-de toonaarden uit je mond rollen. Toen ik dat deed, kreeg ik allerlei associaties met rollende ‘erren’, die na een scherpe ‘s’ overgaan in een venijnige ‘p’. Hierna komt de k-klank met een tik als een kogel die inslaat in een droog stuk hout, waardoor de ‘t’ in het niet ver-dwijnt. Wat zoiets met een mens kan doen, merkte ik tijdens het oefenen. Ineens hoorde ik mezelf zeggen: ‘Respect. Ik eis respèct’. Oh, wat een dubbelzinnigheid!
Prima dus dat we ons in de zorg van
dat vermaledijde woord hebben ontdaan.
We hebben het naar het Kerkhof van Overleden Woorden gebracht en het daar de laatste eer bewezen…Dacht ik. Maar dan staat opeens de buurvrouw aan de deur. Ze komt net terug van een gesprek met Femke, de eerst verantwoor-delijke verzorgende van haar vader die halfzijdig verlamd en dement in het verpleeghuis woont. Samen met Femke heeft buurvrouw de aanpassingen van het zorgplan doorgenomen. ‘En weet je wat nou zo gek was,’ zegt ze. ‘In zijn zorgplan stond ‘‘Hr met respect behandelen!!!’’. Ik vroeg toen of er op dit vlak dan onder-scheid gemaakt werd tussen bewoners. ‘‘Nee,’’ antwoordde Femke, ‘‘dat heeft te maken met de leerlingen. Die lopen tegen-woordig allemaal met een mobiel op zak en als ze een demente bewoner op zijn kamer met eten helpen, voeren ze tegelijkertijd doodleuk telefoongesprekken met vriendjes en vriendinnetjes. Respect is ons codewoord in het zorgplan, zodat ze weten dat ze niet mogen bellen als ze een demente bewoner helpen.”’ Respect anno 2014: niet bellen tijdens de verzorging! ♦
THEO ROYERS
