Coalitieakkoord bestuur 2015 - 2019Samen werken aan water

Droge voeten, schoon water

Een coalitieakkoord op hoofdlijnenWij willen werken aan water, vóór u en mét u! Dit akkoord geeft op hoofdlijnen invulling aan de inzet van de coalitiepartijen in de be-stuursperiode 2015-2019. In het later dit jaar vast te stellen College UitvoeringsProgramma (CUP 2015 – 2019) en Waterbeheerplan 5 (WBP5) werken we de activiteiten voor deze bestuursperiode verder uit en maken we effectieve en efficiënte keuzes in beleid, maatre-gelen en projecten.

Rijnland, een prachtig beheergebiedRijnland ligt in het hart van de Randstad, tussen Amsterdam en Den Haag, met 1,3 miljoen inwoners. Het gebied kenmerkt zich door steden als Haarlem, Leiden, Gouda, Alphen aan den Rijn en Zoetermeer en door de Haarlemmermeer met de luchthaven Schiphol. Maar ook door de meer dan 200 polders en mooie veenweidegebieden in het Groene Hart en de unieke duingebieden langs de kust. Ook kent het gebied belangrijke Greenports zoals Boskoop, de Bollenstreek en Aalsmeer en niet in de laatste plaats prachtige watergebieden als de Kaag, de Westeinder en de Reeuwijkse en Nieuwkoopse plassen. Sinds 1255 is Rijnland hier de waterbeheerder.

Waar doen we het voor?Leven in Rijnland is leven met water. Droge voeten en schoon water. Zodat we nu en in de toekomst in dit unieke deel van Nederland onder zeeniveau kunnen wonen, werken en recreëren . Onze taken - waterveiligheid, voldoende water, schoon en gezond water, en afval-waterzuivering - brengen we in de praktijk door samen met onze inwoners en partners zoals gemeenten, provincies en maatschappelijke organisaties te werken aan een leefbaar gebied en een waterbewuste omgeving, voorbereid op de toekomst. Dit doen we efficiënt en duurzaam, tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten.

Waar staan we nu?Trends en uitdagingenTen aanzien van het waterbeheer1 zien we een aantal trends:1. Klimaatverandering, bodemdaling en zeespiegelstijging zijn een feit en maken het handhaven van de waterveiligheid tot een uitda-

ging. Rijnland moet meebewegen met deze veranderingen. De nationale politiek besloot eind 2014 over het Deltaprogramma, met maatregelen voor de komende 50 tot 100 jaar. Rijnland heeft de afgelopen jaren de achterstanden op het gebied van keringen met de meeste prioriteit ingehaald en de laatste zwakke schakel in onze kust is met Kustwerk Katwijk verdwenen. De komende jaren gaan we verder met het op orde brengen van de keringen.

2. De druk op het waterbeheer wordt steeds groter door zeespiegelstijging, bodemdaling, verzilting, veranderend landgebruik, verstede-lijking en bevolkingstoename. De afgelopen jaren is het watersysteem gebaggerd, zijn gemalen vergroot en gemoderniseerd en zijn polders heringericht. Dit is nog niet klaar en we gaan hier de komende jaren dan ook mee door.

3. Klimaatsverandering en verzilting leiden ook tot druk op de zoetwatervoorziening. In deze bestuursperiode gaan we het Deltaprogramma Zoetwater uitvoeren. Zo gaan we de zoetwateraanvoer verbeteren (KWA+).

4. De samenleving verandert. We veranderen van een verzorgingsstaat in een participatiesamenleving. Inwoners, bedrijven en maatschap-pelijke organisaties vervullen steeds vaker taken, die tot voor kort uitsluitend bij de overheden lagen. Dit vraagt van Rijnland “van buiten naar binnen denken”: de omgeving betrekken bij het waterbeheer, dat waterbeheer verbinden met andere maatschappelijke opgaven, en –waar mogelijk- de uitvoering delegeren.

5. De economische crisis en de maatschappelijke vraag om transparantie en efficiëntie vragen een professionaliseringsslag van Rijnland. De lasten op een aanvaardbaar niveau houden, ondanks de grote investeringen die de afgelopen jaren gedaan zijn en nog gedaan moe-ten worden. Hiervoor zijn innovatie, efficiencyverbetering en externe financiering onontbeerlijk. Dit bestuur wil de koers die door het vorige bestuur is ingezet, voortzetten. Dus vernieuwend besturen en keuzes maken over het anders organiseren van waterschapstaken.

1 Onder “waterbeheer” verstaan we (conform de Waterwet, art. 1.1 en art. 2.1) de overheidszorg die gericht is op de voorkoming en waar nodig beperking van overstromingen, wateroverlast en waterschaarste, in samenhang met bescherming en verbetering van de chemische en ecologische kwaliteit van watersystemen en vervulling van maatschappelijke functies door watersystemen.

Wat willen we bereiken?WaterveiligheidVeiligheid tegen overstromingen is vanzelfsprekend om in West-Nederland te kunnen leven. We werken hieraan volgens het principe van ’meerlaagse veiligheid’. Dit betekent dat preventie tegen overstromingen nog steeds voorop staat maar dat we niet meer uitsluitend inzet-ten op het versterken van waterkeringen. Soms accepteren we risico’s weloverwogen en bereiden ons daarop voor. Dit doen we met een drieledige aanpak:• Bescherming tegen overstromingen met waterkeringen.• Beperking van de gevolgen van overstromingen.• Goede voorbereiding op een calamiteit (wateroverlast, watertekort, overstroming) voor als het tóch misgaat.

Goed peilbeheer en droge voetenPeilbeheer gaat over voldoende water: niet te veel en niet te weinig, passend bij de functie. Dit doen we door:• Actueel houden van de peilbesluiten en kloppend maken van de peilen.• Instandhouding en optimalisering van het watersysteem, onder meer door te baggeren.• Beperking van de gevolgen van wateroverlast (door te veel regen).• Zorgen voor voldoende water, passend bij het voorzieningenniveau. In het voorzieningenniveau maken we transparant welke risico’s

op watertekort en verzilting in een gebied spelen en wat we doen om dat te voorkomen. In het werkgebied van Rijnland spelen deze vraagstukken met name voor de landbouw en natuur. Watertekort is verder een risico voor de industrie, fundaties, dijken en bodemda-ling. In dialoog met de belanghebbenden kijken we naar optimalisatiekansen zowel door maatregelen in het watersysteem als bij de belanghebbenden.

Schoon waterSchoon water is belangrijk, voor de volksgezondheid (hygiëne), voor de omgevingskwaliteit, voor de agrarische sector en voor de natuur. We zorgen voor schoon water door:• Verminderen van de watervervuiling.• Ecologischer beheer en onderhoud van ons watersysteem.• Het realiseren van schone meren, plassen en natuurgebieden.• Het schoon en veilig maken van zwemwaterlocaties.• Het faciliteren van brongerichte maatregelen om medicijnresten, microplastics, nanodeeltjes en zwerfafval te voorkomen.In algemene zin worden brongericht beleid, de vervuiler betaalt, en de trits schoonhouden – scheiden – schoonmaken nagestreefd

Duurzame en efficiënte waterketenAfvalwaterzuivering is een belangrijke taak van Rijnland: in financieel opzicht zelfs de meest omvangrijke. Rijnland zuivert het afvalwater dat aangeboden wordt via de riolering. In de bestuursperiode werken we aan drie thema’s:• Verwerking van afvalwater op doelmatige wijze.• Hergebruik van energie en grondstoffen uit het afvalwater.• Herstructurering en beheer van persleidingen.In de bestuursperiode moeten de besparingen die in het Bestuursakkoord Water 2011-2020 zijn voorzien, gerealiseerd worden.

DuurzaamheidBij alles wat we doen staat duurzaamheid centraal. Duurzaamheid in de zin van een ook op lange termijn houdbaar watersysteem. Daarnaast zien wij duurzaam waterbeheer als handelen waarbij aandacht is voor de mensen (people), binnen ecologische randvoorwaar-den (planet), en met aandacht voor de economische prestaties (profit).

Visie: waterbeheer vraagt samenwerkingHet waterschap heeft een duidelijke wettelijke taak. Wij zien water echter ook als een opgave, sterk verbonden met andere maatschappe-lijke opgaven. En waar mensen mee in aanraking komen in hun werk- leef- en vrijetijdsomgeving. Daarom kunnen wij deze wettelijke taak alleen in samenwerking met onze omgeving2 uitvoeren. Samen werken aan water dus.

Participatie: de kennis en creativiteit van inwoners en bedrijven benuttenWe willen de kennis en de oplossingskracht van inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties beter benutten. Dat doen we door:• De regels verder te vereenvoudigen of zelfs te schrappen. We gaan de ervaringen met de “ja, tenzij Keur” evalueren; bij succes passen

we ditzelfde principe toe op andere beleidsterreinen, bijvoorbeeld peilbeheer. Hierbij hoort ook een andere manier van handhaving.• Wij staan er voor open om regionale allianties te sluiten met partijen die iets willen in een gebied, en hen zo invloed te geven op het

waterbeheer. Hierbij zijn allerlei constructies denkbaar, van meedenken tot het uitvoeren van waterbeheertaken, bijvoorbeeld door (agrarische) bedrijven en collectieven in blauwe diensten. Doelmatigheid en maatschappelijke meerwaarde staan voor ons voorop.

• Op basis van de programma’s en projecten in het WBP5 gaan we in een vroeg stadium (pre-plan fase) in overleg met de omgeving. Zo vormen we een gezamenlijk beeld over problemen en oplossingen. We benutten de aanwezige creativiteit en gebiedskennis optimaal.

2Onder “omgeving” verstaan wij iedereen waar het waterschap in de uitvoering van het werk mee te maken heeft: inwoners, gemeentes, provincies, drinkwaterbedrijven, maatschappelijke organisaties, bedrijven, agrariërs, natuurterreinbeheerders, kennisinstellingen, et cetera.

CommunicatieCommunicatie met de omgeving is belangrijk. Wij willen:• Zichtbaar zijn, door intensief te communiceren rondom onze projecten. We gebruiken hiervoor moderne communicatiemiddelen als

social media.• Het waterbewustzijn en daardoor de betrokkenheid van de omgeving aanzienlijk verbeteren. Hiervoor kun je denken aan educatie,

open dagen en social media.Zoals eerder gezegd zien wij inwoners (en breder: de omgeving) niet alleen als klanten, maar als partners.

Water verbinden met andere maatschappelijke opgavenDoor samen te werken met onze omgeving kun je maatschappelijke meerwaarde creëren. Concreet willen wij:• Bij projecten in een vroeg stadium (pre-plan fase) het gesprek aangaan met de omgeving. Dan worden de kansen zichtbaar om door

opgaven te verbinden meerwaarde te scheppen. Denk aan natuur, recreatie en landbouw; of aan ruimtelijke en landschappelijke kwaliteit.

• Samenwerking met gemeenten op basis van gezamenlijke strategische agenda’s is waardevol om samen onze doelen en opgaven te realiseren; en dat tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten.

• De bestaande samenwerking met gemeenten en drinkwaterbedrijven (als invulling van het Bestuursakkoord Water 2011 - 2020) wordt voortgezet en gaat in deze bestuursperiode besparingen opleveren.

• Voor een extra impuls aan de samenwerking gaan we werken met bestuurlijke aanspreekpunten per deelgebied (gebiedsaccounts).

Visie: Het waterschap als democratisch, efficiënt en transparant functioneel bestuur Samenwerken voor een efficiënt en effectief waterbeheerWij zetten het professionaliseringstraject van de afgelopen jaren voort. We doen dit door:• In het begin van deze bestuursperiode een visie te vormen op wat we zelf doen, en wat we beter anders kunnen organiseren. Dit

mede op basis van de ervaringen met de bestaande Gemeenschappelijke Regelingen. Doelmatigheid en efficiëntie staan hierbij voorop.

• Uiterlijk 2016 een besluit te nemen over de organisatie van de afvalwaterzuivering, op basis van het voorwerk dat het vorige bestuur heeft gedaan.

• We zoeken samenwerking daar waar dat meerwaarde biedt (kostenbesparing, kwaliteitsverbetering of verminderen van de kwetsbaar-heid). Bijvoorbeeld buurwaterschappen, drinkwaterbedrijven, bedrijfsleven, de Unie van Waterschappen, of het International Water Partnership.

Duurzaam financieel beleidHieronder verstaan wij houdbare en betaalbare tarieven voor de lange termijn. We streven naar een tariefontwikkeling op basis van de inflatie. Dit moet in de tweede helft van de bestuursperiode gehaald kunnen worden. De definitieve tarieven voor 2016 en verder worden in de loop van het jaar vastgesteld als onderdeel van het MeerJarenPerspectief 2016 – 2019, gekoppeld aan besluitvorming over het WBP5. Onder duurzaam financieel beleid verstaan wij ook een maximale schuldenlast van 300% van de jaarlijkse belastingopbrengsten. Wij zien de volgende manieren om de lastenstijging beperkt te houden:• Besparing op kosten van de organisatie (verder vergroten efficiëntie).• Sobere en doelmatige uitvoering van werken, asset management.• Innovatie en creativiteit inzetten om op andere manieren de doelen te halen.• Externe financiering aantrekken (GLB, POP3, Deltafonds, etc.).• Slim samenwerken.

Innovatie is cruciaalZoals gezegd zien wij innovatie als essentieel om tegen aanvaardbare lasten een goed waterbeheer te kunnen voeren. Goede voorbeelden uit de afgelopen jaren zijn de manier waarop Kustwerk Katwijk is aangepakt, of Blue Energy. Deze lijn gaan wij voortzetten en versterken, door:• Er als bestuur op te letten dat bij alle projecten vroegtijdig (pre-plan fase) is onderzocht of het probleem niet op een andere manier

opgelost kan worden.• Een innovatievisie te ontwikkelen om meer structuur en lerend vermogen in het innovatiebeleid van Rijnland te brengen en om

meer samen te werken met bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties, andere waterschappen en de Unie van Waterschappen.

Visie: Nieuwe manier van besturen nodigVernieuwend besturenEen modern waterschap vraagt een moderne manier van besturen:• Van buiten naar binnen denken. Bij elk besluit zorgen wij dat de omgeving actief betrokken is. Als borging werken we met bestuur-

lijke aanspreekpunten (accounthouders) per gebied.• Een dienstverlenende houding richting de omgeving. Denk aan deregulering, één loket, vereenvoudigen van procedures, digitaal

werken, informatie aanbieden.• Bereikbaar en toegankelijk zijn. • Transparante gefaseerde besluitvorming door de stappen beeldvorming - opinievorming - besluitvorming. In de beeldvormingsfase

wordt de omgeving betrokken.• Integriteit vinden wij een belangrijk thema. Wij zetten het door het vorige bestuur ontwikkelde integriteitsbeleid met kracht voort.

Is getekend,

De coalitie 2015-2019, bestaande uit

VVD,

CDA,

Water Natuurlijk,

PvdA,

en de fractie Agrarisch & Bedrijven.

Hoogheemraadschap van Rijnland

Archimedesweg 1

postbus 156

2300 AD Leiden

telefoon (071) 30 63 063

fax (071) 51 23 916

post@rijnland.net

Meer weten over het

hoogheemraadschap

van Rijnland? kijk op:

www.rijnland.net