Checklist Inkoopdiagnose Pia 2005

50
Checklist Inkoopdiagnoses In acht stappen naar een periodieke interne inkoopdiagnose

description

Checklist to diagnose purchasing

Transcript of Checklist Inkoopdiagnose Pia 2005

  • ChecklistInkoopdiagnosesIn acht stappen naar een periodieke interne inkoopdiagnose

    Den Haag, april 2005

  • 1Inhoudsopgave

    1 Inleiding .......................................................................................................... 5

    2 In acht stappen naar een periodieke interne inkoopdiagnose................... 9

    STAP 1: BEPAAL DE SCOPE VAN DE INKOOPDIAGNOSE..................................................................... 9

    STAP 2: BEPAAL DE DOELSTELLING VAN DE INKOOPDIAGNOSE......................................................... 10

    STAP 3: ZORG VOOR COMMITMENT AAN DE DOELSTELLING VAN DE INKOOPDIAGNOSE .......................... 11

    STAP 4: REGEL DE PERIODIEKE DOWNLOAD VAN GEGEVENS VOOR DE INKOOPDIAGNOSE ........................ 11

    STAP 5: REGEL DE BEWERKING VAN DOWNLOAD TOT KWANTITATIEVE ANALYSE................................... 12

    STAP 6: LEG VAST WELKE INFORMATIE DE KWANTITATIEVE ANALYSE MOET BEVATTEN........................... 12

    STAP 7: VOER DE INKOOPDIAGNOSE UIT.................................................................................... 12

    STAP 8: BEPAAL HOE JE DE UITKOMST VAN DE INKOOPANALYSE PRESENTEERT BINNEN DE ORGANISATIE..... 13

    SLOTOPMERKING................................................................................................................. 13

    3 Tips en ervaringen uit de praktijk............................................................... 17

    TIPS................................................................................................................................. 17

    1. Benodigde kennis en competenties ................................................................................ 17

    2. Benodigde tijd ................................................................................................................... 17

    3. Klein beginnen .................................................................................................................. 17

    4. Goede communicatie........................................................................................................ 17

    ERVARINGEN ...................................................................................................................... 18

    1. Indeling inkooppakketten ................................................................................................. 18

    2. Beperk vervuiling crediteurenadministratie ................................................................... 18

    3. Een goede download is het halve werk .......................................................................... 19

    4. Steun van de top moet zichtbaar zijn .............................................................................. 19

    5. Inkoopinformatie, dat smaakt naar mr........................................................................ 19

    6. Met een diagnosetool alleen ben je er niet..................................................................... 20

  • 2ChecklistInkoopdiagnoses 3

    4 Volgende stap: inkoop managen op basis van de inkoopdiagnose......... 23

    BIJLAGE 1: VOORBEELDEN VAN INFORMATIE DIE IN EEN KWANTITATIEVE INKOOPDIAGNOSE KAN

    WORDEN OPGENOMEN.............................................................................................................. 27

    1. Generieke kengetallen....................................................................................................... 27

    2. Tabellen .............................................................................................................................. 27

    2.1 Inkoopvolume naar dienstonderdeel ........................................................................ 27

    2.2 Inkoopvolume naar (sub-)inkooppakket

    (eventueel per dienstonderdeel te maken) .............................................................. 28

    3. Top X leveranciers ............................................................................................................. 28

    3.1 Top X leveranciers naar inkoopvolume.................................................................... 28

    3.2 Welke leveranciers hebben aanbestedende diensten gemeenschappelijk? ......... 29

    3.3 Top X leveranciers naar facturen in relatie tot omzet ............................................. 29

    BIJLAGE 2: STAPPENPLAN VOOR HET UITVOEREN VAN EEN KWANTITATIEVE INKOOPDIAGNOSE.................. 31

    Stap 1: Bundel de kostenplaatsen en zet deze om naar een aanbestedende dienst........ 31

    Stap 3: Schoon de aangeleverde data op (ontdubbelen) ................................................... 32

    Stap 4: Herstel vervuiling in de aangeleverde data (hercodering) .................................... 33

    Stap 5: Maak de download uit de crediteurenadministratie geschikt voor de

    kwantitatieve inkoopdiagnose ................................................................................. 34

    Stap 6: Voer de kwantitatieve inkoopdiagnose uit.............................................................. 34

    BIJLAGE 3: INDELING INKOOPPAKKETTEN ................................................................................... 35

    BIJLAGE 4: VOORBEELDEN COMMUNICATIE OVER IMPLEMENTATIE MINISTERIE-BREDE INKOOPDIAGNOSE ...... 39

    4.1. Voorbeeldbrief pSG over implementatie inkoopdiagnose ..................................... 39

    4.2. Voorbeeldbrief CDI nadere informatie inkoopdiagnose ......................................... 41

    BIJLAGE 5: DEELNEMERS INTERDEPARTEMENTALE WERKGROEP ......................................................... 45

  • 2ChecklistInkoopdiagnoses 3

    Ruimte voor aantekeningen

  • 4ChecklistInkoopdiagnoses 5

  • 4ChecklistInkoopdiagnoses 5

    1 Inleiding

    Wij zorgen ervoor dat we steeds weten wat we inkopen, waarom we juist dt inkopen

    en op welke manier we het doen. Hierdoor ontvangen wij een beter product voor het-

    zelfde geld of besparen we geld. En tijd. Met dit interne inzicht kunnen wij aan de be-

    lastingbetaler verantwoording afleggen over de uitgaven die wij doen.

    Dat staat in de visie Meer Waarde met PIA, waarin de rijksoverheid beschrijft wat zij

    verstaat onder professioneel inkopen en aanbesteden. Een professionele overheidsorga-

    nisatie maakt periodiek een inkoopdiagnose en gebruikt de verkregen informatie om de

    inkoop te managen.

    Wie zijn inkoop structureel wil kunnen managen kn eigenlijk niet zonder een goed

    werkend inkoopinformatiesysteem. Niet elke inkooporganisatie beschikt daar al over,

    maar dat wil niet zeggen dat er in de tussentijd niets mogelijk is.

    Zolang een organisatie niet over een inkoopinformatiesysteem beschikt, is een perio-

    dieke kwantitatieve inkoopdiagnose een zeer nuttige tussenoplossing. Basis voor zon

    kwantitatieve analyse is informatie uit de financile en/of crediteurenadministratie1.

    Op dit moment besteden de meeste organisaties hun inkoopdiagnoses uit bij een extern

    adviesbureau. Het is echter goed mogelijk dit zelf intern te organiseren. Daarom heeft

    een interdepartementale werkgroep2 een checklist opgesteld (paragraaf 2), waarmee

    u kunt nagaan wat er binnen uw organisatie moet gebeuren om zelf periodiek een in-

    koopdiagnose te kunnen uitvoeren.

    1 Daarnaast kan een kwalitatieve inkoopdiagnose worden uitgevoerd, die meer gericht is op de

    inkoopprocessen.

    2 Deelnemers aan deze werkgroep vindt u in bijlage 4.

  • 6ChecklistInkoopdiagnoses 7

    Na dit stappenplan geven wij in paragraaf 3 een aantal tips en ervaringen uit de praktijk.

    Paragraaf 4 beschrijft het vervolg: welk inzicht hebben de ministeries gekregen door hun

    inkoopdiagnoses en wat hebben ze daar vervolgens mee gedaan? De bijlagen bevatten

    onder meer voorbeelden van informatie die in een kwantitatieve inkoopdiagnose kan

    worden opgenomen en een stappenplan om zon inkoopdiagnose uit te voeren.

  • 6ChecklistInkoopdiagnoses 7

    Ruimte voor aantekeningen

  • 8ChecklistInkoopdiagnoses 9

  • 8ChecklistInkoopdiagnoses 9

    2 In acht stappen naar een periodieke interne inkoopdiagnose

    Om een goede inkoopdiagnose te maken, moet voor iedereen duidelijk zijn wat de basis

    is voor de diagnose. Dit voorkomt interpretatieverschillen en onvolledige of verkeerde

    gegevens. Met name is het van belang om de stappen 1 en 2 goed door te spreken met

    alle betrokken partijen (zoals de financile- en/of crediteurenadministratie en integraal

    managers).

    De checklist bestaat uit de volgende 8 stappen, die hierna worden uitgewerkt.

    1. Bepaal de scope van de inkoopdiagnose

    2. Bepaal de doelstelling van de inkoopdiagnose

    3. Zorg voor commitment aan de doelstelling van de inkoopdiagnose

    4. Regel de periodieke download van gegevens voor de inkoopdiagnose

    5. Regel de bewerking van download tot kwantitatieve analyse

    6. Leg vast welke informatie de kwantitatieve diagnose moet bevatten

    7. Voer de inkoopdiagnose uit

    8. Bepaal hoe je de uitkomst van de inkoopdiagnose presenteert binnen

    de organisatie

    Stap 1: Bepaal de scope van de inkoopdiagnose

    1. Wijs iemand aan die verantwoordelijk is voor de inkoopdiagnose. Deze persoon

    stelt een projectplan op, dat scope, planning, inzet en kosten beschrijft.

    2. Bepaal wat de scope wordt van de inkoopdiagnose: welke bedrijfsonderdelen

    worden meegenomen in het onderzoek? Geef duidelijk en gemotiveerd aan

    welke wel en welke niet worden meegenomen, en documenteer deze besluiten

    en de motivering goed.

  • ChecklistInkoopdiagnoses 11

    3. Bepaal vervolgens de basisprincipes voor de inkoopdiagnose.

    Denk bijvoorbeeld aan aspecten zoals:

    De inkoopdiagnose kijkt naar alle uitgaven aan derden, dat wil zeggen alles dat

    werkelijk betaald is en waaraan een factuur ten grondslag ligt3;

    De inkoopdiagnose neemt geen interne verrekeningen mee (zoals doorbelasting

    van andere bedrijfsonderdelen);

    De inkoopdiagnose neemt geen afschrijvingskosten en personele kosten mee (sa-

    laris, kilometervergoeding, en onkostenvergoeding, etcetera)4;

    De inkoopdiagnose kijkt niet naar subsidies.

    Stap 2: Bepaal de doelstelling van de inkoopdiagnose

    Doelstelling van de inkoopdiagnose kan zijn dat deze inzicht verschaft in:

    1. Waar wordt ingekocht;

    Dat wil zeggen: wie zijn de leveranciers? Hanteer daarbij eventueel een driedeling in

    leveranciers van producten, diensten of werken.

    Een leverancier is een crediteur met inkoopomzet en met een unieke leverancierscode.

    Een unieke leverancierscode is gebaseerd op een vestigingsadres met bijbehorend bank-

    rekeningnummer. Er kunnen meerdere leveranciers met een ogenschijnlijk zelfde be-

    drijfsnaam voorkomen, die toch een andere identiteit hebben.

    2. Voor wie wordt ingekocht;

    Dit zijn de directies of functies waarvoor zaken worden aangeschaft. Meestal is dit in de

    financile administratie aangeduid met kostenplaats.

    3. Wie inkoopt;

    Dit zijn de directies of functionarissen die zelf inkopen.

    10

    3 Dit is belangrijk omdat er ook financile administraties zijn die de factuur vooraf boeken (bijvoorbeeld bij verplichtin-

    genadministratie).

    4 Er kunnen goede redenen zijn om deze stromen wl mee te nemen: dit geeft immers inzicht in de declaratiestromen

    van personeel. Met name het zichtbaar maken van de aantallen declaraties levert schrikreacties op en de wil om dat

    proces te vereenvoudigen.

  • ChecklistInkoopdiagnoses 11

    4. Wat de administratieve beheerslast is;

    Dit blijkt uit het aantal leveranciers en facturen.

    5. Hoeveel, respectievelijk voor welke bedragen wordt ingekocht;

    Dit is de omvang van de inkoop uitgedrukt in euros.

    Stap 3: Zorg voor commitment aan de doelstelling van de

    inkoopdiagnose

    1. Maak een afspraak met FEZ (of andere verantwoordelijke afdeling) en bespreek

    wat je uiteindelijk met de inkoopdiagnose wilt bereiken;

    2. Maak de financile en/of crediteurenadministratie medeverantwoordelijk voor

    de inkoopdiagnose. Dit vergemakkelijkt het verkrijgen van de juiste gegevens uit

    de financile en/of crediteurenadministratie. Benadruk, om het commitment te

    verkrijgen, welk belang de financile afdeling zlf heeft bij de uitkomsten van de

    inkoopdiagnose:

    De inkoopdiagnose geeft inzicht in de mogelijkheden voor administratieve

    lastenreductie;

    FEZ kan de rechtmatigheid van de uitgaven beter waarborgen en adequa-

    ter inspelen op budgettaire knelpunten;

    3. Laat je goed voorlichten over de opbouw van de kostenstructuur (kostensoorten

    en kostenplaatsen) binnen de financile administratie(s).

    Stap 4: Regel de periodieke download van gegevens voor de

    inkoopdiagnose

    1. Maak afspraken met FEZ (of een andere verantwoordelijke afdeling) over de aan-

    levering van een periodieke download uit de financile en/of crediteurenadmi-

    nistratie. Regel daarbij ook op welke wijze deze download zal plaatsvinden. Dit

    kan met name van belang zijn als het nodig is om meerdere financile systemen

    of databases te koppelen tot n moederbestand;

    2. Leg deze afspraken vast in een handleiding. Leg daarbij ook de frequentie van

    aanlevering vast en de periode (kwartaal, jaar, etcetera) waarop de download

    betrekking heeft. Hiervoor is bepalend hoe vaak je organisatie de vinger aan de

    pols wil houden;

  • 12ChecklistInkoopdiagnoses 13

    3. De download uit de crediteurenadministratie moet in ieder geval het volgende

    bevatten:

    Leveranciersgegevens: NAW-gegevens, unieke identificatiecode indien

    beschikbaar (bijvoorbeeld KvK-nummer of interne leverancierscode, bank-

    rekeningnummer);

    Het bedrag (en eventuele andere factuurgegevens);

    De kostensoort (inkooppakket);

    De kostenplaats (afdeling of directie).

    4. Geef ook het gewenste formaat aan van de aan te leveren data.

    Stap 5: Regel de bewerking van download tot kwantitatieve

    analyse

    1. Wijs een medewerker aan binnen je organisatie, die de download bewerkt tot

    een kwantitatieve analyse. Houd er rekening mee dat de medewerker affiniteit

    met cijfers moet hebben om de analyse te kunnen uitvoeren. Ook moet hij ken-

    nis hebben van database- en/of spreadsheetprogrammas;

    2. Leg vast op welke wijze de download aangeleverd wordt: Excel, ASCII (platte

    tekst), ACCESS of in een ander database-formaat. Bij een grote hoeveelheid ge-

    gevens wordt geadviseerd om gebruik te maken van ACCESS;

    3. Leg eventueel vast waar de download op het netwerk wordt neergezet en wan-

    neer dat gebeurt.

    Stap 6: Leg vast welke informatie de kwantitatieve analyse moet

    bevatten

    Bedenk van tevoren welke informatie de inkoopdiagnose minimaal moet opleveren.

    In bijlage 1 staat een aantal voorbeelden.

    Stap 7: Voer de inkoopdiagnose uit

    Als de download uit de financile- en/of crediteuren administratie beschikbaar is, kan

    begonnen worden met de kwantitatieve inkoopdiagnose. Bijlage 2 geeft hiervoor een

    stappenplan.

  • 12ChecklistInkoopdiagnoses 13

    Stap 8: Bepaal hoe je de uitkomst van de inkoopanalyse presenteert

    binnen de organisatie

    1. Maak een onderscheid naar doelgroep (CDI, pSG, DGs, hoofden inkoop, con-

    trollers, directeuren bedrijfsvoering).

    2. Voor de presentatie kunnen de volgende vragen relevant zijn:

    Hoe voorkom ik dat de uitkomsten verschillend worden genterpreteerd of

    een eigen leven gaan leiden?

    Is er binnen mijn organisatie al een bestaande overlegstructuur waar be-

    drijfsvoeringsaangelegenheden aan de orde komen? Zo ja, worden daar

    periodiek voortgangsrapportages besproken waarop ik kan aansluiten met

    mijn analyse over inkoop?

    Hoe worden de directies met hun prestaties geconfronteerd, met name

    over een reeks van jaren? Het zijn tenslotte prestatiegegevens.

    Wat is mijn verhaal richting de organisatie als ik een risico analyse uitvoer

    op de uitkomst van de kwantitatieve analyse?

    Welke verbetervoorstellen komen voort uit de analyse, zowel op het ge-

    bied van professionalisering als op het gebied van besparingen?

    Hoe kan ik individuele budgethouders benaderen om de analyse te be-

    spreken? Ga ik eerst naar de probleemgevallen, bijvoorbeeld een directie

    met veel leveranciers of diegenen die geen gebruik maken van centrale

    raamcontracten (maverick buyers)? Of begin ik juist met de besten? Doe ik

    ze allemaal naar aanleiding van n analyse of pak ik er steeds een of twee

    per keer?

    Slotopmerking

    De checklist in deze brochure beschrijft hoe je inkoop met behulp van cijfers kunt mana-

    gen, maar de werkwijze is arbeidsintensief en in feite enigszins omslachtig. Het voordeel

    is dat je met deze werkwijze op basis van het bestaande financile systeem meteen aan

    de slag kunt. Je hoeft geen nieuwe systemen of tools aan te schaffen.

    Wie de voorkeur geeft aan een efficintere oplossing zal, we zeiden het al in de inlei-

  • 14ChecklistInkoopdiagnoses 15

    ding, een inkoopinformatiesysteem in huis moeten halen. Ook dan echter zal een aantal

    stappen uit de checklist nodig zijn. Met name de goede communicatie en afstemming

    met de betrokkenen in de organisatie zal in alle gevallen een must zijn.

  • 14ChecklistInkoopdiagnoses 15

    Ruimte voor aantekeningen

  • 16ChecklistInkoopdiagnoses 17

  • 16ChecklistInkoopdiagnoses 17

    3 Tips en ervaringen uit de praktijk

    Alle ministeries hebben de afgelopen jaren ervaring opgedaan met inkoopdiagnoses. De

    interdepartementale werkgroep heeft tips en ervaringen verzameld, die ook voor ande-

    ren van nut kunnen zijn.

    Tips

    1. Benodigde kennis en competenties

    Kennis die de organisatie in huis moet hebben om een inkoopdiagnose te kunnen doen:

    Projectmanagement, projectplanning om doorlooptijd te bewaken, juiste perso-

    nen te betrekken en inspanningen goed te verdelen;

    Analytisch vermogen om financile data te kunnen doorgronden en begrijpen

    (gevoel voor cijfers);

    Kennis en financile administratie om boekingsgang en opzet te begrijpen;

    Kennis van MS Office producten: MS Access (analyse), MS Excel (analyse en rap-

    portage), MS Word (rapportage), MS PowerPoint (presentatie resultaten).

    2. Benodigde tijd

    Maak de persoon die de inkoopdiagnose uitvoert voor bepaalde tijd vrij voor deze klus.

    Ook het begeleiden van een externe partij kost begeleiding: houd daarbij rekening met

    minimaal 1 dag per week gedurende 2 maanden doorlooptijd.

    3. Klein beginnen

    Neem de eerste keer een korte periode (bijvoorbeeld een paar maanden) om het analy-

    seren in de vingers te krijgen.

    4. Goede communicatie

    Zorg voor goede communicatie over doel, voortgang en resultaten van de inkoopdiag-

    nose. Het gaat dan om de opdrachtgever, de afdelingen die de cijfers hebben aangele-

  • 18ChecklistInkoopdiagnoses 19

    verd en de afdelingen waarop de cijfers betrekking hebben. Deel de bevindingen over

    de juistheid van de gegevens.

    Ervaringen

    1. Indeling inkooppakketten

    Bij de eerste analyse zal gebruik worden gemaakt van een standaardpakketindeling.

    Deze zal naar alle waarschijnlijkheid moeten worden aangepast op basis van de uitkom-

    sten van de analyse:

    Sommige kosten zullen niet of moeilijk in een standaardindeling passen, omdat

    ze speficiek voor een organisatie zijn. Vaak hebben deze specifieke inkooppak-

    ketten betrekking op het primaire proces van de organisatie. Ze zullen aan de

    pakketindeling toegevoegd moeten worden;

    Ook kan blijken dat voor een bepaald inkooppakket een nadere detaillering

    noodzakelijk is om voldoende inzicht te kunnen geven. Denk bijvoorbeeld aan

    het inkooppakket inhuur. Als daar veel geld in omgaat en er veel verschillende

    soorten van inhuur zijn, kan een verdere uitsplitsing meer gedetailleerd inzicht

    geven in de uitgaven.

    Belangrijk in dit geval is om voldoende aandacht te besteden aan communicatie met

    de betrokken directies over de keuzes, die zijn gemaakt bij de toedeling van de kosten-

    soorten in de inkooppakketindeling. Met name de twijfelgevallen moeten goed worden

    toegelicht. Soms kunnen deze keuzes de uitkomsten namelijk behoorlijk kleuren.

    2. Beperk vervuiling crediteurenadministratie

    Houd er rekening mee dat er vervuiling kan zitten in een crediteurenadministratie. Het

    opschonen van een gegevensbestand uit de financile administratie vergt veel handwerk

    en kennis van de inkoopmaterie. Denk aan dubbelingen in leveranciersnamen of boekin-

    gen op de verkeerde kostensoort.

    Zie ook bijlage 2, stappen 3 (Schoon de aangeleverde data op: ontdubbelen) en

    4 (Herstel vervuiling in de aangeleverde data: hercodering);

  • 18ChecklistInkoopdiagnoses 19

    Door vanaf de eerste keer tabellen aan te maken voor het ontdubbelen en her-

    coderen win je in de jaren erna opschoontijd terug;

    Door kritisch te kijken naar de invoerkant (waar bijvoorbeeld door te grote vrij-

    heid verkeerde kostensoorten kunnen worden gebruikt) kan de vervuiling van de

    gegevens worden verminderd. Ook dat bespaart tijd in de toekomst.

    3. Een goede download is het halve werk

    Het downloaden is de helft van het verhaal. Om over inkoopinformatie te kunnen be-

    schikken moet veelal informatie toegevoegd worden. En in de praktijk is dit zeer ar-

    beidsintensief. Denk bijvoorbeeld aan het toevoegen of de aanschaf onder een mantel-

    contract viel of niet. Iedere volgende download zou dit minder werk moeten zijn.

    4. Steun van de top moet zichtbaar zijn

    Voorbeeld: de pSG van een ministerie heeft een brief rondgestuurd met de mededeling

    dat hij de CDI opdracht had gegeven om een inkoopdiagnose uit te voeren, met het ver-

    zoek aan ieder om daaraan mee te werken. Vervolgens heeft deze CDI in een brief het

    doel van de inkoopdiagnose, de planning en benodigde medewerking toegelicht. Beide

    brieven zijn te vinden in Bijlage 5 bij deze brochure.

    Verder heeft dit ministerie voor alle directies een communicatiemap gemaakt, waarin het

    doel wordt uitgelegd en welke hulp van de verschillende directies verwacht wordt. Ie-

    dere directie is bezocht en heeft een persoonlijke toelichting gekregen. Na het verkrijgen

    van de downloads en het maken van de analyses zijn de resultaten weer teruggecom-

    municeerd naar iedere directie apart en het totaal beeld aan de bestuursraad.

    5. Inkoopinformatie, dat smaakt naar mr

    Naarmate de inkoopdiagnose en de resultaten ervan meer bekend worden binnen de

    organisatie, blijkt dit een vraag te creren naar mr informatie. Diensten willen bijvoor-

    beeld graag detailinformatie over een bepaald inkooppakket.

  • 20ChecklistInkoopdiagnoses 21

    Het verdient aanbeveling dit soort maatwerkvragen bij te houden in een bestand met

    de volgende informatie:

    Datum

    Naam

    Afdeling

    Organisatieonderdeel

    Onderwerp

    Omschrijving

    Doel

    In de loop der tijd zul je bepaalde vragen zien terugkeren. Die kunnen dan worden op-

    genomen in de standaardformats. Het verschaft je een goed inzicht in de informatiebe-

    hoefte binnen je organisatie.

    6. Met een diagnosetool alleen ben je er niet

    Veel externe bureaus geven aan dat zij een tool kun leveren, waarmee een organisatie in

    de toekomst zelf de diagnose kan uitvoeren. Maar de ervaring leert dat de aanschaf van

    een standaard-tool niet genoeg is. Er zal per organisatie niet alleen een koppeling, maar

    ook een vertaalslag moeten worden gemaakt tussen het financile administratiesysteem

    en de diagnosetool. Daar is ICT-kennis en ervaring voor nodig.

  • 20ChecklistInkoopdiagnoses 21

    Ruimte voor aantekeningen

  • 22ChecklistInkoopdiagnoses 23

  • 22ChecklistInkoopdiagnoses 23

    4 Volgende stap: inkoop managen op basis van de inkoopdiagnose

    Door een periodieke inkoopdiagnose kun je als organisatie de inkoopfunctie volgen.

    De diagnose maakt zichtbaar waar de ondersteuning en professionalisering van de in-

    koopfunctie beter kunnen. Wil je de inkoopfunctie daadwerkelijk kunnen managen, dan

    moet er echter mr gebeuren:

    De analyse moet redelijk frequent worden herhaald (bij voorkeur minstens eens

    per jaar);

    Uitkomsten van de analyse moeten bekend worden gemaakt aan de betrokke-

    nen in de organisatie (integraal managers, bestuursraad, controllers, etc.), zodat

    verantwoording kan worden afgelegd over de rechtmatigheid en doelmatigheid

    van het inkoopproces;

    Om de ontwikkelingen in de tijd te kunnen volgen moet de diagnose steeds op

    dezelfde manier worden uitgevoerd en moet steeds van dezelfde downloadme-

    thodiek (gegevens) gebruik worden gemaakt.

    Uit de ervaringen van de ministeries in de afgelopen jaren blijkt dat de inkoopdiagnoses

    onder andere inzicht bieden in:

    De samenhang tussen de verschillende bestedingen van de diensten en directies;

    De (vaak veel te grote) omvang van het aantal leveranciers, facturen en declara-

    ties en de noodzaak om dit aantal te reduceren;

    De vraag welke inkooppakketten nog Europees kunnen worden aanbesteed en

    welke inkooppakketten nog onder een raamcontract kunnen worden gebracht.

    Door de inkoopdiagnoses is het bewustzijn van de waarde van kwantitatieve gege-

    vens toegenomen. Het management van directies en diensten vraagt in toenemende

    mate om informatie over hun prestaties op inkoopgebied. Daardoor wordt de behoefte

    aan een goed werkend inkoopinformatiesysteem met bijbehorende managementrappor-

    tages steeds meer gevoeld.

  • 24ChecklistInkoopdiagnoses 25

    Belangrijk discussiepunt daarbij is wie eigenaar van dit inkoopinformatiesysteem moet

    zijn: is dit de financile afdeling, die traditioneel eigenaar van het ERP-systeem is? Of is

    het de inkoopafdeling? In samenhang hiermee wordt ook gediscussieerd over de vraag

    wie eigenaar is van de inkoopprocessen.

    Het toegenomen inzicht en de groeiende bewustwording zijn niet zonder gevolgen ge-

    bleven. Verschillende ministeries hebben, op basis van hun inkoopdiagnose, een inkoop-

    actieplan opgesteld.

    In zon inkoopactieplan staan (efficiency-)doelstellingen zoals:

    Meer samenwerking tussen organisatieonderdelen en directies (gezamenlijk in-

    kopen);

    Aanpak van maverick buying: betere benutting van de huidige raamovereenkom-

    sten;

    Meer raamovereenkomsten afsluiten op inkooppakketten die nog niet gecordi-

    neerd werden;

    Aanpak van de administratieve beheerslast;

    Leveranciersoptimalisatie en leveranciersmanagement, bijvoorbeeld: maken van

    een inkoopportfolio en bundelen van productgroepen;

    Factuurreductie, bijvoorbeeld: met leveranciers in gesprek om het aantal facturen

    te verminderen;

    Realiseren van een inkoopdashboard zodat regelmatig managementrapportages

    kunnen worden verstrekt;

    Organisatieonderdelen regelmatig inzicht bieden in hun prestaties en daarover in

    gesprek gaan;

    Nadere uitdieping van contractmanagement.

  • 24ChecklistInkoopdiagnoses 25

    Ruimte voor aantekeningen

  • 26ChecklistInkoopdiagnoses 27

  • 26ChecklistInkoopdiagnoses 27

    Bijlage 1: Voorbeelden van informatie die in een kwantitatieve inkoopdiagnose kan wor-den opgenomen

    1. Generieke kengetallen

    Aantal (unieke) leveranciersAantal facturenInkoopvolume Gemiddeld aantal facturen per leverancierGemiddeld inkoopvolume (omzet) per leverancier Gemiddeld factuurbedrag

    Deze kengetallen zijn te gebruiken voor een benchmark met andere vergelijkbare over-

    heidsorganisaties.

    2. Tabellen

    Daarnaast kunnen tabellen inzichtelijk maken welk inkoopvolume waaraan, door wie en

    aan wie wordt besteed. Daarvoor kan steeds vanuit drie invalshoeken naar de gegevens

    worden gekeken:

    Per dienstonderdeel (aanbestedende dienst)

    Per inkooppakket (eventueel per sub-inkooppakket)

    Per leverancier

    Hieronder volgt een tweetal suggesties.

    2.1 Inkoopvolume naar dienstonderdeelDienstonderdeel #5 Leveranciers # Facturen Inkoopvolume % TotaalDirectie A Directie B Directie C Totaal 100 %

    5 # staat voor aantal.

  • 28ChecklistInkoopdiagnoses 29

    2.2 Inkoopvolume naar (sub-)inkooppakket (eventueel per

    dienstonderdeel te maken)Inkooppakket Inkoopvolume # Leveranciers # FacturenPersoneelsgerelateerde zaken Kantoorinrichting en benodigdheden Automatisering en telecom Adviseurs en flexibele arbeid Vervoer Aanschaf en huur gebouwen Exploitatie gebouwen Dienstspecifiek Totaal

    3. Top X leveranciers

    Het getal X kunt u zelf bepalen op basis van het aantal leveranciers. Meestal wordt een

    getal tussen de 10 en de 30 gekozen. Hieronder volgt een aantal voorbeelden.

    3.1 Top X leveranciers naar inkoopvolumeRanking Leverancier # Facturen Inkoopvolume % Totaal12345Totaal . .

    De tabel geeft weer aan welke leveranciers het meeste geld wordt uitgegeven. De aan-

    name is dat een kleine procentuele besparing bij deze leveranciers, aanzienlijke gevolgen

    heeft op het totale inkoopvolume. Ook kunt u nagaan of met deze top X leveranciers

    contracten zijn afgesloten en in welke mate die worden benut.

    Varianten op deze tabel zijn:

    De top X leveranciers naar inkoopvolume per dienstonderdeel;

    De top X leveranciers naar inkoopvolume per inkooppakket;

    De top X leveranciers naar facturen (evt. per dienstonderdeel, per inkooppakket).

  • 28ChecklistInkoopdiagnoses 29

    Deze tabel geeft weer welke leveranciers de grootste administratieve last op de

    organisatie leggen.

    3.2 Welke leveranciers hebben aanbestedende diensten

    gemeenschappelijk?Top X Directie A Directie B Directie C Directie D Directie ELeverancier 1Leverancier 2Leverancier 3Leverancier 4

    Hierbij kan worden gekeken naar:

    Wie heeft het grootste inkoopaandeel bij een bepaalde leverancier? Kan deze

    directie optreden als lead buyer voor deze leverancier of het betreffende inkoop-

    pakket?

    Hebben de verschillende diensten vergelijkbare overeenkomsten met de gemeen-

    schappelijke leverancier?

    Zijn er verschillen in aantallen facturen per directie?

    3.3 Top X leveranciers naar facturen in relatie tot omzetNaam leverancier Omzet in Aantal facturenLeverancier 1Leverancier 2Leverancier 3

    Deze informatie kan ook worden gebruikt voor een ABC-analyse of Pareto-analyse. Hier-

    bij worden de leveranciers in 3 klassen ingedeeld, naar gelang hun bijdrage in de totale

    uitgaven van de organisatie. Meestal zal gelden dat een klein deel (rond 20 %) van de

    leveranciers verantwoordelijk is voor een groot deel van de uitgaven (rond 80 %).

  • 30ChecklistInkoopdiagnoses 31

    ABC-analyse

    Categorie A (hoog): circa 10% van de leveranciers heeft een gezamenlijk aandeel van ca

    70% van de inkoopomzet.

    Categorie B (middelmatig): circa 20% van de leveranciers heeeft een gezamenlijk aan-

    deel van circa 20% van de inkoopomzet.

    Categorie C (klein): de overige 70% van de leveranciers heeft een gezamenlijk aandeel

    van circa 10% van de inkoopomzet.

  • 30ChecklistInkoopdiagnoses 31

    Bijlage 2: Stappenplan voor het uitvoeren van een kwantitatieve inkoopdiagnose

    Als de download uit de financile en/of crediteurenadministratie beschikbaar is, kan be-

    gonnen worden met de kwantitatieve inkoopdiagnose. Dit kun je doen in de volgende

    zes stappen.

    1. Bundel de kostenplaatsen en zet ze om naar een aanbestedende dienst

    2. Bundel de kostensoorten en zet deze om naar inkooppakketten

    3. Schoon de aangeleverde data op (ontdubbelen)

    4. Herstel vervuiling in de aangeleverde data (hercodering)

    5. Maak de download uit de crediteurenadministratie geschikt voor de kwantita-

    tieve inkoopdiagnose

    6 . Voer de kwantitatieve inkoopdiagnose uit

    Stap 1: Bundel de kostenplaatsen en zet deze om naar een

    aanbestedende dienst

    Dit doe je door een vertaaltabel te maken die aanbestedende diensten en kostenplaat-

    sen aan elkaar koppelt.

    Voorbeeld Vertaaltabel 1. Aanbestedende dienst en kostenplaatsen

    Naam aanbestedende dienst KostenplaatsDirectie A 1200

    12501260

    Directie B 128012851290

    Directie C 1300Directie D .... ..

  • 32ChecklistInkoopdiagnoses 33

    Stap 2: Bundel de kostensoorten en zet deze om naar inkooppakketten

    Ook hiervoor moet een vertaaltabel worden gemaakt.

    Als het gaat om inkooppakketindelingen moet goed gekeken worden naar de core-busi-

    ness van de organisatie. De ene organisatie huurt veel externen in (uitzendkrachten of

    adviseurs) en zal gebaat zijn bij een verdiepingsslag naar subinkooppakketten met een

    onderverdeling naar soorten inhuur. De andere organisatie heeft behoefte aan een an-

    dere pakketindeling omdat het primaire proces van deze organisatie heel anders is.

    Binnen de rijksoverheid wordt voor de veelal secundaire of facilitaire inkooppakketten de

    indeling gehanteerd die in bijlage 3 is opgenomen. Van belang daarbij is om de uitbe-

    stede diensten (zoals helpdeskfunctie, servicedesk of technische dienst) niet te vergeten.

    Voorbeeld vertaaltabel 2. Inkooppakketten en kostensoorten

    Inkooppakket Kostensoort Personeelsgerelateerde zakenStudie & opleiding 10004

    15002Reis- & verblijfkosten 50000

    5000150002

    Recruitment/werving & selectie 15003Bedrijfskleding 40020

    Kantoorinrichting en benodigdhedenKantoorartikelen 40018

    40016Kantoorapparatuur 70003

    70004

    ..

  • 32ChecklistInkoopdiagnoses 33

    Stap 3: Schoon de aangeleverde data op (ontdubbelen)

    De ervaring leert dat een leverancier vaak onder verschillende namen (en vaak ook ver-

    schillende nummers) in de crediteurenadminstratie voorkomt, vooral als er meerdere

    administraties binnen een organisatie in gebruik zijn.

    Denk bijvoorbeeld aan: KPN, K.P.N., KPN telecom of Berenschot, Berenschot BV en Be-

    renschot Interim mngt, Berenschot Interim management. Het is verstandig om, als voor

    de eerste keer een analyse uitgevoerd wordt, ook hiervoor een vertaaltabel te maken.

    Die in de loop der tijd aangevuld kan worden met nieuwe leveranciers en/of nieuwe

    (tikfout)varianten van een leveranciersnaam. Deze stap wordt wel ontdubbelen ge-

    noemd. Hiermee wordt voorkomen dat er een onjuist beeld ontstaat van het aantal

    leveranciers waarmee de organisatie zaken doet. Als hulpmiddel kan hierbij het bankre-

    keningnummer als uniek nummer worden gebruikt.

    Stap 4: Herstel vervuiling in de aangeleverde data (hercodering)

    In de praktijk gebeurt het dat facturen op de verkeerde kostensoort geboekt worden

    door een foutief gehanteerde kostensoort of door het boeken op een kostensoort waar

    nog budget beschikbaar is. Wil er sprake zijn van een betrouwbare analyse dan zullen

    deze foutieve boekingen hersteld moeten worden in de aangeleverde database (dus niet

    in de crediteurenadministratie, dat is een taak van de financiele afdeling om ervoor te

    zorgen dat middels AO procedures de administratie op de juiste wijze gevuld wordt).

    Foutieve boekingen kunnen worden hersteld door leveranciers(namen) te koppelen aan

    inkooppakketten. Hiervoor is wel enige kennis nodig van de leveranciersmarkt. Deze

    stap/handeling kan ook gebruikt worden als er sprake is van extreem veel boekingen (of

    hoge bedragen) op een kostensoort algemeen of diversen. Deze stap wordt wel

    hercoderen genoemd.

    Voor dit hercoderen kan gebruik gemaakt worden van een hercoderingstabel die in-

  • 34ChecklistInkoopdiagnoses 35

    kooppakketten en leveranciers aan elkaar koppelt. Ook deze tabel kan in de toekomst

    weer aangevuld en gebruikt worden bij nieuwe analyses.

    Stap 5: Maak de download uit de crediteurenadministratie geschikt voor

    de kwantitatieve inkoopdiagnose

    Dit wordt gedaan met behulp van de tabellen uit stap 1 en 2.

    Stap 6: Voer de kwantitatieve inkoopdiagnose uit

    Daarbij kan vanuit drie invalshoeken naar de database gekeken worden:

    Per dienstonderdeel;

    Per inkooppakket (eventueel per subinkooppakket);

    Per leverancier;

    In bijlage 1 zijn al voorbeelden gegeven van mogelijke doorsnedes en overzichten uit de

    database.

  • 34ChecklistInkoopdiagnoses 35

    Bijlage 3: Indeling inkooppakketten

    HOOFDINKOOPPAKKETTEN EN

    PERCELEN

    VOORBEELDEN

    Personeelsgerelateerde zakenStudie en opleiding Alle kosten die met opleiding en studie gemaakt

    worden.

    Daarnaast studie- en lesmateriaal, accommoda-

    tiekosten, seminars, congressen, docentkosten,

    coachingkosten, loopbaanbegeleiding.Reis- en verblijfkosten Alle kosten gemaakt voor dienstreizen in binnen-

    en buitenland (inclusief kosten voor verlofreizen

    en gezinshereniging). Contracten met derden

    (bijvoorbeeld openbaar vervoer) voor woon-

    werkverkeer.Recruitment, werving en selectie Advertentiekosten, arbeidsmarktcommunica-

    tie-kosten (stands, kijkdagen, manifestaties),

    wervingsbureaus, outplacement, assessments,

    keuringen,

    antecedentenonderzoek, onkosten sollicitanten.Bedrijfskleding Dienstkleding, bedrijfshulpverleningskleding,

    dienstbrillen.Arbo Kosten voor arbo-onderzoek en arbodiensten,

    persoonlijke arbo-aanpassingen, kosten bedrijfs-

    arts, rentegratiebegeleiding, fitness.Kinderopvang Kosten voor kopen van plaatsen in kinderdagver-

    blijven, bemiddelingskosten kinderopvang.Representatiekosten Kosten recepties, jubilea en bloemen.Verhuis- en detacheringskosten Kosten gemaakt voor verhuizing personeel,

    transport en opslag inboedel, inrichtingskosten,

    keuringen en inentingen, onderbrengen gezin-

    nen.

  • 36ChecklistInkoopdiagnoses 37

    Kantoorinrichting en benodigdhedenKantoorartikelen Bureau- en bureelbenodigdheden, onbedrukt pa-

    pier en standaard drukwerk (briefpapier, memos,

    enveloppen).

    Computersupplies (floppys, cds, toners).Kantoorinrichting Inrichtingskosten kantoorruimtes, vergaderzalen,

    restaurant, ontvangstruimtes.

    Meubilair, kunst en stoffering en onderhoudskos-

    ten daarvan.Kantoorapparatuur Aanschaf en huur kantoormachines, audiovisuele

    middelen, onderhoud en onderdelen apparatuur.Reproductiekosten Reproapparatuur, onderhoud en onderdelen,

    reprorechtkosten.Drukwerk Druk- en bindwerk niet in eigen beheer.Vakliteratuur en abonnementen Abonnementen, boeken, tijdschriften, dag- en

    weekbladen, naslagwerken, CD-ROMs, elektroni-

    sche documenten.Archief Alle kosten gemaakt voor het hebben en onder-

    houden van een archief.Automatisering en telecommunicatieAanschaf hardware PCs, printers, notebooks, palmtops, informatie-

    verwerkings- en datacommunicatieapparatuur.Aanschaf software Softwarepakketten, systeemprogrammamateri-

    aal, netwerkprogrammamateriaal, onderwijsleer-

    middelen, tekeningpakketten.Netwerken en infrastructuur Aanschaf en beheer netwerken en infrastructuur

    (exploitatie, onderhoud en onderdelen).Telecommunicatie Alle telecommunicatiekosten (aanschaf en huur

    hardware, infrastructuur en onderhoud).

    Kosten vaste en mobiele telefonie.Adviseurs en flexibele arbeidInterim-management Tijdelijke vervanging op managementniveau.Uitzendkrachten Tijdelijke vervanging voor reguliere arbeid niet op

    managementniveau.Organisatie- en formatieadvies Advieswerkzaamheden door derden op het ge-

    bied van de bedrijfsvoering.

  • 36ChecklistInkoopdiagnoses 37

    Beleidsondersteunend onderzoek

    en beleidsadvies

    Diensten door derden op het gebied van we-

    tenschappelijk onderzoek, statistisch onderzoek,

    evaluatieonderzoek, monitoring, research (ver-

    kenning, vooronderzoek).ICT-diensten en -advies Diensten door derden op het gebied van ICT-ad-

    vies, implementatie en softwareontwikkeling.Juridisch onderzoek en advies Proces-, advies-, deurwaarderskosten, (lands-)

    advocaatkosten, tolkenkosten, griffierechten.Marketing, PR en communicatie Tentoonstellingskosten, vertaalkosten, internet-

    en intranetkosten, communicatieadvisering en

    -onderzoek, mediaproductiekosten (folders, vi-

    deos, brochures), fotokosten, ontwerpkosten.Overige diensten Uitvoerende diensten door derden op het ge-

    bied van financin, administratieve organisatie,

    accountants, technici, ingenieurs, apothekers,

    medische centra, universiteiten, controleurs, toe-

    zichthouders, handhavers.Vervoer en emballageDienst- en lease-vervoersmiddelen Alle kosten gemaakt voor dienstvoertuigen (aan-

    schaf, lease, inhuur, exploitatie, onderhoud).Vracht, porti en verzendkosten Bulkpost, porti, kosten antwoordnummer, ver-

    zendkosten (binnen- en buitenland).Koeriersdiensten Uitbesteding chauffeurs- en koerierdiensten.Aanschaf, huur gebouwen en installatiesAanschaf gebouwinstallaties Aanschaf technische installaties.Aanschaf vaste inrichting Aanschaf vaste inrichting.Huur gebouwen Huren gebouwendienst, vaste lasten.Exploitatie, beheer gebouwen en installatiesOnderhoud bouwkundig Onderhoud gebouwen binnen en buiten.Schoonmaak Schoonmaakkosten, overige schoonmaakkosten

    (bijvoorbeeld reinigingsmiddelen en materialen).Beveiliging Beveiligings- en receptiekosten, overige beveili-

    gingskosten (voorzieningen, systemen).Catering Bedrijfscatering, aanschaf inrichting, keukenma-

    chines en onderhoud ervan.Energie en water Energie, gas, elektra en water.Groenvoorziening Kosten voor groenvoorziening binnen en buiten,

    aanplant en (berm-)onderhoud.

  • 38ChecklistInkoopdiagnoses 39

    Afvalverwerking Kosten voor afvalcontainers, afvalverzameling en

    -verwerking.Bedrijfshulpverlening Materiaalkosten bedrijfshulpverlening.Interne verhuiskosten Alle kosten voor verhuizingen tussen of binnen

    kantoorgebouwen.GWW (aanleg en onderhoud)Uitvoering en aanneming van wer-

    ken

    Grond-, weg- en waterbouwkundige werken en

    verhardingen.Beton- en staalconstructiesWegmarkeringenGeleiderailsElektrotechnische systemen Verlichting en verkeersregelsystemen.

    Materiaal voor onderhoud Gereedschappen, materiaal ten behoeve van

    wegennet.

    Groenvoorziening, installaties, machines en ap-

    paraten.

    Chemicalin en zout.Dienstspecifieke uitgavenUitgaven die specifiek voor een bepaalde aanbestedende dienst gelden (veelal gere-

    lateerd aan het primaire proces). Bijvoorbeeld uitgaven van GWW-diensten, defensie,

    universiteiten, waterschappen.Bijvoorbeeld: GWW-gerelateerde adviseurs en flexibele arbeidVerkeers- en vervoersonderzoeken Algemeen onderzoek verkeers- en vervoersplan-

    ning (milieueffectrapportage).Technische adviezen Verkeerstechnische adviezen inzake ontwerpen

    van wegen, kanalen, kruispunten, parkeerstro-

    ken, fietspaden en busbanen.

    Civieltechnische adviezen inzake bruggen, tun-

    nels, viaducten en verhardingen

    Cultuur- en milieutechnische adviezen, verlich-

    tingsadviezen, akoestisch onderzoek, kostenra-

    mingen.Directievoering tijdens uitvoering Ingenieursbureau, directievoering, bouwmanage-

    ment.

  • 38ChecklistInkoopdiagnoses 39

    Bijlage 4: Voorbeelden communicatie over implementatie ministerie-brede inkoopdiagnose

    4.1. Voorbeeldbrief pSG over implementatie inkoopdiagnose

    Aan de hoofden van dienst van het ministerie

    en de hoofden van de daaronder ressorterende diensten

    Onderwerp: implementatie inkoopdiagnose

    Geachte heer/mevrouw,

    Zoals u bekend, is ons ministerie gestart met een programma om de inkoopfunctie te

    professionaliseren. Hiervoor heeft de Cordinerend Directeur Inkoop (CDI) van de Be-

    stuursraad de opdracht gekregen.

    De aanleiding van dit professionaliseringsprogramma waren de resultaten van de kwali-

    tatieve en kwantitatieve inkoopdiagnose. Door deze diagnose is inzicht verkregen in de

    uitgaven die het ministerie doet, met hoeveel leveranciers zaken wordt gedaan en hoe-

    veel facturen er jaarlijks per inkooppakket binnenkomen. Op basis van deze informatie

    was het mogelijk om verbeterstappen te formuleren.

    Een van de verbeteracties die is geformuleerd, heeft betrekking op het structureel ver-

    ankeren van deze inkoopinformatievoorziening. Om te kunnen meten of daadwerkelijk

    vooruitgang wordt geboekt is het namelijk van belang om periodiek inzicht te krijgen

    in waar we staan. Daarnaast is het ministerie in het kader van het interdepartementale

    project PIA (Professioneel Inkopen en Aanbesteden) verplicht inkoopinformatie beschik-

    baar te stellen teneinde te kunnen benchmarken en te komen tot interdepartementale

    gecordineerde inkoop. Om deze reden heb ik dan ook de CDI expliciet gevraagd deze

    inkoopinformatievoorziening spoedig te implementeren.

  • 40ChecklistInkoopdiagnoses 41

    De uitkomsten van deze diagnose zullen periodiek aan uw dienst beschikbaar worden

    gesteld, zodat uw inkooporganisatie de nodige acties kan uitzetten om verder te profes-

    sionaliseren. Hierin zult u, waar nodig, worden bijgestaan door de inkoopadviseurs van

    het ministerie. Daarnaast zal de CDI periodiek de managementinformatie op hoofdlijnen

    rapporteren aan het Bedrijfsvoeringsberaad, zodat de lijnmanagers kunnen sturen op

    datgene wat zij van belang achten.

    Om dit project succesvol te laten verlopen is ook uw hulp en inzet nodig. Ik wil u om

    deze reden verzoeken om daar waar nodig uw bijdrage te leveren aan dit project. De

    benodigde capaciteit vanuit uw dienst zal overigens beperkt zijn tot gemiddeld 2 dagen

    per jaar van 1 medewerker. Hierbij wil ik opmerken dat uiteraard rekening word gehou-

    den met de ontwikkelingen op gebied van stroomlijningen en vereenvoudiging van be-

    drijfsvoering zoals binnen het ministerie op dit moment gaande is.

    Binnenkort zult u nader worden genformeerd door de CDI over de nadere invulling van

    dit project. Indien u op voorhand vragen heeft kunt u deze kwijt bij de in het briefhoofd

    vermelde contactpersoon.

    Ik vertrouw erop u hiermee voldoende te hebben genformeerd.

    Met vriendelijke groet,

    DE PLV. SECRETARIS GENERAAL

  • 40ChecklistInkoopdiagnoses 41

    4.2. Voorbeeldbrief CDI nadere informatie inkoopdiagnose

    Aan de hoofden van dienst van het ministerie

    en de hoofden van de daaronder ressorterende diensten

    Onderwerp: Nadere informatie inkoopdiagnose

    Geachte heer/mevrouw,

    Onlangs heeft u van de pSG een bief ontvangen over de inkoopdiagnose voor het ge-

    hele ministerie. Met deze brief informeer ik u meer gedetailleerd over wat van uw dienst

    wordt verwacht om de doelstelling van dit project te bereiken.

    De doelstellingen van het project is het structureel verankeren van inkoopinformatie-

    voorziening. Dit maakt onderdeel uit van het professionaliseringsprogramma inkoop

    waarmee de Bestuursraad eerder heeft ingestemd. Om te kunnen meten of daadwer-

    kelijk vooruitgang wordt geboekt op inkoopgebied is het namelijk van belang om peri-

    odiek inzicht te krijgen in waar we staan. Daarnaast bestaat er een interdepartementale

    plicht om inkoopinformatie beschikbaar te stellen om te kunnen benchmarken en om te

    komen tot interdepartementale gecordineerde inkoop. Ik ben dan ook gevraagd door

    de pSG om deze inkoopinformatievoorziening spoedig te implementeren.

    Wat gaat er gebeuren in dit project?

    De bedoeling is dat periodiek (in eerste instantie eens per jaar) rapportages worden ge-

    maakt van de inkoopstromen, zoals hoeveel wordt er ingekocht, hoeveel leveranciers en

    facturen zijn daarbij nodig en in welke mate worden afgesloten mantelovereenkomsten

    gebruikt.

    Om de gewenste informatie te kunnen verzamelen worden onder regie van de directie

    FEZ downloads gemaakt van de crediteurenadministraties. Vervolgens kunnen de in-

    koopuitgaven worden toegewezen aan inkooppakketten.

    Echter, bij onduidelijkheden of inconsistenties in de administratie zal een aanvullende

  • 42ChecklistInkoopdiagnoses 43

    actie nodig zijn om aan de hand van leveranciersinformatie aan hercoderingsslag te

    realiseren.

    Op grond van de verkregen en geanalyseerde informatie worden rapportages opgesteld.

    Deze rapportages zijn op macroniveau bestemd als stuurinformatie voor het Bedrijfs-

    voeringsberaad en op microniveau voor het management van de verschillende diensten.

    Uiteraard worden de gegevens uit de crediteurenadministratie vertrouwelijk behandeld

    en zijn personeelsgerelateerde gegevens in de eindrapportage niet tot individuen her-

    leidbaar.

    Wat is de scope van dit project?

    De inkoopdiagnose heeft betrekking op alle inkoopuitgaven van het ministerie.

    Welke inspanning wordt verwacht van uw dienst?

    Wij streven er naar om de diensten zo min mogelijk te belasten. Op een punt is echter

    de kennis van uw dienst noodzakelijk. Dit betreft de hercodering van gegevens om on-

    duidelijkheden en inconsistenties in de administratie op te heffen.

    Voor de eerste analyse die de komende maanden wordt opgezet, betekent dit dat ie-

    dere dienst zal worden benaderd om in overleg de hercoderingsslag uit te voeren. De

    verwachte inspanning per dienst of directie zal circa 2 dagen bedragen. De persoon die

    hiervoor nodig is, dient enerzijds kennis te hebben van de grootboekrekeningen zoals

    die worden gebruikt door de betreffende dienst of directie en anderzijds kennis te heb-

    ben van wat een leverancier (op basis van de leveranciersnaam) die in de crediteurenad-

    ministratie is opgenomen, heeft geleverd.

    Het kan natuurlijk voorkomen dat deze persoon enig uitzoekwerk in de eigen organi-

    satie dient te verrichten om deze activiteit uit te voeren. Omdat het op te zetten infor-

    matiesysteem de hercoderingshistorie vasthoudt, zal de benodigde inspanning van de

    diensten en directies de eerste keer het grootst zijn. Daarna zal, wanneer een analyse

    wordt uitgevoerd, de benodigde inspanning van een dienst naar verwachting niet meer

    bedragen dan een halve dag.

    Wat moet een dienst of directie nu doen?

  • 42ChecklistInkoopdiagnoses 43

    Momenteel wordt de voorbereiding van het project uitgevoerd. In de komende maand

    zal de download voor de eerste analyse worden gemaakt. Ondertussen zal dan ook

    contact met uw dienst worden gezocht voor het geven van instructie voor de hercode-

    ringsslag. Om snel tot actie kunnen overgaan wordt u dan ook verzocht om namens uw

    dienst een centraal aanspreekpunt (controllersorganisatie c.q. inkoopafdeling) aan te

    wijzen, waarmee gecommuniceerd kan worden. U kunt de naam van deze contactper-

    soon mailen aan xxx..

    Naar verwachting zullen de werkzaamheden voor de diensten en directies plaatsvin-

    den in de maand xxx van dit jaar, waarbij uiteraard rekening wordt gehouden met de

    beschikbaarheid van medewerkers. Daarnaast verwacht ik dat u deze brief intern ver-

    spreidt onder de personen die mogelijk betrokkenheid hebben bij dit project zodat zij

    op de hoogte zijn van de activiteiten die gaan plaatsvinden en het feit dat zij hiervoor

    benaderd zullen worden. Aan uw controller zal een afschrift van deze brief worden ver-

    zonden.

    Waar is meer informatie te verkrijgen?

    Indien u meer wilt weten over dit project en uw betrokkenheid daarbij, dan kunt u con-

    tact opnemen met xxx (telefoonnummer, e-mailadres) of xxx (telefoonnummer, e-mail-

    adres).

    Met vriendelijke groet,

    DE CORDINEREND DIRECTEUR INKOOP

  • 44ChecklistInkoopdiagnoses 45

  • 44ChecklistInkoopdiagnoses 45

    Bijlage 5: Deelnemers interdepartementale werkgroep

    Naam Organisatie

    Maaike Keizer BZ

    Vidya Mahabir BZK

    Chris Kolk FIN / Belastingdienst

    Jan Willem Six Justitie

    Marcel Bouwsma LNV

    Linda van Beijeren OCW

    Ruud Verkijk SZW

    Bas Zuiderent VROM

    Erica Amelink V&W

    Peter Ciere VWS

    Karin Bolhuis Projectdirectie PIA

    Jurgen Keijzer Projectdirectie PIA

    Manon van t Wout Projectdirectie PIA

  • 46ChecklistInkoopdiagnoses

  • ChecklistInkoopdiagnosesIn acht stappen naar een periodieke interne inkoopdiagnose

    Den Haag, april 2005