Change Magazine, Jaargang 7 #2

dierenrechten / dierenbevrijding dierenrechten / dierenbevrijding J7 / Nr 2J7 / Nr 2

Peter Young: Acties met impact

BITE BACK:Vis Wijzer? Vis Niet!

Wentelteefjes:Alleen voor de allerliefsten

2 | dierenrechten/dierenbevrijding | 3

StatutenChange is een dierenrechten-/dierenbevrijdingsmagazine. Net zoals menselijke dieren, hebben ook andere dieren recht op een leven zonder pijn, angst, onder-drukking, opsluiting en uitbuiting. Het vergroten van het welzijn is niet genoeg. Change verwerpt naast speciecisme ook racisme, sexisme en homofobie.

Change wil een platform zijn voor alle dierenrechtengroepen in Nederland en België. Het doel is een breed publiek aan te spreken en een alternatief te bieden voor de grote dierenwelzijnslobby. Change staat open voor kritiek of stukken die andere meningen dan onze eigen weerspiegelen.

12 1413 20

ContactChange MagazinePostbus 36071001 AK [email protected]: 4381730 t.n.v. Change Magazine te AmsterdamIBAN: NL26PSTB0004381730BIC: PSTBNL21

Happy Meal bezoekt ‘De Kale Kip’ in Groningen

BITE BACK in actie tegen visconsumptie

Activisten leggen de dierindustrie bloot

Denken over acties - Stap voor stap

4 | 4 |

‘Ik raakte betrokken bij dierenrechten door de punk en hard-core scene, dit was midden jaren ’90. Geïnspireerd door bands als Earth Crisis werd ik veganist, en ongeveer twee jaar later raakte ik betrokken in de dierenrechtenbeweging. Nadat ik ongeveer anderhalf jaar actief was in de bovengrondse bewe-ging, richtte ik me op directe actie. De overstap kwam toen het dierenleed iets concreets werd en dichtbij huis. Een vriend kwam midden in de nacht bij mij aan de deur, hij zat onder de veren en het bloed. Hij had een kippenslachterij bij ons om de hoek ontdekt. De volgende nacht gingen we er-heen om te kijken. Door de ramen zagen we de dode kippen hangen. Buiten zaten ze in kratten. We gaven ze wat te eten en te drinken en namen af en toe een paar mee naar huis. Vanaf de eerste acties daarna voelde ik dat ik een echte be-dreiging was, daarvoor was het slechts symbolisch. In die tijd hing er ook het gevoel dat er een nationale guerilla campagne

gaande was. Als ieder van ons veganisten zichtbare uitingen van dierenuitbuiting zou aanvallen, zouden we kunnen win-nen, zo dachten we in die tijd. Twijfel heb ik nooit echt gehad. In die tijd heerste er een strijdvaardig klimaat waarbij ik er rekening mee hield dat ik op een dag naar de gevangenis zou gaan. Ik heb dit nooit verheerlijkt maar accepteerde het als een reële mogelijkheid.”

“Op een zeker moment realiseerde ik me dat de sabotage campagne van mijn cel strategisch gezien niet optimaal was. Tot dat moment maakte het niet uit wat we deden, als we maar iets deden. Er zat geen groots plan achter. De omslag kwam echter toen ik de geschiedenis van het Animal Libera-tion Front (ALF) begon te onderzoeken. We planden minder acties maar zorgden ervoor dat de acties die we deden be-langrijker waren. Na verloop van tijd werden we ook in de

Terwijl de koffie pruttelt op een campinggas-stelletje onder een stralende zon, schuift Peter Young bij ons aan. We zijn op de International Animal Rights Gathering, dit jaar gehouden in Italië. Young behoeft eigenlijk geen introductie meer, dierenrechten-activist uit Seattle en vastgezeten voor nertsenbevrijding, nadat hij zich zeven jaar had weten schuil te houden voor politie. Hij is blij om in Europa te zijn, het is zijn eerste keer hier. Zojuist heeft hij het ‘Fur Intelligence Project’ afgerond, een onderzoek naar de bontindustrie in de VS. We gaan echter een stapje terug in de tijd, en vragen hem naar hoe het allemaal begon.

Interview met Peter Young“Mijn angst is mijn brandstof.”

4 | 4 | dierenrechten/dierenbevrijding | 5

dieren is veel erger. Het was een ongelooflijk kleine prijs die ik moest betalen. Voor ieder ontsnapt dier dat niet werd te-ruggevangen heb ik ongeveer tien uur moeten zitten.”

Het ALF

Ofschoon Young nooit iemand zou veroordelen die risico’s neemt om op te komen voor de dieren, heeft hij echter wel opbouwende kritiek op de werkwijze van het ALF, waarbij hij uiteraard ook van zijn eigen fouten en ervaringen heeft ge-leerd. Hierbij ziet hij ook een verschil tussen ALF acties in de VS en ALF acties in Europa. “In de VS heeft de ondergrondse beweging niet veel focus omdat de bovengrondse beweging niet veel focus heeft, en de eerste de laatste weerspiegelt qua doelen. In de VS worden doelwitten ook opportunistischer gekozen: welke zijn het gemakkelijkste. In Europa lijkt meer gedacht te worden: wat heeft de grootse impact. In Europa zijn acties groter: meer brandstichting, meer bevrijdingen. Er lijkt meer ambitie te zijn, men is creatiever. Vroeger praatten we altijd vol bewondering over de ALF acties in Europa. Tege-lijkertijd is de repressie in de VS flink toegenomen, er worden

forse gevangenisstraffen geëist. Ik zou graag zien dat het ALF op een aantal punten een nieuw model volgt. Ten eerste dat men zich richt op zwakke schakels in de industrie in plaats van op de gemakkelijkste doelwitten. Zwakke schakels zijn die doelwitten die een grote impact hebben omdat ze niet ge-makkelijk vervangen kunnen worden, zoals bijvoorbeeld slachthuizen voor eenden. Ten tweede dat de infrastructuur meer wordt aangevallen in plaats van de detailhandel. Ga achter een leverancier van voer voor bontfokkerijen aan in plaats van een bontwinkel, en kies voor een kalfslachthuis in plaats van een restaurant wat kalfsvlees serveert. Het is bo-vendien vaak risicovoller om de ruiten van een bontwinkel in te gooien in het hartje van een stad dan om in te breken bij een bontfokkerij. Veel potentiële doelwitten bevinden zich in een meer verlaten omgeving. Voor iedere tien winkels is er één fabrikant, die gemakkelijker te raken is. Voor iedere hon-derd McDonalds is er één vleesleverancier. Ten derde zou ik graag zien dat het ALF meer gestroomlijnd wordt. Er heerst het idee dat hoe meer mensen meedoen met een actie, hoe meer je gedaan krijgt. Dit is echter compleet onwaar, hoe minder mensen hoe beter. Indien mogelijk heeft een persoon die in z’n eentje werkt de voorkeur, hoewel het niet vaak voorkomt. De meeste mensen worden gearresteerd omdat iemand heeft gepraat. Hoe minder mensen, hoe minder er gepraat kan worden.”

Motivatie

Om zichzelf te scholen en te motiveren nam Young informa-tie tot zich uit allerlei hoeken. “Mensen kunnen veel inspiratie

gaten gehouden door de politie, het was duidelijk dat onze acties opvielen. We konden zo niet voor eeuwig doorgaan, we wisten dat we ooit gepakt zouden worden. En als we gepakt zouden worden dan beter voor iets goeds, voor een actie die echt impact zou hebben. We konden meer bereiken voor de dieren dan alleen ingegooide ruiten, we moesten ervoor zor-gen dat onze acties echt zouden tellen.”

“We begonnen informatie te verzamelen over de dieruitbui-tende industrie. In die tijd was dat nog lastiger, zonder

internet. Toen we klaar waren planden we een route en gin-gen op pad.” Uiteindelijk gaan Young en zijn metgezel op pad richting het Midwesten van de VS, alwaar ze in twee weken tijd meer dan achtduizend dieren bevrijdden uit zes bontfok-kerijen. Op een zeker moment worden ze echter gearresteerd in de buurt van een volgende bontfokkerij, waar de eigenaar een oogje in het zeil aan het houden is. Ze weten gelukkig te ontkomen en worden gezocht door de FBI. Pas zeven jaar la-ter weet de politie Young bij toeval aan te houden. Uiteindelijk moet Young twee jaar zitten, onder andere door een belas-tende verklaring van zijn kameraad.

Angst als kracht

Hoewel Young rekening hield met de mogelijke gevolgen van zijn daden, wil dit niet zeggen dat hij nooit bang was. Zijn angst gebruikt hij echter als een kracht. In zijn dagelijks leven zocht hij altijd al angstmomenten op en leerde zo ermee om te gaan. “Ik heb altijd al een impuls gehad om sneaky te zijn, het is onderdeel van mijn karakter. Dit zette ik in tijdens het skateboarden, kraken, dumpster diven of bij concerten naar binnen glippen. Ik zocht altijd situaties op die angst opriepen bij mezelf, zo leerde ik om angst te ontsluieren. Bang was ik zeker tijdens acties, maar angst is een energie die je kunt in-zetten waar je wilt. Je kunt het gebruiken om vooruit te komen maar het kan je ook tegenhouden. Het kan echter hel-pen om jezelf in situaties te plaatsen waarin je geen keuze hebt. Zoals het leren van een vreemde taal het beste gaat wanneer je ook daadwerkelijk naar dat land toe gaat, zo is het ook met bijvoorbeeld het leren binnendringen van gebou-wen. Ga naar die plek toe en je zult op ideeën komen. Dit krijg je niet door in je slaapkamer te blijven zitten. Er is ook weinig risico verbonden aan midden in de nacht bij een bont-fokkerij te gaan kijken, je kunt zo veel leren zonder veel risico te nemen. Onlangs was ik bij een lezing van Darius Fulmer (één van de oud ‘SHAC 7’ gevangenen – red.) in Portland. Hij vroeg aan de aanwezigen om hun hand op te steken als ze bang waren voor repressie of voor de gevangenis. Er waren in totaal vijf van ons daar die in de gevangenis hadden gezeten, en wij waren de enigen die niet onze hand opstaken. Natuur-lijk, de gevangenis is niet leuk, maar wat er gebeurt met de

Angst is een energie die je kunt inzetten waar je wilt

Kies voor een kalfslachthuis in plaats van een restaurant

6 | 6 |

putten uit boeken die niet uit de dierenrechtenbeweging komen. Het maakt niet uit dat boeken niets te maken hebben met activisme, zolang ze maar informatief zijn, inspiratie ge-ven en aanzetten tot actie. Bijvoorbeeld ‘Confessions of a Master Jewel Thief’ door Bill Mason, of ‘Final Confession: The Unsolved Crimes of Phil Cresta’. Dit zijn waargebeurde verha-len over criminelen waar iedereen wel iets van kan leren, hoeveel men kan bereiken of hoe met angst om te gaan. Bo-vendien hebben de gewone criminelen die in de gevangenis zitten veel méér geriskeerd alleen voor een klein beetje geld, in vergelijking met activisten die vastzitten voor hun idea-len.”

“Motivatie kun je ook krijgen door simpelweg op pad te gaan, kijken hoe ver je kan komen. Zoek uit wat er in je omgeving gebeurt, ga de dieren bekijken, kijk ze in hun ogen. Dit kan een omslagpunt zijn. Het zien van beelden kan mensen inspi-reren. Daarom zou het ALF ook meer video materiaal moeten maken, hoe meer media aandacht het ALF krijgt hoe meer ALF acties er zullen gebeuren.”

Young heeft een website waarop hij regelmatig nieuwsberichten post. Ook is er een veelvoud aan informatie over bovengronds en ondergronds activisme op te vinden, zie: www.voiceofthevoiceless.org

(advertentie)


Het is een onderwerp dat relatief weinig aandacht krijgt binnen de internationale dierenrechten- en bevrijdingsbeweging: het beschermen van het zeeleven. Voor veel mensen blijft de onderwaterwereld iets abstracts omdat ze er ver verwijderd van staan. Dat maakt het echter niet minder belangrijk. Na Denemar-ken, haalt Nederland de meeste vis binnen in Europa en is om die reden medeverantwoordelijk voor het onge-kende dierenleed dat zich afspeelt binnen deze industrie, alsmede het vernietigen van fragiele ecosystemen.

De walvisjacht breidt zich momenteel ook enorm uit binnen Europa. Noorwegen heeft momenteel het grootse walvis-quotum ter wereld en IJsland doodt meer bedreigde vinvissen dan welk ander land ook. Beide landen gaan door met de illegale export van walvisvlees, met name naar Japan. Geslacht door explosieve harpoenen duurt het voor sommige dieren soms bijna 2 uur voor ze daadwerkelijk dood zijn.

Naast deze wandaden breidt ook het aantal dolfinariums in Europa zich op dit moment uit. Met name in Griekenland en Turkije zien handelaren hun kans schoon om de dieren te verkopen aan vakantieparken en hotels. Er zijn dit jaar al dieren naar Turkije geëxporteerd, rechtstreeks van de dolfijn-slachtingen in Japan.

Op dit moment gaan dingen serieus de verkeerde kant op binnen Europa. Om deze reden is er onlangs een nieuw initia tief gestart: The Black Fish. De Europees gerichte zee-beschermingsorganisatie is gestart door een groep activisten die eerder op de schepen van Sea Shepherd en Greenpeace werkten. The Black Fish werkt toe naar het aankopen van een schip om directe acties op zee te kunnen uitvoeren, maar gebruikt ook educatie en onderzoek om de meest schade-lijke en illegale activiteiten in de schijnwerpers te zetten.

Alhoewel het initiatief pas eind deze zomer is opgezet, heb-ben de activisten al enig succes geboekt. In september doken activisten van The Black Fish nog de haven van het Japanse kustplaatsje Taiji in (waar jaarlijks ruim 20.000 dolfijnen ge-slacht worden) om de kooien, waar op dat moment zo’n 18 dolfijnen in zaten, open te snijden. In Münster, Duitsland, heeft The Black Fish met een korte en intense campagne, de sluiting van het lokale dolfinarium mede bewerkstelligd. De eigenaren maakten onlangs bekend dat ze het bedrijf uiterlijk eind 2012 zullen sluiten.

In Nederland is The Black Fish één van de initiatiefnemers van de Orka Coalitie, een samenwerkingsverband tussen 7 organisaties, om Morgan, de jonge orka die sinds juni in het Dolfinarium gehouden wordt, weer uit te laten zetten. De coalitie heeft de druk op politiek, publiek en juridisch vlak al flink opgevoerd. Ook werkt The Black Fish al geruime tijd aan onderzoeken naar visfraude in Nederland en Zweden.

Het zorgdragen voor een gezonde en goed beschermde zee is in het belang van iedereen en met deze insteek werkt The Black Fish aan het opbouwen van een brede maatschappe-lijke beweging voor het beschermen van het zeeleven. The Black Fish is op zoek naar andere organisaties en individuen die willen bijdragen aan dit doel.

Ook actief worden? Laat van je horen! Voor meer informatie: www.theblackfish.org

the black fish: in actie voor het zeeleven

8 | 8 |

WentelteefjesAlleen de allerliefsten krijgen wentelteefjes op bed. Hier een heerlijk vegan recept voor een vroege verrassing. Het kikkererwtenmeel geeft dit ontbijtje zijn lekkere smaak en is te vinden in de Arabische, Aziatische of na-tuurvoedingswinkel. Goedenmorgen!

12 sneetjes oud stokbrood of normaal brood125 ml sojaroom (of soja-/rijstmelk)125 ml soja-/rijstmelk2 el maïzena30 gr kikkererwtenmeelZonnebloemolie of bakmargarine

1. Giet de sojaroom en de plantaardige melk in een kom. Voeg de maïzena toe en roer tot deze is opgelost. Roer er daarna het kikkererwtenmeel doorheen. Giet het beslag in een wijde ondiepe schaal.

2. Verhit in een koekenpan een beetje olie of een klontje margarine. Doop een paar sneetjes brood in het beslag en leg deze in de hete koekenpan. Bak de wentelteefjes aan beide kanten goudbruin.

3. Serveer met margarine, basterdsuiker of stroop en vers fruit.

Snack quichesDeze welkome aanvulling op het broodje humus tussen de middag lijkt misschien wat ingewikkeld maar een bezoek aan een exotische winkel brengt je goed op weg. Daar vind je alle ingrediënten zoals zijdetofu, kurkuma en filodeeg. Heb je dit recept snel onder de knie, probeer dan te variëren met de groenten en kruiden of maak ze zonder deegje. Succes!

Olijfolie1 teen knoflook½ rode paprika4 champignons1 el gehakte verse bieslook1 el gehakte verse rozemarijn (of 1 tl gedroogde)versgemalen zwarte peper1 pak stevige zijdetofu60 ml sojamelk2 el gistvlokken1 el maizena1 tl tahin (verkrijgbaar bij Arabische of natuurvoedingswinkel)¼ tl kurkuma½ tl zoutfilodeeg

1. Verwarm de oven voor op 180 °C en vet een muffin -bakvorm licht in met olijfolie.

2. Hak de knoflook, paprika en champignons fijn. Verhit in een koekenpan wat olijfolie en fruit hierin de groenten tot dat de champignons hun vocht verliezen. Roer er de bies-look, rozemarijn en peper doorheen en haal de pan van het vuur.

3. Doe de overige ingrediënten, behalve het filodeeg, in een blender of maal het met een staafmixer tot een gladde saus. Meng de tofusaus met de groenten.

4. Snijd het filodeeg in 12 vierkante vellen van 10 bij 10 cm. Leg in elke muffinvorm een velletje en verdeel de vulling over de vormpjes. Vouw de filodeegvellen dicht en bak de quiches in ongeveer 30 minuten goudbruin. Eet ze warm of koud en bewaar ze maximaal 3 dagen in de koelkast.

Koken met het KoppieKoken met het KoppieDIERVRIENDELIJKE

RECEPTEN


Taco’s met not-wanna-be-cheese-sauceDit recept met vegan not-wanna-be-cheese-sauce is heer-lijk spicy en hartig. Bovendien kun je met de vulling gemakkelijk variëren. Probeer verschillende bonen, ver-vang de tomaat en aubergine door bijvoorbeeld paprika en courgette en gebruik seitan- of sojagehakt in plaats van cashew noten. Taco’s zijn uitermate geschikt voor een eten-tje met vrienden, daarom is dit recept goed voor 6 personen.

12 tacoschelpen (verkrijgbaar in de meeste supermarkten)

200 gr rijst4 tomaten1 blik zwarte of kidneybonen1 klein blikje maïs200 gr cashewnotenolijfolie2 auberginescayenne peper

500 ml bouillon30 gr bloem1 el olijfolie3 teentjes knoflookSnufje gedroogde tijm of komijnzaadjesSnufje zoutSnufje versgemalen zwarte peperSnufje kurkuma¾ kop gistvlokken1 el vers citroensap1 tl mosterd

Paneermeel

1. Kook de rijst volgens de aanwijzingen op de verpakking.

2. Snijd de tomaat in blokjes en meng deze met de gekookte rijst, bonen en mais in een kom. Hak de cashewnoten grof en voeg deze toe.

3. Verhit een flinke scheut olijfolie in een koekenpan op middelhoog vuur. Snijd ondertussen de aubergine in kleine blokjes. Bak deze in de hete olie. Voeg de cayennepeper toe wanneer de aubergine een beetje zacht wordt. Voeg de aubergine tenslotte toe aan het groentemengsel.

4. Verwarm de oven voor op 220 graden ˚C en vet een oven-schaal licht in met olie.

5. Maak dan de cheezy saus. Doe de bloem in een maat beker en giet er al roerend de bouillon bij. Verhit wat olijfolie in een steelpan op middelhoog vuur. Bak de knoflook en voeg na 2 minuten de tijm of komijnzaadjes, zout en peper toe. Bak nog ‘s 15 seconden. Giet er dan het bouillon-bloem-

mengsel bij en roer de kurkuma en gistvlokken er door. Breng de saus al roerend aan de kook. Laat het 2 minuten pruttelen. Voeg tenslotte het citroensap en de mosterd toe en haal de pan van het vuur.

6. Vul de tacoschelpen met de vulling. Zet ze rechtop in de ovenschaal, zodat ze elkaar overeind houden, en overgiet ze met de cheezy saus. Strooi de taco’s tenslote met het paneer-meel.

7. Bak de taco’s 15 minuten in de voorverwarmde oven. Serveer met een frisse groene salade en guacamole. Eet smakelijk!

’CAusE WHo sHArEs WINs! Vegan Food Blogs

Kun je geen genoeg krijgen van inspirerende recepten, verleidelijke foto’s en handige vegatips? Op het internet vind je tientallen vegan food blogs van mensen die hun zoektocht naar de heerlijkste diervriendelijke gerechten met je willen delen. Hier een greep uit het overwel-digende (voornamelijk Amerikaanse) aanbod.

VEGANYUMYUM.COMLolo uit Boston is met haar uitgebreid beschreven re-cepten en heldere foto’s een ware bekendheid geworden in de States. Haar blog is in 2007 uitgeroepen tot Best Food blog of the Year, ze was te gast bij een bekende tv-kookshow en haar kookboek ligt sinds kort in de winkel.

HAVECAKEWILLTRAVEL.COMCeline’s simpel maar stijlvol vormgegeven blog is een goede uitdaging voor de gevorderde keukenprins(es).

GROENERGRAS.COM/VEGABLOG/WORDPRESSAline houdt je op de hoogte van diervriendelijke tentjes om lekker te eten, probeert smakelijke recepten voor thuis en deelt haar overpeinzingen over dierenrechten.

WATMAAKT.SUZETTE.NUSuzette kookt lekkere en makkelijke maaltijden, vertelt je over haar leven als vegan moeder, maakt prachtige foto’s en geeft ook nog tips over klussen in huis, naaien en gebarentaal!

10 | 10 |

ChaNgE magaziNEEN DE Tofu-fabRiEkDE pRoDuctIE VaN tofu EN tEmpEh

Het behoeft geen verbazing te wekken dat ik, net zoals zoveel vegetariërs en veganisten, een fan ben van: tofu. Het altijd terugkerende gemekker van vleeseters over de zogenaamde smakeloosheid van deze substantie, wekt bij mij dikwijls een schamper lachje op. Immers, mensen weten de helft niet. Maar goed, ik mag me nog zo gelukkig prijzen dat ik behoor tot dat deel van de mensheid dat zich niet on-gemakkelijk voelt wanneer er een wit, week, wiebelend stuk tofu op een plankje voor me ligt, en ja ik heb ooit in al mijn nerd-erigheid zelf sojamelk gemaakt, nooit zag ik een tofufabriek van binnen!

Op een licht mistroostig industrieterrein in Lelystad bevindt zich de fabriek waar tofu wordt geproduceerd van de merken Super Tahoe en NVF. Ook maakt men hier tempeh en paneer (een zachte kaas op basis van koemelk). Ik word hartelijk ontvangen door commercieel directeur Jos Lebouille, die me vertelt over de geschiedenis van de firma: “Het bedrijf is op-gericht door dhr. Sing, die zo’n twintig jaar geleden vanuit India naar Nederland kwam. Vanuit zijn achtergrond als sikh had hij reeds affiniteit met vegetarische voeding en ging wer-ken bij Super Tahoe. Nadien begon hij voor zichzelf met de productie van zowel tofu als tempeh. Uiteindelijk ging hij ook voor Super Tahoe produceren en nam het bedrijf over.”

Zo’n twee jaar geleden werd de productie verplaatst van Amsterdam naar Lelystad. Momenteel worden er per dag zo’n 12.000 stuks tofu en 1.800 stuks tempeh geprodu-ceerd. Men richt zich op drie markten: biologische voeding,

Aziatische levensmiddelen en maaltijdproducenten. Voor de laatste wordt bijvoorbeeld tempeh verder verwerkt en zo ver-kocht als ‘ready-to-eat’. Men levert ook aan grote groothandels die weer aan het buitenland leveren, zo vindt de tofu haar weg in West-Europa. Lebouille is zich bewust van de nega-tieve beeldvorming rondom sojateelt. Hij vertelt echter dat alle door hen gebruikte sojabonen niet genetisch gemodifi-ceerd zijn. Verder zijn de sojabonen niet afkomstig uit het Zuid-Amerikaanse regenwoud maar komen altijd al uit Canada, echter voornamelijk een kwalitatieve keuze.

Vervolgens leidt Lebouille me rond door de bescheiden fabrieksruimtes. Wat opvalt is dat veel handmatig wordt gedaan. Geen reusachtige, fabriekshal-vullende tofumachine of lopende banden overal (de echte wereld komt niet altijd overeen met kinderfilms, damn) maar aparte productiestap-pen, zo valt iedere gang in het proces goed te volgen. De


gestremde sojamelk wordt bijvoorbeeld handmatig in mallen gegoten, waarin de latere vorm van het blok tofu al te zien is. Voor het maken van tempeh wordt een kleine hoeveelheid schimmel afgewogen in een bekertje, dat handmatig wordt toegevoegd aan een vat met geweekte sojabonen. Met wat tofu vers uit de productie verlaat ik uiteindelijk het bedrijf.

Zelf maken

Diegene die geïnteresseerd is om zelf tempeh te maken, be-hoort het nodige doorzettingsvermogen te hebben. Zelf tofu

maken is minder omslachtig, bovendien bestaan er ook din-gen als tofumachines. Voor de ingrediënten van tofu en tempeh behoort men enige moeite te doen. Hele sojabonen zijn te verkrijgen in Aziatische toko’s. Nigari (voor tofu) of ‘tempeh starter’ (rhizopus schimmel) is bij weinig winkels te koop en sowieso moeilijk te bestellen. Een winkel die beide verkoopt is Deshima in Amsterdam, anders is via internet een mogelijkheid. Recepten vindt men ook online.

ToFu

Tofu is een soort kaas gemaakt van sojamelk en populair in vrijwel heel Zuid-Oost Azië. Voor de tofu-productie in Lelystad worden de hele sojabonen eerst geweekt. Hierna worden ze vermalen met water, waardoor er een soort slurry ontstaat. Deze slurry wordt gekookt, zodat de negatieve componenten uit de sojaboon ongedaan worden gemaakt. Nadat deze substantie is afgekoeld wordt de slurry gefilterd om de vaste componenten eruit te halen. Wat over blijft is sojamelk. De vaste componenten (ook wel ‘okara’genoemd) kunnen worden gebruikt als voedsel maar worden op de commerciële markt meestal verkocht aan de veevoederindustrie. Om tofu te maken moet de sojamelk vervolgens worden gestremd, hiervoor wordt calciumsulfaat of magnesiumchloride (ook wel bekend als ‘nigari’) gebruikt. Na dit proces ontstaat er een soort pudding die bekend staat als ‘silken tofu’ of zachte tofu. Zachte tofu wordt voornamelijk in Japan geconsumeerd. Om de stevige tofu te maken zoals die in Nederlandse supermarkten te vinden is, wordt de zachte tofu gebroken en geperst.

TEMPEH

Tempeh is een substantie gemaakt van gefermenteerde sojabonen. Het is afkomstig uit Indonesië en zodoende, in vergelijking met ons omringende landen, juist in Nederland goed verkrijgbaar (zie: ‘Nederlands-Indië’). Om tempeh te maken wordt begonnen met geplette sojabonen die ontdaan zijn van de schil, dit laatste omdat de schil van cellulose te hard is voor schimmels om te verteren. De sojabonen worden geweekt, gekookt en afgekoeld. Vervolgens wordt er een bepaalde schimmel aan toegevoegd die het fermentatieproces in gang kan zetten. In Lelystad gebruikt men de schimmels rhizopus en aryzae. De sojabonen worden in bakjes gedaan en voor een periode van 24 tot 36 uur bebroed, op een temperatuur van 32 graden. Hierdoor komt de schimmelvorming op gang. Men wil de knopvorming van de schimmel echter de kop indrukken, omdat hierdoor de tempeh zwart zou worden, iets wat voor de gezondheid weliswaar niet schadelijk is maar het er minder appetijtelijk uit zou laten zien. In de bakjes zijn kleine gaatjes geboord zodat er wel CO2 naar buiten kan, maar geen lucht naar binnen. Hierna is de tempeh klaar.

Lekker eten!

12 | 12 |

Volgens overbetaalde reclamejongens Gaat er Niets boven Groningen. Dat wil-len we wel even aan den levende lijve ondervinden, en daarom struinde ik af naar Groningen, om daar één van de interessantere culturele plekken van het pittoreske Groningen op mij in te laten werken.

Dat was geen tegenvaller. Terwijl heel Telegraaf lezend Nederland zich blind-staart op krakend Amsterdam, stampt de kraakbeweging in Groningen ondertussen een mega kraakflat uit de grond. Niet echt natuurlijk, de flat stond er al – leeg. En dat de begane grond al in ‘gebruik’ was genomen door antikrakers weerhield ze er ook niet van om de boel te kraken.

Als kers op de taart heeft zich er ook een uitstekend eetcafé gevestigd. Vega-nistisch. Genaamd, de Kale Kip. Met een drie gangen menu.

Ik kom aan de late kant binnen wandelen en mag me enigszins gelukkig prijzen dat er überhaupt nog eten is. Het is er gezellig druk. Een aantal bekende be-roepsactivisten herken ik meteen en er zijn veel frisse jonge gezichten. Ik heb nu al het idee dat de recensie heel anders gaat worden dan degene die ik eer-der geschreven heb voor een Gronings eethuis. Dat omvatte vooral veel kots, miniatuursponsjes om dit weer op te ruimen, dolgedraaide mathematici en een denkbeeldige hond genaamd Satan. Dat was vroeger, nu het menu.

Vooraf is er bruine bonensoep. Dat klinkt niet interessant en als atheïst bid ik ook niet voor bruine bonensoep, maar deze soep was zeker voortreffelijk. Niet te bonerig, en lekker pittig. Bij de soep werd ook nog een getoast broodje met picalilly saus geserveerd.

De tweede gang: wraps met salade. Lekker! Het is een rijke salade met onder andere avocado en tomaat. De wrap is gevuld met lekker gekruide tofu en groenten. Prima te doen, en zoals de Groningers het zelf zeggen, ook best bin-nen te houden.

Voor het dessert grijpen de chefcocks terug naar de oud-hollandse keuken in de vorm van poffertjes. Yum yum, met poedersuiker, vega-boter, ananas en kersen.

Dat was niet mis! Goede sfeer, goed eten, dikke prima.

Even lijkt de hele avond heel anders af te lopen als iemand denkt dat de tent in de fik staat. Maar dit blijkt gelukkig de overijverige houtkachel te zijn, die even stoom, danwel rook, af moet blazen. Gelukkig, want hier eet ik graag nog een keer!

De Kale KipPopulierenlaan 1

GroningenCijfer: 8+


Met de nieuwe campagne “Vis Wijzer, Vis Niet” vraagt Bite Back aandacht voor het vissenleed en de problemen van de overbevis-sing. Naar schatting 88% van de Europese visbestanden worden overbevist. Als de huidige trend van overbevissing zich verder doorzet, zullen binnen 40 jaar wereldwijd zowat alle belangrijke vis bestanden kelderen.

Niet enkel overbevissing is een probleemDe daling van de visbestanden is niet het enige probleem dat Bite Back wil aankaarten. Er is het probleem van de bijvangst waarbij talrijke vogels en zeezoogdieren omkomen in netten en vishaken. Er is het gigantische energieverbruik en de milieuvernietiging van bepaalde visvangsttechnieken waar-bij zware netten over de zeebodem worden gesleept. De aquacultuur (viskweek) is evenmin onschuldig, door zijn hoge ecologische voetafdruk en zijn milieuvervuiling ( nitraatvervuiling, antibioticagebruik, pesticidengebruik, ziektekiemen, parasieten, …). Misschien wel het belangrijkste probleem dat men nog onderschat, is het vissenleed. Wetenschappers stellen vast dat vissen ook voelende wezens zijn omdat ze over hersenen beschikken die hen in staat stellen om pijn en vooral angst en stress te ervaren. Ook de Europese Commissie erkent dit nu. De visvangst en de viskweek zorgen voor ontzettend veel vissenleed. Vissen verstikken of worden uitgedroogd, inge-vroren, samengedrukt, van hun ingewanden ontdaan of in een zoutbad gedompeld. Dat terwijl de vissen nog tientallen minuten bij bewustzijn zijn en langzaam sterven. Geen enkele visvangsttechniek is pijnloos voor de vis.Bij de visvangst en viskweek veroorzaken we onnodig leed, omdat er gezonde, plantaardige alternatieven zijn voor onze vis-consumptie. We denken bijvoorbeeld aan algen en zeewier. Deze

plantaardige alternatieven zijn niet enkel diervriendelijker, maar ook milieuvriendelijker omdat ze een veel lagere ecolo-gische voetafdruk hebben (5 tot 10 keer lager). En ze kunnen zelfs gezonder zijn, omdat ze minder giftige stoffen (zware metalen, PCB’s, brandvertragers, …) bevatten dan vis. Zo’n 60% van de kankerverwekkende stoffen die in het menselijk lichaam voorkomen, halen we uit het eten van vissen! Con-sumptie van vissen kan leiden tot aantasting van onze hormoonhuishouding, lever, nieren en hersenen.

Het Europees visserijbeleidNaar aanleiding van de komende hervorming van het Euro-pees visserijbeleid voert Bite Back acties bij de Europese instellingen, met de dringende vraag om de visserijsubsidies stop te zetten en de visvangst af te bouwen. In plaats daarvan moet Europa volop in fondsen voorzien voor milieubehoud op zee, en vooral ook voor het onderzoek, de ontwikkeling en de promotie van plantaardige alternatieven voor vis. Momenteel wordt nog steeds belastinggeld gebruikt om vis-consumptie te promoten.

De consumentOp de website www.viswijzervisniet.be reikt Bite Back enkele goede alternatieven aan voor visconsumptie: plantaardige vis vervangers en heerlijke recepten voor ondermeer vege-tarische sushi, paëlla en kaviaar. Zo hebben we straks én een volle maag én een volle zee. Verder wijdt de organisatie ook de nodige aandacht aan de vissport en het houden van vissen als huisdieren. Ook dit gaat maar al te vaak gepaard met flink wat dierenleed dat makkelijk vermeden kan worden.

Vis Wijzer? Vis Niet!

‘Talloze Finnen gaan diervriendelijker eten na het zien van schokkend beeld-materiaal’. ‘Inspectie sluit 100 Noorse bontfokkerijen na onderzoek’. ‘Spaanse dierenrechtenbeweging groeit explosief door nieuwe actiemethode’. ‘10-15% van de Zweedse varkensboerderijen falliet na undercover beelden’. Al deze overwinningen zijn het gevolg van verschillende onderzoeken naar dieruit-buitende industrieën. Tientallen dierenrechtenactivisten hebben in het geheim boerderijen bezocht en de gruwelijkheden die ze daar aantroffen vastgelegd. De publicaties hebben voor ware aardbevingen in hun land gezorgd. De media buitelde over elkaar heen voor het beste materiaal, het publiek reageerde ver-baasd en geschokt en de overheid voelde zich in het nauw gedreven. De volgende organisaties leggen uit waarom undercover onderzoek zo’n sterk middel is in de strijd voor een diervriendelijkere wereld.

oikeutta Eläimille

Welke onderzoeken zijn er gedaan in Finland?Afgelopen winter hebben we een onderzoek naar 30 varkens-boerderijen gepubliceerd. Kort daarna hebben we ook onze bevindingen van een onderzoek naar 30 bontfokkerijen naar buiten gebracht.

Welke doelen hoopten jullie te behalen door het publiceren van de onderzoeken?Met het varkensonderzoek wilden we een discussie in de samenleving op gang brengen over de manier waarop wij met dieren omgaan. Ook wilden we laten zien dat de Finse dieren-

welzijnswetten in de praktijk niets betekenen voor dieren. We wilden mensen stimuleren om daarom veganist te wor-den. Het onderzoek was dagenlang op het nieuws en de publieke reactie was sterk. Mensen waren kwaad op de over-heid vanwege haar financiele banden met de varkensindustrie. Veel mensen lieten weten door de campagne te kiezen voor een vegetarisch of veganistisch leven.

Met ons bontonderzoek wilden we een politieke discussie op gang brengen over een bontfokverbod. Met het publiceren van ons onderzoek hebben we een situatie gecreëerd waarin alle politieke partijen zich over een eventueel bontfokverbod moeten uitspreken.

Hebben de onderzoeken jullie organisatie en positie in de samen-leving veranderd?We hebben een grote verandering geconstateerd in de manier waarop de media en het publiek over onze organisatie en dierenrechtenactivisme in het algemeen denken. Vroeger werd dierenrechtenactivisme vooral geassocieerd met onder-grondse acties. De media en het publiek stonden hier meestal negatief tegenover. Maar nu vonden de media onze onder-zoeken prachtig en de manier waarop ze over ons praten is positief veranderd. Ze nemen ons serieuzer en vragen nu ook

14 |

dierenrechten/dierenbevrijding | 15

in discrediet brengen door te laten zien dat dierenwelzijns-wetten in werkelijkheid niets veranderen voor dieren. Dit kreeg enorm veel media-aandacht en de overheidsinspectie heeft toegegeven hun werk niet goed gedaan te hebben.

Welke invloed hebben de onderzoeken gehad op jullie werkwijze?De strijd tegen bontfokkerijen is al 30 jaar gaande in Noorwe-gen. Er zijn veel demo’s en acties geweest, maar die hebben relatief weinig impact gehad op de bontindustrie. Met onze organisatie hebben we ervoor gekozen om vanaf het begin in 2007 al onze tijd en energie te steken in onderzoeken. En met slechts 2 maanden hard werken is het ons gelukt om een vier-de van de bontfokkerijen te sluiten! Gewoon door het nemen van beelden kun je dus niet alleen bewustzijn creëeren, maar daadwerkelijk een deel van de industrie stoppen. Activisten moeten het doen van onderzoeken heel serieus in overweging nemen. Wij gaan hier zeker mee door.

Wat is je het meest bijgebleven van de bezoeken aan de boerde-rijen?Het beeld van een individueel dier dat bijna doodgaat en mis-schien nog dagen blijft liggen, zonder dat je weet wat je kunt doen op dat moment, blijft me altijd bij.

Zie voor meer informatie: dyrsfrihet.no, forbypels.no

onze mening over andere onderwerpen. Ons eerste onder-zoek werd door de belangrijkste krant zelfs uitgeroepen tot coolste politieke actie van dat jaar!

Welke impact heeft het uitvoeren van een onderzoek gehad op jou persoonlijk?Het zien van vossenjongen die er zo slecht aan toe zijn dat je weet dat ze morgen waarschijnlijk dood zijn en het feit dat je niets voor ze kunt doen, heeft een enorme emotionele im-pact op me gehad. Het zou goed zijn om hier meer over te discussiëren, om burn-outs bij activisten te voorkomen.

Zie voor meer informatie: oikeuttaelaimille.net, sikatehtaat.fi

Nettverk for Dyrs Frihet

Waarom hebben jullie gekozen voor het doen van undercover onderzoek in Noorwegen?In 2008 hebben we 100 bontfokkerijen onderzocht. Een jaar later zijn we weer op 45 fokkerijen geweest, waarvan sommige al eerder waren bezocht. De enige manier om betrouwbaar materiaal van het dagelijks leven op bontfokkerijen te krij-gen is door onaangekondigd en in het geheim op onderzoek uit te gaan.

Wat is het doel van de Forby Pels campagne?Beide onderzoeken maken deel uit van dezelfde campagne met als doel een bontfokverbod op ethische gronden. Met het eerste onderzoek wilden we de Noorse bontindustrie in discrediet brengen en economisch schade toebrengen. Naar aanleiding van ons onderzoek heeft de overheid alle fokke-rijen geïnspecteerd en de meeste fokkerijen bleken niet te voldoen aan de dierenwelzijnswetten. Hierdoor zijn 100 fok-kerijen gesloten, dat is een vierde van alle Noorse fokkerijen! Toch concludeerde de overheidsinspectie dat de meeste die-ren op bontfokkerijen goed behandeld worden. Met ons tweede onderzoek wilden we daarom de overheidsinspectie

16 | 16 |

rechtenactivisme is enorm gegroeid. Daarnaast is het bezoeken van een boerderij een zeer belangrijke ervaring voor elke acti-vist. Het heeft veel effect op hun activisme en hun kijk op dierenrechten en activisme in hun leven. Omdat beide onder-zoeken heel positief uitgepakt hebben, beslaat 80% van ons werk voor de komende jaren uit het doen van onderzoek.

Hoe is het om stiekem onderzoek te doen?Het bezoeken van boerderijen is heel moeilijk. Je moet ge-concentreerd en gefocust werken, dan is er helaas even geen tijd om aan de dieren te denken of emotioneel te worden. Maar soms valt die muur van concentratie in één keer weg en zie je een individueel dier en alle verschikkingen die ze mee-maakt. Dat is slopend. Het is daarom heel belangrijk om elkaar te steunen en open te communiceren in je groep.

Zie voor meer informatie: igualdadanimal.org, granjasdecerdos.org, pielesasesinato.com

Anima

Wat hebben jullie gedaan in Denemarken?We hebben een bontonderzoek gedaan, waarbij we 34 Deense bontfokkerijen bezocht hebben.

Igualdad Animal

Wat is er de afgelopen jaren gebeurd in Spanje?Met 60 activisten hebben we gedurende twee jaar 172 varkens-boerderijen bezocht. Daarnaast hebben we onderzoek gedaan naar de Spaanse bontindustrie. Beide onderzoeken kwamen afgelopen jaar groot in het nieuws en het was de eerste keer dat de Spaanse bevolking beelden uit de bont- en vleesin-dustrie zag.

Hoe heeft de camapgne uitgepakt?Met het varkensonderzoek wilden we in de media komen. Een ander doel was om veganisme en antispeciecisme te pro-moten via de campagne die we na de onderzoekspublicatie zouden starten. Ook wilden we nieuwe activisten bij de orga-nisatie betrekken. We hebben al onze doelen behaald. In de uitvoer van het onderzoek zijn 60 activisten betrokken ge-raakt en talloze anderen hebben geholpen met ondersteunend werk of zijn actief voor de campagne.

Zijn de onderzoeken bepalend voor jullie werkwijze en rol in de samenleving?Onderzoeken worden door het publiek gezien als geweldloos protest om dieren te helpen en de publieke steun voor dieren-


Wat heeft je het meest geraakt?Het is een moeilijke ervaring om te zien hoe deze dieren leven. Het was schokkend om te beseffen dat Denemarken weinig verschilt van andere landen, terwijl we beweren de hoogste welzijnstandaard te waarborgen!

Zie voor meer informatie: anima.dk/forbydminkavl

Djurrättsalliansen

Wat is er gaande in Zweden?Precies één maand voor kerstavond 2009 hebben we onze campagne ‘Leven als een varken’ gelanceerd met de publicatie van ons onderzoek naar meer dan honderd varkensboer-derijen. Afgelopen zomer hebben we ons onderzoek naar de Zweedse bontindustrie gepubliceerd.

Welke doelen hoopten jullie te behalen door het publiceren van de onderzoeken en hoe heeft het uitgepakt?Eén van de doelen van de campagne ’Leven als een varken’ was aandacht te krijgen voor het onderzoek op de belangrijk-ste Zweedse tv zenders. We zijn een week lang groot nieuws geweest en maanden later praatten mensen er nog over! Daarnaast wilden we dat dit onderzoek een eye-opener was voor mensen. Door het zien van onze beelden zijn mensen nu vegetariër of veganist. Elke nieuwe vegetariër zie ik als een overwinning. Verder wilden we natuurlijk dat varkensboer-derijen hun deuren moesten sluiten na de ontmaskering. Sommigen hebben dat gedaan. We wilden ook dat de minis-ter van Landbouw zou aftreden. Dat heeft hij niet gedaan, maar zijn populariteit is flink gedaald. Ten slotte hebben we gefilmd op de boerderijen van de voorman van de varkens-industie. Dit leidde tot zijn aftreden uit verschillende raden van bestuur en hij wordt nu ook aangeklaagd wegens dieren-mishandeling.

Welke rol heeft onderzoek in jullie organisatie?We hebben het voor elkaar gekregen om enkel met ons eigen geld en vrije tijd iets te doen wat de grootste dierenwelzijns-groep in zweden, met 35.000 leden, meerdere betaalde werknemers en een groot budget, nog nooit gelukt is. Dat is natuurlijk fantastisch en geeft een heleboel energie! Ik denk dat het success van de campagne en alle steun die we hebben gekregen onze hele groep meer zelfvertrouwen heeft gege-ven. Ik hoop dat dierenuitbuiters bang voor ons zijn en dat mensen in ons geloven.

Verder denk ik dat onderzoek de meest effectieve manier is om dierenleed op legale wijze te ontmaskeren. De media is ons grootste doorgeefluik, of we het leuk vinden of niet en we moeten leren hen goed te gebruiken.

Daarnaast heeft Zweden veel geleerd van de onderzoeken in Spanje, Finland en Noorwegen. Het delen van ervaringen is enorm belangrijk. Dieruitbuitende industrieën werken over de grens en dat moeten wij ook doen.

Waarom is onderzoek zo belangrijk voor jullie campagne?Denemarken is wereldwijd de grootste nertsenbont-produ-cent, maar veel Denen zijn zich hier niet van bewust. Het is heel moeilijk om een debat met mensen te voeren als ze niet daadwerkelijk gezien hebben wat er aan de hand is. Met het onderzoek wilden we mensen laten zien wat er gaande is op de bontfokkerijen. We hebben onze documentaire kunnen uitzenden op een belangrijke tv-zender. Het onderzoek is een week lang groot nieuws geweest. Mensen zijn geraakt door wat ze zien en staan sympathiek tegenover de zaak. Het verspreiden van de boodschap is dus succesvol verlopen.

Een ander doel was om de verschillende dierenwelzijns-organisaties bijeen te brengen om samen een fokverbod te eisen. Vóór de publicatie van ons onderzoek was de grootste dierenwelzijnsorganisatie nog in gesprek met de bont-industrie over betere leefomstandigheden! Na ons onderzoek hebben alle dierenwelzijnsorganisaties zich uit-gesproken voor een bontfokverbod. Ook twee politieke partijen willen een bontfokverbod.

Welke invloed heeft het onderzoek gehad op jullie organisatie?We hebben geleerd dat onderzoek de belangrijkste manier is om dieren te helpen en mensen bewust te maken van het probleem. Wat betreft onze werkwijze was het de eerste keer dat we de wet hebben overtreden, door in het geheim bont-fokkerijen te bezoeken. Voor de rest is onze campagne weinig veranderd.

verwachtte maar toch dacht ik, ik doe al dit werk om jullie dit te laten zien en je kunt niet eens stoppen met het eten van vlees? Ik ben niet speciaal, ik ben niet slimmer dan iedereen, dus waarom snappen zij het niet?

Zie voor meer informatie: djurrattsalliansen.se, ettlivsomgris.se, sveketmotminkarna.se

Heeft het doen van onderzoek jou als activist veranderd?Wat ik me het meest herinner is de ontmoeting met alle indi-viduen op de boerderijen. Varkens zijn extreem expressief en het was heel moeilijk om met het leed dat zij meemaken om te gaan. Ik heb veel over mezelf geleerd, bijvoorbeeld hoe ik met stress omga. De campagne heeft me zelfverzekerder ge-maakt. Ik denk ook dat het me cynisch heeft gemaakt. Zweden was geschokt nadat we de werkelijkheid op de boer-derijen hebben laten zien maar niet iedereen koos ervoor om daar iets mee te doen. Dat was ook niet wat ik vantevoren

Natuurlijk moet je even je anti-hippie sentimenten slikken als Goodall de zaal binnen loopt. Het Jane Goodall Institute Nederland had haar 19 november uitgenodigd voor een lezing in de Universiteit van Leiden. Gekleed in een paars gewaad met grijze cape, het lange, grijze haar weelderig tierend, komt ze binnen. Ze begint met hoge schreeuwende geluiden, zijn wij de enigen die in de lach schieten? Het blijkt een begroeting te zijn in chimp-taal, wauw!

Geboren in 1934, was Goodall als kind al gebiologeerd door het gedrag van dieren. In 1957 wist ze een baantje te krijgen als secretaresse in Afrika en kwam zo bij de chimpansees van het Gombe Stream National Park terecht. Nadat ze ontdekte dat een van de apen, David Greybeard, gereedschap gebruikte, konden de wetenschappers niet meer om haar heen. Tot dan toe was aangenomen dat gereedschap een typisch menselijke uitvinding was.

Goodall somt de overeenkomsten van mens en chimpansee nog eens op. De communicatie tussen chimps gaat via geluid, aanraking en non-verbaal. Doordat jonge chimps leren door waarneming, krijg je verschillende culturen in verschillende groepen. Het gebruikte gereedschap verschilt bijvoorbeeld per groep. Ook de rol van de opvoeding is net als bij mensen van groot belang. Moeders die zorgzaam zijn, krijgen succes-volle kinderen. Ook in negatieve zin lijken de chimps op de mens. Goodall ontdekte dat verschillende groepen een oorlog met elkaar kunnen uitvechten. Groepen mannetjes deden over een langere tijd systematisch aanvallen op mannetjes van een andere groep. Hoewel gruwelijk, maakt dit gedrag het verschil met mensen alleen maar kleiner.

Al dit soort bevindingen zijn natuurlijk koren op de molen van de dierenactivist, argumenten tegen het speciecisme. Het is jammer dat Goodall vervolgens een scheiding lijkt aan te brengen tussen chimpansees en andere dieren, in het feit dat

andere dieren niets zouden leren tijdens hun leven. Dit is uiteraard geen relevant criterium als het gaat om de bevrijding van alle dieren, maar het noemen ervan kan ervoor zorgen dat we de speciesisme-grens opschuiven in plaats van afschaffen.

Goodall vervolgt met de zorgwekkende bedreiging van de chimps in Gombe. Waren er in 1960 nog zo’n één à twee mil-joen chimpansees, tegenwoordig zijn dat er nog honderd. De oorzaken zijn de boomkap voor hout en soja-plantages voor de Westerse veeteelt en de jacht voor bush-meat. Deze ont-wikkeling dwong Goodall actie te ondernemen. Ze begon rond te reizen om de problemen in Gombe aan de kaak te stel-len. Ze leerde tijdens haar reizen over veel meer problemen, de vergifting van de aarde, overbevissing, klimaatverande-ring, maar ook de ongelijke verdeling van welvaart. In 1994 zag ze beelden van de labs en circussen met apen. Vanaf dat moment werd ze ook dierenactivist.

Tijdens haar reizen ontmoet ze veel jonge mensen die boos zijn, gewelddadig of juist apatisch. De jongeren van nu lijken wanhopig. Met het project Roots and Shoots (R&S) probeert ze deze mensen hoop te geven voor de toekomst, te laten zien dat je als individu iets kan veranderen in de wereld. R&S heeft als doel om verbetering te brengen in de toekomst van onze gemeenschap, voor dieren en voor het milieu. De problemen waarmee de mens de wereld heeft opgezadeld zijn als muren zo groot en sterk. Maar zoals wortels door muren heen breken om bij water te kunnen komen en scheuten, zo slap als ze lijken, alles doen om naar het licht reiken, zo proberen de R&S-groepen de muren van problemen te breken.

Goodall is nu zesenzeventig, maar lijkt onvermoeibaar in haar strijd voor mens, dier en milieu. Haar woorden zijn in-spirerend en geven energie om weer een poos actie te kunnen voeren.

It’S aLL gooD Jane Goodall in Nederland

18 |

dierenrechten/dierenbevrijding | 19

Hardere aanpak lijkt te werken

Gratis dagblad De Pers pakt op tien september uit met een groot artikel waarin ten eerste wordt beweerd dat dieren-rechtenactivisme en –extremisme in Nederland afneemt. Het wordt minder en verplaatst naar België. Ten tweede, dit zou het gevolg zijn van een intensievere aanpak vanuit de overheid, onder andere in de vorm van de oprichting van een speciaal team bij de Nationale Recherche. Verder worden er in het artikel nog wat oude AIVD roddels herhaald: boven-grondse organisaties zouden verknoopt zijn met anonieme en ondergrondse acties. Dat de vermindering van acties in Nederland het gevolg is van een intensievere aanpak wordt echter niet verder onderbouwd. Bovendien spreekt het arti-kel eerdere berichten dit jaar tegen, onder andere in de Trouw van twaalf april, waarin wordt gesteld dat de intensievere aanpak juist nog geen vruchten heeft afgeworpen, mede om-dat ondergrondse activisten los van bovengrondse groepen opereren. Overigens gaan acties in Nederland nog steeds ge-woon door.

Dierenactivisme is extreem

Op tien en elf september wordt in diverse media melding ge-maakt van een onderzoek van instituut voor multiculturele vraagstukken Forum, naar extremisme onder jongeren. In totaal zouden zeventien jongeren hiervoor zijn geïnterviewd, uiteenvallend in vier hokjes: neonazi, moslimfundamenta-list, kraker of dierenactivist. Conclusie van het onderzoek is dat radicalisering snel doorzet en dat ouders hier nauwelijks op inspringen. Het problematische van dit onderzoek en de berichtgeving erover is ten eerste dat dierenactivisme an sich als extreem wordt bestempeld, met bijhorende negatieve associatie tot gevolg. De definitie van extremisme wordt steeds verder opgerekt. Ten tweede is het problematisch dat neonazi’s, moslimfundamentalisten, krakers en dierenacti-visten samen worden genomen, hiermee in de onderbuik

suggererend dat alles wat extreem wordt genoemd even slecht is. In Duitsland staat dit fenomeen bekend als ‘demo-nisering door associatie’, in de discussie of misdaden van de DDR op één hoop kunnen worden gegooid met die van het Derde Rijk. Ten derde is het problematisch dat er bericht wordt gedaan over het onderzoek in bepaalde bewoordingen, waardoor ook dierenactivisme verdacht wordt gemaakt, ter-wijl de opmerkingen in feite voornamelijk over enkele van de bestudeerde groepen gaan. Enkele gebruikte bewoordingen waren: ‘Idealist kan ontsporen’, ‘gevaarlijke denkbeelden’, ‘uit angst dat hij de rest van de klas besmet’.

Voorlichting op scholen dekmantel voor DBF

Op elf september verschijnt onder andere in Trouw een stuk-je wat bericht over de waarschuwing die de AIVD via het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap deed uit-gaan naar scholen. Dierenactivisten geven namelijk soms voorlichtingslessen op scholen en minstens één keer gaf een school geld hiervoor aan de betreffende dierenrechtengroep.

Trouw schrijft: ‘… de AIVD waarschuwt ervoor dat dat geld voor onwettige acties gebruikt kan worden.’ Zelf formuleert de AIVD het als volgt: ‘Aangezien niet is uit te sluiten dat het geld voor de voorlichting ook wordt gebruikt voor onwettige acties, wil de AIVD de minister van OCW attenderen op de risico’s die deze lessen met zich meebrengen.’ Een en ander past in de ontwikkeling om dierenactivisme verdacht te ma-ken door bepaalde zaken slechts te suggereren, zonder deze aan te kunnen tonen, zoals we dit ook zagen in de laatste nota van de AIVD over dierenactivisme. Hoewel we ons te-recht kwaad mogen maken hierover, kan het ook niet als een verrassing komen dat de AIVD niet zo neutraal mogelijk de zaken doet voorkomen. Kennelijk wordt het als te bedreigend ervaren dat kinderen ook de andere kant van het verhaal over bijvoorbeeld dierproeven horen.

Verdachtmakingenin de media

Instructies ten aanzien van verslaggeving over dierenactivisme anno 2010:

• Neem alles wat de AIVD zegt aan voor waar.

• Gebruik zo sensationeel mogelijke bewoordingen (e.g. noem een vreedzame betoging een ‘ex-treme protestactie’, zeg niet woordvoerder maar ‘veroordeeld activist’).

• Suggereer al het denkbare ook al ontbreekt het je aan enig bewijs.

Enige tijd geleden verschenen er binnen een tijdsbestek van een paar dagen verschillende nieuwsfeiten over dierenrechtenactivisme in de media. In dit stukje zal ik ze belichten en van commentaar voorzien.

18 |

20 | 20 |

Er is geen gebrek aan goede wil, er zijn genoeg mensen die op willen komen voor de dieren. Door de jaren heen ben ik misschien wel duizend mensen tegen gekomen die in actie wilden komen. Vol enthousiasme doen zij een of twee acties, maar het blijkt lastiger om actie te blijven voeren. Dat komt denk ik onder meer omdat veel acties saai zijn en doelloos lijken of zijn. Het is na-melijk nog lastiger om zelf iets te gaan organiseren. Toch is dit ontzettend belangrijk. Alleen als we meer mensen aantrekken die zelf acties op touw zetten, kan de beweging blijven groeien. Helaas zijn niet alle acties die georganiseerd worden even orgineel, inspi-rerend en doordacht. We moeten daarom beter gaan nadenken over onze actiemethodes.

Om de hele discussie meteen maar de das om te doen: actie-methode is een verkeerd woord. Methode suggereert dat er een vaste procedure is die je kunt volgen om succesvol actie te kunnen voeren. Dat is niet zo, integendeel. Waarschijnlijk is de beste manier van actievoeren juist nooit eerder gedaan. Ik denk zelfs dat het probleem voor een deel juist is dat we actie-methodes hanteren: Bijna altijd kiezen mensen voor een demonstratie of een flyeractie. We hebben onszelf een methode voor actie voeren aangeleerd: je wilt reageren op dierenleed - je kiest zo snel mogelijk een bekende actievorm – je doet je actie. Dit kan soms goed zijn, maar soms ook ont-zettend dom. Over actievormen kun je niet zeggen of ze uit zichzelf geschikt zijn, omdat het van je doel en de omstandig-heden afhangt. Voor acties zelf bestaat daarom geen methode.

Succesvol actievoeren in 5 stappen


en 2 is 3, je kunt nu gemakkelijk bepalen welke (f)actoren en omstandigheden je moet beïnvloeden om je doel te bereiken.

Ad 4. Door je af te vragen waar 3a en 3b samengaan, stem je je ideo-logie af op je praktijk. Sommige praktijken om je korte termijn doel te bereiken zijn nu eenmaal niet te rijmen met je lange termijn doelen. Voor de wiskundigen: Trek 3b af van 3a en je weet wat je in ieder geval niet wil doen.

Ad 5. Nu je duidelijk hebt wie of wat je wil beïnvloeden en wat je daarmee wil bereiken, kun je een leuke vorm bedenken. De uitdaging is om hierin origineel te zijn en juist alle methoden los te laten.

Ik geef een voorbeeld:1a. Korte termijn: het terugbrengen van het aantal dieren ge-

fokt in de bontindustrie1b. Lange termijn: een einde aan de fok en vangst van pels-

dieren wereldwijd.

2. Factoren:Bontfokkers – Geweldadig, gevoelig voor winst, contacten met regeringregering – Gevoelig voor macht, daarom bang voor massa, maakt meestal afweging op basis van economie, alleen macht over beperkt grondgebiedBontverkopers –gevoelig voor winst en voor imago met het oog op klandizieMode-ontwerpers – Sterk egocentrisch, weinig moreel, ge-voelig voor imagoKlanten – Gevoelig voor reclame en groepsdruk, geen homo-gene groepDierenactivisten – Relatief kleine groep, werken interna-tionaalWelzijnsorganisaties – Streven naar fokverbod in bepaald land of betere omstandighedenPelsdieren – nog in staat te overleven in natuur Politie – Blind gehoorzaam aan regering, activistenvervol-ging wordt opgevoerd in veel landen.Media – autoriteitsgevoelig, grotendeels aan de kant van re-gering, maar niet homogene groep, aantal lezers grootste belang i.v.m. verkoop advertenties

3a. Omdat de dieren in de natuur kunnen overleven, kun je ze vrijlaten. Je kunt ook de regering via een massa dwingen om een fokverbod in te stellen. Je kunt ook de regering dwingen om strengere wetgeving, bijvoorbeeld grotere kooien voor nertsen. Daarmee maak je nertsenfok minder winstgevend. Je kunt de winst van bontverkopers aanpakken middels schade. Je kunt ook de winst van verkopers aanpakken via de klandizie. De klandizie is gevoelig voor groepsdruk, dus zul je dan groepsdruk moeten maken tegen bont.

We moeten geen actiemethode hanteren, maar onze actie-vorm moet het resultaat zijn van een analyse en orginaliteit.

Nu wil ik de gemotiveerde activist niet met zoveel onzeker-heid het riet insturen. Er is namelijk wel het een en ander in het proces voorafgaand aan een actie in een methode, een aantal vaste stappen, te gieten.

Ik wil proberen een methode te maken die helpt bij de keu-ze van je actie. Ik ga niet claimen een uitgedacht en definitief plan te hebben, dit is een aanzet voor discussie. Door mijn methode te gaan gebruiken zullen we er snel achter komen hoe we deze kunnen verbeteren. Ik stel voor de volgende vra-gen als uitgangspunt te nemen:

1. a. Wat zijn de korte termijn doelen? b. Wat zijn de lange termijn doelen?2. Welke (f)actoren spelen een rol bij deze doelen?3. a. Hoe bereik je de korte termijn doelen? b. Hoe bereik je de lange termijn doelen?4. Bij welke praktijk gaan [3a] en [3b] samen?5. Welke concrete vorm kies ik?

Ad 1a.Ik denk hierbij aan haalbare doelen, omdat bij het bereiken van je doel, er weer wat minder dierenleed in de wereld is. Zelfs als je geen veganistische wereld weet te maken, dan heb je toch je tijd zinnig besteed. Een voorbeeld van een korte termijn doel is het terugbrengen van het aantal dieren gefokt in de bontindus-trie. Doelen halen motiveert jezelf en anderen om door te gaan met de strijd. Motivatie van je groep kan ook een doel zijn van je actie. Bij het behalen van het doel, kom je sterker over op je volgende doelwit. Het is belangrijk om je doel niet te verwarren met je doelwit. Je doel is het gene wat je wil bereiken, meestal de verbetering voor dieren. Je doelwit zegt iets over de manier waarop je je doel wil bereiken. Dat komt pas bij stap 3 en 4.

Ad 1b.Lange termijn doelen moeten zo concreet mogelijk zijn. Het is in feite de discussie over ideologie, maar dan zonder de moeilijke woorden. ‘De speciesistische dier-mens dichotomie moet met de promotie van het abolutionisme van Francione beëindigd worden’ is dus geen antwoord op de vraag. De vol-gende formulering echter wel: “We moeten de tweedeling tussen mens en dier, het verschil op basis van hun soort, aan-vallen door veganisme te promoten”. Door je lange termijn doel te bespreken, kom je erachter hoe je mede-activisten naar de wereld kijken.

Ad 2. Hierbij gaat het over de personen, instituten en essentiële omstandigheden. Je zou de vraag ook kunnen stellen als: “Om mijn doelen te behalen, wie staat er dan aan mijn zijde, wie staat er in de weg, en welke omstandigheden bepalen of ik erin slaag mijn doelen te behalen?”

Ad 3. Uit vraag 1 en 2 weet je wat je doel is en wie dat doel in de weg zit, dan wel ook belang heeft bij dat doel. De optelsom van 1

22 | 22 |

weg. Op basis daarvan kun je een geschikte vorm bedenken voor je actie.

Er valt natuurlijk meer over actievormen te zeggen, maar het lijkt mij belangrijk om eerst het denkproces voorafgaand aan acties duidelijk te krijgen. Vervolgens is het een kwestie van originaliteit om succesvol actie te voeren. Ik ben vooral uitge-gaan van externe doelen, maar daarmee doe ik tekort aan interne doelen. Een intern doel is bijvoorbeeld je eigen orga-nisatie structureren, zodat nieuwe activisten ervaren dat ze zelf acties kunnen gaan organiseren. Ik ga daar nu niet verder op in, omdat ik liever eerst het denken over externe doelen wil verduidelijken.

Het stappenplan voor het denken over acties zal door som-migen te nauw worden gevonden. Het laat weinig ruimte voor discussie en vrije associatie. Ik vind dat wenselijk, maar daar gaat het me niet om. Ik wil duidelijk maken dat er logi-sche denkstappen nodig zijn om tot een actievorm te komen. Mijn methode schept een denkkader, je kunt de methode gebruiken zoals je dat zelf wilt, maar je hebt sowieso het denkkader nodig.

Voor reacties mail naar:[email protected]

3b. Omdat regeringen alleen een beperkt grondgebied bezetten, is een wereldwijd fokverbod geen optie. De bontmode-ont-werpers hebben wat dat betreft meer macht internationaal. Het is veel werk om alle dieren ter wereld los te laten en dat ook te blijven doen. Wellicht breng je meer schade toe door de verkoop van bont terug te dringen.

4.We moeten nu bedenken langs welke weg het korte termijn doel gehaald wordt, maar ook gewerkt wordt aan ons lange termijn doel. Je ziet meteen dat het lobbyen bij de regering geen verstandige keuze is, omdat de productie dan simpel-weg verplaatst naar het buitenland. Dat gaat dus in tegen je lange termijn doel. De dieren vrij laten, draagt bij aan korte en lange termijn doelen. Maar het is de vraag of alleen het vrij laten genoeg is om je doel te bereiken. Waarschijnlijk zul je bontverkopers economisch moeten dwingen om te stop-pen met bontverkoop, via de klandizie of via het aanrichten van schade.

5.In de praktijk zul je de ene keer meer nadruk leggen op de korte termijn, de andere keer op de lange termijn. Waar het om gaat is dat je eerst besluit wat je wil bereiken en via welke

Change Magazine, Jaargang 7 #2

Documents

Transcript of Change Magazine, Jaargang 7 #2