201

4

cep

eze

d

1970

-198

319

11-1

991

De historische laboratorium- en werk-plaatshallen van de afdeling Werktuig- en Scheepsbouwkunde van destijds nog de Technische Hogeschool zijn in de periode 1905-1911 gebouwd naar ontwerp van architect en rijksbouwmeester Jan Vrijman, die ook het Provinciehuis en Academie-gebouw in Groningen ontwerpt. Uiterlijk kenmerkend zijn vooral de eclectische referenties aan de architectuur van de Gouden Eeuw en de gebroken zadeldaken voorzien van lichtbeuken. Het complex aan de rand van de Delftse binnenstad is nog altijd beeldbepalend. De hal grenzend aan de hoge schoorsteen doet lange tijd dienst als ketelhuis waarin stoom voor de uiteen-lopende machines wordt geproduceerd.

th delft, onderwijs en onderzoek

Vanaf de tweede helft jaren ’50 verhuist Werktuig- en Scheepsbouwkunde gefa-seerd naar de nieuwe universiteitswijk. Sommige onderdelen blijven ook nog een poos en daarnaast wordt van de (praktijk)ruimten gebruik gemaakt door nieuwe studierichtingen, die vaak specialismen van de bestaande zijn. De grootste hal is in de jaren ’70 en ’80 een belangrijk tref-punt voor alle TH-studenten: in de mensa kan men hier dagelijks een warme maal-tijd nuttigen. De keuken en uitgifte zijn ondergebracht aan de kop van de hal, direct tegenover de ingang. Op de galerij staan bankstellen waarin de studenten kunnen ontspannen. Een restant uit de mensatijd is een oude vetput op het terrein.

th delft, mensa

1 De grootste hal in gebruik als werkplaats. De hijs-installatie vervaardigd door de Haarlemsche Machi-nefabriek Figee tilt zes ton en is nog altijd bruikbaar. Beeld: TU Delft.2 Het complex is de eerste jaren nog omgeven door braakliggend terrein. Beeld: Archief Delft.3 De opstellingen in de laboratoria en werkplaatsen worden geregeld vernieuwd. Beeld: TU Delft.

1 23

1 21 Studenten nuttigen hun maaltijd in de centrale hal, die met onder meer gordijnen wat huiselijk is gemaakt. Beeld: Van Leers Fotodrukindustrie, met dank aan dhr. A.H. Tierates.2 In de rij voor de uitgifte. Beeld: Van Leers Fotodruk-industrie, met dank aan dhr. A.H. Tierates.

tuss

en

tijd

1993

-200

8

techniekmuseum Begin jaren ’90, wanneer de mensa al enige tijd vertrokken is en ook de laatsteonderwijsfuncties van de inmiddels Technische Universiteit definitief zijn verhuisd, wordt het complex omgevormd tot Techniekmuseum, dat is gelieerd aan de universiteit en technische en onder-zoeksobjecten uit een collectie van ruim 6.000 stukken toont. In 2008 transformeert het zich tot het TU Science Centre; in een andere huisvesting aan de Mijnbouwstraat krijgt het een meer interactief karakter.

Tussen de perioden van langdurig gebruik als laboratorium, (onderwijs)werkplaats, mensa en museum in, wordt het gebouw-ensemble aan de Ezelsveldlaan steeds tijdelijk voor uiteenlopende doelen gebruikt. Zo vinden er onder meer tentamens en veel (studenten)festiviteiten plaats. De laatste jaren voor de renovatie wordt het, in afwachting van een nieuwe bestemming en ook weer door studenten, bewoond als antikraakobject.

divers gebruik

1 2 1 Fotoshoot met model Gaëlle voor mannenblad Playboy, 2010. Beeld: Carli Hermes.2 Lustrumviering van het Delftsch Studenten Corps, 1988. Beeld: Delftsch Studenten Corps.

1 De entree van het Techniekmuseum, ca. 1993. Beeld: TU Delft.2 Opstelling van historische machines in de centrale hal, waar het vloerveld deels is weggebroken en een open verbinding met de kelderverdieping is gemaakt. Beeld: TU Delft.3 De oude (stoom-)machines zijn van dichtbij te bekijken. Beeld: TU Delft.

1 23

201

420

14

Alleen oudere Delftenaren herinneren zich misschien waarvoor drie markante gebouwen aan de Ezelsveldlaan oorspronkelijk zijn gebruikt en meer dan honderd jaar geleden gebouwd. Decennialang vormen zij de laboratoria en werkplaatsen van de afdeling Werktuig- en Scheepsbouwkunde van wat dan nog de Technische Hogeschool heet. Er wordt geëxperimenteerd met en gedo-ceerd over machines en turbines.

Wanneer de afdeling vanaf eind jaren ’50 gefaseerd verhuist, komen er andere bestemmingen. De hallen worden gebruikt door nieuw ontstane studierichtingen en in de jaren zeventig en tachtig doet de grootste hal dienst als mensa; studenten nuttigen er hun warme maaltijd. Voor de komst van het Techniekmuseum wordt er in de jaren ’90 grondig verbouwd. Na vertrek van het museum in 2008 lijkt het complex even een dansschool en party-centrum te gaan behuizen, maar dit stuit op verzet.

Architectenbureau cepezed ziet zijn kans schoon het ensemble te kopen en restau-reren; het bureau wil graag verhuizen naar een gebouw met één grote werkruimte voor alle ontwerpers, en de grootste van de drie hallen leent zich daar uitstekend voor. Ook dreigt cepezed in zijn vorige gebouw aan de Phoenixstraat uit zijn jas te groeien en heeft het daar veel last van de spoortunnelbouw. Het bureau heeft nu zelf de grootste hal in gebruik; de andere twee zijn verhuurd.

De restauratie is er allereerst op gericht het complex in oude luister te herstellen. De oorspronkelijke architectuur – met een mooi contrast tussen de zware bakstenen muren en de fragiele dakconstructie – is de moeite immers meer dan waard. In 2003 krijgt het ensemble dan ook de status van Rijksmonument.

De verbouwing tot museum is deels ten koste gegaan van de oorspronkelijke architectuur. Veel ingrepen van toen maakt cepezed daarom weer ongedaan. Toch zijn de hallen niet helemaal terug-gebracht in oorspronkelijke staat. Er zijn nieuwe doorbraken gemaakt, trappen verplaatst en van de tussenverdiepingen in de hallen zijn er twee nieuw. Bovendien is de verbinding tussen de hallen vervangen door een nieuw bouwdeel dat aansluit bij cepezeds eigen hal. Hierin zijn functies als de entree met receptie, de lunchruimte, toiletten en vergaderkamers ondergebracht, zodat de majestueuze hal zelf helemaal dienst doet als ontwerpstudio. De zestien meter hoge ruimte is weer in volle omvang te beleven.

cepezed huldigt het principe dat, als je wat nieuws toevoegt, je dat niet moet doen in de stijl van het oorspronkelijke gebouw. Alleswat nieuw is, is daarom terughoudend, strak en bijna detailloos. Juist door het contrast tussen oud en nieuw komt de architectuur van een eeuw geleden het meest tot haar recht. Het bewijs daarvan is nu te zien aan de Ezelsveldlaan.

architectenbureau cepezed bvezelsveldlaan 61postbus 30682601 db delftt +31 15 215 00 00post@cepezed.nlwww.cepezed.nl

cepezed

1 2 34 5

1 De ontwerpstudio van cepezed. Het vloerveld is hersteld en biedt plaats aan workbenches waaraan de architecten werken. Ook op de galerij bevinden zich werkplekken.2 De goeddeels transparante aanbouw die het verbindende bouwdeel uit de jaren negentig vervangt. De aanbouw bevat al cepezeds ondersteunende functies als receptie, keuken, sanitaire voorzieningen en vergaderzalen. De hal zelf blijft zo volledig vrij als studio.3 De nieuwe entree is onderdeel van de aanbouw en bestaat voor een belangrijk deel uit ruim zeven meter hoge glaspanelen. 4 Plattegrond van het gerestaureerde ensemble; rechts de grootste hal in gebruik bij cepezed, links de kleinste hal in gebruik bij een multimediabureau en boven het voormalige ketelhuis, nu in gebruik bij een mobiliteitsorganisatie. Tussen de oude hallen in het nieuwe bouwdeel behorend bij het cepezed-pand.5 Doorsnede van het ensemble. Goed zichtbaar is de lichtgewicht dakconstructie van Polonceauspanten. In de oorspronkelijke functie maakte deze dat de gevels bij eventuele ontploffingen behouden zouden blijven en alleen het dak schade zou oplopen. Fotografie pagina 1 en 4: leon van woerkom | cepezed.

Redactie: cepezed O

ntwerp: R

obbert Zweegm

an ism R

eynoud Hom

an Lithografie: Marc G

ijzen Druk: D

rukkerij Mart. S

pruijt