CEMEENTE

De Fryske Marren Ontv. — 9 JUNI 2016

Nr.

gemeen te

NOORDOOSTPOLDER

reLbc 9O 22L,1? Gemeente De Fryske Marren De heer C. Schotanus Postbus 101 8500AC JOURE

Uw bericht van Uw kenmerk Ons kenmerk Datum 22 april 2016 194022451 395384/406267 8 juni 2016

Onderwerp Bijlagen Inlichtingen hinder verlichting 1 mw. N. Christiaens, (0527) 63 33 68 windpark

Beste heer Schotanus,

Op 25 april 2016 hebben wij uw brief over de verlichting van het windpark in de Noordoostpolder ontvangen.

Verlichting en vragen gemeenteraad U heeft ons in uw brief op de hoogte gebracht van de overlast en het verzoek van de gemeenteraad aan ons college om initiatieven te ondernemen om de overlast weg te nemen of in ieder geval sterk te beperken en tot een voor de bewoners aanvaardbare vorm van verlichting te komen.

Windpark Het windpark langs de dijken van de Noordoostpolder bestaat uit vier windparken, te weten:

Windpark Westermeerdijk Binnendijks, bestaande uit 17 windturbines in één lijn, parallel aan de Westermeerdijk binnendijks, vergunninghouder NOP Agrowind CV; Windpark Creil, bestaande uit 13 windturbines in één lijn, parallel aan de Noordermeerdijk binnendijks, vergunninghouder NOP Agrowind CV; Windpark Zuidermeerdijk, bestaande uit 8 windturbines in één lijn, parallel aan de Zuidermeerdijk binnendijks, vergunninghouder Windpark Zuidwester BV; Windpark Westermeerwind, bestaande uit 48 windturbines, 13 windturbines in één lijn buitendijks parallel aan de Noordermeerdijk en 35 windturbines in twee lijnen buitendijks parallel aan de Westermeerdijk, vergunninghouder Westermeerwind BV.

GEMEENTEHUIS Ha' men VIsserplein 1 8302 0W Emmecca3 T + 31 05276339 U vww.nseDrduost)roFcler.n

CORRESPONDENTIE Postbus 155 8300 AD Emmeloord 1 F +31 (0)52761 7020 irrto@noordoostpolder.nt

Hinder en overlast Wij delen uw zorgen over de hinder van de verlichting en vinden het heel vervelend dat de burgers in uw gemeente zoveel overlast hiervan ervaren.

Onderzoek en informatiecirculaire De windturbines van de windparken in de Noordoostpolder zijn voorzien van markeringen en obstakelverlichting ten behoeve van de luchtvaartveiligheid. Deze obstakelverlichting is tot nu toe noodzakelijk in verband met de luchtvaartveiligheid. De Inspectie Leefomgeving en Transport is momenteel bezig met het opstellen van een informatie-circulaire naar aanleiding van het onderzoek naar windmolenverlichting in het Prinses Alexia Windpark in Zeewolde. In deze conceptcirculaire is gekeken naar de mogelijk-heden om de overlast van obstakelverlichting te beperken. Deze informatiecirculaire is helaas nog in concept. Wij wachten de definitieve informatie-circulaire af. Zodra deze informatiecirculaire definitief is is er maatwerk mogelijk en kan er per windpark gekeken worden naar minder hinderlijke verlichting. Voor de volledigheid hebben wij de Mededeling obstakelverlichting windmolens van de provincie Flevoland als bijlage bij deze brief gevoegd.

Vragen? Mocht u nog vragen hebben dan kunt u contact opnemen met mevrouw N. Christiaens van cluster Vergunningen, toezicht en handhaving, telefoon (0527) 63 33 68.

Met vriendelijke groet, het college van burgemeester en wethouders, de secretaris, de burgemeester,

Bijlage: Mededeling obstakelverlichting windmolens, provincie Flevoland

Mededeling ==PRovINclE FLEVOLAND

>

Onderwerp

Mededeling obstakeLverlichting windmolens

Kern mededeling:

Het onderzoek naar de aanpassing van de obstakelverlichting van windmolens bij het windpark prinses Alexia is afgerond. Een verzoek om de verlichting aan te passen is door Nuon ingediend bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu.

Mededeling:

In de opinieronde van 25 september 2013 is toegezegd te onderzoeken of het mogelijk is de lichtvervuiling (s nachts) van de windmolens terug te dringen. De aanleiding hiervoor was dat de verlichting van het windpark Alexia in Zeewolde in de wijde omgeving zichtbaar was.

In oktober 2014 bent u geïnformeerd over de voortgang van deze toezegging. Op initiatief van de provincie Flevoland hebben Nuon, de gemeente Zeewolde, het Rijk en de provincie een onderzoek uit laten voeren naar de obstakelverlichting van het windpark Alexia in Zeewolde. Het betrof een onderzoek naar zowel de beleving van de verlichting door omwonenden als de vliegveiligheid. Het heeft enige tijd geduurd om de verschillende partijen en bijbehorende middelen bij elkaar te krijgen. Hiervan bent u in oktober 2014 op de hoogte gesteld. Daarna heeft de opzet, uitvoering en verwerking van het onderzoek bijna een jaar ge-duurd.

Inmiddels is het onderzoek afgerond. Uit het onderzoek blijkt dat omwonenden een sterke voo,rkeur hebben voor vast brandende verlichting. Daarnaast scoorde ook het dimmen van de verlichting naar gelang de helderheid van het weer goed. Vanuit het perspectief van de vLiegveiligheid blijkt dat vast brandende verlich-ting alleen mogelijk is als alle molens in het park verlicht worden. Dit is nu niet het geval. Daarnaast bleek dat specifiek voor windpark Alexia geldt dat alleen beroepsvliegers in de buurt van het windpark mogen vliegen en dat deze groep 'S

nachts gebruik maakt van nachtvisiebrillen. Hierdoor is de nachtelijke verlichting overbodig en zou beter uitgerust kunnen worden met de voor het menselijk oog onzichtbare infrarood verlichting. Nuon heeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu verzocht de nachtelijke verlichting definitief uit te mogen zetten.

Naar aanleiding van het onderzoek werkt het ministerie van Infrastructuur en Milieu aan een aanpassing van de circulaire over windmolenverlichting. Hierdoor profiteren ook andere nieuwe windparken van het onderzoek. Door maatwerk mogelijk te maken kan per windpark gekozen worden voor minder hinderlijke verlichting.

De provincie heeft hiermee dit project afgerond en kijkt met het ministerie mee naar de aanpassing van de circulaire over windmotenverlichting. De gemeenten Huizen, Blaricum, Eemnes en Naarden, Stichting Flevolandschap, Stichting Het Blauwe Hart en de provincie Utrecht hebben eerder al aangegeven de verlichting van windpark Alexia als hinderlijk te ervaren. Deze partijen zullen van het on-derzoek op de hoogte gesteld worden. Door de brancheorganisatie van de wind-energie NWEA de bevindingen gedeeld worden met initiatiefnemers van nieuwe windparken.

Bijlagen

Mededeling

Bladnummer

Registratienummer 1789568

Naam bijlage: eDors Openbaar in de zin

nummer: van de WOB

(ja/nee aangeven)

Persbericht onderzoek obstakelveruchting van 31 augustus 2015 1792100 Ja

Infographic onderzoek obstakelverlichting 1792101 Ja

Onderzoek verlichting windmolens Windpark Prinses Alexia afgerond

Amsterdam, 31 augustus 2015. Omwonenden van het Prinses Alexia Windpark van Nuon in Zeewolde hebben een voorkeur voor veiligheidsverlichting die vast brandt in plaats van knipperend. Voor de gebruikers van het luchtruim is het windpark door de huidige (knipperende) verlichting goed zichtbaar. Er zijn echter ook andere mogelijkheden voor verlichting. Dit blijkt uit onderzoek dat in opdracht van het Rijk, de provincie Flevoland, de gemeente Zeewolde en parkeigenaar Nuon is uitgevoerd.

Aanleiding voor het onderzoek zijn signalen van omwonenden en ondernemers uit de omgeving, die de rood knipperende veiligheidsverlichting in de avonduren als hinderend ervaren. In de huidige situatie hebben 21 van de 36 windmolens overdag wit knipperende verlichting en in de avond en nacht rood knipperende verlichting. Dit is conform de eisen die in Nederland gesteld zijn aan de verlichting van windparken. Een van de uitgangspunten daarbij is dat een windpark heel duidelijk te zien moet zijn als éénobstakel om te voorkomen dat vliegers tussen de windmolens door zullen vliegen.

Drie varianten getest Het onderzoek bestond uit twee delen; een deel gericht op de omwonenden van het windpark en het andere deel gericht op het luchtverkeer. Met behulp van een digipanel waarvoor omwonenden zich konden opgeven zijn zowel de huidige situatie als drie varianten van de verlichting getest op beleving vanaf de grond. Om het effect op de luchtverkeersveiligheid te testen, is door het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium een aeronautische studie uitgevoerd en zijn de varianten vanuit de lucht beoordeëld door middel van testvluchten. De volgende varianten zijn onderzocht;

de zogeheten 'contourverlichting' (de verlichting werd aangepast dat alleen windmolens aan de rand van het park zijn verlicht, totaal nog 12 windmolens), vervolgens kregen deze windmolens vast brandende verlichting (in plaats van knipperend) en tot slot werd de verlichting voorzien van een zichtbaarheidssensor en dimmer (bij slecht zicht feller branden, bij goed zicht minder fel).

Voorlopige resultaten Uit het onderzoek onder omwonenden (ca. 150 deelnemers per meting) bleek dat de grootste verbetering in de waardering voor de windmolenverlichting zat in het omschakelen van knipperende verlichting naar vast brandende verlichting. Hierbij wijzen de onderzoeksresultaten vanuit de luchtverkeersveiligheid (wat voorwaardelijk is) uit, dat deze verlichtingsvariant toepasbaar is, mits elke windmolen in het windmolenpark Prinses Alexia op deze manier verlicht is.

Maatwerk Uit de aeronautische studie is gebleken dat maatwerk mogelijk is omdat elke lokale situatie weer anders is. De aanbeveling van het onderzoeksteam is dan ook om in de regelgeving de mogelijkheid te bieden om voor een specifiek windpark af te wijken van

de standaard voorschriften als een aeronautische studie aantoont dat de veiligheid hiermee niet in het geding komt.

Prinses Alexia Windpark lampen aanpassen Uit het onderzoek is verder gebleken dat boven het Prinses Alexia windpark 's nachts alleen gevlogen mag worden door huipdiensten (politie, ANWB, defensie). Deze vliegers maken gebruik van nachtzichtapparatuur. Voor hen is infrarood verlichting 's nachts beter zichtbaar maar deze verlichting zit nu niet op de windmolens. Een voordeel is dat deze verlichting niet voor het menselijke oog zichtbaar is. Nuon gaat in overleg met het ministerie van Infrastructuur en Milieu om ervoor te zorgen dat de nachtverlichting in de toekomst aangepast kan worden met infrarood lampen zodat de omwonenden er geen hinder meer van ondervinden. Momenteel branden nu nog, in het kader van het onderzoek, 12 lichten (vast brandende contourverlichting met zichtbaarheidssensor en dimmers). Nuon heeft verlenging aangevraagd voor deze manier van verlichten tot meer duidelijkheid is rondom de nieuwe manier van verlichten.

Advies aan ministerie van I&M De opdrachtgevers van het onderzoek bieden binnenkort het onderzoeksrapport met advies aan het ministerie van l&M aan. De belangrijkste aanbevelingen zijn:

Maatwerk mogelijk maken op grond van een aeronautische studie. Vast brandende verlichting bij windparken toestaan, mits alle windturbines worden voorzien van lichten. lntensiteitsregeling met behulp van zichtsensors en dimmers toestaan.

Vervolgens zal er gekeken moeten worden naar de vervolgstappen.

Noot voor de redactie. Niet voor publicatie.

Meer informatie Nuon Mediarelaties: Ariane Volz, Tel.: 088 098 88 88, E-mail: mediarelaties@nuon.com, http://nuon.com/nieuws/ twitter: @Nuonnieuws

Welke verlichting vindt u het prettigst?

Verlichting met dimmer (fel bi( slecht zicht, zacht bil goed zic kil

Vast brandende contourverlichting (verlichting yEmen aan de i anideir van het pak -

Contourverlichting 1 °"°

Basisverlichting (de ver lncbtEnrg die non irrapi vn i) praar) 1

Geen voorkeur 5%

Kan ik niet goed beoordelen k

56%

1%

Onderzoek naar lichtbeleving van het Prinses Alexia Windpark

wind moL.en ver L c ht i i g

Kunt u een rpportcijfer geven?

(3,5#

9!-1 J07,0 'v. Verlichting oude situatie

i06

(5,2

1 1

Vast brandende Wisselende lichtintensiteit

Contourverlichting Goed Voldoende E Onvoldoende

-

Waarom is verlichting met dimmer het meest prettig?

Waarom is vast brandende verlichting het meest prettig?

De basisverlichting was bijzonder fel en daardoor zeer

storend. Wisselende licht- intensiteit is aanvaardbaar.

Deze variant Is het orustigst vo o

AchtergroricJkenrnerken

Leeftijd

langer dan 25 jaar (r

26 - 35 jaar 12%

36-45 jaar

46 - 55 jaar

56- 64 jaar

65 jaar 12%

Geen antwoord [ i--

Deze variant is tot op heden het - minst storend. Goed alternatief!

Dit is de variant die het minst hinderlijk is om naar te kijken vanuit ons appartement. Dit zou een perfecte keuze zijn.

Geslacht

128%

26%

Hoe minder geknipper, hoe beter!

-

Maakt niet tiitwelk(itht als het maar niet knippért, want dat is zeer storend

in onze woonkamer

Aantal reacties per woonplaats

Almere -b Zeewolde

Huizen ' HardOrwijld - •a

Bunscholen/Spakenburg ' Nijkerk

Overige woonplaatsen

(ont RisiE

Uit het onderzoek onder omwonenden blijkt dat de Per meting hebben er circa 150 omwonenden grootste verbetering in de waardering voor de wind- deelgenomen. 98 omwonenden hebben aan alle n-iolenverlichting zit in het omschakelen van knipperende onderzoeken deelgenomen. verlichting naar vast brandende verlichting.

In deze infographic zijn de resultaten weergegeven Onderzeks&mpzct van de omwonenden die aan alle metingen hebben De online onderzoeken zijn afgenomen in de periode mee gedaan. Dit onderzoek is uitgevoerd door december 2014 t/m begin april 2015. Beaumont Communicatie & Management in

samenwerking met het Rijk, de provincie Flevoland, de gemeente Zeewolde en Nuon.

Meting Respons

0 148 (73%)

1 155(70%)

2 155 (67%)

- 3 _127(57%)