Castricum

Castricu

m en

Bakku

m

ISBN 90-5994-083-0

AA U I T G E V E R I J A P R I L I S – Z A L T B O M M E L

Afgewerkt formaat: 224 x 226 x 10 mm. Plaat: Zwart PMS 186

Loek Zonneveld

Niek Kaan

Alsof het gisteren was...

Castricum en Bakkum

in de tweede helft van

de twintigste eeuw

U I J T H O V E N , D O R P E N E N S T E D E NU I J T H O V E N , D O R P E N E N S T E D E N

Aprilis

. . . . . . . . . .

A

Uitgeverij Aprilis

Markt 9

5301 AL Zaltbommel

Postbus 141

5300 AC Zaltbommel

T: 0418 512 088

F: 0418 684 908

[email protected]

www.aprilis.nl

ISBN 90 5994 083 0

NUR 693

© 2005 Uitgeverij Aprilis – Zaltbommel

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvou-

digd en/of openbaar gemaakt door middel van

druk, fotokopie, microfilm of op welke andere

wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke

toestemming van de uitgever.

Getracht is de rechthebbenden van de afbeel-

dingen te achterhalen. Zij die menen alsnog

aanspraak te kunnen maken op zekere rechten,

kunnen contact opnemen met de uitgever.

Castricum-bw 21-03-2005 11:49 Pagina 2

Werkgroep Oud-Castricum

Loek Zonneveld

Niek Kaan


Castricum en Bakkum


de twintigste eeuw

.

U

H

D

E

S

.

.

.

.

I

O

O

N

T

.

.

.

.

J

V

R

.

E

.

.

.

.

T

E

P

.

D

.

.

.

.

.

N

E

.

E

.

.

.

.

.

,

N

.

N

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.


Voorwoord

Een ‘oude en een jonge Castricum-

mer’ hebben de handen ineen ge-

slagen om in woord en beeld een

schets te geven van de ontwikke-

ling van Castricum en Bakkum na

de Tweede Wereldoorlog. Het is de

periode waarin Castricum van een

rustiek agrarisch dorpje, waar ie-

dereen iedereen kende, veranderde

in een klein stadje. Die verande-

ring is niet alleen te vertalen in

aantallen nieuwe woningen of in-

woneraantallen. Zeker, de gemeen-

te groeide van zo’n 9000 inwoners

in 1950 tot bijna 23.000 in het jaar

2000. Ook de opbouw van de

samenleving onderging sterke ver-

anderingen. De hoofdwegen, win-

kelcentra en voorzieningen op het

gebied van onderwijs, sport en

sociaal-cultureel werk die we nu

kennen, zijn vrijwel allemaal rond

de jaren zeventig tot stand geko-

men. Een dynamische ontwikke-

ling mag het zeker worden ge-

noemd.

Wij hebben ernaar gestreefd een

beeld van die tijd te geven aan de

hand van foto’s, van situaties en

van mensen, die deel uitmaakten

van dat verleden. Er is royaal ge-

4 . . . . . . . . . .

bruikgemaakt van foto’s uit het

archief van de Werkgroep Oud-

Castricum en daarnaast van foto’s

uit particulier bezit. Wij danken

iedereen die foto’s beschikbaar

stelde of op een andere manier be-

hulpzaam was. Helaas was het niet

mogelijk alle ons ter beschikking

gestelde foto’s te plaatsen.

In het boek is eerst Castricum be-

handeld met uitstapjes vanuit de

oude dorpskern naar verschillende

wijken, vervolgens Bakkum met

het kampeerterrein en het strand

en ten slotte Bakkum-Noord.

Wij wensen u veel plezier met deze

kijk op het jongste verleden van

Castricum en Bakkum.

Namens de Werkgroep

Oud-Castricum

Loek Zonneveld

Niek Kaan

Bij de kruising van de Brakersweg en de Alkmaarderstraatweg stond de

boerderij van de familie Al, die in de jaren vijftig werd overgenomen door

hun schoonzoon Henk Liefting. De sloop vond plaats in 1975. Deze boerde-

rij zou nu middenin de woonwijk Noordend hebben gelegen.


Inleiding

Als inleiding willen wij een kort

overzicht geven van de geschiede-

nis van Castricum en Bakkum, de

twee dorpen die de gemeente

Castricum vormden, tot ze fuseer-

den op 1 januari 2002 met Aker-

sloot en Limmen. De oude dorps-

kerk is al sinds de elfde eeuw het

middelpunt van Castricum. Cas-

tricum en Bakkum zijn van oor-

sprong agrarische dorpen. Door

hun ligging landinwaarts waren ze

niet betrokken bij de zeevaart of de

visserij. Akkerbouw en een weinig

coeyen houden werden tot het

midden van de negentiende eeuw

als hoofdmiddelen van bestaan

genoemd. Rond 1900 nam de tuin-

bouw sterk toe. De aanleg van de

spoorlijn in 1867 betekende grote-

re afzetmogelijkheden. In 1915

werden twee veilingen gesticht

waar bonen, erwten, groenten en

veel aardbeien werden verhandeld.

Dat de tuinbouw in het dorp nog

lange tijd van betekenis was, blijkt

wel uit het feit dat in 1952 een

nieuw veilinggebouw aan de

Kramersweg is gebouwd.

De vestiging van het provinciaal

ziekenhuis Duin en Bosch met de

daaraan verbonden personeels-

leden betekende, na de aanleg van

de spoorlijn, een volgende belang-

rijke stap in de ontwikkeling van

de gemeente. De eerste paviljoens

werden in 1909 in gebruik geno-

men. Het aantal woningen breidde

zich uit door een sterke verdich-

ting van de lintbebouwing, vooral

langs de Dorpsstraat en de Bak-

kummerstraat. In 1911 kreeg

Castricum een nieuw raadhuis en

op de plaats van een oude herberg

verrees het nieuwe hotel De

Rustende Jager.

In het begin van de jaren twintig

vestigden zich de eerste forensen-

gezinnen in Castricum. De ge-

meente maakte een einde aan de

lintbebouwing door uitbreidings-

plannen vast te stellen. Tussen

1930 en 1940 steeg het aantal in-

woners met 2900 tot ruim 8000

inwoners en is de ontwikkeling van

tuindersdorp tot forensenplaats in-

gezet. In de Tweede Wereldoorlog

werden in het kader van de aanleg

van de Atlantikwall veel bunkers,

enkele radartorens, een tankmuur

en een tankgracht aangelegd. Op

last van de bezetter zijn daarvoor

honderden woningen en bedrijfs-

ruimten afgebroken en duizenden

inwoners geëvacueerd. Van de

tankmuur zijn onder andere op de

Zanderij nog grote delen aanwezig.

Een klein deel van de tankgracht is

in Bakkum-Noord aan het eind van

de Bleumerweg nog te zien.

Na de bevrijding moesten eerst

mijnenvelden worden geruimd,

telefoon-, gas- en waterleidingen

worden hersteld en gebouwen op-

geknapt. Nog in 1945 werd een

nieuwe burgemeester benoemd, de

heer C.F. Smeets. Toen brak een

periode van wederopbouw aan. In

1946 en in 1947 verrezen de eerste

nieuwe woningen aan drie straten,

die de namen kregen van gefusil-

leerde verzetsstrijders.

De nieuwe wijken in Castricum en

Bakkum volgden elkaar snel op. In

de jaren zestig werd in de gemeen-

telijke plannen al rekening gehou-

den met een groei van het aantal

inwoners tot meer dan 30.000. Na

de Oranjebuurt en de Bomenbuurt

in de jaren vijftig volgden in de ja-

ren zestig de wijken Kooiweg en

Molendijk, vervolgens vanaf 1973

Noordend, Kooiweg-Noord en ten

slotte de oostelijke uitbreiding

5. . . . . . . . . .


Albert’s Hoeve. Daarmee zijn de

bouwmogelijkheden overeenkom-

stig het provinciaal streekplan uit-

geput. Ondanks de bouw van hon-

derden nieuwe woningen bleef het

aantal inwoners schommelen rond

de 23.000, omdat het aantal perso-

nen per woning steeds lager werd.

Met de groei van het aantal inwo-

ners namen de voorzieningen sterk

toe. Dat was zeker in de jaren ze-

ventig het geval rond de voltooiing

van de wijk Molendijk. In 1970

werd De Santmark geopend, in

1971 begon het Bonhoeffer College

en vond de opening plaats van de

muziekschool; in 1972 werd een

nieuw postkantoor geopend en

het overdekt zwembad in 1973;

in 1974 ontstonden de Stichting

Dienstverlening Bejaarden en het

jongerencentrum De Bakkerij en

werden winkelcentrum Geester-

duin en dorpshuis De Kern ge-

opend. In 1975 werd het Creati-

viteitscentrum opgericht en wer-

den sporthal De Bloemen en een

nieuwe bibliotheek gerealiseerd.

Het is onvoorstelbaar hoe snel

Castricum veranderde.

Mede door de nabijheid van het

duinreservaat en de ligging tussen

het strand en het polderland is

Castricum een aantrekkelijk woon-

en recreatiegebied geworden. In de

polders rond Castricum is nu nog

veel te zien van het oorspronke-

lijke landschap, dat door een

samenspel van natuur en mense-

lijk ingrijpen is gevormd. Het

duingebied heeft een grote natuur-

waarde en daarnaast een belangrij-

ke recreatieve functie. Twee grote

kampeerterreinen zijn daar gesitu-

eerd en het bezoekerscentrum en

de uitspanning Johanna’s Hof zijn

grote trekpleisters. Het moet voor

het gemeentebestuur een uitda-

ging zijn om dat prachtige gebied

voor de toekomst veilig te stellen.

6

Herfst om de PapenbergA. van Kluijve

Een bedje andijvie, een vruchtboom, wat ramen,

Een hekje, een huisje, een hoopje kort stroo,

Een broeikast, ontluisterd, een tuinder, tezamen

Met knecht aan de akker. Een kost’lijk tableau.

Een kotje van wrakhout en asfalt-omhangen,

Van Gogh zou het zeggen in ’t vlammenste geel,

De akker, wanord’lijk in na-groei gevangen,

Een wondere wereld voor ‘n vaardig penseel.

De tuinder huist daar in ’t gezellige huisje,

De rook pluimt ’t azuur toe in speels-ijle vlucht.

’t Is leuk pittoresk en zo vrede-ontsproten.

Het ligt ook wat ver van het dorpse gerucht.

En boven dit alles de stervende duinen,

Omrankt en omslingerd door ’t wild lage hout,

Van verre een glorie van knoestige kruinen.

De herfst kleurt de berg in het wonderste goud.

En dreigende wolken in eeuwig bewegen

Zijn lichtend en levend natuursilhouet,

Zó ligt dan de berg als een wenkende zegen

Die ’t dorp in een lijst van ‘t getij heeft gezet.

Straks vaal en ontdaan van haar winterse wende,

In ’t voorjaar weer glanzend en fraaier dan ooit.

Dan zeggen de mensen van ’t dorp: ’t is weer lente,

De “berg” en het land “Onderlangs” is getooid!

. . . . . . . . . .


Albert’s Hoeve. Daarmee zijn de

bouwmogelijkheden overeenkom-

stig het provinciaal streekplan uit-

geput. Ondanks de bouw van hon-

derden nieuwe woningen bleef het

aantal inwoners schommelen rond

de 23.000, omdat het aantal perso-

nen per woning steeds lager werd.

Met de groei van het aantal inwo-

ners namen de voorzieningen sterk

toe. Dat was zeker in de jaren ze-

ventig het geval rond de voltooiing

van de wijk Molendijk. In 1970

werd De Santmark geopend, in

1971 begon het Bonhoeffer College

en vond de opening plaats van de

muziekschool; in 1972 werd een

nieuw postkantoor geopend en

het overdekt zwembad in 1973;

in 1974 ontstonden de Stichting

Dienstverlening Bejaarden en het

jongerencentrum De Bakkerij en

werden winkelcentrum Geester-

duin en dorpshuis De Kern ge-

opend. In 1975 werd het Creati-

viteitscentrum opgericht en wer-

den sporthal De Bloemen en een

nieuwe bibliotheek gerealiseerd.

Het is onvoorstelbaar hoe snel

Castricum veranderde.

Mede door de nabijheid van het

duinreservaat en de ligging tussen

het strand en het polderland is

Castricum een aantrekkelijk woon-

en recreatiegebied geworden. In de

polders rond Castricum is nu nog

veel te zien van het oorspronke-

lijke landschap, dat door een

samenspel van natuur en mense-

lijk ingrijpen is gevormd. Het

duingebied heeft een grote natuur-

waarde en daarnaast een belangrij-

ke recreatieve functie. Twee grote

kampeerterreinen zijn daar gesitu-

eerd en het bezoekerscentrum en

de uitspanning Johanna’s Hof zijn

grote trekpleisters. Het moet voor

het gemeentebestuur een uitda-

ging zijn om dat prachtige gebied

voor de toekomst veilig te stellen.

6

Herfst om de PapenbergA. van Kluijve

Een bedje andijvie, een vruchtboom, wat ramen,

Een hekje, een huisje, een hoopje kort stroo,

Een broeikast, ontluisterd, een tuinder, tezamen

Met knecht aan de akker. Een kost’lijk tableau.

Een kotje van wrakhout en asfalt-omhangen,

Van Gogh zou het zeggen in ’t vlammenste geel,

De akker, wanord’lijk in na-groei gevangen,

Een wondere wereld voor ‘n vaardig penseel.

De tuinder huist daar in ’t gezellige huisje,

De rook pluimt ’t azuur toe in speels-ijle vlucht.

’t Is leuk pittoresk en zo vrede-ontsproten.

Het ligt ook wat ver van het dorpse gerucht.

En boven dit alles de stervende duinen,

Omrankt en omslingerd door ’t wild lage hout,

Van verre een glorie van knoestige kruinen.

De herfst kleurt de berg in het wonderste goud.

En dreigende wolken in eeuwig bewegen

Zijn lichtend en levend natuursilhouet,

Zó ligt dan de berg als een wenkende zegen

Die ’t dorp in een lijst van ‘t getij heeft gezet.

Straks vaal en ontdaan van haar winterse wende,

In ’t voorjaar weer glanzend en fraaier dan ooit.

Dan zeggen de mensen van ’t dorp: ’t is weer lente,

De “berg” en het land “Onderlangs” is getooid!

. . . . . . . . . .


Het panorama vanaf de Papenberg

is een mooie start van deze fotose-

rie. Een gedeelte van het hoge duin

met zijn bijzondere naam wordt

sinds de jaren dertig door de ge-

meente van het Waterleiding-

bedrijf gehuurd om als openbaar

speelterrein te dienen. Aan de voet

van het duin is de tankmuur zicht-

baar, die gebouwd is tijdens de

Tweede Wereldoorlog als onder-

7. . . . . . . . . .

deel van de Atlantikwall. Vanaf

het duin zijn de tuinderijen te zien,

de sportvelden van de voetbalver-

eniging Vitesse ’22 en het oude sta-

tion. Rechts is het kleine torentje

van het voormalige raadhuis te

zien met daarnaast de torens van

de hervormde en de katholieke

kerk.


Het eerste stationsgebouw van

Castricum, gebouwd in 1865, werd

in 1969 vervangen door een mo-

derner gebouw. Naast het oude

station stond een kiosk van de

firma Buxtorff waar je snoep, fris-

dranken en ijs kon kopen. Tot in

de jaren zestig werden bij de in-

gang van het station de kaartjes

nog gecontroleerd. Een perron-

kaartje kostte toen 10 cent. Uiterst

rechts op de foto is nog juist het

VVV-kantoor zichtbaar en hele-

maal vooraan, aan de linkerkant,

een hoek van een ijskar van Sier-

kan.

Vanaf het dak van het station is

links het gebouw van de veiling

Ons Belang te zien. Rechts daar-

van, achter een mast, staat aan de

Geversweg de oude telefooncentra-

le van Castricum, sinds 1973 het

historisch informatiecentrum van

de Werkgroep Oud-Castricum.

De nieuwe telefooncentrale aan de

Ruiterweg werd in 1969 in gebruik

genomen.

8 . . . . . . . . . .


9. . . . . . . . . .

Aan vier (oud-)inwoners die in de

oorlog een belangrijke rol speelden

in het verzet werd in 1985 een jaar-

boekje van de Werkgroep Oud-

Castricum uitgereikt dat speciaal

gewijd was aan de Tweede Wereld-

oorlog. Van links naar rechts de

heren J. Rozing, G.van Weel, Tj.

van Eik, H. Koelman en de voorzit-

ter van de werkgroep G. van Geen-

huizen. De werkgroep geeft sinds

1978 jaarboekjes uit die, ook bij de

samenstelling van dit fotoboek,

een prachtig naslagwerk vormen.


Het nieuwe veilinggebouw werd in

1952 geopend. De omzet was toen

ongeveer 150.000 kisten groenten

en aardbeien per jaar. De tuin-

bouw nam af, onder meer doordat

het dorp zich uitbreidde. De vei-

ling werd daarom in 1967 opgehe-

ven. Later werd in dat gebouw het

kaaspakhuis van Dijkman ge-

vestigd. Ook dat bedrijf heeft zijn

wortels in het agrarisch verleden

van Castricum.

De sixties waren topjaren voor de

popband The Frogs Ltd. Deze

Castricumse band heeft een enor-

me populariteit bereikt. In 1967

verscheen hun eerste single met

het nummer ‘The man on the

cloud’. Op de foto Jean Hanck,

Dave van der Schaaf, Nico de Graaf,

Fiep Holleman en Hein Brandjes.

In 1970 begonnen de leden in een

nieuwe formatie onder naam

‘Head over Heels’ die niet zo door-

brak als hun vorige band. In 1966

en 1967 werden grote popshows

gehouden in het veilinggebouw en

in de toen nieuwe Hovor-hallen

aan de Gasstraat waar hun optre-

dens hoogtepunten waren.

10 . . . . . . . . . .


In de jaren vijftig was er nog ge-

noeg activiteit op de veiling aan de

Kramersweg. Helemaal links op de

foto staat de heer Jaap Schut, di-

recteur van de veiling. Er werden

veel verschillende tuinbouwpro-

ducten geveild, maar aardbeien

waren toch de belangrijkste: zowel

voor de binnenlandse markt als, al

vanaf 1900, voor de export naar

vooral Engeland en Duitsland.

11. . . . . . . . . .


Castricu

m en

Bakku

m

ISBN 90-5994-083-0

AA U I T G E V E R I J A P R I L I S – Z A L T B O M M E L

Afgewerkt formaat: 224 x 226 x 10 mm. Plaat: Zwart PMS 186

Loek Zonneveld

Niek Kaan


Castricum en Bakkum


de twintigste eeuw

U I J T H O V E N , D O R P E N E N S T E D E NU I J T H O V E N , D O R P E N E N S T E D E N

Aprilis

Castricum

Documents

Transcript of Castricum