Cash Gids - auteur · 2020. 3. 26. · kelijks aan geld binnenkomt of uitgaat.Daarom heb-ben we...

Cash GidsPraktische handleidingvoor optimaalcashmanagement

special 06|01

Weet u hoe snel uw debiteuren betalen?

Hoeveel kosten brengt uw bank in rekening voor

het betalingsverkeer? En wat doet u met

overtollige tegoeden op uw rekening-courant?

Simpele vragen, maar veel ondernemers moeten

het antwoord schuldig blijven. Uit ons onderzoek

blijkt namelijk dat ondernemers nogal laks zijn

als het om geldbeheer gaat. En dat is jammer,

want slim cashmanagement kan direct geld

opleveren. Daarom biedt deze Cash Gids vele

praktische adviezen voor het optimaal beheren

van uw geldstromen. Doe er uw voordeel mee

want soms ligt het geld op straat. U hoeft het

alleen maar op te rapen.

special 06|01


is natuurlijk door veel te verkopen. En ook met scherp in-kopen of streng op de kosten letten is menig ondernemerrijk geworden. Dit boekje voegt nog een andere mogelijk-heid toe: slim cashmanagement. Door het optimaal behe-ren van uw geldstromen kunt u namelijk ook geldverdienen. Met simpele ingrepen is vaak al snel resultaatte behalen. Het wekt daarom nogal verbazing als uit on-derzoek van Sprout en SNS Bank blijkt dat 40 procentvan de ondernemers overtollige gelden gewoon op de re-kening courant laten staan. Of dat 60 procent van de on-dernemers nog nooit heeft onderhandeld met zijn bankover de tarieven. En dat een kleine 10 procent van de

ondernemers überhaupt geen idee heeft van wat er we-

kelijks aan geld binnenkomt of uitgaat. Daarom heb-ben we deze Cash Gids voor u gemaakt. Niet dat voor elkbedrijf de verdiensten even spectaculair zullen zijn, maardat er geld te verdienen valt is zeker. Kortom, cashmana-gement is belangrijk genoeg om eens een middag in teduiken met uw accountant of accountmanager van debank. Want soms ligt het geld op straat. Maar u moet hetwel even oprapen.

Peter RikhofHoofdredacteur Sprout

Een ondernemer kan op vele manieren geld verdienen. Meest voor de hand liggend

Snel verdiend

Deze Cash Gids is een speciale uitgave van Sprout en werd

mogelijk gemaakt dankzij de SNS Bank.

Concept Peter Rikhof, Rob Roelofs, Koen van Santvoord

Redactie Koen van Santvoord (cases TQ3 en Dujardin

door Karin Quint)

Eindredactie Rob Roelofs

Basisontwerp Marjolein Rams

Vormgeving Annelies Frölke, Marieke Zwartenkot

Fotografie Bettina Neumann

Illustraties Sander Buijk

Marketing Boris Scheepers,

Jacqueline de Veer

Uitgever Carolina Pruis

Managing Director Erik Hoekstra

Druk Thiema Grafimedia Groep, Delft

Lithografie Djeeks, Image Degree Zero

Meer informatie:

Boekjes kunt u bestellen via www.snsbank.nl/zakelijk of

u stuurt een mailtje naar [email protected], of u belt met

0900-1890 (lokaal tarief)

www.sprout.nl/cashmanagement

sprout special 06|01Cash Gids

COLOFON

06 07

08 Cashmanagement loontEén op de twaalf ondernemers heeft geen idee wat er wekelijks binnenkomt of

uitgaat. Ondernemers mogen zich meer verdiepen in de

boeken, blijkt uit onderzoek van Sprout en SNS Bank.

14 Cash voor dummiesMoeilijk of tijdrovend hoeft het niet te zijn, als maar bekend is hoe het nu eigenlijk

zit met die geldstromen. Een introductie in de financiële

wereld.

22 Opzetten betaalstructuurEen wirwar aan bankrekeningen helpt niet voor uw overzicht. Een duidelijke

structuur aanbrengen is de eerste stap naar succesvol

cashmanagement.

32 Geldstromen optimaliserenAls de structuur eenmaal staat, kunt u de geldstromen optimaliseren. Hoe eerder

het geld de onderneming binnenkomt en hoe later het er

weer uitgaat, hoe beter het is.

50 Geld over of tekort?Nu u inzicht heeft in de financiën van uw onderneming, ziet u meteen hoeveel er

onder de streep overblijft, aan het eind van de maand.

De kunst is om dat geld zo gunstig mogelijk heen en weer

te schuiven.

05 voorwoord62 Bronnen64 Trefwoordenregister

Inhoud

in rekening brengt, te onderhande-

len. Toch heeft ruim 60 procent van deondervraagde ondernemers nog nooitmet zijn bank onderhandeld over de ta-rieven. En ruim de helft heeft zich

0908


CASHMANAGEMENT

CashmangementloontOndernemers kijken niet kritisch naar hun bankkosten, halen onvoldoende rendement uit hun tegoeden, en zijn bereid grote financiële risico’s te lopen. Namens Sprout en SNS Bankondervroeg Motivaction 579 ondernemers overhun cashmanagement.

Vaak is het lonend om over de tarieven die een bank

nooit bij een andere bank georiënteerd.Hier laten ondernemers dus duidelijkgeld liggen.De mate van voordeel hangt natuurlijksamen met de grootte van het bedrijf.Voor een eenmanszaak met beperkte financiële middelen zal een account-manager van een bank minder hardlopen dan voor een middelgroot be-drijf. Maar een winkelier zou bijvoor-beeld de stortkosten voor contant geldkunnen bespreken, een bedrijf metveel geld op de lopende rekening zoueen creditrente op die rekening kun-nen afdwingen. Shoppen bij verschil-lende banken is een eenvoudigemanier om structurele kostenbesparin-gen te kunnen realiseren.Bij veel bedrijven die in de problemenkomen is een gebrek aan inkomstenniet eens de hoofdoorzaak. Vaak is het

een gevolg van slecht financieel beleid.Men zit de debiteuren te weinig achterde vodden, waardoor grote bedragenmoeten worden voorgefinancierd. Doorte weinig inzicht worden niet-verant-woorde investeringen gedaan. Als daneen grote crediteur of de belasting-dienst aanklopt, zijn de problemendaar. Het blijkt dat ruim 8 procent geenidee heeft wat er wekelijks aan geldbinnenkomt of uitgaat. Dat is op z’nminst zorgwekkend.

Liquiditeitsbegroting?

Ruim de helft van de ondernemersmaakt zo’n liquiditeitsbegroting, zoblijkt uit het onderzoek, en dat is eenbemoedigend percentage. Ruim dehelft van die groep doet het maande-lijks, ongeveer een kwart jaarlijks enéén op de zes ondernemers maakt we-

Ruim 60 pro-cent van deondervraag-den heeft nognooit met zijnbank onder-handeld overde tarieven

22,3% HEEFT MEER DAN VIER ZAKELIJKE REKENINGEN

2 of 3

4 of meer

22,3%

1

49,4%

28,3%

Hoeveel zakelijke rekeningen heeft u?

34,4% VINDT DAT HET BETALINGSGEDRAGVAN KLANTEN IS VERSLECHTERD

helemaal mee eens

helemaal meeoneens

6,7%

mee eens

38%

27,1%

Het betalingsgedrag van klanten is verslechterd in de afgelopen drie jaar

meeoneens

7,3%

neutraal

20,9%

22,8% MOEST AFGELOPEN JAAR EEN INCASSOBUREAU INSCHAKELEN

Hoe vaak heeft u in 2005 een incassobureau moeten inschakelen?

Dat het betalingsgedrag is verslechterd,daarover zijn de meningen verdeeld.Ongeveer een derde is het met die stel-ling eens. Maar ruim een kwart vindtdat de betaalmoraal niet is verslechterd.Toch zakt Nederland langzaam op delijst van trouwe betalers.Zo’n 48 procent hanteert een betalings-termijn van 14 dagen, eenzelfde groepeen termijn van 30 dagen. Een kleindeel geeft zijn debiteuren meer dan 30dagen de tijd om te betalen. Van allefacturen wordt ongeveer een kwart telaat betaald. Bij 12 procent van alle fac-turen wordt een herinnering gestuurd,bij ongeveer 5 procent ook nog een aan-maning. Dat klinkt weinig, maar tochheeft bijna een kwart van de onder-vraagden één of meerdere keren eenincassobureau moeten inschakelen.

Het afdekken van debiteurenrisico’sdoen ondernemers maar mondjes-maat, zo blijkt. Amper 4 procent heefteen kredietverzekering afgesloten. Degroep die zijn debiteuren heeft verpandaan een factormaatschappij is wat gro-ter, namelijk 13 procent. In totaal heeftdus 83 procent van de ondernemerszijn debiteurenrisico niet afgedekt. On-danks het feit dat veel faillissementenhet gevolg zijn van niet-betalende debi-teuren, dragen ondernemers dus zelfhet risico voor hun vorderingen. Ook het afdekken van andere risico’sdie de liquiditeitspositie in gevaarbrengt, gebeurt zelden. Ruim 3 procentdekt zich in tegen valutarisico’s. Daar-naast verzekert 2,4 procent zich tegentoekomstige renteschommelingen. Almet al loopt het overgrote deel van de

11

Eén op detwaalf onder-nemers heeftgeen idee water wekelijksaan geld bin-nenkomt ofuitgaat

kelijks zo’n begroting. Positief is ookdat tweederde van alle ondervraagdenzijn liquiditeitspositie zeer actief bij-houdt; nog eens 20 procent geeft aanregelmatig in de boeken te kijken. Ietsmeer dan 3 procent heeft géén goedzicht op de liquiditeitspositie. Vanuit bedrijfseconomisch oogpunt ishet verstandig om na te denken over debetalingsstructuur: de verschillendebankrekeningen en de samenhangdaartussen. Het is beter om alles bijéén bank onder te brengen dan bijmeerdere. Daarmee ontstaat niet alleenmeer overzicht, ook kan beter onder-handeld worden over de voorwaardenen verbetert doorgaans de relatie metde accountmanager van de bank. Ook een wirwar aan spaarrekeningenis vaak contraproductief. Eén direct op-

neembare spaarrekening en één reke-ning voor de langere termijn zijn veel-al voldoende. Bijna driekwart van deondernemers geeft aan daarover nognooit gesproken te hebben. Mogelijk isde samenhang van de rekeningen daar-door niet optimaal. Wie zich wel laatadviseren, laat dat meestal doen doorde accountant.

Risico’s zelden afgedekt

Ongeveer 60 procent van de onderne-mers heeft één bank, een derde bank-iert bij twee banken en een kleine achtprocent heeft drie of meer bankenwaarmee hij zaken doet. Die laatstegroep doet er goed aan te gaan shoppenbij diverse banken om alles tegen gun-stige voorwaarden bij één bank onderte brengen.

10


CASHMANAGEMENT

Zes op de tienondernemersbankiert bijéén bank

8,1% HEEFT GEEN INZICHT IN WAT HIJ AAN GELD BINNEN KRIJGT

helemaal mee eens

helemaalmee oneens2,6%

mee eens

51,1%

32,6%

8,9% WEET NIET WAT HIJ WEKELIJKS UITGEEFT

Ik heb goed inzicht in wat ik wekelijks aangeld binnen krijg

Ik heb goed inzicht in wat ik wekelijks aangeld uitgeef

mee oneens

5,5%neutraal8,1%

helemaal mee eens

helemaalmee oneens2,8%

mee eens

43,4%

40,1%

mee oneens

5,9%neutraal7,9%

Nooit

4 keer of vaker

3 of 3 keer

1 keer11,2%

8,3%

3,3%

30 dagen

Langer dan 45 dagen

45 dagen

14 dagen

48,7%

48%

2,1%

1,2%

77,2%

48% WIL ZIJN GELD BINNEN 14 DAGENHEBBEN

Welke betalingstermijn hanteert u voor uw klanten?

19,5% BETAALT ZO SNEL MOGELIJK

Binnen welke termijn betaalt u zelf uw zakelijke rekeningen?

echter te wensen over. Ongeveer 40procent geeft aan overtollige gelden ‘ge-woon’ op de rekening-courant te latenstaan en daarover geen rente te ontvan-gen. Ook het kostenbewustzijn kanbeter. Zo’n 60 procent heeft nog nooitmet zijn bank onderhandeld over debankkosten; mogelijk uit onwetend-heid. Ruim de helft heeft zich nooit ge-oriënteerd bij een andere bank om tekijken of daar de voorwaarden beterzijn. En dat terwijl oriënteren vaak lonend is, ook voor kleinere bedrijven.

13

ondernemers – bewust of onbewust –grote liquiditeitsrisico’s.

Overtollig geld rendeert onvoldoende

Eén van de kernactiviteiten van cash-management is het slim schuiven metgeld. Ongeveer 40 procent maaktmaandelijks of vaker geld over van derekening-courant naar de spaarreke-ning. Een kleine 30 procent doet ditechter minder dan één keer per maanden de overige 30 procent doet zit zelfshelemaal niet, al kan dit voorkomenomdat er geen overtollig saldo is. De in-druk die ontstaat is dat 60 procent nieterg actief is met het overboeken vangeld naar een spaarrekening, depositoof beleggingsrekening. Veelzeggend isdat 36,8 procent overtollige gelden ‘ge-woon’ op de rekening-courant laat staanen dus geen rente ontvangt over dit

geld. Hier laten ondernemers dus dui-delijk inkomsten liggen.Hetzelfde geldt voor het verrichten vanbetalingen aan leveranciers. Zo’n 20procent van de ondernemers betaaltzijn leveranciers zo snel mogelijk; nogeens 22 procent binnen 14 dagen. Datklinkt heel nobel, maar is uit oogpuntvan cashmanagement niet verstandig –tenzij betalingskorting is overeengeko-men.

Ondernemer is te laks

Het grootste deel van de ondernemersheeft goed zicht op de financiën bin-nen het bedrijf. Ze weten hoeveel gelder wekelijks binnenkomt en uitgaat.Ruim de helft maakt regelmatig een liquiditeitsbegroting om dit inzicht teverbeteren. Het vertalen van deze gege-vens naar goed cashmanagement laat

12


CASHMANAGEMENT

83 procentvan de onder-nemers heeftzijn debiteu-renrisico nietafgedekt

55,6% MAAKT MAANDELIJKS EEN LIQUIDITEITSBEGROTING

maandelijks

minder vaakdan jaarlijks dagelijks

0,9%6,5%

14,9%

jaarlijks

wekelijks

55,6%

22%

Hoe vaak maakt u een liquiditeits-begroting?

6% STUURT MINDER DAN 10 FACTUREN PER JAAR

meer dan 100

1-10

6%

19,7%

1-100

11-30

44%

30,2%

Hoeveel facturen stuurt u per jaar?

Een accountant

Mijn Zakenpartner

Mijn bank

Iemand anders

71%

12,3%

11,6%

4,5%

Niemand0,6%

Binnen 30 dagen

Langer dan 30 dagen

Zo snel mogelijk

Binnen 14 dagen22,1%

19,5%

10,4%

48%

11,6% LAAT ZICH ADVISEREN DOOREEN BANK

Door wie laat u zich adviseren over uw betalingsstructuur?

26,3% DOET DE ADMINISTRATIE ZELF

Wie doet de financiële administratie van uw onderneming?

Een combinatie van onderstaande

Daar heb ik personeelof een afdeling voor

Dat heb ik uitbesteed

Ik doe alles zelf26,3%

18,3%

9,8%

45,6%

Cashmanagementvoor dummiesSpeciaal iemand in dienst nemen voor cash-management, is voor kleinere bedrijven niet rendabel.Dat wil niet zeggen dat het managen van uw geldstromen niets kan opleveren. Integendeel.

eenvoudige hulpmiddelen en met een

uurtje per week boekt u al goede re-

sultaten. Enerzijds kan cashmanage-ment leiden tot een besparing op dekosten, anderzijds tot een hoger rende-

Moeilijk of tijdrovend hoeft het niet te zijn. Met


CASH VOOR DUMMIES

VOORDELEN VAN CASHMANAGEMENT1. Voldoende liquiditeit op het juiste moment. Op mo-

menten dat u geld nodig heeft - bijvoorbeeld voor het

doen van een investering of voor het betalen van een for-

se belastingaanslag - dan heeft u het ook. Dankzij de

planningen die u heeft gemaakt en de eventuele acties die

u vervolgens heeft ondernomen. Het geld staat niet ‘vast’

op een deposito waar u alleen bij kunt na het betalen van

een boete. Anderzijds: als u het geld even niet nodig heeft,

staat het zoveel mogelijk geparkeerd op rentegevende re-

keningen. Dankzij cashmanagement.

2. Het minimaliseren van de transactiekosten. Een

goede cashmanager kijkt kritisch naar de kosten van het

betalingsverkeer en onderhandelt daarover met zijn bank.

Ook het slim inzetten van incassomethoden kan kosten-

besparingen opleveren.

3. Het minimaliseren van de rentekosten. Op de ene re-

kening rood staan en op de andere geld over hebben; het

is een dure grap. Het simpelweg overhevelen van bedra-

gen is vaak al voldoende om op rentekosten te besparen.

Ook het kiezen voor de juiste kredietvorm pakt gunstig uit

voor de rentelasten.

4. Het maximaliseren van renteopbrengsten. Geld op de

rekening-courant laten staan levert zelden iets op. Maar

waar haal je wel het beste rendement? De cashmanager

weet het antwoord.

5. Het onderhouden van relaties met financiële part-

ners. De cashmanager staat er gelukkig niet alleen voor.

Goede contacten met de bank, accountant of fiscalist zijn

nuttig voor het krijgen van goede adviezen.

uw geldstromen, om daarmee een

hoger rendement te halen. Dat klinktvanzelfsprekend, maar dat is het niet.Want weet u precies hoeveel geld uheeft uitstaan op uw zakelijke rekenin-gen? Weet u hoe snel uw debiteurenbetalen? Weet u hoeveel kosten uwbank in rekening brengt voor het beta-lingsverkeer? En heeft u weleens hetgevoel voor bankier te spelen voor uwafnemers? Het zijn simpele vragen,maar ze verdienen wel een serieus ant-woord. Tenminste, als u streeft naar hetmaximale rendement op het geld waaru zo hard voor heeft gewerkt. En als on-dernemer wilt u dat, toch?Natuurlijk, veel ondernemers zijn drukmet hun zaken. Het winnen van nieu-we klanten is veel belangrijker dan eenmiddag boven de cijfers hangen. Enzo’n vaart zal het toch niet lopen metdie kasstromen? Daar kunt u zich invergissen. Met simpele ingrepen isvaak al snel resultaat te behalen. Nietvoor elk bedrijf zullen de verdiensteneven spectaculair zijn, maar dat er geldte verdienen valt, is vrijwel zeker. Het isin ieder geval verstandig om de moge-lijkheden serieus te onderzoeken. Ver-diep u in de materie, praat er over metuw accountant of met de accountmana-ger van uw bank. Als de voordelengroot zijn, dan zult u spijt hebben dat uniet eerder met cashmanagement bentbegonnen.

ment op uw geld. In dit boekje latenwe zien hoe u cashmanagement vormkunt geven in uw bedrijf. Dat gaat indrie stappen:

• Het inrichten van de banken- en rekeningenstructuur

• Het optimaliseren van het betalingsverkeer

• Het zo slim mogelijk omgaan meoverschotten en tekorten

Deze onderwerpen komen in de vol-gende hoofdstukken aan de orde, com-pleet met rekenvoorbeelden en casesuit de praktijk. In dit hoofdstuk diepen we het onder-werp cashmanagement eerst wat ver-der uit, zodat uw eerste vragen zijnbeantwoord, u wat meer feeling krijgtmet het onderwerp en de belangrijkstebegrippen helder zijn. Zie het als basisom succesvol met cashmanagementaan de slag te gaan.

16 17

Snelle groeiersVoor ieder bedrijf iscashmanagement aan tebevelen, maar voor snellegroeiers geldt dat in ster-kere mate. In tegenstel-ling tot volgroeide, rela-tief stabiele bedrijvenhebben zij vaak minder temaken met vaste patro-nen van inkomsten enuitgaven. Ook is hun fi-nanciële administratievaak nog minder geper-fectioneerd. Daarmee isde kans op onverwachteverrassingen groter.Cashmanagement kanhelpen om dergelijke on-zekerheden te reduceren.


CASH VOOR DUMMIES

Wat is cashmanagement?Cashmanagement is niets anders dan het optimaal beheren van

geldstromenbeheer. Bij saldobeheerstaat het maximaliseren van ontvangenrente en het minimaliseren van betaal-de rente centraal. Ook het slim inzettenvan kredieten speelt hier een belangrij-ke rol. Het – theoretische – doel vansaldobeheer is het bereiken van het op-timale saldo, de zogeheten valutairenulpositie. Dat wil zeggen dat u aan heteinde van de dag nul euro op uw reke-ning-courant heeft staan, die levert namelijk geen rente op. Al het geld datu over heeft staat dan op een hoog ren-tende rekening. Eén troost heeft u alvast: zelfs de meest professioneletreasurer krijgt dat niet voor elkaar. Netals ondernemen is ook cashmanage-ment met de nodige onzekerheden om-geven, denk aan het betaalmoment vanuw afnemers.Bij geldstromenbeheer gaat het om hetvoorspellen van kasstromen en hetbeïnvloeden ervan. Denk aan het opstel-len van een cash forecast, het afdekkenvan risico’s en het stroomlijnen van uwbetalingen. Sommige banken biedenspeciale cashmanagementsoftware aan,vaak gecombineerd met een telebankap-plicatie, waardoor het beheren van degeldstromen een stuk eenvoudigerwordt. Ook diverse softwarebedrijvenbieden kant-en-klare cashmanagement-pakketten aan.

De taken van de cashmanagerDe cashmanager heeft twee belangrijke taken: saldobeheer en

Weet u hoeveel kosten uw bank in rekening brengt voorhet betalingsverkeer?

interesse in financiën of u de rol van

cashmanager zelf oppakt of niet. Wievertrouwt op zijn boekhouder of finan-ciële afdeling kan wekelijks om eenA4’tje vragen met de belangrijkste ken-getallen om vervolgens – het hoeftmaar een kwartiertje te duren – de financiële zaken door te spreken en debenodigde acties te ondernemen.Wie zelf zijn financiën beheert, doet erverstandig aan een vast moment in deweek in te ruimen, bijvoorbeeld bij hetverrichten van de betalingen of een vastmoment op de vrijdagochtend.Cashmanagement hoeft niet per se veeltijd te kosten; het vergt wel discipline.Hoe serieuzer u de zaken aanpakt, hoehoger de voordelen zullen zijn. Eens inde twee maanden een vluchtige blik opde cijfers werpen is echt niet voldoende.

De rol van uw bank

Een goede bank is een bank die pro-actief te werk gaat, die zelf met adviezen komt, die zelf begint overcashmanagement. Liefst met een ac-countmanager, waar u altijd recht-streeks contact mee kunt opnemen. Zomooi zit de wereld niet altijd in elkaar.Niet iedere accountmanager is name-lijk even happig om zelf met voorstel-len te komen, het kan immers leidentot minder rente- en transactie-inkom-sten. Als u geluk heeft, ontvangt u indat geval een goed voorstel van eenconcurrerende bank. En als u een slim-me ondernemer bent, dan wacht u dat

18 19


CASH VOOR DUMMIES

Wie doet wat?Het hangt helemaal van de grootte van uw bedrijf af én van uw

Hoe serieuzer u de zaken aanpakt, hoehoger de voordelenzullen zijn.

niet eens af. Dan trekt u zelf aan de bel,bij uw eigen bank en bij één of meerde-re concurrenten. Een goede afwegingmaken tussen de verschillende bankenloont namelijk, maar daarover latermeer.

van onze klanten binnen dertig dagen

betaalt, dus daar kunnen we rekening

mee houden. Verder weten we welke cre-

diteuren we moeten betalen, dat er vaste

betalingen zijn als salarissen. Zo kunnen

we eenvoudig zien of we binnen ons kre-

dietlimiet blijven. En als blijkt dat we tij-

delijk krap komen te zitten, dan gaan we

overleggen met de bank.” Een duidelijke

liquiditeitsprognose op één A4’tje is ook

bij de bank heel wat waard. “De bank

kan door een orderoverzicht in een oog-

opslag zien wat er nog in de pijplijn zit.

Dat scheelt veel discussie.”

De invoering van het nieuwe systeem

heeft misschien veel energie gekost,

maar bespaart het bedrijf nu veel gedoe.

Neem bijvoorbeeld een inkoopfactuur:

onmogelijk dat die bij Dujardin ergens

blijft liggen zonder dat iemand er erg in

heeft. Zodra een factuur binnen is, wordt

deze gescand en via een workflow digi-

taal verstuurd naar degene die verant-

woordelijk is voor de afhandeling ervan.

In het systeem is te zien welke facturen

nog niet betaald zijn en wie deze in be-

handeling heeft. Ook de verkoopfacturen

worden nauwlettend in de gaten gehou-

den: voor het aanmanen van debiteuren

heeft Dujardin Brandkasten een over-

zichtelijke procesbeschrijving opgesteld.

Zo duidelijk zelfs, dat er nagenoeg geen

discussies gevoerd hoeven te worden

met de klanten. Ook dat scheelt tijd en

moeite. Vorig jaar heeft Dujardin geen

enkele keer een incassobureau hoeven in

te schakelen.

21

Het overzicht houden

op wat er gebeurt met

de geldstromen hoeft

niet moeilijk te zijn.

Misschien kost het de

nodige moeite om het

computersysteem zo

in te richten dat je

wekelijks of dagelijks

kunt zien wat de stand

van zaken is, maar

dan heb je ook wat.

Die moeite nam Chris

de Groot toen hij zes

jaar geleden Dujardin

Brandkasten in Leer-

dam overnam.

20


‘90 procent van onze klanten betaaltbinnen dertig dagen’

Het bedrijf, gespecialiseerd in de levering

van brandkasten en kluizen, had tot die

tijd nog geen intern netwerk. De mede-

werkers werkten op stand alone compu-

ters met verouderde programma’s. Cij-

fers voor een liquiditeitsprognose wer-

den op papier aangeleverd, waarna er

handmatig een overzicht van werd ge-

maakt, dat alleen door de eigenaar beke-

ken kon worden. Een werkwijze die voor

de betrokkenen misschien wel helder

was, maar voor de nieuwe eigenaar De

Groot niet. Samen met het hoofd Admi-

nistratie & Automatisering Rick Keiman

werd gekozen voor een compleet nieuw

computersysteem, met koppelingen

naar allerlei toepassingen waarmee de

gegevens verwerkt kunnen worden.

Nu rolt er iedere week met een druk op

de knop een liquiditeitsprognose voor

het komende kwartaal uit de printer, is

in één oogopslag te zien welke open-

staande posten er zijn en kunnen de

huidige cijfers gemakkelijk vergeleken

worden met die van vorig jaar of met de

begroting. Essentieel voor een goede be-

drijfsvoering, vindt directeur De Groot.

“Zo komen we niet voor verrassingen te

staan.”

Iedere week spreken De Groot en Keiman

de financiën van het bedrijf door. Aan de

hand van overzichten met gefactureerde

bedragen, openstaande posten, betaalde

facturen en een liquiditeitsprognose

voor het komende half jaar, weet De

Groot precies wat er moet gebeuren. “We

weten uit ervaring dat negentig procent

Naam Chris de Groot

Bedrijf Dujardin

Brandkasten

Eigenaar Sinds 6 jaar

Belangrijk Nieuw

computersysteem

Cashmanagement

Het is onmogelijk dat

een factuur blijft liggen.

In het systeem is direct

te zien welke facturen

nog niet betaald zijn en

wie deze in behandeling

heeft.

22 23


OPZETTEN BETAALSTRUCTUUR

OpzettenbetaalstructuurVeel ondernemers creëren in de loop der jaren eenwirwar aan bankrekeningen. Een rekening-courantbij bank X, een andere rekening-courant bij bank Yen een krediet bij bank Z. Het is begrijpelijk hoehet zo gekomen is, maar handig en efficiënt is hetniet.

het aanhouden van meerdere reke-

ningen bij verschillende banken. Als ualles bij één bank onderbrengt, zijnvaak betere voorwaarden af te dwingen.Banken zien u graag komen en zijn

Het kiezen van één huisbank is vaak verstandiger dan

allemaal in rekening worden ge-

bracht. Het is niet mals. Eenmalige entreekosten, maandelijkse kosten,kosten per batch, kosten voor kasstor-tingen en kasopnames, girale over-schrijvingen en bijschrijvingen, pin- enchiptransacties, de bankpas en de cre-ditcard en voor de rekeningafschriften.Populair gezegd: daar word je niet vro-lijk van. Gelukkig staat erbij dat het om‘adviestarieven’ gaat. Dan weet de wak-kere ondernemer genoeg. Iedere maand of ieder kwartaal brengtuw bank de verschillende kosten bij uin rekening, vaak gespecificeerd. Hetbedrag wordt automatisch afgeschre-ven, en daarom heeft u misschien nognooit de moeite genomen om die kos-ten nader te bestuderen. Welke kostenspringen eruit? Gaat het om significan-te bedragen?Niet over alle kosten is even makkelijkte onderhandelen. Om de kosten perautomatische incasso te drukken bij-voorbeeld, moet u een grote speler zijnmet een paar miljoen transacties perjaar. Een groot energiebedrijf kan hettarief terugbrengen van 8 naar 7 of 7,5cent. Voor u is dat niet mogelijk.Wel is winst te behalen op de stortings-kosten van contant geld. Vaak betaalt udaarvoor enkele euro’s vaste kostenplus een variabel bedrag, bijvoorbeeld0,1 procent van het gestorte bedrag of 2cent per ingeleverd bankbiljet. Als u de

graag bereid wat terug te doen als u allerekeningen bij hen onderbrengt. Over-stappen levert dus geld op. Een bijkomend voordeel is dat u nogmaar één applicatie nodig heeft voor in-ternetbankieren en niet steeds op ver-schillende systemen hoeft in te loggen.Daardoor heeft u ook nog eens snelleren beter inzicht in uw financiële situa-tie.De keuze van een bank wordt door veelverschillende factoren bepaald. Tevre-denheid over de service kan een redenzijn, het hebben van goede persoonlij-ke contacten of simpelweg omdat hethistorisch zo gegroeid is. Hoe dan ook,het is altijd verstandig om te onderhan-delen over de voorwaarden en tarieven,zelfs als u weet dat u bij uw huidigebank wilt blijven. Een offerte van eenandere bank is een prima drukmiddelom met uw accountmanager eens overde tarieven te delibereren.

biljetten netjes gebundeld, ‘gekopt’ englad gestreken inlevert, is uw bank vaakbereid om de variabele kosten te latenvervallen. Voor een detaillist die weke-lijks 5000 euro stort, levert dat een be-sparing op van 5 euro. En dat is opjaarbasis toch weer 250 euro.

24 25



Tarieven betalingsverkeerSurf eens naar de website van uw bank en zie wat voor kosten er

Valuteringsdagen

Valuteringsdagen zijn de dagen dat hetgeld onderweg is: als het al is afge-schreven van de rekening van de beta-ler en nog niet is bijgeschreven op derekening van de ontvanger. Sommigebanken maken gebruik van valute-ringsdagen om hun kosten voor het be-talingsverkeer af te dekken. De regelsverschillen per bank. Vaak wordt eenbetaling een dag eerder valutair van derekening afgeschreven en een bijboe-king pas een dag later bijgeschreven.Voor boekingen naar ‘eigen rekenin-gen’ gelden meestal geen valuteringsda-gen.Als u met grote bedragen ‘schuift’, kun-nen valuteringsdagen vervelende con-sequenties hebben. Stel dat u opwoensdag 50.000 euro ontvangt vaneen debiteur en dit bedrag direct door-stort naar een crediteur. Het ontvangenbedrag wordt pas op donderdag valutairbijgeschreven op uw rekening-courant(woensdag +1 dag) en het betaalde be-drag al op dinsdag (woensdag -1 dag)afgeschreven. Zo kan het gebeuren datu volgens de boekdatum keurig eensaldo heeft van nul, maar dat u valutairgezien een tekort heeft van 50.000euro gedurende twee dagen. ‘Valutairrood staan’ heet dat. Tegen een rente

van 4 procent kost dat grapje u ruim 11euro.Wie veel met grote betalingen te makenheeft, maar die in de regel kleiner zijndan 225.000 euro, doet er verstandigaan het onderwerp valuteringsdagenaan te kaarten bij zijn accountmanager.Als u een goede klant bent, is het kwijt-schelden van valuteringsdagen primabespreekbaar.

Zorg dat u geen nummer bentMinstens zo belangrijk alsde voorwaarden en tarie-ven van uw bank, is het alof niet hebben van eenaccountmanager. Bij deene bank bent u een‘nummer’ en mag u een0900-nummer bellen alsu een vraag heeft. Bij de

andere bank heeft u eenaccountmanager, die u altijd op zijn 06-nummerkunt bellen en die betrok-ken is bij uw bedrijf. Uitonderhandelen tot hetlaatste cijfer achter dekomma is leuk, maar tarieven alleen zijn nietzaligmakend.

Aparte giro niet meer nodigVroeger was een apartegirorekening nodig omsnel betalingen te kunnenverrichten naar een ande-re girorekening; vanafeen gewone bankrekeningduurde dat langer. Die tijden zijn voorbij. Doorde banken en de Post-bank zijn enkele jaren ge-leden afspraken gemaaktover het onderlinge beta-lingsverkeer, wat heeftgeleid tot aanpassingenin de zogeheten clearing-en vereveningsprocedu-res. Daardoor wordentransacties van banknaar giro en andersomvoortaan even snel ver-werkt als van giro naargiro. Als u kiest voor éénhuisbank (niet zijnde dePostbank) is het aanhou-den van een aparte giro-rekening daarom nietmeer nodig.

BETAAL SALARISSEN NIET OP VRIJDAGHet is beter de salarissen niet op vrijdag te betalen. Betalingen

op vrijdag worden vanwege het weekend pas op maandag door

Interpay bijgeschreven op de rekening van de bank van de

begunstigde. Als de bank van uw werknemer valuteringsdagen

rekent, is het bedrag pas op dinsdag (maandag + 1 dag) daad-

werkelijk op zijn of haar rekening bijgeschreven, terwijl het al

op donderdag (vrijdag – 1 valuteringsdag) van uw rekening

wordt afgeschreven. Betaalt u op donderdag, dan heeft uw

medewerker zijn salaris op zaterdag valutair bijgeschreven en

komt hij niet voor verrassingen te staan bij de pinautomaat

van de supermarkt.

Als u met grote bedragen schuift,kunnen valuteringsdagen vervelendeconsequenties hebben

26 27



Rente op rekening-courant

Op het saldo op de rekening-courantwordt zelden rente betaald door eenbank. Althans, volgens de standaardvoorwaarden. Maar ook hier zit onder-handelingsruimte. De oplossing lijkteenvoudig: zorg ervoor dat er niet veelgeld op de rekening-courant staat. Veelbedrijven ontkomen daar echter nietaan, simpelweg vanwege de hoge om-loopsnelheid van hun producten.Neem een tankstation, waar dagelijkshonderden pinbetalingen worden ver-richt. Dat geld wordt bijgeschreven opde rekening, maar een dag later wordteen groot deel alweer afgeschrevenrichting oliemaatschappij omdat debrandstofvoorraden zijn aangevuld. Zozijn er steeds korte periodes waarin eenaanzienlijk bedrag op de lopende reke-ning staat, zonder dat het makkelijknaar een spaarrekening of deposito kanworden overgeboekt. Als het saldo op de rekening-courantgemiddeld hoger ligt dan zo’n 30.000euro, moet het mogelijk zijn met uwbank - of anders wel met een concurre-rende bank - afspraken te maken overeen rentevergoeding over dit saldo. Eenvergoeding van 1,5 tot 2 procent is daar-bij haalbaar. Bij een gemiddeld saldovan 30.000 euro (soms staat er 10.000euro op de rekening, dan weer 50.000)gaat het dan om extra rente-inkomstenvan 450 tot 600 euro op jaarbasis.

Hogere rente op spaarrekeningen

Natuurlijk, u kunt zoeken op internetnaar de hoogste spaarrente of de hoog-ste rente op een deposito. Maar recht-streeks onderhandelen met uw bankkan meer opleveren. Hoe meer geld uheeft, des te beter uw onderhandelings-positie is. Een ondernemer met een tegoed van50.000 euro zal vaak genoegen moetennemen met de standaardvoorwaarden.Heeft u een paar ton op uw rekeningstaan, dan is het raadzaam om te gaanpraten. Heeft u meer dan een miljoeneuro, dan moet u sowieso geen genoe-gen nemen met de standaardtarieven.Banken zullen u met open armen ont-vangen.

Betere kredietvoorwaarden

De voorwaarden waartegen een kredietwordt verstrekt hangen van een aantalzaken af. Primair worden ze bepaalddoor het risico dat de bank met het ver-strekte krediet loopt. Daarnaast spelenconcurrentieverhoudingen een rol enhet commerciële belang dat een bankaan de relatie met zijn cliënt hecht.Voor een krediet betaalt u vaak diversevergoedingen. Sowieso betaalt u debe-trente over het deel van het krediet datu daadwerkelijk heeft opgenomen; overhet bedrag dat u rood staat dus. Verderbetaalt u kredietprovisie voor de hoog-te van het overeengekomen krediet (ofover de feitelijk hoogste debetstand ineen bepaalde periode) en overschrij-dingsprovisie voor het bedrag dat u bo-venop het krediet heeft opgenomen.Ook kan omzetprovisie (kosten per

WIRWAR AAN SPAARREKENINGENOndernemer Sonja Prins heeft goed geboerd de afgelo-

pen jaren. Regelmatig zette ze geld opzij. Ze was slim,

dacht ze. Ze bekeek op internet waar de hoogste rente

te behalen was, opende een rekening en boekte haar

geld over. Zo heeft ze drie spaarrekeningen bij evenzo-

veel banken met de volgende tegoeden:

• 100.000 euro tegen 2,6% rente



Op deze manier ontvangt Prins jaarlijks 5825 euro aan

rente. Op een dag wordt ze gebeld door de

accountmanager van haar huisbank, die haar voorstelt

alle saldi over te boeken naar één nieuwe spaarreke-

ning. Prins vindt het prima, maar wil er natuurlijk wel

wat voor terugzien. De accountmanager doet niet kin-

derachtig en stelt een rentepercentage voor van 2,8%;

hoger dan het hoogste percentage dat zij nu ontvangt.

Daarnaast komen ze overeen 100.000 euro van het

spaartegoed apart te zetten op een deposito met een

looptijd van een jaar, tegen een rente van 3,0%.

Prins gaat akkoord. Ze is verlost van haar drie rekenin-

gen en ontvangt in plaats van 5825 voortaan 6500

euro rente per jaar. Dat is snel verdiend, die 675 euro.

Bovendien staat alles nu op één rekening, en dat is wel

zo overzichtelijk.

Meer dan 225.000 euroBanken hebben onderlingafgesproken dat bij be-dragen boven de 225.000euro geen valuteringsda-gen worden gehanteerd.Niet iedere bank geeftdeze vrijstelling auto-matisch door aan zijncliënten. Wees er daaromalert op dat u bij derge-lijke bedragen niet enkelerentedagen misloopt.

transactie) in rekening worden ge-bracht. Al deze kosten bieden tal vanaanknopingspunten om over te onder-handelen. Meer over kredieten leest uin hoofdstuk 5.

Hoe meer geld u heeft, des te beter uw onderhandelingspositie met de bank is

De ondernemer die nog met de hand ingevulde acceptgiro’sgebruikt, moet zich goed achter de oren krabben

21 miljoen bankrekeningenNederland telt ongeveer21 miljoen banken giro-rekeningen. Alle bankensamen verwerken viadeze rekeningen ongeveer4 miljard binnen- en bui-tenlandse overboekingenper jaar. Iedere bank gebruikt zijn eigen methodes om deze kos-ten te dekken. Vaak doenze dat door geen rente-vergoeding te verstrekkenop het positieve sado opde rekening-courant,door kosten per trans-actie te berekenen of doorhet hanteren van valute-ringsdagen.

Het ultieme doel van cashmanagement is de rekening-courant steeds op nul te laten uitkomen

28 29



u nog niet klaar met besparen. Doorhet zo slim mogelijk inrichten van uwbetalingsverkeer kunt u nog meer voor-delen behalen.De ondernemer die nog gebruikmaaktvan overschrijvingskaarten en met dehand ingevulde acceptgiro’s moet zicheens goed achter de oren krabben.Deze conventionele betaalmiddelenkosten al gauw 1 euro per overboeking.En dat terwijl een acceptgiro die u over-maakt via uw internetbankierpakketslechts een paar cent kost. Ook binnenhet telebankieren zijn besparingen mo-gelijk. Bij overboekingen worden vaakvaste en variabele kosten in rekeninggebracht: een paar cent per transactieen een paar euro per batch (betaalron-de). Door overboekingen te clusteren,bespaart u op de batchkosten. Stel, u verricht twee keer per week een betaal-ronde en weet dit terug te brengen tottwee keer per maand. Dat zijn 24 bat-ches in plaats van 104, een verschil van80 dus. Uitgaande van een tarief van 2euro per batch, bespaart u zo 160 euro. Niet alleen met het betalen van bedra-gen, ook met het ontvangen ervan zijnkosten te besparen. De duurste vormvan incasseren is de ‘bijlagerijke’ ac-ceptgiro, hiervoor betaalt u zo’n 36 centper stuk. Bijlageloze acceptgiro’s zijngoedkoper, ongeveer 20 cent, en een re-guliere bijschrijving kost zo’n 14 cent.De goedkoopste manier om bedragen

Beperk de kostenNu u heeft onderhandeld over de tarieven en voorwaarden, bent

brengsten te maximaliseren, gegeven

de overeengekomen tarieven en voor-

waarden. Wat in de praktijk veel voor-komt is rente-mismatching. In datgeval zijn bankrekeningen onderlingniet goed op elkaar afgestemd. Hierbijzijn twee situaties denkbaar:

1 U staat rood op de rekening-courant(tegen een hoge rente) en heeft tege-lijkertijd een positief saldo op eenandere betaalrekening of op eenspaarrekening;

2 U heeft een positief saldo op de re-kening-courant waarover u geenrente ontvangt. Door saldi te com-penseren kan makkelijk geld wor-den bespaard, zoals het voorbeeldvan ondernemer Van der Wiel (ziekader) laat zien.

Zoals u ziet, is vaak op eenvoudige ma-nier geld te verdienen, zonder dat hetveel moeite kost. De besparingen zijnniet altijd even spectaculair, maar waar-om zou u het voordeel laten liggen?

Maximaliseer de opbrengstenNaast de besparing op de kosten is het ook mogelijk om de op-

te ontvangen is via automatische incas-so. Het zal niet voor iedere onderne-mer zijn weggelegd, maar het is met 8cent per ontvangen bedrag wel de voor-deligste manier. De automatische in-casso is daarmee het ideale instrument.Het is niet alleen voordelig, het zorgtook nog eens voor snelle betalingendoor uw afnemers.

De belangrijkste regels op een rij:

• Kies voor één bank, en werk zoveelmogelijk met één ‘pot’ met geld

• Onderhandel met uw bank over detarieven en voorwaarden

• Bespaar op uw bankkosten door be-talingen te clusteren en ontvangstente stroomlijnen

• Voorkom rente-mismatching doorsaldi tussen rekeningen te compen-seren

Zoals eerder aangegeven is het ultiemedoel van cashmanagement om de reke-ning-courant steeds op nul te laten uit-komen, om zodoende het maximalerendement te behalen. Die exacte nul-positie is een utopie, maar door te plan-nen kunt u een heel eind komen.

Rood staan verstandig?Soms is het verstandigom mismatching te latenvoortbestaan. Bij eenspaarrekening geldt vaakeen bonusrente, diewordt uitgekeerd over hetlaagste saldo in een bepaalde periode, bijvoor-beeld een kwartaal. Methet overhevelen van geldvan de spaarrekeningnaar de rekening-courantom een tekort op te vullen, kunt u daardoorbonusrente laten liggen.Het kan voordeliger zijnom rente te betalen opeen tijdelijk tekort op derekening-courant.

ROOD STAANOndernemer Henk van der Wiel kijkt

niet zo nauw. Regelmatig staat hij

rood op zijn rekening-courant, zeker

als hij net zijn facturen heeft betaald.

Gedurende dertig dagen per jaar is

zijn saldo 20.000 euro negatief. On-

dertussen heeft hij op z’n

girorekening, die een wat slapend

bestaan leidt, 50.000 euro staan,

waar hij nauwelijks naar omkijkt. Met

het aanvullen van zijn tekort zou Van

der Wiel makkelijk geld besparen; te-

gen 4% rente is dat ruim 130 euro

per jaar. Als hij zijn girorekening op-

heft en de resterende 30.000 euro

overboekt naar een spaarrekening,

verdient hij daar tegen 2,5% ook nog

eens 750 euro mee.

1 maands EuriborDe Euribor (Euro Inter-bank Offered Rate) is derente die de ene bank aande andere bank doorbere-kent voor leningen vaneen bepaalde looptijd.Het 1 maands Euriborrentetarief dient onderandere als basis voor decreditrente die bankenverstrekken. Op het tariefwordt een afslagpercen-tage in mindering ge-bracht. Over de hoogtevan dit afslagpercentageis te onderhandelen. Bijeen 1 maands Euriborvan 2,41% en een afslag-percentage van 0,20%(‘20 punten’ in vakter-men) ontvangt u een rente van 2,21%. De 1 maands Euribor verandert dagelijks en isop de financiële pagina’svan krant en websites tevinden.

is duur geld. We doen er alles aan om

dat voorkomen. Onze accountmanagers

moet ik weleens remmen in hun enthou-

siasme, ze kunnen niet zomaar met ie-

dereen in zee gaan.”

Malipaard heeft zijn gehele debiteuren-

bestand verzekerd bij een kredietverze-

keraar. In het begin was dat veel werk,

want elke klant met een kredietlimiet

van meer dan 3000 euro moest apart

worden ingediend bij de verzekeraar,

compleet met uitgebreid dossier. “Het

vraagt om extra discipline”, zegt Mali-

paard. “Elke nieuwe klant moeten we

aanmelden, waarna de verzekeraar het

verzekerde bedrag bepaalt. Lastig is ook

dat de verzekeraar maar tot een bepaald

bedrag per klant wil verzekeren. Ik heb

bijvoorbeeld een klant met wie ik al tien

jaar prettig zakendoe. Hij heeft 100.000

euro openstaan, terwijl de kredietverze-

keraar maar tot 50.000 euro verzekert.

Wil ik geen risico lopen, dan moet ik dus

vragen aan die klant of hij zijn saldo met

50.000 wil inlopen. Dat krijg je bijna niet

voor elkaar.” Op dit moment is zo’n

3 van de 4,5 miljoen euro van de open-

staande posten verzekerd. Malipaard

zou niet zonder kredietverzekering wil-

len. “In het verleden heb ik vanwege een

faillissement twee ton teruggekregen.

Zo’n verzekering geeft een veilig gevoel.

Niet alleen mijn gezin, maar nog 38 ge-

zinnen moeten leven van dit bedrijf.”

“Het is een steekspel”,

zegt Gerrit Malipaard

over het debiteuren-

beheer binnen zijn

bedrijf. “We leveren

veel aan de groot-

handel en die zijn

gewend aan lange

betalingstermijnen.

Het is elke dag

weer een strijd om

ons geld binnen te

krijgen.”


‘We zitten er bovenop, maar de laatstejaren wordt het lastiger’

Malipaard is directeur-eigenaar van han-

delsmaatschappij MTS Euro Products BV

uit Maassluis. Het bedrijf handelt in

poetsdoeken en is op die markt – met

duizend ton poetsdoeken per maand –

één van de grootste spelers ter wereld.

Daarnaast handelt MTS in hygiënepapier

– denk aan wc-papier en keukenrollen –

zeep en luchtverfrissers. Het bedrijf mikt

dit jaar op een omzet van 24 miljoen

euro en heeft een gemiddeld debiteuren-

saldo van 4,5 miljoen euro. “We zitten er

bovenop, maar de laatste jaren wordt

het lastiger. Door de zwakke economie

zitten er meer zwakke broeders tussen

de debiteuren. De gemiddelde betaalter-

mijn is gestegen van 48 naar 55 dagen.”

Malipaard neemt geen enkel risico met

zijn debiteuren. Elke nieuwe klant licht

hij door. Hij vraagt een uittreksel aan bij

de KvK en een kredietrapport bij Dun &

Bradstreet om zo de risico’s te kunnen

inschatten. Hij gaat alleen in zee met

een nieuwe klant als deze de eerste be-

stelling vooraf betaalt. Ook voor be-

staande klanten heeft hij een duidelijk

beleid. Als de kredietlimiet is bereikt of

de betalingstermijn verstreken, kunnen

geen nieuwe bestellingen worden ge-

plaatst. Dat is automatisch geregeld in

het ordersysteem.

Malipaard heeft geleerd van het verle-

den. “We zijn ooit voor 80.000 gulden

het schip ingegaan. De eerste bestelling

werd prima betaald, de tweede ook, de

derde ook, en na de vierde namen ze de

benen. Bleek het alsnog een klap-bv, dat

Naam Gerrit Malipaard

Bedrijf MTS Euro

Products BV

Werknemers 38

Naar moment

Rekening van 80.000

gulden bleef onbetaald

Cashmanagement

Om meer zekerheid te

krijgen heeft MTS Euro

Products nu zijn gehele

debiteurenbestand

verzekerd bij een krediet-

verzekeraar

3130

GeldstromenoptimaliserenMet het onderhandelen over tarieven en eenvoudigeingrepen kunnen makkelijk kosten worden bespaard en opbrengsten gemaximaliseerd.

stromen optimaliseren. Hoe eerderhet geld de onderneming binnenkomten hoe later het er weer uitgaat, hoebeter het is. Daardoor verbetert de liqui-diteitspositie en is minder (geleend)

Als de structuur eenmaal staat, kunt u de geld-


GELDSTROMEN OPTIMALISEREN

Even nabellenDe eerste stap om betalingsproblemen tevermijden is nabellen. Informeer vriendelijk of de factuur is aan-gekomen en of deze conform afspraak is.Eventuele geschillenspoort u daarmee in eenvroeg stadium op endaarmee voorkomt u dat deze pas na het ver-strijken van de betalings-termijn aan het licht komen.

StandaardbrievenOp de website www.incassodienst.nl/voorbeeldbrieven.htmkunt u gratis standaard-brieven downloaden voorhet versturen van aan-maningen.

OMLOOPSNELHEID VAN DEBITEUREN

De gemiddelde debiteurentermijn, ook wel de omlooptijd genoemd,

is een belangrijke indicatie voor de inbaarheid van uw debiteuren.

De gemiddelde debiteurentermijn is gelijk aan het gemiddeld debi-

teurensaldo, gedeeld door de jaaromzet op rekening (incl. BTW),

vermenigvuldigd met 365 dagen.

Bij een gemiddeld debiteurensaldo van 110.000 en een jaaromzet

op rekening van 800.000 euro, bedraagt de omlooptijd 50 dagen.

Dit is de gemiddelde tijd tussen het ontstaan en het innen van de

vorderingen. Als het binnen een branche gebruikelijk is om binnen

zes weken te betalen, dan heeft een bedrijf met een omlooptijd van

bijvoorbeeld tien weken de zaken dus niet goed voor elkaar.

het verkopen van hun producten en

diensten. De klus is geklaard, de fac-tuur verstuurd en hup, door naar devolgende opdracht, zonder aandacht tebesteden aan openstaande posten. On-dertussen loopt het debiteurensaldoschrikbarend hoog op, moet meer enmeer worden voorgefinancierd en zijnde problemen al gauw niet meer teoverzien. Meer dan de helft van de fail-lissementen ontstaat door debiteuren-verliezen. Een hoge omzet draaien isbelangrijk. Maar het geld daadwerkelijkbinnenkrijgen is daarom nog veel be-langrijker.Bij het optimaliseren van de inkomen-de geldstromen staan de debiteurendan ook centraal. Hoe zorgen we er-voor dat klanten betalen, en dat ze zosnel mogelijk betalen? Het serieus nemen van het debiteuren-beheer is de eerste stap. Besteed er échtaandacht aan, zorg dat uw administra-tie op orde is en up-to-date, en maak ie-mand in het bedrijf verantwoordelijkvoor het debiteurenbeheer. Doe het erniet eventjes ‘bij’, want dat is vragenom problemen.

kapitaal nodig om de ondernemingdraaiende te houden. Er zijn verschil-lende manieren om de kasstromen teoptimaliseren. Enerzijds zit het in desfeer van debiteuren en crediteuren,anderzijds in het afdekken van risico’som vervelende verrassingen zo veelmogelijk uit te sluiten.Als de betalingsstructuur is neergezeten de kasstromen zijn geoptimaliseerd,dan is de basis gelegd om toekomstigegeldstromen te voorspellen aan dehand van een cash forecast.

34 35



Inkomende geldstromenVeel bedrijven komen in de problemen, omdat ze te druk zijn met

REKENVOORBEELD DEBITEUREN

Na jarenlang het debiteurenbeheer op z’n beloop te laten, zit

ondernemer Marcel Sporen zijn afnemers voortaan flink achter

de vodden. In plaats van na 60 dagen, betalen zijn klanten nu

gemiddeld na 35 dagen. Sporen factureert jaarlijks voor 2

miljoen euro op rekening.

In de oude situatie bedroeg de gemiddelde debiteurenstand

60 / 365 x 2.000.000 = 328.757 euro. Dit geld leent hij feitelijk

gratis uit aan zijn afnemers. Dit kost hem op zijn rekening-

courant, tegen een rente van 5%, een bedrag van 16.438 euro.

In de nieuwe situatie wordt zijn gemiddelde debiteurenstand

verlaagd naar 35 / 365 x 2.000.000 = 191.781 euro.

• Vervaldag factuur: dag 0• Eerste aanmaning/

herinnering: dag 7• Tweede aanmaning: dag 14• Laatste aanmaning: dag 21• Dossier naar advocaat/

incassobureau: dag 31• Eerste sommatie advocaat/

incassobureau: dag 34Bovenstaand schema geldt in normalegevallen. Weet u echter dat uw debiteurin financiële zorgen verkeert, bewandeldan de kortste weg: stuur meteen eenlaatste aanmaning, bij voorkeur aange-tekend. Bij een klant die altijd proble-matisch betaalt, is het raadzaam detweede aanmaning over te slaan om zohet inningsproces te bekorten.Daarnaast geldt dat bij commercieel be-langrijke klanten de procedure niet al terigide moet worden nageleefd. Een tele-foontje om de zaken te bespreken is indat geval niet onverstandig. Wel is hetzaak om telefonische afspraken altijdeven schriftelijk (of via e-mail) te beves-tigen. Hiermee voorkomt u vage be-loftes en andere vertragende acties.

mogelijk en zo laat mogelijk wil

betalen. Een cynische definitie, maareen kern van waarheid zit er zeker in.Als u niet in actie komt, komen veelvan uw debiteuren ook niet in actie. InNederland wordt een rekening gemid-deld na 40 dagen betaald; de kans isgroot dat die gemiddelde klant deeerste herinnering dan al binnen heeft.Kortom, u zult er bovenop moeten zit-ten en een actief debiteurenbeheermoeten voeren. Het versnellen van debetalingstermijn levert u heel wat op.Wacht niet te lang met het versturenvan de factuur. Elke dag dat u de fac-tuur laat liggen, komt immers bovenopde betalingstermijn die u hanteert. Isde factuur eenmaal verstuurd, dan kuntu het dit schema als leidraad aan-houden:

Actief debiteurenbeheerKent u de definitie van debiteur? Dat is iemand die zo weinig

Ludieke aanmaningAls u letterlijk gek wordtvan die ene vervelendedebiteur kunt u het ookover een andere boeggooien: humor. Opwww.slechtstebetaler.nlkunt u een oorkonde ver-sturen aan uw wanbeta-ler met als veelzeggendetitel: ‘De slechtst betalen-de debiteur’. Hopelijkmaakt dat wél indruk..

én kan u de nodige kopzorgen opleve-

ren. U bent immers afhankelijk vanhet gedrag van anderen. Het is moge-lijk om die zorgen buiten het bedrijf teleggen. Bij een incassobureau of advo-caat kunt u vorderingen in alle stadiaonderbrengen. U kunt ervoor kiezenom alleen de probleemgevallen onderte brengen, maar ook om het gehele in-vorderingstraject en zelfs de facture-ring uit te besteden.

36 37



Meer dan de helft van de faillissementenontstaat door debiteurenverliezen

Debiteuren uitbestedenHet actief voeren van uw debiteurenbeheer kan veel tijd kosten,

debiteurenbeheer. Hoe vaak zal eenschuldeiser niet hebben verzucht: “Wasik maar nooit met dat bedrijf in zee ge-gaan.” Zeker bij grote transacties en bijnieuwe afnemers is het daarom ver-standig zekerheden te stellen.

Het stellen van zekerhedenVoorkomen is beter dan genezen, dat geldt zeker ook voor

De klant van uw klantGa eens na wie de klantenzijn van uw belangrijkeklanten. Mogelijk blijktuit berichten in de persdat uw klant veel werkheeft verricht voor eenbedrijf dat in problemenverkeert. Wees in dat ge-val extra alert op uw vor-deringen. Voor u het weetwordt uw klant meege-sleurd in de malaise enkomt u zelf ook in de pro-blemen.

EEN GOED DOSSIER

Als u een vordering overdraagt aan een advocaat of incasso-

bureau, zorg dan voor een zo volledig mogelijk dossier, met

daarin de volgende documenten:

- Rekeningoverzicht van openstaande posten

- Kopieën van offertes, bestelformulieren, afleverbewijzen,

facturen en creditnota’s

- Kopieën van de overige correspondentie met de klant, liefst

met zichtbare data en handtekeningen

- Verzendbevestigingen van uw faxberichten

- Leesbevestigingen van uw e-mails

- Telefoonnotities

Met factoring gaat u nog een stap ver-der. In dat geval verpandt u uw vorde-ringen aan een factormaatschappij, dieaan u vrijwel direct 80 tot 90 procentvan de vordering vooruitbetaalt. De ove-rige 10 tot 20 procent kunt u eventueelnog afdekken met een kredietverzeke-ring. De rest wordt verrekend als deklant heeft betaald. De voordelen zijnduidelijk: u hoeft niet langer uw debi-teuren voor te financieren en hebt di-rect beschikking over uw geld. Dat isgunstig voor uw cashflow, bovendienbent u verlost van incassozorgen.De factormaatschappij rekent door-gaans een vergoeding van 0,1 tot 2,0procent van de voorgefinancierdeomzet. Ook wordt rente berekend overde bevoorschotting. Een factormaat-schappij zal niet klakkeloos al uw vorderingen overnemen. Dubieuze vor-deringen kunnen worden geweigerd ofniet worden bevoorschot. Ook wordtvaak – niet altijd – een minimale om-zetgrens gehanteerd.

LICHT UW KLANTEN DOOR

Bij nieuwe klanten is het altijd verstandig te controleren of deze een

risico met zich meebrengen. Ook bestaande klanten moet u in de

gaten blijven houden, zeker als het betaalgedrag ineens ten nadele

verandert. Er zijn diverse manieren om uw klanten door te lichten.

1. Bij de Kamer van Koophandel kunt u informatie aanvragen over

jaarrekeningen, BV-structuren, de datum van oprichting en het aan-

tal medewerkers. Een dalend of negatief eigen vermogen is een indi-

catie voor mogelijke financiële problemen. Hetzelfde geldt voor een

solvabiliteit (eigen vermogen gedeeld door totaal vermogen) lager

dan 10%.

2. Bij informatieleverancier Graydon kunt u tegen betaling een kern-

rapport aanvragen over een bedrijf, met onder meer een kredietad-

vies, een betalingswaardering en eerdere financiële calamiteiten.

Dun & Bradstreet biedt tegen betaling een kredietrapport.

3. Bij het Centraal Insolventieregister (http://insolventies.recht-

spraak.nl) kunt u controleren of uw potentiële klant betrokken is bij

een faillissement, surséance van betaling of schuldsanering.

4. Via internet kunt u ook zelf op onderzoek uitgaan. Via de zoekop-

dracht [bedrijfsnaam] + [curator] of [failliet] ziet u snel of er iets

mis is. Websites als www.internetoplichting.nl en www.incassore-

gister.nl zijn zelfs gespecialiseerd in het melden van oplichters en

wanbetalers. En op www.betaalgedrag.nl kunt u informatie opvra-

gen en toevoegen over het betaalgedrag van andere ondernemers.

Voorzichtigheid is bij deze sites geboden: bedrijven kunnen ten on-

rechte zwart worden gemaakt.

Het stellen van zekerheden kan bij-voorbeeld door middel van een bank-garantie. Het probleem daarvan is datde garantie vaak in mindering wordtgebracht op de kredietruimte van uwklant, waardoor hij mogelijk door debankgarantie in financiële problemenkomt en ervan afziet. Het stellen vaneigendomsvoorbehoud is een anderemogelijkheid, al is deze vaak al inde algemene leveringsvoorwaardengeregeld.Verder kan met een borgstelling gere-geld worden dat uw relatie hoofdelijkborg staat voor ontstane schulden, aldan niet tot een maximaal bedrag. Eenandere mogelijkheid is het pandrechtop de vorderingen van uw debiteur. Leter op dat u het eerste pandrecht krijgt.Vorderingen mogen meerdere kerenverpand worden en een tweede ofderde pandrecht is uiteraard minderwaard. Het pandrecht moet wordengeregistreerd bij de belastingdienst.

Er zijn meer maatregelen te bedenkenom eerder over uw geld te kunnen be-schikken. De beste methode is automa-tische incasso. Onderzoek of het pastbinnen uw klantenkring, of informeernaar de mogelijkheden bij uw bank.Het is namelijk de ideale manier vanincasseren. U ontvangt uw geld binnende door u gestelde termijn, u hoeft veelminder tijd aan debiteurenbeheer tebesteden en bovendien zijn uw bank-kosten een stuk lager.Een bijkomendvoordeel is dat u bij regelmatige storne-ringen (terugboekingen vanwege on-voldoende saldo) direct een signaalontvangt over de financiele situatie vanuw debiteur. Wees in dat geval voor-zichtig met eventuele vervolgleverin-gen. Ook kunt u ervoor kiezen uwklanten kredietbeperking in rekeningte brengen (vaak 2 of 3 procent), die

mag worden afgetrokken bij betalingbinnen de gestelde termijn van meest-al acht dagen. Betaalt uw afnemer laterdan deze termijn, dan blijft hij deze op-slag verschuldigd. Dat geld kunt u ge-bruiken om uw renteverliezen tecompenseren. Het risico is echter datklanten de korting wel aftrekken, maartoch pas na dertig dagen betalen. Verder is ook het inkorten van uw bet-alingstermijn een maatregel om snellerbetaald te worden. Neem niet klakke-loos de gebruikelijke termijnen in uwbranche aan, maar stel de vraag of determijn misschien korter kan.Ook kunt u met uw afnemers afspre-ken om onderhanden werk te facture-ren of om een voorschot te vragen. Inde bouw is het heel normaal, waaromzou een webdesignbureau niet hetzelf-de kunnen doen?

38 39

Bereken het zelfOp de website www.bere-kenhet.nl staat een han-dige module die voor uberekent wat voordeligeris: direct betalen en bet-alingskorting ontvangen,of het geld laten staan opeen spaarrekening en hetgeld aan het eind van determijn(en) betalen.



uw liquiditeitspositie. Bij de uitgaan-de geldstromen zit u in de positie vancrediteur. En dus bent u voor de weder-partij die vervelende debiteur die hetliefst zo weinig mogelijk en zo laat mo-gelijk over de brug komt. Als u correctzakendoet, dan gebruikt u niet dezelf-de vertragingstactieken als waar uw af-nemers zich soms ook schuldig aanmaken. Deze afweging mag u zelfmaken.Hoe dan ook, opereer zo zakelijk moge-lijk. Ten eerste door het leveranciers-krediet ten volle te benutten. Krijgt udertig dagen de tijd om te betalen, ge-bruik die dan ook. Als u uw crediteurenaltijd na vijftien dagen betaalt terwijl

dertig dagen is toegestaan, dan heeft uover die andere vijftien dagen geen be-schikking over uw geld. Bovendienloopt u rente-inkomsten mis. Bij hogecrediteurenposten kan dat behoorlijkoplopen.Hetzelfde geldt natuurlijk voor belas-tingbetalingen. Ook deze verricht u zolaat mogelijk. Met behulp van telebank-software is dat een fluitje van een cent. Maak daarnaast zoveel mogelijk ge-bruik van betalingskorting. Bij betalingbinnen acht dagen ontvangt u door-gaans 2 of 3 procent korting, en dat isbeduidend meer dan u op uw betaal- ofspaarrekening ontvangt.

Uitgaande geldstromenNiet alleen inkomende, ook de uitgaande geldstromen bepalen

WETTELIJKE RENTE

Als een debiteur niet op tijd betaalt, heeft u als

leverancier recht op een schadevergoeding van

uw afnemer: de wettelijke rente. Deze wordt be-

rekend over de periode tussen het eind van de

ingebrekestelling en de datum waarop uiteinde-

lijk betaald wordt. De wettelijke betalingster-

mijn is 30 dagen, tenzij contractueel anders is

overeengekomen.

De wettelijke rente bedraagt 7 procentpunten

meer dan het door de Europese Centrale Bank

vastgestelde rentetarief (de zogeheten margi-

nale toewijzingsrente). Partijen kunnen ook on-

derling afspraken maken over het rentepercen-

tage bij te late betaling. In dat geval geldt deze

contractuele rente en niet de wettelijke rente.

Bij verkopen aan particulieren geldt overigens

een lager wettelijk rentepercentage.

Stel, de wettelijke rente is 9,5 procent. Als een

bedrag van 40.000 euro in plaats van na 30 da-

gen pas na 120 dagen wordt overgemaakt heeft

u dus wettelijk recht op 90 / 365 x 40.000 x

0,095 = 936,99 euro.

Het is natuurlijk niet verstandig de wettelijke

rente direct in rekening te brengen als een goe-

de afnemer een week te laat betaalt, maar bij

notoire wanbetalers is het een instrument om

betere betaling in de toekomst af te dwingen.

REKENVOORBEELD CREDITEUREN

Ondernemer Irene de Goede betaalt altijd keurig op tijd. Zo keurig

zelfs, dat ze altijd twee weken te vroeg betaalt, gemiddeld na vijftien

dagen in plaats van dertig. En dat bij een totaal inkoopvolume ter

waarde van 500.000 euro.

In de huidige situatie is haar gemiddelde crediteurenstand 15 / 365

x 500.000 = 20.548 euro; ofwel, dit is het bedrag dat De Goede aan

gratis leverancierskrediet ontvangt. Bij een bank zou haar dit tegen

5 procent 1027 euro kosten. Betaalt De Goede echter pas na 30

dagen, dan wordt haar gemiddelde crediteurenstand twee keer zo

hoog, namelijk 41.096 euro. Ze heeft dus structureel de beschikking

over ruim 20.000 euro extra. Bij de bank zou zij hiervoor 2054 euro

moeten betalen tegen 5 procent. Het laten liggen van de inkoopfac-

turen levert De Goede daarmee 1027 euro per jaar op.

ook onzekere factoren. Denk aan derentestand, valutarisico’s en risicovolle(buitenlandse) debiteuren. Deze risico’skunt u allemaal afdekken. Natuurlijk,dat kost geld. Maar u krijgt er zeker-heid voor terug. De kans dat uw bedrijfin zwaar weer geraakt wordt er eenstuk kleiner door.

moeilijker te voorspellen dan andere.

Uw eigen betaalgedrag heeft u zelf inde hand. En bij een goede klant weet uook waar u aan toe bent. Maar er zijn

40 41



Het afdekken van risico’sBij het optimaliseren van de geldstromen zijn sommige zaken

Valutarisico’s

De euro mag dan zijn ingevoerd, datwil niet zeggen dat valuta-risico’s tot hetverleden behoren. Buiten de eurozonezijn valutarisico’s nog steeds volop aan-wezig. Het belang-rijkste risico dat uals ondernemer loopt is het transactier-isico. Dit ontstaat als er een tijdverschilis tussen het sluiten van een contract ineen vreemde valuta en de daadwerkelij-ke betaling of ontvangst van de valuta.

laatste geval, als de rente plotseling forsstijgt, kan zelfs het voortbestaan vaneen bedrijf in gevaar komen. Leningen tegen een variabel tarief zijnveelal gebaseerd op de Euribor, demarktrente waarvoor de bank het geldinkoopt, vermeerderd met een toeslagdie afhankelijk is van het risico dat debank met de financiering loopt. DeEuribor kan sterk fluctueren, met allerenterisico’s voor de lenende onder-nemer van dien. Er zijn verschillende instrumentenwaarmee u deze renterisico’s kuntafdekken. Voor kleinere ondernemin-gen zijn de volgende het meestgeschikt:

Renterisico’s

Zeker voor kapitaalintensieve bedrijvenvormen de rentelasten een significantekostenpost. Net als bij een hypotheekvoor een huis kan een bedrijfsfinancie-ring tegen een vaste rente worden aan-gegaan – bijvoorbeeld voor vijf of tienjaar – of tegen een kortlopende, varia-bele rente, vaak voor periodes van 1, 2,3 of 6 maanden. Vaste rentes biedenzekerheid gedurende een lange loop-tijd, maar zijn tegelijkertijd duurderdan leningen met een variabele rente. Behalve het weer, is niets zo verander-lijk als de rente. Wie tegen een variabelerente heeft geleend, kan dan ook voorgrote verrassingen komen staan, zowelin positieve als negatieve zin. In dat

Tip van SNS: risicoanalyseBij het beheersbaarmaken van renterisico’sgaat het erom onaccep-tabele renterisico’s af tedekken, toekomstigerenterisico’s slim tespreiden over de jaren,uw gemiddelderentekosten te optima-liseren, en te profiterenvan kansen op derentemarkt. Andersgezegd: renterisicobeheervraagt om een totaal-oplossing.

1 Rentefixatie. Met een rentefixatie kuntu uw toekomstige rentepercentages nual vastleggen, waardoor u minder ge-voelig bent voor onverwachte rente-schommelingen. Het niveau waarop derente wordt vastgelegd is de fixatie-rente. Hoe hoog de kapitaalmarktrentetegen die tijd ook is, u betaalt de over-eengekomen fixatierente. Dat geeft ze-kerheid. Bijkomend nadeel is dat u nietprofiteert van mogelijke rentedalingen.2 Rentegarantie. Met een rentegarantielegt u vast welk toekomstig renteper-centage u maximaal over de financie-ring gaat betalen. Stel u heeft eenlening die over zes maanden aan ver-lenging toe is. Met de rentegarantiekunt u een maximum vastleggen vanhet rentepercentage dat u over de financiering gaat betalen; dit maxi-mum is de garantierente. Is de kapi-taalmarktrente uiteindelijk lager dan degarantierente, dan betaalt u de lagerekapitaalmarktrente. Voor deze garantiebetaalt u een premie, waarmee dit in-strument duurder is dan rentefixatie;het voordeel is dat u wel profiteert vaneventuele rentedalingen.3 Renteplafond. Met een renteplafondlegt u gedurende de gehele looptijd vande lening uw maximale rentepercentagevast. Hierdoor bent u beschermd tegeneen hoge rente, maar tegelijkertijd pro-fiteert u van een lage, korte rente. Als ueen lening heeft gebaseerd op het 3-maands Euribor tarief, wordt uw renteelke drie maanden herzien. Ligt derente hoger dan uw plafond, dan be-taalt u niets extra; ligt de korte rentelager, dan betaalt u dit lage tarief. Ook

Tip van SNS: onzekere transactiesValuta-opties zijn zeergeschikt als u risico’s wiltafdekken voor transactieswaarvan nog niet zeker isdat ze ook echt gereali-seerd gaan worden. U be-taalt immers voor eenrecht en bent nergens toeverplicht. Bij een valuta-termijncontract is dat welhet geval.

voor dit rente-instrument bent u eenpremie verschuldigd. Deze premie isafhankelijk van het afgesproken pla-fond, de looptijd van de lening, dehoofdsom en de renteverwachtingen.

Het is mogelijk om u in te dekkentegen valutarisico’s. Zo kunt u in hetcontract vastleggen dat u in uw eigenvaluta factureert, waarmee u het valu-tarisico afwentelt op uw afnemer. Ookkunt u – als u wel in een vreemde val-uta factureert – een wisselkoer-sclausule opnemen. Hierin regelt udat de prijs wordt aangepast als eenbepaalde koers wordt overschreden.Daarnaast is een eventueel verliesalvast in te calculeren in uw kostprijs,maar het is de vraag of dat voor uwklanten acceptabel is.

De definitie van debiteur: iemand die zo weinig mogelijk en zo laat mogelijk wil betalen

Neem niet klakkeloos de gebruikelijkebetaaltermijnen van uw branche over,maar kijk of de termijn korter kan

Debiteurenrisico’s

ent Index, een halfjaarlijks onderzoekvan Intrum Justitia. Sterker nog, onze-kerheid over de inbaarheid van factu-ren is het belangrijkste obstakel voorinternationale handel en een van dehoofdredenen voor faillissementen vanvooral kleine bedrijven. Debiteurenrisico’s kunnen een serieu-ze bedreiging vormen voor het voortbe-staan van uw bedrijf. Er zal maar eengrote afnemer failliet gaan, en vaakkomt zo’n mededeling nog onverwachtook. Dergelijke risico’s zijn af te dekkenmet een kredietverzekering. Als uw af-nemer niet kan betalen, ontvangt u eenschadevergoeding van de kredietverze-keraar, vaak ter grootte van 85 tot 95procent van de vordering. Soms is ver-zekering tot honderd procent mogelijk.De kosten en voorwaarden verschillensterk, en hangen onder meer af van hette verzekeren bedrag, het risicoprofielvan uw klanten en het dienstenpakketdat u afneemt. Zo kunt u ervoor kiezenom ook de incasso uit te besteden aande kredietverzekeraar. Een prijsindica-tie geven is daarom niet goed mogelijk.Een kredietverzekering is tamelijkduur, maar gezien wat u ervoor terug-krijgt, is dat niet onredelijk.De voordelen van een kredietverzeke-ring zijn evident: u heeft meer zeker-heid, en minder zorgen aan uw hoofd;u kunt zich puur richten op zakendoenen bent verlost van stressveroorzaken-de debiteuren.Daar staat wel wat tegenover. De verze-keraar keert natuurlijk niet zomaar uit.Voordat u een schadevergoeding krijgt

uitgekeerd, moet aan alle voorwaardenin de polis zijn voldaan. U moet bij-voorbeeld kunnen aantonen serieuswerk te hebben gemaakt van het invor-deren van uw geld. Vaak bent u ookverplicht om regelmatig te rapporterenaan de verzekeraar over de hoogte ende ouderdom van de openstaande pos-ten. Bovendien bent u bij een krediet-verzekering minder vrij in het kiezenvan klanten, het verlenen van leveran-cierskrediet en het bepalen van de kre-dietlimiet. De kredietlimiet is hetmaximale bedrag waarover u bereidbent risico te lopen, zonder dat er ver-dere zekerheden zijn gesteld.Een kredietverzekering kan dus eengoed instrument zijn om risico’s af tedekken. Het levert meer zekerheid open minder kopzorgen, maar er hangtwel een prijskaartje aan en u levert vrijheid en flexibiliteit in.

42 43



Bij complexe transacties is het verstan-dig u te laten adviseren door uw bank,zodat u zich volledig kunt concentrerenop zakendoen. Ieder z’n core businessnietwaar? Er bestaan twee manierenom valutarisico’s af te dekken:1. Valutatermijncontract of termijn-affaire. U komt met uw bank overeendat u op een afgesproken dag een afge-sproken hoeveelheid valuta koopt ofverkoopt tegen de in het contract be-paalde koers. Een valutatermijncontractkan standaard voor termijnen van één,twee, drie, zes en twaalf maanden wor-den afgesloten. Het is een eenvoudigeen relatief goedkope manier om risico’saf te dekken. Het nadeel is het gebrekaan flexibiliteit; u profiteert niet vangunstige koersontwikkelingen.2. Valuta-optie. U heeft het recht om tijdens of aan het einde van een vast-gestelde periode een bepaalde hoeveel-heid van een valuta te kopen (call optie)of te verkopen (put optie) tegen een inhet optiecontract vastgelegde koers (deuitoefenprijs). Voor het kopen van eenoptie betaalt u een premie. Een valuta-optie is daarmee duurder dan een valuta-termijncontract. Maar het voordeel isdat, naast het afdekken van ongunstigekoersbewegingen, toch geprofiteerdkan worden van gunstige koers-schommelingen, simpelweg door deoptie te laten lopen.

WanbetalersRekeningen worden in Europa steeds later be-taald: gemiddeld pas na61 dagen, ofwel ruim 17dagen te laat. Een Neder-lands bedrijf betaalt ge-middeld pas na 40,1 da-gen, bijna twee weken nade betalingstermijn. InPortugal, Tsjechië, Polen,Letland en het VerenigdKoninkrijk is de betaal-moraal het slechtst; inFinland en Estland hetbest. Nederland zit in de subtop van goede betalers met landen alsIerland, Frankrijk, Letland, Zwitserland,Duitsland en Spanje.Overheidsinstellingen zijn in Europa de meestlakse betalers. Het duurtgemiddeld 68 dagenvoordat zij een factuurvoldoen; ruim 24,7 dagenlater dan de overeen-gekomen betalingster-mijn. Consumenten zijndaarentegen de beste betalers. (bron: Intrum Justitia)

EXPORT NAAR DE VS

Ondernemer John de Jong exporteert naar de VS. Op 1

januari sluit hij een verkoopcontract in Amerikaanse dol-

lars voor een bedrag van 50.000 dollar. Op dat moment

is 1 dollar gelijk aan 0,85 euro. De levering vindt plaats

in de maanden daarna en de betaling wordt door de

Amerikaanse afnemers verricht op 1 juli. De koers van de

dollar is inmiddels gedaald naar 0,80 euro. Op het mo-

ment dat de deal werd gesloten, was de transactie

42.500 euro waard; op het moment van betalen nog

maar 40.000 euro. Dit gaat ten koste van de winstmarge

van De Jong.

Onzekerheid over de inbaarheid van facturen is het belangrijkste obstakel voor internationale handel

Doe het niet alleenStel de liquiditeitsbegro-ting niet alleen op. En be-steedt het opstellen ookniet uit aan alleen uw financiële m/v, want achter zijn of haar bureauzijn niet alle antwoordente vinden. Betrek mensenvan relevante afdelingenbij het proces. De verant-woordelijke voor salesheeft goed inzicht in de teverwachten opbrengstenen de verantwoordelijkevoor de productie weetwelke investeringen er opde rol staan.

Opbrengsten/kosten

vs. inkomsten/uitgaven

Welke bedragen neemt u wel mee, enwelke niet bij het opstellen van een li-quiditeitsbegroting? Daarvoor makenwe onderscheid tussen opbrengsten enkosten enerzijds en inkomsten en uit-gaven anderzijds. Verkopen op reke-ning zijn bijvoorbeeld wel opbrengsten,maar leiden nog niet direct tot inkom-sten, vanwege de geldende betalings-termijn. Een verkoopfactuur in juli zaldoorgaans pas in augustus een ont-vangst opleveren. Bij contante verkopenvallen opbrengsten en ontvangsten welsamen.Evengoed zijn kosten niet altijd gelijkaan uitgaven. Bij investeringen in ma-chines of het wagenpark heeft u temaken met hoge uitgaven – de investe-ringen moeten direct worden betaald –maar de kosten van de investering, deafschrijvingen, worden in de jarendaarna pas geboekt. Bij een cash forecastgaat het om de liquide middelen – nietom de papieren winst – en dus be-perken we ons tot daadwerkelijke in-komsten en uitgaven, zowel giraal alschartaal.

Stap 1: Haal historische gegevens boventafelMet een cash forecast wilt u de toe-komst voorspellen. Zomaar bedragenen betalingstermijnen ‘bedenken’ levertniet de beste voorspellingen op. Maakdaarom zoveel mogelijk gebruik vanhistorische data. De eerste stap bij hetmaken van een liquiditeits-overzicht isdaarom het verzamelen van historische

44 45



gebeurt als een schuldeiser aanklopt enu blijkt niet over voldoende middelen tebeschikken. Als u dan ook nog uw kre-dietlimiet heeft bereikt en de bankverdere kredieten weigert, dan kanzomaar de bedrijfsvoering in gevaarkomen. Het klinkt hypothetisch, maardat is het allerminst. Waar gaan andersal die bedrijven aan failliet?Door het maken van een begroting zietu of er een overschot of tekort aan liquidemiddelen ontstaat en daarop kunt u in-spelen. Ook kan een liquiditeitsbegro-ting inzicht geven in groeikansen eninvesteringsmogelijkheden. ‘Op gevoel’kunt u denken volgende maand wel50.000 euro te kunnen missen. Maaruit de liquiditeitsbegroting kan zomaarblijken dat het verstandiger is de aan-koop enkele maanden uit te stellen,

Met een borgstelling kunt u regelendat uw relatie hoofdelijk borg staatvoor ontstane schulden

liseerd. Zo hebben we aan de rand-voorwaarden voldaan om cashmanage-ment tot een succes te maken. We gaannu aan de slag met het opstellen vaneen cash forecast of liquiditeitsbegro-ting. Dit is een overzicht van de inko-mende en uitgaande geldstromen overeen bepaalde periode, zodat we aan heteind van de periode de saldi op de di-verse rekeningen kunnen voorspellen.Een forecast biedt meerdere voordelen.Het laat zien of er steeds voldoende li-quide middelen zijn om aan alle be-talingsverplichtingen te voldoen. Dat isniet onbelangrijk. Ga maar na wat er

Het maken van eencash forecastDe betalingsstructuur staat en de kasstromen zijn nu geoptima-

extra krediet aan te trekken of te kiezenvoor een goedkoper alternatief omdat50.000 euro het gehele jaar niet voor-handen zal zijn. Daarnaast is een cashforecast onmisbaar als u met de bankonderhandelt over het herzien van definanciering van uw bedrijfsactiviteiten.Voordelen genoeg dus. En ingewikkeld,nee, dat hoeft het opstellen van eencash forecast niet te zijn. Meestal wordt een cash forecast opge-steld op maand- of kwartaalbasis, af-hankelijk van de schommelingen diezich in de inkomsten en uitgaven voor-doen. Hoe groter deze schomme-lingen, hoe sterker de kredietbehoeftefluctueert en hoe meer inzicht gewenstis. In de verdere uitwerking gaan we uitvan een cash forecast van een jaar opmaandelijkse basis.

deld betaald: na dertig dagen, 45dagen? En wat is het betaalgedrag vanuw grootste klanten? Zodoende kunt ueen vertaalslag maken van opbrengstennaar inkomsten. Hanteer omzetbedra-gen inclusief BTW. Onderzoek daarna welke inkomsten unog meer heeft. Mogelijk ontvangt usubsidies, of krijgt u omzetprovisie vanuw leveranciers. Denk ook aan rente-inkomsten op spaarrekeningen en de-posito’s. Vaak wordt rente ieder jaar ofkwartaal uitgekeerd. Plan ook al dezeinkomsten in en let daarbij op het mo-ment van ontvangen.

Stap 3: Voorspel de uitgavenUw uitgaven zijn waarschijnlijk eenstuk diverser dan uw inkomsten. His-torische gegevens bieden snel inzichtin de diverse uitgaven; loop bijvoor-beeld het grootboek eens door. Belang-rijke betalingen zijn inkoopfacturen,salarissen, belastingen (BTW, loon-belasting, vennootschapsbelasting, in-komstenbelasting), sociale premies,pensioenbijdragen, gemeentelijke hef-fingen, aflossingen en rentebetalingenvan leningen. Sommige betalingen volgen een dui-delijk patroon, vaak betaalt u eenmaandelijks voorschot aan vennoot-schapsbelasting of inkomstenbelasting;ook te betalen BTW en loonbelasting isgoed in de tijd voorspelbaar. Houd ookrekening met belastingaanslagen vanvoorgaande jaren.De inkoopfacturen zullen wat meerfluctueren. In welke perioden koopt umeer in dan anders? Hoe ziet uw be-

46 47



Probeer boven het improvisatieniveau uit testijgen: reageer niet alleen op uw omgeving

taalgedrag eruit? En niet te vergeten:staan er investeringen op het program-ma die tot grote uitgaven leiden? Opdeze manier kunt u de uitgaven over deverschillende maanden uitsmeren.

Stap 4: Stel een cash forecast samenOp basis van de inkomsten en uitgavenkunt u een cash forecast samenstellen.Het beginsaldo vormt het totaal van aluw liquide middelen (zowel positieveals negatieve saldi, zowel contant als gi-raal geld). Vervolgens telt u uw inkom-sten bij het beginsaldo op, en daarnatrekt u de uitgaven af. Onder de streepstaat het eindsaldo van al uw liquidemiddelen aan het eind van de periode.U weet nu of u geld overhoudt of tekortkomt aan het eind van de maand. Naarwens kunt u alle liquide middelen op-tellen of onderverdelen. Voor het samenstellen van een liquidi-teitsbegroting is Excel of een soortgelijkspreadsheetprogramma prima te ge-bruiken. U bent flexibel, kunt makke-lijk bedragen optellen en correctiesworden direct doorgerekend. Wilt ueen professionele oplossing, dan zijn ertal van softwarebedrijven die een derge-lijk pakket aanbieden. Daarnaast bie-den veel banken in hun pakketten voorinternetbankieren een module voorcashmanagement. Op de volgende pa-gina’s vindt u een voorbeeldbegrotingvan een groothandel in speelgoed. Voorhet hele jaar zijn de inkomsten en uit-gaven ingepland. Onder de streep ver-schijnt de liquiditeitspositie aan heteinde van de maand.

omzet in de komende perioden. Letgoed op seizoenspatronen die bij veelbedrijven zichtbaar zijn. Een jaaromzetvan 1,2 miljoen euro wil nog niet zeg-gen dat er maandelijks 100.000 eurogefactureerd wordt. Houd rekeningmet pieken en dalen. Kijk ook goednaar uw belangrijkste klanten: wat zijnze van plan? Gaan ze meer omzet ople-veren, evenveel of minder? Maak opbasis van alle gegevens die u verzameldheeft drie scenario’s: een optimistisch,neutraal en pessimistisch scenario. Omdat omzet nog niet gelijkstaat aaninkomsten, moet u de omzetprognosevertalen in een inkomstenprognose.Welk deel van de omzet komt contantbinnen, hoeveel wordt per pin betaald,hoeveel gaat op rekening? Hoe snelworden facturen op rekening gemid-

Tip van SNS: valutair saldoWie via internet bankiertbij SNS heeft gratis debeschikking over eencashmanagementpro-gramma. Eén van devoordelen van het pakketis dat u automatisch hetvalutair saldo kunt bere-kenen op elke gewenstedatum. Hiermee voor-komt u dat u gaat schuiven met geld dat mogelijk al wel is geboekt, maar nog niet valutair is bijgeschreven.

gegevens. Hierdoor krijgt u inzicht ingemiddelde betalingstermijnen van uwdebiteuren en in uw eigen betaalge-drag. Ook ziet u op welke momentenrentebetalingen en betalingen aan bij-voorbeeld de bedrijfsvereniging en debelastingdienst in de regel worden ver-richt. Kortom, u leert patronen herken-nen en kunt die patronen zonodigdoortrekken naar het huidige jaar. Ukunt zelfs overwegen om met terug-werkende kracht een liquiditeits-begroting op te stellen van voorgaandeperioden.

Stap 2: Voorspel de inkomsten Op basis van historische gegevens, ver-wachtingen van de salesafdeling en al-gemene ontwikkelingen in de marktkunt u een inschatting maken van de

48


JAN FEB MRT APR MEI JUN JUL AUG SEP OKT NOV DEC

BEGINSALDO 20 35 -48 -8 2 14 53 57 60 -191 -188 -109

ONTVANGSTEN

opbrengst verkopen (incl BTW) 120 140 180 200 180 140 110 90 100 120 300 420

rente deposito 0 0 4 0 0 4 0 0 4 0 0 4

subsidies 0 0 0 0 0 40 0 0 0 0 0 0

totaal ontvangsten 120 140 184 200 180 184 110 90 104 120 300 424

UITGAVEN

handelscrediteuren (incl BTW) 65 80 100 120 110 80 55 45 200 70 160 120

salarissen 16 18 16 14 32 40 27 20 16 24 24 16

investeringen 0 100 0 0 0 0 0 0 140 0 0 0

rente en

aflossingen 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

BTW 9 10 13 13 11 10 9 7 -16 8 22 48

belasting 12 12 12 40 12 12 12 12 12 12 12 12

totaal uitgaven 105 223 144 190 168 145 106 87 355 117 221 199

EINDSALDO 35 -48 -8 2 14 53 57 60 -191 -188 -109 116

49

De rente en aflossingen hebbenbetrekking op hetbedrijfspand. Dezezijn maandelijksgelijk.

Er zijn twee investeringen gepland, infebruari en september. In juni wordthiervoor een subsidie ontvangen. Infebruari en in september ontstaathierdoor een cashbehoefte; mogelijk ishet daarom verstandiger om deinvesteringen uit te stellen. In iedergeval moet worden nagedacht hoe diecashbehoefte kan worden ingevuld.

Van juni t/m augustus ontstaat eencash overschot van 53.000 euro ofmeer. Ook eind december is een groteplus te verwachten. Zeker in diemaanden moet men alert zijn op hetstallen van overtollige gelden op despaarrekening.

Deze cash forecast is van een groothandel in de speelgoedbranche. Er is een duidelijke omzetpiek in demaanden september en oktober, deze omzet wordt in november en december door de afnemers betaald. In de zomermaanden is de omzet lager.

De rente op het deposito wordt elk kwartaal bijgeschreven.

De inkopen voor dedecemberpiek worden verricht inde zomermaanden;deze rekeningenworden in demaand septemberbetaald en leiden tot een kastekort.

In de zomer zijn extra flexkrachtennodig ivm de inkopen voor de decembermaand. In mei zijn door het vakantiegeld de kosten hoger.

De belastingenworden maande-lijks vooruitbetaald,De definitieve aan-slag van twee jaargeleden wordt be-taald in april

CASH FORECAST 2006

48


Zakenreisspecialist TQ3, dat door over-

name onlangs in Nederlandse handen

van BCD Holdings kwam en daardoor

binnenkort een naamsverandering zal

ondergaan, richt zich op zakenreizen

voor met name het midden- en klein-

bedrijf. Met tien vestigingen is het bedrijf

marktleider binnen Nederland. Samen

met de creditmanagement-specialisten

van Concredis (destijds de consultancy-

& detacheringstak van D&B/Intrum Jus-

titia) hebben ze hun hele financiële pro-

ces onder de loep genomen. De resulta-

ten zijn duidelijk merkbaar: niet alleen

zijn klanten meer tevreden, ze betalen

ook veel sneller. En dat zorgt bij TQ3

voor meer financiële armslag.

Per maand gaan er bij TQ3 tussen de

15.000 en 25.000 facturen de deur uit.

Dat een rekening soms lang bij een klant

blijft liggen, heeft zeker niet altijd te ma-

ken met kwade wil, zegt manager finan-

ce Fred ten Hoeve. “Op het moment dat

de inhoud van een factuur niet volledig

aansluit bij gemaakte afspraken - de

ticket-prijs op de factuur wijkt bijvoor-

beeld af - kan dat leiden tot irritatie.” En

dat kan ervoor zorgen dat een factuur

voor langere tijd in een la verdwijnt. Het

is van belang dat binnen de organisatie

goed bekend is waarom een factuur niet

wordt betaald. Intern waren afspraken

niet altijd even goed te traceren en dat

leidde tot vertraging in de afhandeling

van openstaande posten. Door vernieuw-

de systemen is er de mogelijkheid een-

voudig te zien welke gesprekken er met

klanten zijn gevoerd, welke afspraken er

zijn gemaakt en op welke datum bijvoor-

beeld een kopie van een factuur naar een

klant is gestuurd. TQ3 had vijf jaar

geleden een achterstand van meer dan

twintig dagen in het verwerken van de

betaalde facturen. Dat leidde tot irrita-

ties, vooral wanneer een klant wel had

betaald en toch een aanmaning kreeg.

Dat probleem is nu ook opgelost:

betalingen worden nog dezelfde dag in

het systeem verwerkt.

Een andere maatregel die werd genomen,

was het outsourcen van het debiteuren-

beheer voor klanten beneden een

bepaalde jaaromzet, zegt Ten Hoeve.

“Klanten met een lagere omzet kosten

relatief meer tijd dan grote klanten. Deze

klanten worden nu doorgelicht door

Intrum Justitia.” Binnen de afdeling

Debiteuren is één persoon beschikbaar

die het hele outsourcingsproces

coördineert en begeleidt. Voorheen

waren binnen de organisatie vijf credit-

controllers bezig met het incasseren

van openstaande posten. “Nu is er één

creditcontroller en deze zit nu veel

dichter op onze grote klanten. De

klanten hebben te maken met één

aanspreekpunt, die precies weet wat er

speelt.” Ook de afdeling sales en

accountmanagement wordt bij het

credit control-proces betrokken: een

accountmanager kan bij het bezoek aan

de klant de openstaande posten even ter

sprake brengen. Dat de maatregelen

werken, is te merken aan het betalings-

gedrag van de klanten. Bleven facturen

eerder meer dan dertig dagen onbetaald,

nu staan ze gemiddeld veertien dagen

open.

49

Zo’n vijf jaar geleden

was het voor TQ3

hard nodig credit-

management, ofwel

debiteurenbeheer,

eens goed onder

handen te nemen.

Klanten betaalden hun

facturen veel te laat, er

was een achterstand in

de bankverwerking

van meer dan twintig

dagen, er was geen

volledig zuiver beeld

van openstaande

posten en er waren

processen die nog niet

voldoende efficiënt

waren ingericht.

Naam Fred ten Hoeve

Bedrijf TQ3 Travel

Solutions

Verkocht Aan BCD

Holdings, in januari ‘06

Maandelijks

15.000 – 25.000 facturen

Cashmanagement

Van een accountmanager

wordt verwacht dat hij bij

zijn bezoek aan de klant

de openstaande posten

even ter sprake brengt

‘Verkeerde facturen leiddentot irritaties’

Geld verdienenU heeft inmiddels inzicht in uw financiële situatie.Door het opstellen van een liquiditeitsbegrotingweet u wat er de komende maanden aan geld in enuit zal gaan, en weet u dus ook – bij benadering –hoeveel het saldo aan het einde van de maand is.

gelden, en hoe vangen we tekorten

op? In de cash forecast zijn we uitge-gaan van een planning van een jaar, datwe hebben opgedeeld in periodes vaneen maand. Dat betekent echter niet dat

De volgende vraag is: waar laten we overtollige


GELD VERDIENEN

52 53


GELD VERDIENEN

drag onder de streep ook daad-wer-

kelijk over is aan het einde van de

maand; eventuele afwijkingen gedu-rende de maand laten we dus buitenbeschouwing.Als u geen onderscheid heeft gemaaktnaar diverse bankrekeningen is het ver-

standig om eerst te bepalen hoe het po-sitief saldo is opgebouwd. Hoeveel iscontant voorhanden, wat staat er op delopende rekening, welk bedrag staat opéén of meerdere spaarrekeningen envoor welk bedrag is aan krediet opgeno-men?Eerst controleert u of er ergens een ne-gatief saldo voorkomt. Het zou kunnendat uw totale saldo positief is, maar datuw rekening-courant een negatief be-drag laat zien of dat u krediet heeft op-genomen. In dat geval is sprake vanrente mismatching. Op de ene reke-ning ontvangt u immers een beschei-den rente, terwijl u op de lopenderekening een veel hogere rente betaalt.Het is dan zaak om het negatieve saldozo snel mogelijk aan te vullen. Tenzij udaarmee bonusrente misloopt op uwspaarrekening (zie kader ‘Mislopen vanbonusrente’).Room de rekening-courant niet hele-maal af; zorg voor voldoende buffer-ruimte op uw betaalrekening. Zelfs eenprofessionele treasurer lukt het niet omvalutair op nul uit te komen. Zorg vooreen voldoende positief saldo zodat uzeker aan uw lopende rekeningen kuntvoldoen en niet bij het minste of ge-ringste roodstaat. Sommige bedrijvenontkomen er door de aard van hun be-drijfsvoering niet aan om tienduizen-den euro’s op hun rekening-courant inde plus te staan. Zoals gezegd is hetmogelijk om met uw bank te onder-handelen over een rentevergoeding opdeze rekening. Als doorsluizen vanovertollig geld geen optie is, is zo’n ren-tevergoeding een prima alternatief.

Positief saldoWe gaan er vanuit dat uw voorspellingen kloppen en dat het be-

Neutraal saldoEr zijn drie situaties denkbaar: u heeft geld over, geld tekort, of

een neutraal saldo. In dat laatste gevalbeschikt u over een klein plusje (lievergeen minnetje) op de lopende reke-ning; heeft u uw opgenomen krediettot een minimum beperkt en staat uwovertollige geld keurig gestald op eenrentegevende rekening. In principehoeft u nu geen actie te ondernemen.Wel is het zinvol te bekijken of uwsaldo ook daadwerkelijk een positiefsaldo vertoont, en daarmee bedoelenwe een valutair positief saldo. Het kanimmers voorkomen dat u positief staatvolgens de boekdatum, maar valutairgezien – en dat is bepalend voor de renteberekening – in de min. Mogelijkbeschikt uw pakket voor internetban-kieren over een functie om het valutai-re saldo te bepalen.

MISLOPEN VAN BONUSRENTE

Ondernemer Martin van der Veen heeft een tekort op de lo-

pende rekening van 10.000 euro. Hij weet dat een klant

binnen twee weken gaat betalen en dat het tekort dan weer

is aangevuld. Van der Veen betaalt 5% op zijn lopende reke-

ning en is daardoor 14 / 365 x 0,07 x 10.000 = 19,18 euro

aan rente verschuldigd.

Op zijn spaarrekening staat 120.000 euro, tegen een rente

van 1,8%. Over zijn kernsaldo (het laagste saldo in een be-

paalde periode) ontvangt hij een bonus van 1%. Dit kern-

saldo wordt per kwartaal berekend. Als Van der Veen van

zijn spaargeld afblijft, zou hij dit kwartaal 1/4 x 0,028

[1,8% + 1% bonusrente] x 120.000 = 840 euro ontvangen.

Haalt hij echter 10.000 van zijn rekening, dan loopt hij de

bonusrente deels mis en ontvangt hij 1,8% over 115.000

(het gemiddelde van 120.000 en 110.000; hij neemt het

geld halverwege het kwartaal op) plus 1% bonusrente over

het kernsaldo van 110.000. Zodoende ontvangt van der

Veen 1/4 x 0,018 x 115.000 + 1/4 x 0,01 x 110.000 =

792,50 euro. Hij ontvangt dus 47,50 euro minder rente op

zijn spaarrekening, terwijl het tijdelijk tekort op de lopende

rekening hem maar 19,18 euro kost. In dit geval is het dus

verstandiger het tekort niet aan te vullen.

Probeer uw cash forecast bij te werken, zodra zich significante wijzigingen voordoen

u slechts één keer per maand met cashmanagement bezig bent. De praktijk isimmers weerbarstiger dan het plan datu heeft opgesteld. Misschien is deomzet ineens toegenomen, heeft u eentoch nog onverwachte belastingaanslagop de mat gevonden of is er net eenmedewerker opgestapt, wat leidt tot eenlagere omzet en lagere salariskosten.Probeer uw cash forecast bij te werken,zodra zich significante wijzigingenvoordoen. Zo blijft u steeds op hetgoede spoor en voorkomt u dat u als-nog voor verrassingen komt te staan.Door de cash forecast regelmatig bij tewerken, wint deze bovendien aan be-trouwbaarheid en helpt het u om toe-komstige mutaties beter te voorspellen.Het beste is om cashmanagement deelte laten uitmaken van uw dagelijkseroutine. Bijvoorbeeld door elke ochtendeven de bankmutaties door te lopen endaarbij direct de vraag te stellen of eractie moet worden ondernomen. Is ereen meevaller te noteren? Berekendeze dan door in uw model en zie water verandert. Mogelijk ontstaat er extraruimte om geld apart te zetten.Dit alles betekent uiteraard niet dat ukrampachtig met uw bankzaken moetomgaan. Er moet ook nog gewoon ge-werkt worden, nietwaar?Cashmanagement wordt een ‘tweedenatuur’ als u het meeneemt in uwdagelijkse bankzaken.

Als u meerdere spaarrekeningen heeft,zal de ene ongetwijfeld meer opleverendan de andere. Rente mismatching kandan ook ontstaan doordat bedragen opde verkeerde rekening staan; namelijkop rekeningen die niet maximaal ren-deren. Ook het schuiven met geld vande ene naar de andere spaarrekeningkan daarom lonend zijn. Maar ook hierzult u moeten uitkijken voor het mislo-pen van bonusrente. Verder kan hetvoorkomen dat u een vergoeding ver-schuldigd bent (bijvoorbeeld 1 procent)als u geld opneemt van uw spaarreke-ning. In dat geval is het vaak niet inte-ressant om met bedragen te schuiven.Zeker als u grote bedragen bij verschil-lende banken heeft uitstaan, is het ver-standig om met uw bank (of eenconcurrerende bank) te gaan pratenover het samenvoegen van al die potjestot één grote pot. Uw bank is graag be-reid u een hogere vergoeding te gevendan u bij die afzonderlijke banken zoukunnen bedingen. Met een paar ton ‘opzak’ is het zeker raadzaam contact op tenemen met uw bank.Het is sowieso verstandiger om uw te-goeden bij één bank onder te brengen.U heeft sneller inzicht, hoeft maar metéén bankapplicatie te werken en bouwtdoorgaans een betere band op met uwaccountmanager.

54 55


GELD VERDIENEN

Spaarrekeningen

Het geld dat u over heeft, kunt u op eenspaarrekening zetten. Bedenk wel dat ueen deel van dat geld mogelijk snelweer nodig heeft en een ander deel watlanger kunt missen. Het inrichten vantwee verschillende spaarrekeningen isdaarom een goede oplossing. Op deene rekening kiest u voor maximaleflexibiliteit, op de andere voor maxi-maal rendement. Mogelijk kiest u nog

voor een derde rekening, die echt op delange termijn is gericht en dienstdoetals appeltje voor de dorst. Vanuit uw li-quiditeitsbegroting kunt u inschattenwelk deel van uw vermogen direct be-schikbaar moet zijn en welk deel langerte missen is. Kies bij de flexibele spaarrekening vooreen rekening zonder beperkende voor-waarden. Een rekening waarbij u geenopnamekosten betaalt en die geen bo-nusrente uitkeert, maar standaard eenaantrekkelijke rente biedt. Bonusrentewordt namelijk pas interessant als uhet geld langere tijd laat staan.Voor het tweede ‘potje’ kiest u voormaximaal rendement. Vaak gaat hetom rekeningen die een basisrende-ment plus een bonusrente geven. Naar-mate de periode waarover de bonuswordt berekend langer is, zal de rente-vergoeding doorgaans hoger zijn. Bijsommige rekeningen wordt de bonus-rente berekend over het kernsaldo permaand, bij andere per kwartaal of halfjaar. Ook kan het zijn dat uw rente éénprocentpunt boven de marktrente ligt,maar dat u ook één procent opname-provisie moet betalen om over uw geldte beschikken. Zodra uw geld langerdan een jaar uitstaat, heeft u deze opna-mepremie terugverdiend.Voor het spaargeld voor de lange ter-mijn zijn diverse spaarproducten denk-baar. Een deposito is een mogelijkheid.Ook kunt u kiezen voor een rekeningmet een klimrente, waarbij de rentever-goeding jaarlijks toeneemt. Zeker bijlange looptijden kan dat interessantzijn.

KLIMRENTE

Ondernemer Wendy Meijer heeft 10.000 euro over, waarvan ze ver-

moedt dat ze het tien jaar kan missen. Ze kiest voor een spaarreke-

ning waarbij de rente jaarlijks toeneemt. De rente in het eerste jaar

is relatief laag, maar stijgt daarna aanzienlijk. Het voordeel is dat

deze rentepercentages gegarandeerd zijn. Ook voordelig is dat ze

tussentijds – mocht het nodig zijn – kosteloos over haar geld kan

beschikken. De rentetarieven zijn als volgt:

• 1ste jaar: 1,75% • 6de jaar: 3,00%

• 2de jaar: 2,00% • 7de jaar: 3,25%

• 3de jaar: 2,25% • 8de jaar: 4,00%

• 4de jaar: 2,50% • 9de jaar: 5,00%

• 5de jaar: 2,75% • 10de jaar: 7,00%

Aan het einde van de rit is haar 10.000 euro – met rente op rente –

gegroeid tot 13.888 euro. Had Meijer haar kapitaal weggezet op een

spaarrekening tegen een vast percentage van 2,6% dan was het be-

drag slechts gegroeid naar 12.926 euro. Dankzij de groeiende rente

ligt haar rendement 962 euro ofwel 32,9% hoger. De toename zit

vooral in de laatste jaren. Tot en met het zevende jaar was de regu-

liere spaarrekening aantrekkelijker geweest.

SPAARVORMEN

Er zijn tal van spaarvormen. Dit zijn de meest relevante:

1. ‘Gewone’ spaarrekening zonder beperkende voorwaarden. U kunt

uw geld opnemen zonder kosten en wanneer u wilt. Ook kunt u uw

geld laten staan zolang u wilt. De rentevergoeding is relatief laag.

2. ‘Gewone’ spaarrekening met beperkende voorwaarden. Voor deze

rekeningen geldt bijvoorbeeld een minimum eerste inleg of een maxi-

maal vrij opneembaar bedrag. Ook ontvangt u naast een basisrente

vaak een bonusrente over het kernsaldo.

3. Internetspaarrekening. Gelijk aan bovenstaande rekeningen, maar

omdat alle handelingen via internet worden verricht, bespaart de

bank kosten. Vaak bieden internetrekeningen daarom een hogere

rente.

4. Klimrenterekening. Op deze rekeningen stijgt de jaarlijkse rente-

vergoeding. De looptijd gaat per gestort bedrag in, waardoor elke

storting zijn eigen rentepercentage heeft. De rentetarieven worden

vooraf vastgesteld.

5. Deposito. Een spaarvorm met een vaste looptijd (van enkele

maanden tot wel tien 10 jaar) en een vaste rente, die aan het begin

van de looptijd wordt vastgesteld. Hoe langer de looptijd, des te ho-

ger het rentepercentage. Tussentijds geld opnemen kan wel, maar

doorgaans alleen tegen een flinke boete.

6. Vreemde-valutadeposito. Een depositorekening waarmee u in

vreemde valuta spaart, bijvoorbeeld Amerikaanse dollars. Hiervoor

gelden dezelfde kenmerken als bij een normaal deposito. U loopt ui-

teraard wel valutarisico.

Sparen lijkt geen moeilijke bezigheid,zelfs een kind kan het. Maar zo simpelligt het niet. Banken beschikken overeen keur aan spaarproducten, en elkespaarvorm heeft weer zijn eigen voor-en nadelen. Een goed advies inwinnenbij een specialist in creditgelden isdaarom geen overbodige luxe, zeker alshet gaat om de ideale mix van flexibili-teit en rendement.

Het zou kunnen dat uw totale saldo positief is, maar dat uw rekening-courant een negatief bedrag laat zien

56 57


GELD VERDIENEN

Looptijd deposito’sDeposito’s brengen, van-wege de procedureseromheen, voor bankenrelatief hoge kosten metzich mee. Een depositomet een looptijd van eenjaar of korter is daardoorzelden interessanter daneen reguliere spaarreke-ning. Pas bij langere con-tracttermijnen wordt eendeposito voor u interes-sant.

Bank faillietHet komt bijna nooitvoor, maar onlangs ge-beurde het toch: BankVan der Hoop ging failliet.Klanten verloren veelgeld. In dergelijke geval-len geldt de garantie-regeling van De Neder-landsche Bank, die be-paalt dat iedere rekening-houder maximaal 20.000euro van zijn verlies krijgtgecompenseerd. Valt utóch voor de verleidingvan een exotische bank,stort dan niet meer dan20.000 euro. Let wel: debank in kwestie moet toe-gelaten zijn door de DNB.

VermogensbeheerderAls u over een groot ver-mogen beschikt (afhan-kelijk van de bank: vanaf100.000 tot 1 miljoeneuro) kunt u kiezen vooreen vermogensbeheer.Uw geld is in handen vanfinancieel experts, u heeftmeer tijd om aan anderezaken te besteden enkunt toch uw vermogenop de voet volgen.

Deposito’s

Een deposito is een spaarvorm waarbiju een bedrag voor een langere tijd vast-zet tegen een vooraf bepaalde rente.Hoe langer het bedrag wordt vastgezet,des te hoger de rentevergoeding. Deprijs die u betaalt voor het hogere ren-dement, is dat u niet de vrije beschik-king heeft over uw geld. Pas na delooptijd komt uw geld vrij en wilt utoch geld opnemen, dan betaalt u daar-voor een boete. Tussentijds bijstorten isniet mogelijk.Het deposito en de spaarrekening krui-pen echter naar elkaar toe. Steeds meerspaarvormen bieden een hoger rende-ment als u het geld langer vastzet; ensommige deposito’s bieden de flexibili-teit van een spaarrekening, bijvoor-beeld doordat geld vrij mag wordenopgenomen. Dergelijke productenheten nog wel deposito, maar onder-scheiden zich niet wezenlijk meer vaneen normale spaarvorm. Het woord‘deposito’ klinkt alleen wat degelijker.Laat u daarom niet verleiden door denaam van het product, maar kies voorde inhoud.

Beleggen

Wie goed belegt, haalt doorgaans eenhoger rendement dan een spaarder.Maar zoals u weet, de risico’s zijn eenstuk groter. Besef dat het gaat om hetvermogen van uw onderneming, en datvoorzichtigheid een groot goed is. Decontinuïteit van uw bedrijf is een stukbelangrijker dan gewin op korte ter-mijn.

Als u belegt, doe het dan verantwoord.Beleg bijvoorbeeld niet meer dan 25procent van uw vermogen. Zorg voorvoldoende spreiding, kies voor aande-lenfondsen in plaats van individueleaandelen en laat u adviseren door uwaccountmanager of een vermogensbe-heerder bij uw bank. Samen kunt udan komen tot een verantwoorde mixvan sparen en beleggen.

u uw overtollige gelden laat. Somsstaat er een negatief bedrag onder destreep en dat betekent dat u geld zultmoeten aanwenden om uw bedrijfdraaiende te houden. Daarvoor zijn ver-schillende methoden.

Negatief saldoU verkeert niet altijd in de luxe positie dat u kunt nadenken waar

Leverancierskrediet

De maatregel die het minste pijn doet,is het oprekken van het leverancierskre-diet. We zagen al dat het structureel be-nutten van de betalingstermijn tot eenaanzienlijke verbetering van de kaspo-sitie kan leiden. Als u een tijdelijke behoefte ziet ontstaan aan liquide mid-delen, zou het een oplossing kunnenzijn om de betalingen aan crediteureniets te vertragen, tot het moment dat uweer over voldoende middelen be-schikt. Toegegeven, dit is geen structu-rele oplossing. Het kan een keervoorkomen, maar maak er geen ge-woonte van. Uw reputatie lijdt eronder,de samenwerking met uw leverancierswordt minder prettig en in het uiterstegeval kunt u zelfs aan de kant wordengeschoven.

Afnemerskrediet

Niet alleen leveranciers, ook afnemerskunnen u krediet verschaffen. Het gaatdaarbij om vooruitbetaalde bedragenvoor goederen of diensten die nog ge-leverd moeten worden. Denk aan termijnbetalingen bij langdurige pro-jecten, of bij vooruitbetaalde oogsten inde agrarische sector. Het instellen van

vooruitbetaling kan een manier zijn omde liquiditeitspositie te verbeteren, al isdat afhankelijk van de branche waarin uwerkzaam bent. Hét voorbeeld is KPN,dat enkele jaren geleden de betaling vande abonnementsgelden veranderde vanbetaling achteraf in betaling vooraf.Klanten moesten eenmalig twee termij-nen betalen in plaats van één, waardoorde liquiditeitspositie van KPN in éénklap verbeterde.

Rekeningcourantkrediet

Als leveranciers en afnemers u niet vandienst kunnen zijn, kunt u aankloppenbij uw bank. De bekendste kredietvormis het rekening-courantkrediet; de kre-dietvorm waar u – mogen we aannemen– al over beschikt. Het betekent dat urood mag staan op uw lopende rekeningom daarmee tijdelijke schommelingenop te vangen in uw kredietbehoefte, dievoornamelijk voortkomen uit debiteu-ren, crediteuren en voorraden. U betaaltalleen rente over het bedrag dat u roodstaat.Voordat u een dergelijke kredietfaciliteitkrijgt, zult u moeten aantonen een seri-euze ondernemer te zijn. Op basis vanresultaten uit het verleden of uw busi-nessplan wordt de hoogte van het kre-diet vastgesteld. Daarbij kan eenonderpand worden gevraagd voor hetverleende krediet, in de vorm van ge-bouwen, productiemiddelen, voorradenof vorderingen op debiteuren.

Beleg nooit meer dan 25 procent van uw vermogen

Omzetkrediet

Een omzetkrediet biedt een flexibelekredietlimiet, die is gekoppeld aan de

58 59


GELD VERDIENEN

De maatregel die het minste pijn doet, is het oprekken van het leverancierskrediet

KREDIETAANVRAAG CHECKLIST

Het valt niet altijd mee om een krediet bij uw bank te verkrijgen.

Wat u zeker moet doen:

1 Kies voor de zakelijke benadering. Stel u niet te afhankelijk op; zie

de bank als een partij waarmee u kunt onderhandelen

2 Ga met meerdere banken om de tafel zitten. Dat houdt ze scherp

en verhoogt de snelheid

3 Neem recente cijfers en prognoses mee, liefst opgemaakt door een

accountant

4 Maak realistische prognoses; hou rekening met tegenvallers

5 Straal vertrouwen uit en weet waar u mee bezig bent

Lening/hypotheek

Naast een krediet is het uiteraard mo-gelijk om een lening of hypotheek af tesluiten. Het gaat hierbij duidelijk nietom het opvangen van tijdelijke schom-melingen in de liquide middelen, maarom het financieren van investeringen.Dit valt daarom buiten het bereik vandit boekje.Ook bij leningen en hypotheken zijn talvan vormen denkbaar. U kunt variërenmet de looptijd van de lening, de ma-nier van aflossen (lineair of aflossings-vrij) en de rente (vast of variabel).

rekening-courant. Hoe hoger de omzetdie jaarlijks op uw lopende rekeningbinnenkomt, hoe hoger het krediet.Doorgaans wordt een percentage van10 tot 15 procent van de omzet gehan-teerd en een maximum van 50.000euro. Ontvangt u bijvoorbeeld jaarlijks200.000 euro via uw rekening-cou-rant, dan heeft u een kredietlimiet van20.000 à 30.000 euro. Regelmatigwordt op basis van de actuele rekening-omzet automatisch het nieuwe omzet-krediet berekend. Het voordeel is dat usnel over extra krediet kunt beschikkenals dat nodig is, zonder dat een tijdver-gende herziening van uw kredietfacili-teit nodig is. Ook bij een omzetkrediet

betaalt u alleen over het bedrag dat urood staat.

6160


“We zitten er bovenop”, weet Vinke.

“Maar je moet er ook weer niet teveel tijd

aan besteden, anders wegen de inspan-

ningen niet op tegen de opbrengsten.”

Eens per jaar stelt Vinke een liquiditeits-

begroting voor het hele jaar op, daarna

werkt hij de begroting iedere woensdag

bij. “Dan zijn de twee grootste veilingen

van de week geweest en heb ik goed

zicht op de inkomsten en uitgaven. Op

donderdag of vrijdag maak ik geld over

van de betaal- naar de spaarrekening, en

soms andersom.”

De activiteiten binnen de bloemenveiling

kennen hun eigen ritme. Maandag,

woensdag en vrijdag vinden de veilingen

plaats. Afnemers – veelal bloemisten –

moeten ter plekke afrekenen, terwijl de

kwekers precies na een week worden be-

taald. Hierdoor zijn de kasstromen goed

te voorspellen. Vroeger betaalden de

bloemisten hun rekeningen contant,

maar die tijden zijn voorbij. Vinke: “Van

alle rekeningen wordt 95 procent be-

taald via automatische incasso. Op de

dag van de veiling wordt het bedrag bij

de klant geïncasseerd. Iedere klant

moet naast een bankgarantie een anti-

storneringsverklaring overleggen, zodat

het risico van niet-betalen niet bij ons

ligt. Op die manier hebben we absolute

zekerheid dat het geld binnenkomt.”

Een klein deel komt binnen via pin-

betalingen.

Bloemenveiling Oost Nederland heeft

behalve met Nederlandse relaties ook te

maken met Duitse leveranciers en

afnemers. Het is technisch onmogelijk

om automatisch te incasseren van een

Duitse op een Nederlandse rekening.

“Daarom hebben we een rekening

geopend bij de Duitse Sparkasse”, legt

Vinke uit. “Op die rekening kunnen we

wél automatisch incasseren. Van diezelf-

de rekening betalen we onze Duitse

leveranciers. Als het saldo oploopt

boek ik het over naar de Nederlandse

rekening. Dat doe ik niet te vaak, want

dat is relatief duur.”

De bloemenveiling is eigendom van de

gezamenlijke telers. Zij zijn erbij gebaat

dat de veiling een goede liquiditeits-

positie heeft om zo de continuïteit te

waarborgen. Vandaar dat ze genoegen

nemen met betaling na een week, terwijl

de afnemers direct moeten betalen. Zo

heeft de veiling zelden een cashbehoefte.

Alleen in het voorjaar, als het mooie

weer aanbreekt en tuincentra en bouw-

marktketens hun bestellingen plaatsen,

is vaak extra liquiditeit nodig. Dergelijke

grote klanten hebben, in tegenstelling

tot bloemisten, wel een betalings-

termijn. Om vervelende verrassingen te

voorkomen is voor die klanten een

kredietverzekering afgesloten.

Door de langere betalingstermijn komt

het voor dat de leveranciers al betaald

zijn en dat het geld van de afnemers nog

niet binnen is. “Als er dan tien vracht-

wagens met planten naar een bouw-

markt gaan, hebben we een tijdelijk

tekort. Met onze bank hebben we afge-

sproken dat ons krediet dan tijdelijk wat

ruimer is: 2,5 miljoen euro in plaats van

1,6 miljoen.”

61

Een uurtje in de week

besteedt Bertjan

Vinke, manager

finance & control van

Bloemenveiling Oost

Nederland, aan het

bijhouden van zijn

liquiditeitsbegroting.

Wat het oplevert?

“Vorig jaar ongeveer

16.000 euro”.

Naam Bertjan Vinke

Bedrijf Bloemenveiling

Oost Nederland

Werknemers 140

Omzet 2004

59,5 miljoen

Cashmanagement

95 procent van de

rekeningen loopt via

automatische incasso.

Iedere klant moet een

anti-stornerings-

verklaring overleggen,

zodat het risico niet bij

de veiling ligt

‘In het voorjaar is onsbankkrediet hoger’

BronnenLITERATUUR

K. van Alphen; Financieel management, het verhaal achter de cijfers

voor niet-financiële managers, Academic Service, Den Haag, 2005

A. van Dijk; Cash of crash, financieel management, Uitgeverij Boom Onderwijs,

Amsterdam, 2005

P. Vos; Bankkrediet: macht of onmacht, Kluwer, Deventer, 2005

A. Standaar; Debiteurenbeheer, de rol van de administrateur, Kluwer,

Deventer, 2004

WEBSITES

www.sprout.nl

wikipedia.org

snsbank.nl/zakelijk

consumentenbond.nl

INTERVIEWS

Gerrit Malipaard, directeur-eigenaar MTS Euro Products BV

Bertjan Vinke, manager finance en control Bloemenveiling Oost Nederland

Chris de Groot, directeur-eigenaar Dujardin Brandkasten

Fred ten Hoeve, manager finance TQ3 Travel Solutions

MET DANK AAN

Wout van Beek, productmanager betalingsverkeer & creditgelden SNS Bank

Cor Helmond, adviseur betalingsverkeer SNS Bank

62


63

A t/m Z pagina

Aanmaning 35

Afnemerskrediet 57

Bank 18

Betalingsgedrag 9

Beleggen 56

Betalingstermijn 11

Bonusrente 53

Cash forecast 44

Centraal

Insolventieregister 37

Crediteuren 39

Debiteuren 34, 35, 37, 43

Debiteurenrisico’s 43

Dossier 36

Euribor 28

Export 42

Factormaatschappij 36

Faillissement 56

Geldstromenbeheer 17

Hypotheek 58

Incassobureau 11, 35, 36

Internetspaarrekening 55

Kamer van Koophandel 37

Kernsaldo 53

Klimrente 54, 55

Kredietaanvraag 58

Kredietverzekering 43

Lening 58

Leverancierskrediet 57

Liquiditeitsbegroting 9, 45

Omzetkrediet 57

Negatief saldo 57

Neutraal saldo 52

Positief saldo 53

Rekeningcourantkrediet 57

Rentefixatie 41

pagina

Rentegarantie 41

Rentekosten 17

Renteopbrengsten 17

Renteplafond 41

Renterisico 40

Risicoanalyse 40

Rood staan 28, 29

Salarissen 25

Saldobeheer 17

Spaarrekening 26, 54

Spaarvormen 55

Sommatie 35

Tarieven betalingsverkeer 24

Transactiekosten 17

Uitgaande geldstromen 39

Valutair saldo 46

Valuta-optie 42

Valutarisico’s 41

Valutatermijncontract 42

Valuteringsdagen 25

Vreemde valutadeposito 55

Wanbetalers 43

Wettelijke rente 38

6564


Trefwoorden

66

Disclaimer

Deze uitgave bevat uitsluitend algemene, globale informatie over

de behandelde onderwerpen, waarbij beknoptheid en geen volledig-

heid is nagestreefd. Deze uitgave bevat geen op het individuele

geval toegesneden (juridisch, fiscaal of anderszins) adviezen.

U dient eventuele beslissingen niet (enkel) op deze algemene

informatie te baseren. Aan de inhoud ervan kunnen geen rechten

worden ontleend. Voor de afwezigheid van fouten, al dan niet door

wijzigingen in relevante weten regelgeving, wordt niet ingestaan.

SNS Bank N.V. sluit iedere aansprakelijkheid uit voor onjuistheden,

onvolledigheden en eventuele gevolgen van het handelen op grond

van informatie die op of via deze uitgave beschikbaar is.



special 06|01

Weet u hoe snel uw debiteuren betalen?

Hoeveel kosten brengt uw bank in rekening voor

het betalingsverkeer? En wat doet u met

overtollige tegoeden op uw rekening-courant?

Simpele vragen, maar veel ondernemers moeten

het antwoord schuldig blijven. Uit ons onderzoek

blijkt namelijk dat ondernemers nogal laks zijn

als het om geldbeheer gaat. En dat is jammer,

want slim cashmanagement kan direct geld

opleveren. Daarom biedt deze Cash Gids vele

praktische adviezen voor het optimaal beheren

van uw geldstromen. Doe er uw voordeel mee

want soms ligt het geld op straat. U hoeft het

alleen maar op te rapen.

Cash Gids - auteur · 2020. 3. 26. · kelijks aan geld binnenkomt of uitgaat.Daarom heb-ben we...

Documents

Transcript of Cash Gids - auteur · 2020. 3. 26. · kelijks aan geld binnenkomt of uitgaat.Daarom heb-ben we...