11/06/2013

1

Camerabewaking in ziekenhuizen

Peter Van den EyndePrivacycommissie

7 juni 2013

Studienamiddag PSA

Voorafgaand misverstand

Bestaat er één allesomvattende wetgeving rondcamera’s = NEEN

Specifieke wetgevingen voor de verwerkingen van beelden(bv. camerawet, KB ter uitvoering van voetbalwet) Wetgevingen die slechts in één welbepaald artikel spreken

over de verwerking van beelden (bv. BOM wetgeving,detectivewet) Wetgeving zonder een specifieke bepaling rond de

verwerking van beelden maar die wel van toepassing kanzijn (bv. privacywet)

11/06/2013

2

Welke camerawetgeving in een ziekenhuis?

Centraal: Finaliteit/doeleinde van de camera

• Misdrijven in ziekenhuizen (bv. diefstal, agressie, slagen enverwondingen,…) Camerawet + eventueel CAO 68

• Toezicht op patiënten (bv. psychiatrie, intensieve zorgen,…)Privacywet

• …

I. Misdrijven in een ziekenhuis

Misdrijven in een ziekenhuis door externenMisdrijven?

• bv. diefstal in een kamer, agressie (verbaal, slagen en verwondingen) op despoed,…

Externen?• Bezoekers (bv. familieleden), patiënten, leveranciers,…

CamerawetMisdrijven in een ziekenhuis door werknemers

Misdrijven?• Bv. diefstal

Werknemers CAO 68 (camerabewaking op de arbeidsplaats – ruimer dan misdrijven)

11/06/2013

3

Bewakingscamera’s op de werkvloer = 2 belangrijke tekstengelijktijdig van toepassing:

CamerawetWet van 2007 (gewijzigd in 2009 en beperkt in 2012)

CAO nr. 68Algemeen bindend verklaard bij KB, dateert van 1998Enkel geldig voor privé-sector

Waarom gelijktijdig = de camerawet zegt uitdrukkelijk dat zeniet van toepassing is op bewakingscamera’s op de werkvloer

Concreet: welke wetgeving dient een bedrijf/ziekenhuisna te leven indien de bewakingscamera zowelbuitenstaanders als werknemers filmt?

De camerawet en CAO 68 sluiten elkaar niet uit:De verantwoordelijke zal de camerawet moetentoepassen t.o.v. de personen die onder de toepassingvallen van deze wet en dit mutatis mutandis voor deCAO(privacywet) over camerabewaking op de werkplaats

11/06/2013

4

Camerawet: principe

Wanneer is de camerawet van toepassing?

Het moet handelen over een “bewakingscamera":• Elk vast of mobiel observatiesysteem• Met de bedoeling

» Misdrijven te voorkomen, vast te stellen of op te sporen of» Overlast te voorkomen, vast te stellen of op te sporen of» De orde te handhaven

• Voor dit alles verzamelt, verwerkt of bewaart het systeem beelden

Welke finaliteit? Bewaking en toezicht

Camerawet: 3 types van plaatsen

Niet-besloten plaats (= openbare weg, plein,…)Voor het publiek toegankelijke besloten plaats= elk besloten gebouw of elk besloten plaats bestemdvoor het gebruik door het publiek waar diensten aan hetpubliek worden verstrekt (bv. winkel, café, loketzaal bank,bioscoop)Voor het publiek toegankelijke besloten plaats= elk besloten gebouw of elk besloten plaats dieuitsluitend bestemd is voor het gebruik door gewoonlijkegebruikers (bv. woning, appartement, back office,…)

11/06/2013

5

Camerawet: wie is de verantwoordelijke?

"De natuurlijke persoon of de rechtspersoon, de feitelijkevereniging of het openbaar bestuur die alleen of samenmet anderen het doel en de middelen voor deverwerking van persoonsgegevens bepaalt" (net zoals bijde privacywet)De verantwoordelijke dient de wet te respecteren, maaris ook een contactpersoon (voor de gefilmde persoon envoor de controlerende instanties)De verwerker is dus verschillend

Proportionaliteitsbeginsel: eerst nadenken voor plaatsing (ishet noodzakelijk, belangenafweging, slechts aanvullendmiddel,…)Gefilmde beelden

• Pertinent en niet excessief• Enkel locatie van verantwoordelijke filmen (dus niet andermans

eigendom)• Verbod tot filmen van bepaalde gevoelige gegevens

Niet iedereen heeft toegang• Zowel intern• Als extern (politie, gerecht)• Recht van toegang door betrokkene

Camerawet: enkele principes

11/06/2013

6

Camerawet: enkele principes (2)

Bewaarduur: maximaal 1 maandInformatieplicht ( heimelijk filmen):

• Plaatsen van een pictogram: de camerawet voorziet eenverplicht model (KB 10 februari 2008 tot vaststelling van dewijze waarop wordt aangegeven dat er camerabewakingplaatsvindt)

Informatieplicht (vervolg):• Afhankelijk van type plaats verschilt de grootte• Aluminiumplaat of geplastificeerde sticker• Aantal verplichte vermeldingen:

» "Camerabewaking – Wet van 21 maart 2007"» De naam van de verantwoordelijke voor de verwerking

(natuurlijk persoon of rechtspersoon) of zijnvertegenwoordiger (naam bedoeld voor het uitoefenenvan de rechten)

» Het postadres (eventueel ook het e-mailadres) waar deverantwoordelijke voor de verwerking kan bereikt worden

11/06/2013

7

Camerawet: de aangifte

De camerawet voorziet een specifieke aangifteprocedureIedere beslissing dient medegedeeld te worden aan dePrivacycommissie en aan de betrokken korpschef:

• Via een standaardformulier• Uiterlijk de dag vóór de datum van ingebruikneming• Het formulier bevestigt dat het gebruik conform de wet is

In de praktijk gebeurt alles via één aangifte PER SITEOp de aangifteplicht bestaat 1 uitzondering (persoonlijkof huishoudelijk gebruik)

De Privacycommissie werkt met een thematischeaangifte

Voordelen van een dergelijke thematische aangifte:• Geen overbodige rubrieken• Maximaal vooraf ingevulde rubrieken• Hergebruik makkelijker

Alleen elektronische aangifte

De camerawet: de aangifte-praktisch

11/06/2013

8

CAO 68: draagwijdte

CAO 68: camerabewaking op arbeidsplaats - privésectorBevestigt en concretiseert principes privacywet(doeleinden, proportionaliteit en informatieverplichting)vanuit:

• Waarborgen van eerbiediging van persoonlijke levenssfeervan werknemers en bescherming van hun waardigheid

• Rekening houdend met behoeften van goede werking van deonderneming

Camerabewaking is elk bewakingssysteem gericht opbewaken van bepaalde plaatsen of activiteiten op dearbeidsplaats, met of zonder bewaring van debeeldgegevens

CAO 68: voortdurend of tijdelijk

Camerabewaking mag voortdurend of tijdelijk zijn bijdoelen:

• Veiligheid en gezondheid• Bescherming van goederen van de onderneming• Controle van het productieproces enkel van machines

Camerabewaking mag enkel tijdelijk zijn bij:• Controle van het productieproces van werknemers• Controle van arbeid van de werknemer

Voortdurende camerabewaking van werknemer is niet toegelaten!

11/06/2013

9

CAO 68: procedure tot plaatsing

Werkgever moet informatie verschaffen over alle aspectencamerabewaking:

• Voorafgaandelijk en bij opstarten aan ondernemingsraad, of comitévoor preventie en bescherming, of vakbondsafvaardiging, ofwerknemers

• Bij opstarten: betrokken werknemersInformatie omtrent:

• Nagestreefde doeleinde• Al dan niet bewaren van beeldgegevens• Aantal en plaatsing camera’s• Periode(n) van functionering

Met oog op dialoog en invoering in klimaat van vertrouwen Verschillende procedure t.o.v. camerawet!

3 types van thematische aangiftes in het kader vancamerabewaking (aantal d.d. 25/03/2013):

• Type 1: aangifte in het kader van een niet besloten plaats,Aantal: 372 (per grondgebied)

• Type 2: aangifte in het kader van een besloten plaats (al danniet toegankelijk),Aantal: 20.602 (per site)

• Type 3: aangifte voor camerabewaking op de arbeidsplaats(al dan niet CAO nr. 68)Aantal: 2.530 (per verantwoordelijke)

Camerabewaking: enkele cijfers

11/06/2013

10

11/06/2013

11

11/06/2013

12

II. Toezicht op patiënten in een ziekenhuis

Camerawet niet van toepassinggeen “bewakingscamera” volgens definitie

Privacywet wel van toepassingEr is immers een “verwerking” van “persoonsgegevens”Bovendien “gevoelige” persoonsgegevens

(=gezondheidsgegevens)

Privacywet: verwerking?

Elke bewerking of geheel van bewerkingen m.b.t.persoonsgegevens, al dan niet uitgevoerd met behulpvan geautomatiseerde procédés

• Bv.: verzamelen, bewaren, bijwerken, wijzigen, verspreiden,met elkaar in verband brengen, raadplegen, gebruiken,...

11/06/2013

13

Privacywet: persoonsgegeven?

Iedere informatie betreffende een geïdentificeerde ofidentificeerbare natuurlijke persoon

• Identificeerbaar = iemand die direct of indirect kangeïdentificeerd worden, met name aan de hand van eenidentificatienummer of via één of meer specifieke elementendie kenmerkend zijn voor haar fysieke, psychische,fysiologische, psychische, economische, culturele of socialeidentiteit

• Geen rechtspersoon• Bv.: naam, foto, telefoonnummer (privé/werk),

rijksregisternummer, bankrekeningnummer, e-mailadres,vingerafdruk, code,...

Privacywet maakt verschil tussen• Gewone gegevens (bv: naam, voornaam, geboortedatum,…)

en• “Gevoelige” gegevens

– Gevoelige gegevens (bv. over politieke opvattingen,lidmaatschap vakbond, seksuele leven,…)

– Gezondheidsgegevens– Gerechtelijke gegevens

Principieel verbod op verwerking, tenzij…

Privacywet: gewone en gevoelige gegevens

11/06/2013

14

Privacywet: gezondheidsgegevens

Geen definitie

Principieel verbod op verwerking, tenzij o.a.• Na schriftelijke toestemming van de betrokkene• Nodig voor preventieve geneeskunde, medische diagnose,,

verstrekken van zorg, beheer van de gezondheidsdiensten,... steeds via beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg

• Nodig in het kader van arbeidsrecht/sociaal zekerheidsrecht• Toegelaten door een wettelijke verplichting• Nodig voor een dringend/concreet gevaar• ...

Inzameling moet bij betrokkene zelf gebeuren

Privacywet: gevolg gevoelige gegevens

Strenger regime = bijkomende voorwaarden, bv.:

Lijst met de categorieën personen die depersoonsgegevens kunnen raadplegen, Vertrouwelijk karakter moet kunnen gewaarborgd worden

(via wettelijke of statutaire verplichting van bovenvermeldecategorieën personen) In aangifte melding maken van rechtsgrond voor

verwerking …

11/06/2013

15

Gevolg: principes privacywet

Belangrijkste principes:

Legitimiteit/finaliteitProportionaliteitAangifte door verantwoordelijke voor de verwerkingInformatieplicht

Zoals gezegd principieel verboden omgezondheidsgegevens te verzamelen, tenzij…In verleden 2 mogelijke rechtsgronden aangehaald

Toezicht op de gezondheidstoestand (bv. intensieve zorgen)“Wanneer de verwerking noodzakelijk is voor doeleinden van preventievegeneeskunde of medische diagnose, het verstrekken van zorg ofbehandelingen aan de betrokkene of een verwant, of het beheer van degezondheidsdiensten handelend in het belang van de betrokkene en degegevens worden verwerkt onder het toezicht van een beroepsbeoefenaarin de gezondheidszorg” (art. 7, § 2, j) privacywet)

Privacywet: legitimiteit/finaliteit

11/06/2013

16

Toezicht psychiatrische patiënten (bv. isoleercel)“wanneer de verwerking noodzakelijk is voor het voorkomen van eenconcreet gevaar [of voor de beteugeling van een bepaalde strafrechtelijkeinbreuk]” (art. 7, § 2, g privacywet)

Privacywet: proportionaliteit

Persoonsgegevens dienen steeds “toereikend, terzakedienend en niet overmatig te zijn”

Afweging belang ziekenhuis ↔ recht op beschermingpersoonlijke levenssfeer patiëntDelicaat gelet op gevoelige gegevens

Centrale vraag: is cameratoezicht noodzakelijk voor hetvolbrengen van de taken van het ziekenhuis?Zijn er andere, minder privacyschendende middelen omhetzelfde doel te bereiken?

11/06/2013

17

Verschillende knelpunten:• Dikwijls ruimten waar personen een tijd onafgebroken (kunnen)

blijven• Personen hebben niet altijd de mogelijkheid om zich te onttrekken

aan verwerking• Personen kunnen niet altijd hun mening ventileren• In psychiatrie: zie zelfs in het verleden Europees Comité voor

preventie van folteringEen integrale en permanente camerabewaking lijkt dan ookbrug te ver – eerder onderdeel van gericht pakketAndere mogelijkheden: monitoring via computersysteem vande vitale functies, visuele of auditieve controle doorverplegend personeel,…

Aangifte van systeem aan Privacycommissie doorverantwoordelijke voor de verwerking

De al dan niet natuurlijke persoon die alleen of met anderenhet doel en de middelen voor de verwerking vanpersoonsgegevens bepaalt

Bv.: dokter, bedrijf, gemeente, VZW,...

Belangrijke figuur want hij dient alle principes van deprivacywet na te leven (doet hij beroep op een verwerker,dient hij met deze een overeenkomst te sluiten)

Verschillend van verwerker (bv. installateur)

Privacywet: aangifte door verantwoordelijke

11/06/2013

18

Privacywet: informatieverplichting

In de camerawet is de informatieverplichtinggeconcretiseerd door het uniforme pictogram

De privacywet spreekt enkel in algemene bewoordingenover het informeren van de betrokkene:

• Informatie zoals o.a. naam en adres verantwoordelijke,doeleinde verwerking

• Manier waarop blijft vrij: bv. onthaalbrochure ziekenhuis,brief, pictogram (maar dan verschillend van dat vancamerawet),…

Meer informatie

Website: www.privacycommission.beMeer informatie over bepaalde thema’s zoalsbewakingscamera’s, privacywet in het algemeenWettekstenAangifteapplicatieAdviezen/aanbevelingen, bv. advies 34/99

Email: commission@privacycommission.be

Telefoon – eerstelijn (voor ingewikkelde vragen best mail ofbrief): 02/274.48.78 (NL) of 02/274.48.79 (FR)

11/06/2013

19

Uitsmijter: Performantbewakingscamerasysteem?

Denk aan:• Beeldvorming licht (daglicht, kunstlicht, infrarood,

tegenlicht)• Opnamemedium (analoog, digitaal: opletten voor

geheugencapaciteit en eventuele compressietechnieken)• Inzoomen (analoog – digitaal, digitaal geeft enkel grotere

pixels)• Positie camera (hoogte, objecten in de buurt zoals bomen)• Beeldresolutie• Onderhoud• ...

Lijkt evident, maar…

Vragen?