BVO Piramide- Denken en Schrijven
-
Upload
jeroen-van-zutphen -
Category
Documents
-
view
40 -
download
12
description
Transcript of BVO Piramide- Denken en Schrijven
PIRAMIDEDENKEN, PIRAMIDESCHRIJVEN
Samenvatting van de training
Piramidedenken, PiramideschrijvenTeksten opbouwen vanuit perspectief van de lezer
Inhoud
1. Wat is het piramideprincipe?2. Hoe pak je het aan?3. Hoe bouw je argumentatie op?4. Hoe formuleer je helder?
1.Wat is het
piramideprincipe?
5
De kern eerst …
Waarom?Omdat je lezer zo...
• veel makkelijker jouw tekst leest, omdat de hoofdboodschappen vooropstaan
• sneller de rest kan interpreteren, omdat hij ‘kapstokken’ krijgt
• op elk gewenst moment kan stoppen• antwoord krijgt op zijn vragen• de informatie beter kan onthouden
En wat betekent het voor jou als schrijver?
Wat? De kenmerken van een
piramidetekst• Antwoord direct gekoppeld aan vraag• Informatie gerangschikt vanuit belang lezer
• Hoofdzaken als kernboodschap voor alle lezers
• Bijzaken voor de gespecialiseerde lezer
• De top: advies, conclusie, interpretatie• De basis: feitelijke gegevens als bron, detail
• Toepasbaar op tekst-, hoofdstuk- en alineaniveau
Denken als schrijver…
Informatie verzamelen
Analyseren
Interpreteren
Conclu-deren
VoorbeeldDenken als schrijver...
• Wat is het probleem? Te weinig vrouwen in hogere functies
• Hoe komt dat?Oorzaak A, B, C
• Wat kunnen we eraan doen?Maatregel D, E, F
• Wat kunnen we het beste doen?Advies maatregel D
• Hoe dan?Uitwerking maatregel D
… benieuwd als lezer!
Argumenten
Onderbouwing, uitleg
Bronnen, feiten, regels, wetten
AdviesConclusie
11
VoorbeeldBenieuwd als lezer...
• Wat is het probleem? Te weinig vrouwen in hogere functies
• Wat kunnen we het beste doen?Advies maatregel D
• Waarom dit advies?Argumentatie maatregel D
• Hoe voeren we het uit?Uitwerking maatregel D
12
Elke tekst is een antwoord op een vraag
• Expliciete vraag… die de lezer heeft gesteld en waar hij antwoord op verwacht… die je wilt dat de lezer zich stelt in zijn of jouw belang
• Impliciete vraag… die je bij de lezer oproept door je antwoord
Het startpunt: SCQ
13
SituationIk heb een ondernemingsplan geschreven voor een tijdschrift voor liefhebbers van auto’s die minder dan € 10.000,-- kosten.
ComplicationIk heb geen geld om het tijdschrift zelf te financieren.
QuestionBank, kom ik in aanmerking voor financiering?
14
Doel van de tekstWat wil de lezer weten?
• Wat?… informeren
• Waarom?… overtuigen
• Hoe?… instrueren
15
PiramidestructuurWat? - informerende teksten
• Inleiding: SCQ• Kern• Toelichting/voorbeeld• (Uitzondering)• Details
16
PiramidestructuurWaarom? - overtuigende teksten
• Inleiding: SCQ• Kern: advies/conclusie• Argumentatie/resultaten• Subargumentatie• Methode• Basis met feiten en data
17
PiramidestructuurHoe? - instruerende teksten
• Inleiding: SCQ• Kern: resultaat van de handelingen/acties• Handelingen/acties in chronologische
volgorde• Extra uitleg/toelichting
2. Hoe pak je het aan?
18
19
Je werkwijzeHoe pak je het aan?
• Verplaats je in de lezer: maak een analyse• Stel de SCQ vast• Geef direct antwoord op de hoofdvraag• Geef vervolgens antwoord op de vervolgvraag van
de lezer: – Wat?– Waarom?– Hoe?
• Maak een structuurboom• Bepaal het detailniveau: hoe diep ga je?• Bij tekst: schrijf de onderdelen uit:
– Eerste ronde: doorschrijven– Tweede ronde: herschrijven
20
VoorbeeldDe vraag: SCQ
SituationIn de top van ons bedrijf zitten nauwelijks vrouwen.
ComplicationDit leidt tot een eenzijdige managementcultuur, en minder resultaat.
QuestionHoe krijgen we meer vrouwen in de top?
VoorbeeldHet antwoord: structuurboom
De organisatie moet gericht beleid voeren
Adverteren in vrouwenbladen
Gerichter werven Voorkeursbeleid Intern kweken
Speciaal wervingsbureau
Blijkt uit cijfers dat dit goed werkt
Bij gelijke geschiktheid
Assessment-talent
Coaching Coaching
Deelnemen aan netwerkdagen
22
Piramide op elk niveau!
• Per hoofdstuk• Per paragraaf• Per alinea
– kernzin voorop– toelichting/onderbouwing daarna– duidelijke verbanden door signaalwoorden
23
Voorbeeld Waar staat de kernzin?
In Nederland is de welvaart sinds de jaren ‘50 verdubbeld. Als geld gelukkig zou maken, dan zouden wij nu dubbel zo gelukkig zijn als onze vaders, moeders, opa’s of oma’s destijds. Maar in de afgelopen 50 jaar blijkt ons geluksgevoel nauwelijks toegenomen. Dat blijkt uit recent geluksonderzoek. Geld maakt dus niet gelukkig.
24
Voorbeeld Alinea in piramidevorm
Geld maakt niet gelukkig. Dat blijkt uit recent geluksonderzoek. In Nederland bijvoorbeeld is de welvaart sinds de jaren ‘50 verdubbeld. Als geld inderdaad gelukkig zou maken, dan zouden wij nu dubbel zo gelukkig zijn als onze vaders, moeders, opa’s of oma’s destijds. Maar in de afgelopen 50 jaar blijkt ons geluksgevoel nauwelijks toegenomen.
25
Voorbeeld Signaalwoorden
Geld maakt niet gelukkig. Dat blijkt uit geluksonderzoek. In Nederland bijvoorbeeld is de welvaart sinds de jaren ‘50 verdubbeld. Als geld inderdaad gelukkig zou maken, dan zouden wij nu dubbel zo gelukkig zijn als onze vaders, moeders, opa’s of oma’s destijds. Maar in de afgelopen 50 jaar blijkt ons geluksgevoel nauwelijks toegenomen.
Soorten signaalwoorden (1)1 Tijd Toen, terwijl, voordat, nadat, zodra, wanneer, daarna,
intussen, nauwelijks... of ..., tegelijkertijd, vervolgens
2 Opsomming En, ook, verder, bovendien, daarnaast, ten eerste, ten tweede, een andere, niet alleen... maar ook..., ten slotte, zowel... Als
3 Vergelijking Net als, zoals, evenals, hetzelfde als, in vergelijking met/vergeleken met, vergelijkbaar, soortgelijk(e)
4 Tegenstellling Maar, echter, daarentegen, hoewel, toch, integendeel, niettemin, in plaats van, daar staat tegenover, ondanks
5 Oorzaak-gevolg Door, daardoor, waardoor, doordat, zodat, te danken aan, te wijten aan, als gevolg waarvan, zodoende
27
Soorten signaalwoorden (2)
6 Reden/verklaring Want, omdat, aangezien, vanwege, wegens, namelijk, immers, gezien het feit dat, gelet op het feit dat
7 Doel-middel Om te, door (te), daarmee, waarmee, opdat, daartoe, door middel van, met behulp van, met de bedoeling, erop gericht
8 Voorwaarde Als, indien, wanneer, tenzij, mits, stel dat, in geval van, aangenomen dat
9 Voorbeeld Zo, zoals, bijvoorbeeld, een voorbeeld hiervan, dat is het geval (bij), dat komt voor (bij), ter illustratie, dat blijkt uit, onder andere
10 Samenvatting/conclusie
Kortom, alles bij elkaar (genomen), samengevat, dus, daarom, vandaar dat, dan ook, op grond van het voorgaande/bovenstaande, hieruit volgt, derhalve
3. Hoe bouw je argumentatie op?
28
29
ArgumentatieDrie soorten standpunten
• Feitelijk standpuntDit is een glas
• Beoordelend standpuntDit glas is bruikbaar
• Adviserend standpuntDit glas moeten we gaan gebruiken
Een uitspraak wordt een standpunt als de ander de uitspraak betwist
VoorbeeldStandpunt + argument
30
StandpuntDit glas is bruikbaar
Argument(want) Het breekt niet snel
Subargument(want) Dit blijkt uit onderzoek: van de 100 die vallen, blijven er 99 heel
31
Omgekeerde volgordeArgument + standpunt
SubargumentUit onderzoek blijkt: van de 100 glazen die vallen, blijven er 99 heel
Argument(dus) Dit glas breekt niet snel
Standpunt(dus) Dit glas is bruikbaar
32
Hoe zet je een piramide op slide?Voorbeeld slide 1
• Kop = SCQGeen geld voor nieuw tijdschriftBank, krijg ik geld?
• Slide = antwoord + hoofdargumentenNee, want- Te optimistische marktinschatting- Onvoldoende nauwkeurig financieringsplan
33
Hoe zet je een piramide op slide?Voorbeeld slide 2
• Kop = hoofdargument 1Te optimistische marktinschattingWaar blijkt dat uit?
• Slide = subargumenten- U bent uitgegaan van alle eigenaren als
doelgroep en dat is onwaarschijnlijk- De eigenaren zijn minder draagkrachtig
34
Hoe maak je goede piramidekopjes?
• Maak er een ‘nieuwskop’ van • Maak de kop zo informatief mogelijk• Formuleer liefst positief en adviserend• Geef in kopje antwoord op de vraag, stel
eventueel vervolgvraag als ondertitel• Formuleer gelijkvormige onderdelen zo
gelijkvormig mogelijk• Schrap overbodige voorzetsels,
lidwoorden, etc.
3. Hoe formuleer je helder?
35
36
Hoe formuleer je helder?
• Gebruik eenvoudige woorden• Gebruik eenvoudige zinnen• Vervang de tang• Schrijf actief• Laat werkwoorden werken• Schrijven is schrappen!
37
Gebruik eenvoudige woordenWat zijn moeilijke woorden?
• Ouderwetse woorden• Intellectuelenwoorden• Te lange woorden• Vaktaal bij leken• Onnodige buitenlandse woorden• Afkortingen
– Onnodig: jl., a.s., d.d., t.g.v., t.a.v., m.u.v. – Alternatief: een enkel voorzetsel– Gepast: ir., drs., …– Andere afkortingen: eerst voluit, dan pas
gebruiken
38
Gebruik eenvoudige zinnenWat is eenvoudig leesbaar?
• 1 hoofdboodschap per zin• Niet te informatiedicht• Niet meer dan 1 bijzin• Geen lange aanloop• Kern voorop• Afwisseling kort & nog korter
39
Vervang de tangWat is dat?
Informatie die je onderbreekt met andere informatie:
Het feit dat het hier een uiterst precaire en door professor Van der Hoeven bovendien als zeer complex aangeduide kwestie betreft, waaraan onze organisatie reeds in een vroeg stadium aandacht dient te besteden om zo te anticiperen op mogelijke weerstand, maakt dat het treffen van voorzorgsmaatregelen aanbevelenswaardig is.
40
Vervang de tangHoe dan?
Zet bij elkaar wat bij elkaar hoort!
Het treffen van voorzorgsmaatregelen is aanbevelenswaardig. Immers, het betreft hier een kwestie die uiterst precair is. Bovendien heeft professor Van der Hoeven de kwestie als zeer complex aangeduid. Daarom dient onze organisatie hieraan reeds in een vroeg stadium aandacht te besteden. Zo kunnen we anticiperen op mogelijke weerstand.
41
Schrijf actief!Wat is dat?
Worden of zijn + voltooid deelwoord = passief
Ja, er wordt van jou gehoudenJaaah, er is van jou gehouden
Joh, er zou van jou gehouden kunnen worden
En actief?
Ik hou van jou!
42
Schrijf actief!Hoe doe je dat?
• Herken vervoeging worden of zijn met voltooid deelwoord
• Door wie (of wat) wordt ge....?• Zet deze persoon (of zaak) vooraan in de
zin• Vervoeg voltooid deelwoord tot
persoonsvorm• Maak zin af
De vergadering wordt geopend door de voorzitter.
De voorzitter opent de vergadering.
43
Laat werkwoorden werken!Wat is de naamwoordstijl?
Twee vormen:• Het + hele werkwoord
Het motiveren van personeelHet invullen van de formulieren
• De + stam werkwoord + uitgang: -atie of -ingDe motivatie van het personeelDe inschrijving als lid
Ook hier: bepaal wie het doet en vervoeg persoonsvorm!
44
Schrijven is schrappen!Hoe doe je dat?
• Vermijd overbodige nuancering• Vervang voorzetseluitdrukkingen door 1 voorzetsel• Vermijd omslachtige uitdrukkingen• Vermijd naamwoordstijl• Schrap procesopmerkingen• Schrap lange aanloop: kom direct ter zake• Schrijf actief• Schrap ‘zullen’ of andere overbodige
hulpwerkwoorden• Vermijd dubbele ontkenning• Vermijd pleonasmen• Vermijd onnodige precisie• Werk puntsgewijs
45
Tot slot...
Probeer, ervaar en zie het effect bij de lezer!
Succes!
BezoekadresMarathon 71213 PD Hilversum
PostadresPostbus 4471200 AK Hilversum
Telefoon 035 – 6 956 200Internet www.bvo.nl