BS 2019 20 Tamil-highlights · F: EUkDzJxO +z£x/y EMKLI Ny D PX O¯8 - M¯sHKxRh) -WLX LOvIz...
Transcript of BS 2019 20 Tamil-highlights · F: EUkDzJxO +z£x/y EMKLI Ny D PX O¯8 - M¯sHKxRh) -WLX LOvIz...
வர -ெசல தி ட 2019-2020
சிற ப ச க
bgUik cilat® M‰Wth® M‰¿‹
mUik cila braš
(FwŸ 975)
Kj‹ik¤ Jiwia C¡Fé¤J, mij tY¥gL¤J« mnj
ntisæš, c‰g¤Â k‰W« nrit¤ Jiwfëš TLjš KjÄLfis
<®¥gj‰F« Ϫj muR K¡»a¤Jt« më¤J tU»wJ.
rk¢Óuhd ts®¢Á milªJ mj‹ gy‹ midtiuÍ« rkkhf¢
br‹wilÍ« tifæš bjhêš Jiw cŸë£l Ïu©lh« ãiy
Jiw¡F«, ntsh© Jiw¡F« Ϫj muR bjhl®ªJ K¡»a¤Jt«
më¤J tU»wJ.
2011-2012 M« M©oš khãy¤Âš 1,03,600 %ghahf ÏUªj jå eg®
tUkhd« 2017-2018 M« M©oš, ãiyahd éiyfë‹
mo¥gilæš, 1,42,267 %ghahf ca®ªJŸsJ.
2017-2018 M« M©oš, K‹ kÂ¥ÕLfë‹go, ãiyahd
éiyfë‹ mo¥gilæš, njÁa¥ bghUshjhu ts®¢Á 7.20
rjÅjkhf ÏU¡F« vd fâ¡f¥g£LŸs ãiyæš, mnj M©oš
khãy¥ bghUshjhu ts®¢ÁahdJ 8.09 rjÅjkhf ÏU¡F« vd
fâ¡f¥g£LŸsJ. 2018-2019 M« M©oš Kjšãiy
kÂ¥ÕLfë‹go, khãy¥ bghUshjhu ts®¢Á 8.16 rjÅjkhf
ÏU¡F« vd v®gh®¡f¥gLtjhš, ca® ts®¢Á¥ ghijæš khãy«
bršy têtif V‰g£LŸsJ.
tWik, fšéa¿é‹ik, ntiyæ‹ik, Rfhjhu¡ F¿pLfŸ k‰W«
ghèd rk¤Jt« ngh‹w F¿pLfëš 100 ÉgL¤j¥g£l
t£lhu§fëš Áw¥ò¡ ftd« brY¤Â khãy¤Âš rk¢Óuhd
ts®¢Áia miltj‰fhf, khãy rk¢Ó® ts®¢Á ãÂa (State
Balanced Growth Fund) £l« brašgL¤j¥g£L tU»wJ.
2 Ϫj tuÎ-bryΤ £l¤Âš, ϪãÂa¤Â‰fhf 100 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ. Ïnjngh‹W, ‘Áw¥ò¥ gFÂ nk«gh£L¤
£l¤Â‰F’, 2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l
kÂ¥ÕLfëš 75 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
jäœehL òJik Ka‰ÁfŸ £l¤Â‰F (TANII) 100 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
tçtUthæš V‰g£LŸs Ϫj rhjfkhd kh‰w¤Âdhš
2018-2019 M« M©L ÂU¤j kÂ¥Õ£oš fâ¡f¥g£l tUthŒ¥
g‰wh¡Fiw 19,319 nfho %ghæèUªJ 2019-2020 M« M©oš
tUthŒ¥ g‰wh¡Fiw 14,315 nfho %ghahf¡ FiwÍ« vd
fâ¡f¥g£LŸsJ.
khãy§fS¡F Ïilnaahd xU§»izªj bghU£fŸ k‰W«
nritfŸ tç tUthæš 2017-2018 M« M©oš khãy¤Â‰F
»il¡f nt©oa 5,454 nfho %ghŒ mséyhd g§ifÍ«,
bghU£fŸ k‰W« nritfŸ tçæš 455.16 nfho %ghŒ mséyhd
cWÂbrŒa¥g£l ÏH¥Õ£L¤ bjhifÍ« k¤Âa muÁläUªJ
jäœeh£o‰F ÏJtiu »il¡f¥ bgwéšiy. Ϫj ãYit¤
bjhiffis éLé¥gš k¤Âa muR brŒÍ« jhkj« khãy¤Â‹
ãÂãiyæ‹ ÛJ ghÂ¥ig V‰gL¤ÂÍŸsJ
br‹id Âw‹äF efu ãWtd« _y« 660 nfho %ghŒ bryéš
brašgL¤j¥gl cŸs m¿Îrh® ngh¡Ftu¤J mik¥ò¤ £l¤Âid
(Intelligent Transport System Project) jäœehL c£f£lik¥ò
nk«gh£L thça« cUth¡»ÍŸsJ.
Ïu©L Ïy£r« eh‹F r¡fu thfd§fŸ, Ïu©L Ïy£r« ÏU r¡fu
thfd§fis ãW¤j¡Toa mséš, ãy¤jo thfd ãW¤j trÂfŸ,
g‹dL¡F thfd ãW¤j trÂfŸ k‰W« rhiynahu Âw‹äF thfd
ãW¤j« M»at‰iw brašgL¤j ‘éçthd xU§»iz¡f¥g£l
thfd ãW¤j nkyh©ik¤ £l¤ij’, muR-jåah® g§fë¥ò
3
Kiwæ‹ Ñœ, 2,000 nfho %ghŒ bryéš br‹id efçš Ïªj muR
brašgL¤J«.
ngçl® nkyh©ik
2019-2020 M« M©o‰F khãy¥ ngçl® ãthuz ãÂa¤Â‰fhf
825 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
f#h òaš V‰gL¤Â¢ br‹w ghÂ¥ig¤ jâ¥gj‰fhd j‰fhèf
kWÓuik¥ò¥ gâfis nk‰bfhŸtj‰fhf, njÁa¥ ngçl® ãthuz
ãÂa¤ÂèUªJ k¤Âa muR 900.31 nfho %ghia éLé¤jJ.
Ϫj ã Mjhu§fSl‹ khãy¤Â‹ brhªj ãÂiaÍ«
xU§»iz¤J, gæ® nrj§fS¡fhf 774.13 nfho %ghÍ«, cjé
ãthuz¤Â‰fhf 577.46 nfho %ghÍ«, ÅLfŸ k‰W« FoirfŸ
nrjkilªj FL«g§fS¡F ãthuzkhf 401.50 nfho %ghÍ«,
Ûdt®fë‹ nrjkilªj glFfS¡fhf 41.63 nfho %ghŒ c£gl,
Mf bkh¤j« cldo ãthuz¥ gâfS¡fhf 2,361.41 nfho %ghŒ
mDk¡f¥g£LŸsJ.
FoirfŸ, bj‹id ku§fŸ k‰W« Ûdt®fë‹ v¥.M®.Ã.
glFfS¡F V‰g£l nrj¤Â‰fhd ÏH¥Õ£L¤ bjhifia, khãy¥
ngçl® ãthuz ãÂa¤Â‹ tiuaiwiaél¡ TLjyhf Ϫj muR
fârkhf ca®¤Â tH§»ÍŸsJ. nkY«, j‰nghJ ãyétU«
tw£Áia¡ fU¤Âš bfh©L FoÚ® g‰wh¡Fiw V‰glhkš
jilæ‹¿ FoÚ® tH§f ÏJtiu 157 nfho %ghŒ murhš
mDk¡f¥g£LŸsJ. 2019-2020 M« M©o‰F khãy¥ ngçl®
ãthuz ãÂa¤Â‰fhf 825 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
nrjkilªj FoirfS¡F kh‰whf fh‹»ß£ ÅLfŸ f£Ljš,
gh¡f¥g£l k¡fë‹ thœthjhu¤ij Û£blL¡F« tifæš
bj‹id k‰W« Ïju ku¤njh£l¥ gæ®fis Û©L« gæ® brŒjš
ngh‹w ãuªju ãthuz¥ gâfis nk‰bfhŸtj‰fhf jåna xU
£l mYtyf« cUth¡f¥g£LŸsJ. bj‹id k‰W« Ïju
ku¤njh£l¥ gæ®fis Û©L« gæçLtj‰fhf, ÏJtiu 230.09 nfho
%ghŒ mDk¡f¥g£LŸsJ.
4 f#h òaš gh¤j kht£l§fëš nrjkilªj FoirfS¡F kh‰whf
xU Å£L¡F 1.70 Ïy£r« %ghŒ myF¤ bjhif Åj«, 1,700 nfho
%ghŒ £l kÂ¥Õ£oš, xU Ïy£r« ÅLfŸ f£Ltj‰fhd gâfis
Ϫj muR nk‰bfh©LŸsJ. Ϥ£l¢ bryéš, 720 nfho %ghia
k¤Âa muR jdJ g§fhf V‰W¡bfhŸS« vd v®gh®¡»nw‹.
ÛjKŸs 980 nfho %ghia khãy muÁ‹ g§F¤ bjhifahf
jäœehL Cuf Å£Ltr k‰W« c£f£lik¥ò nk«gh£L thça«
_y« fl‹ bg‰W Ϥ£l« ãiwnt‰w¥gL«.
xU Áw¥ò Ka‰Áahf, Ú® Mjhu§fis¥ bgU¡Ftj‰fhfΫ,
btŸs¤ jL¥Ã‰fhfΫ, $bgU«òö® t£l¤Âš cŸs xu¤ö®
»uhk¤Â‰F mUnf milahW M‰¿‹ cg eÂahd xu¤ö® eÂæ‹
FW¡nf cg toãy§fS¡F Ïilna Ú® gçkhW« fhšthÍl‹ Toa
Ú®¤nj¡f« mik¤jš; F¿ŠÁ¥gho t£l¤Âš gutdh‰¿‹ M‰W¥
gLifia kWÓuik¤jš (Regrading) k‰W« mUthŸK¡F
Ú£ÁæèUªJ btŸs Úçid¤ ÂU¥òtj‰fhd òÂa fhšthia
mik¤jš; Áj«gu« t£l¤ÂYŸs ngu«g£o‰F mU»š bfhŸël«
M‰¿‹ FW¡nf òÂa btŸs¤ jL¥ò ÚbuhG§»ia mik¤jš;
Áj«gu« t£l¤Âš flšÚ® c£òFtij¤ jL¥gj‰fhf, ârhtu«
»uhk¤Â‹ mU»š c¥gdhW M‰¿‹ FW¡nf filkil
ÚbuhG§»ia mik¤jš k‰W« 10 Ïju gâfŸ c£gl ãuªju
btŸs¤ jL¥ò¥ gâfis 284.70 nfho %ghŒ bkh¤j¢ bryéš
Ϫj muR tU« ãÂah©oš nk‰bfhŸS«.
tUthŒ ã®thf«
kJiu kht£l¤Âš cŸs ÂUk§fy¤ij jiyikælkhf¡ bfh©L,
ÂUk§fy«, fŸë¡Fo k‰W« ÂU¥gu§F‹w« M»a
_‹W t£l§fis cŸsl¡»a òÂa tUthŒ¡ nfh£l« x‹W
2019-2020 M« M©oš cUth¡f¥gL«.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš, r_f¥
ghJfh¥ò cjé¤ bjhif tH§F« £l§fS¡fhf 3,958 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
5 M£nrgfuk‰w òw«ngh¡F ãy§fëš Iªjh©LfS¡F« nkyhf
M¡»uä¤J tÁ¤J tUgt®fë‹ Å£L kidfis tu‹Kiw brŒJ
Å£Lkid¥ g£lh tH§f Ϫj muR Mizæ£LŸsJ. Ïj‹ _y«
Rkh® 1.5 Ïy£r« FL«g§fŸ ga‹bgW« vd v®gh®¡f¥gL»wJ
tWik¡ nfh£o‰F Ñœ thG« mid¤J¡ FL«g§fS¡F«
gadë¡F« tifæš, éçthd ég¤J k‰W« MÍŸ fh¥Õ£L¤ £l«
x‹iw Ϫj muR éiuéš m¿Kf¥gL¤J« v‹gij k»œ¢ÁÍl‹
bjçé¤J¡ bfhŸ»nw‹. Ϥ£l¤Â‹ _y«, Ïa‰if kuz«
k‰W« ég¤jhš V‰gL« kuz¤Â‹nghJ tH§f¥gL« ÏH¥Õ£L¤
bjhif, Kiwna Ïu©L Ïy£r« %ghŒ k‰W« eh‹F Ïy£r«
%ghahfΫ, ég¤jhš V‰gL« ãuªju Cd¤Â‰fhf tH§f¥gL«
ÏH¥Õ£L¤ bjhif xU Ïy£r« %ghahfΫ ca®¤j¥gL«.
Ϥ£l¤Â‰fhd fh¥Õ£L¡ f£lz¤ bjhif¡F 250 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš,
cHt® ghJfh¥ò¤ £l¤Â‰fhf 169.81 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ. tUthŒ¤ Jiw¡F bkh¤jkhf 6,106.95 nfho
%ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
jäœbkhê ts®¢Á
Ah®t®L gšfiy¡fHf¤Âš jäœ ÏU¡if bt‰¿fukhf
ãWt¥g£lij¤ bjhl®ªJ, Ãw r®tnjr gšfiy¡fHf§fëY«
ÏJngh‹w jäœ ÏU¡iffis ãWÎtj‰fhd elto¡iffis Ϫj
muR vL¤J tU»wJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš, jäœ
ts®¢Á¤ Jiw¡fhf 54.76 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
r£l« xG§F
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš,
‘fhtš Jiw eÅdkakh¡fš’ £l¤Â‰fhf 111.57 nfho %ghŒ c£gl
fhtš Jiw¡F 8,084.80 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
6 Ôaiz¥ò k‰W« Û£ò¥ gâfŸ
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš,
Ôaiz¥ò k‰W« Û£ò¥ gâfŸ Jiw¡F 403.76 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
Áiw¢rhiyfŸ
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš,
Áiw¢rhiyfŸ Jiw¡fhf 319.92 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
Ú ã®thf«
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš,
Ú ã®thf¤Â‰fhf 1,265.64 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
ntsh©ik
2019-2020 M« M©oš, g殡 fh¥Õ£L¤ £l¤Â‹ Ñœ, òÂa
gæ®fisÍ«, gFÂfisÍ« nr®¡f Ϫj muR m¿é¡if brŒa
cŸsJ. F¿¥Ã£l gF¡FŸ V‰gL« Ïl®ghLfshd (Localised
Calamities) My§f£o kiH, ãy¢rçÎ, btŸs¥bgU¡F
ngh‹wt‰whš V‰gL« ghÂ¥òfnshL Ïoä‹dYl‹ Toa ÂO® kiH
(Cloud Burst) k‰W« Ïa‰if Ôædhš (Natural fire) V‰gL«
ghÂ¥òfS« Ϥ£l¤Âš nr®¡f¥gL«.
2018-2019 M« M©oš, ÏJtiu 21.70 Ïy£r« étrhæfŸ ‘Ãujk
kªÂçæ‹ g殡 fh¥Õ£L¤ £l¤Â‹’ Ñœ gÂÎ brŒa¥g£LŸsd®.
ÏJ, flªj _‹W M©Lfëš caça rhjidahF«.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš,
Ϥ£l¤Â‰fhd fh¥Õ£L¡ f£lz¤Âš khãy muÁ‹ g§F¤
bjhif¡fhf 621.59 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
2018-2019 M« M©oš 1.80 Ïy£r« bA¡nl® gu¥gséš E©Ù®
ghrd¤ £l« brašgL¤j¥g£LŸsJ. 2019-2020 M« M©oš
1,361 nfho %ghŒ ã xJ¡Ñ£oš nkY« Ïu©L Ïy£r« bA¡nl®
7
gu¥gséš Ï¤Â£l« brašgL¤j¥gL«. 2019-2020 M« M©oš,
84.09 nfho %ghŒ khåa cjéÍl‹, 10 FÂiu Âw‹ tiu cŸs
Nça r¡Âahš Ïa§F« 2,000 g«ò br£Lfis étrhæfS¡F
tH§f muR elto¡if vL¡F«.
2019-2020 M« M©oš nkY« 5,000 xU§»izªj g©iz
myFfŸ 25 kht£l§fëš 101.62 nfho %ghŒ £l¢ bryéš
TLjyhf mik¡f¥gL«.
2019-2020 M« M©oš, 100.42 nfho %ghŒ ã xJ¡Ñ£oš, 2,000
cHt® c‰g¤Âahs® FG¡fS«, 100 cHt® c‰g¤Âahs®
mik¥òfS« mik¡f¥gL«. cHt® c‰g¤Âahs® mik¥òfŸ
ãiy¤J¢ brašgl mt‰iw xU§»iz¥gJ mtÁa¤ njitahf
cŸsJ. cHt® c‰g¤Âahs® mik¥òfis khãy mséY«, k©ly
mséY« xU§»iz¥gj‰fhd Ka‰Áfis muR vL¤J tU»wJ.
cHt® c‰g¤Âahs® mik¥òfS¡F C¡fkë¡f, jäœehL cHt®
c‰g¤Âahs® mik¥ò¡ bfhŸif x‹W cUth¡f¥g£L tU»wJ.
Fiwªjg£r MjuÎ éiy £l¤Â‹ Ñœ, bgça mséš cSªij
bfhŸKjš brŒÍ« £l« jäœeh£ošjh‹ Kj‹Kjyhf
brašgL¤j¥g£lJ.
fU«Ã‰F k¤Âa muR m¿é¤j ãahakhd k‰W« Mjha
éiyæid él (Fair and Remunerative Price) TLjyhf
2018-2019 M« M©oèUªJ tH§f¥g£LtU« fU«ò c‰g¤Â
C¡f¤bjhifahdJ, 2019-2020 M« M©oY« tH§f¥gL«.
Ïj‰bfd 200 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
TLjyhf 70 xG§FKiw é‰gid¡ Tl§fis njÁa ntsh©
ä‹dQ¢ rªij £l¤Â‹ Ñœ 2019-2020 M« M©oš
xU§»iz¥gj‰F £läl¥g£LŸsJ.
tU« ãÂah©oš 128 t£lhu mséyhd ntsh© ÏaªÂu§fŸ
thlif ika§fisÍ«, 360 »uhk mséyhd ntsh© ÏaªÂu§fŸ
8
thlif ika§fisÍ« ãWtΫ c¤njÁ¡f¥g£LŸsJ. 2019-2020
M« M©oš ntsh© ÏaªÂukakh¡fY¡fhf 172.06 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
gH§fŸ k‰W« fhŒf¿fŸ rhFgo brŒtij C¡Fé¡F«
Kjyik¢rç‹ Áw¥ò¤ £l« 2019-2020 M« M©L Kjš
brašgL¤j¥gL«. Ïj‰bfd 50 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ. khãy muÁ‹ njh£l¡fiy g©izfë‹ _y«
c©ik¤ j‹ikia rçgh®¤J éšiy x£oa fhŒf¿ éijfis
(Truthfully labelled vegetable seeds) c‰g¤Â brŒJ, njit¥gL«
Ïl§fëš nghÂa msÎ éãnah»¡f¥gL«.
xU§»izªj njh£l¡fiy mÃéU¤Â Ïa¡f¤Â‰fhf
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
100 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
czÎ gj¥gL¤J« Jiwæš KjÄL brŒtj‰F jåah®
KjÄ£lhs®fŸ M®tKl‹ cŸsd® v‹gijÍ«, Ãuh‹° eh£L
ãWtd« br‹id¡F mU»š xU§»izªj czÎ gj¥gL«
ó§fhit 2,000 nfho %ghŒ KjÄ£oš mik¥gj‰F òçªJz®Î
x¥gªj« nk‰bfh©LŸsJ.
ntsh© bghU£fë‹ V‰WkÂæ‹ K¡»a¤Jt¤ij Ϫj muR
cz®ªJŸsjhš, ntsh© é‰gid k‰W« ntsh© tâf
Ïa¡ff¤Âš xU Áw¥ò ntsh© V‰Wk nk«gh£L my»id
(Export Promotion Cell) Ϫj muR V‰gL¤J«. Ïa‰if ntsh©ik
(organic farming) k‰W« Ãw ju¢rh‹¿jœ më¤jš,
étrhæfS¡F«, V‰WkÂahs®fS¡F« C¡f¤bjhif tH§Fjš
ngh‹w mid¤J V‰Wk r«gªjkhd C¡Fé¥ò elto¡iffis
Ϫj ika« xU§»iz¤J brašgL¤J«.
Ïa‰if ntsh©ikia nk«gL¤Jtj‰F, khãy¤Âš cŸs
mid¤J kht£l§fëY« Ïa‰if ntsh©ik rh‹W më¡F«
ika§fŸ mik¡f¥gL«.
9 2019-2020 M« M©oš muR ntsh©ik¡ fšÿçfŸ k‰W«
njh£l¡fiy¡ fšÿçfë‹ c£f£lik¥ò trÂfis bjhl®ªJ
nk«gL¤Jtj‰fhf 79.73 nfho %ghŒ bryél¥gL«.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš, njÁa
ntsh©ik ts®¢Á¤ £l¤Â‰fhf 300 nfho %ghÍ«, Úo¤j
ãiyahd ntsh©ik¡fhd njÁa Ïa¡f¤Â‰fhf 87.22 nfho
%ghŒ c£gl ntsh©ik¤ Jiw¡F 10,550.85 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
T£LwÎ
2019-2020 M« M©oš, 10,000 nfho %ghŒ msé‰F g殡 fl‹
tH§f c¤njÁ¡f¥g£LŸsJ. ÏJ jéu, g殡 fl‹fŸ Ûjhd
t£o¤ jŸSgo¡fhf 200 nfho %ghŒ tuÎ-bryΤ £l¤Âš
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
fhšeil guhkç¥ò k‰W« ghšts«
éiyæšyh fwit¥ gR¡fŸ tH§F« £l« 2019-2020 M« M©oš
49.83 nfho %ghŒ xJ¡Ñ£Ll‹ bjhl®ªJ brašgL¤j¥gL«.
2011-2012 M« M©oš m¿Kf¥gL¤j¥g£l éiyæšyh
btŸshLfŸ mšyJ br«k¿ahLfŸ tH§F« £l¤Â‹ Ñœ
ÏJtiu 8.72 Ïy£r« ViH¡ FL«g§fŸ ga‹bg‰WŸsd.
2019-2020 M« M©oš Ϥ£l¤Â‰fhf 198.75 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
Ôtd mÃéU¤Â¤ £lK« 25 nfho %ghŒ ã xJ¡Ñ£oš
bjhl®ªJ brašgL¤j¥gL«. ‘mÓš’ Ïd eh£L¡nfhê ts®¥Ãid
C¡f¥gL¤Jtj‰fhf, 2018-2019 M« M©oš m¿Kf¥gL¤j¥g£l
Áw¥ò¤ £l« 50 nfho %ghŒ kÂ¥Õ£oš 2019-2020 M« M©oY«
bjhl®ªJ brašgL¤j¥gL«.
2019-2020 M« M©oš, fhšeil ãiya f£ll§fŸ
f£Lkhd¤Â‰fhf 60.27 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
10 2019-2020 M« M©oš ghš gj¥gL¤Jtj‰fhd c£f£lik¥ò
trÂfis tY¥gL¤Jtj‰F 200 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
kuò¤ Âw‹ ä¡f eh£od k‰W« fy¥Ãd¡ fhisfis¡ bfh©L
100 nfho %ghŒ £l kÂ¥Õ£oš òÂa ciwéªJ c‰g¤Â ãiya«
mik¡f¥gL«.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l¤Â‰fhd
kÂ¥ÕLfëš fhšeil guhkç¥ò¤ Jiw¡F 1,252.41 nfho %ghÍ«,
ghšts¤ Jiw¡F 258.45 nfho %ghÍ« xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsd.
Ûds«
Û‹Ão jil¡fhy¤ÂY«, Û‹Ão Fiwthf cŸs fhy¤ÂY«
tH§f¥gL« cjé¤bjhif¤ £l¤Â‰fhf 2019-2020 M«
M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš 170.13 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
ÏJ jéu 420 nfho %ghŒ £l kÂ¥Õ£oš btŸs¥gŸs«,
ju§f«gho k‰W« ÂUbth‰¿ô® F¥g« M»a Ïl§fëš Û‹Ão
JiwKf§fis¡ f£Ltj‰F« Ϫj muR mDk më¤JŸsJl‹,
f‹åahFkç kht£l¤Âš cŸs Únuho, kh®¤jh©l¤Jiw k‰W«
éšyéis M»a Ïl§fëš flyç¥ò¤ jL¥gh‹fis 116 nfho
%ghŒ bryéš mik¥gj‰F« mDkÂaë¡f¥g£LŸsJ
tU« M©oš 80 Mœflš Û‹Ão glF¡ FG¡fS¡F 240 neé¡
jftš bgW« fUéfŸ, 160 Irh£-2 bra‰if¡nfhŸ bjhiyngÁfŸ
k‰W« 160 ne›bl¡° fUéfisÍ« muR tH§F«.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
Ûds¤ Jiw¡fhf 927.85 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
11 Ú®ts Mjhu§fŸ k‰W« ghrd«
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
bghJ¥g⤠Jiwæ‹ Ñœ cŸs Vçfis k¡fŸ g§fë¥òl‹
òduik¡F« ‘Fokuhk¤J’ £l¤Â‰F 300 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ. Cuf cŸsh£Á mik¥òfë‹ Ñœ cŸs Á¿a
ghrd VçfisÍ« òduik¥gj‰F kfh¤kh fhªÂ Cuf ntiythŒ¥ò
cW¤ £l¤Â‹ Ñœ ÏJ ngh‹w elto¡iffŸ nk‰bfhŸs¥gL«.
30 kht£l§fëš cŸs 66 cg toãy¥ gFÂfëš 2,962 nfho %ghŒ
kÂ¥Õ£oš ghrd ntsh©ik eÅdkakh¡fš £l« (Irrigated
Agricultural Modernisation Project) brašgL¤j¥g£L tU»wJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš ghrd
ntsh©ik eÅdkakh¡fš £l¤Â‰fhf 235.02 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
fhntç ghrd¥ gFÂfëš ‘gUtãiy kh‰w¤ jGtš £l¤ij’
MÁa ts®¢Á t§»æ‹ flDjéÍl‹ 1,560 nfho %ghŒ kÂ¥Õ£oš
khãy muR brašgL¤Â tU»wJ. Ϥ£l¤Â‹ Kj‰f£l¤Âš
nk‰bfhŸs¥g£LŸs 960.66 nfho %ghŒ kÂ¥Õ£oyhd f£Lkhd¥
gâfŸ gšntW ãiyfëš eilbg‰W tU»‹wd. 2019-2020 M«
M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš Ï¤Â£l¤Â‰fhf
478.73 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
Ϥ£l¤ij¤ bjhl®ªJ 37 mizfŸ k‰W« miz rh®ªj
f£lik¥òfis¥ òduik¤J, nk«gL¤J« gâfis, mizfŸ
òduik¥ò k‰W« nk«gh£L¤ £l¤Â‹ Ïu©lh« f£l¤ £lkhf
nk‰bfhŸtj‰F jäœehL muR x¥òjš më¤JŸsJ. Ϥ£l«
2020-2021 M« M©L Kjš, Iªjh©L fhy¤Âš 610.26 nfho %ghŒ
bryéš brašgL¤j¥gL«.
m¤Â¡flÎ-méehÁ £l« éiuéš bjhl§f Ϫj tuÎ-bryΤ
£l kÂ¥ÕLfëš 1,000 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
12 Ϥ£l¤Â‹ xU gFÂahf, Ra ga‹gh£o‰F ä‹rhu« c‰g¤Â
brŒJ tH§Ftj‰fhd Nçaxë ä‹Â£l¤ij, egh®L t§»
ãÂÍjéÍl‹ 132.80 nfho %ghŒ kÂ¥Õ£oš brašgL¤j elto¡if
vL¡f¥g£L tU»wJ.
egh®L £l§fë‹ Ñœ gšntW gâfis 2019-2020 M« M©oš
nk‰bfhŸtj‰F tuÎ-bryΤ £l¤Âš 811.60 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš Ú®ts
Mjhu§fŸ k‰W« ghrd¤ Jiw¡F 5,983.98 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
R‰W¢NHš k‰W« td«
ef®kakhjš k‰W« ef®¥òu ts®¢Áæ‹ fhuzkhf br‹id k‰W«
mj‹ R‰W¥òw§fëš cŸs ghJfh¡f¥g£l td§fëš
M¡»uä¥òfŸ k‰W« F¥igfŸ bfh£Ljš ngh‹w brašfshš
ghÂ¥ò V‰g£LŸsJ. 2019-2020 M« M©oš fh‹»ß£ k‰W«
cæ®ntè mik¤J br‹id efiu¢ R‰¿ÍŸs ghJfh¡f¥g£l
td§fis¡ fh¥gj‰F 25 nfho %ghŒ xJ¡f¥g£LŸsJ.
gRik gUtãiy ãÂa¤Â‹ Ñœ x¥òjiy v®neh¡»,
‘gŸë¡fuiz rJ¥òãy Û£blL¥ò £l¤ij’ 165.68 nfho %ghŒ
bryéš brašgL¤j Ϫj muR mDk¤JŸsJ.
NHš nk«gh£L¥ gâfis¤ bjhlu Ϫj tuÎ-bryΤ £l
kÂ¥ÕLfëš 300 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
445.05 nfho %ghŒ k‰W« 31.78 nfho %ghŒ, Kiwna td« k‰W«
R‰W¢NHš JiwfS¡fhf xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsd.
13 bghJ éãnahf¤ £l«
bgh§fš g©oifia Áw¥ghf¡ bfh©lhl x›bthU
FL«g¤Â‰F« 1,000 %ghŒ tH§f¥gL« vd V‰bfdnt m¿é¤jgo,
1,985.46 nfho %ghia Ϫj muR tH§»ÍŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
6,000 nfho %ghŒ czÎ khåa¤Â‰fhfΫ, bghJ éãnahf¤
£l¤ij T£Lw΢ r§f§fŸ brašgL¤Jtj‰F ãÂÍjéahf
333.81 nfho %ghÍ« xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsd.
cŸsh£Á mik¥òfS¡fhd ãÂ¥ g»®Î
2019-2020 M« M©oš Cuf cŸsh£Á mik¥òfŸ k‰W«
ef®¥òu cŸsh£Á mik¥òfS¡F tH§Ftj‰fhf, Kiwna
6,573.61 nfho %ghÍ«, 5,164.98 nfho %ghÍ« xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ. 2019-2020 M« M©o‰fhd k¤Âa ã¡FG
gçªJiuæ‹go cŸsh£Á mik¥òfS¡F tH§f¥gl nt©oa
khåa¤Â‰fhf 5,178.52 nfho %ghŒ Ϫj tuÎ bryΤ £l¤Âš
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
Cuf ts®¢Á
2013-2014 M« M©L vL¡f¥g£l Rfhjhu« F¿¤j
fz¡bfL¥Ã‰F¥ ÃwF, khbgU« rhjidahf, »uhk§fëš
48.94 Ïy£r« jåeg® Ïšy¡ fê¥giwfŸ f£l¥g£ljhš, mid¤J
kht£l§fS« Âwªjbtëæš ky« fê¡fhj ãiyia v£oa
kht£l§fshf m¿é¡f¥g£LŸsd.
öŒik ϪÂah Ïa¡f¤Â‰fhf (»uhk«) Ϫj tuÎ-bryΤ £l
kÂ¥ÕLfëš 400 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
ãiyahd brh¤J¡fis cUth¡F« tifæš, kfh¤khfhªÂ njÁa
Cuf ntiythŒ¥ò cW¤ £l«, khãy¤Âš KG c¤ntf¤Jl‹
brašgL¤j¥g£L tU»wJ. Ϥ£l¤ij¢ brašgL¤Jtj‰fhd
muÁ‹ Ka‰Áfis 2019-2020 M« M©oY« bjhl®tj‰fhf
250 nfho %ghŒ bghU£bryé‰fhd khãy muÁ‹ g§fhf xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
14 25 M©LfS¡F K‹d® f£l¥g£L, gGjilªj ãiyæš cŸs
45,594 ÅLfis 227.97 nfho %ghŒ kÂ¥Õ£oš gGJ Ú¡f« k‰W«
kWf£Lkhd« brŒÍ« gâfŸ nk‰bfhŸs¥g£LŸsd.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
2,276.14 nfho %ghŒ Ãujk kªÂç Å£Ltr¤ £l¤Â‰fhf (Cuf«)
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ. flªj M©il¥ ngh‹nw, tU«
M©oY« kh©òäF Kjyik¢rç‹ Nça ä‹r¡ÂÍl‹ Toa
gRik ÅLfŸ £l¤Â‹ Ñœ 20,000 ÅLfŸ f£o¤ ju¥gL«.
Ϥ£l¤Â‰fhf, 2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ
£l¤Âš 420 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš,
18,273.96 nfho %ghŒ Cuf ts®¢Á¤ Jiw¡F xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
efuh£Á ã®thf«
2019-2020 M« M©oš, ‘Âw‹äF efu§fŸ’ £l¤Â‰fhf
1,650 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš,
m«U¤ £l¤Â‰fhf 1,450 nfho %ghÍ«, ‘jäœehL ef®¥òu
K‹ndho KjÄ£L¤ £l¤Â‰fhf’ 302 nfho %ghÍ« xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsd.
xU§»izªj ef®¥òu ts®¢Á Ïa¡f¤Â‰fhf 750 nfho %ghÍ«,
br‹id¥ bgUefu ts®¢Á Ïa¡f¤Â‰fhf 500 nfho %ghÍ«
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsd.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
‘jäœehL ãiyahd ef®¥òu ts®¢Á¤ £l¤Â‰F’ 836.39 nfho
%ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
15 egh®L t§» ãÂÍjéÍl‹ 200 nfho %ghŒ kÂ¥Õ£oyhd gâfis
ng%uh£Áfëš 2019-2020 M« M©oš Ϫj muR nk‰bfhŸS«.
bgUefu br‹id khefuh£Á¡fhd éçthd Âl¡fêÎ
nkyh©ik¤ £l« x‹W jahç¡f¥g£LŸsJ. v£L k©ly§fëš
Ïu©L bjhF¥òfshf Âl¡fêÎfis nrfç¤J¡ bfh©L
brštj‰fhd £l¤ij 1,546.04 nfho %ghŒ bryéš
brašgL¤Jtj‰F muR ã®thf mDk më¤JŸsJ.
bfhL§ifô® k‰W« bgU§Foæš cŸs F¥ig bfh£L« Ïl§fis
R¤Âfç¥ò brŒJ mªj Ïl§fis Û£blL¥gj‰F«, fêéš ÏUªJ
ä‹rhu« jahç¡F« my»id mik¥gj‰Fkhd £l¤ij
muR-jåah® g§fë¥ò Kiwæš, 5,259.10 nfho %ghŒ kÂ¥Õ£oš
brašgL¤J« £l« muÁ‹ gçÓyidæš cŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
efuh£Á ã®thf« k‰W« FoÚ® tH§fš Jiw¡fhf 18,700.64 nfho
%ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
FoÚ® éãnahf«
jäœehL FoÚ® tofhš thça« 2018-2019 M« M©oš gFÂasÎ
FoÚ® tr tH§f¥g£l 2,310 FoæU¥ò¥ gFÂfëš KG msÎ FoÚ®
tr tH§Ftj‰fhd £l¥ gâfis nk‰bfh©LŸs ãiyæš,
ÛjKŸs 2,017 FoæU¥ò¥ gFÂfëš 2019-2020 M« M©oš KG
msÎ FoÚ® trÂia tH§Ftj‰fhd gâfis nk‰bfhŸS«.
f%® kht£l« f.guk¤Â x‹¿a« k‰W« mut¡F¿¢Á M»a
Ïl§fëš cŸs 282 Cuf¡ FoæU¥òfS¡F FoÚ® trÂ
tH§Ftj‰fhd T£L¡ FoÚ®¤ £l§fŸ c£gl gšntW gâfŸ,
2019-2020 M« M©oš 1,558.87 nfho %ghŒ kÂ¥Õ£oš
nk‰bfhŸs¥gL«.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš,
‘njÁa Cuf¡ FoÚ® £l¤Â‰fhfΫ’, ‘Fiwªjg£r njitfŸ
£l¤Â‰fhfΫ’, egh®L £l¥ gâfS¡fhfΫ, Kiwna
16
364.76 nfho %ghŒ, 286 nfho %ghŒ, 600 nfho %ghŒ xJ¡ÑLfŸ
brŒa¥g£LŸsd.
Å£Ltr k‰W« ef®¥òu nk«ghL
2030 M« M©o‰FŸ midtU¡F« nghÂa, ghJfh¥ghd, th§F«
ÂwD¡nf‰w Å£LtrÂÍ«, mo¥gil trÂfS« »il¡f têtif
brŒtJl‹, Foir¥ gFÂfis nk«gL¤J« Ïy¡»id
miltj‰fhf khãy ef®¥òu Å£Ltr k‰W« FoæU¥ò¡
bfhŸifia Ϫj muR éiuéš btëæL«. ViH, eL¤ju¡ FL«g
k¡fS« Å£Ltr¢ rªijia vëš mQ» mt®fŸ th§f¡Toa
éiyæš Å£Ltr bgw têtif brŒtij muR cW brŒÍ«.
‘Ãujk kªÂç Å£Ltr (ef®¥òu«) £l¤Â‹’ Ñœ 1.97 Ïy£r«
FoæU¥òfis f£Ltj‰fhd gâfis Ϫj muR 2019-2020 M«
M©oš nk‰bfhŸS«. 2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ
£l kÂ¥ÕLfëš Ïj‰bfd 2,662.16 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
br‹id k‰W« mjid¢ R‰¿ÍŸs gFÂfëš, M‰w§fiunahu«
tÁ¤JtU« ViH¡ FL«g§fS¡F äf¢ Áwªj kWFoak®¤J«
eilKiwfis¥ Ëg‰¿, cyf t§» cjéÍl‹ 4,647.50 nfho
%ghŒ bryéš, 38,000 FoæU¥òfis mik¥gj‰fhf ‘ef®¥òu ViH
k¡fS¡fhd jäœehL Å£Ltr k‰W« thœél nk«gh£L¤ £l«’
brašgL¤j¥gL«.
br‹id j鮤j Ïju ef®¥òu¥ gFÂfëš Å£LtrÂæid
tH§Ftj‰F«, ef®¥òu ViHfS¡F¥ gadë¡f¡Toa tifæš
bjhêyf k‰W« thlif Å£LtrÂæid nghJkhd mséš
cUth¡Ftj‰F«, ãiyahd k‰W« midtiuÍ« cŸsl¡»a
Å£Ltr¤ £l¤ij 5,000 nfho %ghŒ kÂ¥Õ£oš
brašgL¤Jtj‰F« MÁa ts®¢Á t§»æ‹ flDjé
nfhu¥g£LŸsJ.
rKjha¤Â‰F ga‹ju¡Toa KjÄLfis¢ (Social Impact
Investments) brŒÍ« cŸeh£L k‰W« r®tnjr KjÄ£lhs®fis¡
17
ft®tj‰fhf, jäœehL ciwél ãÂa« cUth¡f¥g£L, ϪÂa¥
g§F k‰W« gçt®¤jid thça¤Âš gÂÎ brŒa¥g£LŸsJ. th§F«
éiyæš jukhd Å£LtrÂia ViH vëa k‰W« eL¤ju¡
FL«g§fŸ th§Ftj‰fhd cfªj NHiy V‰gL¤Jtj‰fhf Ϫj
ãÂa« ga‹gL¤j¥gL«. gâ¡F¢ bršY« bg©fS¡F¤
njitahd jukhd, ghJfh¥ghd, Fiwªj éiyæyhd éLÂ
trÂia më¥gj‰F«, _¤j Fok¡fS¡F«, kh‰W¤
ÂwDilnahU¡F cjéahsUl‹ j§F« FoæU¥ò trÂia
V‰gL¤Â¤ jUtj‰F« Ϫj ãÂa« ga‹gL¤j¥gL«.
khãy« KGtijÍ« £lä£l ts®¢Áæ‹ Ñœ bfh©L tUtj‰fhf,
khãy¤ij x‹gJ ãiyahd k©ly§fshf¥ Ãç¤J, k©ly¤
£l§fis jah® brŒtJl‹, khãy« KGik¡Fkhd xU
K‹ndh¡F¤ £l¤ijÍ« Ïu©L M©LfS¡FŸ ef® Cuik¥ò
Ïa¡ff« jah® brŒÍ«. Ïj‹ Kj‰f£lkhf, nfha«ò¤ö® k‰W«
kJiu k©ly§fS¡fhd £l§fŸ Ô£l¥gL«.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
Å£Ltr k‰W« ef®¥òu nk«gh£L¤ Jiw¡fhf 6,265.52 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
tWik xê¥ò
jäœehL khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f«, 31 kht£l§fëš cŸs
385 t£lhu§fëY« brašgL¤j¥g£L tU»wJ. njÁa Cuf
thœthjhu¤ £l« k‰W« njÁa Cuf thœthjhu Ïa¡f« M»ait
khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f¤Â‹ xU m§fkhf¢
brašgL¤j¥gL»‹wd. 2019-2020 M« M©oš Ϫj Ïa¡f¤ij¢
brašgL¤Jtj‰fhf 349.46 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
»uhk¥òw ÏisP®fŸ gadilÍ« tifæš, ntiythŒ¥òl‹ Toa
Âw‹ gæ‰Á më¡f ‘ÔdjahŸ cgh¤ahah »uhä‹ bfsršah
nah#dh’ £l¤Â‹ Ñœ 230.89 nfho %ghŒ tU« ãÂah©o‰F
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
18 òJ thœÎ¤ £l¤Âid¤ bjhl®ªJ, cyf t§»æ‹ ãÂÍjéÍl‹
918.20 nfho %ghŒ £l kÂ¥Õ£oš ‘jäœehL Cuf ò¤jh¡f¤ £l«’
2018-2019 M« M©L Kjš brašgL¤j¥g£L tU»wJ.
26 kht£l§fëš cŸs 120 t£lhu§fëš, 3,994 »uhk Cuh£Áfëš
brašgL¤j¥g£L tU« Ϥ£l¤Â‹ K¡»a neh¡fnk Cuf¡
FWªbjhêš ãWtd§fis C¡Fé¥gJ MF«. 2019-2020 M«
M©oš Ϥ£l¤Â‰fhf 172 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
‘ÔdjahŸ cgh¤ahah-njÁa ef®¥òu thœthjhu Ïa¡f¤Â‹’ Ñœ,
ef®¥òu tWik xê¥ò¥ gâfŸ nk‰bfhŸs¥g£L tU»‹wd.
ϤnjÁa £l¤Â‹ ãÂia, ‘jäœehL ef®¥òu thœthjhu
Ïa¡f¤Â‹’ ãÂÍl‹ xU§»iz¤J khãy muR gâfis
nk‰bfh©L tU»wJ. 2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ
£l kÂ¥ÕLfëš ‘ÔdjahŸ cgh¤ahah njÁa ef®¥òu thœthjhu
Ïa¡f¤Â‰fhf’ 150 nfho %ghÍ«, jäœehL ef®¥òu thœthjhu
Ïa¡f¤Â‰fhf 50 nfho %ghÍ« xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsd.
x£Lbkh¤jkhf 1,031.53 nfho %ghŒ tWik xê¥ò¤ £l§fS¡fhf
Ϫj ãÂãiy m¿¡ifæš xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
beLŠrhiy¤ Jiw
2018-2019 M« M©oš ‘xU§»izªj rhiy¡ f£lik¥ò
nk«gh£L¤ £l¤Â‹ Ñœ’ (Comprehensive Road Infrastructure
Development Programme) ã fârkhf ca®¤j¥g£L
4,165.23 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£lJ. 2019-2020 M«
M©o‰F Ϥ£l¤Â‰F 4,570.43 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©oš, brašghL mo¥gilæyhd guhkç¥ò x¥gªj
Kiw (Performance Based Maintenance Contract) £l¤Â‹ Ñœ,
Átf§if nfh£l¤Â‰F éçÎgL¤j¥g£L 622 »nyhÛ£l® rhiy¥
gâfŸ 715 nfho %ghŒ bryéš nk‰bfhŸs¥gL«.
19 brašghL mo¥gilæyhd guhkç¥ò x¥gªj Kiwæ‹ Ñœ
£l§fis¢ brašgL¤Jtj‰F MÁa ts®¢Á t§» ngh‹w
g‹dh£L t§»fël« ãÂÍjé nfhUtj‰fhd éçthdbjhU
£l¤ij muR jahç¤J tU»wJ.
Ï«Ka‰Áia bjhl®ªJ nk‰bfhŸtj‰fhf, 2019-2020 M« M©oš
1,986 »nyhÛ£l® ÚsKŸs Cuh£Á k‰W« Cuh£Á x‹¿a rhiyfŸ
1,142 nfho %ghŒ bryéš Ïju kht£l rhiyfS¡F Ïizahf ju«
ca®¤j¥gL«.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
‘jäœehL rhiy nk«gh£L¤ £l¤Â‰fhf’ 459.74 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
beLŠrhiy k‰W« ÁWJiwKf§fŸ Jiw¡fhf 13,605.19 nfho
%ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
gŸë¡ fšé
2011-2012 M« M©oš 63,178 Mf ÏUªj bjhl¡f¥ gŸë¡F¢
bršyhj FHªijfë‹ v©â¡if, 2018-2019 M©oš 33,519 Mf
FiwªJŸsJ
ò¤jf¥ igfŸ, fhyâfŸ, neh£L¥ ò¤jf§fŸ, ghl¥ ò¤jf§fŸ,
toéaš bg£ofŸ c£gl, khzt®fS¡F éiyæšyhkš tH§F«
ey¤ £l§fŸ bjhl®ªJ Áw¥ghf¢ brašgL¤j¥gL«. Ïj‰fhf,
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
1,656.90 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
mid¤J muR k‰W« muR cjébgW« gŸëfëš Ïilã‰wiy¡
Fiw¥gj‰F, g¤J, gÂbdh‹W k‰W« g‹åbu©lh« tF¥òfëš
gæY« mid¤J khzt khzéaU¡F« 5,000 %ghia Áw¥ò
C¡f¤bjhifahf Ϫj muR bjhl®ªJ tH§F«. Ïj‰fhf,
20
tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš 313.58 nfho %ghŒ
xJ¡f¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©oš ko¡fâå tH§F« £l¤Â‰fhf,
tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš 1,362.27 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
muR¥ gŸëfS¡F¥ nghJkhd c£f£lik¥ig tH§Ftj‰fhf,
egh®L t§»æ‹ flDjéÍl‹, 381.31 nfho %ghŒ bryéš
tF¥giwfŸ f£Ljš, MŒtf§fŸ, fê¥giwfŸ k‰W« Ãw
trÂfis V‰gL¤Jtj‰fhd gâfis muR nk‰bfhŸS«.
‘midtU¡F« fšé Ïa¡f«’ (Sarva Shiksha Abhiyan) k‰W«
‘midtU¡F« Ïilãiy¡ fšé Ïa¡f«’ (Rashtriya Madhyamik
Shiksha Abhiyan) M»at‰¿‹ Ñœ ãYitahf cŸs, Kiwna
2,109.08 nfho %ghŒ k‰W«
1,092.22 nfho %ghia k¤Âa muR ÏJtiu éLé¡féšiy.
k¤Âa muÁ‹ £l§fshd ‘midtU¡F« fšé Ïa¡f«’ k‰W«
‘midtU¡F« Ïilãiy¡ fšé Ïa¡f«’ M»ait
xU§»iz¡f¥g£L, 2019-2020 M« M©L Kjš ‘xU§»izªj
gŸë¡ fšé¤ £l«’ (Samagra Shiksha Abhiyan) v‹w òÂa £l«
cUth¡f¥g£L, mij¢ brašgL¤j 2019-2020 M« M©o‰fhd
tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš 2,791.32 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
FHªijfS¡fhd Ïytr k‰W« f£lha¡ fšé cçik¢ r£l«,
£l¤Â‰fhf 2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l
kÂ¥ÕLfëš 248.76 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
gŸë¡ fšé¤ Jiw¡fhf 28,757.62 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
21 ca®fšé
2019-2020 M« M©oš, Ïuhnk°tu¤Âš lh¡l® V.Ã.n#. m¥Jš
fyh« mt®fë‹ bgaçš òÂa muR fiy k‰W« m¿éaš fšÿç
ãWt¥gL« v‹gij k»œ¢ÁÍl‹ bjçé¤J¡ bfhŸ»nw‹.
Kjš jiyKiw g£ljhç khzt, khzéaU¡F fšé¡
f£lz¤ij¤ ÂU«g tH§F« £l¤Â‰fhf 2019-2020 M«
M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš 460.25 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
r®tnjr¤ ju¤Â‰F fšé ãWtd§fë‹ ju¤ij
nk«gL¤Jtj‰fhd elto¡iffSŸ x‹whf, jåah®
gšfiy¡fHf§fis ãWΫ r£l§fis muR Ïa‰¿ ÁtR¥ukâa
ehlh® gšfiy¡fHf«, rhŒ gšfiy¡fHf« M»a Ïu©L jåah®
gšfiy¡fHf§fis muR mDk¤JŸsJ. Ïnjngh‹w Ka‰Áfis
njÁa ca®fšé Ïu©lh« £l¤Â‹ (RUSA 2.0) Ñœ
nk‰bfhŸtj‰fhf 382 nfho %ghŒ mDk¡f¥g£LŸsJ.
khãy¤Â‹ Kj‹ikahd gšfiy¡fHfkhd m©zh
gšfiy¡fHf¤ÂY«, bjhêšE£g¡ fšé Mizaç‹ f£L¥gh£oš
cŸs bgh¿æaš fšÿçfëY« r®tnjr¤ ju¤Âš f‰Ã¤jY¡F¤
njit¥gL« cgfuz§fŸ cŸë£l mj‹ c£f£lik¥ò trÂfis
nk«gL¤Jtj‰fhf, m©zh gšfiy¡fHf¤Â‰F 100 nfho %ghŒ
ãÂÍjé tH§f¥gL«.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
ca®fšé¤ Jiw¡fhf 4,584.21 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
Rfhjhu« k‰W« ešthœÎ
‘Kjyik¢rç‹ éçthd kU¤Jt¡ fh¥Õ£L¤ £l¤ij’ jäœehL
muR 2012 M« M©L Kjš brašgL¤Â tU»wJ. Ϥ£l«
bjhl§f¥g£l 2011-2012 M« M©L Kjš, ÏJtiu 28.34 Ïy£r«
22
eg®fŸ, 5,527 nfho %ghŒ mséyhd kU¤Jt Á»¢irfis¥
bg‰WŸsd®.
‘Kjyik¢rç‹ éçthd kU¤Jt¡ fh¥Õ£L¤ £l¤ij’ k¤Âa
muÁ‹ K‹ndho¤ £lkhd ‘Ãujh‹ kªÂç #‹ Mnuh¡»a
nah#dh’ £l¤Jl‹ xU§»iz¤J, M©L x‹¿‰F xU
FL«g¤Â‰fhd fh¥Õ£L¤ bjhif 2 Ïy£r« %ghæèUªJ 5 Ïy£r«
%ghahf 2018 M« M©L or«g® 1 M« nj Kjš
ca®¤j¥g£LŸsJ. 2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l
kÂ¥ÕLfëš Ï¤Â£l¤Â‰fhd fh¥Õ£L¡ f£lz¤ bjhif¡fhf
1,363 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
jF thŒªj mid¤J f®¥Ã⥠bg©fë‹ Kjš Ãurt¤Â‰F
k£L« ãÂÍjé tH§f tif brŒÍ« k¤Âa muÁ‹ ‘Ãujh‹ kªÂç
kh¤U tªjdh nah#dh £l¤Jl‹’ khãy muÁ‹ ‘lh¡l®
K¤Jy£Rä bu£o kf¥ngW ãÂÍjé¤ Â£l«’ Ïiz¡f¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš lh¡l®
K¤Jy£Rä bu£o kf¥ngW ãÂÍjé¤ Â£l¤Â‰fhf 959.21 nfho
%ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
khãy¤Âš cŸs Ïilãiy k‰W« ca®ãiy muR
kU¤Jtkidfë‹ nk«gh£o‰fhf ‘jäœehL ef®¥òu Rfhjhu¤
£l¤ij’ 1,634 nfho %ghŒ bryéš jäœehL muR brašgL¤Â
tU»wJ. Ϫj tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš, Ϥ£l¤Â‰fhf
242.92 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
muR kU¤JtkidfŸ _y« »il¡F« kU¤Jt trÂfŸ ViH vëa
k‰W« eètilªj ÃçédU¡F vëš »il¡f¥ bgWtij cWÂ
brŒtj‰fhf, cyf t§» flDjéÍl‹ 2,685.91 nfho %ghŒ
bryéš ‘jäœehL Rfhjhu Óuik¥ò¤ £l«’ éiuéš
brašgL¤j¥gL«.
mid¤J ãiy kU¤JtkidfëY« K¡»a cl‰ gçnrhjidfŸ
bjhF¥ghf¡ »il¥gij cWÂbrŒa¡Toa K¡»akhd Ïy£Áa¤
23
£l¤ij Ϫj muR brašgL¤J«. Ϥ£l¤Â‰bfd _‹W
M©Lfëš 247 nfho %ghŒ bryél¥gL«.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš k¡fŸ
ešthœÎ k‰W« FL«gey¤ Jiw¡fhf 12,563.83 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
ngh¡Ftu¤J
khãy muR 5,890 nfho %ghŒ bryéš 12,000 òÂa BS-VI ju¤Âyhd
ngUªJfisÍ«, 2,000 ä‹rhu¥ ngUªJfisÍ« th§»¥
ga‹gL¤J« tifæš òÂa £l« brašgL¤j¥gL«.
Ϥ£l¤Â‹ Kjš f£l¤Âš 500 ä‹rhu¥ ngUªJfis br‹id,
nfha«ò¤ö® k‰W« kJiu M»a Ïl§fëY« 2,000 BS-VI
ngUªJfis khãy« KGtJ« Ïa¡f muR elto¡if vL¡F«.
2018-2019 M« M©oš Orš éiy ca®é‹ fhuzkhf V‰gL«
ãÂæH¥ig <LbrŒa, ngh¡Ftu¤J¡ fHf§fS¡F TLjyhf
333.07 nfho %ghŒ ‘Orš éiy ÏH¥Õlhf’ ÏJtiu
tH§f¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
khzt, khzéaU¡fhd ngh¡Ftu¤J gaz¡ f£lz¢
rYif¡fhf 766 nfho %ghŒ k‰W« Orš khåa¤Â‰fhf 250 nfho
%ghŒ c£gl, ngh¡Ftu¤J¤ Jiw¡fhf 1,297.83 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
vçr¡Â
gRik vçr¡Âia nk«gL¤J« neh¡f¤Âš, njå, nry« k‰W«
<nuhL kht£l§fëš 1,125 nfho %ghŒ kÂ¥Õ£oš, 250 bkfhth£
Âw‹ bfh©l äj¡F« Nçar¡Â (Floating Solar) ä‹ Â£l§fS«,
2,350 nfho %ghŒ kÂ¥Õ£oš 500 bkfhth£ Âw‹ bfh©l flyho
äf cŒa Nça ä‹dG¤j¥ ó§fh £lK«, jäœehL ä‹ c‰g¤Â
k‰W« g»®khd¡ fHf« _y« brašgL¤j¥gL«.
24 rhFgo¡F ga‹glhj rKjha k‰W« g£lh ãy§fëš, òJ¥Ã¡f¤j¡f
ä‹ c‰g¤Âia C¡Fé¡F« tifæš, gRik¢ NHš ãÂa¤Â‹ Ñœ
cŸs ãÂæèUªJ, 5 bkfhth£ Âw‹ bfh©l Á¿a mséyhd
Cuf òJ¥Ã¡f¤j¡f ä‹ ó§fhÎl‹, ‘m«kh gRik »uhk«’ v‹w
ãiyahd ä‹ »uhk§fis, jäœehL ä‹ nk«gh£L Kfik
(Tamil Nadu Energy Development Agency) V‰gL¤J«.
m©ikæš kh©òäF Kjyik¢r® mt®fshš btëæl¥g£l 2019
jäœehL Nçaxë ä‹r¡Â bfhŸif, khãy¤Â‹ Nçaxë
ä‹r¡Â c‰g¤Â¤ Âwid, 2023 M« M©L¡FŸ 9,000 bkfhth£
msé‰F ca®¤j têtif brŒÍ«.
étrha« k‰W« Ïju Ef®nth®fŸ c£gl gšntW tifahd
Ef®nthU¡F tH§f¥gL« ä‹ khåa« bjhl®ªJ tH§f¥gL«.
Ïj‰fhf 8,118.25 nfho %ghŒ Ϫj tuÎ bryΤ £l¤Âš xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
vçr¡Â¤ Jiw¡F 18,560.77 nfho %ghŒ ã xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
br‹id bk£nuh Ïuæš
br‹id bk£nuh Ïuæš Â£l¤Â‹ Kj‰f£l¤Âš 45.01 »nyhÛ£l®
ÚsKŸs Ïu©L tê¤jl§fŸ 2019 M« M©L Ã¥utç §fŸ
Kjš k¡fŸ ga‹gh£o‰F KGikahf tuΟsd.
ÂUbth‰¿ô® k‰W« é«nfh ef® tiuæyhd x‹gJ »nyhÛ£l®
ÚsKŸs Kj‰f£l¤Â‹ Ú£o¥ò¥ gâfŸ ãiwΉW, 2020 M«
M©L #]‹ khj¤Â‰FŸ k¡fŸ ga‹gh£o‰F tU«.
V‰bfdnt m¿é¤jgo, Ûd«gh¡f« ékhd ãiya« Kjš
»sh«gh¡f« bk£nuh ngUªJ¥ gâkid tiu bk£nuh Ïuæš Â£l
tê¤jl« Ú£o¥gj‰fhd rh¤Âa¡TWfŸ MŒÎ brŒa¥g£L
tU»‹wd.
25 br‹id bk£nuh Ïuæš Â£l¤Â‹ Ïu©lh« f£l¤Â‹ Ñœ,
118.90 »nyhÛ£l® ÚsKŸs _‹W bk£nuh Ïuæš tê¤jl§fëš
khjtu« Kjš nrhê§fešÿ® tiuæY«, khjtu« Kjš br‹id
nfha«ngL ngUªJ ãiya« tiuæYkhd 52.01 »nyhÛ£l® ÚsKŸs
tê¤jl§fëš Ï¤Â£l¤ij¢ brašgL¤j #¥gh‹ g‹dh£L¡
T£LwÎ Kfik 20,196 nfho %ghŒ ãÂÍjé tH§f x¥òjš
më¤JŸsJ. Ïj‰F khãy muR« 40,941 nfho %ghŒ bkh¤j
kÂ¥Õ£oš Ϥ£l¥gâfis nk‰bfhŸs ãUthf mDkÂ
më¤JŸsJ. Ϥ£l¥ gâfŸ éiuéš bjhl§f¥gl cŸsd.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
bk£nuh Ïuæš Â£l¤Â‰fhd g§F _yjd« k‰W« fldhf bkh¤j«
2,681 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
bjhêyhs® ey‹
k¤Âa muR j‰nghJ m¿é¤JŸs XŒñÂa¤ £l¤Â‹ gaid
mik¥òrhuh bjhêyhs® bgW« tifæš Ïªj muR elto¡if
vL¡F«. mik¥òrhuh bjhêyhs®fS¡fhd eythça§fS¡F
khåa« tH§f Ϫj tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš 148.83 nfho
%ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
ntiythŒ¥ò k‰W« Âw‹ gæ‰Á
kU¤Jt ä‹dQéaš, f£ll totik¥ò, thfd§fëš gGJgh®¥ò
k‰W« t©z« Ô£Ljš, eÅd ÏaªÂu§fŸ Ïa¡Fjš, bjhêšE£g
ä‹dQéaš, Ôaiz¥ò¤ bjhêšE£g« k‰W« bjhêšJiw
ghJfh¥ò nkyh©ik ngh‹w, eÅd ca®ãiy bjhê‰ÃçÎfS¡fhd
gæ‰Á M»ait 20 muR bjhê‰gæ‰Á ãWtd§fëš 38 nfho
%ghŒ bryéš m¿Kf¥gL¤j¥g£L tU»‹wd.
xU Áw¥ghd K‹Ka‰Áahf nj®ªbjL¡f¥g£l IªJ kht£l¤
jiyikæl§fëš, ntiythŒ¥g‰w bgh¿æaš g£ljhçfS¡F
ca®ãiy bjhêšE£g¤ Âw‹ gæ‰Áia më¥gj‰fhd gæ‰Á
ika§fŸ muR-jåah® g§fë¥ò Ka‰Áæš Ïªj murhš tU«
ãÂah©oš V‰gL¤j¥gL«. Ïj‹ _y«, ts®ªJ tU« bjhêšE£g¥
ÃçÎfëš cŸs Áw¥ò jF¤ Âw‹ njit¥gL« gâæl§fëš,
26
M©LnjhW« 10,000 ntiyæšyh bgh¿æaš g£ljhçfŸ gæ‰Á
bg‰W ntiythŒ¥ig¥ bgWth®fŸ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš, Ãujk
kªÂç Âw‹ ts®¥ò¤ £l¤Â‹ Ñœ 51.64 nfho %ghÍ«, jäœehL
Âw‹ nk«gh£L¡ fHf¤Â‰F tH§f 200 nfho %ghÍ« xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsd.
if¤j¿, if¤Âw‹, Jâüš k‰W« fj®¤ Jiw
òÂjhf m¿Kf¥gL¤j¥g£l if¤j¿ cjé¤ Â£l¤ij
2019-2020 M« M©oš brašgL¤Jtj‰fhf 40 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
ViH¡ FL«g§fS¡F ‘éiyæšyh nriyfŸ nt£ofŸ tH§F«
£l¤ij’ bjhl®ªJ brašgL¤Jtj‰fhf, 2019-2020 M«
M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš 490.20 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
iféid¥ bghU£fŸ é‰gidia C¡Fé¥gj‰fhf, eh£onyna
Kj‹Kiwahf, tho¡ifahs®fŸ Ïizatêahf¡ bfhŸKjš
brŒÍ« tifæš, ‘bkŒãf® njh‰w (Virtual Reality) é‰gid
ãiya¤ij’ jäœehL iféid¥ bghU£fŸ nk«gh£L¡ fHf«
cUth¡» tU»wJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l¤Âš, if¤j¿ k‰W«
Jâüš Jiw¡F 1,170.56 nfho %ghÍ«, iféid k‰W« fj®¤
Jiw¡F 211.11 nfho %ghÍ« xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsd.
jftš bjhêš E£géaš
jäœehL khãy bgU«gu¥ò tiyaik¥Ã‹ Ïu©lh« f£l¥
gâfis Ú£o¡fΫ, mjid jäœbe£ £l¤Jl‹
xU§»iz¤ÂlΫ 443.64 nfho %ghŒ¡F muR x¥òjš
tH§»ÍŸsJ.
27 bra‰if E©z¿Î, ÏaªÂu¡ f‰wš, bjhF¥ò¤ bjhl®, äif¤ juÎ,
£nuh‹fŸ k‰W« bghU£fë‹ Ïiza« ngh‹w bjhêšE£g§fŸ
k¡fS¡F Áw¥ghf nritah‰W« tifæš ga‹gL¤j¥gL«.
Ïj‰bfd, jäœehL ä‹-MSik Kfikæ‹ Ñœ ‘ts®ªJ tU«
bjhêšE£g¤Â‰fhd ca® ika«’ V‰gL¤j¥gL«.
Ϫj tuÎ-bryΤ £l¤Âš jftš bjhêšE£g¤ Jiw¡F
140.62 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
bjhêšJiw
KjÄ£o‰fhd Kj‹ik khãykhf¤ jäœehL cŸsJ v‹gij,
2019 M« M©L cyf KjÄ£lhs®fŸ khehL giwrh‰¿ÍŸsJ,
Ï«kheh£oš, _‹W Ïy£r« nfho %ghŒ¡fhd KjÄLfis
<®¥gj‰fhd 304 òçªJz®Î x¥gªj§fŸ KjÄ£lhs®fSl‹
nk‰bfhŸs¥g£LŸsd. Ϥ£l§fshš, 10.45 Ïy£r« eg®fŸ
ntiythŒ¥ò bgWth®fŸ. Ï«kheh£o‹nghJ, c‰g¤Â, jftš
bjhêšE£g ó§fh¡fŸ, Ášyiw é‰gid ó§fh, Å£LtrÂ,
òJ¥Ã¡f¤j¡f vçr¡Â, czÎ gj¥gL¤Jjš k‰W« fšé c£gl
gšntW Jiwfëš KjÄLfŸ <®¡f¥g£LŸsd. 2019 M« M©L
cyf KjÄ£lhs®fŸ khehL _y« ÁWFW eL¤ju bjhêšfS¡F
32,206 nfho %ghŒ msé‰F KjÄL bgw¥g£LŸsJ. bj‹
kht£l§fŸ k‰W« ehf¥g£od« kht£l« ngh‹w bjhêšßÂahf
Ëj§»a kht£l§fëš KjÄLfŸ brŒtj‰F« Ϫj khehL
têtF¤JŸsJ. khãy¤Â‹ nk‰F k©ly¤Âš, F¿¥ghf Jâ,
Ma¤j MilfŸ k‰W« bgh¿æaš Jiwfëš Ïªj kheh£o‹ _y«
TLjš KjÄLfis eh« <®¤JŸnsh«.
kh©òäF k¤Âa ghJfh¥ò¤ Jiw mik¢r® mt®fshš, br‹id,
XN®, nry«, nfha«ò¤ö® k‰W« ÂU¢Áæš 3,123 nfho %ghŒ £l
kÂ¥Õ£oš k¤Âa bghJ¤ Jiw ãWtd§fŸ k‰W« jåah® Jiw
ãWtd§fŸ _y« ghJfh¥ò¤ jsthl§fŸ jahç¡F« jäœehL
ghJfh¥ò cgfuz§fŸ c‰g¤Â Kida§fŸ rÛg¤Âš bjhl§»
it¡f¥g£ld.
28 Ϥ£l¤Â‰F TLjš C¡f« më¡F« tifæš, 2019 M« M©L
jäœehL th}®Â k‰W« ghJfh¥ò¤ bjhêš bfhŸif
btëæl¥g£LŸsJ. Ï¡bfhŸifæ‹ Ñœ, th}®Â k‰W«
ÏuhQt¤ jsthl§fŸ jahç¡F« bjhê‰rhiyfis khãy¤Âš
mik¥gt®fS¡F cça C¡f« më¡f¥gL«.
2018-2019 M« M©oš KjÄ£L khåakhf muR 2,000 nfho %ghŒ
tH§»ÍŸsJl‹, 2019-2020 M« M©o‰F 2,500 nfho %ghÍ«
xJ¡ÑL brŒJŸsJ. Ϫj tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš bjhêš
Jiw¡F 2,747.96 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
FW, ÁW k‰W« eL¤ju¤ bjhêšfŸ
bjhêš Kidnth®fŸ bjhêš ãWtd§fis jäHf¤Âš
bjhl§Ftj‰F rhjfkhd NHiy òÂa bjhêš Kidnth® k‰W«
bjhêš nk«gh£L¤ £l« V‰gL¤ÂÍŸsJ. 2019-2020 M«
M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš, Ϥ£l¤Â‰fhf
87.92 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
òÂa bjhêš ãWtd§fS¡fhd ãy¤ njitfŸ mÂfç¤ÂU¥gij¡
fU¤Âš bfh©L, ÂUKoth¡f« k‰W« My¤ö® bjhê‰ng£ilfŸ
nkY« éçÎgL¤j¥gL«.
ntsh© ä‹ghij _y« ä‹ éãnahf« bgW« jäœehL
ÁWbjhêšfŸ nk«gh£L¡ fHf¤jhš cUth¡f¥g£L guhkç¡f¥g£L
tU« bjhê‰ng£ilfëš Ïa§» tU« FW, ÁW k‰W« eL¤ju¤
bjhêš ãWtd§fŸ jila‰w jukhd ä‹rhu¤ij¥ bgWtj‰fhf,
2019-2020 M« M©oš jåahf bjhêš ä‹ghij mik¡f¥g£L,
Ϥbjhê‰ng£ilfS¡F Óuhf ä‹ éãnahf« tH§f¥gL«.
jäœeh£oš cŸs FW, ÁW k‰W« eL¤ju¤ bjhêš ãWtd§fëš
btëeh£L KjÄ£oid C¡Fé¡fΫ, mªãWtd§fë‹ c‰g¤Â¥
bghU£fŸ k‰W« nritfŸ r®tnjr rªijfS¡F
br‹wiltj‰F« cjt¡Toa, FW, ÁW k‰W« eL¤ju bjhêš
ãWtd§fS¡fhd t®¤jf k‰W« KjÄ£L nk«gh£L ika«
29
(MSME Trade and Investment Promotion Bureau) v‹w xU òÂa
mik¥ig jäœehL muR V‰gL¤J«.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš FW,
ÁW k‰W« eL¤ju¤ bjhêšfŸ Jiw¡fhf 476.26 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
R‰Wyh, fiy k‰W« g©ghL
MÁa ts®¢Á t§» ãÂÍjéÍl‹, R‰Wyh¤ jy« k‰W« R‰Wyh¢
R‰W mo¥gilæš brašgL¤j¥g£L tU« £l¤Â‹ eh‹fhtJ
f£l¤Â‰F 288 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
R‰Wyh¥ gaâfis <®¥gj‰F kf¤jhdbjhU £l¤ij muR
jåah® g§fë¥ò Kiwæš Ïªj muR brašgL¤J«. Ïjdhš bgça
mséš ntiythŒ¥ò cUth¡f¥gL« vd v®gh®¡f¥gL»wJ.
2019-2020 M« M©oš Ϥ£l« m¿Kf¥gL¤j¥gL«.
Ϥ£l¤Â‰fhf, tuÎ-bryΠ£l¤Âš 100 nfho %ghŒ bjhl¡f
KjÄlhf xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
R‰Wyh¤ Jiw¡F 186.23 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
fiy g©gh£L¤ Jiw¡F 56.23 nfho %ghÍ«, mU§fh£Áaf§fŸ
Jiw¡F 14.65 nfho %ghÍ«, bjhšèaš Jiw¡F 10.19 nfho %ghÍ«
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsd.
ϪJ rka mwãiya¤ Jiw
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš ÏªJ
rka mwãiya¤ Jiw¡F 281.86 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
r_f ey‹
Kjyik¢rç‹ bg© FHªij ghJfh¥ò¤ £l¤Â‰fhf
2019-2020 M« M©o‰F 140.11 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
30 2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
gšntW ÂUkz ãÂÍjé¤ Â£l§fS¡fhf 726.32 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
nkY«, gâòçÍ« kfëU¡F khåa éiyæš ÏUr¡fu thfd«
tH§F« ‘m«kh ÏUr¡fu thfd¤ £l¤ij’ bjhl®ªJ
brašgL¤Jtj‰fhf 250 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
òu£Á¤ jiyt® v«.í.M®. r¤JzΤ £l¤Â‰fhf 1,772.12 nfho
%ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
xU§»izªj FHªij nk«gh£L¥ gâfŸ £l¤ij¢ brašgL¤j
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
2,052.22 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ. 2019-2020 M«
M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš r_fey¤ Jiw¡fhf
5,305.51 nfho %ghŒ xJ¡f¥g£LŸsJ.
ÉgL¤j¥g£nlh®, äfΫ ÉgL¤j¥g£nlh® k‰W« Ó®kuÃd® ey‹
2019-2020 M©oš gŸë¡ fšé cjé¤bjhif, ca®fšé
cjé¤bjhif £l¤ij bjhl®ªJ brašgL¤j 290.71 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ. nkY«, 2019-2020 M« M©oš gŸë
k‰W« bjhê‰gæ‰Á khzt®fS¡F äÂt©ofŸ tH§Ftj‰fhf
muR 138.48 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒJŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš,
éL khzt khzéaU¡fhd cz΢ bryéd§fS¡fhf
79.23 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
ÉgL¤j¥g£nlh®, äfΫ ÉgL¤j¥g£nlh® k‰W« Ó®kuÃd®
ey¤Jiw¡fhf 911.47 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
31 ÁWgh‹ikæd® ey‹
bkhê k‰W« kj mo¥gilæyhd ÁWgh‹ikædç‹ ey‹ fh¡f
Ϫj muR cW ó©LŸsJ. mDk¡f¥g£LŸs
1,300 ÁWgh‹ikæd ViH khzt khzéfë‹ eyD¡fhf
16 ÁWgh‹ikæd® ey éLÂfŸ murhš guhkç¡f¥gL»‹wd.
2019-2020 M©o‰F 14.99 nfho %ghŒ ÁWgh‹ikæd® ey¤
Jiw¡fhf muR xJ¡»ÍŸsJ.
MÂ Âuhél® k‰W« gH§Foæd® ey‹
20 éL¡ f£ll§fŸ f£Ltj‰F 40 nfho %ghia 2019-2020 M«
M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš muR xJ¡ÑL
brŒJŸsJ.
fšÿç k‰W« gŸë éL khzt, khzéaU¡fhd khjhªÂu
czΡ f£lz« tH§Ftj‰fhf, tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
103.55 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
ca®fšé¡fhd cjé¤bjhif £l¤Â‰fhd
(Post-Matric Scholarship) têfh£L Kiwfëš k¤Âa muR
m©ikæš nk‰bfh©l kh‰w§fëdhš, k¤Âa muÁ‹ ã¢Rik
khãy muÁ‰F kh‰w¥g£L jäœ eh£o‹ ãÂ¥ bghW¥ò 353.55 nfho
%ghæèUªJ, 1,526.46 nfho %ghahf mÂfç¤JŸsJ. nkY«,
bjhl®ªJ Ú©lfhykhf ãYitæYŸs bjhifæid éLé¡f
k¤Âa muÁid bjhl®ªJ tèÍW¤Â tªJŸsnghJ«, k¤Âa muR
985.80 nfho %ghia ÏJtiu éLé¡féšiy.
ca®fšé cjé¤bjhif¡fhf 2019-2020 M« M©o‰fhd
tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš khãy muR 1,857.13 nfho %ghŒ
xJ¡ÑL brŒJŸsJ.
bg© FHªijfë‹ nr®¡ifæid 3 Kjš 8 tiu cŸs
tF¥òfëš C¡f¥gL¤J« tifæš buh¡f¥ gçR C¡f¤bjhif
tH§F« £l« 48.70 nfho %ghŒ tuÎ-bryΤ £l xJ¡Ñ£Ll‹
bjhl®ªJ brašgL¤j¥gL«.
32 muR k‰W« muR cjébgW« gŸëfëš gæY« MÂ Âuhél® k‰W«
gH§Foæd khzt, khzéaU¡F éiyæšyh äÂt©ofŸ
tH§Ftj‰F 2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l
kÂ¥ÕLfëš 71.01 nfho %ghŒ nr®¡f¥g£LŸsJ.
Áw¥ò¤ £l¤Â‹ _y« M Âuhél® FoæU¥òfëš mo¥gil
trÂfis nk«gL¤Jtj‰fhf, el¥ò M©oš bjhl§f¥g£l
elto¡iffis¤ bjhl®tj‰fhf, 2019-2020 M« M©o‰fhd
tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëY« 100 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
bjhiyél§fëš mikªJŸs gH§Foæd¥ gFÂfëš,
gH§Foæd khzt®fŸ ga‹bgW« tifæš, muR rhuh mik¥òfŸ
òÂa gŸë¡Tl§fis¤ bjhl§Ftj‰F C¡f¤bjhif tH§f,
Mu«gf£l xJ¡Ñlhf 25 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
M Âuhél®fS¡fhd bghUshjhu nk«gh£o‰fhd Áw¥ò k¤Âa
ãÂÍjéæ‹ Ñœ 135 nfho %ghŒ c£gl M Âuhél® k‰W«
gH§Foæd® ey¤Jiw¡fhf 3,810.28 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš,
gH§Foæd® eyD¡fhf 482.80 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
kh‰W¤ ÂwdhëfŸ ey‹
j‰nghija njitia¡ fU¤Âš bfh©L 2019-2020 M« M©o‰F
Ïj‰fhd xJ¡ÑL ca®¤j¥g£L 3,000 Áw¥ò r¡fu eh‰fhèfS«
3,000 bg£nuhš °T£l®fS« tH§f¥gL«.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš,
kh‰W¤ ÂwdhëfŸ eyD¡fhf 572.19 nfho %ghŒ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ.
33 ÏisP® ey‹ k‰W« éisah£L nk«ghL
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš,
ÏisP® ey‹ k‰W« éisah£L nk«gh£L¤ Jiw¡bfd
168.27 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
muR mYty®fŸ k‰W« XŒñÂa®fŸ ey‹
muR¥ gâahs®fŸ k‰W« XŒñÂajhu®fS¡fhd òÂa kU¤Jt¡
fh¥Õ£L¤ £l§fS¡fhd fh¥Õ£L¤ jtiz¤ bjhif
brY¤Jtj‰fhf Ϫj tuÎ-bryΤ £l¤Âš, Kiwna 253 nfho
%ghŒ k‰W« 299.28 nfho %ghŒ xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsd.
ghf« - M
tuÎ-bryΤ £l¤Â‰fhd ã Mjhu§fŸ
khãy fUñy¤ Jiw elto¡iffis kåjts juÎfSlD«, tuÎ
bryΤ £l¤JlD« xU§»iz¤J brašgL¤J« bghU£L
‘xU§»izªj ã k‰W« kåjts nkyh©ik¤ £l«’
bjhl§f¥g£LŸsJ. Ϥjifa £l« eh£onyna Kjyhtjhf
jäœeh£oš jh‹ brašKiw¡F tªJŸsJ.
2018-2019 M« M©o‰fhd tâftçæ‹ tUthŒ, ÂU¤j
kÂ¥ÕLfëš 84,365.91 nfho %ghahfΫ, 2019-2020 M«
M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš 96,177.14 nfho
%ghahfΫ ÏU¡F« vd fâ¡f¥g£LŸsJ.
khãy Ma¤Ô®itfëš j‰nghJŸs ngh¡»id¡ fU¤Âš bfh©L,
Ïj‹ tUthŒ tuéd« 2018-2019 M« M©o‰fhd ÂU¤j
kÂ¥ÕLfëš 6,724.38 nfho %ghahfΫ, 2019-2020 M« M©o‰fhd
tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš 7,262.33 nfho %ghahfΫ ÏU¡F«
vd v®gh®¡f¥gL»wJ.
K¤Âiu¤jhŸ k‰W« g¤Âu¥gÂΡ f£lz§fë‹ Ñœ bgw¥gL«
tUthŒ tuéd§fëš ešy ts®¢Á fhz¥gLtjhš, 2018-2019 M«
M©o‰fhd ÂU¤j kÂ¥ÕLfëš K¤Âiu¤jhŸ k‰W«
34
g¤Âu¥gÂΡ f£lz§fë‹ Ñœ bgw¥gL« tUthŒ 11,512.10 nfho
%ghahf kÂ¥Ãl¥g£LŸsJ.
ãWtd§fë‹ xU§»iz¥ò mšyJ kWf£lik¥ò
(Amalgamation or Reconstruction) bjhl®ghd brh¤J¥
gçkh‰w§fS¡fhd K¤Âiu¤ Ô®it brh¤Â‹ rªij k¥Ú 2
rjÅj« mšyJ g§Ffë‹ x£Lbkh¤j rªij k¥Ú 0.6 rjÅj«,
Ïš vJ mÂfnkh mJ ã®zæ¡f¥gL«. mnjnghy, Ϥjifa
gçkh‰w§fS¡fhd gÂΡ f£lz« mÂfg£rkhf 30,000 %ghŒ vd
ã®zæ¡f¥gL«. Ïj‹ _y«, Ϥjifa gçkh‰w§fë‹ ÛJ
brY¤j¥gl nt©oa K¤Âiu¤ Ô®it k‰W« gÂΡ f£lz« F¿¤j
bjëÎ V‰gL«.
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš
K¤Âiu¤jhŸ k‰W« g¤Âu¥gÂΡ f£lz§fë‹ Ñœ bgw¥gL«
tUthahf 13,122.81 nfho %ghŒ kÂ¥Ãl¥g£LŸsJ. ÏJ,
2018-2019 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfis él
2,187.14 nfho %ghŒ mÂfkhF«.
2018-2019 M« M©o‰fhd ÂU¤j kÂ¥ÕLfëš thfd§fŸ Ûjhd
tç tUthŒ 5,918.82 nfho %ghahf ÏU¡F« vdΫ, 2019-2020 M«
M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l¤Âš 6,510.70 nfho %ghahf
ÏU¡F« vdΫ fâ¡f¥g£LŸsJ.
2018-2019 M« M©o‰fhd ÂU¤j kÂ¥ÕLfëš khãy¤Â‹ brhªj
tç tUthŒ tuéd§fŸ 1,10,178.43 nfho %ghahf ca®¤Â
fâ¡f¥g£LŸsJl‹, 2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ
£l kÂ¥ÕLfëš 1,24,813.06 nfho %ghahf ÏU¡F« vdΫ
fâ¡f¥g£LŸsJ. 2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l
kÂ¥ÕLfëš khãy¤Â‹ brhªj tçašyhj tUthŒ 13,326.91 nfho
%ghahf kÂ¥Ãl¥g£LŸsJ.
2018-2019 M« M©o‰fhd ÂU¤j kÂ¥ÕLfëš, 30,638.87 nfho
%ghahfΫ, 2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l
35
kÂ¥ÕLfëš 33,978.47 nfho %ghahfΫ k¤Âa tçfëš g§F
ÏU¡Fbkd fâ¡f¥g£LŸsJ.
j‰nghija ngh¡Ffë‹ mo¥gilæY«, k¤Âa muR jdJ
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l¤Âš brŒj ãÂ
xJ¡ÑLfë‹ mo¥gilæY«, 2019-2020 M« M©oš k¤Âa
muÁläUªJ bgw¥gL« cjé khåa§fŸ 25,602.74 nfho %ghahf
ÏU¡F« vd fz¡»l¥g£LŸsJ.
ãÂãiy¡ F¿pLfŸ
2018-2019 M« M©o‰fhd ÂU¤j kÂ¥ÕLfëš, khãy¤Â‹ bkh¤j
tUthŒ tuÎfŸ 1,80,618.71 nfho %ghahfΫ, tUthŒ¢
bryéd§fŸ 1,99,937.73 nfho %ghahfΫ ÏU¡F«. Ïj‹
éisthf, 2018-2019 M« M©o‰F tUthŒ¥ g‰wh¡Fiw
19,319.02 nfho %ghahf ÏU¡Fbkd fâ¡f¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©oš, khãy¤Â‹ bkh¤j tUthŒ tuÎfŸ
1,97,721.17 nfho %ghahf ÏU¡Fbkd fz¡»l¥g£LŸsJ.
2019-2020 M« M©o‰fhd bkh¤j tUthŒ¢ bryéd§fŸ
2,12,035.93 nfho %ghahfΫ, Ïj‹ éisthf tUthŒ¥ g‰wh¡Fiw
14,314.76 nfho %ghahfΫ ÏU¡F« vdΫ fz¡»l¥g£LŸsJ.
2018-2019 M« M©o‰fhd ÂU¤j kÂ¥ÕLfëš, 26,191.98 nfho
%ghŒ _yjd¢ bryÎfS¡fhf xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ. ÏJnt,
2019-2020 M« M©o‰fhd tuÎ-bryΤ £l kÂ¥ÕLfëš,
31,251.21 nfho %ghŒ ãÂahf ca®¤Â xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
Ϫj xJ¡ÑL 2018-2019 M« M©L ÂU¤j kÂ¥Õ£il él
19.32 rjÅj« TLjyhF«.
2018-2019 M« M©o‰fhd ÂU¤j kÂ¥ÕLfëš, ãÂ¥ g‰wh¡Fiw
é»j«, khãy bkh¤j c‰g¤Â k¥Ú 2.85 rjÅjkhf ÏU¡F« vd
fz¡»l¥g£LŸsJ.
36 2019-2020 M« M©oš khãy bkh¤j c‰g¤Â k¥Ú ãÂ¥
g‰wh¡Fiw é»j« 2.56 rjÅjkhf FiwÍ« vd v®gh®¡f¥gL»wJ.
ÏJ, khãy bkh¤j c‰g¤Â k¥Ú ãÂ¥ g‰wh¡Fiw¡F
tiuaW¡f¥g£l _‹W rjÅj¤Â‰F FiwthdjhF«.
2018-2019 M« M©oš Ϫj muR Á¡fd elto¡iffis
nk‰bfh©L, mDk¡f¥g£l msthd 47,350 nfho %ghŒ¡F«
Fiwthd msényna, mjhtJ 44,066.82 nfho %ghia k£Lnk
ãfu¡ fldhf¤ Âu£o fl‹ msit¡ f£L¥gL¤ÂÍŸsJ.
2019-2020 M« M©oš mDk¡f¥g£l ãfu¡ fl‹ msÎ
51,800 nfho %ghahf ÏUªjhY« 43,000 nfho %ghŒ msényna
ãfu fl‹ bgw c¤njÁ¡f¥g£LŸsJ. vdnt, 2020 M« M©L kh®¢
§fŸ 31 m‹W, ãfu ãYit¡ fl‹fŸ 3,97,495.96 nfho %ghahf
ÏU¡F«. khãy bkh¤j c‰g¤Â k¥Ú Ϫj ãYit¡ fl‹ msÎ
23.02 rjÅjkhf ÏU¡F« v‹gjhš, mDk¡f¥g£l 25 rjÅj
msé‰F c£g£nl fl‹ msÎ ÏU¡F«.