Max Steenberghem.steenberghe@ed.nlEindhoven

Het onverwachte komtaan het einde, als zeplompverloren haarbaan opgeeft. De baan

die haar leven was. „Ik kon hetleed niet meer aan, het kroop inmijn lijf”, zegt de EindhovenseLiz de Bock (53). Als casemana-ger levensdelicten bij Slachtoffer-hulp stond ze nabestaanden bijdie een dierbare waren verlorendoor moord of doodslag. „Ik konniet meer geven wat ik moest ge-ven. Dus moest ik stoppen, metpijn in mijn hart.” Ze schreef ereen boek over: Een Moordvak.

„Een dierbare verliezen is al-tijd verschrikkelijk. Helemaal alshet onverwacht gebeurt, doorziekte of een ongeluk. Maar alshet is door toedoen van een an-der, door moord, is het leed niette bevatten.”

Ze vertelt het kalm, beheerst,professioneel, maar met eenbrandende passie voor het vak.„Nabestaanden gaan door een

hel. Ze zitten niet alleen met hetplotse verlies, maar er komt zo-veel meer op ze af. Politie, onder-zoek, identificatie, de rechtszaak.Verwerking van het verlies kanvaak pas na één of meer jarenbeginnen”, zegt ze.

Hulp is broodnodig, en Liz gafdie. „Het belangrijkste is: altijdeen stap voor zijn. Proberenverrassingen te voorkomen. Diekunnen erg hard aankomen. In-formatie is cruciaal.” En dus pro-beerde ze, in behapbare stappen,zo veel mogelijk te waarschu-wen. Dat de politie langs gaat ko-men met vragen. Dat hun dierba-

MOORDVAK▼

■ Het boek Een Moordvak(ISBN 978-90484-3991-1,Free Musketeers) van Lizde Bock wordt morgen om19.00 uur gepresenteerd bijboekhandel Van Piere, Nieu-we Emmasingel in Eindho-ven.

Presentatie

Michel Theeuwenm.theeuwen@ed.nlEindhoven

Tijd om taart te bestellen had directeurJohn Blankendaal van Brainport Indus-tries gistermorgen nog niet gehad,druk als hij was met het bellen vanmensen over de zeer positieve uit-spraak van de Raad van State over deBrainport Industries Campus.

Alle bezwaren tegen de aanleg vanhet ‘bedrijventerrein van de toekomst’voor hightech-maakindustrie zijn onge-grond verklaard. Blankendaal en me-de-initiatiefnemer Edward VonckenKMWE kunnen nu aan de slag met hetuitwerken van het plan en de bouwaan-vraag. Eind volgend jaar of begin 2018moeten de eerste bedrijven, onder wieKMWE, zich gaan vestigen op het BICEindhoven Airport. „Nu hebben we dekans, die moeten we waarmaken. Wanthet is niet de bedoeling dat we alleennaar het BIC gaan. Dan hebben we weleen heel grote kantine”, zegt Vonckenlachend. De Eindhovense wethouderStaf Depla verwacht dat de bouw inmaart kan beginnen. Hij toonde zichverheugd dat de voor Europa ‘unieke’groene campus aangelegd kan worden.

De eerste fase van het BIC, die nu isgoedgekeurd, behelst een verzamel-gebouw met modulenopbouw voorhightechbedrijven die samenwerkenen voorzieningen delen. KMWE moetvolgend jaar de eerste ‘bewoner’ wor-den. Op het terrein wordt ook veel

nieuwe natuur aangelegd.De bezwaren van ondernemersvere-

nigingen uit Acht, Best, Eindhoven enVeldhoven richtten zich niet tegen decampus an sich. Zij maken vooral be-zwaar tegen het feit dat elders nog heelveel leegstand is, in gebouwen en gron-den. Zij zagen de BIC liever op De Runof Habraken in Veldhoven of Flight Fo-rum in Eindhoven. Voorzitters van deverenigingen in Acht, Veldhoven enEindhoven zeggen zich neer te leggenbij de eerst fase van BIC. „Na de uit-spraak is dit de nieuwe werkelijkheid.We zijn er ook niet om andere onder-nemers lastig te vallen met kansloze be-zwaren tegen een bouwvergunning”,aldus Guido Hermanides, voorzittervan de Eindhovense ondernemersvere-nigingen. Henry van Rooijen, van hetgelijknamige logistiek bedrijf op GDCen voorzitter van de Ondernemersvere-niging Acht, vindt de uitspraak jam-mer, maar ziet ook een lichtpuntje.„De economie trekt weer aan en dusstaat er ook weer minder leeg. Al blijfik erbij dat het BIC beter ergens andershad gekund.”

De bezwaarmakers brachten een on-derzoek in tegen het BIC waarmee aan-getoond zou zijn, dat er niet voldoendebehoefte is aan de volgende fasen vande campus. De Raad van State is hetdaar niet mee eens. Dat onderzoek ge-bruikt een andere berekeningsmetho-de over een andere periode en is dusniet vergelijkbaar met het gemeentelij-ke onderzoek, aldus de Raad van State.Ook heeft de gemeente aangetoond datandere bedrijventerreinen niet ge-schikt zijn.

De buren van de nieuwe campus heb-ben ook bezwaar gemaakt. Zij zoudeneen parkeergarage vlakbij hun woningkrijgen en meer last hebben van ge-luidsoverlast van de N2/A2. Maar vol-gens de Raad van State is de afstandvan 75 meter voldoende en wordt deoverlast van de snelweg niet groter.

Dood isaltijd erg,maar wat alshet door eenander komt?

JUIST NU!

Groen licht voorBrainport Campusbij vliegveld

Het is niet debedoeling datwe alleen naarhet BIC gaan.Dan hebbenwe wel ’n heelgrote kantine--- Edward Voncken

volg ons ook via Twitter

ed.nl/twitter

Voorbereiding voor aanleg

campus voor hightech-

maakbedrijven bij Eindhoven

Airport-N2/A2 kan gestart worden

na uitspraak Raad van State.

Bij zijn eerste dotters stondnog een operatieteam stand-by. Nu is de ingreep bijna routi-ne voor Jacques Koolen, maarzeker niet voor de patiënt. „Hetmoet perfect zijn. Elke keeropnieuw.” Vrijdag neemt decardioloog hij afscheid van hetCatharina Ziekenhuis.

Arnold Mandemakera.mandemaker@ed.nlEindhoven

Meer dan tienduizendkeer schoof hij een rag-fijn draadje via de lies

naar het hart van een patiënt omeen verstopte kransslagader teopenen. Maar nu heeft interven-

tie-cardioloog Jacques Koolenzijn laatste dotteringreep ver-richt in het Catharina ZiekenhuisEindhoven. Hij gaat als 66-jarigemet pensioen. Zijn tijd gaat hijverdelen tussen zijn kleinkind engastcollege’s geven in Zuid-Afri-ka. Vrijdag neemt hij afscheidvan zijn collega’s en artsen uitbinnen- en buitenland tijdenseen symposium in het Evoluon.

Koolen deed zijn eerste dotter-ingreep in 1983. Toen nog meteen ballonnetje dat in de aderwerd opgeblazen. Dat was in dietijd een experimentele ingreep.„Ik werkte in het WilhelminaGasthuis in Amsterdam. Bij elkedotteringreep stond een operatie-team stand-by en een ambulance

klaar aan de poort.”Twintig procent van de patiën-

ten met een acuut hartinfarctoverleed. Nu, 33 jaar later, is de in-greep het experimentele stadiumver voorbij. Dotteren (nu meteen stent, een metalen gaasje, inplaats van een ballon) verloopt in99 procent van de gevallen zon-der enig incident. „Maar routinewordt het nooit, want elke indivi-duele patiënt is anders”, bena-drukt Koolen. „Daarom bereid ikelke procedure goed voor. Hetmoet perfect zijn, dus geen routi-ne. Ik weet wel hoe de procedurezal verlopen, maar voor de pa-tiënt is het bijna altijd de eerstekeer. Daarom moet je jezelf in depatiënt verplaatsen, die vol span-

De Eindhovense Liz de Bock stond voorSlachtofferhulp nabestaanden bij die een

dierbare verloren door moord of doodslag.

„Dat leed is niet te bevatten.”

Raad van State: bezwaren ongegrond

Ook na 10.000 keer is het

4 REGIO donderdag 29 september 2016

re er waarschijnlijk niet fijn uitziet.Maar ook dat ze in de rechtszaal stilmoeten zijn. Daar hun verdriet enwoede, in toom moeten houden. Datze de verdachte gaan zien en dat dievrolijk zwaaiend binnen kan komen.Dat de straf veel lager zal uitvallendan die volgens hen moet zijn. „Datis altijd zo. Zij krijgen levenslang, dedader maar een aantal jaar en vaakhoeft hij of zij slechts tweederdeecht te zitten. Dat is nauwelijks uitte leggen, maar zo zijn de regels.”

Het leed dat ze tegenkwam isgroot, en erg divers. Totaal ontredder-de echtgenotes. Vaders met heftigewraakgevoelens. Broers die zichterugtrekken. Maar wat ze totaalonverwacht bij het schrijven tegen-kwam: haar eigen verdriet.

Twintig jaar geleden liep haarhuwelijk stuk. Net toen ze eennieuw leven wilde beginnen werdhaar ex, binnen een maand, getrof-fen door een fatale ziekte. Ze hoefde

niet na te denken: „Natuurlijk was iker voor hem.” Met de nieuwe vrouwin zijn leven stond ze hem bij. Driemaanden, toen was het afgelopen.

„Ik liep er schrijvend tegenaan.Mijn eigen verlies, mijn eigen ver-haal.” Ze kon niet anders dan ookdat opschrijven. Ze vlocht het doorhet professionele verhaal heen. „Hetbleek de rode draad in mijn leven.Dood, verlies, herstel. Van jongs afaan intrigeerde de dood me. Het trokme aan en stootte me af. Ik kon erniet omheen, en dat hoefde niet, iktrok het naar me toe.”

En ze verloor meer dierbaren. Ofhaar eigen verlies haar baan niet on-draaglijk zwaar maakte? Ze geeftgeen direct antwoord. „Het hielp mehelpen. Er zijn uiteraard veel zwaregesprekken. Maar ik weet dus wathet is, verlies. Ik weet wat het is omna te denken over een hiernamaals.Hoe het is om je alleen te voelen,niet verder te willen gaan maar dattoch te moeten.”

Het helpt haar helpen en dat ismaar goed ook, want het werk is – ze

schrijft het niet, maar ’t blijkt uit vrij-wel elk woord – ongelofelijk zwaar.

Van alles maakte ze mee. Partner-moord. Moord op een zoon die eendubbelleven als drugsdealer bleek tehebben. Een jonge vrouw die dooreen onbekende werd doodgestokendie in een cocaïneroes verkeerde.Een echtgenoot die een inbreker be-trapte. „Het is nooit hetzelfde.” Ookgeen mens is hetzelfde. „Iedereenverwerkt op een eigen manier.Schreeuwen. Of praten. Of zwij-gen. Of vechten. Of hui-

len. Een schouder zoeken of totale af-zondering.” De Bock laat het op zichafkomen? „Nou nee, ik kijk. Ik pro-beer signalen te herkennen. En ik gain op behoefte. Wie hulp wil, kandie meteen krijgen. Wie het niet wil,krijgt rust.” Dat laatste moet moei-lijk zijn. Ze ziet vast mensen hulpafslaan die ze eigenlijk wel nodighebben. De taken die zekrijgt, zijn zel-

den hetzelfde. Soms moet ze helpenbij een begrafenis. Soms juist niet.Soms willen mensen alles weten,soms helemaal niets. „Het kan omheel kleine dingen gaan. Na een ver-missing kan het van levensbelangzijn om toch de sterfdag te weten.Want die moet op de grafsteen.”

Wat ze deed als het echt moest: bijde identificatie zijn. „Ik ga mee alsmen daarom vraagt. Maar confronta-tie met een dood lichaam, dat valtme erg zwaar.” En uiteindelijk bleekook het vak te zwaar. Ze schrijft hoede functie casemanager levensdelic-ten in de kinderschoenen stond toenze begon en ze die met collega Gree-tje Joosten vorm gaf. De samenwer-king tussen de twee was van levens-belang. Ze hielden elkaar overeind.„Zonder Greetje had ik dit niet ge-kund.”

Maar het werd te veel. Hulpverle-ners moeten een grens trekken.Werk moet werk blijven, het hoort

niet thuis. En dat lukte haar nietmeer. Er kwamen steeds meer za-ken, er waren dagen dat ze in derechtszaal moest zijn, maar ook bijeen pasgevonden lichaam.

„Ik werd moe”, zegt ze simpelweg.Ze merkte dat ze steeds mindermeerwaarde kon geven. „Ik deed me-zelf geweld aan, stond in een anderedimensie van het leven. En dan doeik mensen tekort. Dan moet je eenmoeilijke knoop doorhakken.”

Ze deed het. „Met pijn in hethart.” Maar wilde wel goed afwer-ken. Een boek hoorde daarbij. Maaral schrijvende werd het geen hand-boek, het werd veel meer.Haar boek, overhaar

rode draad. „Ikheb iets te vertellen.”

En nu? Een zwart gat? „In tegen-deel. Ik heb mijn energie hervonden.Een teken dus dat het een juist be-sluit was. Ik ben er weer.”

� Liz de Bockschreef Een Moordvakover haar werk enleven als casemana-ger levensdelicten.FOTO RENÉ MANDERS/ FOTOMEU-

LENHOF

Ik kon het leed nietmeer aan, het kroop inmijn lijf. Ik kon nietmeer geven wat ikmoest geven

ning zit. Je moet vooral van men-sen houden om een goede dokterte zijn, begrip tonen.”

De meeste ingrepen vindenplaats onder plaatselijke verdo-ving, dus de patiënt ziet de artszijn werk doen. Alleen in uitzon-derlijke gevallen wordt een volle-dige narcose toegepast. Dat maakt

Koolen een van de meest bekendecardiologen in Zuidoost-Brabant.„Ik ben een zakelijk en nuchterman. Maar ik heb zoveel briefjesen dankbetuigingen gekregen...”Hij stokt even en zegt: „Dan weetje: hier doe je het voor.”

Koolen kwam in 1992 naar hetCathrien. Met een bedoeling, ver-telt hij nu. „Ik kwam de heuvel oplopen en ik wist: hier wil ik hetgrootste en beste hartcentrumvan de Benelux neerzetten. Ik zatvol ambitie.” Het hartcentrum dathem toen voor ogen stond, is ditjaar ook daadwerkelijk geopend.

Koolen was lange tijd voorzittervan zijn maatschap en lid van hetmedisch stafbestuur. Maar zijnhart ging toch vooral uit naar op-

leiden. Hij leerde honderden art-sen in opleiding uit binnen- enbuitenland de fijne kneepjes vanhet vak. Hij wordt regelmatig ge-vraagd als gastdocent op universi-teiten wereldwijd. Letland neemtvoor hem een speciale plaats in.Daar komt hij al sinds 1992 om car-diologen op te leiden.

Koolen is altijd in Amsterdamblijven wonen. Last van files hadhij nooit. „Ik sta om vijf uur op enzit hier om 7.00 uur aan de koffie.”Zijn eerste aankoop na zijn pen-sioen wordt een werkbank. „Ikben nogal handig. Ik heb nog eenjaar werktuigbouwkunde gestu-deerd voordat ik overstapte naarmedicijnen. Ik ga een fietsje bou-wen voor mijn kleinkind.”

� Jacques Koolen toont de dunne draad waarmee een stent in eenkransslagader wordt geplaatst. FOTO TOM VALSTAR/FOTOMEULENHOF

Van jongs af aanintrigeerde de doodme. Het trok me aanen stootte me af. Ikkon er niet omheen

voor Koolen geen routine

Je moet vooral vanmensen houden omeen goede dokter tezijn, begrip tonen

--- Jacques Koolen

donderdag 29 september 2016 REGIO 5