Filippijnen 2015

Donderdag 8 januari .

Jan en Margaret halen ons op en om 09.30 uur komen we aan op Schiphol.

Koffers inchecken, koffie drinken, afscheid nemen van onze vrouwen en naar de

Gate. Onze bouwgroep bestaat uit Bart en Willemien, Cor en Gerda, Ard,

Renske, Aline, Theo, Theo, Jan en mijzelf, Wim. Ard en Renske zijn al twee

weken op de Filippijnen, en hierbij hebben ze continu regen gehad. Nu is het er

droog en warm. Om 12.00 uur zou het vliegtuig van Malaysian Airlines,

vluchtnummer MH18, vertrekken maar we hebben 25 minuten vertraging. De

vlucht naar Kuala Lumpur duurt 13 uur. In Kuala Lumpur even het vliegtuig uit

en de benen strekken en met de bus naar de Gate voor de vlucht naar Manilla.

Na een paar uur vliegen we naar Manilla, de hoofdstad van de Filippijnen. Deze

vlucht duurt 3,5 uur en beide vluchten verlopen voorspoedig. Het vliegtuig is

maar voor 30 % bezet en na het opstijgen zoek ik een plek bij de nooduitgang

waar meer beenruimte is. Vanaf het lokale vliegveld van Manilla vliegen we met

Cebu Air naar Silay op het eiland Negros. Ook deze vlucht heeft vertraging van

twee uur. Op het vliegveld staan Joyzel, Richard en enkele andere om ons te

verwelkomen, een hartelijk weerzien. Excel en Vanessa staan ook op het

vliegveld. Beiden zijn vrijwilliger bij I Home en zullen ons de komende week

begeleiden op het project Old Sagay. Ze hebben twee grote spandoeken, een

met Welcome Red Horse Company, en een met Welcome Wim Tijmensen en

Jan Goes. Van huis tot onze eerste slaapplaats zijn we 29 uur onderweg

geweest. Jan is een koffer met kleren en gereedschap kwijtgeraakt. Op 8 januari

zijn we vertrokken en op 9 januari aangekomen op Negros.

Zaterdag 10 januari.

Na het ontbijt op weg naar de school van Jonah May, een jonge vrouw uit het

dorp Bayanihan, die via sponsoring een gedegen opleiding heeft kunnen volgen

en nu voor de klas staat. Red Horse heeft geld ingezameld voor het

voedselprogramma van de school. Een hartelijk weerzien met Jonah May.

De school staat in het dorpje Hope. Kinderen hebben voor ons een dansje

ingestudeerd en laten dat trots zien. Komt er een ijscoboertje naar de school,

niemand van de kinderen of ouders heeft geld, dus heb ik alle kinderen een

lekker ijsje gegeven. Iedereen blij, dus ik ook. Na de lunch naar Bayanihan,

het dorp dat we in 2001 hebben gebouwd en waar we elke keer bij een bezoek

aan de Filippijnen naar toe gaan. We hebben dit dorp tot eind 2014 financieel

ondersteund via de Stichting Bayanihan Future 2014, zodat de kinderen van

extra voeding, schoolspullen, gezondheidszorg en van meerdere faciliteiten

gebruik konden maken. De aankomst in het dorp was weer fantastisch, zoveel

vrienden en bekenden die ons kwamen begroeten, geweldig. Na een aantal

bezoekjes aan de diverse families heb ik, namens Bayanihan Future 2014, een

certificaat van dankbaarheid uitgereikt aan Ninfa Rivera, de vrouw die altijd

voor ons en anderen klaar staat in Bayanihan, zeer klein van stuk maar een

geweldige vrouw. Ook was er een enveloppe met inhoud voor haar. Ze was

ontroerd en zeer dankbaar, en is de hele middag bij elk bezoek in het dorp niet

van mijn zijde geweken, en heeft me bij de diverse families gebracht. Geluncht

bij Joyzel, die met de weinige middelen die ze heeft toch een feestelijke

maaltijd had klaargemaakt.

Ook namens onze gereedschap-sponsor Jan en Jeannette Pijnenburg, nog

enkele enveloppes overhandigd en de groeten overgebracht.

De zonen van Yen-yen, Edhelyn Groeneveld, waren ook aanwezig en dat was

voor Jan geweldig, want deze kids heeft hij toch jarenlang gesponsord. De

jongens wonen bij hun oma in Talisay, terwijl hun moeder in Australie met een

Nederlander is getrouwd. Ook Mariella Antiporda was aanwezig en Jan heeft de

hele middag met haar opgetrokken, ze week niet van zijn zijde. De spandoeken

die op het vliegveld aanwezig waren hingen aan de schutting van Joyzel. Jan en

Bart hebben er ieder een meegenomen. Na het bezoek aan Bayanihan naar

onze slaapplaats, wat gedronken en dan slapen. Was een mooie dag.

Zondag 11 januari.

Om 9.15 uur naar de bouwplaats en kennis maken met de toekomstige

bewoners van de door ons te bouwen huisjes. Ca. 2,5 uur later komen we aan

in Sagay, een stadje aan de Cebu Sea in het noorden van Negros. We reizen met

een jeepney. Onderweg krijgen we te maken met een fikse regenbui, zodat de

zeilen aan de zijkant van de jeepney moeten worden dichtgemaakt zodat we

redelijk droog blijven. We rijden langs vele suikerriet velden. Negros is een echt

suikerriet eiland. af en toe een rijstveld en bananen- en kokosnootbomen. In de

verte de bergen die het oosten (Oriental) van het westelijk deel (Occidental)

scheidt. Onderweg schamele huisjes en kleine winkeltjes.

Op de velden worden karbouwen ingezet om de oogst van het land te halen.

Eenmaal op de weg wordt de suikerriet met mankracht op de vrachtwagens

geladen, zwaar werk. In een winkel in Sagay broeken, shirts en ondergoed voor

Jan voor de komende weken gekocht omdat zijn koffer nog steeds niet terecht

is. Op straat is het een wirwar van trycycles, vrachtwagens, fietstaxi's en andere

voertuigen die kris kras door elkaar heen rijden, de brutaalste heeft voorrang.

Er zijn talloze kleine winkeltjes waar van alles te koop is. Er rijden trycycles rond

met zoms wel 6 tot 8 personen in en op het zijspan. Elke trycycle is uitgedost

met allerlei attributen in diverse kleuren, en met kreten zoals God is good en

God is my guide, een grote bonte stoet. Motoren met wel 5 personen erop,

totaal onbeschermd en zelfs op alleen maar teenslippers, een t-shirt en korte

broek en de kinderen hangen tussen de volwassenen in en zitten zelfs op de

tank, wat een gevaarlijke situaties. We slapen in hotel Balay Klauswagan, een

redelijk hotel met sobere kamers. Na de lunch in een nabij gelegen eettentje

gaan we met de jeepney naar de site (bouwplaats) om kennis te maken met de

bewoners en om te kijken of alle materialen er zijn. Alles wat nodig is om te

bouwen is aanwezig. Bij Old Sagay is een werkplaatsje waar vissersboten

gebouwd worden. De huizen en de vissersbootjes van de bewoners van dit

vissersdorp zijn met de orkaan Hayan totaal vernield. De provinciale overheid

heeft een werkplaats en materialen geschonken en de vissers kunnen de

bootjes tegen kostprijs kopen. Exel, onze begeleidster van I Home, verteld dat

er ca. 30 bootjes per week geproduceerd en afgeleverd worden. Ja, ondanks dat

het dorp is weggevaagd door Hayan, moet er toch brood op de plank komen.

We gaan op bezoek bij de Homepartners, de families die een nieuw huisje

krijgen. Hun tijdelijke onderkomen is een hutje van wrakhout, plastic, enkele

golfplaten en bananenbladeren als dakbedekking, wat een ellende.

Geen stromend water, geen electriciteit en met een grote groep van 16 mensen

op een hutje van slechts 20 m2, wat een ellende.

Maandag 12 januari.

Om 5.30 uur gaat de wekker, om 6.30 uur is er ontbijt waarna we met de

jeepney naar de bouwplaats gaan. Op de bouw worden de rollen al snel

verdeeld, waarna iedereen keihard aan de slag gaat. De werktemperatuur is

goed, 25-26 graden, maar de zon zit achter de wolken en laat zich bijna niet

zien. Toch zijn er enkele die aan het eind van de dag toch flink rood waren

gekleurd. Je moet wel veel water drinken anders redt je het niet om een dag

keihard in deze warmte te werken.

Ik heb zeker 3-4 liter water gedronken. Ook de toekomstige bewoners en lokale vaklieden werken keihard mee en we kunnen terug kijken op een vruchtbare dag waarbij het prettig werken is met de hardwerkende lokale bevolking. We zijn na een dag al ver op de planning vooruit gelopen. Mooi dan komen de woningen gereed en kunnen we nog wat klusjes aan andere huisjes doen. Na het bouwen terug naar onze slaapplaats, een koud Red Horsje gedronken en na een opfrisbeurt staat om 19.00 uur het eten klaar. Het is een mooie dag geworden.

Dinsdag 13 januari

Vannacht zeer slecht geslapen, mijn bed is te kort, Filippino size. Komende

nacht het matras maar op de grond leggen en mijn bed op de gang zetten. Om

7.30 uur op weg naar de bouwplaats. Het is warm en vochtig ca 35 graden, veel

zweten en veel drinken. Er wordt vandaag weer keihard gewerkt door iedereen

aanwezig op de bouw.De fundering van het volgende blok is ook al uitgegraven.

Zwaar werk, want de grond is vette klei en er zitten ontzettend veel grote

stenen in. Vandaag ook aan de kinderen de van huis meeegenomen knuffels en

zonnebrillen uitgedeeld. Cor en Gerda hadden kinderkleertjes meegenomen en

uitgereikt aan kinderen uit een gezin van twaalf kinderen en een gezin van zes

kinderen. Zij bewonen de eerste twee nieuw gebouwde huisjes van dit dorpje.

Dankbaarheid alom. De gevelbeplating van onze twee huisjes is vandaag ook al

aangebracht, de fundering van de volgende twee is ook al gedeeltelijk gestort.

We gaan als een speer, we hebben, samen met de lokale arbeiders, al

ontzettend veel werk verzet, en lopen ver uit op het geplande schema. Vlak

voor het einde van de werkdag zingen de kinderen een lied voor ons, leuk. Na

het eten douchen en om 21.15 uur naar bed. Welterusten.

Woensdag 14 januari.

Beter geslapen met de matras op de grond, kon mijn benen tenminste kwijt,

dus lekker uitgerust aan de nieuwe dag begonnen. Om 7.15 uur staat de

vrachtwagen alweer klaar om ons naar de bouwplaats te brengen. We zitten

achter op de bak, in Holland ten strengste verboden, hier de normaalste zaak

van de wereld. Het is 7.45 uur als we beginnen met werken terwijl de zon

alweer hoog aan de hemel staat en het warm is. Vandaag mijn was laten doen,

het wordt er niet echt schoner van maar het ruikt weer redelijk fris en de

mensen verdienen een paar pesos. Tijdens de bouw rijdt er een jongen op de

rug van een karbouw langs. De karbouw heeft een touw door zijn neus

waarmee gestuurd wordt. Er lopen twee jonge karbouwtjes bij.

De metselploeg van de twee huisjes zijn al een halve meter boven de grond uit.

Het binnenwerk van twee huisjes wordt door de dames geschilderd. Ik ben

bezig met de buitenbetimmering van de beplating en Jan en Renske boren de

betimmeringen vast. Cor is bezig met de glazen lamellen. Anderen zijn weer

volop aan het metselen, specie maken, beton maken en storten, een septietank

uitgraven enz. Er wordt weer keihard gewerkt. De zon staat hoog aan de hemel

en teistert onze lichamen. Het is zeer warm met een zeer hoge

luchtvochtigheid. Het staal voor de verdieping en de trap worden in de middag

geleverd en moeten eerst in de menie worden gezet om roest te voorkomen

zodat ze morgen droog zijn om te kunnen worden gelast. De Filippijnse

voorman van de lokale arbeiders is trots op de ploeg Nederlanders omdat we in

korte tijd al zoveel gedaan hebben. Om 17.00 uur ruimen we op en gaan terug

naar het hotel, waar we weer lekker hebben gegeten. In dit hotel is geen

keuken en ook geen bar, dus wordt alle eten aangevoerd en voor een drankje

zorgen we zelf.

Donderdag 15 januari.

Om 5.45 uur weer opgestaan, wassen, aankleden en om 6.30 uur weer ontbijt,

waarna we om 7.15 weer op de bak van de vrachtwagen klimmen die ons naar

de bouw brengt. Het is om 8.00 uur alweer zeer warm. Je moet jezelf wel 2x per

dag insmeren om verbranding te voorkomen. De weg naar de bouw is de

laatste km. een zandweg vol met kuilen gaten en keien. Ook vandaag is het

weer een zeer produktieve dag. De gaten voor septietanks zijn gegraven tot 2

meter diep en de tanks zijn geplaatst.

De muren van de twee huisjes komen op hoogte, twee huisjes worden binnen

en buiten in de grondverf gezet, de slaapzolders zijn gemaakt en de stoepjes bij

de voor- en achterdeur zijn gestort. De Homepartners zijn blij en dankbaar. Van

de twee eerder gebouwde huisjes had er een geen trap omdat het budget op

was en moesten de bewoners langs de gevel klimmen om boven te kunnen

komen. Wij hebben toch een trap aangebracht en de extra kosten kwamen voor

rekening van Red Horse. De bewoonster, moeder met 6 kinderen was zo blij

met haar trap dat ze onze kleren gratis waste en alles in het werk stelde om het

ons naar de zin te maken. Na de bouw stoppen we bij een " Hollands Eethuis"

om een biertje te drinken. Aline viert haar verjaardag en trakteert op een Red

Horse biertje, heerlijk koud. Als we terug in het hotel komen zit Anna Ruby in de

hal. Jan heeft haar huisje in Bayanihan helpen bouwen en haar dochter

gesponsord. Nadat ze enkele mensen had begroet vroeg ik haar of ze die knul

daar nog herkende terwijl ik op Jan wees. Ze vloog Jan in zijn armen en de

tranen stonden bij beiden in de ogen, een mooi weerzien na 5,5 jaar. Enkele van

de bouwers hebben een massage aangevraagd en worden vanavond onder

handen genomen. Vanavond maar weer op tijd afnokken want bouwen met

deze temperatuur vreet energie. Morgen is onze laatste werkdag op deze

locatie.

Vrijdag 16 januari.

Vandaag de laatste werkzaamheden en dan morgen de overdracht van de

huisjes vieren. Er moeten nog enkele buitenkeukentjes worden gemaakt.

Tevens moet hier en daar nog wat geschilderd worden en de puntjes op de I

worden gezet. Vanmiddag met enkelen op de vrachtwagen naar een groot

warenhuis gereden en de inboedel voor 4 huisjes gekocht. Voor elk huisje een

tafel en vier stoelen, potten en pannen, borden, bestek en kommen, zodat

iedereen een nieuwe toekomst kan opstarten. Terug op de bouwplaats is iedere

bewoner verrukt over de cadeaus die ze krijgen. Wat een dankbaarheid en voor

menigeen een Fishermans friend moment. Fantastisch. Morgen gaan we met

een boot naar een klein eiland, Carbin genaamd, om er te gaan zwemmen. Dan

terug naar de Site om de laatste klusjes te doen. Er is een gezin dat nog geen

electriciteit heeft en ook nog geen wateraansluiting. Morgen krijgen ze de

toezegging dat volgende week alles op onze kosten wordt aangelegd. Ben

benieuwd wat de reacties zullen zijn.

Zaterdag 17 januari.

Het weer is omgeslagen, harde wind en regen. Het plan om een uitstapje te

maken naar Carbin, het eilandje voor de kust van Negros, is geschrapt van de

kalender. Ons ontbijt is een uur te laat (Filippino time). Gisteravond een gezellig

etentje gehad met life muziek. Voor 5000 pesos (100 euro) hebben we met 15

personen gegeten en gedronken. Heerlijk gegeten. We gaan naar de bouw voor

de overdracht van de huisjes. We lunchen op het kantoor van I Home. De

manager ruilt zijn shirt voor een Red Horse shirt met Jan. Hij belooft mij, in ruil

voor een Red Horse shirt, ook een shirt van I Home. Het regent al vanaf

vanmorgen en na de lunch gaan we naar het hostel waar we kunnen douchen.

Daarna met twee auto's terug naar Old Sagay City, de Site, waar we een mooie

hanger van schelpen krijgen omgehangen.. De auto gaat terug naar het hotel

maar krijgt een lekke band zodat de hele ceremonie een half uur later begint.

Vanwege de regen wordt het grootste gedeelte van de ceremonie in een

klaslokaal afgewerkt. Eerst komen enkele leden van de City Council of Sagay

City aan het woord en spreken hun dank uit aan de Red Horse Company. Het

doorknippen van de linten wordt door Renske en mij gedaan. Nadat ik een klein

woordje tot de bewoners heb gesproken knip ik het lint door met de woorden;

een - twee - hatseflats. Renske op haar beurt roept dit ook bij het doorknippen

van haar lint. Jan en Aline geven ieder aan een familie een houten sleutel, door

Jan gemaakt, en de officiele sleutel van hun huisje. Theo en Theo reiken de

Bijbels over aan de Families Samy en Analyn Vela Torre en Anthony en Analyn

Alulor. Bart en Willemien ondertekenen de overdrachtspapieren van een huisje

en Cor en Gerda van het tweede huisje. Bart spreekt ook nog een Prayer of

Dedication and Blessing uit. Als de bewoners een dankwoord uitspreken in hun

eigen taal moet de moeder van het jonge gezin huilen van emotie. Haar man

werkt in Manilla en kan niet bij de overdracht zijn. Haar verhaaltje wordt

vertaald door een I Home medewerkster. Ze zijn ontzettend blij met dit sterke,

tegen storm bestande, huis. Ze dankt God voor het sturen van de Red Horse

company. De moeder van het tweede gezin spreekt in ongeveer dezelfde

woorden. Omdat ze totaal geen onderwijs hebben genoten, zelfs geen lager

onderwijs, spreken ze geen Engels, maar alleen hun eigen dialect. Daarna

worden de Red Horses om de beurt naar voren geroepen om een certificaat,

een Plaque of Recognition in ontvangst te nemen. Voor de gehele Red Horse

Groep is er ook een certificaat. Tijd om afscheid te nemen; Do you come back

next year; maybe only God knows, bye, bye.

Zondag 18 januari.

Vanochtend gaan we met de bus via Bacolod naar Mabinay en daarna nog even

in het dorpje Dagbasan kijken waar we morgen gaan bouwen aan twee

woninkjes. Om 9.00 uur vertrekken we en zullen ca. 5 uur met de bus moeten

rijden. In Mabinay slapen we in het Highland Resort, een sober onderkomen,

prachtig gelegen in een natuurgebied. Engil Buscato, zijn vrouw Bibi en zijn

dochter Gel-Marie halen ons met twee auto's op van het busstation. Een

geweldig weerzien na een jaar. We rijden eerst naar Dagbasan waar we worden

onthaald en welkom geheten door Ramon een bewoner die goed Engels

spreekt. Er wordt een dansje uitgevoerd door de kinderen en er is eten en

drinken voor iedereen. Als we het dorp inlopen om te kijken waar we gaan

bouwen zien we dat de vorig jaar door ons gebouwde woningen nog niet

bewoond zijn. Dat roept natuurlijk veel vragen op. Toen we in de huisjes

kwamen zagen we dat er nog kleine werkzaamheden moesten worden

uitgevoerd. 's Avonds hebben we er uitgebreid over gesproken en morgen

zullen enkele bestuursleden vragen hoe dit allemaal kon gebeuren. Uiteindelijk

hebben we voor complete huisjes betaald. Ik ben benieuwd wat we allemaal te

horen krijgen. Als er geen afdoende redenen zijn voor het feit dat de woninkjes

nog niet zijn bewoond dan moeten we niet meer naar dit project terug keren.

Er zijn vele plekken in de Filippijnen waar de mensen in de rij zullen staan om

zo'n mooi huisje te mogen bewonen. Het is al weer 22.45 uur als we ons bed

opzoeken. Welterusten, tot morgen.

Maandag 19 januari.

Vandaag starten we met de twee huisjes in Dagbasan. Redelijk geslapen bij het

geluid van een kleine waterval. Mijn kamertje van 2 x 1,5 meter is een

toevluchtsoord voor mieren. Elke dag sla ik er wel 100 dood. Ze marcheren in

dikke rijen door mijn kamertje en kruipen overal op en in, maar gelukkig zitten

ze niet in mijn bed anders was ik wel buiten gaan liggen. Maar prettig is toch

anders. Het is een prachtige omgeving hier, er is zelfs een klein zwembadje,

maar het totale gebeuren is verpauperd, jammer maar er is geen geld voor

onderhoud. We lopen van Highland door het bos naar de openbare weg waar

we met twee trycycles naar de bouw rijden. Vandaag zand gezeefd, gesjouwd,

met zand en stenen, cement en beton gemaakt en in een van de huisjes een

aanrechtblad gesteld en gestort. Een van de muren van een huisje vlak gehakt

en de grote gaten gevuld. Morgen de muren verder afstucen, zodat ze

overmorgen geschilderd kunnen worden. Ook nog een houten ladder gemaakt

zodat we ook hoger kunnen werken. Een erg zware ladder geworden, ja je moet

werken met de materialen die voorradig zijn en dat zijn vaak niet de beste.

Anderen hebben de hele dag zand gezeefd en gesjouwd, beton gemaakt,

gemetseld enz. Theo en Theo bouwen een keukentje bij het schoolgebouw, dat

een tiental meters in een dal ligt. De keuken was met een storm platgewaaid,

en nu was er geen voorziening, dus hebben de Theo's een nieuwe gebouwd.

Mooi werk afgeleverd. Aan tafel nog eens de "Goede Doelen" organisaties

onder de loep gehouden en tot de conclusie gekomen dat de directe hulp die

Red Horse Company biedt beter aankomt en dat er niets " aan de strijkstok blijft

hangen". Tijd om de lidmaatschappen van die organisaties eens nader te

overwegen. "s Avonds krijgen we van Bart afdoende antwoorden op de vragen

die waren gerezen bij het niet bewonen van de huisjes in Dagbasan. Morgen

kunnen we er weer met volle moed tegen aan. Laten we maar gauw de

woninkjes in orde maken zodat ze z.s.m. bewoond gaan worden, de

toekomstige bewoners kunnen niet wachten.

Dinsdag 20 januari.

Vanochtend na een goed ontbijt lopen we naar de doorgaande weg waar we

twee trycycles oppikken die ons naar de Site brengen. Het is om 7.30 uur al

weer warm met een hoge luchtvochtigheid. Er liggen weer veel

werkzaamheden op ons te wachten. De muren van de twee nieuw te bouwen

woningen komen vandaag al op hoogte, zodat snel met de betonnen ringbalk

kan worden begonnen. Deze ringbalk geeft zoveel stevigheid aan de constructie

dat deze bestand is tegen kleine aarbevingen en orkanen. Samen met Renske

maken we de triplex scheidingswandjes in de bestaande woningen. De mensen

moeten op de grond slapen dus maken we een verhoging zodat ze vrij liggen en

onder het plateau tevens opbergruimte hebben. Niet dat ze veel bezitten, maar

toch. Omdat er grote gezinnen komen te wonen maken we ook nog voor elk

huisje een houten bank, zodat ze ook nog buiten kunnen zitten. Nog een paar

details en de mensen kunnen in de woningen. Morgen ook nog een betonnen

stoep maken zodat ze fatsoenlijk binnen kunnen komen. De woninkjes liggen

tegen een berghelling. Aan de achterkant van het huisje is er een meter ruimte

en dan is er de steile bergwand. Vanuit Zwolle hebben enkele medebouwers

een gedenksteen met de tekst "House of Milan" meegenomen die in de gevel

van een van de huisjes ingemetseld moet worden.

Milan is een op jonge leeftijd gestorven dorpsgenoot en vriend, die leed aan

een spierziekte. Deze knul stond vrolijk in het leven en maakte ervan wat

binnen zijn mogelijkheden lag. Tevens heeft hij samen met Ard de website van

Red Horse gestalte gegeven. Dus een gedenkwaardige knul, die het verdient

herdacht te worden in een klein dorpje op de Filippijnen. Nadat ik de steen heb

ingehakt wordt deze door Gerda en Cor geplaatst, een mooi gebaar, een mooi

gedenkteken, een moment om even stil te staan. Om 16.45 uur maken we het

gereedschap weer schoon, ruimen open tegen 17.15 uur rijden we naar het

Highland Resort. Daar aangekomen neem ik eerst een "bosdouche". Vlakbij het

zwembadje is er tussen bomen een groot vat geplaatst dat regenwater opvangt.

Via een leiding met een kraantje komt het water naar beneden. Door de zon

wordt het water op temperatuur gebracht en kunnen we ons daar douchen.

Je staat midden in het bos tussen de bomen en struiken en op een zand/steen

bodem. Daarna even een duik in het zwembadje zodat we heerlijk opfrissen na

een hete, smerige dag op de bouw. Tussen de middag zijn we even wezen kijken

naar de huidige behuizing van de bewoners. Een hutje op palen van bamboe

met een dunne lattenbodem waardoor wind en ongedierte zo naar binnen kan.

Het hutje is 2x3 meter.

Er mag maar een persoon tegelijk naar binnen omdat die zware Nederlanders

er anders door heen zouden zakken. Binnen stond niets, er lag alleen een

stapeltje kleren. Buiten hing boven een houtvuurtje een pan, en er lag een

varken in een hok. Dat was hun hele hebben en houwen. Buiten stonden een

mango- en een bananenboom. Armoe troef. Hier op deze paar m2 wonen

ouders met hun kinderen, droevig. Inmiddels is het 18.45 uur en wordt het eten

op tafel gezet, ziet er weer goed uit. Na het eten een portje gekaart met Cor,

Theo, Jan en ik.

Woensdag 21 januari.

Ik schrik om 6.30 uur wakker van gestommel, zou ik me toch bijna verslapen.

Eenmaal op de bouw gaan de Theo's weer volop met het keukentje aan de slag.

Enkele dames zijn zand aan het zeven en versjouwen. Aline, die zelf in het

onderwijs zit, is op bezoek bij de school. Er wordt in Nederland toch iets anders

les gegeven. De muren van de twee nieuw te bouwen woningen zijn zo goed als

op hoogte en kan er begonnen worden met het aanbrengen van de bekisting

voor de ringbalk. We gaan als een speer. Renske en ik maken het bed af en

daarna maken we samen met Cor en Jan de aanrechtbladen af.

Jan heeft voor een familie een tafel, twee stoelen en twee krukjes aangeschaft.

Ook hier krijgen de families potten en pannen cadeau. Een van de nieuwe

bewoonsters kwam in haar huisje en zag dat er een toiletpot in een af te sluiten

ruimte stond. Is that for me, vroeg ze aan Bart. Toen deze dit bevestigde vloog

ze hem in de armen van dankbaarheid. Zoiets moois had ze nog nooit gehad.

Wat kan een noodzakelijk, eenvoudig iets toch een indruk bij mensen

achterlaten. Na het werk een lekkere koude Pulang Kabayo (Red Horse biertje)

gedronken, gewassen en gegeten. Als we nog wat napraten loopt er een spin

van zeker 12 cm groot . Renske ziet hem ook en gooit gillend de benen in de

lucht. Als ik naar het beestje toeloop om hem van dichtbij te kunnen bekijken

rent hij weg. Na een kaartje leggen om 22.00 uur mijn bed weer opgezocht

want om 6.00 uur gaat de wekker weer. Welterusten en tot morgen.

Donderdag 22 januari.

Op mijn kamertje, waar amper een bed kan staan, heb ik een aantal spinnen

doodgeslagen, terwijl de mierenplaag niet te controleren is. Overal zitten ze op

en in. Dagelijks maak ik er zeker 100 dood, bah, het is een echte plaag. Ook hier

lopen vele kleine hagedissen rond en we hebben zelfs een gekko gezien.

Onderweg naar de bouw op een markt een varken gekocht voor de

afscheidsparty die we gaan geven voor de bewoners van Dagbasan. Samen met

de kinderen worden er ca. 90 verwacht, dus samen met ons wel 100 mensen,

leuk, gezellig. Vandaag op de Site eerst samen met Renske de bedden in de

hoek van de huisjes afgemaakt. We moeten maar een timmerbedrijf oprichten,

de naam is al bekend, REWI wat komt van REnske en WIm. De keuken bij de

school, een apart project van Theo en Theo is ook gereed gekomen, een

prachtig gebouwtje. Niemand in de grote omtrek heeft zo'n mooie keuken, zelfs

de restaurants langs de weg niet, goed gedaan mannen. Aline heeft de muren

van de keuken geschilderd, mooi geworden. Jan en Cor hebben de tuintjes met

een pikhouweel omgespit en er een aantal planten in gepoot, een heel leuk

gezicht. De nieuwe bewoners zijn er zeer blij mee. Vandaag een van de

bewoners verhuisd naar hun nieuwe onderkomen. Vier dozen met huisraad en

kleding was alles, meer hadden ze niet, armoe troef. De bewapening en

bekisting van de betonnen ringbalk op de muren van de twee nieuwe woningen

wordt aangebracht, morgen wordt de beton gestort. Een van de twee vloeren is

al gestort, morgen wordt de ander ook gestort. Na het werk richting Highland

gelopen en onderweg bij een "kroegje" wat gedronken. Ze hadden precies drie

flesjes bier op voorraad, dus voor allen een glaasje. De flessen op de voorgrond

op de foto zijn gevuld met benzine, wordt hier per liter verkocht. Als we terug

zijn op Highland begint het te regenen. Na het eten wat gedronken en een potje

gekaart. Om 22.30 uur weer naar bed. Als ik op mijn kamertje kom marcheren

de mieren er weer in grote colonnes doorheen, alles zit onder de mieren.

Als ik terug in Nederland ben ga ik mijn tassen buiten uitpakken en

uitschudden, want er zullen er zeker een aantal met me mee willen naar

Holland. Als je bang bent voor klein kruipend ongedierte dan moet je niet op

deze plek zijn, hagedissen, spinnen, torren, mieren, noem maar op.

Vrijdag 23 januari.

Vannacht weer eens lekker geslapen, ik begin te wennen aan de situatie.

Vandaag onze laatste werkdag in Dagbasan. Om 6.00 uur is er een lekkere

temperatuur, maar in de loop van de ochtend loopt de temperatuur weer hard

op. De laatste werkzaamheden aan enkele bankjes gedaan, een stoepje gestort

bij een van de huisjes, cement en beton maken en helpen sjouwen. Ook nog

wat werkzaamheden gedaan aan een reeds bewoond huisje zodat we toch

weer de hele dag druk bezig zijn geweest. Tussen de middag naar een winkel in

de buurt geweest en daar voor elk gezin 10 kg. rijst gekocht, waar iedereen zeer

blij mee was, dankbaarheid alom. Vanavond worden we opgehaald voor een

etentje bij Engil Buscato. Engil haalt ons zelf op. Heerlijk gegeten en zelfs twee

wiskey's gedronken, was genieten. Om 11.30 uur rijden we weer terug naar

Highland en gaan om 00.15 uur slapen. Morgen uitslapen en ontbijt om 8.30

uur, daarna naar de parade en vanavond de afscheidsparty met de bewoners.

Zaterdag 24 januari.

Vanochtend uitgeslapen tot 7.30 uur. Na een uurtje begint het te regenen.

Hebben we een vrije dag en dan regent het, hebben wij weer. Om 8.00 uur

wordt het varken geslacht voor het feest. Om 9.00 uur komen Engil, Bibi en Gel

Buscato de financien afronden. Vandaag is de parade van het Langrub Festifal

waar enkele honderden Filipino's aan mee doen. Zonde dat het nu regent. Het

karaoke apparaat dat we hebben ingehuurd voor het feest van vanavond is

geinstalleerd en wordt door enkelen van ons uitgeprobeerd. Leuk voor de

Filipino's vanavond, dit maken ze niet elke dag mee. We worden opgehaald met

een busje dat ons naar Mabinay brengt, waar om 14.30 uur het Langrub Festival

begint. Overal staan kraampjes met allerlei koopwaar, van kleding en schoenen

tot vis en etenswaren. Nog een uur voor de parade begint, maar het is al erg

druk op straat. Gelukkig is het opgehouden met regenen en de zon brandt weer.

Het is een komen en gaan van trycycles, jeepney's, motoren e.d.

De parade is weer mooi en verzorgd. Een aantal dorpen uit de omgeving

waarvan de deelnemers mooi zijn uitgedost met kostuums, hoofdtooien en

beschilderde lichamen. De groepen worden begeleidt door vrachtwagens waar

trommelaars op staan te spelen. Het aantal deelnemers aan de optocht is nog

niet de helft van verleden jaar. Engil verteld dat er een aantal dorpen niet meer

meedoen vanwege de kosten. Engil en Bibi lopen ook mee in de parade. Na het

festijn rijden we met twee trycycles terug naar Highland, een ritje van ca. een

half uur. Om 16.45 uur komen de eerste Dagbasan bewoners al binnen

druppelen. Om 18.00 uur is iederen er en kan het feest beginnen. Er zijn zo'n

100 personen, er is volop eten en drinken en van het karaoke apparaat wordt

constant gebruik gemaakt, gezellig.

Er wordt gegeten, gedronken, gedanst en gezongen en iedereen is gelukkig, dus

wij ook. Er komen enkele zangtalenten boven drijven maar de meesten zingen

behoorlijk vals. Wat een plezier heeft iedereen, zelfs Gigi, de jongen met het

Down syndroom heeft volop plezier, terwijl hij anders stil in een hoekje zit, een

genot om te zien. Om 22.30 uur stapt iedereen weer op de bak van een

vrachtwagen van Engil en gaan naar huis.

Bij het afscheid worden er weer wat tranen gelaten. I hope to see you next year.

I hope so but only God knows, bye bye. Als iedereen weg is nemen we samen

met het personeel nog een afzakkertje en wordt het karaoke apparaat nog even

flink gebruikt. Om middernacht zoek ik mijn bed weer op, het is een mooie dag

geweest.

Zondag 25 januari.

Vanochtend de tassen ingepakt voor de trip naar Dumaquete. We worden om

11.30 uur opgehaald en naar het busstation van Mabinay gebracht. Jan en ik

zitten bij Engil en Bibi in de auto. Engil moet nog even langs de boerderij om

wat te regelen, dus wij rijden gezellig mee. Onderweg steken we weer diverse

riviertjes over met doorgaans vies water en een hoop afval erin. en langs de

oever. Alle vuil wordt hier weggegooid en soms zie je een hoopje vuil verbrandt

worden. Ik heb in de loop der jaren maar een enkele keer gezien dat er vuil

werd opgehaald. Er lopen enkele mannen achter een vrachtwagen die de

zakken vuil aanreiken aan mannen die boven op de vuiligheid staan. Een

ondraaglijke lucht hangt rond de vrachtwagen, bah. Onderweg is er een

opstopping ontstaan door een motorcross die even verderop wordt verreden.

Er zijn veel mensen op de been die er gaan kijken. Er rijden veel motoren en

trycycles rond, soms afgeladen met mensen die er aan alle kanten aanhangen.

Families op de motor met vader, moeder en er tussen in wel drie kinderen.

Allen slechts gekleed in een t shirt, korte broek en teenslippers. Ook de

allerkleinsten hangen er gewoon onbeschermd tussen. We moeten wel 30

minuten wachten voordat we verder kunnen rijden, terwijl de motoren en

trycycles er wel langs kunnen. Politiemannen proberen de wanorde in goede

banen te leiden, wat ze maar slecht lukt. Als we langs de crossbaan rijden zijn er

duizenden mensen op de been. Eenmaal voorbij de baan kunnen we weer

aardig doorrijden. We moeten nog even langs de boerderij en dan op weg naar

Dumaquete. We logeren bij het Honeycomb hotel, een voor Filippijnse

begrippen redelijk hotel. De zon staat hoog aan de hemel te branden. Op de

kamer kunnen we de temperatuur niet onder de 27 graden krijgen. 's Avonds

zijn we wezen eten bij een restaurantje Go Go Amigo geheten, lekker gegeten.

Na een poging tot slapen een douche genomen en daarna toch in slaap

gevallen. Tot morgen.

Maandag 26 januari.

Vannacht is er om 3.00 uur een aardbeving geweest. Onze bedden stonden te

schudden. Spannend, maar er is gelukkig weinig schade aangericht. Om 7.30

uur op, waarna een ontbijtje. Ik moet geld gaan wisselen omdat we naar een

lokale markt gaan, altijd gezellig. Op de markt enkele korte werkbroeken

gekocht, vast voor het volgende project. Daarna zijn we bij Frans Koerkamp op

bezoek geweest waar eten en drinken voor ons klaarstaat. Frans, een

dorpsgenoot en kennis van de groep uit de omgeving Zwolle, is als Nederlandse

priester naar de Filippijnen gegaan, heeft daar na een aantal jaren een vrouw

ontmoet en is met haar getrouwd. Hun zoon Jobert is er die middag ook bij. Een

geweldig, hartelijk stel. Even lekker bijgepraat. Daarna zijn we met hen en een

tiental andere Filippino's gaan eten in een restaurantje Hayahay, gelegen op 20

meter uit de kust van de Cebu Sea. Lekker gegeten en om 24.00 uur weer terug

naar Honeycomb waar we vannacht nog slapen. Morgen gaan we om ca. 15.00

uur met de boot naar Bohol om er naar een mogelijk project voor volgend jaar

te gaan kijken.

Dinsdag 27 januari.

Vanochtend na het ontbijt de koffers weer ingepakt. Daarna met de trycycle

naar Robinson, een zeer groot modern overdekt winkelcentrum. Na een uurtje

alles wel gezien en met Jan samen terug naar Honeycomb waar we op het

terras van een heerlijke Mangoshake genieten. Het is weer warm, ca. 32

graden. De lucht is helder en de zee is rustig. We kunnen de eilanden Siquijor

en Cebu zien liggen. Enkele vissers zijn in smalle, kleine bootjes van ca. 5 meter

lang en aan weerszijden bamboe drijvers bezig hun brood (rijst) te verdienen.

We vertrekken straks met de boot van Dumaquete naar de havenstad

Tagbilaran op het eiland Bohol. Om 13.30 uur lopen we richting de haven,

slecht een paar honderd meter van ons hotel. De tickets voor de overtocht

kosten 700 pesos per persoon, dan moet er nog extra voor de bagage betaald

worden en ook nog een soort administratiebedrag. Ja, overal moet voor betaald

worden. Het is inmiddels zeer warm, de zon brandt. In de vertrekhal is het

redelijk koel. We varen met de Oceanjet, een snelle boot met airco aan boord.

De zee is relatief rustig. In de verte om ons heen liggen diverse kleine eilanden,

scherp afgetekend tegen de blauw-grijze lucht. Aan boord ontmoeten we een

Nederlands meisje dat in haar eentje drie maanden over de diverse eilanden

hopt. Na ca. 2 uur varen we de haven van Tagbilaran binnen, de haven van

Bohol. In de haven worden we opgewacht door Julieta en Rene. Julieta is een

Filippijnse die ons gaat begeleiden tijdens onze aanwezigheid op Bohol. Ze

woont en werkt hier. Rene is een Nederlander die enkele weken vrijwilligers

werk doet op Bohol. We rijden naar Cherry's home, een logement waar ik

samen met Jan en Ard een grote kamer deel. Even verderop is aan het strand

een restaurantje waar we met zijn allen gaan eten. De stoelen en tafels staan op

het strand, een tiental meters van de waterlijn af. Op het strand, vlakbij ons, is

een kunstenaar die van zand een slapende vrouw boetseerd, niet van echt te

onderscheiden. Om 12.00 uur lopen we terug naar ons hotel en gaan slapen.

Welterusten en tot morgen.

Woensdag 28 januari.

Vanochtend om 8.00 uur worden we opgehaald door een raadslid van de

gemeente Tawala Alona, Anglao. We rijden eerst naar een dorp dat zware

schade heeft ondervonden van een aardbeving die daar verleden jaar heeft

plaatsgevonden en aan 300 mensen het leven heeft gekost. Praktisch alle

huizen hebben grote schade opgelopen, de meesten zijn totaal ingestort.

Hiervan zijn er al een groot aantal hersteld, het grote probleem is geld om

bouwmaterialen te kopen. We zien al gauw dat dit geen volgend project wordt,

er zijn veel beroerdere plekken op de Filippijnen waar de nood veel groter is,

zoals Old Sagay op Negros waar we de eerste week twee huisjes hebben

gebouwd. Na het bezoek aan het dorp rijden we naar het huis van Julieta. Haar

huis was volledig ingestort, maar is weer opgebouwd met hulp en geld van

Rene, die Nederlander. Weer in de auto en op naar de rivier Loboc, waar we in

een boot stappen. De boot vaart over de Loboc waarbij we van de prachtige

natuur genieten en tevens aan boord lunchen. Ook was er een zanger met

gitaar die een geweldig optreden verzorgde met allerlei liedjes uit de jaren 60.

Uiteraard werd ook het mooie Filippijnse lied Anak, wat kind betekent,

gezongen. Een prachtig lied geschreven en gezongen door Freddy Aquilar, een

Filippino. Terug naar ons hotel waar de zwembroek wordt opgezocht, waarna

we naar het strand gaan. De zon brandt op onze lichamen. Ik ga lekker in de

schaduw van een palmboom zitten. Er komen masseuses langs die voor een

klein bedrag onze lichamen masseren. Heerlijk na een paar weken hard

buffelen. Morgen vliegen we terug naar Manilla, blijven er een nacht slapen om

vrijdag via Kuala Lumpur weer terug te vliegen naar het koude Nederland.

Vanavond, onze laatste avond op Bohol, zijn we weer op het strand gaan eten.

Er zijn enkele vuurartiesten die onder tromgeroffel, enkele gevaarlijke

vuurstunts uithalen.

Donderdag 29 januari.

Om 6.30 uur gaat de wekker weer. Na het ontbijt de koffers opladen, afscheid

nemen van Bart en Willemien. Zij blijven nog een week op de Filippijnen. Om

8.30 uur rijden we naar het vliegveld, om 9.30 uur zijn we ingecheckt en

moeten nog even wachten voordat we aan boord kunnen. Om 10.30 uur stijgen

we op en vliegen met Cebu Pacific naar Manilla, waar we 1,5 uur later

aankomen. Als we landen rijden we met een taxi naar ons hotel. Een oud hotel

met veel vergane glorie, op de verdieping waar we slapen is het een wirwar van

gangetjes en kamertjes. Koffers op de kamer gezet en op naar het Rock cafe van

Manilla. Enkelen van de groep kopen er een t-shirt. Na een drankje terug naar

het hotel, hemelsbreed maar 4 km. maar met de taxi doen we er 5 kwartier

over om door de verkeerschaos van Manilla naar ons hotel te komen. Wat een

chaos, alles rijdt dwars door elkaar heen, daartussen nog voetgangers en

fietstaxi's zonder licht, levensgevaarlijk. Om 20.00 uur gaan we eten en dan

slapen, want morgen wordt een drukke dag met reizen en de nacht van vrijdag

op zaterdag slaan we over. Tevens gaat de dag weer 7 uur langer duren, het

tijdsverschil tussen Manilla en Amsterdam.

Vrijdag 30 januari.

Na ontbijt voor de laatste keer de koffers inpakken, onze laatste uren in

Manilla. Vlakbij ons hotel is een Taoistische tempel, waar we even binnen

kijken. We lopen richting het hart van Manilla naar de oude stad de

Intramuros. Onderweg komen we door het park waar Paus Franciscus verleden

week de mis heeft opgedragen voor miljoenen gelovigen. Overal hangen nog de

foto's en vlaggen. Onderweg komen we langs de Filippijnse vestiging van de

Knights of Columbus. (Bill, mijn neef in Canada werkt voor de Canadese

vertiging) Onderweg naar de Chinese wijk lopen we langs een vestiging van

Anak, een stichting die kansloze Filippijnse kinderen uit krottenwijken opvangt

en onderdak en onderwijs geeft. Deze stichting is ooit opgericht door een

Nederlander Martijn Schutte. Eenmaal in de Chinese wijk steken we een paar

riviertjes over die bezaaid zijn met vuil en ontzettend stinken. Overal staan

kraampjes waar van alles en nog wat te koop is. Na zeker 10 km. door Manilla

gewandeld te hebben komen we in een leuk restaurant terecht, waar je voor

500 pesos (10 euro) onbeperkt kunt eten en drinken. Allerlei vleessoorten, vis,

soep, groenten, toetjes, je kon er eten zoveel als je wilde. In het restaurant

speelde een bandje. Na het restaurant nog enkele km. lopen voordat we in het

hotel zijn, koffers pakken en met een busje naar het vliegveld voor ons vlucht

MH0803 met Malaysia Airlines naar Kuala Lumpur, een vlucht van 3,5 uur. We

vliegen met een snelheid van 1050 km. per uur en op een hoogte van ruim 10

km. over de Zuid Chinese Zee terwijl het buiten 56 graden vriest. De afstand

Manilla - Kuala Lumpur is 2600 km. Op het vliegveld van Kuala Lumpur meteen

door naar een andere terminal voor onze vlucht naar Amsterdam, die zo'n 13

uur zal duren. Tijdens de vlucht een slaappil ingenomen waardoor ik een aantal

uren redelijk heb kunnen slapen. Als er niets tegenzit dan komen we

zaterdagmorgen aan op Schiphol waar Wil en Margaret ons verwelkomen.

Welkom thuis. Het was weer een geweldige trip waarbij we 4 huisjes hebben

gebouwd en 4 gezinnen meer dan gelukkig hebben gemaakt. Dit project is

gerealiseerd door de Red Horse Company met dank aan de geweldige inzet van

mijn bouwvrienden.

Bart en Willemien Reuvekamp - Cor en Gerda Wellenberg - Ard Schipper - Aline

Mulder - Renske Remmink - Theo Vlaskamp - Theo Haverkamp - Jan Goes en

Wim Tijmensen.