1

JAARRAPPORTAGE

2014-2015

BOEKSTART IN DE KINDEROPVANG

De BIBLIOTHEEK OP SCHOOL

Foto: Opening de Bibliotheek op School D’n Bogerd Deurne

BIBLIOTHEEK HELMOND-PEEL Oktober 2015

2

3

Inleiding

De bibliotheek heeft een brede educatieve functie die van belang is voor alle leeftijden met bijzonder

veel aandacht voor de jeugd. Zo bevordert de bibliotheek het lezen en ondersteunt ze het onderwijs.

De samenwerking van de bibliotheek met scholen, gemeenten, JGZ en kinderopvangorganisaties

heeft tot doel kinderen taal- en informatievaardiger te maken. Daarbij staat structurele aandacht

voor het (voor)lezen en begrijpend lezen, in de klas, bij de kinderopvang en thuis, voorop.

Om dit doel te bereiken werkt de bibliotheek met de volgende programma’s:

- BoekStart voor baby’s: in samenwerking met gemeente en JGZ (consultatiebureau) worden

ouders van heel jonge kinderen in aanraking gebracht met het ‘lezen’ van boekjes. Het idee is

dat kinderen die al op jonge leeftijd in contact komen met boeken het beter doen op school,

waar ze hun hele leven voordeel van hebben.

- BoekStart in de kinderopvang: vanuit de bibliotheek dragen we bij aan een goed leesklimaat

in de kinderopvang (dagverblijven en peuterspeelzalen). Er is aandacht voor de collectie, de

leesomgeving , voor ouderbetrokkenheid en voor verbetering van de expertise van de

pedagogisch medewerkers. Het werken aan het taalvaardiger maken van kinderen in de

kinderopvang draagt bij aan het voorkomen van laaggeletterdheid en ondersteunt de

gemeente bij het invullen van de Voor- en vroegschoolse Educatie.

- De Bibliotheek op School: met de landelijk ontwikkelde aanpak van de Bibliotheek op School

kan elke basisschool een volwaardige schoolbibliotheek realiseren.

Met de Bibliotheek op School gaan school en bibliotheek een samenwerking aan rondom

lezen en mediawijsheid

- die geborgd is in het beleid van school en bibliotheek;

- waarbij een professionele leesconsulent van de bibliotheek een adviserende en

ondersteunde rol vervult voor de leescoördinator en het team van de school;

-waarbij jaarlijks doelen worden bepaald op basis van gemonitorde resultaten;

- waarbij jaarlijks alle activiteiten worden vastgelegd in een lees- en mediaplan;

- en waarbij een actuele en gevarieerde collectie in de school zorgt voor een verrijking van

het leesonderwijs.

4

De Bibliotheek op Schoolaanpak is opgebouwd rondom een aantal bouwstenen:

Omdat we steeds meer werken met een doorgaande lijn in de dienstverlening worden in deze

Jaarrapportage de resultaten van beide programma’s gepresenteerd.

Resultaten schooljaar 2014-15

In schooljaar 2014-15 zijn weer belangrijke stappen gezet in de samenwerking met de

kinderopvangorganisaties en de basisscholen.

In Asten en Someren hebben we door de pilot BoekStart in de kinderopvang een structurele

samenwerking met de kinderopvang op kunnen bouwen. In Someren bereiken we 50% van de

kinderopvangorganisaties en in Asten 100%. in Helmond gaat BoekStart in de kinderopvang in

2015-16 gestalte krijgen. Een overzicht van de organisaties waar we mee samenwerken is

opgenomen in bijlage 1.

In juli 2015 zijn op 24 scholen (met in totaal 27 locaties) Bibliotheken op School operationeel:

een forse groei ten opzichte van vorig schooljaar (17 scholen met 20 locaties). Op deze

Bibliotheken op School werden door vrijwilligers bijna 100.00 boeken uitgeleend. Op twee

scholen zijn alle voorbereidingen getroffen om na de zomervakantie van start te kunnen gaan.

Een overzicht van de gerealiseerde bouwstenen in de Bibliotheek op Schoolaanpak wordt

weergegeven in bijlage 2.

Naast de Bibliotheek op School hebben 32 scholen andere producten en diensten van de

bibliotheek afgenomen. In totaal namen 58 scholen in Asten, Deurne, Helmond en Someren de

volgende producten en diensten af:

Product/dienst afname schooljaar 2014-15 Aantal lln

Bibliotheek op School 24 (27 locaties) 6480

Groepsbezoeken 186 groepen 4650

Rode Draad 41 scholen 8900

Boekenpret 21 scholen 1150

Workshops voorleeswedstrijd/Websites4you

57 workshops 1425

Projectcollecties 166 collecties

Voorleeswedstrijd 51 scholen

5

Hieronder volgen per gemeente de belangrijkste resultaten:

ASTEN

BoekStart in de kinderopvang

In Asten is gestart met de pilot ‘BoekStart in de

kinderopvang’. Korein Kinderplein heeft de

samenwerkingsovereenkomst getekend waardoor de

bibliotheek in aanmerking kwam voor een subsidie van

Kunst van Lezen. Peuterspeelzaal Pinkeltje is vanaf het

begin betrokken geweest en de gemeente heeft vanaf

het begin dit initiatief gesteund. Er zijn 9

voorleescoördinatoren opgeleid die op 8 juli hun

certificaat ontvingen in aanwezigheid van wethouder J.

Huysmans en de ambtenaar van de gemeente.

Zowel Korein als Pinkeltje hebben meegedaan aan de monitor om de effecten van BoekStart in

de kinderopvang te meten, de uitkomsten komen in september 2015 beschikbaar.

Basisonderwijs

De dienstverlening met zeven scholen voor basisonderwijs werd voortgezet ; er waren geen

nieuwe ontwikkelingen. Twee scholen nemen deel aan het netwerk leescoördinatoren in

Someren. Voor afname producten en diensten zie bijlagen 3 en 4.

DEURNE

In 2014-15 is lange tijd onduidelijkheid geweest over de

huisvesting van de Bibliotheek in de toekomst. De

bibliotheek blijft tot 1 januari 2016 gehuisvest in het pand

aan de Markt en zal dan verhuizen naar Cultuurcentrum

Deurne.

Met de scholen is de afspraak gemaakt, gefaseerd over

twee jaar, op alle scholen een Bibliotheek op School te

realiseren. In 2015 betreft het de volgende scholen: D’n

Heiakker, D’n Bogerd, De Wegwijzer, Willibrordus/Ratelaar

en Zeilberg. In 2016 volgen de overige scholen.

D’n Heiakker heeft er voor gekozen de eigen

schoolbibliotheek te integreren in de Bibliotheek op School,

een grote klus die door de vrijwilligers met veel inzet is

uitgevoerd.

In juni openden zowel D’n

Heiakker als D’n Bogerd de

Bibliotheek op School en werd De Wegwijzer ingericht om na de

zomervakantie van start te gaan.

13 scholen nemen deel aan het netwerk leescoördinatoren wat

3x per jaar bij elkaar komt. Voor afname producten en diensten

zie bijlage 3 en 4.

6

HELMOND

de Bibliotheek op School

In Helmond werden in 2014-15 op de volgende scholen een Bibliotheek op School gerealiseerd: De

Stroom, De Vlier, De Zevensprong en De Goede Herder. Na introductie van een nieuwe

financieringsopzet kwamen er nieuwe aanmeldingen van scholen die een Bibliotheek op School

willen opstarten. Dit leidde tot opening van een Bibliotheek op School bij De Lindt in juni en bij de

Silvester-Bernadette meteen na de zomervakantie. Voorbereidingen worden getroffen voor realisatie

van een BoS bij OBS Brandevoort (2 locaties) en Islamitische Basisschool Salah Eddin el Ayyoubi.

Een aantal scholen nam deel aan de workshop kinderboekenweek en aan de workshop

voorleesdagen die de bibliotheek organiseerde voor de leescoördinatoren. Deze bijeenkomsten

krijgen het karakter van een netwerkbijeenkomst voor leescoördinatoren. Een aantal

leescoördinatoren bezocht de workshop Boekenkring en leerde hoe leerkrachten kinderen kunnen

uitnodigen om op een inspirerende manier hun leeservaringen te delen. Op enkele scholen werd

deze workshop voor het hele team verzorgd.

Voor afname producten en diensten zie bijlage 3 en 4.

Opening Het leescircus De Vlier Bibliotheek op School De Lindt

Impulssubsidie Ouderbetrokkenheid op het gebied van voorlezen in

een doorgaande lijn

De gemeente kende de bibliotheek een impulssubsidie toe in het

kader van VVE om in samenwerking met scholen en

peuterspeelzalen ouders te stimuleren hun kinderen (meer) voor

te lezen. In samenwerking met Spring kinderopvang is een plan

opgesteld om op alle peuterspeelzalen BoekStart in de

kinderopvang te introduceren en voorleescoördinatoren op te

leiden.

Alle Bibliotheken op School worden uitgebreid met een

peutercollectie en via de peuterspeelzalen worden

toeleidingsactiviteiten georganiseerd voor kinderen en ouders.

Ouders van scholen die geen BoS hebben, worden toegeleid naar

de bibliotheek aan de Watermolenwal.

Voorlezende ouder bij De Korenaar

7

De bibliotheek gaat met de scholen in gesprek om te bekijken welke activiteiten nodig zijn om

ouders te stimuleren (meer) voor te lezen.

In samenwerking met de LEV-groep is een plan opgesteld om in Helmond te komen tot realisatie

van de VoorleesExpress: een initiatief waarbij vrijwilligers 20 weken lang gaan voorlezen in een

gezin met kinderen die een taalachterstand hebben.

Literatuureducatie

Op initiatief van Cultuur-Contact, Bureau voor cultuuronderwijs, is een project gestart om

literatuureducatie binnen het onderwijs verankerd te krijgen. Er is voor gekozen het Rode

Draadproject, wat door veel scholen van de bibliotheek wordt afgenomen, te verdiepen naar een

literatuureducatieve variant, genaamd de Rode Draad+. Tijdens de jaarlijkse Inspiratiemiddag

voor leescoördinatoren werd dit initiatief geïntroduceerd. De ontwikkeling van dit project is tot

stand gekomen in samenwerking met een aantal scholen. In schooljaar 2015-16 is de Rode

Draad+ aangeboden aan de scholen en door 12 scholen afgenomen (waarvan 7 Helmondse

scholen). Nog in ontwikkeling is het ‘Tussendoortje’, een klein product om losse kwartiertjes in

de klas op een zinvolle manier in te vullen met een literatuureducatieve activiteit.

Voorleesbus Blikkie

Blikkie werd aan het eind van het vorig schooljaar geïntroduceerd en is inmiddels een bekende

en geliefde verschijning op plekken waar kinderen samenkomen: scholen, peuterspeelzalen en

festivals. Blikkie wordt volledig bemenst door vrijwilligers en gecoördineerd door een

leesconsulent van de bibliotheek. Inmiddels hebben al 5000 kinderen in Blikkie genoten van

verhalen en is Blikkie ook buiten de gemeentegrenzen een graag geziene gast.

Vaders voor Lezen team Helmond

In navolging van het landelijke ‘Vaders voor lezen’-team heeft ook Helmond een eigen team van

voorleesvaders. Zij volgden een workshop voorlezen van de hoofdcoach Jacques Vriens en

werden ingezet bij voorleesactiviteiten in de bibliotheek en daar buiten.

8

SOMEREN

Boekstart in de kinderopvang

In Someren werd in het kader van de pilot BoekStart in de kinderopvang in de bibliotheek een

voorstelling ‘Muziek met Muis’ georganiseerd voor de peuters. Daarna werd de pilot afgerond en

is een evaluatie van de pilot gestuurd naar de betrokken kinderopvangorganisaties Nul Vier DAS

en Korein Kinderplein en naar de gemeente.

Door beide organisaties is deelgenomen aan de monitor BoekStart in de kinderopvang, de

uitkomsten komen in september beschikbaar.

‘Muziek met Muis’ in de bibliotheek

Basisonderwijs

Alle scholen namen producten en diensten af van de bibliotheek: zie bijlage 3 en 4. Vier scholen

namen deel aan het netwerk leescoördinatoren. Twee scholen volgden de workshop

Boekenkring voor leescoördinatoren waarna deze workshop op 1 school voor het hele team

verzorgd is.

In de raadsvergadering van de gemeente Someren is bepaald dat de bibliotheek een actieplan

leesbevordering dient op te stellen in samenwerking met de scholen. Aan het eind van het

schooljaar zijn op alle scholen daartoe gesprekken gevoerd met directies en leescoördinatoren.

Met de input van deze gesprekken wordt in het nieuwe schooljaar het overleg met de scholen en

de gemeente voortgezet.

9

Resultaten in cijfers

Aantal ingeschreven leners BoS en actieve leners (= minimaal 1x iets geleend) periode 2012-2015

2012

-13

Waa

rvan

actie

f

Perc

enta

ge

actie

f%

2013

-14

Waa

rvan

actie

f

perc

enta

ge

actie

f

2014

-15

Waa

rvan

actie

f

Perc

enta

ge

actie

f

Asten 241 208 86% 236 223 94% 217 180 83%

Deurne 514 478 93% 593 533 90% 1.163 1028 88%

Helmond 2.965 2.390 81% 3.535 3.148 88% 4.960 3.867 78%

Someren 549 503 92% 575 540 93% 518 453 87%

Totaal 4.269 3.579 84% 4.939 4.444 91% 6.858 5.528 81%

Uitleningen leners van de Bibliotheken op School (totaal en geleend in de BoS)

2012-13 Waarvan in BoS

2013-14 Waarvan in BoS

2014-15 Waarvan in BoS

Asten 3.810 (half jaar)

2.556 6.829 4.513 5.653 3.783

Deurne 19.414 16.441 18.203 16.092 18.433 15.942

Helmond 39.660 42.467 75.182 55.194 86.670 65.045

Someren 18.113 15.500 21.523 15.850 16.105 12.027

Totaal 80.997 76.964 121.737 91.649 126.861 96.797

Reserveringen uit de collecties van Bibliotheek Helmond-Peel door BoS-leners

2012-13 2013-14 2014-15

Asten 25 99 54

Deurne 741 689 731

Helmond 1.589 1.760 1.929

Someren 667 817 647

Totaal 3.022 3.365 3.361

10

Bijlage 1. Overzicht deelnemende organisaties BoekStart in de kinderopvang:

Asten/kinderdagopvang Asten/peuterspeelzalen

Korein Kinderplein, Jan van Diesduncstraat Pinkeltje Ostade

Korein Kinderplein, Asterstraat Pinkeltje Het Lover

Korein Kinderplein, Heikamperweg Pinkeltje Heikamperweg

Korein Kinderplein, Molenstraat Pinkeltje Ceresstraat

Pinkeltje Ommel

Someren

Korein Kinderplein, Acaciaweg Nul/Vier DAS ‘t Drempeltje

Nul/Vier DAS Leerrijk

Nul/Vier DAS Kruimeltje

Nul/Vier DAS Tuimel-in

Helmond/kinderdagopvang Helmond/peuterspeelzalen

Villa Vrolijk De Bundertjes

Kid’s Castle Mozaiek

De Bundertjes ‘t Snatertje

Mozaiek

(De Berenboot): wel samenwerking, geen BSKO

11

Bijlage 2 Bouwstenen Bibliotheek op School, gerealiseerd in juli 2015 Co

llect

ie

Opge

leid

e

lees

-

coör

dina

tor

Scho

olle

es-

plan

Sam

enw

er-

king

sove

r-

eenk

omst

Mon

itor

Inze

t

Lees

cons

u-

lent

Antonius Asten-Heusden X X X - -

Peelparel Helenaveen X X X - -

Willibrordus Neerkant X X X - -

Zonnebloem Liessel X X X - -

D’n Heiakker Vlierden X X X x -

D’n Bogerd Deurne X X x x -

De Wegwijzer Deurne X X X X -

Korenaar Brouwhuis X X X X - x

De Rakt Rijpelberg X X X X - X

Den Bongerd-Rijpelberg X X X X X X

De Rank Helmond-Noord X X X X x X

Mozaïek Helmond Noord X X X X X X

De Bundertjes Helmond-Noord X X X X - X

De Toermalijn Helmond-noord X X X X X x

Jorisschool Mierlo-Hout X X X X - X

’t Hout Mierlo-Hout X X x X - x

Odulfus Mierlo-Hout X X X X - X

De Stroom Brouwhuis X X X X X x

De Vlier Brouwhuis X X X X X x

De Zevensprong Rijpelberg X X X X X x

De Goede Herder Helmond-Oost X X X X X x

De Lindt Stiphout X - - X - -

Silvester-Bernadette Helmond-Oost X - - X - -

’t Hout Mierlo-Hout X X X X - X

’t Rendal Lierop X X X - -

De Vonder Someren-Eind X X - - -

Jozef Someren-Heide X X - - -

12

Bijlage 3 Afname producten/diensten BoS-scholen Kl

asse

n-be

-

zoek

en

Rode

Dra

ad

Boek

en-p

ret

Wor

ksho

ps*

Proj

ectc

olle

c

ties

Voor

lees

-

wed

strij

d

Antonius Asten-Heusden 2 X x

Peelparel Helenaveen x x

Willibrordus Neerkant 3 X x

Zonnebloem Liessel 2 X X x

D’n Heiakker Deurne 6 x

D’n Bogerd Deurne 2 X X x

De Wegwijzer Vlierden 4 X X x

De Korenaar Brouwhuis 4 X X 6 8 x

De Rakt Rijpelberg 7 X X 11

Den Bongerd Rijpelberg 2 X 7 X

De Rank Helmond-Noord 16 X 12 7 X

Mozaïek Helmond-Noord 8 X 3 33 X

De Bundertjes Helmond-noord 2 X X 44 X

De Toermalijn Helmond-Noord 13 X X

Jorisschool Mierlo-Hout 3 X X 1 6 X

Odulfus Mierlo-Hout 7 X X 4 15 X

’t Hout Mierlo-Hout 9 X X 16 X

De Stroom Brouwhuis X X 2 9

De Vlier Brouwhuis 3 X X 2 X

De Zevensprong Rijpelberg X 2

De Goede Herder Helmond-Oost 2 X X 1 X

Silvester-Bernadette H-Oost 7 9 X

De Lindt, Stiphout

’t Rendal Lierop 1 X 6 X

De Vonder Someren-Eind 7 X X

Jozef Someren-Heide 1 X X X

Totaal 111 22 14 39 166 22

*workshops: workshops voorleeswedstrijd of websites4you en/of websites4you+

13

Bijlage 4 Afname producten en diensten overige scholen Kl

asse

n-be

-

zoek

en

Rode

Dra

ad

Boek

enpr

et/

Wep

boek

Wor

ksho

ps*

Proj

ectc

olle

c

ties

Voor

lees

-

wed

strij

d

Lambertus Asten 2 X 1 X

Het Lover Asten 2 X 3 x

Bonifatius Asten 1 X X

Voordeldonk Asten 3 X X

Deken van Hout 1 X X

Tijl Uilenspiegel Deurne 5 X 5 X

Brigantijn Deurne x X

Gerardus Deurne 4 4 X

Zeilberg Deurne 6 X X X

Piramide Deurne 3 X X

Ratelaar Deurne X X X

De Bron Deurne 3 X X

Willibrordus Deurne 1 X

Hasselbraam Deurne 2 X

Dierdonk Helmond X

Vrije School Peelland 1 X X

Salah Eddin el Ayyoubi 5 X X X

Montessorischool Helmond X X

Vuurvogel Helmond 3

Wilhelmina Helmond 10 X

Westwijzer Helmond 6 3

’t Baken Helmond X X

Straap Helmond X

Brandevoort Helmond 4 X X

Vendelier Helmond X

Mondomijn Helmond X

St. Trudo Helmond 1 X 3 2 X

Leerrijk Someren 3 X X 2 X

Mariaschool Someren X X

14

Diamant Someren 3 X X X Kl

asse

n-be

-

zoek

en

Rode

Dra

ad

Boek

enpr

et/

Wep

boek

Wor

ksho

ps*

Proj

ectc

olle

c

ties

Voor

lees

-

wed

strij

d

Ranonkel Someren 4

Brigantijn 2 X X

Totaal 75 19 7 18 6 29

*workshops: workshops voorleeswedstrijd of websites4you en/of websites4you+