BOEKMERKMarlise Joubert

(Uit: vonk@verse 2. Best Books. 2011)

AANBIEDING OPGESTEL & VERWERK (UIT BRONNE SOOS AANGEDUI) DEUR:

LOUISE FULLARD & RIANA GEORGHIADES

BOEKMERK• (selfstandige naamwoord – noun):

– bladwyser; strokie gemaak van karton,

leer, ens.

– wat tussen die blaaie van ’n boek geplaas

word om te wys waar die leser opgehou

lees het

• (werkwoord – verb):

– Hierdie woord word nooit as ’n werkwoord

gebruik nie, maar wel in die gedig.

• Hier beteken dit: om vir jou ’n aangename

herinnering vas te lê wat vir jou ’n

bladwyser op jou lewenspad kan wees

Mossie Mossies (sparrows) kom dwarsoor

ons land voor. Die voëltjies is klein

en kan onder andere uitgeken

(recognised) word aan hul swart

of wit wange wat met sagte vere

bedek is. Hulle wange lyk ook

baie soos die pette met flappe van

die soldate van ouds. Waar

mossies bymekaar is, drom hulle

saam en vlieg kort-kort op.

Die kinders het wange

soos mossies. ‘n Mossie is

‘n voëltjie met vet

wangetjies.

Hierdie gedig handel oor ‘n

onderwyseres se

perspektief op die kinders

in haar klas.

Die mossie is ook 'n

Bybelse (Christelike Bybel)

beeld, want in Matteus

10:29 van die Christelike

Bybel word gesê dat:

elkeen belangrik is, selfs die

mossies.

MAT 10:29”Is twee mosies nie vir ’n sent te

koop nie? En tog sal nie een van

hulle op die grond val sonder die

wil van julle Vader nie.”

BOEKMERK

• 1 kinders

• 2 met wange soos mossies

• 3 wat teen elke oggend stoei

• 4 hande altyd woerende vlerke

• 5 elke lyfie 'n seilende gesang -

• 6 vlak bo die waterspieël

• 7 van 'n klipvloergang

• 8 vlytig stort die druppels klank

• 9 oor haar uit totdat sy verbaas

• 10 die reuk van bittersoet jasmyn

• 11 uit haar skooljare proe

• 12 waar sy ook kon mor

• 13 en protesteer:

grumble about

smell jasmin

wrestle

sparrows

hande beweegaltyd

BOEKMERK• 14 waarom is alles altyd ver

• 15 waarom is alles altyd hier

• 16 waarom moet ek leer

• 17 van optel aftrek deel

• 18 van dooie digters

• 19 uit die toentertyd

• 20 en watter land sit waar

• 21 en waarom draai die son

• 22 toe maak sy die dag weer oor -

• 23 met elke skoolklok werk sy

• 24 namens mossiekind: on behalf of

long ago

BOEKMERK• 25 kom ons pars die wind

• 26 met wange soos soldaatjies

• 27 totdat elkeen net die geur

• 28 van jasmyn kan boekmerk

• 29 teen die onheil van ons

• 30 ellelange reis

(Uit: vonk@verse 2. Best Books. 2011)

very long

fragrance

jasmin

press

misfortune

BOOKMARK

• 1 Children

• 2 with cheeks like sparrows

• 3 that wrestle with every morning

• 4 hands always whirling wings

• 5 each little body a soaring hymn -

• 6 just above the water mirror

• 7 of a stone floor passage

• 8 diligently the drops of sound shower

• 9 over her until with surprise she tastes

• 10 the smell of bitter sweet jasmine

• 11 from her school years

• 12 in here she also could grumble

• 13 and protest:

• 14 why is everything always far away

• 15 why is everything always here

• 16 why must I learn

• 17 about adding subtracting division

• 18 about dead poets

• 19 from the olden days

• 20 and which country is where

• 21 and why the sun rotates

• 22 then she recreated the day -

• 23 she worked with every school bell

• 24 for the sparrow child:

• 25 come let's press the wind

• 26 with cheeks like soldiers

• 27 until each one only the scent

• 28 of jasmine can bookmark

• 29 against the misfortune of our

• 30 very long journey

'n Gesang is 'n dank- of pryslied. Hierdie

onderwyser sien elke kind as 'n pryslied

wat oor die skool se blink klipvloer beweeg

soos mossies wat oor 'n plas blink water seil

of sweef.

Die onderwyseres (spreker in die gedig)

onthou haar eie skooldae en plaas haar in

die kinders se skoene: Hoekom moet hulle

elke dag soveel dinge leer?

Jasmyn (Jasmin flower)

Net soos wanneer 'n mens

blomblaartjies pars,

byvoorbeeld 'n jasmynblom

- druk die wind die vlieënde

mossies se wange plat en

pars dit as't ware.

Die onderwyser wil elke dag spesiaal

maak, sodat die leerders dit sal onthou.

Sy moet van elke dag 'n boekmerk maak

waarna die leerders eendag kan

terugblaai en aan hul skooldae kan

terugdink as dae van vrede en geluk.

• Die spreker gebruik metafore baie

effektief.

• Let op na:

– "hande altyd woerende vlerke”

– “elke lyfie 'n seilende gesang"

• Hierdie metafoor word versterk deur

die klanknabootsing van die vlerkies in

die woord "woerende" - die leser kan

die vlerkies amper hoor.

Jasmyn

Ook personifikasie word

ingespan wanneer sy sê:

"vlytig stort die druppels

klank oor haar uit"

en sinestesie wanneer sy

– "die reuk van bittersoet

jasmyn uit haar skooljare

proe",

Die klank word oor die toeskouer uitgestort.

Sy word nou deeI van die kinders se lewe en is nie meer

'n toeskouer nie.

__________________________________________________

Sy onthou hoe sy gevoel het as 'n skoolkind.

Sy onthou hoe sy ook gekla het oor die skoollewe.

Die morrende kindervrae word

uitgebeeld deur herhalende vrae

s00s:

"waarom is alles altyd ... ,"

Hoewel hierdie vrye vers net twee

soorte leestekens het, gebruik die

digter die

dubbelpunt [:] en die

aandagstreep [ - ]

baie effektief om die gedeeltes

daarna te beklemtoon.

•Die gebruik van tipografie in versreëls

6 tot 7, 14 tot 21 en weer 25 tot 30,

• asook die alleenplasing van die

woord "kinders" aan die begin van die

gedig hef die boodskap van die gedig

uit. (beklemtoon)

TEMADie invloed van 'n onderwyser op leerders in

sy of haar klas.

STEMMING (TONE)

Positief en liefdevol

TITEL• Die titel vertel waaroor die gedig gaan:

• die boekmerk is 'n plekwyser in 'n boek.

• Hier is dit ook 'n plekwyser in die lewe van die

kinders.

• Die onderwyser wil 'n simboliese boekmerk

vir die kinders gee, vir wanneer hulle

terugdink aan hul skooljare.

• Hulle moet onthou hoe lekker dit was - dit is

iets positiefs wat hulle kan saamneem

regdeur hulle lewe.

INTERTEKSTUALITEIT

• Die gedig verwys na 'n teksvers in die

Christelike Bybel, naamlik Matteus 10:29.

• Mossies is beskou as onbelangrike voëls.

• Tog is hulle vir God belangrik.

• Net so is die kinders ook belangrik.

BOUUiterlike bou:

• Ses strofes van verskillende lengtes:

– strofe 1 en 2 het ses versreëls elk

– strofe 3 het agt versreëls

– strofe 4 het drie versreëls

– strofe 5 het twee versreëls

– laaste strofe het vyf versreëls

• Daar is geen spesifIeke rymskema nie

• Dit kan dus as 'n vrye vers beskou word.

BOUInnerlike bou:

• Daar is progressie in die gebeure.

• Aanvanklik (at first) Iyk dit asof die

onderwyseres bloot 'n toeskouer is by

wat in die kinders se lewe aangaan.

• Daarna begin sy dink aan haar eie lewe

as leerder en gebruik die herinneringe

(memories) om haar klas te verbeter.

• Haar taak is nie net om die kinders feite

te leer nie, maar ook om hulle voor te

berei vir die lewe.

BOEKMERK • 1 kinders

• 2 met wange soos mossies

• 3 wat teen elke oggend stoei

• 4 hande altyd woerende vlerke

• 5 elke lyfie 'n seilende gesang -

• 6 vlak bo die waterspieël

• 7 van 'n klipvloergang

Vergelyking. Die kinders het klein, ronde wangetjies soos die mossies se gesiggies.

moving wildly wings

wrestle

busy sailing Hymn (geestelike lied)

mirror

stonefloor passage Inkeping

Die skool se gang so glad en blink jy kan jou weerspieëling daarin sien (soos by water).

Aa

nd

ag

stree

pb

ekle

mto

on

Enjambement (Een versreel loop oor na die volgende sonder dat daar 'n ruspunt aan die einde)word doeltreffend (efficiently) gebruik om die beweging van die kinders voor te stel. (Regdeur die gedig)

Herhaling: r2 & r26:

wange soos...beklemtoon

w-klanke gee ritme en atmosfeer

Intertekstualiteit : ln hierdie gedig kan die

Chrlstelike Bybel as 'n interteks gesien word.

Metafoor: Die kindersse hande is"woerende

vlerke"

Personifikasie: Menslike eienskappeaan 'n niemenslikevoorwerp gee."elke lyfie 'n seilendegesang“.

Progressie:Ontwikkeling wees in die tydverloop (course of time) en in die

verloop van gebeure (chain of events).

"teen elke oggend stoei" (versreel 3): Dit Iyk of die kinders nie Ius is vir die dag nie.

Die kinders word

deur 'n

toeskouer

beskryf.

BOEKMERK • 8 vlytig stort die druppels klank

• 9 oor haar uit totdat sy verbaas

• 10 die reuk van bittersoet jasmyn

• 11 uit haar skooljare proe

• 12 waar sy ook kon mor

• 13 en protesteer:

hardworking, eager, diligent

surprised

fragrance

grumble about

protest, moan

Hierna volg die dinge wat nie vir haar lekker

was van skool nie.

lae

rsk

oo

lon

de

rwy

sere

s

Oksimoron:bittersoet

(bitter-sweet): dit proegelykertyd bitter en

soet (letterlik;) dit was ’n ervaring wat

tegelykertyd lekker en sleg was (figuurlik)

Twee teenoorgesteldebegrippe word direk met

mekaar verbind

Dit herhinner haar aan haareie skooljare.

Jasmyn het gewoonlik ’n lekker soet reuk. Die

onderwyseres se skooldae was lekker, maar ook sleg

(“bitter”).

Assonansie

Die klank word

oor die toeskouer

uitgestort.

Sy word nou deeI

van die kinders se

lewe en is nie

meer 'n toeskouer

nie.

Sy onthou hoe sy

gevoel het as 'n

skoolkind.

Sy onthou hoe sy

ook gekla het oor

die skoollewe.

BOEKMERK • 14 waarom is alles altyd ver

• 15 waarom is alles altyd hier

• 16 waarom moet ek leer

• 17 van optel aftrek deel

• 18 van dooie digters

• 19 uit die toentertyd

• 20 en watter land sit waar

• 21 en waarom draai die son

Vrae wat die kinders vra en wat die onderwyseres gevra

het toe sy nog self op skool was.

Inkeping dead poets

long ago

add subtract divideWiskunde

Tale

Geografie

Alliterasie

He

rha

lin

g:

r14-1

6 &

21

"waa

rom

“ -

Dit

her

inn

er'n

men

saa

nd

ie b

aie

vrae

wat

kin

der

svr

a.

Hierdie strofe

beskryf die

klagtes van alle

skoolklnders oor

die wêreld heen.

BOEKMERK• 22 toe maak sy die dag weer oor -

• 23 met elke skoolklok werk sy

• 24 namens mossiekind:

Sy het gaan nadink oor haar skoolherinneringe en besluit sywil nie net gewone skooldae vir die kinders gee nie, maar dae wat hulle vir altyd sal onthou en saam met hulle dra.

school bell

on behalf of

Die

onderwyseres se

houding het

verander, want

sy maak "die

dag weer oor“.

Dit beteken dat

sy anders dink.

Sy noem die

kinders nou

mossiekinders.

Hulle is kosbaar,

al is hulle klein.

'n Verduideliking of uitbreiding van die gedagte gaan kom.

BOEKMERK• 25 kom ons pars die wind

• 26 met wange soos soldaatjies

press

cheeks small soldiers

pars (press):

om gewig op iets te sit sodat ditplat is en droog word (mens kandruiwe, blomme en klere pars)

Sy wil die kinders se vryheid en sorgeloosheid vasvang.

Vergelyking

Inkeping

Die "ons“ wys dat die onderwyseres haar as een

van die kinders sien, saarn met die

kinders.

Hulle het nou nie meer wange soos

mossies nie, maar soos "soldaatjies''

Hulle word paraat (prepared) gemaak vir die lewe, sodat hulle die gevegte van

die lewe suksesvol kan veg.

BOEKMERK• 27 totdat elkeen net die geur

• 28 van jasmyn kan boekmerk

• 29 teen die onheil van ons

• 30 ellelange reis

Die kinders moet net

goeie herinneringe

versamel.

Die aangename herinneringe moet die kinders beskerm teen die

onheil en teenspoed wat hulle op hul lewensreis sal ervaar.

Inkeping

very long

misfortune

Die spreker

verwys na die

uiteinde van

haar veranderde

(changed)

houding.

Die kinders sal

weerbaar

(prepared) teen

die eise van die

lewe raak.

Alleenplasing: “ellelange

reis” = lewensreis- om te beklemtoon

Onheil = sê vir onsdat die reis nie altydlekker sal wees nie

BRONNELYSVERSKUNS VIR EERSTE ADDISIONELE TAALGRAAD 12 VOORGESKREWE GEDIGTE(SAAMGESTEL DEUR RIENS VOSLOO)

BEST BOOKS STUDIEWERKGIDS VERSKUNS

VIR EERSTE ADDISIONELE TAAL GRAAD 12

(SAAMGESTEL DEUR BEST BOOKS)

GOOGLE IMAGES

VIR VISUELE ILLUSTRASIES

(HTTPS://WWW.GOOGLE.CO.ZA/IMGHP)