gedrag bepaalt (proximate explanation) maarook waar dat mechanisme oorspronkelijkontstaan is (ultimate explanation). Back’sboek leidt ons in in dit soort vraagstukkenover commitment en coöperatie, voegt puz-zelstukjes toe om ze beter te begrijpen enroept op tot nadenken over hoe we dezevraagstukken verder kunnen onderzoeken.Ten slotte is het de moeite waard te vermel-den voor lezers die het Engels minder vaardigzijn dat het boek eindigt met samenvattin-gen in het Nederlands, Hongaars enChinees.

Vincent Buskens

Galen, R.I. vanSolidarity and ambivalence inparent-child relationships

Dissertatie Universiteit UtrechtHandelsuitgave: ICS Dissertation Series, no.134, 2007, 61 pp.ISBN 978 90 9022090 1

Uitgaande van belangrijke sociaal-demogra-fische en -culturele ontwikkelingen in desamenleving wordt al geruime tijd onder-zoek gedaan naar de vermeende ‘decline ofthe family’. Mede dankzij het beschikbaarkomen van de Netherlands Kinship PanelStudy (NKPS) is het nu ook in Nederlandgoed mogelijk om grootschalig survey-onderzoek te doen naar de hedendaagsefamilie. Dit proefschrift past binnen de tra-ditie van onderzoek naar veranderingen in destructuur en interactie binnen familierela-ties. Het is de kracht van dit proefschrift ombinnen het welbekende terrein van de fami-liesociologie vier nieuwe vragen te onderzoe-

ken. Met een in- en uitleiding die vier artike-len aan elkaar koppelen, vormt dit proef-schrift een zeer leesbaar geheel dat van belangis voor onderzoekers en andere geïnteresseer-den in het wel en wee van de Nederlandsefamilie.De eerste nieuwe vraag in dit onderzoekbetreft een historisch perspectief op de ver-anderingen in de familiestructuren inNederland sinds 1850. Door gegevens vande Historische Steekproef Nederland te kop-pelen aan die van de NKPS is het Van Galengelukt om een beeld te creëren van de fami-liestructuur van kinderen geboren tussen1850 en 1985. De resultaten laten zien datleven in een niet-intacte familie tegenwoor-dig veel minder voorkomt dan een eeuwgeleden. Duidelijk bewijs was er voor het feitdat de familiestructuur in de loop van deeeuw is verworden tot een ‘bonestaak’, waar-in intragenerationele contacten verdrongenzijn door intergenerationele contacten.Het afnemen van het aantal broers en zussenbinnen Nederlandse families leidde tot devraag in hoeverre broers en zussen het con-tact tussen ouder-kinddyades beïnvloeden.Ook in dit hoofdstuk wordt een nieuw per-spectief ingenomen; niet alleen het aantalbroers en zussen is hier aan de orde, maarvooral de kenmerken van de broers en zussenen de mate waarin broers en zussen zelf ookcontact met de ouder hebben. Met tweeouder-kind-dyades per gezin en veel gege-vens over alle andere broers en zussen in hetgezin, laat Van Galen zien dat een volwassenkind meer contact heeft met de ouder naar-mate de andere broers of zussen geografischof emotioneel verder van de ouder afstaan.Dit resultaat onderbouwt de veronderstel-ling dat kinderen, al dan niet bewust, elkaarssituatie in overweging nemen als het erom

Mens & Maatschappij

194

gaat contact met (oude) ouders te onderhou-den.De derde onderzoeksvraag in deze dissertatiegaat in op de interactie tussen ouders en kin-deren en bouwt voort op de veronderstellingdat in dergelijke hechte relaties sprake kanzijn van zowel positieve als negatieve interac-ties. Een stapje verder dan bestaand onder-zoek zoekt Van Galen naar verschillende gra-daties van ambivalentie. Hij vindt vijftypologieën van ouder-kindrelaties die varië-ren van ‘harmonisch’ tot ‘verwijderd’. Bijnaeen derde van deze relaties was ‘ambivalent’te noemen, waarbij er sprake was van eenintensieve uitwisseling van steun gecombi-neerd met spanning. Dit bleek positiefsamen te hangen met indicatoren van rela-tiekwaliteit, hetgeen Van Galen doet conclu-deren dat de co-existentie van solidariteit enconflict in feite een gezond teken is.In het vierde artikel gaat Van Galen door opdeze laatste bevinding en onderzoekt onderwelke condities ambivalente relaties negatiefmet relatiekwaliteit samenhangen. De resul-taten geven aan dat kinderen die weinigandere relaties hebben, vaker een negatiefambivalente relatie hebben met de ouder.Anderzijds zijn de kinderen met sterke fami-lienormen degenen die vaker een positiefambivalente relatie met de ouder hebben.Terecht wijst Van Galen hier op de mogelijk-heid dat sterke familienormen eerder eenbuffer zijn voor ambivalente familierelatiesdan een negatieve factor. Vooral in familieswaar men zich sterk met elkaar verbondenvoelt, kunnen conflicten aangegaan en weeropgelost worden en hoeven deze niet te lei-den tot een slechtere relatiekwaliteit.De bijdrage van deze vier artikelen aan defamiliesociologie is vooral sterk in empirischopzicht. Dankzij de zeer rijke data brengt dit

proefschrift nuances aan in de bestaandeopvattingen over de structuur van en interac-tie binnen Nederlandse families. De waarde-ring voor de aanpak van het onderzoek blijktook al uit het feit dat inmiddels drie van devier artikelen uit dit proefschrift zijn gepu-bliceerd in vooraanstaande Engelstalige tijd-schriften. Gegeven de groeiende com-plexiteit in familierelaties en de lange tijdwaarin ouders en kinderen hun leven delen,is het proefschrift een waardevolle aanvullingop bestaande kennis over ouder-kindrelatiesin een veranderende samenleving.

Dr. Marjolein Broese van GroenouUniversitair hoofddocent, afdelingSociologie, Vrije Universiteit Amsterdam

Meulen, R. van derBrug over woelig water.Lidmaatschap van sportverenigin-gen, vriendschappen, kenniskrin-gen en veralgemeend vertrouwen

Dissertatie Radboud Universiteit Nijmegen,2007ICS 2007, 153 ppISBN 978 90 361 0083 0

Ruud van der Meulen heeft een modernedissertatie geschreven. Modern in de zin datzijn boek een bundel is van een bewerkingvan vier eerder gepubliceerde artikelen, voor-zien van voor- en nabeschouwing. Van tweeartikelen is hij de enige auteur, bij de anderetwee is zijn promotor betrokken en bij eendaarvan ook nog een ander. Ondanks debewerking van de artikelen voor het proef-schrift hebben de inleidingen een zeer groteoverlap.

2008, jaargang 83, nr. 2

195