BLOK 1 - ONTMOETING MET GOD

Les 1 DE BIJBEL

Deze les gaat over de Bijbel, het boek waarin God zich aan mensen

bekend maakt. We denken na over het ontstaan en de inhoud van de

Bijbel.

Les 2 GODS SCHEPPING + DE BREUK MET GOD

Hierin gaat het over God als Schepper. We luisteren naar wat de Bijbel

zegt over het ontstaan van de wereld. Het gaat ook over de oorsprong

van het kwaad. We ontmoeten God als een Schepper die contact zoekt

met weglopers.

Les 3 GODS OPLOSSING

In deze les zien we de rode draad die door de hele Bijbel loopt. Deze

rode draad laat zien hoe afgedwaalde mensen hun God weer kunnen

ontmoeten.

Les 1 DE BIJBEL Bedoeling van deze les:* Wat is de Bijbel voor een boek?

* Hoe is de Bijbel ontstaan?

* Wat is het geheim van de Bijbel?

InleidingJe kunt heel verschillende dingen in de Bijbel

vinden: spannende verhalen, ontroerende

liederen, gedichten en wijze gedachten. Niet

voor niets is de Bijbel het meest verkochte en

meest vertaalde boek aller tijden. De Bijbel is

een eerlijk boek, vol met wat ons bezighoudt.

Heb je hoop

dat de geschie-

denis een doel

heeft en dat

er een betere

toekomst zal

zijn? De Bijbel

spreekt van

die hoop! Denk je na over de enorme

mogelijkheden van de mensheid, maar ook

over de afschuwelijke drama’s die wij

creëren? De Bijbel verklaart beide kanten vande mens. Ben je op zoek naar rust en

zekerheid in een wereld van haast en stress?

De Bijbel vertelt hoe je die krijgen kunt!

Kortom, de Bijbel is een heel boeiend boek.

Gesprek 1

Kun je je voorstellen waarom Goethe dit

zei?

BibliotheekjeHet woord ‘Bijbel’ is afgeleid van het Griekse

woord ‘biblia’, dat boeken betekent (ons

woord bibliotheek komt ook van datzelfde

woord). De Bijbel is dan ook een verzameling

boeken, 66 in totaal.

Zoeken in de BijbelVoorin de Bijbel staat een inhoudsopgave met

alle namen van de 66 bijbelboeken. De

bijbelboeken zijn verdeeld in hoofdstukken.

Het aantal hoofstukken verschilt sterk per

boek (Psalmen bijvoorbeeld heeft er 150 en

het boek Ruth heeft er maar vier). Alle

hoofdstukken van de Bijbel zijn weer verdeeld

in verzen of versregels. Een bijbeltekst wordt

daarom altijd aangegeven met 3 dingen: de

naam van het bijbelboek, het hoofdstuk-

nummer en het versnummer.

Oude en Nieuwe TestamentJe kunt de Bijbel in twee grote delen

verdelen: het Oude en het Nieuwe Testament.

Het Oude Testament gaat over tijd vanaf de

schepping tot ongeveer 400 jaar voor Christus

en heeft als thema de belofte: de Messias zal

komen! Het Nieuwe Testament vertelt over de

tijd dat Jezus Christus op aarde leefde en

heeft als thema: de Messias is gekomen!

Ondanks de twee delen is de Bijbel dus

duidelijk een eenheid. Dat blijkt ook uit de

vele citaten uit het Oude Testament die in het

Nieuwe Testament staan (295 letterlijke

citaten en meer dan 600 verwijzingen).

Gesprek 2

Zoek in de Bijbel de grens tussen het

Oude en Nieuwe Testament op. Wat valt

op in omvang?

Hebreeuws en GrieksHet Oude Testament is grotendeels geschreven

in het Hebreeuws, het Nieuwe Testament is

geschreven in het Grieks. Dat was de taal

waarmee je je toen overal verstaanbaar kon

maken, net zoiets als het Engels in onze tijd.

In de 4 eeuw na Christus was niet meer hete

Grieks de voertaal, maar het Latijn van de

Romeinen, vandaar dat er in die tijd een

vertaling kwam van de Bijbel in het Latijn. Na

die tijd is de Bijbel in allerlei andere talen

vertaald (momenteel in meer dan 1800).

VertalingenDe eerste Nederlandse vertaling is van 1360.

Toen de boekdrukkunst was uitgevonden was

het eerste boek dat gedrukt werd een Bijbel

(1456). Daarna zijn er veel uitgaven van de

Bijbel geweest. Een bekende Nederlandse

vertaling is de Statenvertaling uit 1639, die in

sommige kerken nog steeds gebruikt wordt. De

meeste protestantse kerken maken gebruik van

“Wanneer ik in degevangenis gezet werd enik mocht maar één boekmeenemen, dan koos ik de

2 Timotheüs 3 : 16 Naam van het Bijbelboek h oofdstuk versnummer

de vertaling van het Nederlands Bijbel-

genootschap uit 1951, maar sinds het

verschijnen van de Nieuwe Bijbelvertaling

(2004) zal deze vertaling waarschijnlijk steeds

meer gebruikt gaan worden.

Naast de echte vertalingen zijn er ook een

aantal uitgaven die de Bijbelteksten op een

wat eenvoudigere manier beschrijven (Het

Boek en Groot Nieuws).

Heel verschillend... De Bijbel is in de loop van vele eeuwen

ontstaan. De oudste delen van de Bijbel zijn al

3500 jaar geleden geschreven, maar tussen het

eerste en het laatste boek ligt een periode van

meer dan 1500 jaar. Duidelijk is dat er niet

een groepje mensen is geweest die met elkaar

een afspraak maakten: Kom, wij gaan een

Bijbel maken! Nee, het is een proces geweest

dat honderden jaren heeft geduurd en waaraantientallen mensen hebben gewerkt.

Dat waren heel verschillende schrijvers. Zo

was David koning, Jesaja was hofsecretaris en

Amos boer. Petrus was visser, Mattheüs

belastingambtenaar en Lukas arts. Dat ver-

klaart allerlei verschillen in stijl tussen de

verschillende bijbelboeken. Elke schrijver

brengt zijn eigen karakter en zijn eigen

accenten mee.

Bovendien staat de Bijbel ook vol met

verschillende soorten teksten. Historische

verhalen, liederen en gedichten, toespraken,

wijsheidsspreuken, brieven enzovoort.

....toch opmerkelijk éénTegelijk is het heel opvallend dat al die

verschillende schrijvers en verschillende

soorten teksten een wonderlijke eenheid

uitstralen. Dat komt omdat al die verschillende

mensen tijdens het schrijven in contact

stonden met God. Als de echte, maar

verborgen Auteur beïnvloedde Hij hun denken

en schrijven. Eén van de bijbelschrijvers,

Petrus, heeft dat in een brief mooi verwoord.

Als hij uitlegt hoe de profeten vroeger hun

woorden hebben gesproken, zegt hij: “want

nooit is een profetie voortgekomen uit

menselijk initiatief: mensen die namens God

spraken werden daartoe altijd gedreven door

de heilige Geest” (2 Petrus 1:21). Ze zeiden

niet maar wat ze zelf dachten, maar ze

werden in hun spreken en schrijven geleid door

God.

Door God geïnspireerdEen andere bijbelschrijver, Paulus, zegt

hetzelfde in zijn brief: “Elke schrifttekst is

door God geïnspireerd” (2 Timotheüs 3:16).

Elke tekst in de Bijbel is door God ingegeven.

Letterlijk staat er in het Grieks: ‘door God

beademd’. In heel de Bijbel proef je Gods

adem, Gods wezen, Gods karakter. Vergelijk

het met mond-op-mond beademing bij een

drenkeling: die beademing geeft hem leven en

kracht. Zo geeft God Zelf aan de woorden van

de Bijbel leven en kracht, omdat ze van

Hemzelf zijn. God gaf de bijbelschrijvers

wijsheid om te schrijven zoals Hij wilde.

Tegelijk werkt Gods Geest nog steeds als

mensen Zijn woorden lezen en overdenken.

Ook dan geeft Hij leven en kracht.

Gesprek 3

Zoek in de Bijbel op: 2 Timotheüs 3:15-17. Waar is de Bijbel voor gegeven en

bedoeld door God? (verschillende

doelen)

Woord van mensen, woord van God De Bijbel is dus een uniek boek. Voluit woord

van mensen, omdat het door mensen

geschreven is, over mensen gaat en mensen

aan het woord laat.

En tegelijk is de Bijbel voluit Gods Woord

omdat:

a) De Bijbel zegt van zichzelf dat ze door

God is geïnspireerd (2 Petrus 1:21, 2

Timothëus 3:16)

b) De Bijbel presenteert zich als Gods

woord (alleen in het Oude Testament

staat al 3800 maal dat God iets zegt)

c) Onderzoekers hebben vastgesteld dat er

maar liefst 333 voorzeggingen over de

Ci j fers:De Bijbel telt ruim 3 miljoen letters,31000 verzen, 1189 hoofdstukken. Als je hem hardop doorleest, kost je dat71 uur.

BibloV genesewV Ihsou Cristouuiou Dauid uiou Abraam

(Matteüs 1:1)

Here Jezus Christus uit het Oude

Testament letterlijk in vervulling zijn

gegaan.

d) De Bijbel is vol van thema’s die niet uit

mensenharten opkomen, zoals: liefde,

zelfverloochening, dienen en genade.

Dat wijst op een goddelijke oorsprong.

De Bijbel: een brief van God voor onsAls je een brief van iemand krijgt, gunt

iemand je een blik in zijn hart en je leert de

schrijver een beetje kennen. Zo is de bijbel

ook een brief. Een brief van God voor alle

mensen. Door het lezen van die brief kunnen

we de schrijver, God, leren kennen! Hij wil dat

ook. Mensen zouden nooit hebben geweten wie

God is, als Hij niet iets over Zichzelf had

verteld. Dan hadden we alleen maar kunnen

raden over Hem.

Mensen kunnen God niet zien, maar God heeft

tot mensen gesproken, zodat ze Hem konden

leren kennen. God heeft rechtstreeks tegen

mensen gesproken (bv. tegen Abraham, Mozes

en David), maar Hij heeft er ook voor gezorgd

dat Zijn woorden werden opgeschreven. Niet

in één boek, maar in 66 boeken. Niet in één

jaar, maar boek voor boek, gedurende

honderden jaren. Door de Bijbel leren wij een heleboel over het

leven hier op aarde, de geschiedenis en de

wereld om ons heen. Maar de Bijbel geeft niet

alleen informatie, de Bijbel biedt vooral een

relatie. Want God zoekt met ons contact. Je

kunt het behalve met een brief ook vergelijken

met een telefoon. De Bijbel, dat is eigenlijk

God die ons opbelt: er is een boodschap voor

jou, van de hemel..!

Gesprek 4

De Bijbel beschrijft zichzelf met allerlei

beelden. Wat leren we uit die beelden

over de Bijbel?

* Als een lamp (Psalm 119:105)

* Als een zwaard (Efeze 6:17)

* Als een vuur (Jeremia 23:29)

* Als een spiegel (Jakobus 1:23)

* Als honing (Psalm 19:11)

Volgende les:

Les 2: De Schepping + De breuk met God

* Wat zegt de Bijbel over het ontstaan van

het leven? En wat over de oorsprong van

het kwaad en het lijden in deze wereld?

* Lezen: Genesis 1 t/m 4

Les 2 Gods Schepping + De breuk met God

Bedoeling van deze les:* Wat zegt de Bijbel over het ontstaan van

hemel en aarde?

* Wat zegt de Bijbel over de oorsprong

van het kwaad?

* Wat is de relatie tussen de zonde van

Adam en Eva en ons leven?

Inleiding:Waar komen wij mensen vandaan? En de

dieren, de planten, de zee, de lucht en het

land? Waar komt de aarde vandaan? Ergens

moet toch een begin zijn, de oorsprong van

alle dingen. Iedereen heeft zich dat wel eens

afgevraagd, maar niet iedereen geeft hierop

hetzelfde antwoord.

In het begin...Een heel oud en indrukwekkend antwoord vind

je in de Bijbel. Al op de eerste bladzij kun je

lezen: “In het begin schiep God...” Het

antwoord is dat God alle dingen gemaakt

heeft, of met een ander woord ‘geschapen’heeft.

Iets maken kunnen wij allemaal wel. Geef ons

maar materiaal en een schets zoals het moet

worden. Dan kunnen wij het wel maken.

‘Maken’ doe je vanuit iets dat er al is. Je

maakt van het één het ander, bijvoorbeeld een

vaas uit klei. Maar om te ‘scheppen’, in de zin

van ‘tot werkelijkheid brengen’ is er geen

materiaal nodig. Dat kan God alleen!

Hoe schiep God dan? Door te spreken! Negen

keer staat er in Genesis 1 ‘God zei’. God

hoefde maar te spreken, Hij opende zijn mond,

en het was er! Gods Woord is scheppings-

woord. Bij Hem vallen woord en daad samen.

Psalm 33:9 zegt het zo: “Door het woord van

de HEER is de hemel gemaakt, door de adem

van zijn mond het leger der sterren ... want

hij sprak en het was er, hij gebood en daar

stond het”.

Bij elke dag staat er na het scheppingswerk

van God dat het ‘goed’ was. Na de schepping

van de mens overziet God alles en noemt het

zelfs ‘zeer goed’(Genesis 1:31).

Gesprek 1

Lees Jesaja 40:12 en 25-31. Wat voor

troost geeft het om te geloven in een

Schepper?

De mens naar Gods beeld Mensen worden wel eens met dieren

vergeleken om hun eigenschappen te

benadrukken. Iemand is bijvoorbeeld moedig

als een leeuw of sterk als een beer. Toen God

de mens schiep, nam Hij niet de dieren tot

voorbeeld, maar niemand minder dan zichzelf:

“God schiep de mens als zijn evenbeeld ...

mannelijk en vrouwelijk schiep hij de mensen”

(Genesis 1:27). De mens draagt dus het beeld

van de Schepper zelf! Die hoge waarde van de

man en de vrouw wordt al op de eerste

bladzijde van de Bijbel bekend gemaakt.

“God zei: ‘Er moet licht komen’, en er was licht. Godzag dat het licht goed was, en hij scheidde het lichtvan de duisternis, het licht noemde hij dag, deduisternis noemde hij nacht. Het werd avond en het

werd morgen. De eerste dag.” (Genesis 1:3-5)

“Want in zes dagen heeft de HEER de hemel en deaarde gemaakt, en de zee met alles wat er leeft, en opde zevende dag rustte hij. Daarom heeft de HEER de

sabbat gezegend en heilig verklaard.” (Exodus20:11)

Het begin: de aarde was woest, leeg en duister.

1 dag: God schiep het licht; zonder licht kan er geene

leven zijn

2 dag: God schiep de blauwe hemel met waterdampe

3 dag: God maakte zee en land, en bekleedde de aardee

met bomen en planten

4 dag: God maakte zon, maan en sterrene

5 dag: God schiep de vissen, vogels en zeedierene

6 dag: God schiep de dieren van het veld en de mense

Op de 7 dag rustte God van al zijn werk.e

De dieren zijn allemaal gemaakt ‘naar hun

aard’. Die uitdrukking staat maar liefst 7 keer

in Genesis 1. God heeft als een bewuste keus

de diverse soorten in de dierenwereld

geschapen. De oorsprong van de soorten ziet

de Bijbel dus niet als een toevallige samenloop

van omstandigheden in de loop van miljarden

jaren.

Dat de mens op God lijkt moeten we niet

lichamelijk opvatten, maar het wijst op

innerlijke kenmerken. Net als God heeft de

mens een verstand, emoties, een wil, en een

geweten. De mens kan denken, liefhebben en

besluiten nemen. Vergeleken met God is de

mens maar heel klein. En toch kan God de

mens dingen toevertrouwen en houdt Hij hem

verantwoordelijk. Koning David heeft

nagedacht over die hoge positie van de mens

en er een psalm over gedicht: Psalm 8.

Man en vrouwIn Genesis 2 wordt de schepping van de mens

uitvoeriger beschreven. God vormde de mens

uit aarde. Hij blies zijn adem in hem en

daardoor werd hij een levende mens. Toen de

mens aan de dieren namen ging geven, merkte

hij dat er iets niet klopte. Alle dieren hadden

een maatje,

maar zelf was

h i j a l l e en.

A d a m h a d

niemand die

bij hem paste.

Daarom liet

G o d h e m

inslapen en

nam terwijl hij

sliep een rib

bij Adam weg

en bouwde

daarvan een

vrouw. ‘Eindelijk iemand die bij mij past!’riep

Adam. Het was Gods plan om man en vrouw bij

elkaar te brengen. Samen komen ze meer tot

hun recht dan alleen.

Gods bedoeling met de mensDirect nadat hij bestond, kreeg de mens van

God een opdracht. Het is te lezen in Genesis

1:27-28: de mens moest de aarde bewerken en

bewaren. Toen Eva erbij was gekomen, werd

voor hen beiden de opdracht herhaald. Zo

kregen zij de positie om te zorgen voor alles

wat God geschapen had.

Voor de eerste mens had God een speciale plek

ingericht. De Bijbel noemt het ‘de Hof van

Eden’. God plaatste de mens in de Hof van

Eden en zei: ‘die mag je bewerken en daar

moet je goed voor zorgen’. In de hof mocht de

mens de vruchten van alle bomen eten, maar

van één boom mocht de mens niet eten. Dat

was de boom van kennis van goed en kwaad.

God schiep de mens naar zijn beeld, om in

relatie tot elkaar en tot Hem te staan. Hij

wilde hen in liefde laten leven met elkaar en

met Hem. Die liefde mochten ze tot

uitdrukking brengen in hun gehoorzaamheidaan zijn wil. Liefde wil immers altijd graag

doen wat de ander plezier doet?! Daarom zette

God in die hof één boom neer waar ze niet van

zouden eten. Iedere keer als ze die boom

zagen en bewust negeerden, zouden ze hun

liefde en gehoorzaamheid kunnen laten

blijken. God schiep geen willoze robots, maar

levende schepselen, met wie Hij een volwassen

relatie wilde.

De oorsprong van het kwaad In het eerste hoofdstuk van de Bijbel staat één

regel die telkens wordt herhaald: “En God zag

dat het goed was”. Als je tegenwoordig om je

heen kijkt, zie je dat het helemaal niet ‘goed’

meer is. Alles is anders dan het in het begin

was. Hoe is dat allemaal gekomen? Waardoor is

het kwaad in de wereld gekomen? Waarom is

de aarde geen paradijs meer?

In Genesis 3:1 zien we opeens het kwaad

verschijnen in die volmaakte tuin. De duivel,

Gods vijand, komt eraan.

“Zie ik de hemel, het werk van uw vingers,de maan en de sterren door u daar bevestigd,wat is dan de sterveling dat u aan hem denkt,het mensenkind dat u naar hem omziet?

U hebt hem bijna een god gemaakt,hem gekroond met glans en glorie,hem toevertrouwd het werk van uw handen

en alles aan zijn voeten gelegd”

(Psalm 8:4-7)

Joodse wijsheid: “vraag: waarom schiepGod de vrouw uit de rib van de man? -antwoord: Hij schiep haar niet uit zijnhoofd, want dan zou zij kunnen denkendat zij boven hem staat. Ook niet uit zijnvoeten, want dan zou hij kunnen denkendat hij boven haar staat. Maar uit zijnrib, opdat zij altijd dicht bij zijn hartzou zijn!”

In Genesis 3 zien we de duivel voor het eerst

naderen. In de gedaante van een slang spreekt

hij tot Eva:

“Is het waar dat God gezegd heeft dat jullie vangeen enkele boom in de tuin mogen eten?’‘Wemogen de vruchten van alle bomen eten, antwoorddede vrouw, behalve die van de boom in het middenvan de tuin. God heeft ons verboden van de vruchtenvan die boom te eten of ze zelfs maar aan te raken;doen we dat toch, dan zullen we sterven’. ‘Julliezullen helemaal niet sterven,’ zei de slang.‘Integendeel, God weet dat jullie de ogen zullenopengaan zodra je daarvan eet, dat jullie dan alsgoden zullen zijn en kennis zullen hebben van goeden kwaad.’ De vrouw keek naar de boom. Zijnvruchten zagen er heerlijk uit, ze waren een lustvoor het oog, en ze vond het aanlokkelijk dat deboom haar wijsheid zou schenken. Ze plukte eenpaar vruchten en at ervan. Ze gaf ook wat aan haarman, die bij haar was, en ook hij at ervan. Toengingen hun beiden de ogen open en merkten ze datze naakt waren. Daarom regen ze vijgenbladerenaan elkaar en maakten er lendenschorten van’(Genesis 3:1-7).

Wat is zonde?Hoe komt het toch dat alles telkens weer

verkeerd gaat, tussen mensen, tussen volken

en in de wereld? De Bijbel zegt: doordat de

mens geluisterd heeft naar de satan en tegen

Gods wil is ingegaan. Dat is wat de Bijbel

noemt: zonde. Maar wat is dat eigenlijk?

Soms zeggen we: ‘wat zonde!’ bij een kras op

een nieuwe auto, of een scheur in een nieuwe

tent. Dan bedoelen we: ‘wat jammer, het

mooie is eraf’. Het klinkt misschien vreemd,

maar die betekenis van het woord ‘zonde’

komt dicht bij wat de Bijbel er onder verstaat.

Het komt van een Hebreeuws woord dat

betekent: het doel missen, ernaast schieten.

Zonde is dus een mislukking, het

tegenovergestelde van ‘tov’, goed, zoals het

bedoeld is.

Door de zonde missen we als mensen het doel

waarvoor we geschapen zijn: God lief te

hebben en elkaar lief te hebben en zo te leven

tot eer van God. Het meest erge van de zonde

is dan ook dat we de oorspronkelijke relatie

met God verbroken hebben. Jesaja 59:2 zegt:

“jullie wangedrag is het dat jullie en je God

uit elkaar heeft gedreven; door jullie zonden

houdt hij zich verborgen”. Door de zonde is er

een scheiding gekomen tussen God en ons. En

die scheiding is er de reden van dat veel

mensen zo’n leegte van binnen ervaren. Diep

van binnen maakt zonde eenzaam, vreselijk

eenzaam. Dat zagen we bij Adam en Eva en

dat zien we nog om ons heen.

Gesprek 2

‘Zonde maakt scheiding’. Kun je die

stelling toelichten met een voorbeeld uit

je eigen leven? Hoe kwam er

bijvoorbeeld in een relatie een breuk

door zonde?

Is iedereen een zondaar?Niet ieder zondigt ‘expres’. Niet iedereen

bedoelt kwaad te doen. Er zijn veel mensen

die het goede bedoelen. Maar nu komt hetvreemde: volgens de Bijbel word je geen

zondaar doordat je veel zonden doet, het is

precies andersom: je doet zonden omdat je

een zondaar bent. Dat komt doordat alle

mensen afstammen van Adam. Door de

ongehoorzaamheid van één mens werden alle

mensen zondaars, zegt Romeinen 5:19. Het

kwaad zit in ons bloed en we geven dat weer

mee aan onze kinderen. En daar komt niemand

van ons onder uit. Of we ons er nu bewust van

zijn of niet. Paulus zegt het in Romeinen 3:23

zo: “Iedereen heeft gezondigd en ontbeert de

nabijheid van God”. Je kunt boos zijn op

iemand en een bal door zijn ruit schieten, je

kunt ook per ongeluk een bal door iemands ruit

schieten. In beide gevallen is het ‘zonde’ van

die ruit en moet de schade worden vergoed!

De straf op de zondeAls Adam en Eva van de boom hebben gegeten,

is ineens het mooie van de schepping eraf. De

hele wereld lijkt anders te zijn geworden:

waar onschuld was, is schaamte. Waar

vertrouwen was, geven ze elkaar de schuld.

Voor God, met wie zij eerst blij konden

omgaan, zijn zij nu bang, zodat ze zich

verbergen. Na deze gebeurtenis ziet de

Waar komen demonen vandaan? De Bijbel

spreekt er weinig over. Uit Judas:6 leren we dat

God blijkbaar ook engelen geschapen heeft. Hij

schiep ze tot ‘dienstknechten’ zegt Hebreeën

1:14. Van die engelen is blijkbaar een aantal

ontrouw geworden aan God. Hun aanvoerder

noemt de bijbel de satan, Gods tegenstander.

Zijn doel is het om Gods werk kapot te maken.

toekomst er voor de mensen ook heel somber

uit.

God kondigt aan wat de gevolgen zouden zijn

voor de rest van de tijd: de aarde wordt

vervloekt. Allerlei ongemakken ontstaan in de

schepping. De aarde brengt nu dorens en

distels voort. Adam zal voortaan moeten

zwoegen en zweten om in leven te kunnen

blijven. Adam en Eva moeten uit het paradijs

en daarbuiten een bestaan opbouwen. En

bovendien moeten ze eenmaal sterven. Over

de hele schepping daalt een waas van kwaad.

En toch: er is hoop!Je kunt stellen dat de geschiedenis van de

mensheid na een prachtig begin verder een

onheilsgeschiedenis is geworden. Toch eindigt

daarmee het verhaal van de zondeval niet,

want er gebeurde nog iets. Voordat Adam en

Eva het paradijs verlieten, had God nog iets

tegen de slang gezegd. Dat was niet alleen een

waarschuwing, maar ook een belofte:

“Vijandschap sticht ik tussen jou en de vrouw,

tussen jouw nageslacht en het hare, zij

verbrijzelen je kop, jij bijt hen in de hiel”

(Genesis 3:15).

Iemand die afstamde van de vrouw zou eens de

duivel definitief verslaan (de kop vermor-

zelen), de duivel zou op zijn beurt de

mensheid aanvallen en al zijn woede richten

op Degene die hem zou verslaan (in de hiel

bijten). Hier wordt de belofte gedaan van

Iemand die geboren zou worden zonder zonde

en met goddelijke kracht om de boze uit te

schakelen: eens zou er een Verlosser geboren

worden. En zo begint in Genesis 3 ook de

verwachting van het heil. Eens zou de Messias

komen. Die zou het contact met God

herstellen en alle dingen weer goed maken.

Later zou God steeds meer dingen over Hem

bekend maken. En dit staat daarbij vast: als

Hij komt, wordt de aarde weer een paradijs!

Volgende les:

Les 3: Gods Oplossing voor de zonde

* Wat is de rode draad die door de Bijbel

loopt?

* Lezen: Jesaja 53:3-7, Handelingen 8:26-

40

Les 3 Gods Oplossing

Bedoeling van deze les:* Wat is de rode lijn die door de hele

Bijbel loopt?

InleidingNa het ingrijpende verhaal van de eerst zo

mooie schepping en vervolgens de komst van

het kwaad en de zonde in de wereld, denken

we nu na over Gods oplossing voor het kwaad

in de wereld en voor de breuk die er is

ontstaan tussen de mensen en hun Schepper.

Paradise LostVoor Adam en Eva was het leven na hun

toegeven aan de zonde totaal veranderd. Ze

kregen te maken met de gevolgen van die

zonde en er volgde een hard leven, waarin ze

voor het eerst verdriet meemaakten. Het

kwaad waaraan ze een plek hadden gegeven in

hun hard, bleek zelfs vat gekregen te hebben

op hun kinderen: hun ene kind sloeg hun

andere kind dood uit jaloezie...(Genesis 4). Zo

werd de toon gezet voor de toekomst van demensheid. Een toekomst van hardheid en een

toekomst van scheiding. Tussen mensen

onderling, maar ook tussen de mensen en God.

Maar, en hier begint de rode draad door de

Bijbel: God laat het daar niet bij zitten! Al na

de zonde in het paradijs zocht God Adam op:

‘Adam, waar ben je?’ vroeg Hij (Genesis 3 : 9).

God wil het contact tussen Hem en de mens

herstellen en het oorspronkelijke goede van de

schepping herstellen, dat is de rode draad die

door de hele Bijbel terug te vinden is.

BloedMaar er is wel iets gebeurd. De mensen hebben

zich tegen God gekeerd en het kwade toegang

gegeven tot hun hart. En God ziet die zonde

niet zomaar door de vingers. God is heilig. Hij

is ook volmaakt rechtvaardig. En die heiligheid

en rechtvaardigheid eist dat het eerst ook écht

goed gemaakt wordt tussen de mens en Hem,

voordat het contact weer kan worden zoals het

vroeger was.

Er ligt een schuld die betaald moet worden. En

wie zal dat kunnen? De Bijbel zegt dat God Zelf

zal zorgen voor Iemand die met het offer van

zijn leven, met zijn bloed, de schuld zal

betalen. Vandaar een echte róde lijn die door

de Bijbel loopt. Rood vanwege het bloed dat

nodig was om het weer goed te maken tussen

God en ons.

Waar zien we de rode lijn?De rode lijn die door de hele Bijbel loopt is

dat God de relatie wil herstellen tussen Hem

en de mensen en dat Hijzelf zorgt voor Iemand

die de schuld die daarbij in de weg ligt voor

zijn rekening neemt. Iemand die in onze plaats

die schuld betaalt.

Op welke plaatsen in de Bijbel zien we die lijn

duidelijk lopen? Heel de Bijbel door zien we

hoe God het niet liet zitten bij de breuk die er

door de zondeval ontstond en hoe Hij probeert

weer contact te krijgen met de mensen. Op

heel veel plaatsen zie je ook iets van de

manier waarop God het weer goed zal maken.

Op deze plaatsen is de rode lijn erg duidelijk:

* Het paaslam (Exodus 12)

Het volk Israël is op dat moment in Egypte.

Vanwege een hongersnood is men daar lang

geleden naar toe getrokken, maar langzaam

maar zeker is de Egyptische gastvrijheid

omgeslagen in vervolging en een gevangen

houden in slavernij. Door bijzondere wonderen

dwingt God echter uiteindelijk de Egyptenaren

om het volk Israël te laten vertrekken. Het

beslissende wonder gebeurt op een nacht, als

een engel van God langs alle Egyptische huizen

gaat en overal het oudste kind doodt. De engel

komt ook bij de huizen van de Israëlieten,

maar daar is iets raars aan de hand. De

kozijnen van de huizen zijn bestreken met

bloed. Op bevel van God had elk gezin een lam

geslacht en het bloed daarvan aan de kozijnen

gestreken. “Als ik het bloed zie, zal Ik u

voorbijgaan” had God gezegd (Exodus 12 : 13).

En zo gebeurde het. Terwijl overal in Egypte

rouw was, bleven de Israëlieten ongedeerd

vanwege het bloed van het lam dat op de

kozijnen zat. Een onschuldig lam was

gestorven, maar de mensen die daarop

vertrouwden ontsnapten aan de dood. Hier is

een verwijzing naar de rode lijn in de Bijbel,

het plan van God om het weer goed te maken:

er zal een Lam komen dat in onze plaats zal

sterven, zodat wij mensen kunnen blijven

leven. In het Nieuwe Testament zegt Johannes

de Doper van de Here Jezus: “Zie het Lam van

God, dat de zonde van de wereld wegneemt”

(Johannes 1 : 29)

* De zondebok

Als het volk Israël weer in hun eigen land is,

geeft God hen zijn wetten en regels om te

leven zoals Hij het wil. Een aantal van de

wetten die God geeft gaat over de eredienst

en de feesten die het volk mag vieren. Zo

wordt er eens per jaar een zogenaamde Grote

Verzoendag gevierd (Leviticus 16). Op die dag

komt het volk bij de tempel en dan belijden de

mensen hun zonden. Eerlijk komen ze er voor

uit waarin ze tegen Gods wil zijn ingegaan en

waar ze spijt van hebben. Dan komen er twee

bokken. De priester slacht de ene bok. Het

bloed daarvan brengt hij in de tempel. Op de

andere bok legt hij zijn handen en die bok

wordt ver weg de woestijn ingezonden. Op die

manier laat God zien: zonder bloed is er geen

vergeving mogelijk. Maar ook: in jouw plaats

kan een ander sterven. Nu is het een bok,

maar het bloed van die bok wijst op het

andere bloed dat later, door de Verlosser,gegeven zal worden. En dat de andere bok ver

de woestijn in gestuurd wordt, betekent dat de

zonden dan absoluut vergeven zijn. God komt

er niet meer op terug. In ons spraakgebruik

kennen we het woord zondebok ook: iemand

die onschuldig de last van anderen op zijn nek

krijgt. Dát is nou precies de rode lijn van de

Bijbel.

* JesajaIn hoofdstuk 53 van zijn boek beschrijft de

profeet Jesaja de komende Verlosser, waar het

volk met smart op wacht. “Om onze zonden

werd hij doorboord, om onze wandaden

gebroken ... zijn striemen brachten ons

genezing” (Jesaja 53:5). Met een profetische

blik kondigt hij een Verlosser aan die pijn lijdt,

gebroken wordt. Om ons te redden “Om ónze

zonden werd hij doorboord!”. Jesaja gebruikt

duidelijke woorden: doorboord, gebroken,

striemen, slacht (Jesaja 53:7) dat wijst

allemaal op bloed. Kortom: de Verlosser geeft

zijn leven om ieder die op Hem vertrouwt te

redden.

* Jezus Christus

De profetie van Jesaja, uitgesproken 580 jaar

voor Christus, wordt wekelijkheid in het leven

van Jezus. Hij blijkt de Redder te zijn die door

God gezonden is: Gods eigen Zoon. Tijdens zijn

leven geneest Hij, preekt Hij en troost Hij. Hij

doet geen kwaad. Maar toch eindigt zijn leven

op 33-jarige leeftijd aan een kruis. Onschuldig

veroordeeld. Jezus koos ervoor om zo de prijs

te betalen van alle mensen die in Hem

geloven. God neemt de zonde heel hoog op. De

doodstraf is erop gezet (Ezechiël 18 : 4). Die

straf kan alleen betaald worden door de dood

van Iemand die volmaakt is. Jezus’ volmaakte

offer is voor God genoeg. Jezus roept aan het

kruis: ‘Het is volbracht!”. De prijs is betaald,

de mensen zijn met God verzoend. Wie dat

gelooft, die wordt gered.

Centraal thema De rode lijn van verlossing door het bloed an

Jezus is vanaf het begin het centrale thema in

de christelijke kerk. Als je Paulus vraagt naar

de kern van zijn boodschap, dan zegt hij: “Ik

had besloten u geen andere kennis te brengen

dan die over Jezus Christus - de gekruisigde”

(1 Korinthiërs 2 : 2). Voor hem is de rode lijnvan verzoening door het bloed van Jezus

centraal. Zó kunnen mensen weer in een

nieuwe en goede relatie met God komen! Op

dit fundament zijn de christelijke gemeenten

van oudsher gebouwd.

Geen andere weg?De vraag komt wel op of er dan echt geen

andere weg was voor God om ons weer met

Hem te verzoenen. Vraagt de Bijbel ons echt

om te geloven dat Jezus’ bloed nodig was om

ons te redden van de gevolgen van de zonde?

Jezus heeft in ieder geval Zelf gewezen op de

betekenis van het offer dat Hij ging brengen.

In Mattheüs 20 : 28 zegt Hij dat Hij is gekomen

‘niet om gediend te worden, maar om te

dienen en zijn leven te geven als losgeld voor

velen’. Het woord losgeld is duidelijk: met Zijn

dood betaalde Hij de prijs die nodig was om

ons vrij te kopen uit de gevolgen van de

zonde.

Stel dat Jezus niet voor ons betaald had, maar

alleen een voorbeeld had gesteld van goed

leven: ‘zó moeten jullie allemaal doen’. .. Dan

was het christendom een godsdienst geweest

waarin wij alles zelf moesten doen. Dan moest

je in eigen kracht zo goed mogelijk het

voorbeeld van Jezus proberen na te doen en

dan maar hopen dat dat voldoende lukt om

God tevreden te stellen. Zo’n godsdienst leidt

tot dwang, angst, mislukkingen en uiteindelijk:

niet tot het komen bij God. Kernwoord in het

christelijk geloof is echter niet DOEN, maar

GEDAAN. Om weer in contact met God te

komen draait het volgens de Bijbel niet om

onze daden en prestaties, maar om wat Jezus

heeft gedaan. Omdat Hij Zichzelf heeft

opgeofferd, kunnen wij een compleet nieuwe

start maken.

Laatste BijbelboekDe rode lijn van de Bijbel loopt door tot in het

laatste bijbelboek: Openbaring. Daarin zien we

iets van waar het met deze wereld op uit

loopt, welke toekomst er volgens de Bijbel

komt. Niet alles is duidelijk, maar wel dat het

een geweldige toekomst zal zijn voor degenen

die op Jezus’ offer vertrouwen voor de reddingvan hun leven. Er zal een nieuwe hemel en een

nieuwe aarde zijn, waar God woont temidden

van de mensen. Net zoals het was in het

paradijs. “Hij zal alle tranen uit hun ogen

wissen. Er zal geen dood meer zijn, geen

rouw, geen jammerklacht, geen pijn, want

wat er eerst was is voorbij” (Openbaring 21 :

4). Alles wat er door de zonde in die eerst zo

goede schepping van God gekomen is, zal

verdwijnen! Verdriet, pijn, haat, jaloezie,

lijden en dood, het zal allemaal voorbij zijn.

En alles zal weer volmaakt goed worden zoals

God het in het paradijs bedoeld had. Vandaar

dat op die nieuwe aarde nog steeds de dank

aan Jezus wordt gebracht voor wat Hij heeft

gedaan: “U verdient het ... want u bent

geslacht en met uw bloed hebt u voor God

mensen gekocht uit alle landen en volken, van

elke stam en taal” (Openbaring 5:9). Dat is dus

de rode lijn, vanaf het eerste bijbelboek tot en

met het laatste!

Volgende les:

Les 4: Abraham

* Deze les gaat over Abraham en over

‘geloven’, dat een kernwoord was in zijn

leven.

* De geschiedenis van Abraham is te

vinden in Genesis 12 t/m 25.

Not DO, but DONE!

BLOK 2 - ONTMOETING MET GELOVIGEN

In de lessen 4 t/m 7 bespreken we markante personen uit de Bijbel, zoals Abraham

(les 4), Mozes (les 5) en David (les 6). Van hen kunnen we ook nu nog veel leren. In

hun leven komen kern-begrippen als geloof, vertrouwen, leiding geven en dienen

aan de orde. In die oude verhalen is ook steeds een verlangen of uitzien te

herkennen naar de Redder. Ze kenden Hem nog niet, maar God had beloofd Hem te

zenden (les 7).

LES 4 ABRAHAM

LES 5 MOZES

LES 6 DAVID

LES 7 JEZUS

Les 4 Abraham

Bedoeling van deze les:* Kennismaken met Abraham

* Kennismaken met een bijbels kern-

woord: geloof

AbrahamIn het zuidoosten van Irak ligt een heuvel, de

‘tell van Ur’ genaamd. Het is de

archeologische opgraving van de vroegere stad

Ur. De opgravingen bewijzen dat hier

duizenden jaren geleden een welvarende stad

lag, met twee rivierhavens, druk handels-

verkeer en bloeiende godsdienst. In die stad

leefde ook Abram, een herdersvorst.

Op een dag kwam er echter verandering in het

leven van Abram. God, de Schepper van hemel

en aarde, maakte Zich bekend aan deze

herdersvorst. Hij koos Abram uit om met hem

en zijn nageslacht een bijzondere relatie aan

te gaan. Op die manier wilde God aan de

mensen laten zien wie Hij is en hoe Hij voor

mensen wil zijn. Abram zou de stamvader

worden van Gods eigen volk.

God roept en belooftAbram wordt door God geroepen: “Trek weg

uit je land, verlaat je familie...” (Genesis

12:1). Abram moet zijn land en familie

verlaten om naar het land te gaan dat God

hem zal wijzen. Wat een vage opdracht! Maar

hij krijgt ook een grote belofte van God mee:

“Ik zal je tot een groot volk maken, ik zal je

zegenen, ik zal je aanzien geven, een bron van

zegen zul je zijn... alle volken op aarde zullen

wensen gezegend te worden als jij” (Genesis

12 : 3, 4). Als Abram de God die tot hem

spreekt gelooft en gehoorzaamt, zal die God

hem zegenen en tot een zegen voor anderen

maken. Wat zal hij doen?

Abram gelooft en gehoorzaamtHet staat er zo eenvoudig in vers 4: “Abram

ging... zoals de HEER hem had opgedragen”.

Maar het zal ongetwijfeld behoorlijk wat strijd

gekost hebben om te gaan. Hij moest zijn

vrouw en zijn knechten zo gek krijgen om mee

te gaan. Mee te gaan naar, ja: naar waar

eigenlijk? Had God nu maar precies gezegd

waar hij terecht zou komen! Maar nee, dat

wist Abram niet En wat voor bewijzen had hij

eigenlijk in handen? Hij kon zich wel vergisthebben. Had hij zich die stem niet gewoon

ingebeeld? Was het geen droom? Misschien

heeft Abram deze gedachten wel gehad. Maar

in ieder geval heeft het geloof het van die

gedachten gewonnen. Hij ging. Hij vertrok

zonder te weten waar hij precies zou komen

en hij koos ervoor de God die hem geroepen

had te vertrouwen.

Gesprek 1

‘In God geloven’ en ‘God gehoorzamen’

horen bij elkaar. Ben je het daarmee

eens? Waarom wel / niet?

Abrams reisAbram maakte zijn grote tocht niet in één

keer. Hij deed dat in etappes. Het was een

hele karavaan: kamelen, grote kudden schapen

en geiten en veel herders.

De eerste etappe ging door Mesopotamië, van

Ur in het Zuid-Oosten naar Haran in het Noord-

Westen. Abrams vader Terah reisde mee tot

aan Haran, daar stierf hij. Ook Abrams neef

Lot ging mee, met zijn gezin, en Abrams vrouw

Saraï. Nadat ze een poos in Haran waren

< Jakob > < Isaäk > < Abraham > < Jozef > < Mozes> I I I I I I I2000 1900 1800 1700 1600 1500 1400v. Chr.

Israël zou het volk worden dat God gaatgebruiken om zijn naam bekend te makenop aarde. De mensen wisten steeds mindervan Hem. Vaak werden natuur-krachten alsgoden vereerd. Maar de God die hemel enaarde gemaakt had was voor veel menseneen onbekende geworden. Met Abrahamwilde God een volk op aarde brengen datHem kende. Zo zou ieder op aarde herinnerd

worden aan Gods bedoeling met de mensen.

gebleven, trokken ze verder naar het land van

de belofte, Kanaän (het huidige Israël).

Abrams leven in KanaänEerst kwam Abram bij Sichem. Daar bevestigde

God nogmaals zijn belofte aan Abram: “Ik zal

dit land aan jouw nakomelingen geven”

(Genesis 12 : 7). Daarna reisde hij verder naar

het zuiden, naar Bethel en vandaar naar

Hebron. Dit is allemaal bergachtig gebied en

herders mochten daar hun kuddes vrij laten

grazen.

Toen Abram vanwege een hongersnood een

tijd in Egypte was geweest (Genesis 12 : 10 -

20) en met zijn gevolg daarna weer terugkwam

in Kanaän, kregen zijn herders ruzie met de

herders van zijn neef Lot (Genesis 13 : 2 - 12).

Hierna gingen Abram en Lot uit elkaar. Lot

ging naar het Jordaandal en Abram ging wonen

in het ruige bergland van Juda, bij de stad

Hebron. En weer bevestigde God zijn beloften

aan Abram: “Kijk eens goed om je heen, kijk

vanaf de plaats waar je nu staat naar het

noorden, het zuiden, het oosten en het

westen. Al het land dat je ziet geef ik aan jou

en je nakomelingen, voor altijd. En ik zal je

zoveel nakomelingen geven als er stof op deaarde is: ze zullen even ontelbaar zijn als alle

stofdeeltjes op de aarde” (Genesis 13 : 16).

TwijfelsDaar bij Hebron heeft Abram een groot deel

van zijn leven doorgebracht. Maar hij kreeg

het land nooit werkelijk in bezit. Hij woonde

in tenten, als nomade. En hij had wel Gods

belofte dat hij veel nakomelingen zou krijgen,

maar hoe zou dat eigenlijk kunnen? Bij

aankomst in Kanaän waren Abram en Sara

beiden al 75 jaar oud! En inmiddels waren daar

nog de nodige jaren bijgekomen. In Genesis 15

lezen we dan ook dat Abram het moeilijk heeft

met die belofte van God.

Hij zegt tegen God: ‘wat heb ik er eigenlijk

aan dat U mij helpt? Ik heb immers geen zoon.

En als ik straks sterf, dan zal mijn knecht al

mijn bezit erven, want eigen kinderen heb ik

niet’ (Genesis 15 : 2, 3). Maar God verzekert

Abram opnieuw van de waarheid van Zijn

belofte: “Nee, niet je dienaar zal jouw

bezittingen erven, maar een kind dat jijzelf

zult verwekken” en “Kijk eens naar de hemel,

en tel de sterren, als je dat kunt. Zo zal het

ook zijn met jouw nakomelingen” (Genesis 15

: 4, 5). Een bevestiging van de belofte, maar

tegelijk was er nog niets te zien. Toch

vertrouwde Abram op God, en God rekende

hem dit toe als een rechtvaardige daad, staat

er in vers 6.

Geloven, hoe gaat dat eigenlijk?Bekend is de uitdrukking:

Toch is dat een tegenstelling die niet in de

Bijbel voorkomt. Het geloof van Abram wás

een zeker weten.

Een voorbeeld:

als je met de trein reist, gelóóf je in de

dienstregeling van de spoorwegen. Als je op

het station komt en er staat een trein met op

de borden boven het perron bestemming

Amsterdam, zeg je bij jezelf: ha, daar staat de

trein naar Amsterdam!

Stel nou dat je dat almaar blijft zeggen, netzolang totdat de trein vertrekt. Je staat op het

lege perron de trein na te kijken en zegt: ja, ik

geloof dat dat de trein naar Amsterdam is.

Maar wat heb je nou aan zo’n geloof als je

naar Amsterdam moet? Het is een zinloos

geloof. Je hebt er niets aan. Zinvol geloof

betekent: INSTAPPEN en MEEGAAN!

Want ook al zie je het resultaat nog niet, in

gedachten houd je er helemaal rekening mee.

Zo geloofde Abram wat God tegen hem zei,

ook al zag hij er nog niets van. En dit geloof

maakte hem rechtvaardig voor God. Je kunt

‘GELOVEN’ dan ook heel goed omschrijven als:

VERTROUWEN OP WAT GOD HEEFT GEZEGD.

Toen Abram op reis ging was dat een daad van

vertrouwen (geloof). Maar daarna moest hij

blijven vertrouwen op God dat het goed zou

komen. Ook met de beloofde zoon. Omdat het

geloof in het leven van Abram zo kenmerkend

is, wordt Abram wel de ‘vader van alle

gelovigen’ genoemd. Bijna tweeduizend jaar

later schreef Paulus over Abram: “Hij

twijfelde niet aan Gods belofte; zijn geloof

verloor hij niet, integendeel, hij werd erin

“Geloven doe je in de kerk, maar op maandag

gesterkt en bewees zo eer aan God. Hij was

ervan overtuigd dat God bij machte was te

doen wat hij had beloofd, en dat werd hem als

een daad van gerechtigheid toegerekend” (zie

Romeinen 4 : 18 - 25)

Geloof op de proef gesteldAbram vertrouwt volkomen op wat God zegt.

Tegelijk laat de Bijbel zien dat geloof geen

vanzelfsprekende zaak is en dat ook Abram het

er soms moeilijk mee heeft gehad.

Bijvoorbeeld toen hij erg lang moest wachten

totdat eindelijk zijn zoon werd geboren. In

Genesis 16 lees je dat hij op advies van zijn

vrouw uiteindelijk maar een extra vrouw

neemt, Saraï’s slavin Hagar, en bij haar een

zoon verwekt, Ismaël. Toch blijkt de geboorte

van Ismaël niet de vervulling te zijn Gods

belofte.

Drie jaar later verschijnt God nogmaals aan

Abram en sluit een verbond met hem: “Je zult

voortaan niet meer Abram heten, maar

Abraham, want ik maak je de vader van vele

volken ... Ik sluit een verbond met jou en met

je nakomelingen, met alle komende

generaties, een eeuwigdurend verbond: ik zal

jouw God zijn en die van je nakomelingen ....Wat je vrouw Sarai betreft, voortaan moet je

haar niet Sarai noemen, maar Sara. Ik zal haar

zegenen en jou bij haar een zoon geven. Ik zal

haar zo rijk zegenen dat er volken uit haar

zullen voortkomen en er koningen van haar

zullen afstammen” (Genesis 17 : 1 - 16) . Toch

een eigen zoon dus voor Abraham en Sara. Een

jaar later wordt hij inderdaad geboren: Isaäk.

Als Isaäk echter een tiener is komt de grootste

beproeving voor Abrahams geloof. Op een dag

krijgt hij een onmogelijke opdracht van God te

horen: “Roep je zoon, je enige, van wie je

zoveel houdt, Isaäk, en ga met hem naar het

gebied waarin de Moria ligt. Daar moet je

hem offeren op een berg die ik je wijzen zal”.

(Genesis 22 : 2). Hoe kan dat? God wil toch

niet de dood van een kind? En bovendien: hoe

moet dat dan met die beloftes van God?

Abraham begrijpt er niets van. Hij kan God

absoluut niet volgen. Toch gehoorzaamt hij.

We lezen dat Abraham met Isaäk vertrekt. Hij

reist naar het gebergte en klimt met zijn zoon

de berg op. Op de vraag van Isaäk waar het

lam is om te offeren, antwoordt Abraham dat

God daar Zelf voor zal zorgen. Op de plaats

van het altaar blijkt dat Abraham echt bereid

is om dit grote offer te brengen. Hij heeft het

mes al in de hand wanneer God ingrijpt. Van

Abraham wordt dit offer toch niet gevraagd.

Een ram die met zijn horens in de struiken

vastzit wordt het offerdier in plaats van Isaäk.

Tweeduizend jaar later voorzag God opnieuw

in een offerlam. Toen stierf Jezus voor de

zonden van de wereld. Het offer van Abraham

was een vooruitblik op het offer dat Christus

eens zou brengen. Maar het was ook een

proef, waaruit bleek hoe het stond met

Abrahams geloof. In Hebreeën 11 : 17 - 19

staat er dit van: “Door zijn geloof kon

Abraham, toen hij op de proef werd gesteld,

Isaak als offer opdragen. Hij die de beloften

had ontvangen, was bereid zijn enige zoon te

offeren. Terwijl er tegen hem gezegd was:

Álleen door Isaak zul je nageslacht krijgen’,

zei hij bij zichzelf dat het voor God mogelijk

moest zijn iemand uit de dood op te wekken,

en daarom kreeg hij hem ook terug, bij wijze

van voorafbeelding”.

VervullingAbraham overlijdt op hoge leeftijd. Zijn zoon

Isaäk trouwt met Rebekka en zij krijgen eentweeling: Jakob en Esau. Jakob wordt de

drager van Gods belofte. Hij krijgt 12 zonen.

Eén van hen, Juda, zal de voorvader worden

van het koningshuis van David en zo

uiteindelijk ook de voorvader van Jezus.

Inderdaad is het volk Israël uitgegroeid tot een

talrijk volk. God heeft die belofte waar

gemaakt. En God heeft ook zijn belofte aan

Abraham gehouden om door hem alle volken te

zegenen. Want uit het volk van Abraham is

Jezus geboren, de door God beloofde

Verlosser, en sinds zijn geboorte is de

boodschap van het Evangelie over heel de

wereld gegaan.

Volgende les:

Les 5: Mozes

* Deze les gaat over Mozes, een bewogen

leider van het volk van God

* Lezen: Exodus 3 : 2 - 20, Exodus 14 : 10 -

15, Exodus 20 : 1 - 17

Les 5 Mozes

Bedoeling van deze les:* Kennismaken met Mozes

* Kennismaken met een bijbels

kernwoord: bevrijding

Inleiding:De verhalen over Mozes zijn te vinden in het

bijbelboek Exodus, het tweede boek van het

Oude Testament. Exodus betekent: uittocht.

Het boek gaat, net als de drie daarop volgende

bijbelboeken (Leviticus, Numeri en

Deuteronomium) over de tocht van de

Israëlieten uit Egypte naar het beloofde land.

De nakomelingen van Abraham waren vanwege

een hongersnood terecht gekomen in Egypte.

Vanaf Genesis 42 is te lezen hoe de kleinzoon

van Abraham, Jakob, met zijn hele familie

naar Egypte trekt om daar te gaan wonen, op

uitnodiging van zijn zoon Jozef, die in Egypte

onderkoning was geworden.

In het begin gaat het goed met de kinderenvan Jakob in Egypte. De familie wordt steeds

groter en groeit uit tot een heel volk. Maar

dan komt er een nieuwe koning over Egypte,

die niet meer weet wat Jozef voor Egypte had

gedaan. Deze nieuwe farao beschouwt de

Israëlieten als vreemde indringers en is bang

dat zij te machtig zullen worden. Daarom

neemt hij maatregelen om de bevolkingsgroei

van het Israëlitische volk tegen te gaan: hij

maakt de Israëltieten tot dwangarbeiders, en

wanneer dit niet het gewenste resultaat heeft,

geeft hij opdracht om alle pasgeboren

jongetjes te doden (Exodus 1).

MozesIn die tijd werd Mozes geboren. Zijn moeder

Jochebed was niet van plan het bevel van de

farao op te volgen om hem in de Nijl te

verdrinken. Dus verborg zij hem drie maanden

lang. Toen dat niet meer kon, maakte zij een

mandje. Daarin legde zij haar kindje te

vondeling aan de oever van de Nijl. Zij deed

dat op de plaats waar een Egyptische prinses

vaak kwam baden.

De prinses vindt de baby en wil hem

meenemen. Zijn zusje Mirjam stelt voor dat

haar moeder de baby nog een poosje zal

(op)voeden. Pas als hij groot is komt hij aan

het hof van Farao. Daar krijgt hij de naam

Mozes, dat betekent: uit het water gehaald.

De prinses adopteert Mozes als haar zoon en

aan het hof wordt hij onderwezen in alle

wijsheid en wetenschap van Egypte.

Mozes geroepenTerwijl iedereen dacht dat Mozes een prins van

Egypte was, wist Mozes dat hij eigenlijk bij de

Israëlieten hoorde. Toen hij op een dag zag

hoe een Israëliet werd mishandeld door een

Egyptenaar, sloeg Mozes de Egyptenaar dood

(Exodus 2:11,12). Mozes dacht daarmee in de

gunst te komen bij zijn volksgenoten

(‘misschien zullen ze mij wel als hun leider aanstellen, misschien is dit de tijd dat God ons

zal bevrijden’ (dat Mozes dat dacht is te lezen

in Handelingen 7 : 25)).

Maar het gaat heel anders. ‘Heb je het

gehoord? Die Egyptische prins heeft een

Egyptenaar doodgeslagen!’ In korte tijd is het

rondverteld. Nu kan Mozes niet meer terug

naar het hof van Egypte, maar de Israëlieten

moeten hem ook niet. Mozes vlucht de

woestijn in, naar het land Midian (Exodus

2:15).

Daar trouwt hij met de dochter van de priester

Jetro. Hij krijgt twee zoons. Veertig jaar leeft

hij in de woestijn als schaapherder. Hij heeft

vast vaak gedacht aan zijn Egyptische

opleiding en aan het idee dat God een plan

met zijn leven had. En aan zijn volksgenoten

die zo verdrukt werden. Wat was er allemaal

van terecht gekomen? Toch is God ook in deze

periode met Mozes bezig. Hij leert geduld

hebben. Ook leert hij het leven in de woestijn

kennen.

Na veertig jaar kreeg Mozes een ontmoeting

met God (Exodus 3). Op één van zijn tochten

Antisemitisme is niet iets van alleen de tweedewereldoorlog, ook daarvoor was het er al! De eerstegeorganiseerde jodenvervolging was in Egypte in detijd dat Mozes geboren werd. Het is opvallend dat dievervolging alle elementen in zich had van de laterejodenvervolgingen: isolement, slavernij en uitroeiing.

ziet hij iets wonderlijks: een braamstruik die

wel brandt, maar niet verbrandt. Uit die struik

klinkt een stem. De stem van God. Dezelfde

God die lang geleden ook had gesproken tot

Abraham. God heeft gezien hoe erg zijn volk

wordt verdrukt. Nu is de tijd gekomen dat zij

worden bevrijd en die bevrijding moet Mozes

gaan uitvoeren. Mozes voert allerlei bezwaren

aan. De Egyptenaren zullen hem zien

aankomen, de weggelopen prins! En de

Israëlieten moeten toch niets van hem

hebben? Tenslotte aanvaardt hij toch zijn

opdracht en gaat (Genesis 4 : 18).

Mozes naar de faraoMozes kon niet onder Gods opdracht uit en

ging naar de farao. Op één punt kwam God

hem tegemoet. Zijn broer Aäron (die

makkelijker kon spreken dan Mozes) mocht

mee.

Wanneer ze samen voor de farao verschijnen,

gaat het niet zoals gehoopt. De farao weigert

niet alleen het volk te laten gaan, hij laat hen

zelfs zwaardere lasten opleggen (Exodus 5:6-

9). Zo krijgt het volk een hekel aan Mozes:

’dank zij jou hebben wij het nu nog

zwaarder!’. Mozes staat helemaal alleen. Net

als veertig jaar geleden. Toch is er één groot

verschil. Hij gaat nu in opdracht van God. Het

wordt nu ‘hart tegen hart’:

- Gods hart is bewogen met zijn

volk en zegt: ‘laat ze gaan’

- het hart van de farao verzet zich

en zegt: ‘nooit van mijn leven’.

En het gaat ook ‘hard tegen hard’:

- de farao maakt het leven voor de

Israëlieten steeds zwaarder

- God dreigt met steeds zwaardere

maatregelen tegen de farao en

voert die ook uit.

In deze situatie doet God aan Mozes een

nieuwe belofte en bemoedigt hem zoals Hij

ook Abraham bemoedigde: “Ik ben de HEER. Ik

ben aan Abraham, Isaak en Jakob verschenen

als God, de Ontzagwekkende...”(Exodus 6:2-8).

Mozes krijgt Gods volmacht om tegenover de

farao wonderen te doen. Tien grote plagen

roept hij uit over Egypte. Telkens als Mozes bij

de farao weggaat, komt er een plaag over het

hele land, behalve over het land Gosen waar

de Israëlieten wonen. Voor Egypte waren het

tien verschrikkelijke plagen, voor de

Israëlieten waren het evenzoveel tekenen dat

God hen zou gaan redden.

Telkens als het land geteisterd wordt roept de

farao Mozes en Aäron bij zich en zegt: dat kan

zo niet langer. Bid tot God dat de plaag

ophoudt, dan zal ik jullie laten gaan. Maar

wanneer de plaag stopt, bedenkt de farao

zich: wat moeten we zonder al die

gastarbeiders? En zo gaat het negen keer

achter elkaar (Exodus 7 t/m 11). Tenslotte

komt de laatste plaag. Die is het absolutedieptepunt. Met de tiende plaag sterft in ieder

gezin de eerstgeboren zoon. Na deze slag

mogen de Israëlieten vertrekken (Exodus 12).

Het Pascha en de uittochtVoor deze laatste plaag krijgt het volk Israël

een opdracht. Ze moeten een lammetje

slachten en het bloed daarvan op de

deurposten smeren. Achter dit bloed zullen de

mensen vrij zijn van de straf die nu komen

gaat. Die nacht sterven in Egypte alle

eerstgeborenen van mens en dier, behalve

daar waar het bloed op de deurposten zit.

Wanneer de engel die God had gestuurd om

verderf te brengen dat bloed zag, dan moest

hij dat huis voorbij gaan. Daar komt de naam

van het joodse paasfeest vandaan: Pascha.

Dat betekent: passeren, voorbijgaan. Door de

Israëlieten moest het lam bereid worden en

gegeten met ongezuurd brood en bittere

kruiden: de pesach-maaltijd. Deze viering

werd een telkens terugkerende herinnering

voor het Joodse volk, tot op de dag van

vandaag.

Wanneer iemand zich aan je voorstelt, ben je zijnbekende geworden. Je naam noemen betekent: ietsvan jezelf prijsgeven aan een ander. Mozes heette: uithet water getrokken. Voor het eerst in de Bijbel steltnu God Zich voor met zijn naam: ‘IK BEN (die IKBEN)’. Je zou ook kunnen vertalen: ‘Ik ben erbij’ of‘Ik zal er altijd zijn’.

Voor Joden is deze naam zo heilig, dat ze hem nietuitspreken. In plaats daarvan zeggen ze: ‘hasjém’, denaam, of ‘adonai’, mijn heer. Toch is dít de naamwaarmee God Zich bekend gemaakt heeft en waarmee

Hij Zich wil laten noemen.

Na deze plaag zegt de farao tegen Mozes en

Aäron: ‘ga alsjeblieft weg, jullie allemaal!

Want als jullie nog langer blijven, sterven we

allemaal’. In die nacht trokken de Israëlieten

Egypte uit om terug naar het beloofde land te

gaan. Een volk van 600.000 man te voet

(vrouwen en kinderen niet meegeteld) en veel

vee (Exodus 12:31-41).

Bij de uittocht gebeurt er nog een wonder

(Exodus 14). De farao, die toch weer spijt

gekregen heeft, jaagt het volk met zijn leger

achterna. Israël zit klem bij de Schelfzee (de

golf van Suez), een uitloper van de Rode zee.

Voor hen water, links en rechts hoge bergen,

achter hen de hete adem van de

Egyptenaren. De Israëlieten raken in paniek.

Maar God maakt een pad door de zee,

waardoor ze veilig de overkant bereiken. De

Egyptenaren die het pad ook proberen komen

om als de laatste Israëliet de oever beklimt.

Dan verdwijnt het pad weer in de golven en

de achtervolgers verdrinken. Zo moet het

volk steeds meer leren vertrouwen dat God

machtig is hen te helpen, dwars door de

onmogelijkheden heen.

De tien geboden Nadat de Israëlieten door de Schelfzee zijn

getrokken, komen ze in woest gebied. Nu

begint pas echt hun tocht door de woestijn.

Het is geen makkelijke weg die God gaat en

zeker niet de kortste weg. In die tijd leert

Israël zijn God kennen. Zij kunnen zijn

heerlijkheid zien, want overdag gaat Hij hen

voor in een wolk en ‘s nachts is Hij boven hen

als een vuur (Exodus 13:21). Zo leren zij om bij

alle dingen afhankelijk van God te zijn. Ze

eten manna, witte korrels die ‘s morgens op

de grond liggen. Later krijgen ze ook kwakkels.

Ook zorgt God voor water om te drinken.

Ondanks dat moeten de Israelieten wel aan dit

leven wennen. Soms mopperen ze: ‘waren we

maar in Egypte gebleven’.

Na een lange reis komen ze in de woestijn Sin,

helemaal in het zuiden van de Sinaï. Dat was

voor Mozes bekend terrein, want daar had hij

veertig jaar schapen gehoed. Daar had God

hem ook geroepen vanuit de brandende

braamstruik. En op die plaats gebeurt er weer

iets bijzonders: God sluit met zijn volk een

overeenkomst, een verbond.

We lezen in Exodus 19 dat Mozes de berg

opklimt en met God spreekt. God belooft dat

Hij voor het volk zal zorgen en hen in het

beloofde land zal brengen. Maar het volk moet

Hem dan wel vertrouwen. In deze relatie van

God met zijn volk geeft God het volk de tiengeboden (Exodus 20).

Deze worden hen niet opgelegd als een

knellend juk, maar om in door God gekregen

vrijheid te leren leven naar zijn wil. De

Psalm 105Het volk Israël heeft dichters gehad, die degeschiedenis in liederen hebben vastgelegd. Dezeliederen zijn als het ware gezongen lessengeschiedenis.

Ook de geschiedenis van Israël in Egypte is zovastgelegd. Psalm 105 gaat over:- Israël gaat naar Egypte (vers 16-22)- Israël in Egypte (vers 23-38)- de uittocht uit Egypte (vers 39-45).De verzen 28-36 gaan over de plagen die Mozesnamens God over Egypte uitriep. Met deze plagenwerden ook de ‘goden’ van Egypte voor gek gezet:- Koeien en kalveren waren heilige dieren- Kikkers waren goden van de vruchtbaarheid- De Nijl schonk elk jaar nieuw leven aan

Egypte en werd daarom als goddelijkbeschouwd

- Ook de zon werd als god vereerd (3 dagenduisternis: de zonnegod Ra is dood!)

Tien gebodenIk ben de HEER, die je bevrijd heeft uit de slavernij1. Stel je vertrouwen niet op andere ‘goden’,

maar op God alleen2. Maak geen afbeelding van God om Hem zo te

aanbidden; daarvoor is God veel te groot.3. Gods naam is heilig; noem zijn naam met ere.4. Eén dag in de week is er om te rusten en apart

te zetten voor God.5. Heb respect voor je ouders.6. Ga zorgvuldig om met het leven van een

ander.7. Heb eerbied voor het huwelijk. Verbreek het

niet door een relatie met een ander aan tegaan.

8. Blijf af van wat een ander toekomt.9. Spreek de waarheid over elkaar en lieg niet.10. Wees niet jaloers op wat een ander heeft.Samengevat: God liefhebben boven alles en je

naaste als jezelf (Mattheüs 22:37-30).

Israëlieten konden hun dankbaarheid tonen

aan God die zoveel voor hen gedaan had en

hen had bevrijd door naar zijn geboden te

luisteren. En bovendien bleken de geboden

zeer nuttig te zijn voor de orde van het

gewone leven. God had het beste met hen

voor en zei tegen Israël: blijf dicht bij Mij,

dicht bij mijn geboden. Bij Mij ben je

werkelijk vrij.

De tabernakel Toen Mozes op de berg Sinaï was, kreeg hij

niet alleen de Tien Geboden. Hij kreeg ook de

opdracht om een tabernakel te bouwen

(Exodus 25:8,9). Dit was een heiligdom dat als

een grote tent uit elkaar gehaald en weer inelkaar gezet kon worden. Deze tabernakel was

anders dan de tempels van die tijd. Er stond

geen groot beeld van een godheid in. In plaats

daarvan stonden er tamelijk kleine voorwerpen

in, die allemaal iets vertelden over Gods plan

met de mensen. De tabernakel was bedoeld als

een woonplaats voor God temidden van zijn

volk. Geen enkel volk had ooit zoiets gekend.

Hun goden waren altijd ver weg en door

middel van priesters moesten ze proberen die

goden gunstig te stemmen, te manipuleren.

Met de tabernakel gaat het om de kern van de

joodse eredienst: God woont midden onder

zijn volk. Dat kan alleen goed gaan wanneer er

een dienst is van verzoening.

Priesters en offersAls mensen in een religie iets offeren, gebeurt

dat vaak om er iets voor terug te krijgen,

bijvoorbeeld voorspoed. Maar in Israël werd er

geofferd om iets kwijt te raken. Het offeren

was bedoeld om zonden weg te doen: “Zo

voltrekt de priester voor de persoon in

kwestie de verzoeningsrite voor wat hij

misdaan heeft, en krijgt deze vergeving”

(Leviticus 4:35).

De eredienst van Israël was een dienst van

verzoening. Deze verzoening werd uitgebeeld

in de offers. De priesters brachten die offers

voor God en zo vormden zij de schakel tussen

God en zijn volk.

De offers waren bedoeld om de zonden van de

mensen te bedekken voor God. Zo kon God,

die heilig is, omgaan met de mensen, die

zondig zijn. Want het offerdier kwam in de

plaats van de mens die gezondigd had.

Wanneer het dier stierf, mocht de mens

blijven leven. Een plaatsvervangend offer.

Toch werkten al deze offers maar tijdelijk. Tot

het volgende jaar, of tot de volgende

overtreding. Ze moesten steeds herhaald

worden. De priesters en hun offers waren in

Israël ingesteld totdat het volmaakte offer zou

komen, ze wezen er naar vooruit. In het

Nieuwe Testament blijkt dat al die offers niet

meer nodig zijn. Want Jezus Christus is in de

wereld gekomen. Hij was niet alleen de

priester die het offer bracht, maar Hij heeft

zichzelf geofferd, om de zonden op zich te

nemen. Door dit offer is er volkomen recht

gedaan tussen God en mensen en is er

volmaakte verzoening mogelijk geworden. Hetenige dat God nu nog van mensen vraagt is:

geloven dat dit offer ook voor hen is gebracht.

Volgende les:

Les 6: David

* Als het volk door de woestijn bij Kanaän

gekomen is, sterft Mozes. Jozua voert

het volk het land binnen. De twaalf

stammen krijgen elk een eigen stuk van

het land. Lange tijd is er geen centrale

leider. Soms treden richters op, zoals

Simson en Gideon. Uiteindelijk wil het

volk echter een eigen koning, net als de

volken om hen heen. Saul wordt

aangewezen. Na Saul komt David. Vanaf

1 Samuël 16 is zijn geschiedenis te

lezen.

* David heeft veel gedichten en liederen

gemaakt. Een heel bekend lied is Psalm

23: ‘de Heer is mijn herder’.

Het is een oude Joodse gedachte dat de Tien Gebodenuniversele betekenis hebben: dat ze eigenlijk voor allemensen gelden. Want door deze geboden leer je pasecht wat mens-zijn betekent. De Tien Geboden hebben ook universele betekenisgehad in de geschiedenis. De invloed ervan is in dewetgevingen van veel landen terug te vinden. De Tien

Geboden zijn in alle tijden levende woorden geweest.

Les 6 David

Bedoeling van deze les:* Kennismaken met David

* Kennismaken met een bijbels

kernwoord: dienen

Inleiding:Als Mozes bij de grens van het land Kanaän

gestorven is, leidt Jozua het volk Israël het

land binnen. Daar krijgt elke stam een stuk

grond. Daarna leeft het volk lange tijd zonder

centrale regering. In de verschillende delen

van het land treden een soort rechters op. Zij

wijzen het volk op de wetten van God.

Bekende richters zijn Gideon en Simson. Bij de

tabernakel, het heiligdom van God, zijn

priesters en profeten. Samuël is een

gerespecteerde profeet, zijn zonen zijn echter

corrupte figuren. Daar heeft het volk geen

vertrouwen in. Bovendien heeft men veel te

lijden van een buurvolk, de Filistijnen. Het

gevolg is dat het volk een koning wil, net als

de andere volken.

Ze komen met die vraag bij de profeet Samuël

(1 Samuël 8). Deze vraag bedroeft Samuël. Hij

zegt: jullie hebben toch een God in de hemel

die jullie Koning is? (dat is precies waarom de

richter Gideon geen koning wilde worden toen

het volk daarom vroeg, Richteren 8 : 23) Toch

krijgen ze hun zin. Saul wordt op Gods

aanwijzing door Samuël gezalfd tot de eerste

koning van Israël (1 Samuël 9 - 12). Na hem

komt David op de troon. Met David gaan we nu

verder kennismaken.

HerdersjongenKennismaken met David, dat is rondkijken in

de uitgestrekte velden rondom Bethlehem.

Daar hoedt David als kleine herdersjongen de

schaapskudden van zijn vader Isaï. Het leven

als herder heeft diepe indruk op hem gemaakt,

dat blijkt bijvoorbeeld uit een lied dat hij

heeft geschreven als Psalm 23: ‘de Heer is

mijn herder’. Zijn beroep deed hem denken

aan zijn God. Zoals hijzelf zorgde voor zijn

schapen, hen beschermde bij gevaren, zorgde

dat ze te eten en te drinken hadden, zo zorgde

God ook voor hem.

David was de jongste uit het gezin en telde

eigenlijk niet helemaal mee. Toen de profeet

Samuël bij Isaï kwam om in opdracht van God

één van zijn zonen tot koning te zalven, liet

vader Isaï David in eerste instantie niet

roepen. Pas toen Samuël geen aanwijzing van

God kreeg om één van de andere zonen te

zalven, werd David gehaald. God zei tegen

Samuël: “Het gaat niet om wat de mens ziet:de mens kijkt naar het uiterlijk, maar de HEER

kijkt naar het hart” (1 Samuël 16:7). En

daarom kreeg Samuël de opdracht om David

tot koning te zalven.

David vertrouwde op God. Dat blijkt nog

duidelijker als David enkele jaren later

tegenover de Filistijnse reus Goliath staat (1

Samuël 17). Niemand van het Israëlietische

leger durft met hem te vechten, maar David

laat de wapenrusting van Saul liggen en zegt

tegen Goliath: “jij daagt me uit met je zwaard

en je lans en je kromzwaard, maar ik daag jou

uit in de naam van de HEER van de hemelse

machten, de God van de gelederen van Israël,

die jij hebt beschimpt” (1 Samuël 17:45) en

gaat hem met een steen en een slinger

tegemoet. Davids liefde voor God blijkt uit het

feit dat hij de spot van Gods vijand niet kan

verdragen, dat hij de lafheid van de soldaten

veroordeelt en zelf bereid is te vechten in een

menselijk gezien kansloze situatie.

Psalmen

Davids geloof en vertrouwen blijken vooral in

de vele liederen die hij heeft geschreven.

Naast Psalm 23 zijn er nog veel meer psalmen

Ken je de psalm of de herder?Jaren geleden lag een man op zijn sterfbed. Hij hadtwee jeugdvrienden uitgenodigd. De één wastoneelspeler geworden, de ander boer. Hij vroeg zeallebei om voor hem Psalm 23 voor te lezen. Detoneelspeler deed het vol overgave en mooi optoon. Bij de boer klonk het wat haperend en lomp,maar het kwam recht uit zijn hart. Toen ze klaarwaren zei de stervende vriend: bedankt, het wasgoed om te horen. Ik heb één verschil gemerkt: jij(en hij wees naar de toneelspeler) kent de psalm enjij (hij wees naar de boer) kent de herder. Dat zettebeiden aan het denken. En ook ons: we kennen depsalm - kennen we de herder ook?

van zijn hand. Ze werden meestal als

persoonlijk gedicht geschreven en daarna op

muziek gezet. Bij de tempel konden ze dan

door de levieten (helpers van de priesters)

gezongen worden in de dienst van God. Van de

150 psalmen die we kennen in de Bijbel, zijn

de meeste van David. In deze liederen hoor je

z i jn hart kloppen. Je z ie t z i jn

geloofsvertrouwen (Psalm 23 : 1), maar ook

zijn angst (Psalm 6 : 2). Je ziet zijn zoeken

naar Gods wil (Psalm 25 : 4), maar ook zijn

vertrouwen daarop (Psalm 25 : 8). Hij kan

uitbundig danken (Psalm 103 : 1), maar ook

hartstochtelijk verlangen (Psalm 42).

Op de vluchtNa het verslaan van Goliath breekt er een

zware tijd aan voor David. Hij is wel tot koning

gezalfd, God heeft het koningschap voor hem

bestemd, maar Saul zit nog op de troon. Na de

overwinning op Goliath draagt het volk David

op handen, maar koning Saul wordt jaloers op

David en gaat hem vervolgen. Hij probeert

hem te doden en David slaat op de vlucht. Hij

zwerft jaren van de ene plaats naar de andere,

op de vlucht voor Saul.

David als koningUiteindelijk pleegt Saul in een uitzichtloze slag

met de Filistijnen zelfmoord. Als David hoort

van Sauls dood gaat hij op bevel van God naar

Hebron, waar de stam Juda hem tot koning

zalft (1012 v. Chr.). Na zeven jaar wordt David

door alle stammen als koning erkend. Hij kiest

het centrale en strategische Jeruzalem tot

hoofdstad en regeert vanuit Jeruzalem als

koning (1005-972 v. Chr.).

Wanneer David in Jeruzalem koning

geworden is begint hij het land van vijanden

te zuiveren. De Filistijnen worden uit Israël

verdreven. De tijdelijke zwakheid van Egypte

en Mesopotamië stelt hem in staat de

grenzen uit te breiden. De Moabieten, de

Ammonieten, de Arameeërs en de Edomieten

moeten Davids opperheerschappij erkennen.

Hierdoor wordt Israël tijdens Davids regering

één van de grote machten van Voor-Azië. Het

beheerst de grote handelsweg tussen de

Eufraat en Tigris en Egypte.

EerlijkDavid, die in de Bijbel een man naar Gods

hart wordt genoemd, is niet zonder zonde. Na

een aantal jaren begaat hij één van zijn

grootste fouten. Hij wordt verliefd op zijn

buurvrouw Bathseba, vermoordt haar man Uria

en neemt haar tot zijn vrouw (2 Samuël 11 : 1

- 12 : 18). Hij overtreedt daarmee Gods wet op

gruwelijke wijze: begeerte, liegen, overspel,

moord. Nadat de profeet Nathan David

gewezen heeft op de zonde die hij heeft

begaan komt David uiteindelijk wel tot oprecht

berouw (2 Samuël 12 : 1 - 14, Psalm 51), maar

de straf op die zonde neemt God niet weg: van

nu aan zullen moord en doodslag in Davids

koningshuis om zich heen grijpen, omdat David

de Here veracht heeft.

Achtereenvolgens zag David drie van zijn

kinderen sterven: het kind van Bathseba

(direct gevolg van Davids zonde, 2 Samuël 12),

Ammon (vermoord door zijn broer Absalom

omdat hij hun zus Tamar verkracht had, 2 Sa-

muël 13), Absalom (gedood na een staatsgreep

tegen zijn vader, 2 Samuël 15 t/m 18). De

Bijbel is een eerlijk boek. Mensen worden niet

verheerlijkt, maar eerlijk beschreven. De

David van Psalm 23 lijkt een heel andere dan

die van Psalm 51 en van Psalm 32, beide

geschreven naar aanleiding van deze

gebeurtenis. Maar de God van David is

dezelfde.

SalomoVoor David sterft, draagt hij het koningschap

over aan zijn zoon Salomo (972-932). Salomo

is de koning bij wie het aardse koningschap

van Israël een hoogtepunt bereikt. Het land is

groter dan ooit tevoren en dan ooit daarna. Er

hoeft geen enkele oorlog gevoerd te worden,

vandaar dat wel gesproken wordt over het

vrederijk van Salomo.

Salomo kreeg van God wijsheid, rijkdom en

eer. Van hem zijn de bijbelboeken Spreuken,

Prediker en Hooglied.

“Wie iets goeds zegt, voedt zich met zijn eigenwoorden,van wat hij tot stand brengt, profiteert hij zelf”(Spreuken 12 : 14)

“Beter een karige schotel groenten en liefdedan een vetgemeste os en haat”(Spreuken 15 : 17)

Het boek Spreuken bevat allerlei lessen in

levenswijsheid. Het boek Prediker is

geschreven toen Salomo al oud geworden was

en het betrekkelijke van de dingen beseft. Het

begint met de bekende woorden: ‘ijdelheid

der ijdelheden, alles is ijdelheid’, of, zoals de

Nieuwe Bijbelvertaling zegt: ‘lucht en leegte,

alles is leegte’. Toch eindigt het boek niet

met deze boodschap! Het boek Hooglied

beschrijft de diepe liefde tussen een bruid en

een bruidegom.

Koningen van Israël: van kwaad tot

ergerNa Salomo valt het land uiteen in twee

stukken: een noordelijk en een zuidelijk deel.

Het zuidelijke deel met Jeruzalem als

hoofdstad bestaat uit twee stammen. Het

noordelijk deel met Samaria als hoofdstad

heeft tien stammen. De zonen van David

regeren in Jeruzalem. In Samaria regeren

diverse dynastieën. Het Noordrijk dwaalt weg

van God. Zij gaan afgoden dienen, waarvan de

Baäl de bekendste is. Na talloze

waarschuwingen door profeten (o.a. Elia en

Elisa), valt het doek in 722 v. Chr. De Assyriërs

overvallen het rijk, Samaria wordt ingenomen

en de bevolking naar Assyrië gebracht (het

huidige Irak).

Het zuidelijke rijk houdt het langer vol. Daar

zijn nog regelmatig koningen die hun volk

voorgaan in de dienst van God. Toch geeft ook

het zuidelijke rijk zich steeds meer over aan

de afgoderij. Ook maken de koningen zich rijk

ten koste van de mensen door hoge

belastingen. Ze laten zich dienen in plaats van

dat ze dienen. Zo worden ze een verkeerd

voorbeeld van Gods koningschap. En daar

maakt God tenslotte een eind aan. Ook zij

krijgen waarschuwingen door de mond van

profeten als Jesaja en Jeremia. Toch geloven

ze hen niet. In 586 v. Chr. verovert de

Babylonische generaal Nebukadnesar

Jeruzalem. Hij steekt de stad en tempel in

brand en voert de bevolking mee naar Babel.

Daar begint een 70-jarige ballingschap van het

volk.

Regeren = dienenWe komen terug bij David, de man naar Gods

hart. In zijn leven zie je regeren en dienen

samenvallen. Later gaat dat veranderen. De

koningen beschouwen hun functie als een

mogelijkheid om zoveel mogelijk uit te buiten.

Over de ruggen van anderen verrijken ze zich.

Je ziet dat nog overal op aarde gebeuren. Het

echte volmaakte koningschap kom je

uiteindelijk alleen bij Jezus tegen. In zijn

onderwijs en in zijn leven.

a) in zijn onderwijs: Mattheüs 20 : 25 - 28:

“Jullie weten dat heersers hun volkenonderdrukken en dat leiders hun macht

misbruiken. Zo zal het bij jullie niet

mogen gaan. Wie van jullie de

belangrijkste wil zijn, zal de anderen

moeten dienen, en wie van jullie de

eerste wil zijn, zal jullie dienaar

moeten zijn”.

b) In zijn leven: Jezus mocht zich met

recht Koning noemen. Toch gebruikt Hij

geen macht of geweld. Hij laat zich ook

niet bedienen. Hij geeft zichzelf door te

dienen. Door zijn komst op aarde dient

hij mensen die niet deugen. Hij gaat zo

ver dat Hij zijn leven voor hen geeft:

“zoals de Mensenzoon niet gekomen is

om gediend te worden, maar om te

dienen en zijn leven te geven als losgeld

voor velen” (Mattheüs 20 : 28)

Jezus is de grote Zoon van David. Hij kwam om

zijn volk te verlossen en voor te gaan in een

leven tot eer van God. En zijn koningschap

heeft volgens de Bijbel geen einde.

Volgende les:

Les 7: Jezus

* Lezen: Jesaja 11 : 1- 9.

“Een dwaas denkt dat hij de juiste weg gaat,wie wijs is, luistert naar goede raad”(Spreuken 12 : 15)

“Laat hij mij kussen,laat zijn mond mij kussen!Jouw liefde is zoeter dan wijn,zoet is de geur van je huid,je naam is een kostbaar parfum.Daarom houden de meisjes van jou.Neem mij met je mee. Laten we rennen!Mijn koning brengt mij in zijn kamers...”(Hooglied 1 : 2 - 4)

Les 7 Jezus

Bedoeling van deze les:

* Kennismaken met Jezus, de lang

verwachte Redder uit het Oude

Testament

Over wie gáát dit?Enkele jaren na het sterven en opstaan van

Jezus reist een man door Zuid-Israël. Het is

een Ethiopische minister, die in Jeruzalem

geweest is. Hij was op zoek naar de God van

Israël, over wie hij wonderlijke verhalen had

gehoord. Hij is niet veel wijzer geworden en

keert teleurgesteld terug naar zijn land. Al

rijdend in zijn koets leest hij in de boekrol die

hij heeft meegenomen: de profetie van Jesaja.Hij snapt er niets van. Dan komt er een man

naast zijn wagen lopen. Hij roept: ‘begrijpt u

ook wat u leest?’. Nee, dat was het nu net! In

een mum van tijd zit Filippus, een discipel van

Jezus, naast de minister. Samen lezen ze

verder uit de boekrol van Jesaja, hoofdstuk 53:

‘als een schaap werd hij naar de slacht geleid;

als een lam dat stil is bij zijn scheerder deed

hij zijn mond niet open’ Over Wie gáát dat

toch? Filippus vertelt de Ethiopische minister

dat de profeet Jesaja spreekt over Jezus.

Jezus, de Verlosser, die gestraft werd in plaats

van de mensen. Kijk maar: ‘wij dwaalden rond

als schapen, ieder zocht zijn eigen weg; maar

de wandaden van ons allen liet de HEER op

hem neerkomen...’ Die ontdekking betekent

de omkeer in het leven van deze man. Hij laat

zich tot christen dopen en ‘vervolgt zijn weg

met vol vreugde’! (Handelingen 8 : 40).

Hopen op de VerlosserEeuwenlang hebben de gelovigen van het Oude

Testament uitgezien naar de Redder. Aan

Adam en Eva was hij al beloofd. Hij zou de kop

van de slang vermorzelen zagen we in les 2.

Ook Abram heeft naar hem uitgezien, als

degene ‘in Wie alle geslachten van de aarde

gezegend zullen worden’ (Genesis 12 : 3).

Onder leiding van Mozes werd de tempeldienst

ingesteld, waarin mensen offers brachten om

verzoend te worden met God. Dat wees

vooruit naar Iemand die eenmaal een

definitief offer zou brengen, waarmee alle

andere offers overbodig werden (Hebreeën 10

: 24 - 28).

David wees met zijn koningschap vooruit naar

een grotere Koning die eens komen zou, en hij

zong van Hem: “Hij zal bevrijden wie arm is

en om hulp roept, wie zwak is en geen helper

heeft. Hij ontfermt zich over weerlozen en

armen, wie arm is, redt hij het leven” (Psalm

72 : 12).

En de profeet Jesaja kondigde hem aan als de

Vredevorst: “Deze namen zal Hij dragen:

Wonderbare raadsman, Goddelijke held,

Eeuwige vader, Vredevorst. Groot is zijn

heerschappij, aan de vrede zal geen eindekomen”(Jesaja 9 : 5,6). Heel exact spreekt hij

ook over het lijden en sterven van de komende

Verlosser: “Om onze zonden werd hij

doorboord, om onze wandaden gebroken ...

Hij werd mishandeld, maar verzette zich niet

en deed zijn mond niet open. Als een schaap

dat naar de slacht wordt geleid, als een ooi

die stil is bij haar scheerders deed hij zijn

mond niet open” (Jesaja 53 : 5-7).

Gesprek 1

Lees Jesaja 11: 1-5. Isaï was de vader

van David. Het koningshuis van David

was als de stomp van een afgezaagde

boom toen de Romeinen ten tijde van

Jezus’ geboorte het in Israël voor het

zeggen hadden.

* Wat belooft God door Jesaja in

vers 1?

* Welke dingen uit vers 2-5 herken

je in de persoon van Jezus?

Allerlei gebeurtenissen en mensen uit het

Oude Testament wezen vooruit naar de

Verlosser die eenmaal komen zou. Jezus zelf

heeft zijn discipelen uitvoerig uitgelegd wat er

in het Oude Testament allemaal over Hem

Stille nacht, heilige nachtDavids zoon, lang verwachtDie miljoenen eens zaligen zalWerd geboren in Bethlehems stalHij der schepselen Heer,Hij der schepselen Heer.

geschreven was (Lukas 24 : 27: “Moest de

messias al dat lijden niet ondergaan om zijn

glorie binnen te gaan? Daarna verklaarde hij

hun wat er in al de Schriften over hem

geschreven stond, en hij begon bij Mozes en

de Profeten”). En dat is een heleboel! ‘Davids

Zoon, lang verwacht’ zingt het kerstliedje.

Inderdaad: lang verwacht!

De tijd van Jezus’ komst op aardeNa koning David is er veel gebeurd. Het rijk

Israël is in twee stukken gescheurd. In beide

koninkrijken wijken het volk en de koning af

van God. Regelmatig stuurt God profeten om

hen te waarschuwen. Soms helpt dat even,

maar meestal niet. Uiteindelijk is de maat vol

en staat God toe dat het Israëlitische volk

wordt weggevoerd. Eerst het noordelijke deel,

door Assyrië, later het zuidelijke deel, door

Babylonië. Jeruzalem wordt inclusief tempel

verwoest. En het volk komt in ballingschap

terecht.

En toch is dat niet het einde. Ten tijde van

koning Cyrus van Perzië, krijgt het joodse volk

toestemming om terug te keren naar hun land.

De tempel wordt herbouwd en het leven wordt

min of meer hervat. En dan, vier eeuwenlater, is het zover. De Bijbel zegt: “toen de

tijd gekomen was, zond God zijn Zoon, ... ,

gezonden om ons vrij te kopen van de wet

opdat wij zijn kinderen zouden worden”

(Galaten 4 : 4).

Politiek gezien was het voor Israël een donkere

tijd. De Romeinen hadden het land

onderworpen. Ze onderdrukten de Joden,

eisten hoge belastingen, en verboden de

joodse godsdienst. In godsdienstig opzicht

waren er verschillende joodse groeperingen.

Allereerst waren er Farizeeën, strenge

gelovigen die de wet van Mozes van buiten

kenden en strikt wilden naleven. Ze namen het

heel nauw met Gods geboden en vroegen dat

ook van andere mensen. Voor hen was dat de

manier om God tevreden te stellen. Ze

dachten: hoe meer wetten, hoe meer kansen

om iets goed te doen voor God. Ze

verwachtten de vrede met God van hun eigen

inspanning. Met deze mensen zou Jezus nog

veel te stellen krijgen, want Zijn leer was

totaal anders: gered word je niet door je eigen

goede daden, maar door het geloof in Jezus en

het goede dat Hij gedaan heeft.

Daarnaast had je de Sadduceën. Zij namen het

met Gods wetten wat gemakkelijker en hadden

een minder strenge geloofsopvatting. Ze

heulden echter behoorlijk met de Romeinse

bezetter.

Verder was er nog een grote groep Joden die

bij het woord ‘Verlosser’ direct dacht aan een

koning die de Romeinen zou verdrijven. Niet

aan iemand die de mensen redt van het kwaad

van de zonde.

Kortom: politiek gezien was het een donkere

tijd en goedsdienstig gezien zaten niet veel

mensen te wachten op het eigenlijke werk dat

Jezus kwam doen. Toch kwam Hij juist op dat

moment in de geschiedenis.

Davids ZoonDe Verlosser zou een nakomeling van David

zijn, zo was het door God gezegd. Deze

belofte werd vervuld met Maria en Jozef als

ouders van Jezus. Maria was afkomstig uit de

familie van David, en dit gold ook voor Jozef.

De Bijbel zegt dat Maria zwanger werd door deHeilige Geest. Een engel zegt tegen Maria: “Je

zult zwanger worden en een zoon baren, en je

moet hem Jezus noemen. Hij zal een groot

man worden en Zoon van de Allerhoogste

worden genoemd, en God, de Heer, zal hem

de troon van zijn vader David geven. Tot in

eeuwigheid zal hij koning zijn over het volk

van Jakob, en aan zijn koningschap zal geen

einde komen .... De heilige Geest zal over je

komen en de kracht van de Allerhoogste zal je

als een schaduw bedekken. Daarom zal het

kind dat geboren wordt, heilig worden

genoemd en Zoon van God” (Lukas 1 : 31-35).

Dat dit zo gebeurd is, blijkt ook uit de reactie

van Jozef. In Mattheüs 1 : 19 staat dat hij haar

wil verlaten. Hij is geschrokken van zijn

zwangere verloofde en concludeert dat een

andere man in het spel is. De verloving kan nu

niet verder doorgaan. Ze zal met die ander

moeten trouwen. Omdat hij haar niet te

schande wil maken, wil hij er zo stilletjes

mogelijk tussenuit knijpen. Op dat moment

grijpt God in en maakt Hij Jozef bekend hoe

het zit: “Jozef, zoon van David, wees niet

bang je vrouw Maria bij je te nemen, want het

kind dat ze draagt is verwekt door de heilige

Geest. Ze zal een zoon baren. Geef hem de

naam Jezus, want hij zal zijn volk bevrijden

van hun zonden” (Mattheüs 20 ; 20