15

Het wordt wel de nieuwe digitale revo-lutie na het internet genoemd: de blockchain-technologie. Voor velen is het nog een vaag begrip, maar het is in feite een openbaar, digitaal grootboek waarin transacties en ei-

gendom worden vastgelegd zonder tussenkomst van een derde. Die groeiende lijst van transacties is niet opgeslagen in een centrale database maar op een de-centraal netwerk van computers. De transacties zijn op hetzelfde moment zichtbaar voor alle deelnemers. Het online register is goed beveiligd dankzij een zware en-cryptie op basis van persoonlijke versleuteling. Iedere tien minuten worden alle recente transacties geverifi -eerd en opgeslagen. Er zijn open en gesloten block-chain-varianten, de laatste komt het meeste voor. Be-staande deelnemers moeten dan toestemming geven om nieuwkomers toe te laten. Als grote kracht van het systeem worden genoemd de volledige transparantie en het vertrouwen tussen de deelnemende partijen. Critici brengen daar tegen in dat er een onoverzichte-lijk lange lijst van transacties ontstaat. Martijn Sie-brand, programmamanager Supply Chain Finance bij Topconsortium Kennis en Innovatie (TKI) Dinalog, daarover: ‘Bij internetbankieren heb je ook lange lijs-ten van transacties, evenals in standaard centrale data-bases. Met een goede zoekfunctie kun je makkelijk in-formatie vinden.’Idee achter blockchain is dat deelnemers eff ectiever kunnen handelen door de gelijktijdige beschikbaarheid van informatie. Ook is het mogelijk acties vooraf in te bouwen. Siebrand legt uit: ‘De blockchain bevat slimme contracten die in de computerprogrammatuur zijn ver-werkt. Als de één een transactie doet, volgt automatisch de andere. Je kunt bijvoorbeeld invoeren dat als een la-ding is afgeleverd, er meteen een factuur betaald of ge-fi nancierd wordt. Als er een lading van China naar Ne-derland gaat, zijn daar wel zeven of acht partijen bij betrokken. Door blockchain heeft iedereen gelijktijdig dezelfde informatie.’ Kansrijke sectorOp nationaal niveau is er een kenniscentrum in op-richting onder de naam Blockchain Core Competence Center. Dit gaat het belang van het nieuwe fenomeen voor de Nederlandse economie onderzoeken, samen met bedrijven en kennisinstellingen. De logistiek wordt gezien als een van de kansrijke sectoren, omdat daar veel transacties plaatsvinden waarbij veel partij-en zijn betrokken. TKI Dinalog, aanjager van innova-tie voor de Topsector Logistiek, houdt zich sowieso al bezig met onderzoek naar fi nancieringsprocessen bin-nen de logistiek en heeft hiervoor het onderzoeksthe-ma Supply Chain Finance geformuleerd. Volgens het

Iedereen heeft tegelijk dezelfde informatie.

uit de keten. Blockchain-onderzoek binnen een hele keten met meerdere partners is nieuw.’

Sneller betalenDe TU Delft heeft een ‘open source’ infrastructuur ont-wikkeld die in dit project verder wordt uitgebouwd. ‘De TU Delft is hier al sinds 2007 mee bezig en heeft al wer-kende tools. Die willen ze verder optimaliseren’, aldus de programmamanager. De projectpartners gaan daar-naast zogeheten use cases uitwerken voor onder meer ketenfi nanciering, voorraadfi nanciering en de circulai-re economie. Bij het laatste gaat het om de ontwikke-ling van een marktbank voor circulaire grondstoff en en materialen. Over voorraadfi nanciering zegt Siebrand: ‘Voorraden liggen steeds vaker bij de logistiek dienst-verlener in plaats van bij de producent. Banken hebben daar meestal niet goed zicht op. Zodra de keten, inclu-sief de bank, werkt met actuele voorraadgegevens via de blockchain is het makkelijker om inkoop- of voor-raadfi nanciering te regelen. Voor ketenfi nanciering kun je werken met digitale vrachtbrieven. Als de lading is af-geleverd, wordt dit via de blockchain gecommuniceerd met de betrokken partijen en kan worden uitbetaald. Je hoeft dan niet te wachten tot aan het eind van de week de papieren vrachtbrieven zijn verzameld. Dat zou voor veel vervoerders een goede ontwikkeling zijn.’ Volgens de programmamanager krijgen betrokken partijen daarmee ook meer controle over het logistieke proces en kunnen bijvoorbeeld containers in de haven sneller worden vrijgegeven.Afgezien van de use cases komen de deelnemers ieder kwartaal bij elkaar om de voortgang en eventuele knel-punten te bespreken. Het consortium gebruikt de pro-jectperiode ook om de bekendheid van blockchain-technologie te vergroten. Die is nog niet zo groot binnen de logistieke sector en sowieso niet binnen het bedrijfsleven. Daarbij gaat ook het nationaal kenniscen-trum voor blockchain een rol spelen. Siebrand be-schouwt de inzet van blockchain-technologie voor de fi nanciële processen in de logistiek slechts als een be-gin. ‘Ik zie dit als een opstapje naar een logistieke sec-tor die over de hele keten beter samenwerkt.’

instituut is er op dat gebied nog wel wat te verbeteren in de bedrijfstak, zoals de be-taaltermijnen van drie tot zes maanden waardoor vervoerders lang op hun geld moeten wachten. TKI Dina-log denkt dat blockchain-technologie kan bij-dragen aan verbetering van (fi nancierings)pro-cessen binnen de logistiek en is daarom dit project begonnen.Een consortium van zestien partijen gaat zich hier-over buigen, waaronder de TU Delft, Windesheim, de SCF Community, TNO, Centric, Exact, ABN Amro, SmartPort, Royal FloraHolland, Havenbedrijf Rotter-dam, FB Basic en Cirmar, BeSCOPE Solutions, NBK, Innopay en Transfollow. Het project heeft een loop-tijd van twee jaar en een budget van 2,2 miljoen euro.

Daarvan draagt de overheid de ene helft bij en het be-drijfsleven de andere helft, in de vorm van geld of ar-beidsuren. Siebrand over de samenstelling van het consortium: ‘Het heeft wat tijd gekost om dit project op te tuigen. Om te beginnen omdat blockchain iets nieuws is en een mogelijkheid biedt compleet anders te denken over bedrijfsprocessen. De technologie maakt het mogelijk compleet blanco het ideale be-drijfsproces te ontwerpen. We hebben een aantal kop-lopers weten te vinden die er mee aan de slag gaan. We wilden ook alle partijen die in een keten voorkomen erbij hebben, zoals verladers, vervoerders, een haven en een bank. Die zijn nu goed vertegenwoordigd. Dat is ook het unieke van dit project. In het buitenland zijn er initiatieven, maar die richten zich dan op één partij

Koplopers, Uitdagers & NieuwkomersNIEUWSBLAD TRANSPORT 30 NOVEMBER-6 DECEMBER 2016

Logistiek aan de slag met blockchain

KARIN KOSMEIJER

De logistieke sector duikt in de blockchain-technologie. TKI Dinalog heeft een project opgezet waarbij invoering van dit nieuwe fenomeen in logistieke processen wordt onderzocht en getest.

Illus

trat

ie: B

arry

Hag

e